Bài giảng bài suất điện động cảm ứng vật lý 11 (9)

Dòng điện tạo ra
từ trường. Vậy từ
trường có tạo ra
dòng điện hay
không ???


1.Thí nghiệm :

mA

a.Dụng cụ :


Lại gần

Từ
Khi
Khitrường
nào
NC kim
và
không
vòng
điệnống
dây
sinh
kế
Khi
nào

trong
lệch
đứng
khỏi
racó
yên
dòng
số
thì
0?điện
có
Khi
dòng
. nào
dây
dòng
điện
không
điện
bị
lệch
không
khỏi
?
0?
chạy qua?

Ra xa

mA

*khi số đường sức từ qua vòng dây
thay đổi => xuất hiện dòng điện


*Cực nam của Nam châm lại gần vòng
dây => có dòng điện chiều ngược lại với
lúc cực bắc lại gần vòng dây

mA

*khi số đường sức từ qua vòng dây
thay đổi => xuất hiện dòng điện


b.Thí nghiệm 2 :

Kết quả thí nghiệm ?

mA

Di chuyển con chạy,
trong ống dây xuất
hiện dòng điện. Vì sao?
Khi di chuyển con
chạy, từ trường trong
vòng dây thay đổi, nên
số đường sức từ qua
vòng dây biến đổi làm
xuất hiện dòng điện

trong vòng dây.


Kết quả thí nghiệm

Từ trường biến thiên sinh ra dòng điện


2.Khái niệm từ thông
a.Định nghĩa từ thông
Xét một mặt phẳng diện tích S đặt trong từ
trường đều B .
Vẽ véc tơ pháp tuyến n
α là góc hợp bới n và B

 = BScos
Φ là cảm ứng từ thông qua diện tích S

n


S

B


Chú ý :

n

B

n

 là góc nhọn
  >0

B




S

B

S

 là góc tù

  <0

n
S

 =0

  = BS

Thông thường : Chọn  nhọn   > 0

b) Ý nghĩa của từ thông

 = BScos
Chọn S = 1

m2,

=0

B

  =B

n

Ý nghĩa
S

Từ thông  đặc trưng cho số đường sức
xuyên qua diện tích S đặt vuông góc với
đường sức.


c) Đơn vị của từ thông

 = BScos
Trong hệ SI: Đơn vị từ thông là Vêbe, kí hiệu Wb
Nếu  = 0, S = 1 (m2), B = 1 (T)

  = 1 (Wb)
 1 Wb = 1T.1m2 = 1T.m2


3.Hiện tượng cảm ứng điện từ :

mA

Khi
Nhận
nam
xét châm
về từ thông
CĐ thìqua
số đường
vòng
cảm ứng
dây?
vòng
có gì
thay
*Từ thông
qua qua
vòng
dâydây
biến
đổi
thì
? hiện dòng điện
trong vòng dây kín đổi

xuất


Thí nghiệm 2 : Cường độ dòng điện biến thiên
Trong
=>Từvòng
trường
dâytrong
có dòng
vòng
điện
dây
,
chứng
thay đổi=>
tỏ điềuthì
gìtrong
?
vòng dây
mA
suấtdòng
điệnđiện =>dòng
kín xuấtCó
hiện
động
điệnxuất
cảmhiện
ứng
trong vòng dây
a.Dòng điện cảm ứng :

Dòng điện xuất hiện khi có sự
biến đổi từ thông qua mạch
điện kín gọi là dđ cảm ứng .


b.Suất điện động cảm ứng

Suất điện động sinh ra dòng điện cảm ứng gọi
là SĐĐ cảm ứng
*Khi có sự biến đổi từ thông qua mạch kín thì
trong mạch xuất hiện Suất điện động cảm ứng
*Hiện tượng từ thông biến thiên qua mạch kín,
trong mạch xuất hiện Suất điện động cảm ứng
=> hiện tượng cảm ứng điện từ


4.Chiều dòng điện cảm ứng-Định luật Len-xơ :

Lại gần

So sánh chiều dòng
điện trong 2 trường
hợp ?

Ra xa
Định luật Len –xơ:
mA

*Dòng điện cảm ứng có chiều sao
cho từ trường do nó sinh ra có tác

dụng chống lại nguyên nhân đã sinh
ra nó .


4.Chiều dòng điện cảm ứng-Định luật Len-xơ :
So sánh chiều dòng
điện trong 2 trường
hợp ?

Lại gần
S

N

Ra xa

Định luật Len –xơ:
mA

*Dòng điện cảm ứng có chiều sao
cho từ trường do nó sinh ra có tác
dụng chống lại nguyên nhân đã sinh
ra nó .


*Ф tăng => xuất hiện Ic tạo ra Bc

B

*Ф giảm => xuất hiện Ic tạo ra Bc

B

B

B

Ic

Ic

Bc

Bc


5.Định luật Farađây về cảm ứng điện từ :

mA

Hãy quan sát và so sánh tốc độ
chuyển động của nam châm , góc
lệch của kim điện kế trong các
trường hợp và rút ra nhận xét ?


Hãy nêu nhận xét ???

mA

*nam châm chuyển động nhanh =>
dòng điện cảm ứng có cường độ lớn.
chuyển động chậm => dòng điện
cảm ứng có cường độ nhỏ .


Định luật Farađây về cảm ứng điện từ :
Độ lớn của suất điện động cảm ứng trong mạch kín
tỉ lệ với tốc độ biến thiên của từ thông qua mạch .

Biểu thức :

∆Ф
ec = ∆t

Trong đó :

∆Ф=Ф-Ф0 : Độ biến thiên từ thông

∆t : thời gian ;

∆Ф
Độ lớn : ec = | ∆t |

ec :suất điện động cảm ứng

Nếu khung dây có N vòng :

∆Ф
ec=-N

∆t


Ứng dụng của hiện tượng cảm ứng điện từ :
-Chế tạo máy phát điện xoay chiều
-Chế tạo động cơ điện xoay chiều


Mô hình động cơ điện ba pha
(1)

(3)

(2)


CỦNG CỐ
*Định nghĩa từ thông: Ф=NBScosα
*Từ thông đặc trưng cho số đường cảm ứng từ
xuyên qua diện tích vòng dây

*Khi có sự biến đổi từ thông qua mạch thì
trong mạch xuất hiện Suất điện động cảm ứng
*Khi có sự biến đổi từ thông qua mạch KÍN thì
trong mạch xuất hiện dòng điện động cảm ứng
*Hiện tượng từ thông biến thiên qua mạch kín,
trong mạch xuất hiện Suất điện động cảm ứng
=> hiện tượng cảm ứng điện từ

Chiều dòng điện cảm ứng-Định luật Len-xơ :
*Ф tăng => xuất hiện Ic tạo ra Bc

B

*Ф giảm => xuất hiện Ic tạo ra Bc

B

*Dòng điện cảm ứng có chiều sao cho từ trường
do nó sinh ra có tác dụng chống lại nguyên
nhân đã sinh ra nó .
Độ lớn của suất điện động cảm ứng trong mạch kín
tỉ lệ với tốc độ biến thiên của từ thông qua mạch .

∆Ф
ec=-N
∆t


Chọn câu sai:
A Khi từ thông biến thiên qua mạch thì trong
tốt
mạch xuất hiện dòng điện cảm ứng .
B Khi từ thông biến thiên qua một mạch thì
SAI
trong mạch xuất hiện SĐĐ CƯ
C Suất điện động cảm ứng đặc trưng cho tốc độ
biến thiên của từ thông qua một mạch .SAI
D Từ thông đặc trưng cho số đường cảm ứng

SAI
qua mạch nhiều hay ít .