Thiết kế li hợp xe khách

Âäư ạn män hc: Thiãút kãú v tênh toạn ly håüp xe khạch
LÅÌI NỌI ÂÁƯU
Ngy nay, våïi nãưn cäng nghiãûp phạt triãøn ngy cng hiãûn âải,
cạc nhu cáưu trong lao âäüng v cüc säúng ca con ngỉåìi cng âỉåüc
náng cao. Váún âãư váûn chuøn hng họa, âi lải ca con ngỉåìi l
mäüt trong nhỉỵng nhu cáưu ráút cáưn thiãút. Ä tä l mäüt loải phỉång
tiãûn ráút phạt triãøn v phäø biãún trãn thãú giåïi v åí Viãût Nam hiãûn
nay âãø âạp ỉïng cho nhu cáưu âọ. Trong cạc loải ätä, xe khạch l
phỉång tiãûn ch úu dng âãø chun chåí ngỉåìi våïi khong cạch
tỉång âäúi di.
L mäüt sinh viãn ngnh âäüng lỉûc, viãûc tçm hiãøu, nghiãn cỉïu,
tênh toạn v thiãút kãú cạc bäü pháûn, củm mạy, chi tiãút trong xe khạch
l ráút thiãút thỉûc v bäø êch. Trong khn khäø giåïi hản ca mäüt âäư
ạn män hc, em âỉåüc giao nhiãûm vủ thiãút kãú v tênh toạn ly håüp
xe khạch. Cäng viãûc ny â giụp cho em bỉåïc âáưu lm quen våïi cäng
viãûc thiãút kãú m em â âỉåüc hc åí trỉåìng âãø ỉïng dủng cho
thỉûc tãú, âäưng thåìi nọ cn giụp cho em cng cäú lải kiãún thỉïc sau
khi â hc cạc män l thuút trỉåïc âọ.
Dỉåïi sỉû hỉåïng dáùn táûn tçnh ca tháưy giạo Lã Vàn Tủy v
sỉû näø lỉûc ca bn thán, sau mäüt khong thåìi gian cho phẹp em â
hon thnh âỉåüc âäư ạn ca mçnh. Vç bỉåïc âáưu tênh toạn thiãút kãú
cn ráút båỵ ngåỵ cho nãn khäng trạnh khi nhỉỵng sai sọt, nháưm láùn.
Do váûy, em ráút mong cạc tháưy thäng cm v chè bo thãm âãø em
âỉåüc hon thiãûn hån trong quạ trçnh hc táûp ca mçnh.
Ha Khạnh, ngy thạng nàm 2010
Sinh viãn thỉûc hiãûn
Phan Thãú Âỉïc

Âäư ạn män hc : Tênh toạn v thiãút kãú ly håüp xe
khạch
1. CÄNG DỦNG, U CÁƯU V CẠC THÄNG SÄÚ K THÛT CHO

TRỈÅÏC:
1.1. CÄNG DỦNG:
Âäư ạn män hc Tênh toạn v thiãút kãú Ätä nhàòm giụp cho sinh
viãn hiãøu r hån vãư män hc. Tỉì âọ sinh viãn tỉìng bỉåïc xáy dỉûng
cho mçnh mäüt phỉång phạp tênh toạn thiãút kãú ätä.
Theo nhiãûm vủ âỉåüc giao trong âäư ạn ny, sinh viãn phi tênh
toạn v thiãút kãú ly håüp xe khạch. Nhỉ váûy sau khi lm xong âäư ạn,
sinh viãn â nàõm âỉåüc phỉång phạp tênh toạn cạc cå cáúu ca ly
håüp v dáùn âäüng ly håüp trãn cå såí xạc âënh cạc thäng säú, cạc cạch
tênh mäüt cạch håüp l dỉûa theo cạc ti liãûu â hc v cạc ti liãûu
khạc cọ liãn quan. Nhåì âọ, sinh viãn cọ âỉåüc mäüt phỉång phạp tênh
toạn, lỉûa chn v tham kho riãng ca mçnh âãø tênh toạn thiãút kãú
cạc pháưn khạc ca ätä.
Vç thãú, âäư ạn män hc l mäüt pháưn khäng thãø thiãúu trong
cạc män hc vãư ätä âäúi våïi sinh viãn ngnh âäüng lỉûc. Ngoi ra nọ
cn l mäüt ti liãûu bäø êch âäúi våïi nhỉỵng ngỉåìi lm cäng tạc k
thût vãư ngnh ätä.
1.2. U CÁƯU:
Khi lm âäư ạn män hc ny, sinh viãn cáưn phi nàõm vỉỵng cạc
kiãún thỉïc â hc ca män hc Tênh toạn v thiãút kãú Ätä v cạc
män hc khạc cọ liãn quan.
Hçnh thỉïc, näüi dung thuút minh v cạc bn v phi tn th
âụng theo quy âënh ca bäü män âãư ra.
SVTH : Phan thãú Âỉïc Trang
2
Âäư ạn män hc : Tênh toạn v thiãút kãú ly håüp xe
khạch
Sinh viãn phi hon thnh âäư ạn ny âụng tiãún âäü v âụng
thåìi gian quy âënh. Nãúu khäng thỉûc hiãn âụng sinh viãn s khäng
âỉåüc bo vãû.

1.3. CẠC THÄNG SÄÚ K THÛT CHO TRỈÅÏC:
Theo nhiãûm vủ ca âäư ạn âỉåüc giao, ta cọ cạc thäng säú k
thût âỉåüc cho theo bng sau:
Bng 1.1. Cạc thäng säú k thût xe khạch
STT Tãn thäng säú
K
hiãûu
Giạ trë Âån vë
1 Loải xe
Xe
khạch
2 Trng lỉåüng ton bäü
a
G
105000 N
3 Loải âäüng cå Xàng
4 Cäng sút cỉûc âải
maxe
N
115 KW
5
Säú vng quay ỉïng våïi cäng
sút cỉûc âải
N
n
2600
Vng/ph
ụt
6 Momen cỉûc âải
maxe

M
440 N.m
7
Säú vng quay ỉïng våïi mämen
cỉûc âải
M
n
1600
Vng/ph
ụt
8 Tè säú truưn säú 1
1h
i
7,5
9 Tè säú truưn säú cao (6)
6h
i
5,5
10 Täúc âäü cỉûc âải ca xe 100 km/h
11 Bạn kênh bạnh xe
bx
r
0,45 m
12 Hãû säú cn låïn nháút ca âỉåìng 0.24
SVTH : Phan thãú Âỉïc Trang
3
Âäư ạn män hc : Tênh toạn v thiãút kãú ly håüp xe
khạch
2. CHN LOẢI LY HÅÜP V PHỈÅNG PHẠP DÁÙN ÂÄÜNG
2.1. CHN LOẢI LY HÅÜP

Ly håüp l mäüt trong nhỉỵng củm ch úu ca ätä mạy kẹo. Ly
håüp dng âãø näúi trủc khuu âäüng cå våïi hãû thäúng truưn lỉûc,
âãø truưn mä men quay âỉåüc ãm dëu v càõt truưn âäüng âãún hãû
thäúng truưn lỉûc âỉåüc nhanh chọng, dỉït khoạt. Ngoi ra ly håüp
cn l cå cáúu an ton cho hãû thäúng truưn lỉûc nãúu hãû thäúng
truưn lỉûc bë quạ ti.
Ngy nay trãn Ätä sỉí dủng cạc loải ly håüp sau âáy:
• Ly håüp ma sạt : Truưn mämen quay bàòng cạc bãư màût ma
sạt .
• Ly håüp thu lỉûc : Truưn mämen quay bàòng cháút lng.
• Ly håüp âiãûn tỉì : Truưn mämen quay nhåì tạc dủng ca
trỉåìng nam chám âiãûn.
Trong âọ ly håüp ma sạt âỉåüc sỉí dủng nhiãưu hån c vç cọ nhỉỵng
ỉu âiãøm näøi báût so våïi hai loải ly håüp kia củ thãø l :
Thỉï nháút: Do truưn mämen quay bàòng cạc bãư màût ma sạt nãn
viãûc måí ly håüp mäüt cạch dỉït khoạt v nhanh chọng. Âiãưu ny l
u cáưu quan trng trong khi sỉí dủng ätä, nãúu måí khäng dỉït khoạt
thç khọ gi säú ãm dëu båíi vç mä men quay ca âäüng cå v mä men quy
dáøn âãún trủc khuu ca táút c cạc chi tiãút chuøn âäüng ca
âäüng cå s truưn mäüt pháưn âãún trủc så cáúp ca häüp säú, cho nãn
khi dëch cạc bạnh ràng khi sỉû àn khåïp âãø gi säú khạc s ráút khọ
khàn båíi trãn bạnh ràng ta mún dëch chuøn s cọ tạc dủng ca
lỉûc do mä men nọi trãn sinh ra. Ngoi ra mä men nọi trãn ca ly håüp s
lm quay trủc så cáúp v trủc trung gian ca säú lm khọ khàn cho
viãûc âäưng âãưu täúc âäü cạc bạnh ràng cáưn gi. Måí dỉït khoạt v
nhanh chọng s gim lỉûc va âáûp cạc bạnh ràng .
Thỉï hai: Trong âiãưu kiãûn lm viãûc thûn tiãûn ly håüp ma sạt khäng
bë trỉåüt, do âọ an ton trong quạ trçnh sỉỵ dủng. Vç khi bë trỉåüt cạc
SVTH : Phan thãú Âỉïc Trang
4

Âäư ạn män hc : Tênh toạn v thiãút kãú ly håüp xe
khạch
chi tiãút bë nọng lãn do cäng ma sạt, l xo ẹp bë ram cọ thãø máút kh
nàng ẹp
Thỉï ba :Ly håüp ma sạt cọ kãút cáúu âån gin, chãú tảo âån gin, do
âọ nọ cọ giạ thnh
r. Tuy nhiãn, ly håüp ma sạt cọ nhỉåüc âiãøm l:
+ Do cọ sỉû trỉåüt trong quạ trçnh khåíi hnh hồûc chuøn säú, nãn ly
håüp ma sạt cọ tøi th khäng cao, phi täún cäng chàm sọc hồûc
thay thãú nhỉ : âéa ma sạt, l xo ẹp.
+ Täưn tải ti trng âäüng lãn âäüng cå v hãû thäúng truưn lỉûc khi
thay âäøi âäüt ngäüt chãú âäü lm viãûc ca ätä do pháưn thủ âäüng cọ
mä men quạn tênh låïn.
Âãø khàõc phủc nhỉỵng nhỉåüc âiãøm âọ âäi khi ngỉåìi ta sỉí dủng
ly håüp âiãûn tỉì hồûc ly håüp thu lỉûc.
Âäúi våïi ly håüp âiãûn tỉì, ỉu âiãøm näøi báût ca ly håüp ny l âọng
ráút ãm, càõt dỉït khoạt, âäü tin cáûy cao. Tuy nhiãn do kãút cáúu ráút
cäưng kãưnh, giạ thnh sn xút cao nãn loải ly håüp ny êt âỉåüc sỉí
dủng trãn ätä, âàûc biãût våïi loải ätä ti nh vç khäng gian khäng cho
phẹp nãn ta khäng chn loải ly håüp ny.
Cn ly håüp thy lỉûc hiãûn nay váùn chỉa âỉåüc sỉí dủng räüng ri
vç cn mäüt säú nhỉåüc âiãøm cáưn khàõc phủc:
- Khäng âm bo måí ly håüp dỉït khoạt do cọ mä men quay cn dỉ
trãn trủc thủ âäüng màûc dáưu säú vng quay ca âäüng cå ráút tháúp .
Âiãưu ny lm khọ khàn cho viãûc gi säú, mún trạnh hiãûn tỉåüng
ny ta cáưn phi bäú trê ly håüp ma sạt âàòng sau ly håüp thu lỉûc nãn
kãút cáúu cäưng kãưnh.
- Ly håüp thu lỉûc do phi dng dáưu âàûc biãût (cọ âäü nhåìn êt , âäü
âäng âàûc tháúp) nãn giạ thnh cao.
- Váùn bë trỉåüt trong âiãưu kiãûn lm viãûc ráút thûn tiãûn, do âọ gáy

nãn viãûc tiãu hao nhiãn liãûu quạ mỉïc .
- Khäng thãø phanh ätä khi dỉìng tải chäø bàòng phỉång phạp gi säú.
Nhỉng ly håüp ny cọ ỉu âiãøm l:
SVTH : Phan thãú Âỉïc Trang
5
Âäư ạn män hc : Tênh toạn v thiãút kãú ly håüp xe
khạch
+ Cho phẹp khåíi âäüng âäüng cå v dỉìng ätä khi âang gi säú, båíi vç
giỉỵa âäüng cå v truưn lỉûc khäng cọ sỉû näúi cỉïng, cn mä men
dỉ ca ly håüp åí säú vng quay chảy khäng v åí säú vng quay khåíi
âäüng ca âäüng cå thç ráút tháúp cho nãn khäng nh hỉåíng gç âãún
truưn lỉûc.
+ Âm bo khåíi âäüng v láúy â ätä tải chäø âỉåüc ãm dëu vç
mämen ca âéa túc bin t lãû thûn våïi säú vng quay ca trủc
khuu âäüng cå. Do âọ gim khạ nhiãưu ti trng âäüng lãn hãû thäúng
truưn lỉûc .
+ Êt âiãưu chènh trong khi sỉí dủng vç cạc chi tiãút ca ly håüp thu
lủc êt mn.
+ Khi tàng sỉïc cn chuøn âäüng ca ätä tháûm chê lục chụng bë
dỉìng hàón thç âäüng cå khäng bë tàõt, nãn loải ly håüp ny âàûc biãût
thêch håüp våïi ätä trong thåìi chiãún.Våïi ly håüp làõp trãn xe ti nh, qua
phán têch åí trãn ta chn loải ly håüp ma sạt .
Ly håüp ma sạt hiãûn cọ hai loải:
• Loải mäüt âéa
• Loải nhiãưu âéa
Trong âọ, loải ly håüp mäüt âéa dng nhiãưu trãn ätä vç nọ âån gin, r,
måí dỉït khoạt v mä men quạn tênh ca chi tiãút thủ âäüng bẹ do säú
lỉåüng chi tiãút êt hån ly håüp nhiãưu âéa.
Våïi loải nhiãưu âéa: Ỉu âiãøm näøi báût ca loải ny l do cọ nhiãưu
âéa cng lm viãûc nãn khi âọng ly håüp cạc bãư màût ma sạt lm viãûc

mäüt cạch tỉì tỉì, do âọ âọng âỉåüc ãm dëu. Nhỉng kãút cáúu phỉïc
tảp, mä men quạn tênh ca chi tiãút thủ âäüng låïn do âọ ly håüp
nhiãưu âéa chè dng trãn ätä khi cáưn thiãút củ thãø l: Khi cáưn truưn
mä men låïn, u cáưu kêch thỉåïc bäú trê theo chiãưu dc cáưn nh thç
cọ thãø dng ly håüp nhiãưu âéa vç nãúu dng ly håüp mäüt âéa thç
âỉåìng kênh âéa ma sạt tàng lãn ( cọ khi khäng làõp âỉåüc vo bạnh
â). Âäúi våïi xe ti mä men chè 180 (Nm) ta chn ly håüp mäüt âéa.
Âãø tảo lỉûc ẹp, hiãûn nay trãn ly håüp sỉí dủng 3 loai l xo:
SVTH : Phan thãú Âỉïc Trang
6
Âäư ạn män hc : Tênh toạn v thiãút kãú ly håüp xe
khạch
• L xo hçnh trủ
• L xo hçnh cän
• L xo âéa.
Våïi l xo hçnh trủ cng nhỉ hçnh cän ỉu âiãøm näøi báût l cọ kãút
cáúu âån gin v cọ thãø tảo lỉûc ẹp cáưn thiãút lãn âéa ẹp låïn bàòng
cạch bäú trê nhiãưu l xo xung quanh âéa ẹp .Tuy váûy våïi cạch bäú trê
ny nãúu trong trỉåìng håüp âäü cỉïng ca l xo khạc nhau thç lỉûc ẹp
ca chụng s khạc nhau do âọ lm cho lỉûc ẹp cạc bãư màût ma sạt
khäng âãưu, dáøn âãún càõt ly håüp khäng dỉït khoạt,. Âàûc biãût khi l xo
gy thç ráút nguy hiãøm. Âãø khàõc phủc cạc nhỉåüc âiãøm trãn ngỉåìi
ta bäú trê cạc l xo ẹp åí trung tám (hçnh trủ hay hçnh cän), nhỉng khi
bäú trê nhỉ thãú ny thç làõp âàût äø bi ẹp ca cå cáúu âiãưu khiãøn
phỉïc tảp, båíi vç l xo phi âàût trãn trủc ly håüp. D cọ bäú trê nhỉ
thãú no âi nỉỵa thç kãút cáúu ly håüp dng l xo hçnh tru ûhay hçnh cän
váøn cäưng kãưnh do phi cọ khäng gian âãø làõp âàût cạc ân måí. Vç
váûy, trãn xe du lëch hay ti nh ly håüp sỉí dủng hai loải l xo ny êt
âỉåüc sỉỵ dủng do khäng gian hản chãú v cạc nhỉåüc âiãøm nhỉ nọi
åí trãn.

Âãø gim kêch thỉåïc ca cạc åí ly håüp, ngy nay trãn xe du lëch
hay ti nh ngỉåìi ta sỉí dủng l xo âéa, vç l xo âéa báy giåì vỉìa lm
nhiãûm vủ l xo ẹp va lm nhiãûm vủ ân måí. Ngoi ra, l xo âéa
cän (chè cọ mäüt âéa so våïi nhiãưu l xo ca l xo hçnh trủ hay hçnh
cän) tảo ra lỉûc ẹp phán bäú âãưu quanh chu vi bãư màût ma sạt v âéa
ẹp, do váûy khäng lm cho âéa ẹp bë cong vãnh, chạy củc bäü nhỉ
trỉåìng håüp ca l xo trủ . Âàûc biãût, l xo âéa cän cọ âàûc tênh phi
tuún ráút ph håüp våïi âiãưu kiãûn lm viãûc ca ly håüp. Trãn hçnh 1.1
so sạnh sỉû lm viãûc ca ly håüp åí hai âàûc tênh khạc nhau ca l xo
trủ (âỉåìng 2) v l xo âéa cän (âỉåìng1). Âiãøm c tỉång ỉïng våïi vë
ntrê ca l xo ẹp khi ly håüp chỉa lm viãûc. Khi måí hon ton thç biãún
SVTH : Phan thãú Âỉïc Trang
7
Âäư ạn män hc : Tênh toạn v thiãút kãú ly håüp xe
khạch
dảng ca cạc l xo l λ. ÅÍ vë trê biãún dảng áúy thç l xo hçnh trủ s
tỉång ỉïng våïi vë trê a ca âỉåìng âàûc tênh 2 cn l xo âéa hçnh cän
s tỉång ỉïng våïi vë trê b ca âỉåìng âàûc tênh 1. Tỉì hçnh 1.1 ta tháúy
âiãøm a cao hån âiãøm b, cọ nghéa l trong quạ trçnh måí ly håüp thç lỉûc
tạc dủng lãn
2.2. CHN LOẢI DÁÙN ÂÄÜNG:
Trãn ätä mạy kẹo hiãûn nay â sỉí dủng ch úu hai dảng dáùn
âäüng ly håüp sau:
Dáùn âäüng cå khê.
Dáùn âäüng thu lỉûc.
Viãûc dng dáùn âäüng cå khê cọ nhiãưu ỉu âiãøm nhỉ : âån gin,
r tiãưn, lm viãûc tin cáûy...Tuy nhiãn hiãûu sút truưn lỉûc tháúp, lm
viãûc trong mäüt thåìi gian di do cọ mi mn cạc khåïp dáùn âäüng dáùn
âãún tàng trë säú hnh trçnh bn âảp tỉû do (phi âiãưu chènh lải
bàòng tay), âäü cỉïng ca dáùn âäüng tháúp hån so våïi dáùn âäüng thu

lỉûc do nhiãưu khe håí trong cạc kháu khåïp. Khọ làõp âàût, nháút l loải
xe âáưu ngàõn.
Våïi ly håüp thu lỉûc cọ cạc nhỉåüc âiãøm nhỉ : kãút cáúu
phỉïc tảp, giạ thnh cao, sỉí dủng v sỉía chỉỵa phỉïc tảp hån...
Bãn cảnh âọ dáùn âäüng thy lỉûc cng cọ mäüt säú ỉu âiãøm nhỉ:
hiãûu sút cao, âäü cỉïng cao, dãø làõp âàût (nhåì cọ thãø sỉí dủng
âỉåìng äúng v cạc khåïp näúi mãưm), truưn âäüng xa. Cọ kh nàng
hản chãú täúc âäü dëch chuøn ca âéa ẹp khi âọng ly håüp âäüt ngäüt,
gim ti trng âäüng.
Ngoi ra âãø âm bo sỉû âiãưu khiãøn nhẻ nhng, gim
cỉåìng âäü lao âäüng cho ngỉåìi lại v tàng tênh tiãûn nghi, ngỉåìi ta cn
dng tråü lỉûc khê nẹn, tråü lỉûc chán khäng hồûc tråü lỉûc thy lỉûc.
SVTH : Phan thãú Âỉïc Trang
8
ọử aùn mọn hoỹc : Tờnh toaùn vaỡ thióỳt kóỳ ly hồỹp xe
khaùch
H.2.1 Sồ õọử ly hồỹp vaỡ dỏựn õọỹng ly hồỹp (coù trồỹ lổỷc khờ neùn)
1: Baùnh õaỡ. 2: ộa bở õọỹng. 3: oỡn mồớ. 4: Giaù tuỡy õọỹng. 5: Baỷc
mồớ vaỡ ọứ bi tyỡ. 6: Loỡ xo họửi vở ọứ bi tyỡ. 7: Xi lanh cọng taùc. 8: Xi lanh
trồỹ lổỷc. 9: Cồ cỏỳu phỏn phọỳi. 10: ổồỡng thọng khờ trồỡi. 11: Buọửng tyớ
lóỷ. 12: Maỡng tyớ lóỷ. 13: Xilanh dỏựn õọỹng cồ cỏỳu trồỹ lổỷc. 14: Bỗnh khờ
neùn. 15: Baỡn õaỷp. 16: Xilanh chờnh. 17: Tióỳt lổu. 18: Naỷng mồớ. 19:
ng trổồỹt. 20: ộa eùp.
Nhổ vỏỷy, õọỳi vồùi ly hồỹp cỏửn thióỳt kóỳ, ta choỹn dỏựn õọỹng
laỡ dỏựn õọỹng thuớy lổỷc. Do taới troỹng cuớa xe lồùn (
a
G
= 10500 KG) nón
hóỷ thọỳng dỏựn õọỹng coù thóứ coù trồỹ lổỷc tuỡy theo ta tờnh toaùn.
SVTH : Phan thóỳ ổùc Trang

9
Âäư ạn män hc : Tênh toạn v thiãút kãú ly håüp xe
khạch
3. XẠC ÂËNH CẠC THÄNG SÄÚ CÅ BN CA LY HÅÜP:
3.1. XẠC ÂËNH BẠN KÊNH VNG NGOI ÂÉA MASẠT R
2
:
Hçnh 3.1. Cạc kêch thỉïc ca âéa masạt
Viãûc xạc âënh bạn kênh ngoi phi dỉûa theo ba âiãưu kiãûn sau:
Âm bo cho ly håüp truưn hãút mämen quay ca âäüng cå.
Âm bo tøi th cáưn thiãút.
Phi làõp ghẹp âỉåüc våïi vnh bạnh â.
Âãø âm bo cho ly håüp truưn hãút mämen quay ca âäüng cå
thç ly håüp phi sinh ra âỉåüc mäüt mämen masạt ln ln låïn hån hồûc
bàòng mämen quay cỉûc âải ca âäüng cå trong sút quạ trçnh sỉí
dủng. Âãø âm bo âiãưu kiãûn ny, mämen masạt M
ms
u cáưu ca ly
håüp âỉåüc xạc âënh theo cäng thỉïc:
maxems
M.M
β=
[N.m] Theo [1] (3.1)
Trong âọ:

ms
M
: mämen masạt u cáưu sinh ra trong ly håüp.
β: hãû säú dỉû trỉỵ ca ly håüp.
SVTH : Phan thãú Âỉïc Trang

10
Âäư ạn män hc : Tênh toạn v thiãút kãú ly håüp xe
khạch
Hãû säú dỉû trỉỵ
β
tênh âãún cạc úu täú lm gim lỉûc ẹp
hồûc lm gim mämen masạt trong quạ trçnh sỉí dủng chàóng hản
nhỉ:
Mn vng masạt lm gim lỉûc ẹp: (15÷20)%
Gim âäü ân häưi ca l xo ẹp: (8÷10)%
Nhỉ váûy täøng lỉûc ẹp do cạc úu täú trãn s bë gim khong
(23÷30)%, β âỉåüc chn khäng âỉåüc nh quạ, tuy váûy cng khäng
âỉåüc låïn quạ. Nãúu β låïn thç phi tàng lỉûc ẹp cho nãn phi tàng lỉûc
âiãưu khiãøn ly håüp s lm cho kêch thỉåïc ly håüp tàng v máút vai tr
ca cå cáúu an ton.
Âäúi våïi xe khạch giạ trë
)25,26,1(
÷=
β
Theo [1] , Ta chn
chn
6,1
=
β
Mämen masạt sinh ra trong ly håüp âỉåüc xạc âënh theo cäng
thỉïc:
pRPM
tbctms
...
µ

=
[N.m] Theo [1] (3.2)
Trong âọ :
µ: hãû säú masạt.
p: säú lỉåüng âäi bãư màût masạt, vç cọ 1 âéa masạt nãn
p=2.
P
ct
: lỉûc ẹp cáưn thiãút lãn cạc âéa masạt; [N].
R
tb
: bạn kênh masạt trung bçnh (bạn kênh ca âiãøm âàût
lỉûc masạt täøng håüp); [m].
Bạn kênh trung bçnh vng masạt âỉåüc xạc âënh theo cäng thỉïc:
R
tb
=
2
1
2
2
3
1
3
2
RR
RR
3
2
−

−
⋅
[m] Theo [1] (3.3)
Trong âọ:
R
2
: bạn kênh vng ngoi ca âéa masạt, [m].
SVTH : Phan thãú Âỉïc Trang
11
ọử aùn mọn hoỹc : Tờnh toaùn vaỡ thióỳt kóỳ ly hồỹp xe
khaùch
R
1
: baùn kờnh voỡng trong cuớa õộa masaùt, [m].
Thổồỡng ồớ ọtọ maùy keùo hay duỡng caùc bóử mỷt masaùt theùp vồùi
phóraõọ õọửng coù hóỷ sọỳ masaùt khọ lồùn nhỏỳt laỡ 0,35 nhổng tờnh õóỳn
nhổợng õióửu kióỷn nhióỷt õọỹ, tọỳc õọỹ trổồỹt tổồng õọỳi laỡm giaớm hóỷ
sọỳ õoù õi, cho nón hóỷ sọỳ masaùt khi tờnh toaùn theo kinh nghióm laỡ:
à = 0,22 ữ 0,3.Theo [1]
Ta choỹn
29,0
=
à
.
Aẽp suỏỳt trón bóử mỷt masaùt õổồỹc xaùc õởnh bồới cọng thổùc sau:
q =
]q[
)RR(
P
F

P
2
1
2
2


=
[kN/m
2
] Theo [1] (3.4)
Trong õoù:
p: aùp suỏỳt trón bóử mỷt masaùt, [kN/m
2
].
[q]: aùp suỏỳt cho pheùp lón bóử mỷt masaùt.
ọỳi vồùi bóử mỷt masaùt laỡ theùp vaỡ phóraõọ thỗ
[q]=140ữ250[kN/m
2
] Theo [1] . Choỹn [q]=150[kN/m
2
].
F: dióỷn tờch bóử mỷt tỏỳm masaùt, [m
2
].
Tổỡ (3.1) vaỡ (3.2) ta suy ra cọng thổùc:
pRPM
tbe
....
max

à
=
[N.m] (3.5)
Tổỡ (3.4) ta suy ra:
)RR.(].q[P
2
1
2
2

[N] (3.6)
Vỏỷy, tổỡ (3.3), (3.5) vaỡ (3.6) ta suy ra:
p
RR
RR
RRqM
e
.
3
2
)..(]..[.
2
1
2
2
3
1
3
2
2

1
2
2max



à
Suy ra:
pRRqM
e
.
3
2
)..(]..[.
3
1
3
2max

à
SVTH : Phan thóỳ ổùc Trang
12
ọử aùn mọn hoỹc : Tờnh toaùn vaỡ thióỳt kóỳ ly hồỹp xe
khaùch
ỷt
2
1
r
R
R

K
=
, bỏỳt phổồng trỗnh trón trổồng õổồng vồùi bỏỳt
phổồng trỗnh sau:
pKRqM
re
.
3
2
).1(.]..[.
33
2max

à
Nhổ vỏỷy, ta suy ra:
[ ]
3
3
max
2
).1.(..2
.3
pKq
M
R
r
e


à

[m]
Trong õoù:
75,053,0
R
R
K
2
1
r
ữ==
Theo [1] , choỹn K
r
= 0,6
Thay sọỳ vaỡo ta coù:
1702,0
2).6,01.(10.150.29,0.14,3.2
6,1.440.3
3
33
2



R
[m]
Ta choỹn õổồỹc R
2
= 0.2 [m] (õaớm baớo tuọứi thoỹ cỏửn thióỳt vaỡ
lừm gheùp õổồỹc vồùi baùnh õaỡ.

Vỏỷy R
2
=200 [mm ]
3.2. BAẽN KấNH VOèNG TRONG CUA ẫA MASAẽT R
1
:
Baùn kờnh voỡng trong cuớa õộa masaùt õổồỹc xaùc õởnh tổỡ K
r
:
R
1
= K
r
.R
2
[m]
Thay sọỳ ta coù:
R
1
=0,6.0,2 = 0,12 [m]
Vỏỷy R
1
=120[mm].
3.3. BAẽN KấNH TRUNG BầNH CUA ẫA MASAẽT R
TB
:
Theo cọng thổùc (3.3), thay sọỳ vaỡo vaỡ ta tờnh õổồỹc:
R
tb
=

2
1
2
2
3
1
3
2
3
2
RR
RR



SVTH : Phan thóỳ ổùc Trang
13
ọử aùn mọn hoỹc : Tờnh toaùn vaỡ thióỳt kóỳ ly hồỹp xe
khaùch
=
1633,0
12,02,0
12,02,0
.
3
2
22
33
=

[m]
Vỏỷy R
tb
=163,3[mm].
3.4. LặC EẽP CệN THIT P
CT
:
Tổỡ phổồng trỗnh (3.2) ta coù thóứ xaùc õởnh õổồỹc lổỷc eùp cỏửn
thióỳt lón õộa õóứ truyóửn õổồỹc mọmen masaùt M
ms
pR
M
pR
M
P
tb
e
tb
ms
ct
..
max
à

à
==
[N]
Thay sọỳ vaỡo ta coù:
91.7432

2.1633,0.29,0
440.6,1
==
ct
P
[N]
Vỏỷy P
ct
=7432.91[N].
3.5. CHIệU DAèY ẫA MASAẽT
MS
:
Theo [1], õọỳi vồùi xe taới vaỡ xe khaùch chióửu daỡy õộa masaùt
ms
xaùc
õởnh trong khoaớng 4 ữ 5 [mm]
Vỏỷy ta choỹn
ms
= 5 [mm]
3.6. CHIệU RĩNG ẫA MASAẽT b:
Chióửu rọỹng õộa masaùt õổồỹc tờnh theo cọng thổùc:
b = R
2
- R
1
[m]
Thay sọỳ vaỡo, ta tờnh õổồỹc:
b = 0,2- 0,12 = 0,08 [m]
Vỏỷy b=80 [mm]
3.7. DIN TấCH Bệ MT ẫA MASAẽT F

MS
:
Dióỷn tờch bóử mỷt õộa masaùt : F
ms

F
ms
= (R
2
2
- R
1
2
) [m
2
]
Thay sọỳ, ta coù:
F
ms
= 3,14.(0,2
2
- 0,12
2
)
= 0,0804248 [m
2
]
SVTH : Phan thóỳ ổùc Trang
14
ọử aùn mọn hoỹc : Tờnh toaùn vaỡ thióỳt kóỳ ly hồỹp xe

khaùch
Vỏỷy F
ms
=80424,8 [mm
2
]
Mọmen masaùt sinh ra trong ly hồỹp õổồỹc xaùc õởnh theo cọng thổùc:

pRPM
tbctms
...
à
=
[N.m]
Suy ra : M
ms
= 0,29.7432,9.1,633.2 = 7040 [N.m]
SVTH : Phan thóỳ ổùc Trang
15