Phản ứng ngưng tụ aldol
• Trong môi trường base (NaOH, Ba(OH)2, Na2CO3,
CH3COONa…) , aldehyde hay ketone có Hα có thể phản
ứng với nhau ngưng tụ aldol
a. Phản ứng giữa aldehyde và aldehyde
CH3-CHO + CH3-CHO
to
OH-
CH3-CH=CH-CHO
CH3-CH-CH2-CHO
OH
+ H2O
1
• Cơ chế:
Giai đoạn 1 tạo carbanion
H CH2
O
C
H
O
_
CH2 C
H
+ OH-
+ H2O
Giai đoạn 2 cộng hợp ái nhân
O
H3C C
H
+
O
_
CH2 C
H
OCH3-CH-CH2-CHO
Giai đoạn 3 proton hóa, tái tạo OHOCH3-CH-CH2-CHO
OH
CH3-CH-CH2-CHO
OH
CH3-CH-CH2-CHO + OH-
+ H2O
OH-
O
CH3-CH=CH2-C
H
Sản phẩm tách nước bền do liên hợp giữa C=C và C=O
2
b. Phản ứng giữa aldehyde và ketone
• Cơ chế tương tự như trên, trong đó aldehyde
đóng vai trò tác nhân carbonyl, ketone đóng vai
trò tách Hα tạo carbanion
CH3-CHO + H3C C CH3
O
-H2O
-
OH
OH
CH3-CH-CH2-C-CH3
O
CH3-CH=CH-C-CH3
O
3
c. Phản ứng giữa ketone và ketone
•Hiệu suất rất thấp
O
2 CH3CCH3
-
OH
OH O
CH3CCH2CCH3
CH3
OHto
O
CH3C CHCCH3
CH3
+ H2O
4
d. Phản ứng giữa 2 carbonyl khác nhau (crossed aldol )
• Có thể thu được 1 hỗn hợp 4 sản phẩm
• Thường chỉ hiệu quả khi 1 carbonyl không có Hα &
carbonyl có Hα được thêm từ từ vào phản ứng 1 sản
phẩm
CHO + CH3CH2CH2CHO
OH-
OH H
CH C CHO
CH2CH3
CH C CHO
CH2CH3
+ H2O
5
Phản ứng aldol hóa nội phân tử
O
O
CH3CCH2CH2CCH3
OH-
O
O
CH3CCH2CH2CH2CH2CCH3
O
O
CH3CCH2CH2CCH2
OH-
O
O
CH3CCH2CH2CH2CHCCH3
O
O
OHCH3CCH2CH2CH2CCH3
O
HO
H3C
COCH3
HO
H3C
O
O
CH3CCH2CH2CH2CCH2
O
HO
O
O
OHCH3CCH2CH2CH2CH2CH2CCH3
O
O
CH3CCH2CH2CH2CH2CHCCH3
COCH3
HO
Vòng 5, 6 cạnh bền hơn 3,4,7 cạnh
CH3
CH3
6