Bạo lực đối với trẻ em trong gia đình và vấn đề bảo vệ quyền trẻ em

MỤC LỤC
Trang
MỞ ĐẦU

1

NỘI DUNG:
I.

KHÁI QUÁT CHUNG

2

1. Trẻ em và quyền trẻ em

2

2. Gia đình và bạo lực gia đình

4

II.

5

THỰC TRẠNG VÀ NGUYÊN NHÂN CỦA BẠO LỰC
TRONG GIA ĐÌNH ĐỐI VỚI TRẺ EM

1. Thực trạng bạo lực gia đình đối với trẻ em
2. Nguyên nhân bạo lực gia đình đối với trẻ em
3. Ảnh hưởng của bạo lực trẻ em trong gia đình

III.

BẢO VỆ QUYỀN TRẺ EM

8
10
11

1. Thực trạng

11

2. Một số quy định của pháp luật hiện hành về vấn đề bảo vệ quyền
trẻ em
IV.

5

13

GIẢI PHÁP HẠN CHẾ TÌNH TRẠNG BẠO LỰC XÂM HẠI

ĐẾN CÁC QUYỀN CỦA TRẺ EM

14

KẾT LUẬN

16

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

17

MỞ ĐẦU

1


Trẻ em là mầm non tương lai của đất nước là hạt nhân, nguồn gốc, động lực phát
triển của đất nước, thế nhưng hiện nay những mầm ươm ấy đang bị bạo hành ở mức độ
khá nghiêm trọng nhất là vấn nạn bạo hành đối với trẻ em trong gia đình. Một điều đáng
buồn là chính người thân của những thiên thần yếu ớt đấy : cha, mẹ, anh, chị, em ruột
hay cha nuôi, mẹ nuôi…lại là chủ nhân gây nên bất hạnh cho các em. Nhiều vụ bạo lực
đã được dư luận lên tiếng phản ánh nhưng ẩn sâu sau đó còn biết bao cuộc sống tối tăm
của các em nhỏ vẫn chưa được đưa ra ánh sáng, còn bao em nhỏ phải sống trong cuộc
sống u uất .Điều này đang đặt ra vấn đề vô cùng nhức nhối và cấp bách đó là :Sự xuống
dốc trầm trọng của các chuẩn mực về đạo đức, sự thiếu vắng môi trường văn hóa chuẩn
mực giáo dục và quan trọng hơn đó là những hạn chế, thiếu sót trong pháp luật về vấn
đề bảo vệ quyền trẻ em trong gia đình, phải làm sao cho các em có được một cuộc sống
toàn vẹn nhất . Vì vậy trẻ em phải được quan tâm, bảo vệ chăm sóc tốt hơn để các em có
thể bình yên vui, sống và học tập tích cực tạo nguồn lao động vững mạnh cho đất nước
sau này.
Tìm hiểu về vấn đề này nhóm chúng em đi sâu phân tích đề tài: “Bạo lực đối với
trẻ em trong gia đình và vấn đề bảo vệ quyền trẻ em”.
NỘI DUNG
I. KHÁI QUÁT CHUNG
1. Trẻ em và quyền trẻ em
Về mặt sinh học, bất kì ai trong chúng ta cũng đều phải trải qua giai đoạn giữa sơ
sinh và trưởng thành.Trẻ em là một con người ở giữa hai giai đoạn đó. Trẻ em có những

đặc điểm tâm sinh lý khá đặc thù : dễ tổn thương, dễ thay đổi, dễ thích nghi, dễ uốn nắn,
dễ tự ái, tự ti, hiếu thắng, thiếu kiên nhẫn,muốn tự khẳng định, được đánh giá, tôn trọng,
nhiều hoài bão...chung quy lại tất cả đều là do còn thiếu thực tế, thiếu kinh nghiệm, chưa
phát triển đầy đủ về thể chất và trí tuệ:

2


Trên góc độ pháp lý thì trẻ em chính là một người chưa đến tuổi trưởng thành.
Trong Công ước Liên hợp quốc về quyền trẻ em (1989) mà Việt Nam đã phê
chuẩn năm 1990 xác định trẻ em là người dưới 18 tuổi, trừ trường hợp pháp luật áp dụng
với trẻ em đó quy định tuổi thành niên sớm hơn ( Điều 1). Tuy nhiên trong hệ thống
pháp luật Việt Nam, tùy theo từng lĩnh vực, phân biệt trẻ em và người chưa thành niên
theo độ tuổi khác nhau: 14, 15, 16, để xác định chế độ pháp lý, sự bảo vệ thích hợp cho
từng lứa tuổi. Ví dụ, theo Luật bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em 2005 của Việt Nam :
“trẻ em qui định trong luật này là công dân Việt Nam dưới 16 tuổi” nhưng pháp luật
Việt Nam và Công ước của Liên hợp quốc về quyền trẻ em quy định tất cả những người
dưới 18 tuổi đều được coi là trẻ em. Dù có gọi là người chưa thành niên hay trẻ em vị
thành niên thì vẫn gọi chung là trẻ em.
Quyền là những đòi hỏi cơ bản, chính đáng của một con người phải được hưởng
hoặc có thể được làm. Quyền được công nhận về mặt pháp lí, nó quy định trách nhiệm,
nghĩa vụ, buộc người khác phải tôn trọng, bảo vệ và đáp ứng.
Quyền trẻ em là tất cả những gì trẻ em cần có để được sống và lớn lên một cách lành
mạnh và an toàn. Quyền trẻ em nhằm đảm bảo cho trẻ em không chỉ là người tiếp nhận
thụ động lòng nhân từ của người lớn, mà các em là những thành viên tham gia tích cực
vào quá trình phát triển.
Các nhóm quyền của trẻ em:
+ Quyền được sống còn: bao gồm quyền của trẻ em được sống cuộc sống bình
thường và được đáp ứng những nhu cầu cơ bản nhất để tồn tại và phát triển thể chất. Đó
là mức sống đủ, có nơi ở, ăn uống đủ chất, được chăm sóc sức khoẻ. Trẻ em phải được

khai sinh ngay sau khi ra đời.
+ Quyền được phát triển: gồm những điều kiện để trẻ em có thể phát triển đầy đủ
nhất về cả tinh thần và đạo đức, bao gồm việc học tập, vui chơi, tham gia các hoạt động
3


văn hoá, tiếp nhận thông tin, tự do tư tưởng, tự do tín ngưỡng và tôn giáo. Trẻ em cần có
sự yêu thương và cảm thông của cha mẹ để có thể phát triển hài hoà.
+ Quyền được bảo vệ: bao gồm những quy định như trẻ em phải được bảo vệ
chống tất cả các hình thức bóc lột lao động, bóc lột và xâm hại tình dục, lạm dụng
matuý, sao nhãng và bị bỏ rơi, bị bắt cóc và buôn bán. Trẻ em còn được bảo vệ khỏi sự
can thiệp vô cớ vào thư tín và sự riêng tư.
Quyền được bảo vệ bao gồm cả không bị tra tấn, đánh đập và lạm dụng trong
trường hợp trẻ em làm trái pháp luật hay bị giam giữ.
+ Quyền được tham gia: tạo mọi điều kiện cho trẻ em được tự do bày tỏ quan
điểm và ý kiến về những vấn đề có liên quan đến cuộc sống của mình. Trẻ em còn có
quyền kết bạn, giao lưu và hội họp hoà bình, được tạo điều kiện tiếp cận các nguồn
thông tin và chọn lựa thông tin phù hợp.
Quyền trẻ em là một khái niệm mới chỉ được chấp nhận ở Việt Nam trong thời gian
gần đây ở thời kì đổi mới trong các quan hệ xã hội và gia đình. Tại đại hội Đảng lần thứ
IX, lần đâu tiên từ “quyền trẻ em” được dùng trong các văn kiện của Đảng. Từ đó,
quyền trẻ em với tư cách là quyền con người được thảo luận công khai và rộng rãi ở Việt
Nam.

2.. Gia đình và Bạo lực gia đình
“ Gia đình là một nhóm xã hội hình thành trên cơ sơ các quan hệ hôn nhân. Quan hệ
huyết thống hoặc được nuôi dưỡng tuy không có quan hệ máu mủ.Các quan hệ trong gia
đình gắn bó với nhau về trách nhiệm và quyền lợi (kinh tế, văn hoá, tình cảm…).
Bạo lực gia đình là ngược đãi bằng tình cảm, thể xác hay tình dục một thành viên
trong gia đình bằng một thành viên khác (Xã hội học, John Macionis, Nxb Thống kê, tr

474).Có thể phân chia bạo lực gia đình thành bốn loại sau:Bạo lực thể xác; Bạo lực
tinh thần; Bạo lực kinh tế hay lao động; Bạo lực tình dục.
4


II. THỰC TRẠNG VÀ NGUYÊN NHÂN CỦA BẠO LỰC ĐỐI VỚI TRẺ EM
TRONG GIA ĐÌNH
1. Thực trạng vấn đề bạo lực gia đình đối với trẻ em .
a. Thế nào là “bạo lực gia đình”?
Bạo lực gia đình đang là vấn đề được dư luận quan tâm sâu sắc. Đây là một dạng tệ
nạn xã hội gây hậu quả ở nhiều mức độ lên đời sống gia đình và xã hội, ảnh hưởng trực
tiếp đến cuộc sống của người dân. Trường hợp nhiêm trọng, bạo lực gia đình là tác nhân
gây ra những hậu quả tai hại về cuộc đời, nhân cách của con người, gián tiếp tạo nên
mầm mống các tệ nạn và tội phạm nguy hiểm khác trong xã hội
Bạo lực gia đình không phải là vấn đề mang tính địa phương mà là một vấn nạn
toàn cầu, ở đâu cũng có, từ các nước nghèo, đang phát triển cho đến giàu có, phát triển
cao độ. Mọi gia đình thuộc mọi tầng lớp của xã hội đều có thể gặp phải tệ nạn này. Đối
tượng của các hành vi bạo lực trong gia đình thường là những thành viên yếu đuối, dễ bị
tổn thương và trong hầu hết các trường hợp là phụ nữ, người già và trẻ em.
Bạo lực trong gia đình tồn tại dưới nhiều hình thức, từ việc sử dụng sức lực, vật
dụng để đánh đập gây thương tích, tổn hại về thể chất cho các thành viên khác; dùng
quyền lực để kiểm soát, khống chế, cấm đoán các thành viên khác về nhiều mặt; cưỡng
bức trong quan hệ tình dục, nhất là ép buộc người phụ nữ làm những việc liên quan đến
tình dục trái với mong muốn của họ; dùng lời nói nhục mạ, chửi mắng, đe dọa hoặc có
hành vi ruồng rẫy, bỏ rơi, không quan tâm lẫn nhau cho đến cố tình đập phá, làm hư
hỏng tài sản chung; tiêu xài hoang phí không nhằm mục đích phục vụ đời sống gia đình,
… đều ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe, tâm lý, tình cảm của mỗi cá nhân. Đặc biệt, đối
với trẻ em bạo lực còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự hình thành nhân cách, hạn chế
những cơ hội để trẻ em có một cuộc sống bình thường và nhất là tương lai của các em
sau này

.

5


b. Trẻ em là nạn nhân
Bạo lực gia đình đối với trẻ em là hiện tượng khá phổ biến trên phạm vi toàn
cầu .Mức độ các vụ bạo hành trẻ em ngày càng nghiêm trọng và nguy hiểm hơn, số vụ
trẻ bị chính những người thân , ruột trong gia đình đánh đập , gây thương tích đang ngày
một nhiều. Theo thông tin được bộ LĐ-TB & XH đưa ra từ năm 2008 đến năm 2010 có
hơn 4.000 vụ bạo lực trẻ em. Tại diễn đàn trẻ em quốc gia năm 2011 cho biết mỗi năm
cả nước có khoảng 7.000 – 8.000 vụ bạo hành và xâm hại tình dục trẻ em. Theo TS
Nguyễn Hải Hữu, Cục trưởng Cục Bảo vệ chăm sóc trẻ em (Bộ LĐ, TB&XH), đây chỉ
là con số được trình báo, thực tế còn cao hơn nhiều.Những địa phương xảy ra nhiều vụ
xâm hại trẻ em nhất là :Hà Nội , Đồng Nai , Đắc Lắc, TP.Hồ Chí Minh, Tây Ninh…
Điển hình có những có những vụ bạo
lực trẻ em khiến dư luận không khỏi
bàng hoàng và sửng sốt trước sự dã
man, tàn bạo do chính người thân của
các em gây ra. Vụ việc cháu bé Châu
Văn Phúc Thiên, 13 tuổi đang sinh sống
tại tỉnh Ninh Thuận bị chính cha mẹ
ruột của mình dùng dây xích trói, buộc
vào cửa và bạo hành dã man vào đúng
ngày 1/6 ngày Quốc tế Thiếu nhi mới
đây( năm 2012) đang khiến dư luận hết

Bé Châu Văn Phúc Thiên

sức bất bình. Nhìn những thương tật trên khắp cơ thể cháu Thiên, người ta không khỏi
bàng hoàng về hành vi thú tính của những bậc làm cha, làm mẹ với chính đứa con mình
dứt ruột đẻ ra.

6


Một bé khác cũng bị cha đẻ bạo hành tàn nhẫn là Bùi Xuân Thuận (10 tuổi, ở
huyện An Dương, Hải Phòng) bị chính bố đẻ của mình là Bùi Xuân Phong hành hạ.
Thuận đã phải chịu sự đánh đập dã man nhiều lần trong suốt một thời gian dài. Người bố
tàn ác đã bắt Thuận cởi trần truồng, dùng dây điện có lõi đồng quật tới tấp vào người
khiến toàn thân bé Thuận tím đen, chằng chịt sẹo. Tàn nhẫn hơn, thậm chí Phong còn
bắt đứa con trai côi cút của hắn phải ăn... phân.
Nhiều người cũng không khỏi xót xa khi nhìn những vết thương lở lói sâu vào thịt
gây nhiễm trùng ở hai đùi của cháu Nguyễn Thị Như Ý (9 tháng tuổi ở xã Long Hậu,
huyện Lai Vung, Đồng Tháp) bị chính người mẹ đẻ đánh đập trong nhiều ngày chỉ vì
cho rằng cháu bị... ma nhập.
Đây là hình ảnh bé Diễm Quỳnh ( sn 2002) bị chính bố đẻ mình đánh đập, hành
hạ một các tàn bạo đang khiến dư luận rất bất bình. Diễm Quỳnh đã bị chính người bố
đẻ của mình dùng dây điện hoặc dây xích sắt chó mèo để trói chân, tay của đứa con
gái tội nghiệp lại, không cho
chạy rồi thẳng tay đánh đập.Có
thể thấy được tính chất dã man ,
tàn bạo của các vụ bạo lực đối
với trẻ em trong gia đình qua các
vụ án có thực ở trên.Các hình
thức dùng để tiến hành bạo lực
như nhẹ thì chửi mắng, dùng lời
lẽ để đay nghiến, xúc phạm các
em. Nặng nề hơn là dùng vũ lực đòn roi, thậm chí là các biện pháp dã man, tra tấn tựa

thời trung cổ với các vật dụng nguy hiểm như: Nước sôi, roi sắt, xích cùm, bắt ăn phân
sống….
2. Nguyên nhân dẫn đến bạo lực đối với trẻ em trong gia đình.
7


Bạo lực đối với trẻ em trong gia đình đã và đang diễn ra rất nghiêm trọng và phổ
biến, gây hậu quả xấu về tính mạng, sức khoẻ, tinh thần và sự phát triển trí tuệ của trẻ;
khiến dư luận xã hội đặc biệt quan tâm và bức xúc. Những nguyên nhân chủ yếu sau dẫn
đến tình trạng bạo lực trẻ em trong gia đình:
Văn hoá ″ Thương cho roi cho vọt, ghét cho ngọt cho bùi ″ bấy lâu nay khiến cho
người ta coi chuyện đánh con là bình thường là quyền của cha mẹ là cho con lên người;
do thiếu hiểu biết về pháp luật nói chung và pháp luật về quyền trẻ em nói riêng; về kỹ
năng bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em của cộng đồng, gia đình và chính bản thân các
em đã dẫn tới mọi người vẫn cho rằng cha mẹ có quyền dạy con bằng đòn roi, bằng sự xỉ
nhục, hành hạ. với gia đình hiện nay có từ 1 đến 2 con, các bậc cha mẹ rất kỳ vọng vào
con cái, đầu tư rất nhiều vào việc học hành dẫn đến áp lực nặng nề với các em, dùng đòn
roi để buộc các em phải đạt kết quả theo đúng như cha mẹ mong muốn.
Bên cạnh đó còn có rất nhiều lý do khác nhau để các bậc cha mẹ dùng đòn roi cho
trẻ em, vợ giận chồng đánh con, chồng giận vợ cũng đánh con, con dâu đánh con để
phản ứng với mẹ chồng, con rể không bằng lòng mẹ vợ cũng đem con ra đánh… Ngoài
ra, còn một dạng bạo hành nữa trong gia đình, đó là việc đòi hỏi quá mức so với tuổi và
sự phát triển của trẻ và bằng lời nói hoặc hành động làm trẻ thấy bị tổn thương về tinh
thần như bị xúc phạm, bị từ bỏ, bị từ chối tình cảm…
Cũng có nhiều trường hợp trẻ em bị cha mẹ đánh đập bởi do tuổi thơ chính cha
mẹ các em cũng bị bạo hành như vậy dẫn đến chấn thương tinh thần và họ cũng đã dùng
bạo lực mà dạy con. Một kết quả khảo sát tình trạng bạo lực gia đình ở 8 tỉnh, thành do
Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam công bố: 23% gia đình có hành vi bạo hành về thể chất;
25% gia đình có hành vi bạo hành tinh thần; 40% phụ nữ được hỏi thừa nhận phải chịu
cảnh bị chồng ngược đãi, lạm dụng, cưỡng bức dưới nhiều hình thức. Nạn nhân của tình

trạng bạo hành gia đình là trẻ em và quan trọng hơn là nó đã gây chấn thương tâm thần
cho trẻ ở mức trầm trọng.
8


Pháp luật chưa đủ mạnh, chưa đủ răn đe những người có hành vi bạo lực, như
Điều 110 Luật Hình sự có quy định ″Người nào đối xử tàn ác với đối tượng là trẻ em lệ
thuộc mình thì bị phạt cảnh cáo, cải tạo không giam giữ từ 1 năm đến 3 năm″. Mức án
như vậy là quá nhẹ.
Pháp luật về bảo vệ trẻ em còn nhiều khoảng trống: chưa có quy định cụ thể về
bảo vệ trẻ em là nạn nhân, nhân chứng; chưa có quy định đặc biệt trong trường hợp nhận
tố giác từ trẻ em.
Đã có Luật Phòng, chống bạo lực gia đình nhưng thực hiện chưa nghiêm túc.
Tiếng nói và cách xử lý của chính quyền với các vụ cha, mẹ bạo hành với con cái còn
yếu. Cùng với thái độ thờ ơ, vô cảm của cộng đồng đã dẫn tới nhiều trẻ em bị bạo lực
nhiều lần, gây hậu quả khá nghiêm trọng mà vẫn không bị xử lý trong khi Nghị định
114/2006/NĐ - CP đã quy định mức phạt rất cụ thể.
Môi trường xã hội còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ dẫn đến bạo lực trẻ em như: cha mẹ
bị cuốn vào tệ nạn xã hội, nghiện hút, cờ bạc, rượu chè; cha mẹ mâu thuẫn hoặc ly hôn,
lối sống ích kỷ, thiếu trách nhiệm với con cái. Sự lan truyền của văn hoá bạo lực, đồi
truỵ qua nhiều kênh, đặc biệt là qua Internet … dẫn đến các hành vi, hành xử tiêu cực,
bạo lực mà nạn nhân thường là trẻ em và lẽ tất nhiên sẽ tác động tới tư tưởng, đạo đức,
lối sồng, nhân cách của trẻ em.
Gia đình nghèo, kinh tế khó khăn cũng là nguy cơ dẫn tới bạo lực gia đình vì kinh
tế khó khăn sẽ gây ra nhiều áp lực, căng thẳng, bế tắc dẫn đến mâu thuẫn trong gia đình,
hậu quả trẻ em phải hứng chịu.
- Bất bình đẳng giới cũng là nguyên nhân sâu xa dẫn đến sự loại bỏ thai nhi khi biết là
gái,vứt bỏ trẻ sơ sinh là gái,bạo lực đối với trẻ em gái.
3. Ảnh hưởng của bạo lực trẻ em trong gia đình.

9


Việc ngược đãi, xâm hại, bạo lực, bóc lột đối với trẻ em chưa được cộng đồng
chủ động phát hiện sớm và báo cho các cơ quan chức năng xử lý, can thiệp kịp thời vì
người tố giác không được bảo vệ. Sự nguy hại nhiều mặt và hậu quả lâu dài, nghiêm
trọng của các hành vi xâm hại tình dục, bạo lực đối với trẻ em chưa được cảnh báo đúng
mức.
-

Ảnh hưởng đến tinh thần : Trẻ em bị ngược đãi, xâm hại và bị bóc lột có tâm lý mặc

cảm, tự ti hoặc tâm lý thù hận đối với xã hội, khi trưởng thành nhiều em trong số đó
cũng ứng xử tương tự đối với người khác
-

Ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất của trẻ : Cơ thể trẻ đang phát triển mọi hành vi

bạo lực đối với trẻ đều ảnh hưởng đến sức khoẻ và sự phát triển thể chất của trẻ.
Bên cạnh đó hành vi bạo lực làm cho tinh thần trẻ sa sút cũng là nguyên nhân làm
cản trở sự phát triển thể chất ở trẻ. Bạo lực gia đình có thể gây ra cho trẻ những nạn
nhân trực tiếp hững rối loạn tâm lý và sự sa sút trong học tập. Các nghiên cứu về vấn đề
này cho thấy, tỷ lệ học sinh bỏ học vì lý do bạo lực gia đình thường rất cao. Trong
trường hợp không bỏ học, việc học hành sa sút và những rối loạn nhân cách của các học
sinh là nạn nhân (trầm cảm, và trong một số trường hợp là quấy phá hay có hành vi bạo
lực với giáo viên và các học sinh khác...) gây cho nhà trường những rắc rối không nhỏ.
-

Ảnh hưởng đến tương lai và tính cách của trẻ : nó trở thành nỗi ám ảnh khó phai,

nhiều khi ảnh hưởng đến tâm lý của trẻ cả ở tuổi trưởng thành. Di chứng của bạo lực gia
đình đã in sâu vào tiềm thức và điều khiển hành vi của trẻ. Thực tế cho thấy nhiều trẻ
phạm tội là do ảnh hưởng của việc là nạn nhân của hành vi bạo lực gia đình. Những hình
ảnh do bị bạo lực gia đình trở thành một vết thương khó phai mờ trong trí não trẻ. Khi
trưởng thành, chúng khó hoà nhập với cuộc sống, dễ bị cẳng thẳng thần kinh, dễ bị kích
động bạo lực hoặc có tư tưởng trầm uất.
III. BẢO VỆ QUYỀN TRẺ EM

10


1. Thực trạng
a) Tích cực:
Trên thế giới:
Ở mỗi quốc gia khác nhau, việc chăm sóc trẻ em được quan tâm, chú ý và có quá
trình phát triển khác nhau,Nhưng có một thực tế là hầu hết các quốc gia trên thế giới đều
đã có những biện pháp, chiến lược riêng của mình để bảo vệ quyền trẻ em. Bằng sự trải
nghiệm thực tế trong cuộc sống cùng hàng loạt các nguyên nhân chủ quan và khách
quan như thiên tai, mất mùa, chiến tranh, hoặc do trình độ dân trí thấp… đã thúc đẩy
Hội phụ nữ châu Á họp ở Bắc Kinh có sáng kiến đề nghị Hội Phụ nữ dân chủ thế giới
chọn một ngày thiếu nhi quốc tế để kêu gọi toàn thế giới đấu tranh chống chiến tranh,
bảo vệ hòa bình, bảo vệ nhi đồng và là ngày đoàn kết thiếu nhi quốc tế vào tháng
2/1949. Kết quả là trong một phiên họp hàng năm Hội đã quyết định chọn ngày 1/6
hàng năm là ngày “Quốc tế bảo vệ thiếu nhi” kể từ năm 1950 trở đi.
Tháng 4/1952, Hội nghị Bảo vệ thiếu nhi thế giới họp tại Viên - Áo có 64 nước
tham gia đã nhất trí chính thức lấy ngày 1/6 là ngày Quốc tế bảo vệ thiếu nhi. Điều đó
khẳng định trẻ em là “đối tượng” được nhân loại toàn thế giới luôn quan tâm. Vì vậy
ngày 20/11/1989, Liên hợp quốc đã thông qua và phê chuẩn “Công ước về quyền trẻ
em” bao gồm 54 điều khoản có hiệu lực từ ngày 20/11/1990. Ngay trong những lời mở
đầu, công ước đã khẳng định: “Để phát triển đầy đủ và hài hòa nhân cách của mình, trẻ

em cần được lớn lên trong môi trường gia đình, trong bầu không khí hạnh phúc, yêu
thương và cảm thông… Trẻ em cần được chuẩn bị đầy đủ để sống cuộc sống cá nhân
trong xã hội và cần được nuôi dưỡng theo tinh thần các lý tưởng được nêu ra trong hiến
chương Liên hợp quốc, đặc biệt trong tinh thần hòa bình, phẩm giá, khoan dung, tự do,
bình đẳng và đoàn kết”.
Tại Việt Nam:

11


Việt Nam là nước đầu tiên ở châu Á và là nước thứ hai trên thế giới phê chuẩn
công ước quốc tế về quyền trẻ em vào ngày 20/2/1990. Cùng với sự kiện trọng đại này,
Việt Nam cũng đã tiến hành cải tổ lại hệ thống pháp luật về bảo vệ quyền trẻ em, hàng
loạt các luật mới ra đời như Luật bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em(1991) Luật phổ
cập giáo dục tiểu học ( 1991)…Hơn thế, các quyền trẻ em trong công ước đã được cụ
thể hóa và hệ thống pháp luật hóa em ngày càng đầy đủ và hoàn thiện trong các Bộ luật
Dân sự, Bộ luật Tố tụng dân sự, Bộ luật Hình sự, Bộ luật Lao động, Luật hôn nhân và
gia đình…
Việt Nam đã có rất nhiều hoạt động tuyên truyền, quảng bá, giáo dục nhằm nâng
cao ý thức của cộng đồng để bảo vệ quyền trẻ em được tổ chức trên toàn quốc và đã
nhận được sự hưởng ứng, đóng qóp, quan tâm của đông đảo người dân trong toàn xã hội
như:
Vào ngày 21/8/2012, Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF) và Ủy ban Nhân
dân tỉnh Ninh Thuận đã lần đầu tiên công bố báo cáo toàn diện về trẻ em của tỉnh.
Chiều ngày 27/7/2012, tại Hà Nội diễn ra “ Lễ ký kết Kế hoạch phối hợp giữa Bộ
Lao động – Thương binh và Xã hội và Hội Bảo vệ quyền trẻ em Việt Nam năm 2012”
Tại Hội thảo “Phòng chống xâm hại, bạo hành đối với thanh thiếu niên đường
phố” do Hội Bảo trợ trẻ em TP Hồ Chí Minh phối hợp với tổ chức Dynamo International
tổ chức vào ngày 23/7/2011, tại TPHCM đưa ra 1.800 tỷ đồng cho công tác chăm sóc,
bảo vệ trẻ em giai đoạn 2011 – 2015.1

b) Tiêu cực :
Trong những năm gần đây, thực trạng bạo lực làm xâm hại đến quyền của trẻ em
đang có xu hướng tăng nhanh và diễn biến rất phức tạp. Bình quân có gần 3000 vụ một
năm, trong đó có rất nhiều vụ giết trẻ em, bắt cóc và buôn bán trẻ em , điều này đang
1

12


gây ra một vấn đề nan giải cho các cơ quan chức năng và làm dạy lên làn sóng dư luận
dữ dội của toàn xã hội.
Một vấn đề nữa đó là các cơ quan nhà nước có thẩm quyền vẫn chưa làm tròn
nhiệm vụ trong công tác bảo vệ quyền trẻ em, vẫn thờ ơ, làm ngơ, trong công tác tuyên
truyền bảo vệ trẻ em…
Trong toàn xã hội thì vấn đề bảo vệ quyền trẻ em chưa được quan tâm đúng mức,
nhận thức của đa số người dân về bảo vệ quyền trẻ em còn kém, đặc biệt là ở vùng sâu,
vùng xa, vùng có điều kiện kinh tế khó khăn những nơi có điều kiện sống đói kém lạc
hậu thì nhận thức về việc bảo vệ quyền trẻ em là hầu như không có.
Câu hỏi đặt ra là phải làm như thế nào giải quyết tốt được vấn nạn này ?
2. Một số quy định của pháp luật hiện hành về vấn đề bảo vệ quyền trẻ em
Ở Việt Nam, hiện nay trong Luật bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em năm 2004 đã
có những quy định rất cơ bản về các quyền của trẻ em. Luật đề cập tới nhiệm vụ cần
thiết của xã hội đối với sự bảo vệ và chăm sóc trẻ em, nhấn mạnh sự trừng phạt nghiêm
khắc đối với hành vi vi phạm quyền trẻ em. Cụ thể Luật này đã quy định như sau:
_ Được khai sinh và có Quốc tịch ( Điều 11).
_ Được chăm sóc, nuôi dạy để phát triển thể chất trí tuệ và đạo đức (Điều 12).
_ Được sống chung với cha mẹ ( Điều 13).
_ Được tôn trọng và bảo vệ tính mạng, thân thể, nhân phẩm và danh dự, được bày tỏ ý
kiến, nguyện vọng về vấn đề có liên quan ( Điều 14).
_ Được chăm sóc và bảo vệ sức khỏe ( Điều 15) .

_ Được học tập và phát triển năng khiếu ( Điêu 16).
_ Được vui chơi, giải trí lành mạnh ( Điều 17).
13


_ Được có tài sản, được quyền thừa kế và quyên hưởng các chế độ bảo hiểm ( Điều
19) .
_ Quyền được tiếp cận thông tin, bày tỏ ý kiến và tham gia hoạt động xã hội ( Điều
20).
Mọi hành vi vi phạm quyền trẻ em làm tổn hại đến sự phát triển bình thường của trẻ
em đều bị nghiêm trị ( Điều 6) . Luật cũng cấm sử dụng lao động trẻ em trái quy định
của pháp luật có hại cho sự phát triển bình thường của trẻ em ( Điều 7).
Trong luật Hôn Nhân và Gia đình năm 2005 cũng có các quy định rất cụ thể để
bảo vệ quyền trẻ em trong mối quan hệ giữa cha mẹ và các con, quan hệ giữa ông bà
nội, ngoại và cháu, giữa các anh chị em, giữa các thành viên trong gia đình, trong việc
hủy kết hôn trái pháp luật,bảo vệ trẻ em trong trường hợp cha mẹ ly hôn ,từ đó nâng cao
nghĩa vụ và trách nhiệm của các thành viên trong việc bảo vệ trẻ em cũng như việc đảm
bảo hơn các quyền lợi của trẻ.
IV. GIẢI PHÁP HẠN CHẾ TÌNH TRẠNG BẠO LỰC XÂM HẠI ĐẾN CÁC
QUYỀN CỦA TRẺ EM.
Vấn đề bạo hành trẻ em vẫn đang là mối quan tâm của cộng đồng thế giới. Ở Việt
Nam tuy đã có những thành tựu cũng như giải pháp để bảo vệ trẻ em nhưng việc phát
hiện vẫn còn chậm chạp và chưa thực sự sâu sắc. Để từng bước hạn chế tình trạng bạo
lực đối với trẻ em trong gia đình , chúng em có kiến nghị các giải pháp sau:
Thứ nhất : đó là nâng cao nhận thức của xã hội tăng cường trách nhiệm của gia
đình , nhà trường , cộng đồng trong việc chủ động phòng ngừa các hành vi bạo lực đối
với trẻ em. Đồng thời phải thực hiện các hoạt động truyền thông , phổ biến kiến thức về
pháp luật , kỹ năng bảo vệ , chăm sóc trẻ em cho các bậc phu huynh .
Thứ hai : là tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật bảo vệ trẻ em. Luật bảo vệ ,
chăm sóc và giáo dục trẻ em năm 2004 được sửa đổi và bổ xung .Trong đó có xác định

14


rõ quyền hạn , trách nhiệm và vai trò của các cơ quan nhà nước , các tỏ chức xã hội, gia
đình , nhà trường , các cá nhân trong việc bảo vệ và chăm sóc trẻ em .Đáp ứng nhu cầu
chăm sóc và bảo vệ an toàn cho mọi trẻ em.Bổ sung riêng một chương về bảo vệ trẻ em
nhằm tăng khả năng phòng ngừa , ngăn chặn các nguy cơ xâm hại , bạo lực trẻ em.
Bổ xung những quy định, chế tài cụ thể về các hành vi xâm hại , bạo lực đối với
trẻ em, quy định thủ tục và quy trình phòng ngừa , trợ giúp và giải quyết các trường hợp
trẻ em bị bạo lực , trách nhiệm của cơ quan nhà nước các tổ chức xã hội , gia đình và
nhà trường .
Nghiên cứu xây dựng và ban hành Luật Internet, trong đó có những quy định cụ
thể về việc quản lý các trang web, các trò chơi game online trực tuyến nhằm tiếp thu
những tiến bộ vượt bậc của công nghệ thông tin, phát huy khả năng tư duy, sáng tạo của
giới trẻ, đồng thời hạn chế tối đa những tiêu cực mà loại hình giải trí này gây ra.
Thứ ba: là tăng cường sự kết hợp chặt chẽ giữa nhà trường –gia đình –xã hội
trong việc quản lý , giáo dục trẻ em cần phải thực hiện tốt công tác tư vấn, tham vấn học
đường và phát huy vai trò của công tác Đoàn, Đội. Môi trường gia đình có tác động tích
cực đến việc hình thành nhân cách, do đó cha mẹ phải là tấm gương tốt để con cái noi
theo. Chính quyền địa phương phải quan tâm, chăm lo cho trẻ em. Cộng đồng không vô
cảm trước những nguy cơ trẻ em bị xâm hại, bạo lực.
Thứ tư : xây dựng môi trường sống an toàn, thân thiện cho mọi trẻ em nhằm
phòng ngừa có hiệu quả các hành vi xâm hại bạo lực đối với trẻ em; ngăn ngừa trẻ em vi
phạm pháp luật, trên cơ sở thực hiện có hiệu quả việc xây dựng xã phường phù hợp với
trẻ em theo Quyết định số 37/2010/QĐ-TTg ngày 22/4/2010 của Thủ tướng Chính phủ
ban hành Quy định tiêu chuẩn xã, phường phù hợp với trẻ em. Đẩy mạnh thực hiện
Cuộc vận động “ Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” do Bộ Giáo dục và
Đào tạo phát động.

15

Tiếp tục củng cố và kiện toàn tổ chức bộ máy quản lý nhà nước về bảo vệ, chăm
sóc trẻ em từ trung ương đến cơ sở; xây dựng cơ chế phối hợp liên ngành trong đó xác
định rõ trách nhiệm của các ngành, các tổ chức trong việc thực hiện công tác bảo vệ,
chăm sóc trẻ em. Phát triển đội ngũ cán bộ xã hội, cộng tác viên, tình nguyện viên đến
tận thôn, bản, khu, ấp…
Tăng cường năng lực và nâng cao chất lượng hệ thống dịch vụ bảo vệ trẻ em, bao
gồm: Dịch vụ bảo vệ trẻ em trong gia đình (dịch vụ tư vấn, tham vấn gia đình và trẻ em;
các trung tâm, điểm công tác xã hội trẻ em …); Dịch vụ bảo vệ trẻ em ngoài môi trường
gia đình (cơ sở bảo trợ xã hội, cơ sở trợ giúp trẻ em, trường giáo dưỡng..); Dịch vụ hỗ
trợ khẩn cấp dành cho trẻ em bị xâm hại, bạo lực.
Như vậy Việt Nam cần phải có những biện pháp tích cực cụ thể, để lôi kéo toàn bộ
xã hội quan tâm, cùng chung tay góp sức đẩy mạnh công tác bảo vệ quyền trẻ em, đối
phó với nạn bạo lực trong gia đình,
KẾT LUẬN
Theo đà phát triển của xã hội Việt Nam đang từng bước thực hiện quá trình công
nghiệp hóa hiện đại hóa, kéo theo đó là hàng loạt các tệ nạn xã hội phát sinh, cuộc sống
gia đình ngày càng trở nên có nhiều phức tạp nếu không có bản lĩnh sẽ dẫn đến gia đình
không hòa hợp, khi đó nguy cơ trẻ em bi xâm hại là rất lớn. Chính vì vậy cần đưa ra các
biện pháp bảo vệ trẻ em đúng đắn phù hợp với thực tại, nhất là phải giáo dưỡng ý thức
của người trưởng thành để chăm sóc, bảo vệ trẻ em, đảm bảo được hạnh phúc gia đình.

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

16


1. giáo trình Luật Hôn Nhân và Gia Đình, Nhà xuất Bản: Công an nhân dân Hà Nội
Năm 2009

2. Bộ Luật Hôn Nhân và Gia Đình Năm 2005
3. Luật Bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em năm 2004
4. www.tailieu.vn
5. www.tienphong.vn
6. www.hcm.edu.vn

17