Bài giảng ngữ văn 7 bài 8 bạn đến chơi nhà 6

Bài 08. tiết:30



I.Tìm hiểu chung:
1.Tác giả: Nguyễn Khuyến (1835-1909), quê Yên Đổ , Bình Lục, Hà Nam. (còn
gọi là Tam Nguyên Yên Đổ ).
Là nhà thơ làng cảnh kiệt xuất, nổi tiếng với 3 bài thơ: Thu vịnh, Thu ẩm,
Thu điếu.
Phong cách thơ trào phúng, trữ tình.
2.Tác phẩm: Là bài thơ hay nhất viết về tình bạn.


Nguyễn Khuyến lúc làm quan


Cổng vào Từ Đường


Từ Đường Nguyễn Khuyến


Mé NguyÔn KhuyÕn ®Æt trªn nói Ph¬ng Nhi,
huyÖn ý Yªn, tØnh Nam §Þnh.


Hòm sắc phong do nhà vua ban cho


Hòm sách, ống quyển thi Đình, thi Hương.

Bạn đến chơi nhà
PhÇn 1

Đã bấy lâu nay, bác tới nhà (1)
Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa. (2)
Ao sâu nước cả, khôn chài cá,(3)
Vườn
rộng rào thưa, khó đuổi gà. (4)
PhÇn 2
Cải chửa ra cây, cà mới nụ, (5)
Bầu vừa rộng rốn, mướp đương hoa .(6)
Đầu
trò
tiếp
khách,
trầu
không
có,
(7
PhÇn 3
Bác đến chơi đây, ta với ta! (8)


3. Thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật
Xuất xứ: luật thơ có từ đời Đường (618-907) ở Trung
Quốc.
Thể thất ngôn bát cú – luật trắc:
luật
đối

nhau
đối
nhau

t
t
b
b
t
b
b
t

t
b
b
t
t
b
b
t

b
b
t
b
b
t
t
b

b
t
t
b
b
t
t
b

t
t
b
t
b
t
b
b

t
b
b
t
t
b
b
t

b
b

t
b
t
b
t
b

niêm
niêm
niêm
niêm


Giống

Khác
Phá
b
ỏ
r
àng
bu
ộ
c
Về số câu, số chữ, cách
Câu
thảo
luận:
về bố cục(2/2/2/2)
hiệhỏi

p vần,
đố i thanh,
Bàiđố
thơ
điểm
- thựgì
c - giống
luận – kvà
ết
i ý. Bạn đến chơi nhà cóđề

khác về hình thức so với bài thơ Qua Đèo
Ngang?

→ Tạo ra một kết cấu độc đáo gồm 3 phần (1/6/1).


3.Bố cục:
a.Câu đầ u:Lời chào bạn đế n chơi nhà.
b.Sáu câu tiếp: Tình huống và khả
năng tiếp bạn.
c. Câu cuối: Cảm nghĩ về tình bạn.

4.Đại ý:
Tình bạn sâu đậm, thanh cao.


III. Phân tích:
1.Nội dung:
1. Lời chào bạn đế n chơi nhà.

Đã bấy lâu nay,
Bác tới nhà.

⇒

Tiếng reo vui,
lời chào hồ hởi thân tình

Vui mừng, quí mến, trân trọng.


2.Sáu câu tiếp theo:Tình huống và khả
năng tiếp bạn
đi vắng → không có ngườ i sai bảo.
- Chợ ở xa → không dễ mua sắm thức ăn đãi bạn.
-> Mong muốn tiếp bạn thịnh soạn nhưng không thực
hiện đượ c.
- Có cá, có gà nhưng cũng bằng không vì (ao sâu,
nướ c cả, vườ n rộng, rào thưa).
- Có cải, có cà, có bầu, có mướ p nhưng cũng chỉ mới
ở dạng tiềm ẩn (chửa ra cây, mới nụ, vừa rụng
rốn, đươ ng hoa).
-> Nguyễn Khuyến rất muốn tiếp bạn chu đáo nhưng
lại không có gì để tiếp đãi cả.
- Trẻ


Đầu trò tiếp khách trầu không có
Sự thiếu thốn, đạm bạc được nói quá,
đối lập với cái giàu có, sang trọng

giả tưởng cũng được nói quá, là yếu
tố tạo ra nụ cười hóm hỉnh và thân
mật, tế nhị mà sâu sắc.
 Thể hiện tình cảm với bạn chân thực không
khách sáo


3.Cảm nghĩ về tình bạn:
-Bác đến chơi đây ta với ta
- Niềm vui của tác giả khi đón bạn vào nhà.
- Sự gắn bó hoà hợp gữa hai người bạn
 Khẳng định tình bạn thanh cao, đẹp đẽ.


B.Nghệ thuật:
- Sáng tạo nên tình huống khó xử khi bạn đến chơi
nhà và cuối cùng là niềm vui đồng cảm.
-Lập ý bất ngờ.

-Vận dụng ngôn ngữ, thể loại điêu luyện.
III.Ý nghĩa văn bản:
Bài thơ thể hiện một quan niệm tình bạn, quan niệm đó
vẫn còn ý nghĩa giá trị lớn trong cuộc sống của con người
hôm nay.


Thảo luận : Câu nào quan trọng
nhất trong bài thơ ? Vì sao ?

Thảo luận : So sánh cụm từ “ta

với ta” trong bài “Qua Đèo
Ngang” với cụm từ ấy trong bài
thơ này.

Câu cuối cùng bài thơ có sức
“Ta” trong bài “Qua Đèo Ngang”
nặng, vật chất tuy thiếu đủ thứ
ở ngôi thứ nhất số ít chỉ sự cô
nhưng chỉ cần bạn có ta, ta có
đơn lẻ loi, từ “ta ” trong bài
bạn thế là đủ, vì điều đó là quan
thơ này ở ngôi gộp số nhiều
trọng nhất.
(chúng ta), nên có sự sẻ chia,
đồng cảm, ấm áp tình bạn.


IV/ LUYỆN TẬP :Tìm các dòng
thơ lấy ý từ thành ngữ và nêu
tác dụng của chúng.

“Vườn rộng rào thưa…”
“Đuổi gà cho qua đám giỗ”.
“Đầu trò tiếp khách…”
“Miếng trầu là đầu câu chuyện”.
Vận dụng thành ngữ khiến lời thơ
giản dị, gần gũi quen thuộc như
cảnh làng quê Việt Nam với các
loài cây, con được kể trong bài.

Thảo luận
* Bài tập 1(a): ( SGK - 106 )
Ngôn ngữ ở bài “ Bạn đến chơi nhà ” có gì khác ngôn ngữ
ở đoạn thơ “ Sau phút chia li ” ?
-Bài “ Sau phút chia li ”  ngôn ngữ bác học , trang trọng .

-Bài “Bạn đến chơi nhà ” ngôn ngữ mộc mạc, đời thường .


V.Củng cố - dặn dò:
1/ Học thuộc bài thơ.
2/ Sưu tầm một số câu thơ
khác của Nguyễn Khuyến về tình bạn.
3/ Suy nghĩ của em về tình bạn của mình.
*Hướng dẫn tự học:
4/Nhận xét về ngôn ngữ và giọng điệu của bài
thơ Bạn đến chơi nhà.
5.Soạn trước bài Xa ngắm thác núi Lư

Chào quí thầy cô
và các em học
sinh.