NGHIÊN cứu mô HÌNH ĐÁNH lửa HYBRID

Kỷ yếu hội nghị khoa học và công nghệ toàn quốc về cơ khí - Lần thứ IV

NGHIÊN CỨU MÔ HÌNH ĐÁNH LỬA HYBRID
A STUDY OF HYBRID IGNITION SYSTEM IN SI ENGINES
Đỗ Quốc Ấma, Đỗ Văn Dũngb, Lê Khánh Tânc
Trường ĐH Sư phạm Kỹ thuật TP HCM
a
, b , c
TÓM TẮT
Hệ thống đánh lửa trên ôtô dùng để đốt cháy hỗn hợp trên động cơ xăng. Dựa vào
phương pháp tích lũy năng lượng, hệ thống đánh lửa được chia làm hai loại: hệ thống đánh
lửa điện dung, hệ thống đánh lửa điện cảm. Mặc dù chúng giống nhau về cách tạo tia lửa điện
cao áp, sự khác biệt giữa chúng là phương pháp tích lũy năng lượng. Bài báo trình bày nghiên
cứu về mô hình hệ thống đánh lửa bao gồm hai kiểu đánh lửa riêng biệt, trong lần đánh lửa
điện cảm, năng lượng tự cảm “thừa” sẽ được tích lũy vào một hay nhiều tụ điện và phần năng
lượng này sẽ được sử dụng vào quá trình đánh lửa điện dung tiếp theo.
Việc tận dụng
năng lượng tự cảm này sẽ giúp tiết kiệm năng lượng sử dụng trên hệ thống đánh lửa. Qua đó
giúp tiết liệm nhiên liệu sử dụng và giảm phát thải trên ôtô.
Từ khóa: tích lũy năng lượng, đánh lửa điện dung, đánh lửa điện cảm, đánh lửa lai, khí xả
ABSTRACT
The ignition system is used to ignite the air-fuel mixture in gasoline engines. Basing on
the way of energy-accumulation, the ignition system is divided into two categories: capacitordischarged ignition system and inductive-discharged ignition system. Although they have
similarities in creating high-voltage spark, the energy-accumulation method is different.
This paper will present a model of ignition system consists of two separate types of ignition.
During the inductance-discharged stage, the ecessive energy will be accumulated in one or
more capacitors and use this energy for the next capacitive-discharged stage. The utilising of
the excessive inductance energy will help to save energy and to reduce the emissions.
Keywords: energy-accumulation, capacitor- discharged ignition, inductive-discharged
ignition, hybrid ignition system, emission
1. GIỚI THIỆU

Hệ thống đánh lửa trên động cơ đốt trong sử dụng nhiên liệu xăng, có nhiệm vụ biến
điện áp từ accu có giá trị 12V hay 24V, thành các xung điện cao thế có giá trị có thể đạt đến
45.000V, đồng thời phân phối các đến các bu-gi theo đúng thời điểm và đúng thứ tự yêu cầu
của động cơ [1,2].
Khi hệ thống làm việc, vào cuối quá trình tích lũy năng lượng, trên cuộn sơ cấp của biến
áp đánh lửa (bo-bin) sẽ xuất hiện sức điện động tự cảm có giá trị (từ 100-300V) [1]. Điện áp
tự cảm này khi phóng qua thiết bị đóng ngắt sẽ làm kéo dài quá trình ngắt dòng sơ cấp. Qua
đó, làm giảm điện thế thứ cấp, hỏng thiết bị đóng ngắt và gây nhiễu đến các thiết bị điện và
điện tử khác trên ô tô.
Ở hệ thống đánh lửa hỗn hợp điện cảm – điện dung do tác giả đề xuất, ở các lần đánh
lửa điện cảm năng lượng tự cảm “thừa” sẽ được tích lũy vào tụ điện và sử dụng lại năng
lượng này cho lần đánh lửa điện dung. Với ý tưởng này, các tác động tiêu cực đã nêu trên sẽ
được khắc phục và còn có thể tiết kiệm được năng lượng sử dụng trên hệ thống.

411


Kỷ yếu hội nghị khoa học và công nghệ toàn quốc về cơ khí - Lần thứ IV
2. ĐÁNH LỬA TRÊN CÁC ĐỘNG CƠ HIỆN ĐẠI
2.1. Quá trình hình thành tia lửa điện
Các nghiên cứu của Maly và Vogel (1978) đã chia quá trình hình thành tia lửa điện trên
hai điện cực của bu-gi được chia làm ba giai đoạn chính: ion hóa (đánh thủng), hình thành tia
lửa điện và gia nhiệt [3].
• Giai đoạn đánh thủng
Giai đoạn này được đặc trưng bởi điện áp rất cao (xấp xỉ 10kV). Cực đại của cường độ
dòng điện đạt xấp xỉ 200A, trong thời gian ngắn (khoảng 10 ns), hình thành một kênh ion hóa
giữa 2 điện cực bugi (đường kính khoảng 40 µm), toàn bộ năng lượng được truyền qua kênh
dẫn. Đồng thời, nhiệt độ và áp suất trong buồng đốt sẽ tăng lên rất nhanh đạt mức xấp xỉ
60000K và vài trăm atm. Khi các sóng xung kích được lan truyền ra ngoài, kênh dẫn mở rộng
ra, kết quả là nhiệt độ và áp suất giảm, do đó 30% năng lượng plasma của kênh dẫn bị tiêu tán

đi bởi sóng xung kích.

Hình 1. Đồ thị thể hiện mối quan hệ giữa điện áp, cường độ dòng điện và thời gian
đánh lửa của một hệ thống đánh lửa cơ bản

• Giai đoạn phóng tia lửa điện
Điện thế đạt khoảng 50V, cường độ dòng điện phụ thuộc vào điện trở của môi trường
đánh lửa. Nhiệt độ của cột khí cháy chỉ vào khoảng 6000K. Năng lượng duy trì tia lửa điện
giữa hai điện cực chiếm khoảng khoảng 50%.
• Giai đoạn gia nhiệt
Ở giai đoạn này, cường độ dòng điện nhỏ hơn 200mA, điện áp ở cathode trong khoảng
(300 ÷ 500 V), và sự ion hóa giảm 0,01% . Nhiệt độ hòa khí cao nhất là 3000K.
Năng lượng yêu cầu để đốt cháy một tỷ lệ hòa khí lý thuyết ở điều kiện vận hành bình
thường là khoảng 0,2 mJ của động cơ. Đối với hỗn hợp giàu hay nghèo hơn, tỷ lệ lý tưởng
năng lượng yêu cầu lớn hơn (3 mJ). Nhưng do các mất mát, chỉ một phần nhỏ năng lượng
cung cấp qua khe hở truyền đến hỗn hợp nhiên liệu. Trên thực tế, yêu cầu năng lượng của hệ
thống từ 30-50mJ. Trong giai đoạn xuyên thủng, công suất đạt mức cao nhất (1MW) nhưng
năng lượng cung cấp nhỏ (0,3 ÷ 1 mJ). Cuối giai đoạn xuyên thủng khi cathode nóng lên sẽ
chuyển sang giai đoạn phóng tia lửa điện. Vì thế, tổn thất tổn thất nhiệt ở các cực rất quan
trọng. Trong giai đoạn gia nhiệt công suất thấp nhất (xấp xỉ 10W), nhưng năng lượng tiêu hao
đạt mức cao nhất (30 ÷ 100mJ).
2.2. Hệ thống đánh lửa điện cảm
Được phát minh bởi Kettering vào năm 1908 [4], hệ thống đánh lửa điện cảm được sử
dụng phổ biến trên động cơ đốt trong sử dụng nhiên liệu xăng. Hiện nay, với nhiều biến thể
khác như: hệ thống đánh lửa bán dẫn (transistorized), hệ thống đánh lửa theo chương trình
(programmed ignition), hệ thống đánh lửa trực tiếp (direct ignition), hệ thống đánh lửa điện
412


Kỷ yếu hội nghị khoa học và công nghệ toàn quốc về cơ khí - Lần thứ IV

cảm vẫn được sử dụng rộng rãi trên ôtô [5]. Ở hệ thống đánh lửa này, năng lượng trên hệ
thống được tích lũy dưới dạng năng lượng điện cảm. Hoạt động của hệ thống là khi trục
khuỷu quay, tiếp điểm K (công tắc hay transitor) được điều khiển đóng ngắt. Hệ thống thực
hiện hai quá trình như sau:
• Quá trình tích lũy năng lượng
Khi tiếp điểm K đóng, dòng điện từ + accu qua cuộn dây sơ cấp sẽ tăng trưởng dạng
hàm mũ từ không cho tới giá trị nhất định i [1].
U
1 − e τ
R 

−t

i=






(1)

L
: hằng số của
R
hệ thống; L: hệ số tự cảm, R: điện trở mạch sơ cấp. Năng lượng tích lũy trong hệ thống khi
Li 2
tiếp điểm ngắt Q=
; i: cường độ dòng điện qua cuộn sơ cấp tại thời điểm tiếp điểm ngắt.
2

Trong đó: U: điện thế nguồn; t: thời gian dòng điện qua cuộn sơ cấp; τ =

• Quá trình ngắt dòng sơ cấp
Khi tiếp điểm K ngắt dòng điện sơ cấp và từ thông do nó sinh ra mất đi đột ngột, trên
cuộn thứ cấp của biến áp đánh lửa sẽ sinh ra một hiệu điện thế vào khoảng 15- 40KV [1], tạo
ra tia lửa điện trên hai điện cực của bu-gi nhằm đốt cháy hỗn hợp trong lòng xy-lanh.
• Ưu nhược điểm của hệ thống đánh lửa điện cảm
Ưu điểm
- Cấu trúc đơn giản, làm việc tin cậy.
- Thời gian phóng điện dài (1-2ms) [1].
Nhược điểm
- Thời gian tích lũy năng lượng dài.
- Thời gian phóng điện phụ thuộc vào năng lượng tích lũy.
- Điện áp thứ cấp tăng trưởng chậm 300 ~ 500 V / ms [16].
2.3. Hệ thống đánh lửa điện dung
Đánh lửa điện dung (CDI) hoặc đánh lửa thyristor được sử dụng rộng rãi trên xe gắn
máy, các loại động cơ nhỏ và một số ô tô khác. Ban đầu, nó được phát triển để khắc phục
nhược điểm thời gian tích lũy năng lượng dài trên hệ thống đánh lửa điện cảm, điều này làm
cho chúng thích hợp hơn trên động cơ tốc độ cao [16,17]. Đặc trưng chính của hệ thống này là
tích lũy năng lượng trên một tụ điện và giải phóng dòng năng lượng này trong thời gian rất
ngắn (vào khoảng 0,1-0,4 ms) [1] nhằm tạo tia lửa điện trên bu-gi. Nikola Tesla được xem là
người sáng chế ra hệ thống đánh lửa điện dung. Hệ thống này được ứng dụng đầu tiên trên ô
tô Ford model K vào năm 1906 [16].

a)

b)

Hình 2. Sơ đồ nguyên lý hệ thống đánh lửa điện cảm (a), điện dung (b)
413

Kỷ yếu hội nghị khoa học và công nghệ toàn quốc về cơ khí - Lần thứ IV
• Nguyên lý làm việc
Trên hệ thống CDI, tụ được tích lũy một điện áp cao từ một mạch nạp, ngay khi tụ
ngưng nạp. Năng lượng từ tụ sẽ phóng qua cuộn dây tạo ra tia lửa trên bu-gi. Nếu tụ được nạp
tới điện áp U và điện dung của tụ là C, năng lượng lưu trữ trên tụ được tính theo công thức:
Q=

CU 2
2

(2)

• Ưu điểm nhược điểm của hệ thống đánh lửa điện dung
Ưu điểm
- Thời gian tích lũy năng lượng ngắn. Vì vậy, đặc tính đánh lửa không phụ thuộc vào số
vòng quay động cơ [1].
- Điện thế thứ cấp cao nên thích hợp với các động cơ có áp suất buồng đốt lớn [17].
- Hiệu điện thế thứ cấp tăng trưởng nhanh nên (từ 3 ~ 10 kV / ms), độ nhạy đánh lửa
tăng, ít bị ảnh hưởng của điện trở rò trên bu-gi [1,16].
Nhược điểm
- Khó khởi động động cơ có thể tích công tác lớn (0,3-0,4 ms) [1,11].
- Thời gian duy trì tia lửa điện trên bu-gi ngắn từ 50-80 μs [1,16].
2.4. Hệ thống đánh lửa Hybrid
Hệ thống đánh lửa Hybrid, còn gọi là hệ thống đánh lửa lai, hệ thống này kết hợp cả hai
kiểu đánh lửa điện dung và điện cảm. Có nhiều biến thể ở hệ thống đánh lửa lai. Tuy nhiên,
các nghiên cứu thường tập trung vào việc kéo dài thời gian xuất hiện tia lửa trên bu-gi, nhằm
kéo dài thời gian tiếp xúc giữa tia lửa điện với hỗn hợp hòa khí, giúp cho quá trình cháy xảy
ra dễ dàng hơn [12,13,14], hay thực hiện chuyển mạch đánh lửa điện dung, điện cảm ở các

chế độ làm việc khác nhau trên động cơ, nhằm tận dụng các ưu điểm và hạn chế các khuyết
điểm của các kiểu đánh lửa trên [15].
3. MÔ HÌNH HỆ THỐNG ĐÁNH LỬA HYBRID CÓ KHẢ NĂNG TÍCH LŨY NĂNG
LƯỢNG TỰ CẢM
Mô hình của hệ thống đánh lửa Hybrid (hỗn hợp điện cảm- điện dung) có khả năng tích
lũy năng lượng tự cảm trên cuộn sơ cấp của biến áp đánh lửa được trình bày trên hình 3. Trên
mô hình này tích hợp hai hệ thống đánh lửa điện cảm và điện dung sử dụng hai biến áp đánh
lửa, các transistor T1, T2 đóng vai trò các công tắc điều khiển chế độ đánh lửa (điện dung hay
điện cảm). Bộ điều khiển được lập trình với vi xử lý Arduino.
3.1. Nguyên lý hoạt động
• Chế độ đánh lửa điện cảm
Bộ điều khiển sẽ tác động vào các kênh 1 và kênh 2 để mở các Transistor T1 và T2,
dòng điện từ + accu sẽ đi qua cuộn sơ cấp của bo-bin, hình thành quá trình tích lũy năng
lượng trên hệ thống. Cuối quá trình này, các Transistor T1 và T2 bị ngắt, dòng điện qua cuộn
sơ cấp của bo-bin bị mất đi một cách đột ngột, lúc này trên cuộn thứ cấp của biến áp đánh lửa
(bo-bin) sẽ hình thành xung điện thế cao áp có khả năng đốt cháy hòa khí. Sức điện động tự
cảm trên cuộn sơ cấp của bo-bin sẽ được tích lũy vào tụ điện C.

414


Kỷ yếu hội nghị khoa học và công nghệ toàn quốc về cơ khí - Lần thứ IV
+ 12 V

T1
Bo-bin 1

Kênh 1

T2

Kênh 2
Kênh 3

Bu-gi 1

SCR
Bo-bin 2
C
Bu-gi 2

Hình 3. Mô hình hệ thống đánh lửa hỗn hợp điện dung- điện cảm có khả năng
tích lũy năng lượng tự cảm
• Chế độ đánh lửa điện dung
Qua kênh 3, bộ điều khiển sẽ tác động vào SCR, lúc này năng lượng tích lũy từ tụ điện
C sẽ được phóng qua cuộn sơ cấp của bo-bin làm xuất hiện tia lửa trên bu-gi.
3.2. Các kết quả thực nghiệm
Các thực nghiệm xác định điện thế sử dụng thiết bị đo Picoscope PP537 chuyên dụng trên ô
tô. Các thông số của hệ thống: tụ điện có dung lượng C = 2 μF; số lượng tụ= 1; điện thế làm
việc của hệ thống U = 12,54V; biến áp đánh lửa có R= 1,2V; hệ số tự cảm L= 2, 765mH; thời
gian tích năng lượng t ng = 2,67ms.

a)

b)
a) Điện áp tự cảm trên bo-bin
b) Điện áp trên tụ

Hình 4. Điện áp trên bo-bin (a) và trên hai bản cực của tụ điện (b)
a)

b)
c)
Hình 5. Dạng sóng của dòng điện (a), điện áp qua cuộn sơ cấp của bo-bin đánh lửa điện
cảm (b) và điện áp trên bo-bin đánh lửa điện dung (c) trên mô hình sử dụng một tụ điện
Các kết quả thực nghiệm cho thấy, khi dùng tụ có dung lượng C=2μF, cực đại điện áp
sơ cấp trên bo-bin hầu như không thay đổi (hình 4), để điện áp trên tụ đạt giá trị bão hòa tụ
chỉ cần hai lần nạp (hình 4). Với thời gian tích lũy năng lượng t ng = 2,67 ms cực đại của dòng
415


Kỷ yếu hội nghị khoa học và công nghệ toàn quốc về cơ khí - Lần thứ IV
điện qua cuộn sơ cấp I= 3,345A (hình 5), năng lượng khi đánh lửa điện cảm Q L = LI2/2= 15,
55 mJ. Đồng thời, năng lượng tích lũy trên tụ đạt giá trị Q C = CU2/2= 9,36mJ.
3.3. Mô hình tích lũy sử dụng nhiều tụ điện
Theo các nghiên cứu về năng lượng đánh lửa, đối với hỗn hợp đồng nhất, ổn định và có
tỷ lệ A/F lân cận 14,7/1 năng lượng yêu cầu là 0,2mJ. Đối với hỗn hợp quá nghèo hay quá
giàu năng lượng đánh lửa, yêu cầu là 3mJ [3,6,7,8]. Ngoài ra, khi động cơ đã được hâm nóng,
năng lượng yêu cầu này chỉ còn khoảng 1mJ [9]. Đối với những hệ thống đánh lửa thông
thường, năng lượng đánh lửa 15mJ [7]. Tuy nhiên, để tăng khoảng thời gian duy trì tia lửa
trên bu-gi và nếu tính cả các mất mát trên hệ thống (rò rỉ trên bu-gi, trên dây cao áp…), năng
lượng này là từ 30-50mJ [3,4,6,7,10]. Đối với những hệ thống đánh lửa dùng trên động cơ
phun xăng trực tiếp, năng lượng này vào khoảng 100mJ[7]
Từ những cơ sở trên, chúng tôi đề ra phương án tích lũy như sau: trên hệ thống sẽ sử
dụng 4 tụ có dung lượng giống nhau (2µF) được mắc song song. Để bảo đảm điện thế trên
cuộn sơ cấp không bị ảnh hưởng, các tụ này sẽ được nạp lần lượt theo quá trình đánh lửa điện
cảm. Khi đánh lửa điện dung, các tụ này sẽ được điều khiển phóng đồng thời vào cuộn sơ cấp
của bo-bin. Như vậy, năng lượng phóng thích sẽ là: Q C = 9,36 x 4=37,44mJ. Trên cơ sở đó
chúng tôi đề ra hai mô hình tích lũy như sau:
1. Mô hình mạch đánh lửa hỗn hợp sử dụng hai bo-bin riêng biệt.

2. Mô hình mạch đánh lửa hỗn hợp sử dụng một bo-bin.
Với các mô hình trên sức điện động tự cảm từ các các lần đánh lửa điện cảm sẽ được
tích lũy lần lượt vào các tụ điện C i , số lần nạp trên tụ sẽ được tính toán sao cho điện thế trên
tụ đạt giá trị bão hòa (số lượng các tụ phụ thuộc vào yêu cầu năng lượng đánh lửa).
+12V
Bo.bin 1

Bo.bin 2

Bộ
điều
khiển

Hình 6. Mạch đánh lửa hỗn hợp sử dụng hai bo-bin riêng biệt
+12V
Bo.bin

Bộ
điều
khiển

Hình7. Mạch đánh lửa hỗn hợp sử dụng một bo-bin
416


107,9V

116,8V

Kỷ yếu hội nghị khoa học và công nghệ toàn quốc về cơ khí - Lần thứ IV

104.0V

114.8V

Hình 8. Dạng sóng sơ cấp của mạch đánh lửa hỗn hợp sử dụng hai bo-bin riêng biệt

Hình 9. Dạng sóng sơ cấp của mạch đánh lửa hỗn hợp sử dụng một bo-bin
Ở mô hình đánh lửa hỗn hợp sử dụng hai bo-bin do thực hiện đánh lửa trên hai bo-bin
riêng biệt nên ta có thể chọn lựa bo-bin cho từng kiểu đánh lửa dễ dàng hơn, nhưng lúc này
việc điều khiển đánh lửa sẽ phức tạp hơn. Với mô hình sử dụng một bo-bin việc điền khiển sẽ
đơn giản hơn. Tuy nhiên, việc lựa chọn bo-bin thích hợp cho cả hai kiểu đánh lửa điện dung
và đánh lửa điện cảm sẽ là vấn đề phải quan tâm.
4. KẾT LUẬN
- Các nghiên cứu trình bày trong bài báo đã đưa ra được một mô hình hệ thống đánh lửa
lai (điện cảm- điện dung) có khả năng thu hồi được sức điện động tự cảm trên cuộn sơ cấp của
biến áp đánh lửa (ở các chế độ đánh lửa điện cảm) và sử dụng lại năng lượng này khi đánh lửa
điện dung. Tụ điện trong hệ thống này ngoài nhiệm vụ bảo vệ cho transistor công suất, còn
đóng vai trò thiết bị thu hồi năng lượng tự cảm thừa trên hệ thống.
- Các thực nghiệm cho thấy rằng với điện thế làm việc của hệ thống U = 12. 54 V, hệ số
tự cảm trên cuộn sơ cấp của bo-bin L= 2,765mH, hệ thống sử dụng 4 tụ (với dung lượng mỗi
tụ bằng C = 2μF, khi tụ được nạp no điện thế trên tụ đạt giá trị U C = 96,47V, năng lượng tích
lũy trên sẽ là Q C = 37,44mJ, giá trị này đủ để thực hiện một lần đánh lửa trên động cơ. Như
vậy, cứ 8 lần đánh lửa điện cảm ta sẽ thực hiện được một lần đánh lửa điện dung.
- Năng lượng tích lũy cho một lần đánh lửa không lớn (khoảng 30mJ). Tuy nhiên, năng
lượng sử dụng trên hệ thống đánh lửa được lấy từ accu, với rất nhiều tổn thất trên quá trình
tích lũy năng lượng (hiệu suất làm việc của động cơ xăng, hiệu suất làm việc của máy phát
điện, hiệu quả tích lũy của accu và các mất mát khác) cho thấy việc tích lũy năng lượng tự
cảm này có ý nghĩa rất lớn.
- Với các mô hình đánh lửa hỗn hợp như đã trình bày, việc điều khiển số lần nạp tụ, số

tụ tham gia quá trình tich lũy năng lượng tự cảm, chế độ đánh lửa (điện dung, điện cảm) hoàn
toàn có thể thay đổi được, điều này tăng tính thích ứng của hệ thống đánh lửa được đề xuất
ứng với các động cơ khác nhau.
- Việc tính toán chọn thông số tốt nhất của tụ cần phải tiếp tục thực hiện để tăng hiệu
quả làm việc của hệ thống đánh lửa đã đề xuất.
417


Kỷ yếu hội nghị khoa học và công nghệ toàn quốc về cơ khí - Lần thứ IV
- Từ các kết quả đã thực hiện, mô hình cần được áp dụng trên động cơ để có những
đánh giá thực tế qua các chỉ tiêu về tính kinh tế, tính hiệu quả và các chỉ tiêu về chất lượng
khí thải).
LỜI CẢM ƠN
Xin gửi lời cảm ơn chân thành tới Ban giám hiệu trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật
Thành phố Hồ Chí Minh đã tạo điều kiện cho tôi học tập, nghiên cứu. Xin cảm ơn các đồng
nghiệp đã hỗ trợ tôi trong việc thực hiện các thí nghiệm.

TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1] PGS.TS. Đỗ Văn Dũng, Điện động cơ và điều khiển động cơ, NXB Đại học Quốc gia TP
HCM, 2013.
[2] Đinh Ngọc Ấn, Trang bị điện ô tô máy kéo, NXB Đại học và trung học chuyên nghiệp Hà
Nội, 1980.
[3] John B. Heywood, Internal combustion engine fundamentals, McGraw-Hill Book
Company,1998.
[4] Terrence Lyle Williamson, Ignition system requirements and their application to the
design of capacitor discharge ignition system, Naval postgraduate school Monterey,
California, 1971.
[5] Konrad Reie ED, Gasoline engine Management system and components, Springer
Vieweg, 2015.
[6] Dipl.Ing (FH) Horst Bauer, Automotive Electric/Electronic System, Robert Bosch

GmBh,1995.
[7] Konrad Reif Ed, Gasoline Engine Management, Springer Vieweg, 2015.
[8] Dipl.Ing (FH) Ulrich Adler, Automotive handbook, Robert Bosch GmBh, 1993.
[9] V.A.W.Hillier, Fundamentals of Automotive Electronics 2nd Edition, Stanley Chornes
(Pullishers) Ltd, 1996.
[10] Đỗ Văn Dũng, Trang bị điện và điện tử trên ô tô hiện đại - Hệ thống điện động cơ, NXB
Đại học Quốc gia TP HCM, 2004.
[11]Audris Simakaukas, Hybrid Ignition system with variable spark duration for spark
ignition engine, The 8th International conference, Vilnius, Lithuania, May 9-10, 2013,
[12] Martin E. Gerry, Inductive-capacitive cyclic charge-discharge ignition system, USA
Patent No: 4293797, 1981
[13] Michael J Frech, Kenosha, Win, Matthew Joseph Edwards, Des, plaines III, USA, Patent
No: 5,806,504, sep, 15,1998.
[14] Joseph M. Lepley, Girard; Ohio USA, USA Patent No: US 6701904 B2, 2004.
[15] Le khanh Dien, Tan Le Khanh, Dung Do Van, Am Quoc Do, An application of Hybrid
method for improving of ignition system in small power explosion engine, International
conference on advances in civil, structure and mechanical engineering, 21-22 february,
2015, bankok, Thailand, p31.
[16] Capacitor discharge ignition, />[17]Motec,
engine
management
and
data
/>
418

acquicition

system,