Áp dụng phương pháp mới để dạy tốt âm nhạc lớp 8 ở trường THCS Nghĩa Mỹ

CHƯƠNG I: PHẦN MỞ ĐẦU
Đảng và nhà nước đòi hỏi nghành giáo dục phải đổi mới mục tiêu, nội
dung, hình thức, phương pháp đào tạo nhằm nâng cao chất lượng đào tạo, đặc
biệt là giáo dục phổ thông.Thực hiện chính sách đường lối đổi mới của Đảng và
Nhà nước đề ra trong những năm gần đây nghành GD&ĐT đã đạt được những
thành tựu to lớn.
Xuất phát từ mục tiêu giáo dục phổ thông nói chung và mục tiêu tầm quan
trọng của môn Âm nhạc nói riêng. Giáo dục phổ thông nhằm giáo dục học sinh
phát triển toàn diện về đức-trí-thể-mĩ (theo nghị quyết TW II của Đảng về mục
tiêu giáo dục), không những nâng cao hiểu biết về kiến thức văn hóa mà còn
phát huy năng lực cảm thụ âm nhạc và những năng khiếu khác.
Xuất phát từ đặc trưng bộ môn thuộc phạm trù nghệ thuật đòi hỏi sự hứng
thú cao và xuất phát từ yêu cầu của việc đổi mới phương pháp là phát huy tính
tích cực chủ động sáng tạo của học sinh. Như vậy học sinh mới có điều kiện
khắc phục khó khăn lĩnh hội kiến thức mới.
Xuất phát từ tâm lý lứa tuổi học sinh lớp 8 là lứa tuổi nhảy cảm hiếu động yêu
thích ca hát. Nếu giáo viên gây được sự hứng thú trong bài dạy sẽ tạo cho học
sinh sự hào hứng, phấn chấn để tiếp thu bài học một cách có hiệu quả .
Trong thực tế công việc dạy học của giáo viên, học tập của học sinh nông
thôn ở trường THCS Nghĩa Mỹ rất ít có điều kiện tiếp nhận tri thức về âm nhạc,
nếu giáo viên tạo được hứng thú trong giảng dạy và học tập sẽ giúp cho các em
say mê học hành.
Từ những lý do đã nói trên, bản thân tôi nhận thấy việc gây hứng thú cho
học sinh trong học tập âm nhạc là một trong những giải pháp hết sức quan trọng
trong việc nâng cao chất lượng trong việc dạy và học.Vì thế đó là động lực giúp
tôi đi sâu vào nghiên cứu đề tài này đúc rút kinh nghiệm này.
1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Âm nhạc là một bộ môn nghệ thuật dùng âm thanh và nhịp điệu để diễn tả
tư tưởng tình cảm của con người. Nó xuất hiện từ rất lâu đời trong khi loài người
giao tiếp với nhau bằng ngôn ngữ, Âm nhạc đã xuất hiện, bởi chính nhu cầu của

con người và đã song hành tồn tại cùng với cuộc sống của con người. Âm nhạc
nói chung và lời ca nói riêng đã, đang và sẽ mãi mãi là một phần không thể thiếu
được trong sự phát triển của xã hội loài người. Nó tồn tại và hiện diện như cơm
ăn, áo mặc hơi thở, không khí, bầu trời...loài người còn tồ tại thì âm nhạc còn tồn
tại.
Âm nhạc có tính truyền cảm trực tiếp bao gồm cả âm thanh của các loại nhạc
cụ. Loài người đã sử dụng âm nhạc như một phương tiện để làm cho đời sống
tinh thần phong phú, góp phần cải thiện và nâng cao chất lượng cuộc sống.Âm
nhạc đem đến cho con người những khoái cảm thẩm mỹ, khả năng truyền bá của
âm nhạc hết sức rộng lớn.
Môn âm nhạc ở trường THCS bước đầu hình thành cho học sinh hiểu biết và
năng lực cảm thụ âm nhạc. Muốn đạt được điều đó thì giáo viên phảo hướng
dẫn, giảng dạy, tổ chức cho học sinh hoạt động học tập tốt cả 3 phân môn trong
chương trình âm nhạc THCS:
- Phân môn Học hát .
- Phân môn Nhạc lý-TĐN(tập đọc nhạc).
- Phân môn Âm nhạc thường thức.
Để dạy tốt được các phân môn trên ,giáo viên cần phải rèn luyện để đạt được kết
quả tối đa, đó là hướng đi đúng của những thầy giáo có trách nhiệm, có tình cảm
và tâm huyết với nghề nghiệp và chỉ có yêu nghề, sự say mê công việc tất cả vì
học sinh mới hy vọng đạt được điều đó.
* lý do khách quan :
Với cơ sở vật chất, thiết bị dạy học của bộ môn âm nhạc được trang bị ở đại
đa số các trường THCS trong địa bàn TX Thái hòa nói chung và trường THCS
Nghĩa Mỹ hiện nay tôi đang công tác nói riêng. Như hiện nay sẽ chỉ gần đủ đảm
bảo được yêu cầu cần thiết khi dạy 2 phân môn: học hát ; nhạc lí - tập đọc nhạc.
đối với phân môn ÂNTT (âm nhạc thường thức) thì thiết bị phục vụ cho phân
môn này còn quá ít, trong lúc đó, để dạy tốt phân môn này đạt được hiểu quả thì
cần phải có đầy đủ các thiết bị: máy nghe nhìn, tranh ảnh minh họa về các câu

chuyện, về các nhạc sĩ, phần mềm power point...Mặt khác giáo viên muốn tìm
hiểu thêm các thông tin tư liệu ngoài sách giáo khoa của bộ môn để giới thiệu
cho học sinh thì tài liệu về khoa học âm nhạc lại quá nghèo nàn.Vì vậy khi dạy


phân môn này giáo viên thường hay dạy chay.
*Lý do chủ quan:
Trước những thực tế đó, bản thân tôi cũng như các bạn bè đồng nghiệp có rất
nhiều lo lắng băn khoăn, trăn trở phải làm thế nào để dựa trên cơ sở các thiết bị
dạy học ở trường rất hạn chế mà mình vẫn có thể thực hiện được trong giờ học
Âm nhạc thường thức cho học sinh đạt được kết quả tốt, tránh được sự nhàm
chán cho các em khi học phân môn này.
Trong quá trình dạy học bộ môn âm nhạc đại đa số các em rất thích học phân
môn học hát nhưng các em lại ít ham học phân môn Nhạc lý - Tập đọc nhạc và
phân môn Âm nhạc thường thức. Do ít ham học, cho nên khi học nội dung này
các em ít chú ý, đạt kết quả chưa tốt trong quá trình kiểm tra.
Để có được giờ dạy âm nhạc thường thức theo mong muốn của mình việc
đầu tiên là bản thân tôi cũng như các đồng nghiệp lựa chọn các phương pháp
phù hợp với phân môn, và phải tính đến khả năng của bản thân, điều kiện của
nhà trường, sau đó là việc làm như thế nào để phối hợp một cách hợp lý, các
phương pháp và các trang thiết bị đó cho phù hợp với từng tiết dạy.
Với những lí do khách quan và lí do chủ quan mà tôi đã phân tích ở trên. Tôi
đã đặt ra câu hỏi và tự trả lời câu hỏi đó: Làm thế nào để dạy tốt âm nhạc trong
trường THCS Nghĩa Mỹ? không hề đơn giản. vì vậy tôi mạnh dạn chọn đề tài:
"Áp dụng phương pháp mới để dạy tốt âm nhạc lớp 8 ở trường THCS Nghĩa Mỹ"
2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
2.1 Mục đích nghiên cứu :
Môn âm nhạc dạy học ở trường THCS Nghĩa Mỹ chúng tôi không nhằm
mục đích đào tạo các em thành ca sĩ, nghệ sĩ chuyên nghiệp, mà chủ yếu thông
qua môn học nhằm tác động vào thế giới tinh thần của các em, giúp các em có

sự phát triển hài hòa, toàn diện về nhân cách. Nhưng trên thực tế công việc
giảng dạy môn âm nhạc cho học sinh ở trường THCS Nghĩa Mỹ, còn nhiều bất
cập. Qua nghiên cứu tôi muốn khẳng định tầm quan trọng của môn học trong
chương trình THCS để từ đó đề xuất ra những kiến nghị và giải pháp nhằm nâng
cao hiệu quả dạy học cho môn học này.


2.2 Phương pháp nghiên cứu:
Sự phối hợp các phương pháp trong tiết học là rất quan trọng. Chúng ta phải lựa
chọn phương pháp cho từng tiết học cụ thể, sự dụng phối hợp các phương pháp
để đạt kết quả cao nhất. Có thể chia môn âm nhạc ra thành các phân môn sau:
• Học hát.
• Tập đọc nhạc.
• Nhạc lí.
• Âm nhạc thường thức.
Trong quá trình thực hiện tôi đã sự dụng các phương pháp nghiên cứu phương
pháp luận khoa học như:
• Phương pháp điều tra.
• Phương pháp quan sát.
• Phương pháp thống kê.
• Pương pháp phân tích và tổng hợp.
Đó là những phương pháp tôi đã vận dụng trong quá trình nghiên cứu và trình
bày đề tài này.
3. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU - ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU - PHẠM VI VÀ
THỜI GIAN THỰC HIỆN.
3.1 Nhiệm vụ nghiên cứu:
- Giáo viên phải nắm chắc kiến thức, ứng dụng kiến thức một cách khoa
học cần truyền đạt tới học sinh.
- Giáo viên phải tâm huyết với nghề nghiệp.
3.2 Đối tượng nghiên cứu:

Thực trạng trong việc dạy học âm nhạc khối 8 trường THCS Nghĩa Mỹ, Thị
xã Thái Hòa.Trên cơ sở của kết quả nghiên cứu tôi đưa ra áp dụng phương pháp
mới để dạy tốt âm nhạc lớp 8 trường thcs Nghĩa Mỹ.
3.3 Phạm vi và thời gian thực hiện
-Đối tượng học sinh lớp 8 trường THCS Nghĩa Mỹ, Thị xã Thái Hòa, Nghệ
An.
-Năm học 2010-2011.


CHƯƠNG II: NỘI DUNG ĐỀ TÀI
1.THỰC TRẠNG DẠY VÀ HỌC BỘ MÔN ÂM NHẠC Ở TRƯỜNG THCS
NGHĨA MỸ.
Trong thời gian vừa qua, tôi được phân công về công tác tại trường THCS
Nghĩa Mỹ do cơ sở vật chất còn hạn chế nên còn gặp nhiều khó khăn trong việc
dạy. Học sinh ở đây đa số là con em nhà làm nông nghiệp, cho nên phụ huynh
cũng không có điều kiện đầu tư cho con em mình học tập các môn học được tốt
so với các trường THCS khác thuộc địa bàn TX Thái Hòa.Vì vậy việc tiếp nhận
tri thức Âm nhạc ở các em còn rất hạn chế.
Qua thực tế cho thấy chất chất lượng giáo dục ở đây khá cao nhưng cũng
chưa đồng bộ về chất lượng học sinh trong các môn học, đặc biệt là môn âm
nhạc. Trong tư tưởng các em có quan niệm rằng "môn học âm nhạc là môn học
phụ" nên các em chưa chú trọng quan tâm đến môn học. Một phần nữa là cơ sở
vật chất của nhà trường đang còn thiếu thốn nên có ảnh hưởng đến chất lượng
dạy và học của giáo viên và học sinh.
Các yếu tố trên nó ảnh hưởng đến chất lượng học tập môn âm nhạc. Điều này
đòi hỏi bản thân tôi luôn luôn phải tự học tập nâng cao tri thức, thường xuyên áp
dụng phương pháp mới vào tiết dạy để mỗi giờ lên lớp học sinh thấy hứng thú
với những tiết học âm nhạc và giáo viên kịp thời uốn nắn, rèn luyện kĩ năng cho
học sinh.
Giáo viên phải cố gắng công tác tốt về tư tưởng đối với các em, để các em

nhận thức đúng đắn về bộ môn âm nhạc mà các em đang được học trong nhà
trường THCS, môn âm nhạc đã góp phần giúp cho các em có đời sống văn hóa
văn hóa tinh thần phong phú, khả năng tổ chức cuộc sống sinh hoạt khoa học
hơn.
2.CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA ĐỀ TÀI
2.1 Cơ sở lý luận :
Âm nhạc có vai trò rất to lớn trong đời sống, âm nhạc đem đến cho con
người những cảm xúc thẩm mĩ cao - thẩm mĩ âm nhạc, làm cho người ta thoải
mái thích thú, tâm hồn và tình cảm được nâng cao, trí tuệ được mở rộng, con
người


trở nên tốt đẹp, cao thượng và hướng thiện, vì thế âm nhạc là món ăn tinh thần
không thể thiếu trong cuộc sống của con người.
Trong những năm qua, từ khi đất nước ta bước sang thế kỉ XXI. Sự nghiệp
giáo dục đào tạo âm nhạc có điều kiện phát triển những bước cao hơn. Cho đến
ngày nay việc đưa âm nhạc vào học đường đã được chú trọng vì những lợi ích
quan trọng của nó trong việc giáo dục học sinh thành những con người toàn diện.
Bởi vậy việc dạy học âm nhạc ở trường THCS nói chung và lớp 8 nói riêng
mặc dù không nhằm đào tạo các em thành những con người hoạt động nghệ
thuật chuyên nghiệp mà chủ yếu là giáo dục văn hóa âm nhạc làm cho các em
yêu thích nghệ thuật âm nhạc, hình thành ở học sinh một tâm hồn trong sáng,
một thị hiếu âm nhạc lành mạnh, cách tư duy sắc sảo, lòng khát khao sáng tạo
giàu tình cảm, hoạt bát nhanh nhẹn và sống vui tươi. Âm nhạc phát trển tối đa
những tố chất sinh lí, những phẩm chất tâm lí của lứa tuổi học sinh, tạo điều kiện
để các em hoàn chỉnh và cân đói về tâm hồn, trí tuệ và thể chất, làm phong phú
tình cảm của lứa tuổi học trò.
Qua đó phát trển bồi dưỡng mầm non nghệ thuật cho tương lai đất nước. Âm
nhạc là một môn học nghệ thuật cho tương lai đất nước. Âm nhạc là một môn
học còn rất mới mẻ không giống như những môn học khác, môn học mang tính

nghệ thuật cao, học sinh học theo phương châm học vui-vui học. Vì thế tạo cho
các em say mê hứng thú học tập là rất cần thiết.
Chúng ta đã biết rằng làm một việc gì đó nếu bản thân mình có hứng thú
đam mê thì sẽ đi đến thành công, đặc biệt là đối với học sinh do đặc điểm tâm
sinh lý của lứa tuổi các em nếu thích thú thì các em sẽ làm tốt, khi hoạt động
nhận thức của các em dựa trên cơ sở của hứng thú nó sẽ trở nên hào hứng, thoải
mái và dễ dàng.
Hứng thú trong việc học tập nhằm nâng cao chất lượng giáo dục, nuôi
dưỡng ở các em lòng ham muốn chính đáng trong việc không ngừng vươn tới
những đỉnh cao của việc nắm kiến thức, luôn tìm tòi học tập cái mới tích cực
sáng tạo cái đã học vào hoạt động thực tiễn.
Tất cả các môn học, môn học nào cũng có khả năng gây hứng thú cho học
sinh, riêng bộ môn âm nhạc bản thân nó cũng là nguồn cảm hứng cho nhiều
người tạo cho các em hứng thú trong học tập, môn âm nhạc không chỉ nâng cao
hiệu. quả dạy học mà còn làm cho các em vui tươi phấn khởi thoải mái về tinh
thần. chính vì thế môn âm nhạc đóng vai trò rất quan trọng trong trường pt nói
.


chung và học sinh lớp 8 nói riêng tạo hứng thú cho các em học tốt môn năng
khiếu âm nhạc đó là nền móng vững chắc để cho các em học tập các môn học
văn hóa được tốt hơn.
Là một giáo viên dạy bộ môn Âm nhạc THCS, bản thân tôi nhận thấy rằng
đó là một trong những yếu tố hết sức quan trọng.
2.2 Cơ sở thực tiễn:
Trong những giai đoạn phát triển của con người lứa tuổi thiếu niên có một ý
nghĩa vô cùng quan trọng. Đây là thời kỳ phát triển phức tạp nhất, nhiều biến
động nhất nhưng cũng là thời kỳ chẩn bị quan trọng nhất cho những bước trưởng
thành sau này.
Sự phát triển tâm sinh lí của HS ở lứa tuổi thiếu niên có chịu ảnh hưởng

quyết định nhất đối với sự phát triển tâm lý chính là những mối quan hệ xung
quanh. Học sinh lớp 8 đây là lứa tuổi có nhiều thay đổi về đặc điểm tâm sinh lý
xuất hiện cảm giác rất độc đáo "cảm giác mình đã là người lớn" các em bắt đầu
có sự e ngại, chất giọng cũng có sự thay đổi, có em đã thể hiện giọng điệu của
người lớn, sự hồn nhiên của trẻ em đã có sự giảm sút. Một số em đã tỏ ra không
thích hay còn e ngại khi trình bày một bài hát trước tập thể lớp học sinh không
dám múa phụ họa cho một ca khúc.
Vì vậy giáo viên động viên, hướng dẫn khắc phục những khó khăn trong học
tập và hình thành nhân cách một cách tốt nhất cho học sinh. Việc tạo cho học
sinh hứng thú trong học tập và hình thành nhân cách một cách tốt nhất cho học
sinh. Việc tạo cho học sinh hứng thú trong học tập là một điều hết sức cần thiết.
Từ thực tế giảng dạy âm nhạc trong những năm học qua tôi xin mạnh dạn được
trình bày trong đề tài tốt nghiệp.
3. THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ NỘI DUNG ĐỀ TÀI KHOA HỌC
Xuất phát từ sự thay đổi về mặt tâm sinh lí lứa tuổi và nhiều học sinh còn
xem thường môn học âm nhạc là một môn phụ các em chỉ quan tâm đến môn
học khác mà em đã định hướng cho nghề nghiệp tương lai sau này nên nhiều học
sinh chưa thực sự hứng thú học.
Qua thời gian đi thực tế tại các trường trung học tôi thấy số lượng giáo viên
đào tạo chuyên sâu về bộ môn âm nhạc đã được bổ sung đầy đủ dạy hợp đồng ở
các trường THCS trong địa bàn TX Thái Hòa. Qua đánh giá các tiết dạy thực tập
bộ môn, đa số giáo viên dạy học chưa đáp ứng hết yêu càu của bộ môn. Dạy còn


mang tính chất qua loa chưa thực sự gây hứng thú đối với học sinh. Bởi vì đặc
trưng của bộ môn Âm nhạc là khác biệt so với nhiều môn học khác nhưng vẫn
còn có một số giáo viên chuyên nghành Âm nhạc chưa thực sự nắm chắc đặc
trưng của bộ môn nên trong quá trình dạy còn hơi cứng nhắc xử lí sư phạm
không được mềm mỏng vì thế trong tiết học âm nhạc học sinh cảm thấy rất mệt
mỏi, nặng nề ,học không tập trung thậm chí một số học sinh có tâm lý sợ hãi học

môn âm nhạc so với các môn học khác.
Để cung cấp các kiến thức khoa học giáo dục tư tưởng và rèn luyện kỹ năng
cho học sinh, giáo viên phải làm cho học sinh ham mê hứng thú học tập làm cho
quá trình học tập của các em trở nên tự giác tạo nên niềm vui trong sáng và bổ
ích. Bất kỳ môn học nào cũng có khả năng gây hứng thú học tập đối với học
sinh. Bản thân âm nhạc và các hoạt động âm nhạc là một hình thái thuộc thượng
tầng kiến trúc mang tính sáng tạo và tính thẩm mĩ cao, là nguồn cảm hứng, là sự
kích thích sự say mê học tập của học sinh, không phải dạy như thế nào cũng gây
được hứng thú cho học sinh đặc biệt là học sinh lớp 8 .
Xuất phát từ thực tế hiện nay là đang đổi mới phương pháp dạy học, học sinh
tự chủ động chiếm lĩnh kiến thức, giáo viên là người hướng dẫn điều khiển việc
tạo hứng thú học tập cho học sinh,vì vậy áp dụng phương pháp mới có vai trò rất
quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả chất lượng dạy học.
4.GIẢI PHÁP THỰC HIỆN
4.1.Phải gây hứng thú cho học sinh ngay từ phần mở đầu bài học, phần giới
thiệu đề mục mới
Ngay từ khi giáo viên bước chân vào lớp với thái độ vui vẻ thân mật gần gũi
đối với học sinh, mỗi cử chỉ, ngữ điệu giọng nói của giáo viên phải chú ý, nó đều
có ảnh hưởng tới tập thể hoặc cá nhân trong lớp học, cần tạo say mê, hứng thú,
tạo thái độ tin cậy đối với tri thức. Cái khéo léo là là tổ chức cho học sinh học
tập một cách tích cực, tự giác, vừa sức, có kết quả rõ rệt, như vậy sẽ thuyết phục
được các em và đó cũng chính là ý nghĩa giáo dục.
Việc đánh giá công bằng ''việc kiểm tra miệng" đều là những yếu tố góp phần
tạo nên không khí hào hứng chung của cả lớp để chuẩn bị bước vào bài học mới
nhưng sự hứng thú học tập chỉ thực sự bắt đầu với phần giới thiệu đề mục mới
tạo sự hấp dẫn đối với học sinh.


4.2.Trong quá trình giảng dạy, giáo viên phải biết phát huy tính tích cực,chủ
động sáng tạo của học sinh nhằm gây hứng thú học tập cho các em.

Thực chất của việc học tập là chuỗi vấn đề được đặt ra, được nhận thức rồi
được đặt ra và được nhận thức ở mức độ cao hơn, đặc trưng của môn học Âm
nhạc là thực hành.Thực hành môn âm nhạc được diễn ra xuyên suốt trong quá
trình dạy và học. Thông qua thực hành để dạy lý thuyết, lấy lý thuyết để củng cố
kỹ năng thực hành trên cơ sở sử dụng thời gian trên lớp một cách tối ưu để tất cả
học sinh được nhìn nghe và luyện tập nhiều.
Học sinh không thể tự mình thực hiện các nhiệm vụ học tập nếu không được
giáo viên truyền đạt những kiến thức làm nền tảng cho học tập độc lập. Dù
khuyến khích học sinh phát huy tính tự giác, tích cực độc lập sáng tạo song giáo
viên phải luôn thể hiện vai trò chủ đạo của mình, theo dõi kiểm tra, đánh giá kết
quả học tập của học sinh.
Kích thích hứng thú học tập của học sinh, hình thành ở học sinh tâm trạng
tích cực đối với học tập và khơi gợi những kích thích bên trong của tính tích cực
nhận thức .Muốn cho học sinh chăm chú lắng nghe thì giáo viên cần gây cho học
sinh một tâm tư xúc động tích cực có liên quan trực tiếp đến nhu cầu học tập. Có
nhiều cách để tăng cường sự hứng thú cho học sinh trong quá trình dạy học mà
giáo viên phải lựa chọn.
Qúa trình giảng dạy người dạy đóng vai trò chủ đạo, tổ chức, hướng dẫn giúp
cho người học chủ động, tích cực tiếp thu những tri thức, kỹ năng, kỹ xạo đạt
được. Trong giờ dạy, giáo viên cần phải tổ chức hình thức thảo luận, tổ chức
Cho học sinh thảo luận nhóm, tổ, không chỉ trong giờ dạy lý thuyết mà cả giờ
thực hành. Thậm chí học sinh cũng phải biết lật ngược vấn đề tranh luận, phản
hồi với những vấn đề do giáo viên đặt ra. Việc thảo luận, tranh luận giúp học
sinh rèn luyện khả năng lập luận, khả năng tư duy và khả năng diễn đạt. Học
sinh cũng có thể tổ chức học nhóm âm nhạc ở lớp và ở nhà. Giáo viên phải động
viên, khích lệ học sinh thành lập nhóm nhạc ở lớp ,trường qua đó giáo viên chọn
lọc những nhóm nhạc của lớp nào biểu diễn xuất sắc nhất để đưa vào đội văn
nghệ của trường.
Thực tế cho thấy nếu trong một tiết học giáo viên đặt ra nhiều câu hỏi vừa
sức đối với học sinh để cho học sinh dễ hiểu, dễ nhớ, hoặc cho học sinh nghe,

nhìn Thể hiện nhiều thì học sinh rất có hứng thú học, tạo động lực cho các em
học tập tiến bộ nhiều hơn.


4.3 Vận dụng linh hoạt có sự sáng tạo vào các phương pháp dạy học sao cho có
hiệu quả và phù hợp
Đã là một giáo viên dạy bộ môm âm nhạc THCS, về cơ bản giáo viên phải
nắm chắc đặc trưng bộ môn học Âm nhạc để có cách dạy cho phù hợp với từng
đối tượng học sinh, giờ học Âm nhạc phải là giờ học nghệ thuật hấp dẫn với
phương châm học vui - vui học. Tránh cách dạy khô khan tẻ nhạt, tránh cách đào
tạo Âm nhạc như trường chuyên nghiệp vào trường pt, không sa vào đào tạo
truyền thụ quá cao gây quá tải,đối với dạy nhạc lí phải tránh dạy lí thuyết trừu
tượng và dạy hát, tập đọc nhạc, âm nhạc thường thức nặng nề, căng thẳng. Phải
cố gắng học hỏi, tìm mội cách tốt nhất để cải tiến cách dạy từng phân môn theo
hướng tích cực hóa người học. Sáng tạo, bổ sung thêm nhiều thủ pháp hấp dẫn,
sống động, đa dạng hóa cách thức truyền đạt ở mỗi bài học, mỗi tiết dạy. Dù lựa
chọn phương pháp nào, ở bất kì bài học nào đều phải quan tâm tác động đến tình
cảm, kích thích động cơ, hứng thú học tập cho học sinh.
4.3.1 Đối với học hát
Vai trò của giáo viên rất quan trọng trong việc gây hứng thú cho học sinh, đó
là quá trình chuẩn bị lên lớp của giáo viên: giọng hát, đàn thuần thục, phong
cách biểu diễn...
Giáo viên hát mẫu giúp học sinh cảm thụ một cách tốt nhất Trước khi dạy một
bài hát giáo viên phải dịch giọng vừa với tầm cữ của học sinh, để các em cảm
thụ một cách tốt nhất và tiến hành luyện thanh mang tính chất "khởi động
giọng".
Cách tiến hành dạy hát theo phương pháp dạy truyền miệng từng câu ngắn để
các em có đủ hơi, không bị mệt khi hát. Giáo viên hát mẫu rồi học sinh hát theo,
Tập cho đến khi hết bài rồi quay lại từ đầu, tránh dạy hát théo lối truyền khẩu,
tích cực sử dụng đàn nhưng không lạm dụng thái quá.Không cần dạy thuộc câu

trước rồi mới dạy câu sau. Dạy từng câu nhưng liên tiếp sẽ giúp học sinh nhận
biết trọn vẹn bài hát. Giáo viên có thể đánh đàn giai điệu cho học sinh nghe từng
câu ngắn và tập lời ca sau khi giáo viên hát mẫu, giáo viên nên sửa lỗi sai ngay
sau khi học sinh tập hát xong câu hát đó, trong quá trình dạy hát từng câu chẳng
hạn như giáo viên dùng nhạc cụ, giọng hát và chỉ định học sinh khá, giỏi làm
mẫu sữa từng lỗi, hát câu ngắn, tốc độ chậm, tập nhiều lần, không làm học sinh
xấu hổ.


Đối với bài hát có hai lời ca giáo viên phải giúp HS nắm vững giai điệu rồi tự
hát lời ca 2 theo lời 1, ví dụ bài: khát vọng mùa xuân"nhạc sĩ MOZART"; đối
với bài hát đã quen ,ví dụ bài hát: nổi trống lên các bạn ơi!"nhạc sĩ PHẠM
TUYÊN" giáo viên hát mẫu, dạy đủ các bước, tăng cường sửa sai, tổ chức trò
chơi.
Giáo viên hướng dẫn kết thúc bài là một yêu cầu đáng quan tâm. Phải hát câu
cuối cùng của bài thật đầy đủ, chú trọng đến âm kết để câu kết thúc được khắc
họa đậm nét, rõ ràng, có tác dụng mạnh đến tình cảm và nhận thức của chính bản
thân người hát và người nghe.
Sau khi học sinh thuộc bài hát, hát chính xác có thể học sinh kết hợp 1 số
động tác múa đơn giản hoặc vận động tập thể theo nhạc. Cuối cùng cho học sinh
tập biểu diễn có thể tiến hành dưới hình thức cá nhân, song ca, tam ca, nhóm, tốp
ca. Khi biểu diễn không chỉ có nhiệm vụ hát đúng, hát đều mà còn phải có những
động tác diễn xuất phù hợp để phụ họa cho bài hát. Mỗi cá nhân hoặc một nhóm
phải góp sức sáng tạo trong khi biểu diễn.
Qua giờ học hát cần phải giáo dục, bồi dưỡng cho học sinh một số kỹ năng ca
hát cơ bản, có những hiểu biết về các bài hát. Giáo viên phải giúp HS hiểu đúng
hình tượng âm nhạc, nắm được các kỹ năng cần thiết để thể hiện tình cảm của
mình khi hát một ca khúc cụ thể, với phong cách hát tự nhiên và diễn cảm.
*Thông thường khi dạy một bài hát, GV thường tiến hành theo các bước sau:
- Giới thiệu bài: Nhiều cách giới thiệu thông tin chung nhất thuộc về tác giả,

tác phẩm...
Giới thiệu bài hát: vào bài mới nhìn chung mục tiêu đã đặt ra nắm được ý nghĩa
tác phẩm, nội dung bài hát ta có thể dùng nhạc cụ đàn tác phẩm.
- Tìm hiểu bài hát: phân tích âm nhạc và nội dung ,ví dụ chia đoạn, chia
câu...
Tìm hiểu bài hát :giúp học sinh phân loại được câu, đoạn, các ký hiệu trong bản
nhạc...
Khi dạy những bài hát dân ca giúp cho học sinh giải nghĩa được từ địa phương,
hư từ...
- giới thiệu cách trực quan:GV hát mẫu đó là mục tiêu giúp học sinh cảm thụ
một cách tốt nhất.GV phải đàn và hát thuần thục biết khả năng làm chủ tốt nhất
để cho tiết học hát không phải chọn phương pháp khác như nghe băng, đĩa..
- khởi động giọng (luyện thanh).


- Tập hát từng câu.
- Hoàn thiện cả bài.
- Củng cố, kiểm tra.
4.3.1.1 Những yêu cầu chung của hoạt động ca hát là:
+ Phải hình thành cho học sinh những kỹ năng cần thiết về ca hát để thể
hiện bài
Hát với sự truyền cảm.
+Phát triển tai nghe âm nhạc trên cơ sở rèn luyện các kỹ năng ca hát.
+ Phát triển giọng hát tự nhiên, củng cố và mở rộng âm vực của giọng.
+ Giúp học sinh học thuộc, hát đúng và trình bày một cách chủ động,sáng
tạo.
4.3.1.2. Các kỹ năng ca hát và phương pháp rèn luyện
• Tư thế hát.
• Hơi thở.
• Hát chính xác.

• Hát đồng đều.
• Hát rõ lời
*Tư thế hát:
- khi đứng hát,ngồi thẳng, đầu không nghiêng, vai không so, hai tay buông
dọc theo thân thoải mái, toàn bộ thân thể dựa đều vào hai chân.
- Khi ngồi hát đầu và thân người giống như khi đứng hát. Hai tay đặt lên
đầu gối, lưng thẳng không được tựa vào ghế, không vắt chân nọ lên chân kia. Tư
thế hát đúng giúp cho việc hít thở thuận lợi mà hít thở là 1 việc rất quan trọng có
tác dụng tốt trong quá trình ca hát.
* Hơi thở:
Trong ca hát, hơi thở là một trong những vấn đề hết sức quan trọng, cách
thở đúng là biết cách hít vào một lượng hơi cừa đủ để hát hết một câu hát. Khi
hát nếu bị thiếu hụt hơi sẽ làm cho tiếng hát bị ngắt không đúng chỗ. Biết lấy hơi
vào đầu câu hát, không lấy hơi vào giữa tiếng trong một câu hát, khi tập hít hơi
vào, không nên hít quá nhiều, hơi sẽ bị căng, phải lên gân, không điều tiết được
hơi. Hướng dẫn học sinh lấy hơi bằng mũi, không hít thở bằng miệng. Tập lấy
hơi để hát những câu hát ngắn, tiến tới tập lấy hơi để hát những câu hát dài là một
quá trình tập luyện, cần phải có sự khéo léo và biết cách xử lí đúng lúc, đúng chỗ.
Tập thở trong khi hát nên sử dụng các bài hát ở nhiều thể loại khác nhau.
Làm


như vậy, học sinh được tập luyện hơi thở một cách linh hoạt, phù hợp với những
trường hợp ca hát.
*Hát chính xác:
Hát chính xác có nghĩa là hát đúng giai điệu, tiết tấu của bản nhạc. Mức độ
hát chính xác của học sinh phụ thuộc vào khả năng nghe nhạc và khả năng của cơ
quan phát âm. Một trong những điều kiện để giúp học sinh phát trển kĩ năng hát
chính xác là việc lựa chọn bài hát cho phù hợp với âm vực giọng của các em.
*Hát đồng đều:

Dạy hát cho học sinh có kỹ năng hát đồng đều và hòa giọng có thể sử dụng
một số biện pháp sau:
+ Thu hút sự chú ý của toàn thể học sinh .
+ Dẫn vào câu hát đầu tiên bằng động tác chỉ huy hay nghe dạo nhạc hoặc
nghe giáo viên hát một câu ngắn rồi theo hiệu lệnh đếm để bắt vào bài.
+Theo động tác chỉ huy của giáo viên, học sinh có thể hát nhanh, chậm ,to,
nhỏ, nhấn, nảy, hoặc hát liền hơi.
+ Học sinh hát chính xác là cơ sở đồng đều nên cần những động tác chỉ
huy cần thiết của giáo viên.
+Giups học sinh cách phát âm, nhả chữ đúng cũng làm cho giọng hát của
các em đồng đều, hòa hợp.
*Hát rõ lời:
Hát rõ lời góp phần truyền cảm và thông tin chính xác nội dung ca từ của
bài hát. Những nguyên tắc phát âm lời ca trong ca khúc Việt nam có liên quan
chặt chẽ đến sự vận động của 6 thanh điệu (thanh không dấu: sắc, huyền, hỏi,
ngã, nặng) trong ngữ âm tiếng việt.
Phải tập cho học sinh hát rõ lời nhưng vẫn phải giữ được sự mềm mại, độ vang
của âm thanh trong khi hát.
4.3.2 Đối với dạy nhạc lý - Tập đọc nhạc (TĐN)
*nhạc lí:
Phân môn nhạc lí cung cấp những kiến thức lí thuyết âm nhạc cơ bản và cần
thiết nhằm hộ trợ việc học hát, tập đọc nhạc và nâng cao sự hiểu biết về âm nhạc.
GV dạy tránh khai thác sâu, mở rộng kiến thức nhạc lí. Khi dạy nhạc lí trong
trường THCS giáo viên thường định nghĩa, giảng giải, ít xuất phát từ thực tiễn
âm nhạc qua các ví dụ sinh động để rút ra nhận xét, kết luận. GV khi dạy tránh
khai thác sâu, mở rộng kiến thức nhạc lí.


Nhạc lí là nội dung tương đối khó dạy, vì học sinh không được học thường
xuyên, thời gian dạy ít, một số kiến thức còn xa lạ, khó tiếp thu với nhiều em.Vì

vậy GV cần phải dạy dạy nhạc lí giúp cho học sinh thực sự hiểu đảm bảo tính
chính xác đặc điểm, đầy đủ về kiến thức, ngắn gọn và dễ hiểu. Tạo điều kiện cho
học sinh được quan sát, lắng nghe, trả lời, nhận xét, so sánh và được thực hành
bằng những bài hát, bài tập đọc nhạc cụ thể.
*Tập đọc nhạc:
Về tập đọc nhạc thông thường các GV chịu ảnh hưởng sâu sắc phương pháp
cách dạy xướng âm ở trường trung học chuyên nghiệp, học sinh phải tự đọc đúng
cao độ và trường độ gây nên tâm lý cẳng thẳng, mệt mỏi, nặng nề không cần
thiết làm cho học sinh sợ học phân môn tập đọc nhạc.
Những tiết dạy như vậy thường kém hiệu quả, học sinh không hứng thú học
làm cho học sinh thụ động trong học tập.
Áp dụng khuynh hướng phương pháp trên không phù hợp với mục tiêu và
cách dạy tập đọc nhạc ở THCS. Phương pháp dạy, khuynh hướng quá khó với
thời lượng và khả năng của học sinh còn hạn chế cho nên học sinh không thể
thực hiện tốt mục tiêu mà GV đã đặt ra trong việc học tập đọc nhạc trong giai
đoạn hiện nay.
Vì vậy để tạo cho các em sự hứng thú trong học tập, GV phải sử dụng cách
dạy thích hợp đó là giáo viên phải sự dụng nhạc cụ trước khi dạy tập đọc nhạc,
phải dịch giọng bài tập đọc nhạc trước khi dạy sao cho phù hợp với tầm cữ giọng
của học sinh. Khi tập đọc cao độ nên cho học sinh dựa vào tiếng đàn làm mẫu
của giáo viên. Đặc biệt giáo viên không được dạy sai kiến thức, GV phải đọc
đúng cao độ, trường độ. kỹ năng thể hiện trường độ và tiết tấu phải được quan
tâm nhiều hơn nữa bằng những bài tập riêng trong nhiều tiết học, giáo viên phải
xác định đúng trọng tâm và luyện tập cao độ - tiết tấu không được quá lâu mà chỉ
thực hiện trong khoảng 10 phút.
Dạy trường độ và tiết tấu là dạy cách thể hiện mối quan hệ đó qua kí hiệu
hình, tiết tấu của bài hát, bản nhạc mỗi bài có một dạng, một kiểu khác nhau..
trong âm nhạc tiết tấu có vai trò quan trọng. Dạy học sinh thực hành tiết tấu trong
tập đọc nhạc chính là tập cho các em "giải mã" các kí hiệu ghi trường độ âm
thanh bằng hình nốt để cho những "âm hình" ghi trên giấy vang lên sống động.

Từ tập đọc cao độ đến thực hành về trường độ thông qua những âm hình tiết tấu
có mối quan hệ chặt chẽ để tiến tới tập đọc nhạc trong một chỉnh thể bao gồm cả


cao độ và trường độ tạo nên những giai điệu là hai công việc tạm thời tách riêng
khi mới TĐN. Trước khi đọc từng câu, giáo viên đàn giai điệu cả bài TĐN sau đó
giáo viên đàn từng câu ngắn để các em đọc theo đúng tên nốt nhạc và cuối cùng
học sinh trong lớp đọc đúng cả bài TĐN.
Khác với dạy Hát, dạy TĐN giáo viên chỉ nên hướng dẫn Hs luyện tập cao
độ, tiết tấu và phần nào đó là dùng nhạc cụ giúp các em đọc đúng giai điệu.
Giáo viên không nên đọc mẫu và đàn giai điệu quá nhiều vì đó là dạy truyền
khẩu, giảm tính tích cực của HS và cũng không nên sử dụng đàn quá nhiều, làm
giảm đi sự khám phá của học sinh.
Quy trình dạy TĐN ở THCS:
1- Giới thiệu bài TĐN
2- Tìm hiểu bài
3- Đọc thang âm, trục giọng.
4- luyện tập tiết tấu
5- Tập đọc từng câu
6- Ghép lời ca
7- Hoàn thiện bài(có đọc diễn cảm, ngoài đọc đúng cao độ và tiết tấu)
GV thường áp dụng, các bước trên để dạy bài mới TĐN.
*Để tạo hứng thú cho HS lớp 8, GV biên soạn một số bài TĐN:
GV có thể biên soạn thêm một số bài tập đọc nhạc, ngoài bài chính thức trong
SGK với khả năng sáng tạo sáng tạo, độc đáo để tạo sự mới mẻ, gây kích thích
hứng thú cho các em học phân môn TĐN.
Bài viết ở giọng Cdur hoặc amoll.
- Mỗi bài tập chỉ biên soạn từ 8-12 ô nhịp.
Cố gắng bảo đảm tính nghệ thuật của giai điệu, có thể đặt lời ca vào bài tập.
Bài viết thật đơn giản, dễ học phù hợp với khả năng ở tất cả các em.

- Bài có kết cấu vuông vắn, mỗi bài chỉ luyện 1-2 kiến thức và kỹ năng.
4+4+4+4+4
- Giai điệu tiến hành không có những quãng khó.
- Thống nhất âm hình tiết tấu.
- Nên dùng nhịp 2/4 hoặc nhịp 3/4.
GV cũng có thể chọn bài tập đọc nhạc từ những ca khúc hay(dùng cả bài nếu
ngắn hoặc trích đoạn nếu bài dài).Trước khi chọn 1 số bài hát vừa biên soạn để
đưa vào chương trình dạy TĐN cho học sinh, giáo viên nên nhờ đồng nghiệp


giảng dạy lâu năm có uy tín, có nhiều kinh nghiệm sẽ tham khảo bài và góp ý cho
những bài hát vừa biên soạn để giáo viên hoàn thiện lại bài hát (nhạc và ca từ)
cho phù hợp với lứa tuổi học trò sau đó giáo viên mới đưa vào chương trình
giảng dạy cho học sinh lớp 8.
4.3.3 Đối với dạy phân môn Âm nhạc thường thức
Phân môn Âm nhạc thường thức trang bị cho học sinh một số hiểu biết để góp
phần thực hiện mục tiêu giáo dục cho học sinh có một trình độ văn hóa nhất định
,thực chất của phân môn này là để cho học sinh tiếp cận với đời sống Âm nhạc
xưa và nay nhằm tăng cường sự hiểu biết, thông qua các bài giới thiệu ngắn gọn
có minh họa bằng Âm nhạc. Nội dung giáo dục văn hóa Âm nhạc được thể hiện
rất rõ ở phân môn Âm nhạc thường thức.
Khi gv xác định mục tiêu dạy Âm nhạc thường thức phải chú trọng dạy học
nhằm đạt được các yêu cầu cơ bản và tối thiểu về kiến thức, kỷ năng, đảm bảo
không quá tải, không quá lệ thuộc vào SGK; Mức độ khai thác sâu kiến thức, kỷ
năng trong SGK phải phù hợp với khả năng của học sinh. Sáng tạo về PPDH,
phát huy tính chủ động, tích cực, tự giác của học sinh.
Âm nhạc thường thức bao gồm các nội dung: giới thiệu tác phẩm Âm nhạc,
nghe nhạc và một số kiến thức liên quan đến đời sống Âm nhạc. Để tạo ra hứng
thú đối với phân môn này, giáo viên có thể tiến hành dưới các hình thức .
*Đối với dạng bài: Giới thiệu tác giả, tác phẩm, kể chuyện âm nhạc, nghe nhạc.

Tôi đã sử dụng phương pháp thuyết trình, phương pháp kể chuyện, phương pháp
vấn đáp.
Giới thiệu tác giả, tác phẩm: Ví dụ giới thiệu về tác giả, tác phẩm trong SGK
lớp 8 đó là nhạc sĩ Trần Hoàn, nhạc sĩ Hoàng Vân, nhạc sĩ Phan Huỳnh Điểu,
nhạc sĩ Nguyễn Đức Toàn. Do thời lượng dành cho phân môn Âm nhạc thường
thức rất hạn hẹp, vì vậy trong SGK âm nhạc phần giới thiệu về mỗi tác giả
thường chỉ nêu một vài nét hết sức khái quát. Bên cạnh đó, giới thiệu một vài tác
phẩm cụ thể. GV cần sưu tầm thêm những tư liệu về tác giả để cung cấp cho HS
nhưng cũng không nên đi quá sâu vì còn dành thời gian cho HS nghe tác phẩm và
bình luận về tác phẩm.
Ngoài việc giới thiệu tác giả, tác phẩm trong SGK giáo viên kể cho học sinh
nghe những câu chuyện về tác giả hoặc hoàn cảnh ra đời của tác phẩm. Học sinh
hiểu nội dung bài qua hệ thống câu hỏi của giáo viên, tiếp đến cho học sinh trình
bày những ca khúc của tác giả mà các em thuộc, giáo viên hát trích đoạn một vài


ca khúc cho học sinh nghe hoặc là giáo viên đàn ca khúc và cuối cùng là cho các
em nghe băng, đĩa tiếng, đĩa hình.
*Đối với dạng bài giới thiệu nhạc cụ:
Đối với dạng bài này tôi đã sưu tầm hình ảnh các nghệ sĩ biểu diễn các
loại nhạc cụ khác nhau, phóng to nhiều loại nhạc cụ khác nhau, ngoài những
thông tin có trong SGK tôi đã tìm thêm những tư liệu như nguồn gốc của các loại
đàn, hay kể các câu chuyện phù hợp với bài học cho học sinh nghe, những tiết
học ở dạng này tôi đã sử dụng đàn oocgan để học sinh nghe và nhận biết âm sắc
của từng loại nhạc cụ. Các em sẽ rất thích khi được nghe giáo viên độc tấu một
tác phẩm âm nhạc nào đó có các âm sắc các nhạc cụ vừa được giới thiệu hoặc
giáo viên cho học sinh nghe độc tấu các loại nhạc cụ qua băng đĩa...bên cạnh đó
giáo viên cho học sinh nghe trích đoạn các bản nhạc không lời để học sinh cảm
nhận được cái hay, cái đẹp riêng của âm sắc trên từng loại nhạc cụ.
Với dạng bài này tôi đã dùng các phương pháp như sau: phương pháp trực

quan, phương pháp hỏi đáp, phương pháp giảng giải, phương pháp kể chuyện.
Từ các phương pháp trên được kết hợp nhuần nhuyễn và thể hiện tốt hơn
,nhờ vậy trong tiết học, học sinh chủ động và hứng thú hơn, chất lượng tiếp thu
bài của học sinh dần dần được nâng cao, đặc biệt một số em còn yếu tiến bộ hơn.
*Đọc và kể chuyện, xem tranh và giải thích :
Khi đọc và kể chuyện âm nhạc gv phải áp dụng những hoạt động sau:
-Giới thiệu tên truyện, tên tác giả.cung cấp thêm tình tiết có liên quan đến
câu chuyện.
-Kể hay đọc cho các em nghe nội dung truyện.
-Đặt các câu hỏi xoay quanh nội dung câu chuyệ để học sinh trả lời(gợi ý
tìm nội dung chính).
-Chọn 1,2 HS có khả năng đọc tốt, đọc lại câu chuyện cho cả lớp nghe.
-Sau khi HS trả lời các câu hỏi, GV tóm tắt câu chuyện và nhấn mạnh các ý
tưởng giáo dục và những thông tin quan trọng của câu chuyện.
-Giới thiệu để HS tìm đọc những câu chuyện, những tư liệu khác cùng
chung một đề tài.
Khi đọc hay kể chuyện âm nhạc giáo viên tự trình bày toàn bộ tác phẩm hoặc mở
băng đĩa cho học sinh nghe để có cảm xúc âm nhạc, cho nghe từng phần, từng
đoạn, từng câu phải có sử giảng giải kèm theo nhưng không được giảng giải kỹ


càng những kiến thức quá cao không phù hợp với khả năng của học sinh gây
cho học sinh mệt mỏi nhàm chán. Vì vậy giáo viên phải chọn lọc một cách cận
thận sao cho đúng đủ không bị lệch hướng. Mỗi câu chuyện kể phải nhấn mạnh
một đôi ý để gây ấn tượng cho học sinh .
Xem tranh và giải thích: Bài nào có tranh minh họa giáo viên cần sưu tầm,
phóng to những hình vẽ trong sách treo trên bảng. Khi cho học sinh xem tranh,
ảnh GV khái quát chung giải thích đơn giản dễ hiểu, không cần phải giới thiệu tỉ
mỉ mở rộng trường phái âm nhạc.
Bên cạnh đó lời nói giọng hát, phong cách năng lực của GV là hết sức quan

trọng, đây là một trong những yếu tố gây hứng thú đối với học sinh.
* Phương pháp ứng dụng CNTT vào soạn giảng:
CNTT với các công cụ đa phương tiện như văn bản, âm thanh, đồ hoạ,…
giáo viên sẽ dễ dàng xây dựng các bài giảng một cách sinh động, hấp dẫn, thu hút
được sự tập trung chú ý của người học, thúc đẩy tính tích cực chủ động học tập
của người học. Điều đó cho thấy, CNTT đã góp phần làm thay đổi phương pháp
dạy của người dạy và phương pháp tiếp nhận kiến thức của người học và góp
phần chuẩn bị cho thế hệ trẻ thích nghi với điều kiện xã hội thông tin hiện đại,
hình thành động cơ và các kỹ năng tự học, tự nghiên cứu của người học đáp ứng
với quan điểm một xã hội học tập suốt đời.
Yêu cầu của phương pháp đòi hỏi :
- Giáo viên phải có khả năng sử dụng máy tính, và một số chương trình cần thiết
trên máy.
- Nhà trường phải có đầy đủ thiết bị, phòng chức năng và tốt hơn nữa là có phòng
học bộ môn.
Đây là dạng giáo án điện tử, phương pháp này có nhiều thuận lợi:
+ HS có thể mắt thấy, tai nghe, khi giáo viên giới thiệu bài.
+ Hiệu ứng trên máy tính giúp HS hứng thú tập trung hơn.
+ HS có thể xem phim, thay bằng những hình ảnh tĩnh.
+ HS có thể chơi ở những các trò chơi ở những phương pháp trên, mà GV
Không cần phải làm bảng phụ câu hỏi và đáp án...
Áp dụng đối với phân môn Âm nhạc thường thức không nhất thiết soạn cả bài,
mà chỉ soạn cho phần âm nhạc thường thức.
Ví dụ :tiết 14 lớp 8: Âm nhạc thường thức: một số nhạc cụ dân tộc.


Đố vui: Em hãy nghe và nhận biết âm thanh của từng nhạc cụ Dân tộc tương ứng
với bức tranh nào?
1
2

3

4

7

5

6

8

9


Học sinh trả lời sau đó giáo viên xuất hiện đáp án nghệ sĩ biểu diễn nhạc cụ dân
tộc tương ứng với từng bức tranh. Để tạo thêm không khí sinh động GV có thể
đưa hiệu ứng đếm số ngược từ 10 đến 0 ...
Qua thực tế tôi đã áp dụng phương pháp ứng dụng CNTT vào dạy học phân môn
Âm nhạc thường thức cho học sinh lớp 8 tại trường THCS Nghĩa Mỹ có nhiều
mặt mạnh và còn có những tồn tại sau sau:
-Hiệu quả:
Do cách tổ chức của giáo viên, tạo sự phấn khích thi đua, tạo khả năng tổ
chức nhóm, tạo tinh thần đoàn kết ,biết chung sức, biết chia sẻ. Học sinh đã biết
tự học, tự tìm tòi, khám phá thêm kiến thức cho mình, cho bạn, các em đã phấn
khích, cảm thấy hãnh diện khi đem lại cho lớp những thông tin mới lạ.
Các em thật sự thích thú học phân môn này.
-Ưu điểm:
Đã hình thành cho các em kỹ năng tư duy, ứng xử nhạy bén qua việc thảo
luận nhóm, các trò chơi vui học âm nhạc (đố vui, ô chữ, nốt nhạc vui...)

Hình thành cho học sinh tính năng động có óc tổ chức, tính tập trung, sáng tạo,
khả năng tự học tập và vận dụng tốt những kiến thức khoa học khác...
-Tồn tại:
Do hứng thú, sinh động trong quá trình thực hiện mang tính chất"thi" phải
chấp nhận việc học sinh hơi ồn do hào hứng; phòng chức năng chưa có, lớp học
còn nhỏ hẹp; một số đồ dùng dạy học còn thiếu, mang tính chất tạm thời...
Ngoài những mặt tích cực mà tôi đã nói trên bên cạnh đó không thể tránh khỏi
những khó khăn mà giáo viên gặp phải trong quá trình dạy học vì vậy giáo viên
sẽ phải cố gắng khắc phục hoàn thiện những mặt còn tồn tại trên theo thời gian
trong quá trình dạy học.
GV không chỉ ứng dụng phần mềm violet vào giảng dạy Âm nhạc thường thức
mà GV phải biết lựa chọn, vận dụng phần mềm ứng dụng thích hợp với những
tiết học ở trong các phân môn khác đó là phân môn học hát, nhạc lí-TĐN, nhằm
phát huy hiệu quả việc dạy học.
Công việc dạy và học phân môn Âm nhạc thường thức được đầu tư vào thì
kết quả học tập của các em có nhiều chuyển biến rõ rệt, khả năng tiếp thu bài
ngày càng tăng từ đó hình thành cho học sinh thói quen tự học bài và tự cảm
nhận được nội dung, tính chất của một tác phẩm âm nhạc.


5. DẠY HỌC ÂM NHẠC CẦN KẾT HỢP HOẠT ĐỘNG THI ĐUA VÀ TRÒ
CHƠI VỪA NÂNG CAO HIỆU QUẢ BÀI HỌC, VỪA TẠO HỨNG THÚ HỌC
TẬP VÀ NIỀM VUI CHO HS
Bên cạnh chức năng giáo dục thẩm mĩ, môn học âm nhạc trong trường
THCS cần đem lại cho HS hứng thú học tập và niềm vui. Vì vậy hoạt động thi
đua và trò chơi có thể góp phần thực hiện điều này, vì thế đây là một kĩ thuật dạy
học mà GV cần quan tâm.
5.1. Dạy học âm nhạc kết hợp hoạt động thi đua
Đối tượng HS lớp 8 THCS các em tự ý thức mình là người lớn và thích
tham gia các hoạt động có tính chất thi đua để khẳng định năng lực của

mình. Áp dụng hoạt động thi đua cũng là động cơ tích cực để cho HS nổ lực
hơn trong học tập âm nhạc.
5.1.1 Dạy học Âm nhạc cần kết hợp các hoạt động thi đua vì:
+ Thi đua là động lực để phát huy tính tích cực và tinh thần học tập của HS.
+ Thi đua làm không khí học tập sôi nổi hơn.
+ Thi đua là hình thức ôn tập, củng cố kiến thức và kĩ năng âm nhạc.
+ có thể kết hợp thi đua với kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của HS.
5.1.2 Hoạt động thi đua được tổ chức vào thời gian:
+ với phân môn Học hát, tôi đã tổ chức hoạt động thi đua trong tiết dạy Hát
và các tiết ôn tập, tổ chức thi đua trình bày bài hát kết hợp gõ đệm hoặc vận động
theo nhạc .
+ Phân môn Tập đọc nhạc cũng tương tự như dạy Hát, có thể tổ chức hoạt
động thi đua trong tiết dạy Tập đọc nhạc và ôn tập.
+ với phân môn nhạc lí và Âm nhạc thường thức, tôi đã dùng hoạt động thi
đua để học sinh nhớ lại kiến thức đã học, từ đó xây dựng kiến thức mới.
5.1.3 Kĩ thuật tổ chức:
Để hoạt động thi đua không ảnh hưởng đến thời gian học tập và đem lại
những hiệu quả tốt cho việc dạy học.giáo viên cần lưu ý những điều sau:
+ Tìm hiểu sở thích, hứng thú của các em.
+ Xác định mục tiêu của hoạt động thi đua.
+ Hoạt động thi đua phải tạo nên sự hấp dẫn, kịch tính.
+ Chọn thời điểm tổ chức.
+ Dự tính thời gian thực hiện.
+ Giới thiệu nội dung, hình thức tổ chức thi đua rõ ràng, cụ thể.


+ GV bao quát lớp, đảm bảo sự nghiêm túc.
+ Đánh giá xếp loại chính xác kết quả thi đua của cá nhân, nhóm, tổ tham
gia.
+ Động viên, khuyến khích những học sinh có kết quả hạn chế.

Minh họa về cách tổ chức một số hoạt động thi đua:
+ Thi đua giữa các HS trong lớp:
Ví dụ khi dạy tiết 14 ở lớp 8 một số nhạc cụ dân tộc, giáo viên tổ chức thi đua
theo yêu cầu: hãy kể tên từng loại nhạc cụ dân tộc mà em đã học, đã biết.
Mục tiêu để HS nhớ lại những kiến thức đã biết vào tạo không khí học tập sôi
nổi, GV yêu cầu trong 5 phút, HS nhớ lại và ghi tên những loại nhạc cụ vào vở.
Em nào có kết quả tốt sẽ được tuyên dương hoặc cho điểm.
+ Thi đua giữa các bàn:
Ví dụ khi dạy tiết 14 ở lớp 8, GV có thể yêu cầu mỗi bàn thực hiện bài tập trắc
nghiệm trong 5 phút: hãy điền vào trong ngoặc đơn ở cột B số thứ tự bài hát ở
cột A, sao cho bài hát phải có câu hát đó.
A
1.Bóng cây kơ-nia
2.Trở về su-ri-en-to
3. Lí dĩa bánh bò
4.Mùa thu ngày khai trường
5.Ca-chiu-sa(bài hát lớp 7)
6 Quê hương(TĐN-lớp 7)
7.Nhạc rừng
8.Lên đàng

B
- Đi xây những ước mơ ( )
- Nhìn tương lai huy hoàng ( )
- Theo lời ca mênh mang( )
- Bạch dương tươi tốt( )
- Về mặt trời mọc( )
- là trò đi thi( )
- Cánh chim đại bàng( )
- Trong tâm hồn bao người( )

+ Thi đua giữa các nhóm : Tự chọn và trình bày 1 bài hát và 1 bài TĐN đã
học. HS tự tập nhóm lên trình bày trước lớp.
+ Thi đua giữa các tổ : Trình bày một số bài hát hoặc bài TĐN đã học.
+ Thi đua giữa các dãy : Thực hiện trong tiết dạy hát của TĐN. Giáo viên
chia lớp thành 2 dãy, 1 dãy hát, 1 dãy gõ đệm, sau đó đổi lại. Giáo viên đánh giá
phần thực hiện của từng dãy.
+ Thi đua giữa tất cả HS và GV.


Ví dụ: khi dạy tiết 20 ở lớp 8 học hát bài khát vọng mùa xuân, giáo viên đề nghị
thi đua giữa tất cả HS và GV: kể tên những bài hát thiếu nhi có từ "mùa xuân".
5.2 Dạy âm nhạc kết hợp tổ chức trò chơi
Trò chơi là một phương pháp dạy học được khuyến khích thực hiện trong
nhà trường, đặc biệt với môn âm nhạc, cần đem lại cho HS hứng thú học tập và
niềm vui. Học mà chơi, chơi mà học cũng là một định hướng dạy học âm nhạc
trong trường pt.
Thực tế cho thấy nếu trong một tiết học giáo viên giành ít thời gian tổ
chức trò chơi cho học sinh thì học sinh rất hào hứng học. Trong âm nhạc có rất
nhiều trò chơi nhưng giáo viên phải biết tổ chức trò chơi phù hợp với từng bài
học cụ thể. Trò chơi có thể thực hiện ở phân môn học hát, nhạc lí, tập đọc nhạc
và âm nhạc thường thức tuy nhiên những phân môn thực hành dễ tổ chức trò
chơi hơn. Giáo viên nên tổ chức trò chơi vào đầu hoặc cuối tiết để không làm
gián đoạn việc dạy học. Tổ chức trò chơi vào đầu tiết học nhằm tạo không khí sôi
nổi, vui tươi, có tác dụng khởi động cho tiết học, tổ chức vào cuối tiết nhằm giải
tỏa những căng thẳng sau khi học những kiến thức mới.
Ví dụ:+ trong học hát có trò chơi "nhìn tranh đoán tên bài hát; nghe nhạc
đoán tên bài hát; nghe tiết tấu đoán câu hát; hát to, hát nhỏ; hát và chuyển đồ
vật".
+ Trong tiết TĐN có thể cho học sinh chơi trò chơi"nghe nhạc đoán

tên nốt", ghi tiết tấu của bài; nghe nhạc và vận động "
Ví dụ : nghe nhạc và vận động :
+ Mục tiêu : Luyện tai nghe, tập phản xạ và tạo không khí học tập vui
tươi, sôi nổi.
+ Thời điểm tổ chức : cuối tiết học.
+ Luật chơi : GV đàn 3 âm C, E, G. Khi nghe âm C; HS phải đứng
thẳng , hai tay chống vào mạng sườn. Khi nge âm E; HS phải đứng thẳng, Hai
bàn tay đặt lên vai. Khi nghe âm G; HS phải đứng thẳng, giơ hai tay lên cao. Lần
lượt từng tổ sẽ tham gia, tổ nào thua phải nhảy lò cò.
+ Tiến hành trò chơi: GV yêu cầu tổ một tham gia trước, ba tổ
trưởng còn lại là trọng tài. GV đàn các âm bất kỳ, từng tốc độ chậm rồi nhanh
dần, ba trọng tài đánh giá lần lượt với các tổ còn lại, giáo viên tổng hợp điểm


của các trọng tài, tổ nào có điểm thấp nhất phải nhảy lò cò trong lớp.
6. GIÁO VIÊN PHẢI BIẾT SỬ DỤNG PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC NHƯ MỘT
YẾU TỐ GÂY XÚC CẢM
Trong một tiết học sinh động, giáo viên không thể không sử dụng phương
tiện dạy học. Đồ dùng dạy học phổ biến là sách giáo khoa, tranh ảnh minh họa,
nhạc cụ( đàn oocgan), máy nghe, một số phần mềm soạn nhạc, phần mềm trình
chiếu...;nhạc cụ gõ ( thanh phách, song loan ...)
Các phương tiện đó giáo viên phải biết sử dụng cho phù hợp vối nội dung
của từng bài học, biết minh họa một cách độc đáo, thú vị sẽ kích thích hứng thú
học tập của các em. Trong quá trình dạy tôi đã nhận thấy rằng nếu dậy chỉ lặp lại
những kiến thức trong sách giáo khoa thì học sinh cũng không hứng thú học tập
và vai trò của giáo viên trên trên lớp cũng không phát huy được. Mặt khác nếu
thoát ly sách giáo khoa, làm cho học sinh khó nắm bắt kiến thức cần thiết thì bài
giảng dù có hấp dẫn sinh động đến đâu cũng không mang lại hiệu quả sư phạm,
vì vậy phải biết kết hợp kiến thức của sách giáo khoa phải vừa mở rộng kiến
thức. Đặc biệt với môn nhạc phải chú trọng thực hành giáo viên dạy nhạc mà

không biết sử dung nhạc cụ thì tiết học sẽ trở nên nhàm chán chất lượng bài dạy
đạt hiệu quả không cao .
Các mẫu chuyện tranh ảnh đòi hỏi giáo viên phải có để minh họa thêm cho
học sinh, ngoài ra học sinh cũng phải có đầy đủ các phương tiện học tập như :
sách, vở, bút; nhạc cụ gõ như thanh phách, trống nhỏ ... để phục vụ cho học âm
nhạc.
7. GIÁO VIÊN THƯỜNG XUYÊN CỦNG CỐ VÀ PHÁT TRIỂN HỨNG THÚ
CỦA HỌC SINH TRONG GIỜ HỌC ÂM NHẠC
Đối với việc gây hứng thú cho học sinh không chỉ một lần mà phải được
thường xuyên rèn luyện từ phút mở đầu bài học và cho đén phút cuối cùng trong
một tiết học.
Xét về góc độ tâm lý học hứng thú bao giờ cũng dẫn đến một đói tượng cụ
thể hấp dẫn nó gắn liền với tình cảm con người. Trong bất cứ một việc gì nếu có
hứng thú làm việc con người sẽ có cảm giác dễ chịu với hoạt động làm nảy sinh
khát vọng hành động và hành động có sáng tạo. Ngược lại nếu hứng thú không
được thỏa mãn sẽ dẫn đến cảm xúc tiêu cực.
GV kích thích sức mạnh nội tâm của các em hành động, còn các em phải


tự hành động lấy và cung cấp cho các em một cái gì đó thuộc về bên ngoài, các
em phải biến cái đó thành của mình từ đó các em tự giáo dục mình. Hứng thú đó
là tình cảm, niềm vui là sự cảm thụ giá trị của cuộc sống và phát hiện ra các giá
trị đó.
Dạy học Âm nhạc kích thích hứng thú học sinh bằng âm thanh, âm thanh đó
là tiếng nói tình cảm.
Đối với việc gây hứng thú học cho học sinh, không chỉ một lần mà phải
thường xuyên rèn luyện từ phút mở đầu bài học và cho đến phút cuối cùng trong
một tiết học. Hơn nữa phải làm cho mức độ hứng thú ngày càng tăng đến nỗi các
em không để ý thời gian trôi đi nhanh chóng và cho đến khi giờ học kết thúc học
sinh còn luyến tiếc.

8. TĂNG CƯỜNG CÁC HOẠT ĐỘNG ÂM NHẠC NGOẠI KHÓA
Trong hoạt động dạy học, ngoài việc hoạt động trên lớp còn có hoạt động
ngoài giờ lên lớp cũng được gọi là các hoạt động ngoại khóa của bộ môn. Ngoại
khóa giúp cho học sinh củng cố một số kiến thức, kĩ năng đã học trong nội khóa,
đồng thời tạo môi trường âm nhạc để các em có khả năng về lĩnh vực này phát
huy những năng lực sẵn có, góp phần vào việc xây dựng phong trào văn hóa văn nghệ của trường. Hoạt động đó làm phong phú đời sống văn hóa của các em,
đồng thời có ảnh hưởng tốt đến tinh thần của thầy và trò toàn trường THCS
Nghĩa Mỹ.
Giáo viên tăng cường các hoạt động nội khóa và ngoại khóa để học sinh
xem ,được thể hiện và bình luận bằng hình thức tổ chức các hội thi văn nghệ về
các chủ đề, các buổi ngoại khóa âm nhạc nói về các nhạc sĩ, thành lập câu lạc bộ
âm nhạc cho các khối 6,7,8 nói chung và khối 8 nói riêng; biểu diễn văn nghệ
thường xuyên hoặc đột xuất, tập luyện tham gia các cuộc thi văn nghệ mới được
triển khai theo công văn mới của ban tổ chức phòng GD & ĐT; UBND Thị Xã
Thái Hòa.
Hoạt động ngoại khóa âm nhạc là tạo nên môi trường tốt cho học sinh phát
triển nhiều mặt, giúp cho học sinh có niềm say mê hứng thú trong học tập cũng là
hình thức phát hiện năng khiếu bồi dưỡng cho học sinh phát huy khả năng âm
nhạc. Công việc này đòi hỏi người giáo viên phải có năng lực toàn diện, từ công