Bài giảng sinh học 8 thực hành tìm hiểu chức năng liên quan tới cấu tạo của tủy sống (9)

HỆ THẦN KINH

TK TRUNG ƯƠNG

NÃO BỘ TỦY SỐNG

TK NGOẠI BIÊN

DÂY TK

HẠCH TK


BÀI 44
THỰC HÀNH: TÌM HIỂU CHỨC
NĂNG LIÊN QUAN ĐẾN CẤU
TẠO CỦA TỦY SỐNG


NỘI DUNG:
I. MỤC TIÊU
II- PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC
III- NỘI DUNG VÀ CÁCH TIẾN HÀNH
IV- THU HOẠCH


- NỘI DUNG VÀ CÁCH TIẾN HÀNH

Tìm hiểu chức năng của tủy sống:

Kĩ thuật hủy não để có ếch tủy:
Cầm ếch trong tay trái:
Ngón cái, ngón giữa cầm dọc 2 bên thân
h đến ngang “ nách”.
Ngón trỏ đặt trên sống lưng ếch
2 ngón còn lại giữ chặt 2 chân sau của ếch.
ay phải cầm kim nhọn, đặt mũi kim sát trên da
ữa sọ não. Đẩy nhẹ mũi kim sát xương sọ (chính
ữa – một hố khớp đầu cổ), dựng đứng kim và xoáy
ẹ (ban đầu ếch có phản ứng che mặt)
húc đầu ếch xuống đất, xoay mũi kim hướng về
u để luồn kim vào phá não


Treo ếch lên giá
( như hình bên)
Và tiến hành thí
Nghiệm 1,2,3


Bảng 44.Thí nghiệm tìm hiểu chức năng của tủy sống
Bước
TN

1

2

Điều kiện
TN

Ếch đã
hủy não
để nguyên
tủy

TN Cường độ và vò trí kích thích

1

Kích thích nhẹ 1 chi sau
bên phải bằng HCl 0.3%

2

Kích thích mạnh chi sau
phải đó bằng HCl 1%

3

Kích thích rất mạnh chi
sau phải đó bằng HCl 3%

4

Kích thích rất mạnh
chi sau bằng HCl 3%
Kích thích rất mạnh chi
trước bằng HCl 3%

Cắt ngang

tủy

Kết quả
quan sát

? Từ kết quả5đó, dựa vào hiểu biết về
phản xạ,
em
có
thể
nêu
lên
những
dự
Kích
thích
rấ
t
mạ
n
h
chi
6
Hủy tủy
trước bằ
ng HCl 3%
gì
trênvề chức
đốn
năng

của tủy sống
3
Vết cắt
ngang

7

Kích thích rất mạnh chi
sau bằng HCl 3%


Tiến hành thí nghiệm:
Bước 1:Ếch đã hủy não để
nguyên tủy sống

Thí nghiệm 312
HCL
HCL0,3%
3%
1%


Bảng 44.Thí nghiệm tìm hiểu chức năng của tủy sống
Bước
TN

1

Điều kiện
TN

Ếch đã
hủy não
để nguyên
tủy

TN Cường độ và vò trí kích thích

Kết quả
quan sát

1

Kích thích nhẹ 1 chi sau
bên phải bằng HCl 0.3%

Co chi sau
bên phải

2

Kích thích mạnh chi sau
phải đó bằng HCl 1%
Kích thích rất mạnh chi
sau phải đó bằng HCl 3%

Co cả 2
chi sau

3

Co cả 4
chi

4 phải
-- Trong
Trongtủy
tủysống
sốngchắc
chắc
phảicó
cónhiều
nhiềucăn
căncứ
cứthần
thầnkinh
kinhđiều
điều
Kích thích rất mạnh
khiển
các
chi
khiểnsự
sựvận
vậnđộng
độngcủa
củachi
các
chi
sau

bằng HCl 3%
Cắt ngang
2 căn
--Các
với
Các
căncứ
cứ
phải5có
cóliên
liên
hệ
vớirấnhau
nhau
đườngliên
liênhệ
hệ
tủđó
yđóphải
Kíchhệ
thích
t mạntheo
htheo
chi đường
dọc
dưới
dọc((khi
khikích
kíchthích
thíchmạnh

mạnh
các
chi
dưới
thìcả
cảchi
chitrên
trêncũng
cũng
trướccác
bằngchi
HCl
3% thì
co)
co) Hủy tủy 6 Kích thích rất mạnh chi
3

trước bằng HCl 3%
trên
CácVếdự
đốn7 đó sẽ được khẳng định qua các
t cắt
Kích thích rất mạnh chi
thí
nghiệm tiếp
theo
( Các
ngang
sau bằ
ng HCl

3% em theo dõi)


Bước 2: Cắt ngang tủy sống ở đôi dây thần kinh 1
và 2 (nhưng chưa hủy tủy sống)
Thí nghieäm 5
HCL 3%
x

Thí nghieäm 4
HCL 3%


Bước 3: Đã hủy tủy sống ở trên vết cắt
giữa đôi dây thần kinh 1 và 2.
Thí nghieäm 6
HCL 3%

Thí nghieäm 7
HCL 3%


Bảng 44.Thí nghiệm tìm hiểu chức năng của tủy sống
Bước
TN

Điều kiện
TN

TN

Cường độ và vò trí
kích thích

1

Kích thích nhẹ 1 chi sau
bên phải bằng HCl 0.3%

Kết quả
quan sát
Co chi sau
bên phải

Ếch đã
Cho biết:
Co cả 2 chi
thích
mạnmục
h chi sau
2 Kích
hủ
yThí
não nghiệm
?
4,5
nhằm
đích
gì?
1

sau
phải đó bằng HCl 1%
để nguyên
? Thí nghiệm
6, 7 có thể khẳng đinh được điều gì
tủy
Co cả 4 chi
3 Kích thích rất mạnh chi
sau phải đó bằng HCl 3%

4
2

Cắ
Cắttngang
ngang
tủ
tủyy

3

Hủ
Hủyytủ
tủyy
trê
trênn
Vế
Vếttcắ
cắtt
ngang

ngang

5

Kích thích rất mạnh
chi sau bằng HCl 3%
Kích thích rất mạnh chi
trước bằng HCl 3%

6

Kích thích rất mạnh chi
trước bằng HCl 3%

7

Kích thích rất mạnh chi
sau bằng HCl 3%


Bảng 44.Thí nghiệm tìm hiểu chức năng của tủy sống
Bước
TN

1

Điều kiện
TN
Ếch đã
hủy não

để nguyên
tủy

2

Cắt ngang
tủy

3

Hủy tủy
trên
Vết cắt
ngang

TN

Cường độ và vò trí
kích thích

Kết quả
quan sát

1

Kích thích nhẹ 1 chi sau
bên phải bằng HCl 0.3%

Co chi sau
bên phải

2

Kích thích mạnh chi sau
phải đó bằng HCl 1%

Co cả 2 chi
sau

3

Kích thích rất mạnh chi
sau phải đó bằng HCl 3%

Co cả 4 chi

4

Kích thích rất mạnh
chi sau bằng HCl 3%
Kích thích rất mạnh chi
trước bằng HCl 3%

Chỉ 2 chi
sau co

6

Kích thích rất mạnh chi
trước bằng HCl 3%

2 chi trước
khơng co nữa

7

Kích thích rất mạnh chi
sau bằng HCl 3%

2 chi sau co

5

Chỉ 2 chi
trước co


Cho biết:
? Thí nghiệm 4,5 nhằm mục đích gì?
? Thí nghiệm 6, 7 có thể khẳng đinh được điều gì
- Thí nghiệm 4, 5: Có sự liên hệ giữa các căn cứ
thần kinh ở các phần khác nhau của tủy sống nhờ
các đường dẫn truyền
- Thí nghiệm 6, 7: Trong tủy sống có nhiều căn cứ
thần kinh điều khiển sự vận động của các chi( vì khi
hủy tủy phần trên vết cắt,kích thích mạnh chi trước
thì chi trước không co, nhưng kích thích chi sau thì
chi sau vẫn co vì còn giữ nguyên phần tủy dưới vết
cắt)

II. Nghiên cứu cấu tạo của tủy sống:
? Hãy đối chiếu các kết quả TN trên, kết hợp quan sát hình
H 44.1, 2 SGK trang 141 hãy hồn thành bảng bn:
Tủy
sống

Đặc điểm
Vò trí

Cấu
tạo
ngoài

Hình
dạng
Màu
sắc
Màng
tủy

Cấu
tạo
trong

Chất
xám
Chất
trắng

TỦY
SỐNG


II- Nghiên cứu cấu tạo của tủy sống.
Tủy sống

Đặc điểm
Vò trí
Hình dạng

Cấu tạo
ngoài

Màu sắc
Màng tủy
Chất xám

Cấu tạo
trong

Chất trắng

Nằm trong ống xương sống (đốt sống
cổ 1 đến hết đốt thắt lưng II)
Hình trụ dài 50cm
Có hai phình: cổ, thắt lưng
Màu trắng bóng
3 lớp: màng cứng, màng nhện, màng

nuôi Bảo vệ và nuôi dưỡng tủy sống
Nằm trong, hình cánh bướm
Nằm ngoài, bao quanh chất xám


II- Nghiên cứu cấu tạo của tủy sống.
1.
1. Cấu
Cấu tạo
tạo của
của tủy
tủy sống:
sống: gồm
gồm chất
chất xám
xám bên
bên
trong
trong và
và chất
chất trắng
trắng bên
bên ngoài
ngoài
2.
2. Chức
Chức năng
năng của
của tủy
tủy sống:

sống:
Là
Là trung
trung khu
khu của
của các
các phản
phản xạ
xạ không
không điều
điều
kiện
kiện
Là
Là đường
đường dẫn
dẫn truyền
truyền dọc
dọc nối
nối các
các trung
trung khu
khu
trong
trong tủy
tủy sống
sống với
với nhau
nhau và
và não

não bộ
bộ


•• Học
Học bài
bài
•• Hoàn
Hoàn thành
thành báo
báo cáo
cáo thu
thu hoạch
hoạch
•• Chuẩn
Chuẩn bị
bị bài
bài 45:
45: ““ Dây
Dây thần
thần kinh
kinh tủy”
tủy”
++ Nghiên
Nghiên cứu
cứu hình
hình vẽ
vẽ 
 cấu
cấu tạo

tạo dây
dây thần
thần kinh
kinh
tủy
tủy
++ Xem
Xem lại
lại bài
bài 6:
6: Phản
Phản xạ(
xạ( hình
hình 6.2)
6.2)