Một vài suy nghĩ về việcchuyển đổi hợp đồng bảo hiểm nhân thọ hỗn hợp ở Việt Nam

Website: Email : Tel : 0918.775.368

Một số từ viết tắt
HĐBH:

Hợp đồng bảo hiểm.

HĐBHNT :

Hợp đồng bảo hiểm nhân thọ

DNBH:

Doanh nghiệp bảo hiểm

SPBH:

Sản phẩm bảo hiểm

BH:

Bảo hiểm

BHNT:

Bảo hiểm nhân thọ

STBH:

Số tiền bảo hiểm

1


Website: Email : Tel : 0918.775.368

LỜI MỞ ĐẦU
Ngành bảo hiểm là một ngành dịch vụ, do đó SPBH cũng có các đặc điểm
chung của các sản phẩm dịch vụ như tính vô hình, tính không thể tách rời và
không thể cất trữ được, tính không đồng nhất và không được bảo hộ bản
quyền.Ngoài ra SPBH còn có đặc điểm riêng là "sản phẩm không mong đợi" sản
phẩm có chu trình kinh doanh đảo ngược và sản phẩm có hiệu quả xê dịch. Nếu
như đa số các sản phẩm hữu hình được trưng bày trong các cửa hàng, được vẽ
trên các biển hiệu, tờ rơi , quảng cáo, được phô diễn công dụng trước người mua
tiềm năng… Do đó khách hàng dễ dàng nhận thấy sự tồn tại của sản phẩm. Khi
mua SPBH người mua chỉ nhận được một lời hứa, lời cam kết về những đảm
bảo vật chất trước các rủi ro. Tính vô hình của SPBH làm cho việc giới thiệu,
chào bán sản phẩm trở nên khó khăn hơn.Như vậy để ký được một hợp đồng BH
nói chung và BHNT nói riêng không dễ, nhưng khi hợp đồng đã ký rồi thì việc
duy trì được hợp đồng đó cũng là một vấn đề lớn mà các công ty hoặc doanh
nghiệp bảo hiểm cần phải chú ý.Hiện nay, số lượng hợp đồng BH nói chung và
hợp đồng BHNT nói chung bị huỷ trước thời hạn rất nhiều, việc huỷ hợp đồng
này gây thiệt hại cho người tham gia, cho các DNBH và đại lý của hợp đồng đó.
Khi hợp đồng BH bị huỷ trước thời hạn thì các bên có liên quan đến hợp đồng bị
thiệt hại như thế nào? Có cách gì để giảm bớt mức thiệt hại cho các bên có liên
quan tới hợp đồng bảo hiểm không? Để phần nào giải đáp được thắc mắc trên
trong phạm vi một đề án em xin chọn đề tài "Một vài suy nghĩ về việc

chuyển đổi hợp đồng bảo hiểm nhân thọ hỗn hợp ở Việt Nam". Bố
cục của đề án gồm 3 phần:

Phần I: Tổng quan về BHNT và hợp đồng BHNT.
Phần II: Vấn đề huỷ bỏ HĐBHNT ở Việt Nam trong thời gian
qua.
Phần III: Một vài suy nghĩ về việc chuyển đổi HĐBHNT hỗn hợp.

2


Website: Email : Tel : 0918.775.368

Do kiến thức của em còn nhiều hạn chế trong quá trình xây dựng đề án còn
nhiều thiếu sót, em mong cá thầy cô đóng góp thêm ý kiến Đề án môn học của
em được hoàn thiện hơn.
Em xin chân thành cảm ơn.

3


Website: Email : Tel : 0918.775.368

NỘI DUNG
Chương I: Lý luận chung về BHNT và hợp đồng BHNT
I.Bảo hiểm nhân thọ
1.Khái niệm
BHNT là sự cam kết giữa người bảo hiểm và người tham gia bảo hiểm,mà
trong đó người bảo hiểm sẽ trả cho người tham gia bảo hiểm hoặc người thụ
hưởng quyền lợi bảo hiểm một số tiền nhất định khi có những sự kiện đã định
trước xảy ra (người được bảo hiểm bị chết hoặc sống đến một thời điểm nhất
định),còn người tham gia bảo hiểm phải nộp phí đầy đủ và đúng hạn.Nói cách
khác,BHNT là quá trình bảo hiểm cho các rủi ro liên quan đến sinh mạng,cuộc

sống và tuổi thọ của con người.
2.Đặc điểm
-BHNT vừa mang tính tiết kiệm vừa mang tính rủi ro
Đây là một trong những điểm khác biệt cơ bản giữa BHNT và BHPNT.
Thật vậy, mỗi người mua BHNT định kỳ sẽ nộp một khoản tiền nhỏ(gọi là phí
bảo hiểm) cho công ty BH, ngược lại các công ty BH có trách nhiệm trả một số
tiền lớn( gọi là số tiền BH) cho người được hưởng quyền lợi BH khi có các sự
kiện BH xảy ra.STBH được trả khi người được bảo hiểm đến một độ tuổi nhất
định và ấn định trong hợp đồng. Hoặc số tiền này được trả cho thân nhân và gia
đình người được bảo hiểm khi người này không may bị chết sớm ngay cả khi họ
tiết kiệm được một khoản tiền rất nhỏ qua việc đóng phí bảo hiểm. Số tiền này
giúp những người còn sổng trang trải những khoản chi phí cần thiết: Thuốc men,
mai táng, chi phí giáo dục con cái…Chính vì vậy BHNT vừa mang tính tiết
kiệm vừa mang tính rủi ro. Tính chất tiết kiệm ở đây thể hiện trong từng cá
nhân, từng gia đình một cách thường xuyên có kế hoạch và có tính kỷ luật. Nội
dung tiết kiệm khi mua BHNT khác với các hình thức tiết kiệm khác ở chỗ ,
người bảo hiểm đảm bảo trả cho người tham gia bảo hiểm hay người thân của họ

4


Website: Email : Tel : 0918.775.368

một số tiền rất lớn ngay khi họ tiết kiệm được một số tiền nhỏ.Có nghĩa là,người
được bảo hiểm không may gặp rủi ro trong thời hạn bảo hiểm đã được ấn định,
những người thân của họ sẽ nhận được STBH hay những khoản trợ cấp từ công
ty bảo hiểm điều này thể hiện tính chất rủi ro trong BHNT.
- BHNT đáp ứng được rất nhiều mục đích khác nhau của người tham gia
bảo hiểm
Mỗi mục đích thể hiện khá rõ trong từng loại hợp đồng.Chẳng hạn hợp

đồng hưu trí đáp ứng yêu cầu của người tham gia những khoản trợ cấp đều đặn
hàng tháng,từ đó góp phần ổn định cuộc sống của họ khi già yếu….Chính vì đáp
ứng được nhiều mục đích khác nhau mà loại hình bảo hiểm này có thị trường
ngày càng rộng và được rất nhiều người quan tâm.
- Các loại hợp đồng trong bảo hiểm nhân thọ rất đa dạng và phức tạp
Tính đa dạng và phức tạp trong các hợp đồng BHNT thể hiện ngay trong
các sản phẩm của nó. Mỗi sản phẩm BHNT có nhiều loại hợp đồng khác nhau,
chẳng hạn: Mỗi sản phẩm BHNT có nhiều loại hợp đồng khác nhau,mỗi hợp
đồng lại có sự khác nhau về thời gian,STBH,phương thức đóng phí , đôi tuổi
người tham gia…..
- Phí bảo hiểm nhân thọ chịu tác động tổng hợp của nhiều nhân tố:độ tuổi
người được bảo hiểm,tuổi thọ bình quân của con người,số tiền bảo hiểm, thời
hạn tham gia,phương thức thanh toán…..
- BHNT ra đời và phát triển trong điều kiện kinh tế -xã hội nhất định.
+ Điều kiện về kinh tế như: tốc độ tăng trưởng của tổng sản phẩm quốc nội,
mức thu nhập của dân cư, tỷ lệ lạm phát của đồng tiền…..
+ Điều kiện về xã hội: dân số, tuổi thọ bình quân của người dân,trình độ
học vấn….
Ngoài điều kiện kinh tế - xã hội, thì môi trường pháp lý cũng ảnh hưởng
không nhỏ đến sự ra đời và phát triển của BHNT.

5


Website: Email : Tel : 0918.775.368

II.Hợp đồng BHNT
1.Khái niệm về hợp đồng BHNT
Hợp đồng BHNT là sự cam kết giữa hai bên ,theo đó bên nhận bảo hiểm
(công ty BHNT)có trách nhiệm và nghĩa vụ chi trả cho bên được bảo hiểm khi

có sự kiện bảo hiểm xảy ra ,còn bên được bảo hiểm có trách nhiệm và nghĩa vụ
đóng phí bảo hiểm như đã thoả thuận theo quy định của pháp luật .
- Bên nhận bảo hiêm chính là các công ty BHNT.Sau khi đã cam kết nhận
bảo hiểm ,có trách nhiệm và nghĩa vụ chủ yếu của công ty là chi trả STBH khi
có các sự kiện bảo hiểm xảy ra đối với người được bảo hiểm .Sự kiện bảo hiểm
trong BHNT thường bao gồm :
+ tử vong
+ hết hạn hợp đồng
+ sống đến độ tuổi nhất định ….
Bên nhận bảo hiểm không được phép huỷ bỏ hay thay đổi các điều khoản
trong hợp đồng và cũng không được khiếu nại đòi phí bảo hiểm .
- Bên được bảo hiểm trong hợp đồng BHNT có thể có 3 người sau đây :
+ Người được bảo hiểm là là người mà sinh mạng và cuộc sống của họ
đượcbảo hiểm theo các điều kiện của hợp đồng .Người được bảo hiểm có thể là
người đã trưởng thành có đủ năng lực pháp lý để tự ký hợp đồng cho mình và
cũng có thể là người chưa đủ tuổi thành niên phải giao tên của mình cho người
đứng ra ký kết hợp đồng
+ Người tham gia bảo hiểm là người đứng ra yêu cầu bảo hiểm ,thoả thuận
và ký kết hợp đồng. Người tham gia bảo hiểm phải đảm bảo quy định của pháp
luật về năng lực pháp lý. Trong các hợp đồng bảo hiểm cá nhân người tham gia
bảo hiểm và người được bảo hiểm là hai người khác nhau chỉ khi người được
bảo hiểm chưa đến tuổi vị thành niên hoặc trong các hợp đồng bảo hiểm theo

6


Website: Email : Tel : 0918.775.368

nhóm người được bảo hiểm và người tham gia cũng là hai người khác
nhau.Người tham gia bảo hiểm có quyền yêu cầu huỷ bỏ hợp đồng bảo hiểm.

+ Người được hưởng quyền lợi bảo hiểm là người được nhận STBH và các
khoản trợ cấp do công ty BH thanh toán như đã nêu rõ trong hợp đồng. Người
được hưởng quyền lợi bảo hiểm do người tham gia bảo hiểm chỉ định .Nếu việc
chỉ địn không rõ ràng,STBH sẽ được giải quyết theo luật thừa kế. Người
đượchưởng quyền lợi bảo hiểm thường là người được bảo hiểm, chỉ là người
khác khi người được bảo hiểm bị chết. Xác định rõ được người được hưởng
quyền lợi bảo hiểm là hết sức quan trọng vì tránh được những tranh chấp , khiếu
nại…
- Người tham gia bảo hiểm, người được bảo hiểm, người thụ hưởng phải có
quan hệ huyết thống,nuôi dưỡng, cấp dưỡng hoặc vợ chồng.
- Ngưòi tham gia bảo hiểm có trách nhiệm khai báo trung thực về những
rủi ro và tình trạng sức khoẻ của mình để doanh nghiệp BHNT xác định chính
xác mức phí. Truờng hợp nếu họ phát hiện ra sự thay đổi về những rủi ro và tình
trạng sức khoẻ của mình dẫn tới việc thay đổi phí phải thông báo cho doanh
nghiệp BHNT để họ điều chỉnh lại mức phí cho phù hợp.
2.Đặc điểm của hợp đồng BHNT.
- Hợp đồng BHNT rất đa dạng và do các công ty bảo hiểm thực hiện đa
dạng hoá sản phẩm để đáp ứng các nhu cầu phong phú của người tham gia. Các
quy định trong hợp đồng có nhiều điểm khác nhau ở mỗi nước.Tuy vậy, nó đều
có những điểm chung phải tuân thủ như các hợp đồng kinh tế và hợp đồng dân
sự khác như: Trách nhiệm, quyền lợi…
- Hợp đồng BHNT có thể thay đổi được tuỳ theo yêu cầu của người tham
gia bảo hiểm. Chẳng hạn: Bảo hiểm tử kỳ cố định có thể chuyển thành một hợp
đồng bảo hiểm nhân thọ trường sinh, bảo hiểm tử kỳ tái tục có thể tái tục vào
ngày kết thúc mà không cần bằng chứng nào về sức khoẻ…Tuy nhiên sự chuyển
đổi này không nhằm mục đích trục lợi bảo hiểm.
7


Website: Email : Tel : 0918.775.368

- Hợp đồng BHNT có thể dùng làm vật thế chấp vay vốn hoặc người tham
gia có thể ứng trước một khoản tiền nhất định giống như công ty công ty bảo
hiểm cho họ vay tiền. Khoản tiền ứng trước này được các DNBH lấy trong dự
phòng phí để thực hiện..
- Hợp đồng BHNT nếu bị huỷ bỏ thì sẽ nhận được một số tiền nhất định
gọi là giá trị hoàn lại từ phía doanh nghiệp bảo hiểm nếu người tham gia đóng
phí đủ từ hai năm trở lên.
- Hợp đồng BHNT thường là những hợp đồng có giá trị lớn
- Hợp đồng bảo hiểm nhân thọ là hợp đồng dài hạn vì vậy chủ yếu được ký
kết với từng cá nhân. Việc ký kết theo nhóm rất ít và nếu có chủ yếu là loại bảo
hiểm tử vong có kỳ hạn xác định.
- Hợp đồng bảo hiểm nhân thọ có thể chuyển nhượng giữa các chủ hợp
đồng với điều kiện chủ hợp đồng mới phải có quan hệ pháp luật với người được
bảo hiểm,người thụ hưởng và được doanh nghiệp bảo hiểm chấp nhận.
3. Tính chất của hợp đồng bảo hiểm
Hợp đồng BH có những tính chất chung trong khuôn khổ của luật pháp,
ngoài ra còn có một số tính chất riêng biệt do đặc điểm kinh tế – kỹ thuật của
ngành BH chi phối.
-

HĐBH là hợp đồng song vụ, mở sẵn : có nghĩa là các bên ký kết hợp

đồng đều có quyền và nghĩa vụ đối với nhau. Quyền của bên này là nghĩa vụ của
bên kia và ngược laị. Quyền và nghĩa vụ trong hợp đồng bảo hiểm đều quy định
rõ và thể hiện ở các điều khoản bảo hiểm, như là đã mở sẵn. Bên tham gia bảo
hiểm sau khi xem xét thấy phù hợp với nhu cầu của mình thì ký kết và ngược
lại.
-

HĐBH mang tính tương thuận : với tính chất này chỉ cần hai bên

chấp thuận là đi đến ký kết. Việc đi đến ký kết hợp đồng dựa trên nguyên tắc tự
nguyện, bình đẳng trong khuôn khổ pháp luật.

8


Website: Email : Tel : 0918.775.368

-

HĐBH là hợp đồng có bồi thường ( phải trả tiền) : quyền lợi và

nghĩa vụ của hai bên tham gia hợp đồng thể hiện mối quan hệ tiền tệ rất rõ nét,
tức là người tham gia bảo hiểm phải trả tiền bằng cách nộp phí bảo hiểm mới
được đảm bảo có quyền lợi kinh tế từ doanh nghiệp bảo hiểm. Vì vậy dù hợp
đồng đã ký kết , nhưng người tham gia bảo hiểm chưa nộp phí, thì hợp đồng vẫn
chưa có hiệu lực và người tham gia chưa đòi hưởng quyền lợi của mình.
-

HĐBH là hợp đồng may rủi : trong thời hạn có hiệu lực, nếu sự kiện

bảo hiểm xảy ra, bên tham gia bảo hiểm sẽ được DNBH bồi thường hoặc chi trả.
Trái lại, nếu không xaỷ ra sự kiện bảo hiểm, mặc dù đã nộp phí bảo hiểm bên
tham gia bảo hiểm vẫn không nhận được bất cứ một khoản chi hoàn trả nào từ
phía DNBH. DNBH chấp nhận rủi ro từ phía người tham gia bảo hiểm đổi lại
DNBH nhận được phí bảo hiểm. Nhưng rủi ro này mới tồn tại ở trạng thái tương
lai, có thể xảy ra hoặc không xảy ra. Vì vậy không thể xác định được hiệu qủa
khi ký kết hợp đồng và người ta thường quan niệm HĐBH là hợp đồng may rủi.

4.Thiết lập và thực hiện HĐBHNT.
a) Thiết lập hợp đồng
- Nguyên tắc : khi thiết lập HĐBH phải tuân thủ các nguyên tắc sau:
+ nguyên tắc công bằng đôi bên cùng có lợi : nguyên tắc này đòi hỏi người
tham gia bảo hiểm và DNBH phải thiết lập hợp đồng với điều kiện tôn trọng lợi
ích của mỗi bên. Các bên được hưởng quyền lợi với điều kiện phải thực hiện
những nghĩa vụ nhất định. Nguyên tắc này thể hiện tính song vụ của hợp đồng
bảo hiểm.
+ Nguyên tắc bàn bạc thống nhất : đây là nguyên tắc đòi hỏi các bên tham
gia phải tỏ rõ ý muốn của mình khi thiết lập hợp đồng và phải đạt được sự thống
nhất về ý muốn đó. Có như vậy mối quan hệ giữa các bên mới đảm bảo lâu dài
và hạn chế việc huỷ bỏ hợp đồng trước thời hạn.

9


Website: Email : Tel : 0918.775.368

+

Nguyên tắc tự nguyện : Tự nguyện thiết lập hợp đồng bảo hiểm có

nghĩa là bên này không được dựa vào ưu thế kinh tế của mình hoặc ý muốn chủ
quan của mình để áp đạt cho bên kia, bắt ép bên kia xác lập hợp đồng.
+ Nguyên tắc không làm tổn hại lợi ích chung của xã hội : Lợi ích chung
của xã hội là lợi ích cộng đồng, lợi ích căn bản của mọi người trong xã hội mà
các đạo luật khác quy định. Hai bên tham gia trong hợp đồng bảo hiểm đều phải
cùng nhau bảo vệ lợi ích này.
- Trình tự thiết lập hợp đồng bảo hiểm
+ Khai báo rủi ro : Cơ sở pháp lý đầu tiên để thiết lập hợp đồng bảo hiểm

chính là những yêu cầu , đề nghị của người tham gia bảo hiểm. Những yêu cầu,
đề nghị này được thực hiện bởi người tham gia bảo hiểm khai báo rủi ro và cung
cấp những thông tin cần thiết có liên quan cho DNBH theo một phiếu in sẵn.
+ Chấp nhận rủi ro bảo hiểm : sau khi DNBH nhận được giấy yêu cầu
được bảo hiểm, qua qúa trình xét duyệt thấy phù hợp với điều kiện bảo hiểm,
DNHBH sẽ đồng ý chấp nhận bảo hiểm và đóng dấu vào giấy yêu cầu bảo hiểm
đó. Và như vậy chứng tỏ DNBH đã chấp nhận cam kết.
+ Thoả thuận về việc nộp phí bảo hiểm : sau khi chấp nhận bảo hiểm, hai
bên còn phải thoả thuận với nhau về việc nộp phí bảo hiểm.
+ Cấp đơn bảo hiểm hoặc giấy chứng nhận bảo hiểm : Sau khi DNBH ký
tên, đóng dấu chứng nhận vào giấy yêu cầu bảo hiểm, tức là HĐBH đã lập xong.
Dựa vào hợp đồng DNBH phải kịp thời cấp đơn cho người tham gia bảo hiểm.
Đơn bảo hiểm, giấy chứng nhận bảo hiểm là văn bản pháp lý, là bằng
chứng của việc giao kết hợp đồng, song chúng chỉ đề cập đến những thông tin
cơ bản, vắn tắt về HĐBH. Khi DNBH cấp đơn và giấy chứng nhận bảo hiểm là
bằng chứng hoàn thành toàn bộ trình tự thiết lập HĐBH.
b) Thực hiện HĐBHNT.
*Quyền và nghĩa vụ của bên tham gia bảo hiểm.
- Bên tham gia bảo hiểm có quyền:
10


Website: Email : Tel : 0918.775.368

+ Lựa chọn doanh nghiệp để mua BH.
+Yêu cầu doanh nghiệp bảo hiểm giải thích rõ các điều kiện, điều khoản
bảo hiểm,cấp đơn bảo hiểm hoặc giấy chứng nhận bảo hiểm.
+ Đơn phương đình chỉ hợp đồng theo luật định nếu như DNBH cố ý cung
cấp thông tin sai sự thật để giao kết hợp đồng,không chấp nhận giảm phí nếu rủi
ro được bảo hiểm thay đổi theo hướng có lợi cho cho DNBH mà bên tham gia

đã yêu cầu giảm phí…
+Yêu cầu DNBH trả tiền BH hoặc tiền bồi thường khi sự kiện BH xảy ra.
+Chuyển nhượng HĐBH theo thoả thuận trong hợp đồng hoặc theo quy
định của pháp luật.
+Các quyền khác theo quy định của pháp luật.
- Bên tham gia BH có nghĩa vụ:
+ Kê khai đầy đủ trung thực mọi chi tiết có liên quan đến hợp đồng bảo
hiểm.Việc kê khai này phải được tiến hành khi ký kết hợp đồng và suốt trong
quá trình thực hiện hợp đồng, chẳng hạn như việc thay địa chỉ,trụ sở của người
tahm gia BH,mức độ tăng giảm rủi ro…Những thông báo này có liên quan tới
việc quản lý hợp đồng,tăng phí hay giảm phí bảo hiểm…
+Đóng phí đầy đủ theo thời gian và phương thức đã thoả thuận trong hợp
đồng bảo hiểm.Phí bảo hiểm có thể đóng một lần hay định kỳ.Trong trường hợp
nộp phí chậm thì doanh nghiệp bảo hiểm ấn định một thời hạn để người tham
gia bảo hiểm nộp phí.Nếu hết thời hạn đó mà người tham gia BH không đóng
phí thì hợp đồng chấm dứt
+Thông báo cho DNBH về việc xảy ra sự kiện bảo hiểm theo như thoả
thuận trong hợp đồng, việc thông báo này phải

được thực hiện nhanh

chóng.Việc áp đặt thời hạn thông báo là để bảo vệ quyền lợi cho DNBH,giúp họ
giải quyết hậu quả rủi ro nhanh chóng,chính xác,đặc biệt giúp bảo vệ khả năng
truy đòi người thứ 3 có liên quan.Sau khi khai báo lần đầu về những tổn thất xảy
ra, bên tham gia bảo hiểm còn phải cung cấp tất cả các giấy tờ cần thiết có liên
11


Website: Email : Tel : 0918.775.368

quan để DNBH làm rõ nguyên nhân và mức độ tổn thất giúp hoàn tất thủ tục bồi
thường.
+ áp dụng các biện pháp đề phòng và hạn chế tổn thất để hạn chế tối đa hậu
quả của rủi ro.
* Quyền và nghĩa vụ của DNBH
- DNBH có quyền:
+ Thu phí bảo hiểm theo thoả thuận trong hợp đồng bảo hiểm.
+ Yêu cầu khách hàng cung cấp đầy đủ các thông tin có liên quan đến hợp
đồng bảo hiểm.
+ Đơn phương đình chỉ hợp đồng nếu bên tham gia cố ý cung cấp các
thông tin sai sự thật nhằm giao kết hợp đồng để được bồi thường hoặc được trả
tiền bảo hiểm.Trong trường hợp phí đóng nhiều lần nhưng người tham gia bảo
hiểm đóng phí một hoặc một số lần sau đó không thể tiếp tục đóng phí thì sau
một thời gian nhất định DNBH có quyền đơn phương đình chỉ thực hiện hợp
đồng…
+ Từ chối trả tiền bảo hiểm hoặc từ chối thanh toán tiền bồi thường cho
khách hàng trong những trường hợp không thuộc phạm vi trách nhiệm bảo hiểm
hoặc trường hợp loại trừ trách nhiệm bảo hiểm theo như thoả thuận trong hợp
đồng.
+ Yêu cầu khách hàng áp dụng các biện pháp đề phòng, hạn chế tổn thất
theo quy định của pháp luật.
- DNBH có nghĩa vụ:
+ Giải thích cho khách hàng về các điều kiện,điều khoản bảo hiểm, quyền
và nghĩa vụ của họ khi mua bảo hiểm.Sự giải thích ở đây có thể bằng lời hoặc
bằng văn bản,thông thường các điều kiện, điều khoản bảo hiểm ,DNBH phải
giải thích bằng văn bản.

12

Website: Email : Tel : 0918.775.368

Nội dung giải thích càng rõ ràng, dễ hiểu thì thời hạn thiết lập hợp đồng
càng nhah chóng.Nghĩa vụ giải thích mặc dù không phải là nghĩa vụ thoả thuận
trong hợp đồng bảo hiểm, nhưng lại rất quan trọng vì đây là một hành động
chuẩn bị sẵn sàng thiết lập hợp đồng, là cơ sở, tiền đề để thiết lập hợp đồng hợp
pháp,có hiệu quả. Thêm vào đó, kỹ thật nghiệp vụ bảo hiểm rất phức tạp, thuật
ngữ chuyên môn khó hiểu,trình độ hiểu biết của kkhách hàng về bảo hiểm còn
nhiều hạn chế thì giải thích, hướng dẫn mọi thủ tục giấy tờ cho họ là hết sức cần
thiết.
+ Cấp đơn hoặc giấy chứng nhận bảo hiểm cho bên tham gia bảo hiểm
ngay sau khi hợp đồng được ký kết.
+ Bồi thường hoặc trả tiền bảo hiểm cho bên tham gia bảo hiểm khi sự kiện
bảo hiểm xảy ra trong thời hạn bảo hiểm quy định.Đây là nghĩa vụ chính của
doanh nghiệp bảo hiểm,nó thể hiện cam kết chặt chẽ giữa hai bên nhằm bảo vệ
quyền lợi chính đáng của bên tham gia bảo hiểm.
+ Giải thích bằng văn bản lý do từ chối trả tiền bảo hiểm hoặc từ chối trả
bồi thường.

Chương II :Vấn đề huỷ bỏ HĐBHNT
I. Khái niệm huỷ bỏ HĐBHNT.
Huỷ bỏ hợp đồng là hành vi pháp luật của các bên tham gia theo đó
HĐBH sẽ chấm dứt trước thời hạn. Thông thường bên có quyền huỷ bỏ hợp
đồng đưa ra ý kiến với phía bên kia về việc này,nhằm làm cho HĐBH đã lập
xong bắt đầu bị huỷ bỏ. Pháp luật quy định rất chặt chẽ về mối quan hệ giữa hai
bên trong việc giao kết hợp đồng, nhưng cũng cho pháp huỷ bỏ trong những
trường hợ nhất định.

13

Website: Email : Tel : 0918.775.368

- HĐBH có thể bị huỷ bỏ do bên tham gia bảo hiểm trong những trường
hợp như: DNBH điều chỉnh giá phí bảo hiểm,rủi ro giảm nhưng DNBH từ chối
không giảm phí BH cho người tham gia…
- DNBH cũng có quyền đơn phương huỷ bỏ hợp đồng trong những trường
hợp khách hàng không thanh toán phí BH, khai báo rủi ro không chính xác…
- HĐBH bị huỷ bỏ do sự thoả thuận giữa hai bên trong các trường hợp:
Thay đổi chỗ ở, hoàn cảnh gia đình, nghề nghiệp,về hưu…
Trong những trường hợp đơn phương huỷ bỏ hợp đồng, bên đơn phương
phải thông báo cho bên kia biết. Nếu không thông báo mà gây thiệt hại cho phía
bên kia thì phải bồi thường.
II. Tình hình huỷ bỏ HĐBHNT hỗn hợp ở VN hiện nay.
Trong những năm gần đây,số lượng người tham gia BH nói chung và
BHNT nói riêng nhìn chung là tăng. Tuy nhiên ,số lượng HĐBHNT bị huỷ bỏ
trước thời hạn trong thời gian qua cũng nhiều. Khi người tham gia BH huỷ hợp
đồng BHNT trước thời hạn thì số tiền mà họ nhận lại được từ các công ty BHNT
hoặc DNBHNT (nếu họ đóng phí đủ từ hai năm trở lên ) thường nhỏ hơn rất
nhiều so với số phí thực mà họ đã đóng cho công ty BH. Mặc dù người tham gia
bị thiệt thòi như vậy khi huỷ bỏ HĐBH nhưng số lượng HĐBH bị huỷ bỏ vẫn ra
tăng trong những năm qua. Vậy để giảm bớt tình trạng huỷ bỏ hợp đồng thì các
biện pháp mà công ty BH(hoặc các DNBH) áp dụng trên thực tế như thế nào?
III. Các biện pháp hỗ trợ khách hàng mà doanh nghiệp BH áp dụng
nhằm hạn chế tình trạng huỷ bỏ HĐBHNT
Hỗ trợ của công ty BH đối với khách hàng khi tham gia BHNT.
Trên thực tế các công ty sử dụng các biện pháp hỗ trợ sau:
- Khi HĐ đến hạn nộp phí BH nếu khách hàng chưa nộp phí ngay,thời gian
nộp phí sẽ được tự động ra hạn thêm 60 ngày.
- Trong thời gian HĐ có hiệu lực khách hàng có thể yêu cầu giảm STBH ở

mức thấp hơn phù hợp với khả năng tài chính của mình.
14


Website: Email : Tel : 0918.775.368

- Khi hợp đồng có giá trị còn lại các công ty BH sẽ cho khách hàng tạm
ứng từ giá trị còn lại để nộp phí BH,nếu sau thời gian ra hạn nộp phí BH mà phí
BH vẫn chưa được nộp và khách hàng cũng không yêu cầu huỷ bỏ HĐBH thì
khách hàng có thể yêu cầu:
+ Tạm ứng một số tiền không vượt quá 80% từ giá trị hoàn lại để giải
quyết những vấn đề về tài chính.
+ Dừng nộp phí và duy trì hợp đồng miễm phí với STBH giảm dần.
- Nếu HĐBH mất hiệu lực vì chưa nộp phí BH đến hạn trong vòng 24
tháng kể từ ngày HĐ mất hiệu lực,khách hàng có thể yêu cầu phục hồi hợp đồng
để tiếp tục được bảo hiểm.
- Nếu người tham gia bảo hiểm không muốn tiếp tục hợp đồng BH(huỷ bỏ)
thì công ty BH sẽ chi trả giá trị hoàn lại cho hợp đồng cho khách hàng nếu họ
tham gia đóng phí từ hai năm trở lên.

15


Website: Email : Tel : 0918.775.368

Chương III: Một vài suy nghĩ về việc chuyển đổi HĐBHNT
hỗn hợp
I.Một số băn khoăn lo ngại của khách hàng khi tham gia BHNT.
1. Những khách hàng mà khẳ năng tài chính của họ không phải là mạnh họ
lo sợ trong tương lai khó có thể tiếp tục tham gia nên họ có thể chần chừ ,e ngại

không quyết định có tham gia bảo hiểm hay không.
2. Đứng trước một hợp đồng BHNT người ta thường so sánh lãi suất của nó
với các hình thức tín dụng khác ở hiện tại và tương lai (như gửi tiết kiệm,mua cổ
phiếu, trái phiếu).Mức lãi suất của hợp đồng BHNT thường thấp hơn rất nhiều
so với hình thức tín dụng nên không có sức lôi cuốn bằng các hình thức tín dụng
khác.
3. Đối với những khách hàng thích rủi ro, mạo hiểm họ sẽ không tham gia
hoặc không thích thú lắm với loại hình bảo hiểm vì lãi suất thấp, không hấp dẫn
so vời hình thức đầu tư khác nhất là khi thị trường chứng khoán đang vô cùng
sôi động như ngày nay(đầu tư vào chứng khoán có cơ hội mang lại siêu lợi
nhuận cho người tham gia).
4. HĐBHNT có một bất tiện là không dễ rút tiền khi chưa đến ngày đáo
hạn mà vẫn đảm bảo lãi suất ở mức chấp nhận được.
Với những lý do trên mà khách hàng thường phân vân, e ngại trước việc ra
quyết định có nên mua bảo hiểm để đảm bảo an toàn và đầu tư cho tương lai
không?

II. Nội dung của phương thức chuyển đổi hợp đồng BHNT hỗn hợp.
1. Bảo hiểm nhân thọ hỗn hợp.
Thực chất của loại hình này là BH trong cả trường hợp người được BH bị
tử vong hay còn sống.Yếu tố tiết kiệm và rủi ro đan xen nhau vì thế nó được áp
dụng rộng rãi ở tất cả các nước tên thế giới.
16


Website: Email : Tel : 0918.775.368

- Đặc điểm:
+STBH được trả khi hết hạn hợo đồng hoặc người được BH bi tử vong
trong thời hạn BH.

+ Thời hạn BH là xác định( thường là 5 năm, 10 năm,20 năm…)
+ Phí BH thường đóng định kỳ.
+ Có thể được chia lãi thông qua đầu tư phí BH và cũng có thể được hoàn
phí khi không có điều kiện tiếp tục tham gia.
- Mục đích:
+ Đảm bảo ổn định cuộc sống gia đình và người thân.
+ Tạo lập quỹ hưu trí, giáo dục, trả nợ.
+ Dùng làm vật thế chấp vay vốn hoặc khởi nghiệp kinh doanh…
Khi triển khai BHNT hỗn hợp ,các công ty BH có thể đa dạng hoá các loại
sản phẩm này bằng các loại HĐ có thời hạn khác nhau, HĐ phi lợi nhuận, HĐ
có lợi nhuận và các loại HĐ khác tuỳ thuộc vào yêu cầu thực tế.
*Nguyên tắc định phí trong BHNT
- Phí BHNT đước xác định sao cho tất cả các khoản thu phải đủ trang trải
các khoản chi phí và các khoản tiền BH đồng thời mang lại lợi nhuận hợp lý cho
công ty.Đây không chỉ là nguyên tắc mà còn là mục tiêu số một của các công ty
BH.
- Phí phải được tính toán dựa trên cơ sở khoa học nhất định.Chẳng hạn phải
dựa vào quy luật số lớn trong toán học, vào bảng tỷ lệ tử vong trong thống kê,
quy luật về giới tính và tuổi thọ tăng dần trong dân số và nhân khẩu học …
- Quá trình địn phí phải dựa trên một số giả định.Các giả định phải đảm bảo
tính thống nhất và hợp lý.Các giả định sau đây được áp dụng vào để xác định
phí BHNT.
+ Giả định về tỷ lệ tử vong giữa các ngành nghề,các vùng địa lý và các địa
phương là khác nhau.
17


Website: Email : Tel : 0918.775.368

+ Giả định về lãi suất giữa các loại hình đầu tư, tỷ trọng lãi suất trong từng

loại hình đầu tư.
+ Giả định về chi phí.
+ Giả định về tỷ lệ huỷ bỏ hợp đồng.
+ Giả định về thời gian thanh toán.
- Phí BHNT còn đảm bảo yếu tố cạnh tranh.Yừu tố này phụ thuộc vào thị
trường hiện tại cũng như tương lai của công ty, thuế và một số vấn đề liên quan
đến hệ thống quản lý vĩ mô của Chính phủ.
2. Lý do chuyển đổi.
Ông A tham gia BHNT hỗn hợp cho chính mình thời hạn là 12 năm, phí
đóng hằng năm, đóng phí đầy đủ được 3 năm (trong thời gian này không có sự
kiện BH xảy ra với ông A).Do gặp khó khăn về mặt tài chính nên không thể tiếp
tục duy trì hợp đồng:
+ nếu huỷ bỏ hợp đồng thì ông A nhận được một số tiền (giá trị giải ước
của hợp đồng) do công ty BH thanh toán. Giá trị giải ước này nhỏ hơn nhiều so
với số tiền mà ông A đã đóng cho công ty như vậy người tham gia BH rất bị
thiệt thòi.
+Nếu ông A tìm được ông B có nhu cầu mua lại hợp đồng của mình thì
công ty BH có thể giải quyết như thế nào?
Theo điều 20 luật KDBH có quy định: Khi có sự thay đổi những yếu tố làm
cơ sở để tính phí, dẫn đến việc giảm các yếu tố rủi ro được bảo hiểm thì bên
mua BH có quyền yêu cầu công ty bảo hiểm giảm phí bảo hiểm cho thời gian
còn lại của HĐBH. Khi ông A tìm được ông B để chuyển đổi HĐBH khi đó mức
phí của HĐBH lúc này sẽ phải thay đổi do sức khoẻ của ôngA và ông B khác
nhau,độ tuổi khác nhau…nên các yếu tố rủi ro của hai người này là khác nhau.
Như vậy việc chuyển đổi HĐBH từ ông A sang ông B là có thể được.
3. Nội dung của phương thức chuyển đổi.

18

Website: Email : Tel : 0918.775.368

-Công ty cử đại lý của hợp đồng này đến tư vấn cho ông B về hợp đồng bảo
hiểm chuyển đổi này và những điều ông B cần biết khi tham gia BH(.Công việc
này thuộc trách nhiệm quản lý hợp đồng của đại lý nên công ty hoàn toàn có
quyền yêu cầu).
-Khi ông B đồng ý mua hợp đồng của ông A,ông B phải thực hiện đầy đủ
các thủ tục ký hợp đồng: thẩm định sức khoẻ để tính lại phí,khai báo trung thực
tuổi,đổi tên các bên tham gia…. Chi phí của quá trình chuyển đổi hợp đồng từ
ông A sang ông B một phần được trích từ hoa hồng của hợp đồng BH này , công
ty hỗ trợ một phần, một phần do ông B chụi(ông A có công tìm được ông B tiếp
tục duy trì HĐBH này nên không phải chụi chi phí trong quá trình chuyển đổi
này).
-Công ty nhận chuyển đổi hợp đồng từ ông A sang ông B khi đó công ty
phải mở thêm một nghiệp vụ để quản lý các hợp đồng chuyển đổi này bằng tin
học hoá.Với hệ thống máy tính hiện đại cùng với trình độ chuyên môn của đội
ngũ nhân viên thì quá trình chuyển đổi HĐBH này sẽ diễn ra nhanh chóng, tiết
kiệm chi phí cho tất cả các bên.
Việc chuyển đổi HĐBH này sẽ mang lại lợi ích gì cho các bên có liên quan
tới HĐ?
Chẳng hạn: Ông A tham gia bảo hiểm nhân thọ hỗn hợp, đối tượng được
bảo hiểm là tính mạng và sức khoẻ của chính ông , thời hạn là 12 năm, phí đóng
hằng năm là,đóng phí được 3 năm do khó khăn về mặt tài chính nên ông không
tiếp tiếp tục tham gia nữa:
*Ông A từ bỏ hợp đồng:
- Về phía ông A:
+ Ông nhận được một khoản tiền do công ty bảo hiểm hoàn trả(giá trị hoàn
lại của hợp đồng)là 17.900.171VNĐ. Như vậy so với phí thực đóng
36.960.000VNĐ ông đã mất đi một khoản tiền là 28.241.000VNĐ.
+ Ông có được sự yên tâm trong 3 năm.

19


Website: Email : Tel : 0918.775.368

- Về phía công ty bảo hiểm:
Công ty sẽ mất đi cơ hội đầu tư từ phí thu được cuả hợp đồng này.Nếu số
lượng hợp đồng bị huỷ bỏ quá lớn không những ảnh hưởng đến hoạt động đầu
tư tài chính của công ty mà còn gây khó khăn trong việc bồi thường hay chi trả
bảo hiểm cho người tham gia bảo hiểm(hoặc người thụ hưởng quyền lợi bảo
hiểm) khi có sự kiện bảo hiểm xảy ra.
- Về phía đại lý:
Thu nhập chính của đại lý là hoa hồng từ phí bảo hiểm của các hợp
đồng.Khi ông A huỷ hợp đồng đại lý mất đi phần hoa hồng còn lại từ hợp đồng
đã ký với ông A,làm giảm thu nhập đáng kể của đại lý.
*Ông A chuyển nhượng hợp đồng cho ông B
- Về phía ông A:
Có thể thoả thuận với ông B về giá trị 3 năm của hợp đồng cùng với sự tư
vấn của công ty.Với khoảng cách là 28.241.000VNĐ là kkhá lớn nên việc thoả
thuận đó sẽ có lợi hơn rất nhiều so với việc ông từ bỏ hợp đồng.Do đó ông sẽ
tích cực tìm người chuyển giao hợp đồng này.
- Về phía ông B:
+ Ông có tên trong hợp đồng 3 năm theo sự thoả thuận của công ty.
+ Ông A nhận được sự an tâm trong 3 năm nên với hợp đồng chuyển đổi
này thực tế ông B chỉ tham gia bảo hiểm 9 năm .Mức phí mà ông B phải đóng
lúc này sẽ phải thay đổi so với mức phí ban đầu vì mức độ gặp rủi ro của ông A
và ông B là khác nhau.Với cách thức này ông B nhận được một hợp đồng bảo
hiểm 12 năm.
- Đối với công ty:
Giữ được hợp đồng ổn định hơn,do đó ổn định được năng lực tài chính và

tăng cường khả năng đầu tư cho doanh nghiệp.
- Về phía đại lý:

20


Website: Email : Tel : 0918.775.368

Giữ được hợp đồng của mình nên vẫn nhận được hoa hồng từ hợp đồng ít
ảnh hưởng đến thu nhập của họ.
Việc chuyển đổi hợp đồng này không chỉ có lợi cho khách hàng mà còn
có lợi cho bản thân công ty bảo hiểm và các đại lý quản lý những hợp đồng này.

21


Website: Email : Tel : 0918.775.368

III.Ưu và nhược điểm của phương án.
1.Ưu điểm của phương án.
- Tạo sức hút lớn đối với khách hàng,do đó hình thức này sẽ thu hút được
nhiều khách hàng tiềm năng.
- Tăng sức cạnh trnah với các hình thức tiết kiệm khác.
- Công ty bảo hiểm ổn định được số lượng hợp đồng bảo hiểm, do đó ổn
định được năng kực tài chính và năng lực và năng lực đầu tư giúp công ty yên
tâm hơn với những hợp đồng đã ký góp phần ổn định việc kinh doanh của công
ty.
- Tăng cường sự hợp tác giữa công ty bảo hiểm và khách hàng theo phương
châm cả hai cùng có lợi cho dù hợp đồng chưa đến ngày đáo hạn.
- Tăng trách nhiệm của các đại lý bảo hiểm trong việc quản lý các HĐBH.

- Với cách giải quyết này khách hàng có nhiều sự lựa chọn hơn nên tăng
mức đọ hài lòng cho khách hàng.
- Công ty bảo hiểm đa dạng hoá các hoạt động phục vụ và chăm sóc khách
hàng làm tăng sự hài lòng và yên tâm của khách hàng đối với công ty và do đó
sẽ thu hút mạnh mẽ khách hàng mua sản phẩm của công ty.
- Đây là phương tiện giúp công ty bảo hiểm nâng cao thương hiệu của mình
trên thị trường bảo hiểm.
2. Nhược điểm của phương án.
- Việc ông A tìm được ông B để chuyển giao hợp đồng là rất khó.
- Tăng chi phí cho công tác phục vụ khách hàng
- Sẽ phức tạp hơn cho công ty trong việc quản lý hợp đồng nói chung và
hợp đồng chuyển đổi nói riêng.

22


Website: Email : Tel : 0918.775.368

LỜI KẾT
Sau khi nghiên cứu cơ bản về nội dung của phương thức chuyển đổi
HĐBHNT hỗn hợp, ta thấy ích lợi mà việc chuyển đổi mang lại cho các bên có
liên quan tới HĐBH: Doanh nghiệp BH, người tham gia BH, đại lý của HĐBH
và người nhận chuyển giao HĐBH này. Bên cạnh những mặt tích cực của việc
chuyển đổi hợp đồng mang lại cho các bên thì vẫn còn có những hạn chế và bất
cập. Chính vì vậy để phương án chuyển đổi HĐBHNT nói chung và HĐBHNT
hỗn hợp nói riêng được thực hiện trong thực tế thì đòi hỏi cần có sự cố gắng nỗ
lực phấn đấu của tất cả các bên liên quan đến quá trình chuyển đổi này.

23

Website: Email : Tel : 0918.775.368

Tài liệu tham khảo
- Giáo trình kinh tế BH - NXB Thống kê Hà Nội 2005.
- Giáo trình quản trị kinh doanh BH - NXB Thống kê Hà Nội 2004.
- Luật kinh doanh BH- NXB chính trị quốc gia.
- Tạp chí BH.
- Bảo hiểm nguyên tắc và thực hành.

24


Website: Email : Tel : 0918.775.368

MỤC LỤC

25