Bài giảng bài năng lượng và sự chuyển hóa năng lượng vật lý 9 (5)

KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu 1:
2: Phát
Khi khẩy
biểu dây
sự bảo
đàn, toàn
dây năng
đàn dao
lượng
động
trong
và
các
phát
hiện
ratượng
âm. cơ và nhiệt ?

a)Trong quá trình dao động, có sự chuyển hóa
giữa các dạng cơ năng nào?
b)Sau một thời gian, dây đàn dừng lại và âm
thanh mất đi. Tại sao?
Đáp án:
Trong các
a)Trong
quá
hiện
trình
tượng

dao cơ
động,
và có
nhiệt,
sự năng
chuyểnlượng
hóa
không
giữa tự
thếsinh
năngra,
đàncũng
hồi và
không
độngtự
năng.
mất đi; nó chỉ
truyền từ vật này sang vật khác, chuyển hóa từ
b)Dây đàn dừng lại là do cơ năng đã chuyển hóa
dạng này sang dạng khác.
hoàn toàn thành nhiệt năng.


Ở bài trước, chúng ta chỉ mới dừng lại
ở sự truyền và chuyển hóa năng lượng
trong các hiện tượng cơ và nhiệt.
Trong tự nhiên, có nhiều dạng năng lượng
nữa mà các em đã học như điện năng, quang
năng, hóa năng (năng lượng hóa học)… Vậy các
dạng năng lượng này có sự chuyển hóa như thế

nào? Căn cứ vào đâu mà nhận biết sự tồn tại của
mỗi dạng năng lượng. Chẳng hạn, Khi viên đạn
thoát ra khỏi nòng súng, viên đạn đã nhận được
một năng lượng, đó là động năng. Vậy trước khi
viên đạn thoát ra khỏi nòng súng thì bên trong
khẩu súng đã diễn ra quá trình chuyển hóa năng
lượng như thế nào. Đó là vấn đề cần nghiên cứu.


Tiết 65. NĂNG LƯỢNG
VÀ SỰ CHUYỂN HOÁ NĂNG LƯỢNG
I. NĂNG LƯỢNG
C1: Hãy chỉ ra trường hợp nào dưới đây vật có cơ năng:

h
P

Tảng đá nằm
trên mặt đất?
Không có cơ năng
……………......

P

Tảng đá được
nâng lên khỏi
mặt đất?
Có
cơ năng
……………..

Chiếc thuyền chạy
trên mặt nước?
…………………….
Có cơ năng


Tiết 65. NĂNG LƯỢNG
VÀ SỰ CHUYỂN HOÁ NĂNG LƯỢNG

I. NĂNG LƯỢNG
C2: Những trường hợp nào dưới đây là biểu hiện của
nhiệt năng ?
Bóng đèn phát sáng làm cho
vật nóng lên
Biểu hiện của nhiệt năng
……………..............................


Tiết 65. NĂNG LƯỢNG
VÀ SỰ CHUYỂN HOÁ NĂNG LƯỢNG

I. NĂNG LƯỢNG
C2: Những trường hợp nào dưới đây là biểu hiện của
nhiệt năng ?
Loa dao động truyền
được âm
Không phải biểu hiện
…………….....................
của nhiệt năng

.........


Tiết 65. NĂNG LƯỢNG
VÀ SỰ CHUYỂN HOÁ NĂNG LƯỢNG

I. NĂNG LƯỢNG
C2: Những trường hợp nào dưới đây là biểu hiện của
nhiệt năng ?

Gương phản chiếu được ánh sáng
Không
phải biểu hiện của nhiệt năng
……………........................................


Tiết 65. NĂNG LƯỢNG
VÀ SỰ CHUYỂN HOÁ NĂNG LƯỢNG

I. NĂNG LƯỢNG
C2: Những trường hợp nào dưới đây là biểu hiện của
nhiệt năng ?

Viên bi va chạm vào khối gỗ, làm cho cho khối gỗ
chuyển động
Không phải biểu hiện của nhiệt năng
……………........................................


Tiết 65. NĂNG LƯỢNG

VÀ SỰ CHUYỂN HOÁ NĂNG LƯỢNG

I. NĂNG LƯỢNG
Kết luận 1:



 Hãy rút ra kết luận: Ta nhận biết được một vật có cơ
năng khi nào? Có nhiệt năng khi nào?
Ta nhận biết được một vật có cơ năng khi nó có
khả năng thực hiện công, có nhiệt năng khi nó có thể
làm nóng các vật khác


Tiết 65. NĂNG LƯỢNG
VÀ SỰ CHUYỂN HOÁ NĂNG LƯỢNG

I. Năng lượng
II. Các dạng năng lượng và sự chuyển hóa năng lượng
Cơ năng, nhiệt năng là hai dạng năng lượng chúng
ta dễ nhận biết trực tiếp thông qua các giác quan như
thông qua thị giác, xúc giác. Các năng lượng như điện
năng, quang năng, hóa năng thì phải thông qua các biểu
hiện gián tiếp.
Qua một số thiết bị ta có thể biến đổi năng lượng từ
dạng ban đầu sang dạng cuối cùng cần dùng cho con
người.


Tiết 65. NĂNG LƯỢNG

VÀ SỰ CHUYỂN HOÁ NĂNG LƯỢNG

I. Năng lượng
II. Các dạng năng lượng và sự chuyển hóa năng lượng
C3 Quan sát hình 59.1, em hãy chỉ ra năng lượng đã
được chuyển hóa từ dạng nào sang dạng nào qua các bộ
phận (1), (2) của mỗi thiết bị. Điền vào chỗ trống tên của
dạng năng lượng xuất hiện ở mỗi bộ phận đó.


2

1
Thiết bị A:
- Bộ phận 1 (Đinamô)
chuyển hóa ……………..
cơ năng
thành ……………….
điện năng

- Bộ phận 2 (Đèn)
năng
chuyển hóa điện
……………
nhiệt năng
thành ............................

A

Thiết bị B:

điện năng
- Bộ phận 1 (Quạt gió) chuyển hóa ……………..
thành ……………….
cơ năng (động năng)
động năng thành
- Bộ phận 2 (Đèn) chuyển hóa ……………
động năng
............................


Thiết bị C:

hóa năng
- Bộ phận 1 (Đèn cồn) chuyển hóa ……………..
thành
nhiệt năng
……………….
nhiệt năng thành
- Bộ phận 2 (Pít tông-xi lanh) chuyển hóa ……………
cơ năng
............................


2

1

Thiết bị D:

hóa năng
- Bộ phận 1 (Pin) chuyển hóa ……………..
thành
điện năng
……………….
điện năng thành
- Bộ phận 2 (đèn) chuyển hóa ……………
nhiệt năng
............................


E
Thiết bị E:
-Bộ phận 1
(Gương cầu
lõm) hội tụ
ánh sáng

- Bộ phận 2
(Ấm nước)
chuyển hóa
quang năng
……………
thành
nhiệt năng
....................

2
1

Tiết 65. NĂNG LƯỢNG
VÀ SỰ CHUYỂN HOÁ NĂNG LƯỢNG
I. Năng lượng
II. Các dạng năng lượng và sự chuyển hóa năng lượng

Thiết bị
Sự chuyển hóa năng lượng
A
Cơ năng thành nhiệt năng
B

Điện năng thành cơ năng (động năng)

C

Hóa năng thành cơ năng

D

Hóa năng thành nhiệt năng

E

Quang năng thành nhiệt năng

TrảC4
lời:Các
Cáctrường

trườnghợp
hợptrên
trêncho
chotatanhận
nhậnbiết
biết được
được điện
điện
năng,
năng, hóa
hóa năng,
năng, quang
quang năng
năng khi
khi chúng
chúng đã
đã được
được chuyển
chuyển
hóa
hóathành
thànhnhững
cơ năng,
dạng
nhiệt
năng
năng.
lượng nào ?

Tiết 65. NĂNG LƯỢNG
VÀ SỰ CHUYỂN HOÁ NĂNG LƯỢNG
I. Năng lượng
II. Các dạng năng lượng và sự chuyển hóa năng lượng
Dạng năng lượng
ban đầu

Hóa năng
Quang năng

Điện năng

Dạng năng lượng cuối
cùng mà ta nhận biết được

Cơ năng, nhiệt năng

Nhiệt năng
Cơ năng, nhiệt năng


Tiết 65. NĂNG LƯỢNG
VÀ SỰ CHUYỂN HOÁ NĂNG LƯỢNG
I. Năng lượng
II. Các dạng năng lượng và sự chuyển hóa năng lượng
Kết luận 2:


 Hãy rút ra kết luận ?
- Ta nhận biết được các dạng năng lượng như điện năng,

hóa năng, quang năng khi chúng chuyển hóa thành cơ
năng hay nhiệt năng.
- Nói chung, mọi quá trình biến đổi trong tự nhiên đều
có kèm theo sự chuyển hóa năng lượng từ dạng này
sang dạng khác.


Tiết 65. NĂNG LƯỢNG
VÀ SỰ CHUYỂN HOÁ NĂNG LƯỢNG
I. Năng lượng
II. Các dạng năng lượng và sự chuyển hóa năng lượng
III. Vận dụng: C 3:

Cho biết:
V=2lít

Giải:

t0 1= 200C ;

Nhiệt lượng mà nước đã nhận được
làm nước nóng lên tính theo công
thức: Q=mc(t02- t01)

t02 = 800C ;

Thay số: Q = 2.4200(80 - 20)

→ m = 2 kg

c = 4200 J/kg.K
Q=?

= 504000(J)


Tiết 65. NĂNG LƯỢNG
VÀ SỰ CHUYỂN HOÁ NĂNG LƯỢNG
I. Năng lượng
II. Các dạng năng lượng và sự chuyển hóa năng lượng
III. Vận dụng: C 3:


GHI NHỚ:
Ta nhận biết được một vật có năng lượng khi vật đó có
khả năng thực hiện công (cơ năng) hay làm nóng các
vật khác (nhiệt năng)
-

Ta nhận biết được hoá năng, điện năng, quang năng khi
chúng chuyển hoá thành cơ năng hay nhiệt năng.
-

- Nói chung, mọi quá trình biến đổi đều kèm theo sự
chuyển hoá năng lượng từ dạng này sang dạng khác.


* CỦNG CỐ
 Em hãy kể ra những dạng năng lượng cần thiết
phục vụ trực tiếp cho cuộc sống sản xuất, sinh hoạt ?

Những năng lượng đó được tạo ra bằng cách nào? Nhờ
dụng cụ nào?


* HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
* Hướng dẫn về nhà:

1. Bài cũ:
- Nắm vững các nội dung phần ghi nhớ.

- Vận dụng kiến thức đã học vào việc nghiên cứu, giải
thích một số hiện tượng trong tự nhiên, thực tế cuộc
sống và sinh hoạt.
- Làm các bài tập trong sách bài tâp.
- Đọc phần: “Có thể em chưa biết”
2. Bài mới: Soạn bài 60 Vật lý 9 – Định luật bảo toàn
năng lượng.