Thẩm định giá đối với hoạt động của các tổ chức tín dụng

~q

-'

~

THAMlJtNH
qtA
.,
-

A',

A?'':?

-,

,

001 VOl HOAT
CUA CAC TO CHUC TIN DUNG
. DONG
.
.
-

.

:<;>i
ho~tdQng kinh te phat
sinh deu co lien quan den

gia. Tuy nhien, gia co
chfnh xac va cong bang hay khOng
I~ila dieu kho xac dinh, d~c bi$t doi
voi cac tai san co gia trj Ion nhu bat
dQng san, nha xuong, may moc
thiet bi chuyen dung... Do do, tham

M

djnh gia la yeu cau va cung can
thiet.

0 Vi$t Nam, tuy moi buoc dau
-thl,lChi$n, ho~t dQngtham dinh gia
dU<;IC
xem nhu la mQttrong nhung
cong Cl)gop phan vao vi$c nang
cao hi$uqua kinhdoanh cua doanh
nghi$pva nen kinhte; h~n che that
thoat, tieu cl,lc;bao v$ l<;Iifch cua
Nha nuoc, cua cac doanh nghi$p
va cua cac chu th~ giao djch tai
san. Trang nhung nam vua qua, thj
truong bat dQng san dang trong giai
do~n hlnh thanh, nhung thay doi dQt
bien ve gia ca da khien cho chung
ta va cung kho khan trong vi$c xac
djnh gia tr! thl,lc cua bat dQng san.
Tu cdn sot gia ca bat dQng san da
khien cho vi$c vi ph~m phap lu~t

trong xay dl,lngnha a tro tMnh mQt
van n~n lon, nhat la t~i thanh pho
Ho Chf Minh. Chfnh vi nh~n thuc
dU<;jcvai trQ quan tr<;>ngcua vi$c
tham dinh gia trong nen kinh te thj
truong, Quoc hQinUoc ta da nhanh
chong thong qua PMp I$nh Gia vao
ngay 26/4/2002. Sau do, cac van
ban huong dan cOng da dU<;IC
ban
hanh
nhU Ngh! dinh
so
170/2003/ND-CP ngay 25/12/2003
cua Chfnh phu qui dinh chi tiet thi
hanh mQt so dieu cua Phap I$nh
Gia, Thong tu so 0572004m-BTC
ngay 30/01/2004 cua BQTai chfnh
huong dan quan Iy gia hang hoa,
djch VI) do Nha nUoc d~t hang
thanh toan bang nguon ngan sach
NM nUoc,Thong tu so 15/2004/TT-

BTC ngay 09/3/2004 cua BQTai
20

con phl)c VI)cho cac t6 chuc tin
dl)ngtrong vi$cthanh Iycac tai san
cam co, the chap. Day la ho~tdQng
co yeu cau cap bach nhat hi$nnay.

- Vi-$cthu mua cuong che tai
san thuqng theo gia ep bUQc,nen

TS. 86 ttoang Trf *
chfnh huong dan thl,lChi$n Nghj
dinh so 170/2003/ND-CP ngay
25/12/2003cua Chfnhphu qui dinh
chi tiet thi hanh mQts6 dieu cua
Phap I$nh Gia, Quyet dinh so
21/2004/QD-BTCngay 24/02/2004
cua BQTai chfnhve vi$c ban Mnh
qui che cap, Sl1dl)ngva quan Iythe
tham dinhvien ve gia.
SI! can thi~t cua hOQt d9ng
tham dinh gia
Trong nen kinh te thj truong,
ho~t dQng tham djnh gia rat can
thiet do no dap ung cho cac ml)C
dfchchfnhsau day:
- Xac dinh tlnh r6 rang, chfnh
xac voi dQtin c~y, dQcI~pcao cua

co gay tfli$t thoi cho doi tU<;Ingbi thu
mua cUong che tai san. Ho~t dQng
tham dinh gia can thiet cho vi$c bao
v$ quyen l<;Iicho doi tU<;Ingbj thu
mua cuong che tai san.
- Cac cong ty bao hi~m thuong,
,

co nhu cau tham djnhgia tai san d~
quyet dinh gia trj bao hi~m tai san.

- Tham d!nh gia tai san dg cho
thue mUon doi hoi phai dung d~n va
phu h<;jptrong nhieu hoan canh
kMc nhau d~ th~ hi$n dung chuc
nang cua tham d!nh gia la phai duy
cac bao cao tai chfnh nham phl)c VI) trl va dieu hoa quyen l<;jicua nguoi
cho nhieu doi tU<;Ing
nhU cac nha co quyen so huu va nguoi co quyeJn
dau tu, nguoicho vay, cac cd quan - Sl1dl)ng tai san.
cua Chfnhphu. Doikhino can thiet
- Tham djnh dl,lan dau tu nham
doi voi ca cong chung, nguoi laD phl)c VI)cho cac nha dau tu co hay
dQng,...du rang bao cao tai chfnh khong nen dau tu ho~c Uu tien dau
da dU<;Ic ki~m toan.
tu vao mQtdl,lan Cl)th~ can cu vao
. Thamdinhgia tri tai san cho hi$u qua tai chfnh, kinh te ho~c xa
ml)Cdfch danh thue nham bao dam
hQicua tUng dl,lan dau tu da dU<;IC
tham dinh.
l<;Iifch cua nguoi nQpthue cOng nhu

gop phan tang thu cho ngan sach
NM nuoc, d~c bi$t doi voi hang
hoa, may moc thiet bi nh~p khau.

Vai tro thdm dinh gia d6i voi
hOQt d9ng cua c6c t6 chuc tindyng

- Tham dinh gia tri tai san Sl1
Noichung, tham dinh gia giLtvai
dl)ng cho ml)Cdfch cam co the tro tUdngdoi quan tr<;>ng
trong nen
chap dU<;ICxem la ho~t dQng tu van
kinhte thi truong. Thl,lCte cOngcho
cho cac to chuc tin dl)ng d~ cac to
thay hi$n nay ho~t dQngtham dinh
chuc nay quyet dinh cho vay. Cac
gia tai san la mQtnhu cau khach
tai san dU<;Ictham djnh theo gia tri
thi truong, theo nguyen t~c Sl1dl)ng
tot nhat va cao nhat; dong thoi dam
bao tlnh cong khai, minh b~ch.

quan va can thiet

a nUoc

ta. Ngay

cang co nhieu yeu cau tham djnh
gia hdn tUcac cd quan cong quyen,
cac doanh nghi$p va k~ ca cong
- Tham dinh gia tri tai san cho chung.
vi$c mua ban, chuygn nhu<;Ing
Doi voi ho~t dQng cua cac to
quyen so huu, quyen Sl1dl)ng doi chuc tin dl)ng, tham djnh gia cang
hoi phai dl,latren gia tri thj truong.
Truong DQi hQc Ban cong Marketing

Tham dinh gia cho ml,Jcdfch nay

.

T~ CIIf NCAN IIhNC - &6 5 NXM2004


~q
i

c6 vai tro quantrQng hon,d$c bi$t
doi voi cac nghi$p VI,!ngan hang
nhV:tin dl,!ng,dau tv... ho$c mQtso
cac ho~t dQngkhac nhV: thanh Iy
tai san, bao hi~m, thue mVon...
- 80i voi nghi$p VI,!tin dl,!ng:
Nghi$p VI,!tin dl,!ngt~i bat cu mQt
ngan hang thvong m~i nao cOng
quan h$ den vi$c tfn chap ho$c the
chap, cam co.

mua chung khoan, hun von ho$c
lien doanh voi mQt doanh nghi$p
hay cac dl/ an dau tv... Trvoc. khi
quyet dinh dau tv, cac ngan hang
thvong m~i cOng phai th~m djnh
cac dl/ an dau tv va th~m dinh gia
tri cua cac doanh nghi$p ma minh
djnh dau tv ho$c mua chung khoan
d~ biet mQt cach chik chan rang

vi$c dau tv c6 mang I~i hi$u qua
hay khong?

Neu dl/a vao tin chap d~ cho
. £>oivoi vi$c thanh Iy tai san:
vay thi cac to chuc tin dl,!ng can
T~i
cac ngan hang thvong m~i ho~t
phai th~m dinh bao cao tai chfnh
dQngnay
phat sinh chu yeu khi cac
cOng nhV ke ho~ch kinh doanh
doanh
nghi$p
mat kha nang thanh
ho$c dl/ an dau tv cua doanh
nghi$p xin yay trvoc khi to chuc tin toan n~ yay, cac ngan hangthvong
dl,!ngquyet djnh cho yay. Do d6, m~i phai tien hanh thanh Iy cac tai
can bQtin dl,!ngphai c6 kha nang san the chap ho$c cam co d~ thu
th~m dinh bao cao tai chfnh, ke hoi n~ yay ho$c lai yay. TrVoc khi
ho~ch kinh doanh ho$c dl/ an dau thanh Iy tai san, vi$c th~m dinh gia
tv cua doanh nghi$p d~ xac dinh tai san bao gio cOng can thiet, du
ch~h. xac hQ~t dQng cua doanh cho cac tai san d6 dV~c thanh Iy
nghi$p c6 hi$u qua tai chfnh, kinh qua phvong thuc nao.
Nhv v$y d~ tranh dV~c nhO'ng
te . xa hQi hay khong? M~t khac,
cac to chuc tin dl,!ngcon phai th~m rui ro dong thOi phl,!c VI,!tot cho
djnhgia tri doanhnghi$pcua doanh khach hang va ngay ca h~n che
nghi$p xin yay nham dam bao nhO'ngtieu cl/c xay ra trong ho~t
doanhnghi$p d6 c6 kha nangthanh dQngth~m dinh gia, cac to chuc tin

dl,!ng phai c6 chuyen vien c6 kha
toan lai yay va n~ yay.
Neu dl/a vaothe chap, cam co nang chuyen monve th~m djnh gia:
d~ cho yay thi cac to chuc tin dl,!ng Th~m dinh gia bat dQngsan, th~m
con phai th~m dinh gia tri tai san dinh gia may m6c thiet bj, th~m
ma doanh nghi$p the chap cam co dinh gia tai san, th~m dinh bao cao
nhv: snha xvong, may m6c thiet bj, tai chfnh, th~m dinh gia tri doanh,
hang h6a...ma chu yeu la bat dQng nghi$p, th~m dinh dl/ an dau tv...
Vai tro th~m dinh gia tai san doi.
san. Hi$n nay, Ngan hang Nha
voi
ho~t dQngngan hang vo cung
nVocda cho phep cac ngan hang
quan
trQng khong chi vi nhO'ng ml,!C
thvong m~i tlj thoa thu$n va tlj chiu
dfch
th~m dinh ma con doi voi
trach nhi$m xac dinh gia tri bat
dQngsan the chap, cam co voi cac - nbO'ng phvong phap th~m dinh
doanh nghi$p xin yay. Do d6, vi$c khac nhau.Chfnhvi nh$nthuc dV~c
th~m dinh gia trj bat dQngsan theo vai tro quan trQng cua vi$c th~m
dinh gia tai san, nen mQtso ngan
gia trj thi trvong la mQtvan dekh6
hang
thVong m~i da thanh I$p cac
khan d~t ra cho cac to chuc tin
Phong
th~m dinh gia tai san rieng
dl,!ng. Neu djnh gia thap, khach

cho
minh
do chva c6 cac cong ty
hang khong hai long; neu dinh gia
th~m
dinh
gia dQc I$p dam trach
cao,to chuc tin dl,!ngkh6 dam bao
thu hoi n~ yay va Iai yay trong vi$c th~m dinh gia tai san.
Mqt s6 kh6 khan trong vi~c
trvong h~p doanh nghi$p mat kha
tham
dinh gia t<;Jicae tS chClc
nang thanh toan, bUQcngan hang
tin
dyng
phaithanh Iy tai san the chap, cam
co.
Sl/ phong phu va da d~ng cua
. £>oivoi nghi$p VI,!dau tv: Ngan
tai san cOngdu n6i len rang chung
ta rat kh6 long th~m dinh gia trj cua
hang thvong m~i c6 th~ dau tv
chung mQt cach chfnh xac, neu
bang ~h~u cach khac nhau nhv

r~ emNCf.N
IfANc. s6 5 NAM2004

chUng ta khong dV~c trang bi day

du kha nang chuyen mon trong
nganh th~m dinh gia va sl/ thong
th~o trong nh6m ho$c lo~i tai san
can th~m dinh. Chi trong Tinhvl/c
bat dQngsan, chung ta cOngda kh6
c6 th~ xac djnh gia tri thi trvong
chfnh xac cua chung thee tUng khu
vl/c ho$c dia phvong t~i mQt thai
di~m nhat djnh.
Hi$n nay, doi voi cac to chuc tin
dl,!ng chVa thanh I$p PhOngth~m
dinh gia tri tai san thi cac can bQtin
dl,!ng van xac dinh gia tri tai san
qua kinh nghi$m va thee cam tlnh.
80i voi cac to chuc tin dl,!ngda c6
Phong th~m dinh gia tri tai san thi
nhO'ngcan bQth~m dinh'cq chuyen
nghi$p hon, nhvng cOngchva dVc;Jc
dao t~o bai ban; dong thai cac tai
san th~m dinh chu yeu cOngchi la
bat dQng san. Nhv v$y, d~ tham
dinh gia tat ca cac lo~i tai san dap
ung dV~cyeu cau chfnh xac qua la
kh6 thl/C hi$n.
MQt so kh6 khan khac ma cac to

chuc tin dl,!ngcon g$p phai nhVkha
nang tham djnh cac bao cao tai
chfnh, cac dl/ an dau tv ho$c gia tri
cua cac doanh nghi$p, do cac can

bQcua cac to chuc tin dl,!ngkhong
th~ nao nam vO'ngdVc;JC
tat ca cac
nganh nghe. Thl/C te, chung ta
cOng khong th~ nao doi hoi phai
dao t~o cho mQtso ngvoi c6 day du
kha nang tham djnh gia tri tat ca
cac lo~i tai san cOngnhV am hi~m
dVc;Jctoan bQ ho~t dQng cua cac
nganh nghe trong nen kinh te d~
phl,!c VI,! cho nganh ngan hang,
nham giai quyet toan bQ cac kh6
khan hi$n nay.
Tu nhO'ngkh6 khan n6i tren, c6
khi cac to chuc tin dl,!rigtU choi cho
yay vi khong th~ xac dinh dVc;Jc
gia
tri tai san ma minh khong nam
vO'ng.Trong thai ky, nhu cau yay
von cao hon kha nang cung ung
von cua cac to chuc tin dl,!ng thl
vi$c tU choi cho yay chVa phai la
dieu dang quan tam nhieu; nhvng
neu trong thOi ky cac to chUc tin
dl,!ngthua von thi vi$c tU choi cho
yay vi khong th~ tham dinh gia tri tai
.

san It'!dieu dang-tiec, vi cac to chuc

21


~q
tin dl,mgda phai bo qua Cd h(>id~
phat tri~n ho~td(>ngkinh doanhcua
minh.

tang chi phi.

Khong chI bo qua cd h(>id~
phat tri~n ho~td(>ngkinh doanhcua
minh, cac t6 chuc tin dl,mgcan phai
t\f ganh chiu nhung rui ro khi th~m
djnh gia trj tai san c6 ket qua cao
hdn gia trj thj truong ho$c khong
dam bao tlnh phap Iy. Nhung rui ro
can xay ra khi cac can b(>tin dl,mg
khong th~ th~m d!nh tlnh chinh xac
cac bao cao tai chinh cua doanh
nghi~p, hi~uqua cua cac dl,lan dau
tu ma doanh nghi~pcan ho tr(5van
ho$c gia trj doanh nghi~p vay van
tin chap... M$t khac, nhung VI)vi~c
tieu cl,lc phat sinh trong vi~c th~m
d!nh gia trj tai san d~ the chap, eam
co cao hdn gia tr! thj truong ma
ngay chinh nhung can b(>lanh d~o
cua cac t6 chuc tin dl)ng van khong
th~ nao ngan ch$n dU(5c,du c6 th~

biet, nhung do thieu chung co Cl)
th~.

Chi phi tang len nhung cac t6
chuc tin dl)ng van phai ganh ch!u
m(>tphan cac h~u qua sau day:

- Tang chi phi dao t~o kha nang
chuyen man th~in djnh gia.

-

Chuyen vien th~m dinh gia

khong th~ bao quat het mQiTinhvl,lC
cua ho~t d(>ngth~m dinh, do d6 ket
qua th~m dinh gia van c6 kha nang
thieu tlnh chinh xac.

..Cac t6 chuc tin dl)ng van ganh
chiu nhung rui ro trong ho~t d(>ng
th~m dinh gia.
Do d6 giai phap kyh(5pdong itoi
m(>tdoanh nghi~p th~m dinh gia
xem ra la giai phap h(5pIy hdr"LVI
khi ky h(5p dong voi m(>t doanh
nghi~p th~m dinh gia thi doanh
nghi~p th~m dinh gia ganh chiu
toan b(>trach nhi~m khi th~m d!nh
thieu chinh xac, khong ton kem chi

phi khi phai I~p phong th~m dinh
gia, chi phi th~m dinh S8 phai do
Cac t6 chuc tin dl,lng da thanh khach hang thanh toan, dong thai
ngan ch$n nhung lieu cl,lc cua cac
I~p Phong th~m dinh gia tai san c6
th~ phan nao kh.lc phl)c dU(5c can b(>cua cac t6 chuc tin dl)ng.
(2) T~o dieu ki~n de dang hc1n
nhung kh6 khan neu tren, nhUng
van khOngth~ bao dam hoan toan dd thanh I?p cae doanh nghi~p
th§.m dfnh gia
h~n che dU(5Cnhung m$t ton t~i.
Trong khi d6, ho~t d(>ngcua Phong
Vai tro th~m dinh gia doi voi
th~m dinh gia trj tai san t~o them ho~t d(>ngcua cac t6 chuc tin dl)ng
m(>tkhoan chi phi khong nho cho khien chung ta nh~n thay vi~c
cac t6 chuc tin dl)ng, nhung cuoi thanh I~p cac doanh nghi~p th~m
cung trach nhi~m van do chinh cac
djnh gia d(>cI~p la c~mthiet trong
t6 chuc tin dl)ng d6 phai ganh chju, thoi gian sap toi. Doanh nghi~p
neu th~m djnh thieu chinh xac va
th~m dinh gia voi kha nang chuyen
khong hoan chlnh ve m$t phap

Iy.

M9t s6 dij xuat
(1) Ky ke"t h<;Jpdong v6i m9t
doanh nghi~p th§.m dfnh gia

D~ giai quyet nhung kh6 khan

k~ tren, cac t6 chuc tin dl)ng c6 hai
giai phap chinh: Thanh I~p Phong
th~m dinh gia ho$c ky h(5pdong voi
m(>tdoanh nghi~pth~m dinh gia.
Giai phap I~p Phong th~m dinh
gia cac t6 chUctin dl)ng phai ganh
chiu chi phi tang len vi:
..Tang bien che: Tang bien che
khien chi phi tang them: tien IUdng,
bao hi~m xa h(>iva cac chinh sach
che d(>khac cho nguoi lac d(>ng.
- Tang cd sa v~t chat cOnglam

22

man sau va r(>ngcua minh, S8thay
cho cac t6 chuc tin dl)ng ch!u trach
nhi~mve vi~c th~m djnh gia tai san,
bao cao tai chinh, dl,l an dau tu, gia
tr! doanh nghi~p... m(>tcach chinh
xac, trung thl,lC,h(5pphap... nham
giai quyet toan b(>nhung kh6 khan
ma cac t6 chuc tin dl)ng g$p phai.
Tuy nh~n cho den nay ~~c
tMnh I~p doanh nghi~p th~m djnh
gia van chua tri~n khai dU(5cdo
Nghi dinh 170/2003/ND-CP ngay
25/12/2003 qui dinh kha kh6 khan.
Dieu ki~n thanh I~p doanh nghi~p
th~m dinh gia chI dU(5C

t6 chuc thee
hlnh thuc doanh nghi~p nha nUoc,
cong ty h(5p doanh ho$c doanh
nghi~p c6 van dau tu nUoc ngoai.

Qui d!nh nay khien cho cac cong ty
TNHH va cac Gong ty c6 phan
khong th~ hanh nghe th~m djnh gia
va hO<;ltd(>ngth~m djnh gia c6 th~
bi c<;lnhtranh bai cac doanh nghi~p
c6 van dau tu nUoc ngoai. M$t
khac, muon tMnh I~pdoanhnghi~p
th~m djnh gia phai c6 3 th~m dinh
vien ve gia tra len; nhung cho den
nay B(>Tai chinh van chUat6 chuc
cap the th~m djnh vien.

I

(3) N6i long vi~c cap the th§.m
dfnh vien trang giai do~n dau
Hi~n n?y Truong D<;lihQc Ban
cong Marketing (Tp Ho Chi Minh)
dang dao t<;lOchuyen nganhth~m
dinh gia tU nam 2000 voi cac lop
van bang 2, t~i chuc va chinh qui
chuyen nganh th~m dinh gia.
Truong D<;lihQcKinhte TP.Ho Chi

Minh cOng dl,l kien tuy~n sinh

chuyen nganh th~m d!nh gia. Tuy
nhien, d~ dU(5Ccap the th~m dinh

vien cac sinh vien tot nghi~pd<;li
hQc phai trai qua m(>tky thi kha
khat khe theo qui dinh t<;li Quyet
dinh
21/2004/QD-BTC
ngay
24/02/2004. Voi nhung qui dinh t~i
Quyet dinh nay vi~c cap the th~m
d!nh vien c6 kha nang khong dap
ung kjp thai cho vi~c thanh I~p cac
doanh nghi~p th~m djnh gia.
(4) Nhanh chOng hoan chlnh h~
thong van ban phap quy
Ngoai Phap I~nh Gia va cac van
ban neu tren, h~ thong van ban cho
ho~t d(>ngth~m dinh gia van chua
dU(5c ban hanh. dong b(>nhU:Tieu
chu~n th~m dinh gia Vi~t Nam; cac
Nghi djnh th~m dinh gia, Ngh! d!nh
nguyen tac, phudng phap

xac d!nh

gia dat... Cac thOng tu huong dan ve
th~m d!nh gia, khung gia... Do d6,
de nghj Chinh phu, B(>Tai chinh va
cac B(>,nganh c6 lien quan...nhanh

ch6ng ban hanh day du cac van
ban phap quy..
Tci Ii~uthem khao
.. Tai liljuH9i ngh; Hiljp h9i tham djnh
gia ASEAN Ian tM 12 t?i TP.HCM,Thang
9/2002.
- Nhung lieu ehuan Tham djnh gia
quae te nam 2000, Nha xuat ban TP.HCM,
nam 2001.

T~ ClItNGANIIL\NG

-~

5 NhM '2004

~
I
!:

..L-