Bài giảng bài hiện tượng cảm ứng điện từ vật lý 9 (2)

NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG CÁC THÀY GIÁO, CÔ GIÁO VÀ CÁC EM HỌC
SINH VỀ DỰ TIẾT HỌC HÔM NAY

HIỆN TƯỢNG CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ
Giáo viên: Nguyễn Đức Diệp
Trường THCS Thị Trấn Yên Ninh


Kiểm tra bài cũ
? Đèn LED có đặc điểm gì
? Dụng cụ nào tạo ra dòng điện trong mạch điện
Trả lời:
+ Đèn LED chỉ cho dòng điện đi qua theo một
chiều nhất định và khi đó đèn sáng
+ Dụng cụ tạo ra dòng điện trong mạch điện ở
lớp 7 là pin và ắc quy


Bạn Thanh: Xe đạp của mình không có pin hay ắc
quy mà chỉ có một bình điện gọi là đinamô. Không
hiểu trong đinamô có cái gì mà khi quay cái núm ở
trên thì đèn xe đạp lại sáng?
Bạn Hải: Tốt nhất là tháo vỏ đinamô ra xem trong
đó có cái gì.


C1: Cho 2 đèn LED mắc song song ngược chiều
vào hai đầu của một cuộn dây dẫn và một thanh
nam châm vĩnh cửu. Hãy bố trí thí nghiệm như
hình 31.2 để tìm hiểu xem dòng điện xuất hiện
trong cuộn dây dẫn kín ở trường hợp nào dưới đây:

+ Di chuyển nam châm lại gần cuộn dây
+ Đặt nam châm đứng yên trước cuộn dây
+ Đặt nam châm nằm yên trong cuộn dây
+ Di chuyển nam châm ra xa cuộn dây


* Dụng cụ:
+ Hai đèn LED mắc song song ngược chiều vào
hai đầu một cuộn dây dẫn kín
+ Một thanh nam châm vĩnh cửu
* Cách tiến hành :
+ TH1: Di chuyển nam châm lại gần cuộn dây
+ TH2: Đặt nam châm đứng yên trước cuộn dây
+ TH3: Đặt nam châm nằm yên trong cuộn dây
+ TH4: Di chuyển nam châm ra xa cuộn dây
* Mục đích :

Tìm hiểu dòng điện xuất hiện trong cuộn dây dẫn
kín trong trường hợp nào.


C1: Cho 2 đèn LED mắc song song ngược chiều vào hai
đầu của một cuộn dây dẫn và một thanh nam châm
vĩnh cửu. Hãy bố trí thí nghiệm như hình 31.2 để tìm
hiểu xem dòng điện xuất hiện trong cuộn dây dẫn kín
ở trường hợp nào dưới đây:
+ TH1: Di chuyển nam châm lại gần cuộn dây
+ TH2: Đặt nam châm đứng yên trước cuộn d
+ TH3: Đặt nam châm nằm yên trong cuộn dây
+ TH4: Di chuyển nam châm ra xa cuộn dây

Trả lời: Trong cuộn dây xuất hiện dòng điện khi:
+ Di chuyển nam châm lại gần cuộn dây
+ Di chuyển nam châm ra xa cuộn dây


* Cách tiến hành thí nghiệm kiểm tra:
Giữ nam châm đứng yên
+ TH1: Di chuyển cuộn dây lại gần nam châm
+ TH2: Di chuyển cuộn dây ra xa nam châm


C2: Trong thí nghiệm trên , nếu để nam châm
đứng yên và cho cuộn dây chuyển động lại gần
hay ra xa nam châm thì trong cuộn dây có xuất
hiện dòng điện không?
*Trả lời: Để nam châm đứng yên và cho cuộn
dây chuyển động lại gần hay ra xa nam châm thì
trong cuộn dây đều xuất hiện dòng điện .


Chọn từ thích hợp điền vào chỗ trống:
…(1)…… xuất hiện trong cuộn dây dẫn kín khi
ta đưa một cực nam châm …(2)………hay
……(3)…. một đầu cuộn dây đó và …(4)…….


Chọn từ thích hợp điền vào chỗ trống:
Dòng điện xuất hiện trong cuộn dây dẫn kín khi
………….

gần hay ra
xa
ta đưa một cực nam châm lại
………
…….
ngược lại
một đầu cuộn dây đó và ………….


C3: Đặt một nam châm điện nằm yên
trước cuộn dây dẫn có mắc hai đèn LED
song song ngược chiều (hình 31.3). Hãy
làm thí nghiệm để xác định trong những
trường hợp nào dưới đây đã xuất hiện
dòng điện ở cuộn dây có mắc đèn LED.
+ TH1:Trong khi đóng mạch điện của
nam châm điện
+ TH2:Khi dòng điện đã ổn định
+ TH3:Trong khi ngắt mạch điện của
nam châm điện
+ TH4: Sau khi ngắt mạch điện

Hình 31.3


•Cách tiến hành:
+ Mắc mạch điện như hình 31.3
+ Xác định trong những trường hợp sau trường hợp nào
xuất hiện dòng điện ở cuộn dây có mắc đèn LED.
- TH1: Trong khi đóng mạch điện của nam châm điện

- TH2: Khi dòng điện đã ổn định
- TH3: Trong khi ngắt mạch điện của nam châm điện
- TH4: Sau khi ngắt mạch điện

Hình 31.3


C3: Đặt một nam châm điện nằm yên trước cuộn dây dẫn
có mắc hai đèn LED song song ngược chiều (hình 31.3).
Hãy làm thí nghiệm để xác định trong những trường hợp
nào dưới đây đã xuất hiện dòng điện ở cuộn dây có mắc
đèn LED.
+ TH1:Trong khi đóng mạch điện của nam châm điện
+ TH2:Khi dòng điện đã ổn định
+ TH3:Trong khi ngắt mạch điện của nam châm điện
+ TH4: Sau khi ngắt mạch điện

Trả lời: Dòng điện xuất hiện:
+ Trong khi đóng mạch điện của nam châm điện
+ Trong khi ngắt mạch điện của nam châm điện


Chọn từ thích hợp điền vào chỗ trống:
.(1)…xuất hiện ở cuộn dây dẫn kín trong thời
gian..(2)..,và …(3).. mạch của nam châm điện,
nghĩa là trong thời gian …(4). của nam châm
điện…(5)..


Chọn từ thích hợp điền vào chỗ trống:

Dòng
điện xuất hiện ở cuộn dây dẫn kín trong
…………
đóng và ngắt
thời gian ……..,
…….mạch của nam châm
dòng điện của
điện, nghĩa là trong thời gian ………….
biến thiên
nam châm điện …………..


Ở THÍ NGHIỆM 1: DÒNG ĐIỆN XUẤT HIỆN
TRONG CUỘN DÂY DẪN KÍN KHI TA ĐƯA MỘT
CỰC NAM CHÂM VĨNH CỬU LẠI GẦN HAY RA
XA MỘT ĐẦU CUỘN DÂY ĐÓ VÀ NGƯỢC LẠI.
Ở THÍ NGHIỆM 2: DÒNG ĐIỆN XUẤT HIỆN Ở
CUỘN DÂY DẪN KÍN TRONG THỜI GIAN ĐÓNG,
VÀ NGẮT MẠCH CỦA NAM CHÂM ĐIỆN, NGHĨA
LÀ TRONG THỜI GIAN DÕNG ĐIỆN CỦA NAM
CHÂM
ĐIỆN
Dòng điện
xuấtBIẾN
hiện THIÊN
như trên gọi là dòng điện cảm ứng
Hiện tượng xuất hiện dòng điện cảm ứng gọi là hiện
tượng cảm ứng điện từ

C4: Nếu ta làm lại thí nghiệm ở hình 31.2 nhưng
lần này cho nam châm quay quanh một trục thẳng
đứng (hình 31.4) thì có hiện tượng gì xảy ra?
Nam châm gắn
trên trục quay

Cuộn dây có đèn
LED

Hình 31.4


C4: Nếu ta làm lại thí nghiệm ở hình 31.2 nhưng
lần này cho nam châm quay quanh một trục thẳng
đứng (hình 31.4) thì có hiện tượng gì xảy ra?

Hình 31.4


C4: Nếu ta làm lại thí nghiệm ở hình 31.2 nhưng
lần này cho nam châm quay quanh một trục thẳng
đứng (hình 31.4) thì có hiện tượng gì xảy ra?
Trả lời:
Trong cuộn dây xuất hiện dòng điện cảm ứng


C5: Hãy trả lời câu hỏi ở phần I

Trả lời : Đúng là nhờ nam châm ta có thể tạo ra
dòng điện

GHI NHỚ
* CÓ NHIỀU CÁCH DÙNG NAM CHÂM
ĐỂ TẠO RA DÕNG ĐIỆN TRONG MỘT
CUỘN DÂY DẪN KÍN. DÕNG ĐIỆN
ĐƯỢC TẠO RA THEO CÁCH ĐÓ GỌI LÀ
DÒNG ĐIỆN CẢM ỨNG
* HIỆN TƯỢNG XUẤT HIỆN DÕNG ĐIỆN
CẢM ỨNG GỌI LÀ HIỆN TƯỢNG CẢM
ỨNG ĐIỆN TỪ


Bài 31.1 (tr39- sách BT vật lý)
Cách làm nào dưới đây có thể tạo ra dòng điện
cảm ứng?
A. Nối hai cực của pin vào hai đầu cuộn dây dẫn.
B. Nối hai cực của nam châm với hai đầu cuộn
dây dẫn
C. Đưa một cực của ắcquy từ ngoài vào trong
một cuộn dây dẫn kín.
D. Đưa một cực của nam châm từ ngoài vào
trong một cuộn dây dẫn kín.


CÓ THỂ EM CHƯA BIẾT

HIỆN TƯỢNG CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ
DO NHÀ BÁC HỌC NGƯỜI ANH
M. PHA-RA-ĐÂY(1791-1867)

PHÁT MINH RA NĂM 1831.ĐÓ
ĐƯỢC XEM NHƯ MỘT PHÁT
MINH VĨ ĐẠI VỀ VẬT LÝ CỦA
THẾ KỶ XIX, MỞ ĐƯỜNG CHO
VIỆC CHẾ TẠO MÁY PHÁT ĐIỆN
VÀ NHIỀU MÁY QUAN TRỌNG
KHÁC CÓ ỨNG DỤNG RỘNG
RÃI TRONG SẢN XUẤT VÀ ĐỜI
SỐNG.NHÀ BÁC HỌC VĨ ĐẠI M.
PHA-RA-ĐÂY ĐÃ ĐI XA NHƯNG
CÒN ĐỂ LẠI CHO NHÂN LOẠI
NHỮNG PHÁT MINH BẤT
TỬ.’’CHỪNG NÀO LOÀI NGƯỜI
CÕN CẦN SỬ DỤNG ĐIỆN, THÌ
CHỪNG ĐÓ MỌI NGƯỜI CÕN
GHI NHỚ CÔNG LAO CỦA M.
PHA-RA-ĐÂY”.

Michael- Faraday
( 1791-1867)


XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN CÁC
THẦY GIÁO, CÔ GIÁO VÀ CÁC EM
HỌC SINH, ĐÃ GIÚP TÔI HOÀN
THÀNH BÀI DẠY!