Bài giảng bài khúc xạ ánh sáng vật lý 11 (4)

-Hiện tượng khúc xạ ánh sáng
- Thấu kính hội tụ - Ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ
- Thấu kính phân kì - Ảnh của một vật tạo bởi thấu kính phân kì
- Sự tạo ảnh trên phim trong máy ảnh
- Mắt - Mắt cận và mắt lão
- Kính lúp
- Ánh sáng trắng và ánh sáng màu
- Sự phân tích ánh sáng trắng
- Sự trộn ánh sáng màu
- Màu sắc các vật dưới ánh sáng trắng và dưới ánh sáng màu
- Các tác dụng của ánh sáng


 Đặt mắt nhìn dọc theo M
một chiếc đũa thẳng từ
đầu trên (H.40.1a) ta
không nhìn thấy đầu dưới
của đũa.
a)

 Giữ nguyên vị trí đặt
mắt, đổ nước vào bát
(H.40.1b), liệu có nhìn
thấy đầu đuôi của đũa hay
không?

M

b)

KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
I - HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG

1 - Quan sát

Quan sát và nêu nhận xét về đường truyền của các tia sáng?

Truyền theo đường thẳng
S
Truyền theo đường gãy khúc
I

Truyền theo đường thẳng

K


KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
I - HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG

1 - Quan sát

Ánh sáng truyền trong không khí và trong nước đã tuân theo định
luật nào?
Hiện tượng ánh sáng truyền từ không khí sang nước có tuân theo định
luật truyền thẳng của ánh sáng không?
S
Hiện tượng khúc xạ ánh sáng
I

K


KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
I - HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG

1 - Quan sát

Hiện tượng khúc xạ ánh sáng là gì?
2 – Kết luận:

S
Tia sáng bị gãy khúc
I

Mặt phân cách
Môi trường trong suốt
(Không khí, nước)

K


KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
3. Một vài khái niệm:

P

N

S
- Tia tới : SI

- Tia Khúc xạ : IK

i
I

- Điểm tới : I
-Pháp tuyến : NN'
-Góc tới : SIN

r
K

-Góc khúc xạ : KIN'
N'

- Mặt phẳng tới : (P)


KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
4. Thí nghiệm:

Khi tia sáng truyền từ không khí sang nước, tia khúc xạ nằm trong
mặt phẳng nào? So sánh góc tới và góc khúc xạ

i

r

KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
4. Thí nghiệm:

Hãy đề xuất phương án TN để kiểm tra xem những nhận xét trên có
còn đúng khi thay đổi góc tới hay không?


KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
4. Thí nghiệm:


KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
Từluận:
kết quả TN, hãy rút ra kết luận về hiện tượng khúc xạ ánh sáng
5. Kết

khi tia sáng truyền từ không khí sang nước?
S
Không khí

i
I
r

Nước
K

KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
II. SỰ KHÚC XẠ CỦA TIA SÁNG KHI TRUYỀN TỪ NƯỚC SANG
KHÔNG KHÍ:
1. Dự đoán:

Phương án TN kiểm tra:
- Chiếu tia sáng từ nước sang không khí
- Sử dụng phương pháp che khuất


KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
II. SỰ KHÚC XẠ CỦA TIA SÁNG KHI TRUYỀN TỪ NƯỚC SANG
KHÔNG KHÍ:
1. Dự đoán:
2. Thí nghiệm kiểm tra:

-Đổ nước vào bình
-Ghim đinh vào tấm nhựa tại điểm A
ngang với đáy bình , tại điểm B ngang
mặt nước
-Đặt tấm nhựa trong nước
B
-Ghim đinh C ở vị trí tấm nhựa trên
không khí sao cho khi đặt mắt nhìn thấy
đinh C che khuất cả hai đinh A và B
A
- Lấy tấm nhựa lên kiểm tra xem 3 đinh
có thẳng hàng không ?

KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
II. SỰ KHÚC XẠ CỦA TIA SÁNG KHI TRUYỀN TỪ NƯỚC SANG
KHÔNG KHÍ:
1. Dự đoán:
2. Thí nghiệm kiểm tra:

Chứng minh rằng: Đường nối các vị trí
của ba đinh A, B, C là đường truyền
của tia sáng từ đinh ghim A tới mắt
Nhận xét về đường truyền của tia sáng,
tia tới, tia khúc xạ, vẽ pháp tuyến tại
điểm tới. So sánh độ lớn góc khúc xạ
và góc tới

N

C

r
B

i
N'

A


TIẾT 44: HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
II. SỰ KHÚC XẠ CỦA TIA SÁNG KHI TRUYỀN TỪ NƯỚC SANG
KHÔNG KHÍ:

1. Dự đoán:
2. Thí nghiệm kiểm tra:

Từluận:
kết quả TN, hãy rút ra kết luận về hiện tượng khúc xạ ánh sáng
3. Kết

khi tia sáng truyền nước sang không khí?
N

N

C

C

r

r

B

B

i
N'

A

i

N'

A


KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
III. VẬN DỤNG:

Phân biệt các hiện tượng khúc xạ và phản xạ ánh sáng?

Không khí

i

i

i’

I
r

Nước

Hiện tượng phản xạ ánh sáng

Hiện tượng khúc xạ ánh sáng

-Tia tới gặp mặt phân cách giữa hai

-Tia tới gặp mặt phân cách giữa hai

môi trường bị hắt trở lại môi trường
cũ.

môi trường trong suốt bị gãy khúc tại
mặt phân cách và tiếp tục đi vào môi
trường trong suốt thứ hai
-Góc khúc xạ không bằng góc tới

-Góc phản xạ bằng góc tới


KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
III. VẬN DỤNG:

Giải thích hiện tượng nêu ra ở phần mở bài.

I

A

Khi đổ nước vào bát tới
một vị trí nào đó, ta nhìn
thấy A. Không có tia sáng
đi theo đường thẳng nối A
với mắt. Một tia sáng (AI)
đến mặt nước, bị khúc xạ
đi được tới mắt nên ta
nhìn thấy A.

Hiện tượng khúc xạ ánh sáng là gì ?
Hiện tượng tia sáng truyền từ môi trường trong suốt này sang môi
trường trong suốt khác bị gãy khúc tại mặt phân cách hai môi trường gọi
là hiện tượng khúc xạ ánh sáng
Hiện tượng khúc xạ ánh sáng khi tia sáng truyền từ không khí sang
nước và từ nước sang không khí có đặc điểm gì giống và khác nhau?
N

N
K

S
Không khí

i
I

I

r
N'

Không khí

r

Nước
K

i
N'

S

Nước


- Học bài cũ:
+ Hiện tượng khúc xạ ánh sáng
+ Hiện tượng khúc xạ ánh sáng khi tia sáng truyền từ không khí sang
nước và ngược lại, truyền từ nước sang không khí
- Làm bài tập: 40-41.1 SBT

- Tiết tiếp theo: Quan hệ giữa góc tới và góc khúc xạ
+ Khi ánh sáng truyền từ không khí sang thủy tinh thì góc tới và
góc khúc xạ, góc nào lớn hơn?
+ Khi góc tới tăng (giảm) thì góc khúc xạ thay đổi như thế nào?


KHÚC XẠ ÁNH SÁNG


KHÚC XẠ ÁNH SÁNG