Bài giảng bài lực từ, cảm ứng từ vật lý 11 (8)

Bài giảng vật lí 11

LỰC TỪ
CẢM ỨNG TỪ


Nhắc lại kiến thức cũ






Từ trường là dạng vật chất tồn tại xung quanh
hạt mang điện chuyển động và tác dụng lực từ
lên hạt mang điện tích khác chuyển động trong
nó.
Khi dòng điện đặt gần một kim nam châm thì
làm cho kim nam châm bị lệch.
Khi 2 dòng điện đặt gần nhau thì thấy giữa
chúng có sự tương tác (hút và đẩy).


Câu hỏi đặt ra
Giữa từ trường và dòng
điện có sự tương tác với nhau như
thế nào? Và biểu hiện cụ thể như
thế nào?


Từ trường đều

Từ trường đều là từ
trường mà đặc tính của
nó giống nhau tại mọi
điểm, các đường sức từ
là những đường thẳng
song song, cùng chiều
và cách đều nhau.

N

S


ThÝ nghiÖm vÒ lùc tõ t¸c dông
lªn d©y dÉn mang dßng ®iÖn
Thí nghiệm 1
Thí nghiệm 2
Thí nghiệm 3
Thí nghiệm 4
Thí nghiệm 5


Kết luận thứ nhất
Khi dây dẫn có dòng điện chạy qua
được đặt trong từ trường, từ trường sẽ
tác dụng lên dây dẫn một lực.


Phương của lực từ

N
B I

S

F


 Từ

trường do nam châm tạo ra là
từ trường đều theo phương
ngang.
 Đặt khung dây vuông góc với các
đường cảm ứng từ. Theo phương
ngang.
Khung dây bị kéo khỏi vị
trí nhưng không bị lệch khỏi mặt
phẳng chứa khung dây.


Kết luận thứ hai
Lực từ tác dụng lên dây dẫn
mang dòng điện có phương vuông
góc với mặt phẳng chứa đoạn dây
dẫn và đường cảm ứng từ.


Chiều của lực từ

Dòng điện chạy từ A tới B

F

C

D
D

C
I

A
A

I

S

N

B
B


Chiều của lực từ
Dòng điện chạy từ B tới A

F

D

C

D

C
I

A

I

A

S

N

B
B


Khi ta thay đổi chiều của
dòng điện chạy trong dây dẫn
(hoặc đổi chiều từ trường) thì cân
bị lệch theo hướng ngược lại.
Điều đó chứng tỏ lực từ tác
dụng lên dây dẫn cũng bị đổi chiều.

Kết luận thứ ba
Chiều của lực từ tác dụng lên
một đoạn dây dẫn có liên quan với
chiều của dòng điện trong đoạn
dây đó và chiều đường cảm ứng từ
của từ trường gây ra lực từ.
Cụ thể chiều của dòng điện được
xác định theo quy tắc bàn tay trái.


Quy tắc bàn tay trái
Đặt bàn tay trái duỗi
thẳng để cho các đường
cảm ứng từ xuyên vào
lòng bàn tay và chiều từ
cổ tay đến ngón tay
trùng với chiều dòng
điện. Khi đó ngón tay
cái chuỗi ra 900 sẽ chỉ
chiều lực từ tác dụng lên
đoạn dây dẫn.

F
I

B