Tiểu luận giải quyết khiếu nại của công dân về lĩnh vực giải phóng mặt bằng

TRƯỜNG ĐÀO TẠO CÁN BỘ LÊ HỒNG PHONG

LỚP BỒI DƯỠNG NGẠCH CHUYÊN VIÊN K6A - 2015

TIỂU LUẬN TỐT NGHIỆP
Tên đề tài: Giải quyết khiếu nại của công dân
về lĩnh vực giải phóng mặt bằng
Họ tên:

Nguyễn Trung Hiếu

Đơn vị:

Ban quản lý các dự án trọng điểm

Lớp:

Bồi dưỡng ngạch chuyên viên K6A

Hà Nội, năm 201


Lời nói đầu
Đất n-ớc ta đang trong thời kỳ đổi mới và phát triển. Để tiến hành
công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất n-ớc, quy hoạch mở rộng xây dựng mới
các tuyến đ-ờng giao thông, xây dựng các khu đô thị, khu dân c- mới, khu
du lịch là tất yếu khách quan trong quá trình phát triển kinh tế- xã hội,
đặc biệt là ở các đô thị có mật độ dân số cao.
Công tác thu hồi đất, chuyển mục đích sử dụng đất và giải phóng
mặt bằng để xây dựng các công trình phục vụ lợi ích quốc gia, lợi ích
công cộng là đ-ờng lối, chủ tr-ơng đúng đắn của Đảng và Nhà n-ớc ta.

Song cụm từ Giải phóng mặt bằng luôn gây nhức nhối, khó khăn phức
tạp đối với cả ng-ời dân và cơ quan nhà n-ớc. Bởi giải phóng mặt bằng ảnh
h-ởng nhiều mặt đến đời sống xã hội của nhân dân, động chạm tới quyền
lợi sát s-ờn của dân .
Bên cạnh tâm lý ng-ời dân không muốn phải di chuyển nơi ăn, ở vốn
đã gắn bó với họ từ nhiều năm, thậm chí nhiều đời, công tác giải phóng mặt
bằng còn khó khăn bởi chính sách bồi th-ờng, hỗ trợ bố trí tái định c- ch-a
đ-ợc hài hoà bởi các lợi ích giữa nhà n-ớc, chủ đầu t- và ng-ời dân bị thu
hồi đất.
Hà Đông là một quận thuộc thủ đô Hà Nội, nằm bên bờ sông Nhuệ,
cách trung tâm Hà Nội 11 km về phía Tây. Phía Đông giáp huyện Thanh
Trì, quận Thanh Xuân; phía Bắc giáp huyện Từ Liêm, huyện Hoài Đức;
phía Tây giáp các huyện Quốc Oai, Hoài đức, Ch-ơng Mỹ; phía Nam giáp
các huyện Thanh Oai, Ch-ơng Mỹ. Tổng diện tự nhiên 47,9174 km 2, gồm
17 ph-ờng: Quang Trung, Nguyễn Trãi, Vạn Phúc, Hà Cầu, Văn Quán, Mộ
Lao, La Khê, Phú La, Kiến H-ng,Yên Nghĩa, Phú L-ơng, Phú Lãm, D-ơng
Nội, Biên Giang và Đồng Mai. Trong những năm gần đây Hà Đông triển
khai rất nhiều dự án thu hồi đất để xây dựng các khu đô thị mới nh- đô thị
Dương Nội, đô thị La Khê, đô thị Văn Phú; Xây dựng và mở rộng các
tuyến đ-ờng nh- đ-ờng Lê Văn L-ơng, đ-ờng Lê Trọng Tấn, đ-ờng Ngô
Quyền, đường trục Trung tâm hành chính, đường Nguyễn Khuyến.Công
tác GPMB mỗi dự án đều gặp khó khăn, đối với các dự án thu hồi đất nông
1


nghiệp, đất là t- liệu sản suất của nông dân, đồng ruộng đã gắn bó với họ
bao đời nay,việc chuyển đổi nghề nghiệp cho nông dân khi bị thu hồi đất
không thể giải quyết trong một sớm một chiều, bên cạnh đó là giá bồi
th-ờng, hỗ trợ khi thu hồi đất còn thấp so với giá thị tr-ờng, vì vậy trong
công tác GPMB luôn gặp phải sự phản đối, bất hợp tác của nhân dân; đối

với các công trình mở rộng đ-ờng giao thông, chủ yếu là phải GPMB đất ở
của dân, nhiều hộ gia đình kinh doanh đó vừa là nơi ở, vừa là nơi buôn bán,
kiếm sống của gia đình, việc di chuyển chỗ ở, bố trí tái định c- luôn là đề
tài nóng bỏng.
Nhìn chung công tác giải phóng mặt bằng, bố trí tái định c- thực hiện
các dự án trên địa bàn Hà Đông đã gặp rất nhiều khó khăn, phức tạp, gây
nhiều áp lực cho cơ quan nhà n-ớc, gây bức xúc cho nhân dân.
Đề tài đề cập đến các tình huống cụ thể cần tháo gỡ, giải quyết trong
công tác giải phóng mặt bằng, bố trí tại định c- thực hiện dự án mở rộng
đ-ờng Ngô Quyền, Quận Hà Đông cho thấy GPMB luôn nhức nhối, nan
giải, nhạy cảm, đây luôn là bài toán khó trong công tác quản lý nhà n-ớc.

2


PHầN i: mô tả tình huống
I.1.Hoàn cảnh xuất hiện tình huống:
Dự án đầu t- xây dựng mở rộng đ-ờng Ngô Quyền giai đoạn I (đoạn
từ cầu Am đến cầu Chùa Ngòi), quận Hà Đông đ-ợc UBND tỉnh Hà Tây
phê duyệt theo Quyết định số 1533/QĐ-UBND ngày 23/8/2007
Ngày 07/3/2008, UBND tỉnh Hà Tây ban hành Quyết định số
493/QĐ-UBND về việc phê duyệt ph-ơng án tổng thể bồi th-ờng, hỗ trợ
GPMB dự án đ-ờng Ngô Quyền giai đoạn I (đoạn từ cầu Am đến cầu Chùa
Ngòi), thành phố Hà Đông.
Ngày 07/4/2008, UBND tỉnh Hà Tây ban hành Quyết định số
803/QĐ-UBND về việc thu hồi 6.972,1 m 2 đất thuộc địa giới hành chính
ph-ờng Quang Trung, ph-ờng Vạn Phúc, thành phố Hà Đông; giao Ban
quản lý các dự án trọng điểm phát triển đô thị Hà Nội thực hiện dự án
đ-ờng Ngô Quyền giai đoạn I (đoạn từ cầu Am đến cầu Chùa Ngòi).
I.2.Mô tả tình huống:

Thực hiện Quyết định số 803/QĐ-UBND về việc thu hồi 6.972,1 m2
đất thuộc địa giới hành chính ph-ờng Quang Trung, ph-ờng Vạn Phúc,
thành phố Hà Đông; giao Ban quản lý các dự án trọng điểm phát triển đô
thị Hà Nội thực hiện dự án đ-ờng Ngô Quyền giai đoạn I (đoạn từ cầu Am
đến cầu Chùa Ngòi).
Uỷ ban nhân dân quận Hà Đông đã thành lập Hội đồng bồi th-ờng,
hỗ trợ và tái định c- quận Hà Đông; Thành lập Tổ công tác GPMB; Xây
dựng Kế hoạch triển khai công tác GPMB thực hiện dự án.
Tổ chức hội nghị phổ biến chủ tr-ơng thu hồi đất, kế hoạch GPMB
đến Đảng uỷ, HĐND, UBND, MTTQ, các ngành, đoàn thể địa ph-ơng.
Tổ chức hội nghị phổ biến chủ tr-ơng thu hồi đất, kế hoạch GPMB
đến các hộ dân.
Tổ công tác GPMB trên địa bàn ph-ờng Vạn Phúc, ph-ờng Quang
Trung đã tiến hành đối soát diện tích đất, kiểm kê tài sản trên đất đến các
3


hộ dân có đất bị thu hồi. Kết quả cho thấy trên toàn tuyến đ-ờng Ngô
Quyền( từ Cầu Am đến Cầu Chùa Ngòi) nh- sau:
* Địa bàn ph-ờng Vạn Phúc:
Tổng số có 42 hộ dân và 2 tổ chức kinh tế có đất nằm trong quy
hoạch dự án. Tổng diện tích vào quy hoạch là: 1.926,3m 2. Gồm đất của các
hộ gia đình có diện tích là: 1.629,1m2, đất của tổ chức kinh tế có diện tích
là: 297,2m2. Trong đó:
Bên phải tuyến có:
* 2 tổ chức kinh tế, diện tích vào quy hoạch là: 297,2m 2.
* 22 hộ gia đình, tổng diện tích đất vào quy hoạch là: 576,6m 2. Gồm:
- 10 hộ dân thuộc khu dân c- cũ, diện tích vào quy hoạch là: 419,8m2.
Theo hồ sơ sử dụng đất của các hộ thì hầu hết đã đ-ợc cấp giấy
chứng nhận quyền sử dụng đất và đủ điều kiện bồi th-ờng theo loại đất ở.

- 12 hộ dân thuộc khu tập thể Xí nghiệp G, diện tích đất vào quy hoạch là:
156,8m2.
Về hồ sơ sử dụng đất thì các hộ đã đ-ợc cấp giấy chứng nhận quyền
sử dụng đất đất khi thanh lý hoá giá nhà theo Nghị định 61/NĐ-CP riêng
đối với phần diện tích đất phía tr-ớc vào quy hoạch để lại không thanh lý.
Bên trái tuyến có:
- 20 hộ sử dụng đất bên bờ máng La Khê, diện tích đất vào quy
hoạch dự án là: 1.052,3m2.
Căn cứ vào hồ sơ sử dụng đất của các gia đình thì diện tích đất các hộ
gia đình đang sử dụng làm nhà ở, nằm trên đất hành lang máng La Khê, do
Công ty thuỷ nông Sông Nhuệ quản lý. Hầu hết các gia đình không có giấy
tờ gì chứng minh về việc sử dụng đất.
* Địa bàn ph-ờng Quang Trung.
Bên phải tuyến.
Tổng số có 41 hộ gia đình và một tổ chức. Tổng diện tích đất vào quy
hoạch là: 2.334,0m2.

4


Phần diện tích vào quy hoạch của 41 hộ này không nằm trong diện
tích đất cấp GCN thanh lý hoá giá nhà theo Nghị định 61/NĐ-CP. Hiện nay
các hộ này đã tháo dỡ giải toả mặt bằng.
Bên trái tuyến
* 22 hộ có đất nằm trong quy hoạch dự án. Nguồn gốc đất của các hộ
do đ-ợc cơ quan chủ quản cho m-ợn tạm để kinh doanh dịch vụ ; 5 hộ đ-ợc
UBND ph-ờng giao cho để trồng cây .
Sau quá trình kiểm kê đất đai, tài sản trên đất, thu thập hồ sơ sử dụng
đất của các cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân sử dụng đất nằm trong quy
hoạch dự án, Hội đồng bồi th-ờng, hỗ trợ và tái định c- đã niêm yết công

khai số liệu kiểm kê tại trụ sở UBND ph-ờng từ ngày 30/9/2008 đến ngày
07/10/2008. Sau đó xây dựng ph-ơng án, dự toán kinh phí bồi th-ờng, hỗ
trợ GPMB, thông qua Hội đồng BTHT & TĐC quận Hà Đông. Hoàn thiện
trình UBND quận phê duyệt.
Ngày 02/6/2009, UBND Quận Hà Đông ban hành Quyết định số
3724/QĐ-UBND về phê duyệt ph-ơng án dự toán kinh phí bồi th-ờng, hỗ
trợ GPMB dự án đ-ờng Ngô Quyền giai đoạn I (đoạn từ cầu Am đến cầu
Chùa Ngòi) địa bàn ph-ờng Vạn Phúc, ph-ờng Quang Trung.
Thực hiện quyết định số 3724/ QĐ-UBND của UBND quận Hà Đông
phê duyệt ph-ơng án dự toán kinh phí bồi th-ờng, hỗ trợ GPMB, Hội đồng
bồi th-ờng, hỗ trợ và tái định c- đã xây dựng kế hoạch niêm yết công khai
ph-ơng án đã đ-ợc phê duyệt và Thông báo cho các hộ gia đình đến nhận
tiền bồi th-ờng, hỗ trợ.
* Việc chi trả tiền bồi th-ờng, hỗ trợ và bàn giao mặt bằng cho nhà n-ớc:
- Đợt 1: 60/60 hộ gia đình và 1 tập thể đã nhận tiền bồi th-ờng hỗ trợ
GPMB và đã bàn giao mặt bằng cho Nhà n-ớc để thực hiện dự án.
- Đợt 2: có 23/44 hộ nhận tiền bồi th-ờng hỗ trợ và 3 tập thể đã nhận tiền
bồi th-ờng hỗ trợ GPMB và đã bàn giao mặt bằng cho Nhà n-ớc để thực hiện
dự án.
- Số hộ ch-a nhận tiền bồi th-ờng hỗ trợ là 21 hộ, bao gồm:
5


+ 13 hộ dãy bờ sông thuộc địa bàn ph-ờng Vạn Phúc.
+ 08 hộ thuộc ph-ờng Quang Trung.
* Việc giao đất tái định c-:
Bên phải tuyến đ-ờng có 63 hộ gia đình có đất nằm vào quy hoạch
dự án. Trong đó :
Có 53 hộ mới đ-ợc nhà n-ớc thanh lý nhà, cấp quyền sử dụng đất
theo quy hoạch năm 1996, một số hộ có một phần diện tích đất nằm trong

quy hoạch dự án, các hộ đang sử dụng tạm thời khi nhà n-ớc ch-a mở rộng
đ-ờng, không nằm trong diện tích đất đã đ-ợc cấp giấy chứng nhận quyền
sử dụng đất. Căn cứ theo quyết định số 18/2008/QĐ-UBND ngày 29/9/2008
của UBND thành phố Hà Nội quy định về chính sách bồi th-ờng, hỗ trợ
GPMB, tái định c- khi thu hồi đất thì diện tích đất thu hồi của các hộ không
đ-ợc bồi th-ờng, diện tích đất còn lại của các hộ đã đ-ợc cấp giấy chứng
nhận quyền sử dụng đất, đủ diện tích đất ở theo quy định nên không phải bố
trí tái định c-.
- Còn lại 10 hộ dân c- thuộc Ph-ờng Vạn Phúc, trong đó có 06 hộ,
diện tích đất thu hồi từ 27 đến 61 m2, nh-ng diện tích đất còn lại ngoài chỉ
giới GPMB lớn hơn diện tích đất ở tối thiểu theo quy định. Căn cứ quyết
định số 18/2008/QĐ-UBND thành phố Hà Nội quy định về chính sách bồi
th-ờng , hỗ trợ và tái định c- khi nhà n-ớc thu hồi đất nên 06 hộ đó chỉ
đ-ợc đền bù đất bằng tiền, không đ-ợc bố trí tái định c-; Có 04 hộ diện tích
đất ở còn lại sau khi bị thu hồi nhỏ hơn diện tích đất ở tối thiểu theo quy
định thì đ-ợc bố trí tái định c-.
Bên trái tuyến có 42 hộ sử dụng đất do tr-ớc đây đ-ợc các cơ quan
đang quản lý, sử dụng đất cho m-ợn, cho thuê sử dụng tạm để kinh doanh
dịch vụ trên đất hành lang máng La Khê. Căn cứ quyết định số
18/2008/QĐ-UBND thành phố Hà Nội quy định về chính sách bồi th-ờng,
hỗ trợ và tái định c- khi nhà n-ớc thu hồi đất không đ-ợc đền bù về đất, chỉ
đ-ợc hỗ trợ một phần công trình xây dựng trên đất và không đủ điều kiện
bố trí tái định c-.
6


Một số hộ gia đình không đ-ợc bố trí tái định c-, nh-ng qua xác
minh họ không có nơi ở nào khác, có hộ khẩu th-ờng trú tại địa ph-ơng nên
UBND quận Hà Đông đã trình UBND Thành phố Hà Nội xem xét bố trí tái
định c- cho các hộ theo chính sách xã hội. Cụ thể UBND thành phố Hà Nội

xét quyết định bố trí tái định c- bằng nhà chung c- cho 10 hộ tại khu đô thị
P tại quyết định số 2354/QĐ-UBND gày 14/6/2010. Nh-ng một số gia đình
ch-a nhất trí với ph-ơng án bố trí tái định c- đã gửi đơn khiếu nại, kiến
nghị với các cơ quan có thẩm quyền đề nghị đ-ợc giải quyết.
I.3. Diễn biến tình huống:
Sau quá trình làm việc công khai, dân chủ, vận dụng các chính sách
pháp luật để GPMB đ-ờng Ngô Quyền kết quả có 83/104 hộ sử dụng đất và
2/2 tổ chức sử dụng đất đã nghiêm chỉnh thực hiện chính sách GPMB của
Nhà n-ớc: nhận tiền đền bù, hỗ trợ, tự tháo dỡ các công trình trên diện tích
đất nằm vào quy hoạch mở rộng đ-ờng để bàn giao mặt bằng cho nhà n-ớc.
Đây là các hộ có phần nhỏ diện tích đất thuộc hành lang giao thông, không
nằm trong diện tích đã đ-ợc cấp giấy chứng nhận QSDĐ, các hộ gia đình
chỉ tạm thời sử dụng nên đến nay việc GPMB t-ơng đối thuận lợi. Đối với
các tổ chức phần đất này là đất l-u không, không xây dựng công trình kiên
cố, nên việc GPMB cũng không có gì khó khăn.
Số hộ ch-a nhận tiền đền bù hỗ trợ và tháo dỡ công trình bàn giao
mặt bằng cho nhà n-ớc là 21/104 hộ. Đây là các hộ thuộc diện sử dụng đất
hành lang trên bờ máng La Khê, do tr-ớc đây đ-ợc các các đơn vị chủ
quản lý sử dụng đất giao, cho thuê, cho m-ợn sử dụng tạm thời để kinh
doanh ; Một số hộ không có giấy tờ về nguồn gốc sử dụng đất, đến nay nằm
vào quy hoạch mở rộng đ-ờng Ngô Quyền. Căn cứ quyết định số
18/2008/QĐ-UBND của UBND thành phố Hà Nội thì các hộ đó không
đ-ợc bồi th-ờng về đất theo loại đất ở, chỉ đ-ợc bồi th-ờng hỗ trợ cây cối,
hoa màu và công trình kiến trúc trên đất. Do ch-a đồng tình với chính sách
đền bù, hỗ trợ GPMB nên các hộ đã không nhận tiền đền bù và không tháo
dỡ di chuyển để trả lại mặt bằng đất cho nhà n-ớc, và có đơn kiến nghị,
7


khiếu nại về giá đất đền bù, chính sách tái định c- đến các cơ quan nhà

n-ớc có thẩm quyền .
*Tr-ờng hợp gia đình ông Nguyễn Văn B, sử dụng thửa đất số 123 tờ
bản đồ số 10 Ph-ờng Quang Trung, diện tích 193 m 2, nay toàn bộ diện tích
đất đó nằm vào quy hoạch đ-ờng Ngô Quyền, hộ ông B phải di chuyển
GPMB.
Theo kết quả xác minh của tổ công tác GPMB và Công an ph-ờng
Quang Trung gia đình ông B gồm 4 hộ ( 4 cặp vợ chồng: vợ chồng ông B
và 3 cặp vợ chồng của 3 ng-ời con trai ông B cùng các cháu nội ông B ) với
12 nhân khẩu đang ở ổn định tại nơi GPMB.
Nguồn gốc thửa đất hộ ông B đang quản lý sử dụng, tr-ớc đây là đất
của Xí nghiệp T, do gia đình ông B đông con, các con ông đã tr-ởng thành
và xây dựng gia đình, ông đã làm đơn đề nghị đ-ợc cấp nhà ở, năm 1986
ông B đã đ-ợc Xí nghiệp T bố trí cho ở 1 lô đất do Xí nghiệp quản lý sử
dụng, từ đó đến nay vợ chồng ông cùng các con vẫn sống ổn định ở đó.
Năm 1990, ông B đã đ-ợc nhà n-ớc bán cho một căn hộ tại khu tập thể
N nh-ng ông B đã bố trí cho 2 ng-ời con trai lớn đã lấy vợ ra ở riêng tại đó.
Qua kết quả phân tích hồ sơ sử dụng đất thì gia đình ông B bị thu hồi
toàn bộ diện tích đất để GPMB xây dựng đ-ờng Ngô Quyền. Căn cứ theo
Điều 8, Nghị định 197/2004/NĐ-CP ngày 3/12/2004 của Chính phủ quy
định về bồi th-ờng, hỗ trợ và tái định c- khi nhà n-ớc thu hồi đất gia đình
ông Nguyễn Văn B không đủ điều kiện bồi th-ờng về đất ở. Xét về chính
sách xã hội, gia đình ông B th-ờng xuyên ăn, ở tại nơi GPMB, không có
chỗ ở nào khác, thì đ-ợc bố trí tái định c- theo quy định tại Điểm D khoản
1, Điều 17, Quyết Định số 18/2008/QĐ-UBND ngày 29/9/2008 của UBND
Thành phố Hà Nội.
Căn cứ vào các chính sách bồi th-ờng hỗ trợ, bố trí tái định c- gia
đình ông B đ-ợc bố trí tái định c- 1 căn hộ tại khu đô thị P- thành phố Hà
Nội, diện tích là 58 m2. Ông B và các con trai ông B không nhất trí với
ph-ơng án bồi th-ờng, hỗ trợ tái định c- của UBND quận Hà Đông nên đã
8

gửi đơn kiến nghị đến cơ quan có thẩm quyền của Quận Hà Đông đề nghị
đ-ợc bố trí đất tái định c- cho 4 hộ gia đình gồm hộ ông B và 3 hộ Nguyễn
Văn N, Nguyễn Văn S , Nguyễn Văn H là con trai ông B. Ngày 2/7/2010
UBND quận Hà Đông đã có văn bản số 1568;1569;1570;1571/UBNDPTQĐ; trả lời đơn kiến nghị của các ông Nguyễn Văn B, Nguyễn Văn N,
Nguyễn Văn S , Nguyễn Văn H là con trai ông B. Trong đó UBND quận Hà
Đông nêu rõ :
Tại thửa đất gia đình ông B đang sử dụng, nay phải GPMB để nhà
n-ớc mở rộng đ-ờng Ngô Quyền thì ông B là chủ dụng đất, đó là đất hành
lang sông Nhuệ, ông B đ-ợc Xí nghiệp T bố trí cho ở tạm . Căn cứ theo
Điều 8, Nghị định 197/2004/NĐ-CP ngày 3/12/2004 của Chính phủ quy
định về bồi th-ờng, hỗ trợ và tái định c- khi nhà n-ớc thu hồi đất gia đình
ông Nguyễn Văn B không đủ điều kiện bồi th-ờng về đất ở. Theo quy định
tại Điểm D khoản 1, Điều 17, Quyết Định số 18/2008/QĐ-UBND ngày
29/9/2008 của UBND Thành phố Hà Nội hộ ông B đ-ợc xét bố trí tái định c-.
Các ông Nguyễn Văn N, Nguyễn Văn S , Nguyễn Văn H là con trai
ông B, không phải là chủ thể sử dụng đất nên không đ-ợc xét bồi th-ờng hỗ
trợ và bố trí tái định c-.
Ngày10/7/2010 ông Nguyễn B và các con trai ông B là Nguyễn Văn
N, Nguyễn Văn S , Nguyễn Văn H, tiếp tục gửi đơn khiếu nại đến Thanh tra
thành phố Hà Nội và UBND thành phố Hà Nội khiếu nại về việc bồi
th-ờng, hỗ trợ và kiến nghị đ-ợc bố trí đất tái định c-. Việc khiếu nại và
kiến nghị của ông B, N, S, H đang đ-ợc UBND thành phố Hà Nội chỉ đạo
các cơ quan có thẩm quyền của thành phố thụ lý giải quyết.
PHầN Ii: xác định mục tiêu giảI quyết tình
huống
II.1. Mục tiêu giải quyết tình huống:
Tình huống đã nêu là một tình huống phức tạp trong số rất nhiều tình
huống khác nhau cần tháo gỡ, giải quyết trong công tác giải phóng mặt

9


bằng, bố trí tái định c- để thực hiện dự án đầu t- xây dựng trên địa bàn
quận Hà Đông. Mục tiêu đặt ra là làm thế nào để ng-ời dân chấp hành
chính sách GPMB của nhà n-ớc, tự di chuyển chỗ ở, trả lại mặt bằng cho
nhà n-ớc thực hiện dự án cải tạo, xây dựng đ-ờng Ngô Quyền: Tr-ớc mắt
các cấp chính quyền cần tuyên truyền, vận động gia đình ông B thực hiện
chính sách của nhà n-ớc, đồng thời hỗ trợ gia đình kinh phí di chuyển nhà,
kinh phí thuê nhà tạm c- theo quy định để gia đình ông B tạm thời có chỗ ở
tr-ớc khi đ-ợc bố trí tái định c-.
Những tình huống phát sinh, chính sách ch-a quy định cụ thể nh- đối
với tr-ờng hợp hộ gia đình con trai của ông B là Nguyễn Văn N, Nguyễn
Văn S , Nguyễn Văn H, cơ quan làm công tác GPMB cần có những quan
điểm đề xuất cụ thể báo cáo các cấp có thẩm quyền xem xét tháo gỡ để đảm
bảo mọi ng-ời dân đều có chỗ ở.
Qua đó đề xuất với nhà n-ớc điều chỉnh chính sách đền bù, hỗ
trợ phù hợp tính đa dạng trong thực tiễn để kịp thời tháo gỡ những
v-ớng mắc trong công tác GPMB.
II.2.Cơ sở pháp lý để giải quyết tình huống:
Trong công tác GPMB dự án đ-ờng Ngô Quyền, UBND quận Hà
Đông đã chỉ đạo Hội đồng bồi th-ờng tái định c- quận và các cơ quan, đơn
vị thực hiện công tác GPMB làm đúng trình tự các b-ớc theo quy định của
pháp luật, đảm bảo tính công khai, dân chủ; Việc áp dụng chính sách bồi
th-ờng hỗ trợ, tái định c- theo đúng quy định của nhà n-ớc. Cụ thể UBND
quận Hà Đông đã vận dụng các văn bản pháp luật để thực hiện công tác
GPMB đó là:
- Luật đất đai năm 2003;
- Nghị định số 197/2004/NĐ-CP ngày 3/12/2004 của Chính phủ về
bồi th-ờng, hỗ trợ và tái định c- khi nhà n-ớc thu hồi đất;

- Nghị định 84/2007/NĐ-CPngày 25/5/2007 của Chính phủ quy định
bổ sung về việc cấp giấy chứng nhận QSDĐ, thu hồi đất, thực hiện quyền sử
10


dụng đất, trình tự bồi th-ờng, hỗ trợ tái định c- khi nhà n-ớc thu hồi đất và
giải quyết khiếu nại về đất đai;
- Quyết định số 18/2008/QĐ-UBND ngày 29/9/2008 của UBND
thành phố Hà Nội ban hành quy định về bồi th-ờng hỗ trợ và tái định c- khi
nhà n-ớc thu hồi đất trên địa bàn thành phố Hà Nội;
- Quyết định số 124/2009/QĐ-UBND ngày 29/12/2009 của UBND
thành phố Hà Nội quy định giá các loại đất trên địa bàn thành phố năm 2010.
Song do trong quá trình thực hiện do thời gian kéo dài, chính sách
thay đổi, do sự hợp nhất Tỉnh Hà Tây và Thành phố Hà Nội nên đã gặp
không ít khó khăn phức tạp trong việc áp dụng chính sách. Các quyết định
của cơ quan nhà n-ớc đã đ-ợc ban hành song các hộ dân phải di chuyển
vẫn ch-a tự giác thực hiện, vẫn có đơn kiến nghị, khiếu nại về chính sách
bồi th-ờng, hỗ trợ, bố trí tái định c-.
PHầN III: Phân tích nguyên nhân và hậu quả
III.1. Nguyên nhân dẫn đến các tình huống nêu trên:
Công tác quy hoạch tổng thể, quy hoạch chi tiết đô thị ch-a đ-ợc các cấp
chú trọng, ch-a phổ biến sâu rộng đến nhân dân từ khi quy hoạch đ-ợc phê duyệt.
Công tác quản lý đất đai, quản lý xây dựng của các cấp chính quyền
địa ph-ơng trong thời gian qua còn lỏng lẻo, ch-a có các biện pháp thiết
thực để quản lý đất công, đất hành lang bảo vệ sông, máng, hành lang giao
thông dẫn đến tình trạng tự do lấn chiếm, làm nhà, xây dựng công trình trái
phép của một số hộ dân.
ý thức chấp hành pháp luật nhà n-ớc của một số hộ dân còn thiếu tự
giác. Họ quan niệm rằng đất l-u không hành lang đ-ờng, hành lang bảo vệ
sông không ai quản lý, có thể tự lấn chiếm làm nhà và sử dụng trong thời

gian dài thì đ-ơng nhiên là đất của gia đình họ, nếu nhà n-ớc thu hồi phải
bồi th-ờng thoả đáng và bố trí tái định c- cho họ.

11


Chính sách bồi th-ờng hỗ trợ, tái định c- của nhà n-ớc thiếu đồng
bộ, th-ờng xuyên thay đổi, ch-a đề cập hết các tình huống đa dạng trong
thực tế diễn ra, giá bồi th-ờng ch-a sát với giá thị tr-ờng, nên khi vận dụng
chính sách đã gặp những v-ớng mắc không nhỏ làm ảnh h-ởng đến tiến độ
GPMB, đồng thời gây bức xúc cho nhân dân.
III.2.Hậu quả của tình huống :
Rất nhiều hộ dân không chấp hành việc di chuyển GPMB, gửi đơn
khiếu nại đến nhiều cấp đề nghị đ-ợc bố trí đất tái định c-, để tự xây dựng
nhà ở, trong đó có các gia đình đông con đã tr-ởng thành và có gia đình
riêng nh-ng không phải chủ thể bị thu hồi đất cũng đề nghị đ-ợc bố trí đất
tái định c-, do không có chỗ ở nào khác.
áp dụng các chính sách bồi th-ờng, hỗ trợ, tái định c- của nhà n-ớc,
các cơ quan có thẩm quyền không thể giải quyết để đáp ứng đ-ợc việc
khiếu nại của dân, dẫn đến tình hình bức xúc trong dân, họ cố tình chây ỳ,
làm chậm tiến độ GPMB ảnh h-ởng chung đến tiến độ dự án, buộc nhà
n-ớc phải c-ỡng chế để GPMB vừa tốn kém công sức, tiền của nhà n-ớc
vừa gây nhức nhối cho xã hội.
PHầN IV :Xây dựng và lựa chọn ph-ơng án giải
quyết tình huống
IV.1. Ph-ơng án xử lý tình huống:
Ph-ơng án xử lý tình huống lựa chọn phải đảm bảo công bằng đúng
pháp luật, hợp tình, hợp lý, đảm bảo quyền lợi hợp pháp và chính đáng cho
dân. Song cũng tránh tr-ờng hợp xử lý mang tính tháo gỡ, khi gặp các
tr-ờng hợp khác t-ơng tự sẽ khó giải quyết.

IV.2. Xây dựng ph-ơng án xử lý tình huống đối với hộ ông
Nguyễn Văn B
*Ph-ơng án 1:
Xét điều kiện cụ thể của gia đình ông B gồm 4 hộ đang sinh sống tại
thửa đất bị thu hồi GPMB, đã tách riêng hộ khẩu, nếu công trình xây dựng
12


nhà ở của 4 hộ đều riêng biệt, nh-ng do nguồn gốc đất là đất hành lang bảo
vệ sông, do Xí nghiệp T bố trí cho ở tạm thời nên không thực hiện đ-ợc
việc chia tách quyền sử dụng đất theo pháp luật, nay cả 4 hộ đều bị GPMB
toàn bộ diện tích đất, không có chỗ ở nào khác. Căn cứ theo Điều 8, Nghị
định 197/2004/NĐ-CP ngày 3/12/2004 của Chính phủ quy định về bồi
th-ờng, hỗ trợ và tái định c- khi nhà n-ớc thu hồi đất gia đình ông Nguyễn
Văn B không đủ điều kiện bồi th-ờng về đất ở; Căn cứ theo quy định tại
Điểm D khoản 1, Điều 17, Quyết Định số 18/2008/QĐ-UBND ngày
29/9/2008 của UBND Thành phố Hà Nội, đề nghị UBND thành phố Hà Nội
bố trí tái định c- bằng căn hộ cho ông Nguyễn Văn B, và 3 hộ gia đình con
trai ông B là Nguyễn Văn N, Nguyễn Văn S , Nguyễn Văn H.
*-u điểm : Giải quyết đ-ợc chỗ ở tái định c- cho 4 hộ thuộc gia đình
ông B, sẽ thuận lợi cho công tác GPMB thực hiện dự án mở rộng đ-ờng
Ngô Quyền.
*Nh-ợc điểm : Nếu giải quyết tái định c- cho ông Nguyễn Văn B và
Nguyễn Văn N, Nguyễn Văn S , Nguyễn Văn H là các con ông B thì đối với
các tr-ờng hợp t-ơng tự ở dự án này và các dự án khác cũng phải giải quyết,
để đảm bảo công bằng, không gây khiếu kiện, nh-ng điều đó trái với quy
định của pháp luật. Vì theo quy định của pháp luật thì ông B là đối t-ợng
sử dụng đất, bị thu hồi đất để GPMB nên chỉ xét bồi th-ờng, hỗ trợ và taí
định c- cho ông B. Còn Nguyễn Văn N, Nguyễn Văn S , Nguyễn Văn H là
các con ông B không phải là chủ sử dụng đất nên không đ-ợc xét bồi

th-ờng, hỗ trợ và bố trí tái định c-.
*Ph-ơng án 2:
Ông B là chủ sử dụng đất bị thu hồi để GPMB, đất đó không hợp
pháp, không đủ điều kiện bồi th-ờng về đất ; Căn cứ theo quy định tại Điểm
D khoản 1, Điều 17, Quyết Định số 18/2008/QĐ-UBND ngày 29/9/2008
của UBND Thành phố Hà Nội, xét điều kiện gia đình ông B có 12 nhân
khẩu, ăn ở th-ờng xuyên tại nơi GPMB, không có chỗ ở nào khác, đ-ợc bố
trí một căn hộ tái định c-. Nguyễn Văn N, Nguyễn Văn S , Nguyễn Văn H
13


là các con ông B, không phải chủ thể bị thu hồi đất GPMB nên không đ-ợc
xét tái định c-.
Các ông Nguyễn Văn N, Nguyễn Văn S , Nguyễn Văn H có nhu cầu
về nhà ở, làm đơn đề nghị với UBND thành phố, Cơ quan quản lý nhà để
đ-ợc mua nhà ở, sớm ổn định cuộc sống.
*Ưu điểm : Ph-ơng án 2 áp dụng đúng chính sách bồi th-ờng, hỗ trợ
và bố trí tái định c- của nhà n-ớc là chỉ bố trí tái định c- đối với chủ thể sử
dụng đất nay bị thu hồi đất, không còn chỗ ở nào khác.
*Nh-ợc điểm: Khó khăn trong công tác GPMB, các cơ quan nhà
n-ớc phải giải quyết nhiều lần khiếu nại, kiến nghị kéo dài của dân làm ảnh
h-ởng đến tiến độ thi công công trình.
IV.3. Lựa chọn ph-ơng án:
Ph-ơng án lựa chọn phải đảm bảo đúng pháp luật, hợp tình, hợp lý và
có tính khả thi. Qua nghiên cứu cho thấy Ph-ơng án 2 là ph-ơng án tối -u
vì đây là ph-ơng án thực hiện đúng chính sách về bồi th-ờng, hỗ trợ, bố trí
tái định c- của nhà n-ớc và của UBND thành phố Hà Nội quy định tại các
văn bản : Nghị định số 197/2004/NĐ-CP ngày 3/12/2004 của Chính phủ;
Nghị định 84/2007/NĐ-CPngày 25/5/2007 của Chính phủ; Quyết định số
18/2008/QĐ-UBND ngày 29/9/2008 của UBND thành phố Hà Nội; Quyết

định số 124/2009/QĐ-UBND ngày 29/12/2009 của UBND thành phố Hà
Nội; Quyết định số 108/2009/QQĐ-UBND ngày 29/9/2009 của UBND
thành phố Hà Nội.
Đồng thời ph-ơng án 2 đáp ứng đ-ợc nhu cầu chính đáng về việc
đ-ợc mua nhà ở sau khi bị GPMB của các hộ thuộc đối t-ợng bị GPMB
không còn chỗ ở nào khác, giúp họ sớm ổn định đời sống, công tác
giải phóng mặt bằng sẽ thuận lợi hơn.

14


PHầN V: lập kế hoạch tổ chức thực hiện
ph-ơng án lựa chọn
V.1. Đối với hộ bị GPMB cần hợp tác với cơ quan nhà n-ớc trong
quá trình thực hiện công tác giải phóng mặt bằng:
Hộ gia đình nằm trong quy hoạch phải GPMB cần có thái độ đúng
đắn và nghiêm túc trong việc phối hợp thực hiện từng b-ớc công tác GPMB.
Cần kê khai đầy đủ nội dung biểu mẫu theo quy định, cung cấp đầy đủ giấy
tờ liên quan đến nhà, đất bị thu hồi; Giấy tờ xác minh về nhân hộ khẩu của
chính quyền địa ph-ơng. Gia đình có nhiều hộ cùng sống trên một thửa đất
có đơn xin bố trí tái định c- gửi các cơ quan có thẩm quyền xem xét giải
quyết.
V2. Đối với chính quyền địa ph-ơng:
Trong công tác giải phóng mặt bằng chính quyền địa ph-ơng đóng
vai trò rất quan trọng, chính quyền địa ph-ơng cần cung cấp đầy đủ các
giấy tờ, sổ sách, bản đồ, các biên bản xử phạt hành chính về đất đai, xây
dựng (nếu có) của các hộ gia đình nằm trong quy hoạch GPMB. Bên cạnh
đó chính quyền địa ph-ơng còn phải xác minh rất rõ ràng, đầy đủ về tình
trạng ăn ở, nhân hộ khẩu của các hộ diện GPMB
V.3. Đối với cơ quan chuyên môn làm công tác GPMB:

Cán bộ tham gia công tác GPMB cần phối hợp chặt chẽ với chính
quyền địa ph-ơng, làm việc một cách công tâm, minh bạch, công khai,dân
chủ, nghiên cứu hồ sơ chi tiết, hiểu và vận dụng đúng chính sách pháp luật
để đảm bảo quyền lợi ng-ời dân và đúng pháp luật.
Kịp thời đề xuất, tham m-u cho các cơ quan nhà n-ớc giải quyết,
tháo gỡ những v-ớng mắc trong quá trình thực hiện.
V.4. Giải pháp thực hiện ph-ơng án 2:
UBND quận Hà Đông báo cáo tình hình cụ thể công tác GPMB
đ-ờng Ngô Quyền, nêu rõ những khó khăn, v-ớng mắc đồng thời đề xuất
ph-ơng án tháo gỡ, đề nghị UBND thành phố Hà Nội xét các đặc thù riêng
của dự án bố trí quỹ nhà để xét cho các hộ không đủ điều kiện bố trí tái
15


định c-, không phải chủ thể bị thu hồi đất, nh-ng đang ăn ở ổn định tại nơi
bị thu hồi đất GPMB, không có chỗ ở nào khác đ-ợc xét mua 1 căn hộ để
ổn định đời sống.
Kết luận và kiến nghị
1. Kết luận:
Công tác giải phóng mặt bằng luôn là bài toán đa dạng phức tạp, là
vấn đề nhạy cảm của tất cả các địa ph-ơng. Đề tài chỉ đ-a ra một trong rất
nhiều tình huống trong công tác giải phóng mặt bằng phải giải quyết. Mỗi
dự án, mỗi hộ gia đình khi bị thu hồi đất GPMB đều có những đặc thù khác
nhau, đòi hỏi công tác GPMB phải tiến hành rất thận trọng, công khai, minh
bạch, dân chủ, cán bộ làm công tác GPMB phải nắm rõ chính sách pháp
luật của nhà n-ớc, vận dụng chính sách đúng đắn, linh hoạt, phù hợp với
thực tế để đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật đồng thời đảm bảo
quyền lợi sát s-ờn của nhân dân.
Về chính sách bồi th-ờng hỗ trợ, tái định c- của nhà n-ớc cần điều
chỉnh để chia sẻ lợi ích giữa nhà n-ớc, chủ đầu t- và ng-ời dân đồng thời

Nhà n-ớc cần quan tâm hơn nữa đến công tác tạo việc làm, chuyển đổi cơ
cấu ngành nghề cho các địa ph-ơng bị thu hồi đất; Cần đ-a ra các lộ trình
cụ thể trong việc chuyển đổi cơ cấu ngành nghề, đào tạo việc làm, từng
b-ớc ổn định đời sống nhân dân tr-ớc khi thu hồi đất, có nh- vậy công tác
giải phóng mặt bằng mới từng b-ớc đ-ợc tháo gỡ.
Đối với các Dự án thu hồi đất liên quan đến việc bố trí tái định
c-, Nhà n-ớc cần quan tâm đến việc quy hoạch nh à, đất tái định c- tại
địa ph-ơng thu hồi đất giải phóng mặt bằng để ng-ời dân bị thu hồi đất
không bị xáo trộn nhiều cuộc sống sinh hoạt th-ờng nhật nh- công việc,
học hành
Nhà n-ớc sớm công khai quy hoạch các dự án đ-ợc phê duyệt, tuyên
truyền các chính sách liên quan đến quyền lợi và nghĩa vụ của nhân dân
trong tr-ờng hợp bị thu hồi đất GPMB để nhân dân nắm bắt và chủ động.
16


2. Kiến nghị:
Qua nghiên cứu các tình huống thực tế diễn ra trong công tác GPMB,
tôi xin kiến nghị với một số nội dung nh- sau:
- Nhà n-ớc cần ban hành bổ sung chính sách bồi th-ờng, hỗ trợ, tái
định c- đề cập tới nhiều tình huống phức tạp đã diễn ra trong thực tế. Xây
dựng giá bồi th-ờng, hỗ trợ tái định c- t-ơng đối sát với giá thị tr-ờng đảm
bảo quyền lợi cho ng-ời dân khi bị thu hồi đất, giải phóng mặt bằng.
- Nhà n-ớc ban hành các chính sách đào tạo, chuyển đổi nghề
nghiệp, tạo việc làm cho các đối t-ợng trong độ tuổi lao động bị thu hồi đất
nông nghiệp, tạo điều kiện cho ng-ời lao động có việc làm tr-ớc khi bị thu hồi đất.
- Nhà n-ớc quy hoạch, xây dựng các khu nhà chung c- t-ơng đối gần
và thuận lợi trong từng khu vực để ng-ời dân khi bị thu hồi đất, GPBM đ-ợc
bố trí tái định c- với chỗ ở mới trong t-ơng lai gần sẽ thuận lợi đảm bảo điều
kiện sống, công tác và học tập của nhân dân không bị xáo trộn nhiều.

- Xây dựng quy hoạch tổng thể và quy hoạch chi tiết đô thị, các cấp
các cấp chính quyền phổ biến sâu rộng để nhân dân nắm đ-ợc quy hoạch,
tuyên truyền nhân dân tự giác thực hiện quy hoạch.
- Th-ờng xuyên kiểm tra, đánh giá quy hoạch chi tiết đã đ-ợc phê
duyệt để tham m-u cấp có thẩm quyền kịp thời điều chỉnh đảm bảo tính khả
thi của quy hoạch chi tiết.
- Tăng c-ờng công tác quản lý đất đai, cấp giấy chứng nhận quyền sử
dụng đất cho các tổ chức, hộ gia đình để việc sử dụng đất đi vào nề nếp,
thuận tiện cho công tác quản lý đất đai của các cấp chính quyền, thuận lợi
khi nhà n-ớc thu hồi đất để thực hiện dự án.
- Kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm khắc với các tr-ờng hợp lấn
chiếm đất công, xây dựng trái phép đảm bảo kỷ c-ơng, pháp luật trong việc
quản lý sử dụng đất.
- Trong công tác giải phóng mặt bằng các cấp chính quyền địa
ph-ơng cần chú trọng và tăng c-ờng việc tuyên truyền, vận động ng-ời dân
17


tự giác chấp hành chủ tr-ơng, chính sách của nhà n-ớc; Hạn chế mức thấp
nhất các tr-ờng hợp ng-ời dân chây ỳ không tự giác chấp hành việc giải
phóng mặt bằng, phải áp dụng biện pháp c-ỡng chế.
Tài liệu tham khảo
- Luật đất đai năm 2003;
- Nghị định số 197/2004/NĐ-CP ngày 3/12/2004 của Chính phủ về
bồi th-ờng, hỗ trợ và tái định c- khi nhà n-ớc thu hồi đất;
- Nghị định 84/2007/NĐ-CPngày 25/5/2007 của Chính phủ quy định
bổ sung về việc cấp giấy chứng nhận QSDĐ, thu hồi đất, thực hiện quyền sử
dụng đất, trình tự bồi th-ờng, hỗ trợ tái định c- khi nhà n-ớc thu hồi đất và
giải quyết khiếu nại về đất đai;
- Quyết định số 18/2008/QĐ-UBND ngày 29/9/2008 của UBND

thành phố Hà Nội ban hành quy định về bồi th-ờng hỗ trợ và tái định c- khi
nhà n-ớc thu hồi đất trên địa bàn thành phố Hà Nội;
- Quyết định số 124/2009/QĐ-UBND ngày 29/12/2009 của UBND
thành phố Hà Nội quy định giá các loại đất trên địa bàn thành phố năm
2010;
- Quyết định số 108/2009/QQĐ-UBND ngày 29/9/2009 của UBND
thành phố Hà Nội ban hành quy định về bồi th-ờng hỗ trợ và tái định c- khi
nhà n-ớc thu hồi đất trên địa bàn thành phố Hà Nội.

18


Mục lục
Lời nói đầu1-2
PHầN i: mô tả tình huống........................................................3-9
II.1.Hoàn cảnh xuất hiệntình huống.................................................
II.2.Mô tả tình huống: .. ........
II.3. Diễn biến tình huống: ................................
PHầN II: xác định mục tiêu giảI quyết tình huống.9-11
II.1. Mục tiêu giải quyết tình huống:........
II.2.Cơ sở pháp lý giải quyết tình huống:.
PHầN Iii: phân tích nguyên nhân và hậu quả............11-12
III.1. Nguyên nhân dẫn đến các tình huống :...............
III.2. Hậu quả của tình huống :....................................................
PHầN IV: xây dựng và lựa chọn ph-ơng án giải
Quyết tình huống.................................................................12-14
IV.1. Ph-ơng án chung xử lý tình huống: ........
IV.2. Xây dựng ph-ơng án xử lý tình huống: ..........
IV.3. Lựa chọn ph-ơng án:.....
PHầN V: Lập kế hoạch tổ chức thực hiện ph-ơng án

lựa chọn..........................................................................................15-16
V.1. Đối với hộ bị GPMB cần hợp tác với cơ quan nhà n-ớc trong
quá trình thực hiện công tác giải phóng mặt bằng:
V.2. Đối với chính quyền địa ph-ơng: ..
V.3. Đối với cơ quan chuyên môn làm công tác GPMB:..
Kết luận và Kiến nghị.16-18
VI.1. Kết luận:.....
19


VI.2. KiÕn nghÞ:………………………………………………..........
Tµi liÖu tham kh¶o …………………………………………......18

20