Bài 35: Tính chất và cấu tạo của hạt nhân

CHƯƠNG VII

H¹t nh©n nguyên tử
BÀI 35

TÍNH CHẤT VÀ CẤU TẠO HẠT NHÂN

NỘI DUNG
I.CẤU TẠO HẠT NHÂN
II.NĂNG LƯỢNG HẠT NHÂN


I. Cấu tạo hạt nhân:
1. Kích thước hạt nhân
- Nguyên tử có đường kính cỡ 10-9m
- Hạt nhân tích điện dương +Z.e, có
đường kính cỡ 10-14m.

+

? C1
Kích thước hạt nhân (1/103)3mm3
d = 0,1mm

M« pháng


2. Cấu tạo hạt nhân
- Tạo bởi các hạt nuclôn. Có hai loại nuclôn là prôtôn & nơtrôn.
+ Prôtôn (p) mang điện tích +e
+ Nơtrôn (n) không mang điện

-Có Z là nguyên tử số = số thứ tự nguyên tố trong bảng HTTH
+ số hạt prôtôn = Z, A là tổng số nuclôn gọi là số khối
- Hạt nhân có N nơtrôn khi đó số nuclôn là Z + N = A

Hạt

Điện tích

Khối lượng

prôtôn

+e

1,67262.10- 27kg

Nơtơrôn

0

1,67493.10- 27kg


I. Cấu tạo hạt nhân nguyên tử:
1. Cấu tạo nguyên tử:
2. Cấu tạo hạt nhân nguyên tử:
3. Kí hiệu hạt nhân:
-

: X là kí hiệu hoá học, Z: nguyên tử số, A số khối .

Ví dụ:

A
ZX

;

…

23
11

Na

235
92

U

Các hạt nhân sau được xếp vào vị trí nào trong bảng HTTH?
12
6

14
13
X; 11
X
;
X
;

6
6 X
6

Người ta gọi là đồng vị


4. Đồng vị:
Các nguyên tử mà hạt nhân chứa cùng sè prôtôn Z nhưng
có số nơtrôn khác nhau (do đó số khối A = Z + N khác nhau)
gọi là đồng vị (cùng vị trí trong bảng HTTH)
Hyđrô có 3 đồng vị là:
1

- Hyđrô thường 1 H
- Hyđrô nặng

2
1

H hay

- Hyđrô siêu nặng

3
1

2
1

D (đơtêri)

H hay

3
1 T (T

ri ti)

Cácbon có 7 đồng vị có A từ 10 đến 16
11
12
6 C; 6

C; C; C ; 106 C ;15
6 C;
14
6

13
6

16
6 C


II. KHỐI LƯỢNG HẠT NHÂN
Người
1. Đơn
ta vị

dïng
khối®¬n
lượng
vÞ nµo
hạt đnhân:
o khối lượng hạt nhân?
Kí hiệu u, là 1/12 khối lượng của đồng vị phổ biến của
12
nguyên tử cacbon 6 C

1u = 1,66055.10

−27

kg.

mp=1,00728 u ; mn = 1,00866u; me = 0,0005486u ;
mHe = 4,00150u


2. Khối lượng và năng lượng
Hệ thức Anh-xtanh

? Tính

E = mc2

c = 3.108 m/s

năng lượng 1u?

1u = 931,5MeV/c2 Vậy MeV/c2 là đơn vị đo khối lượng hạt
nhân
E 0 = m0c2 gọi là năng lượng nghỉ
E – E0 = (m – m0)c2 là động năng của vật.


Luyªn tËp – cñng cè
1

6

Câu hỏi số 1

Câu hỏi số 6

2

Câu hỏi số 2

7

Câu hỏi số 7

3

Câu hỏi số 3

8

Câu hỏi số 8

4

Câu hỏi số 4

5

Câu hỏi số 5

9

Câu hỏi số 9

10 Câu hỏi số 10

Kết thúc


Câu 1

H¹t nh©n 92235 U cã cÊu t¹o gåm:
A. 235p và 92n
B. 92p và 235n
C. 92p và 143n
D. 143p và 92n


Câu 2

Ph¸t biÓu nµo sau ®©y lµ ®óng khi nãi
vÒ cÊu t¹o cña h¹t nh©n nguyªn tö?

A. H¹t nh©n ®­îc cÊu t¹o tõ c¸c nucl«n.
B. Cã hai lo¹i nucl«n lµ pr«t«n vµ n¬tron

C. Sè pr«t«n trong h¹t nh©n ®óng
b»ng sè ªlectron trong nguyªn tö
D. C¶ A, B, C ®Òu ®óng


Cõu 3

Phát biểu nào sau đây là sai khi nói về
cấu tạo của hạt nhân nguyên tử?

A. Prôtôn trong hạt nhân mang điện tích +e.
B. Nơtron trong hạt nhân mang điện tích - e
C. Tổng số các prôtôn và nơtron gọi là
số khối
D. A hoặc B hoặc C sai


Câu 4

Ph¸t biÓu nµo sau ®©y lµ ®óng?
A

A. H¹t nh©n nguyªn tö Z X®­îc cÊu t¹o
gåm Z n¬tron vµ A pr«ton

A

B. H¹t nh©n nguyªn tö Z X ®­îc cÊu t¹o
gåm Z pr«t«n vµ A n¬tr«n
C. H¹t nh©n nguyªn tö
®­îc cÊu t¹o
gåm Z pr«ton vµ (A - Z) n¬tron.

A
Z

X

A
D. H¹t nh©n nguyªn tö
®­îc cÊu t¹o
ZX
gåm Z pr«ton vµ (A + Z) n¬tron.


Câu 5

Ph¸t biÓu nµo sau ®©y lµ ®óng?

A. ®ång vÞ lµ c¸c nguyªn tö mµ h¹t nh©n cña
chóng cã sè khèi A b»ng nhau
B. ®ång vÞ lµ c¸c nguyªn tö mµ h¹t nh©n cña chóng
cã sè pr«ton b»ng nhau, sè n¬tron kh¸c nhau
C. ®ång vÞ lµ c¸c nguyªn tö mµ h¹t nh©n cña chóng
cã sè n¬tron b»ng nhau, sè pr«ton kh¸c nhau.

D. ®ång vÞ lµ c¸c nguyªn tö mµ h¹t nh©n cña
chóng cã khèi l­îng b»ng nhau


Câu 6

Mét h¹t nh©n cã 90 pr«t«n vµ 144 n¬tr«n
kÝ hiÖu h¹t nh©n ®ã lµ:
A.
B.

234
90

234
90

U

Pa

C.

90
234

Pa

D.

234
90

Th


Quay l¹i


BÀI TẬP 3 đến 7 trang 180 SGK