skkn tổ chức môi trường đọc thân thiện tại thư viện trường tiểu học

SKKN : Tổ chức môi trường đọc thân thiện tại Thư viện trường Tiểu học

MỤC LỤC
Tên nội dung
I. PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
2. Mục đích, nhiệm vụ
3. Đối tượng nghiên cứu
4. Phạm vi nghiên cứu
5. Phương pháp nghiên cứu
II. PHẦN NỘI DUNG
1. Cơ sở lí luận
2. Thực trạng
3. Những giải pháp, biện pháp tiến hành
a. Mục tiêu của giải pháp và biện pháp
b. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp, biện pháp
b.1. Thủ tục sử dụng thư viện đơn giản, thời gian mở cửa hợp lý
b.2. Xây dựng vốn tài liệu thân thiện, phù hợp với nhu cầu bạn đọc
b.3. Tổ chức tốt hệ thống lưu trữ và tra cứu thông tin
b.4. Ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động thư viện
b.5. Hình thành môi trường đọc hấp dẫn, tiện nghi
b.6. Xây dựng hình ảnh cán bộ thư viện thân thiện
c. Điều kiện thực hiện các giải pháp, biện pháp
d. Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp
e. Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu
4. Kết quả thu được qua khảo nghiệm
III. PHẦN KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
1. Kết luận
2. Kiến nghị
Tài liệu tham khảo

Trang
3
3
3
4
4
4
4
5
7
7
7
7
7
8
9
9
10
10
11
11,12
13
13
14
16

I. PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Bùi Thị Duyên - Đơn vị: Trường Tiểu học Trần Phú

1


SKKN : Tổ chức môi trường đọc thân thiện tại Thư viện trường Tiểu học

Giáo dục phổ thông là nền tảng rất quan trọng trong việc hình thành và
phát triển nhân cách con người. Luật Giáo dục 2005 đã xác định: “Mục tiêu của
giáo dục phổ thông là giúp cho học sinh phát triển toàn diện về đạo đức, trí
tuệ , thể chất, thẩm mỹ và các kỹ năng cơ bản nhằm hình thành nhân cách con
người Việt Nam xã hội chủ nghĩa, xây dựng tư cách và trách nhiệm công dân…”
( trích Điều 23 của Luật Giáo dục). Vì vậy đổi mới giáo dục gắn liền với sự phát
triển đi lên của đất nước, ngành giáo dục nói chung cần có bước chuyển mình
tích cực bằng “đổi mới phương pháp, nâng cao chất lượng dạy và học” tiến tới
phong trào “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”.
Thư viện trường học đóng một vai trò hết sức quan trọng. Thư viện là
trung tâm sinh hoạt văn hoá chung không chỉ cho giáo viên mà cả đối với học
sinh, nếu thư viện hoạt động tốt sẽ góp phần không nhỏ trong việc nâng cao chất
lượng dạy và học.
Với phương pháp dạy và học hiện nay lấy học sinh làm trung tâm thì thư
viện trường học cũng cần phải thay đổi trong cách phục vụ người đọc với mục
đích đảm bảo học sinh được học tập trong môi trường phát triển toàn diện với
vốn tài liệu phong phú, bổ ích và môi trường học tập gần gũi, thân thiện đòi hỏi
thư viện nói chung, cán bộ thư viện nói riêng cần phải có kế hoạch tổ chức, xây
dựng được môi trường đọc và tạo điều kiện thuận lợi để học sinh học tập phát
triển một cách toàn diện.
Trường Tiểu học Trần Phú nằm trên địa bàn thị trấn Buôn Trấp, huyện
Krông Ana, tỉnh Đăk Lăk hiện nay cũng đang tích cực xây dựng phong trào
“Trường học thân thiện, học sinh tích cực” mà Bộ Giáo dục & Đào tạo đang
phát động trong cả nước. Thư viện trường cũng đã có những đổi mới theo các
chủ trương của nhà trường nhưng chưa đạt được các kết quả như mong muốn,

chưa đáp ứng hết nhu cầu giải trí của bạn đọc, đặc biệt chưa tạo ra được một môi
trường đọc sách có sức hấp dẫn và lôi cuốn học sinh. Với những lý do trên tôi đã
chọn đề tài Tổ chức môi trường đọc thân thiện tại Thư viện trường Tiểu học.
2. Mục tiêu của đề tài
Đề xuất những giải pháp phù hợp nhằm tổ chức, xây dựng môi trường đọc
thân thiện tại trường Tiểu học Trần Phú, huyện Krông Ana, tỉnh Đăk Lăk.
3. Đối tượng nghiên cứu
- Giáo viên và học sinh trường Tiểu học Trần Phú huyện Krông Ana, tỉnh
Đăk Lăk từ năm học 2011 - 2012 đến nay.
- Cơ sở vật chất, trang thiết bị tại thư viện trường Tiểu học Trần Phú.
4. Phạm vi nghiên cứu
Bùi Thị Duyên - Đơn vị: Trường Tiểu học Trần Phú

2


SKKN : Tổ chức môi trường đọc thân thiện tại Thư viện trường Tiểu học

Môi trường đọc của giáo viên và học sinh trường Tiểu học Trần Phú,
huyện Krông Ana, tỉnh ĐăkLăk
5. Phương pháp nghiên cứu
- Phân tích tài liệu lý luận về ngành thư viện .
- Thống kê, phân tích, tổng hợp.
- Điều tra bằng phiếu hỏi.
II. PHẦN NỘI DUNG
1. Cơ sở lý luận
V.I Lê Nin đã từng nói: “Đánh giá một thư viện tốt hay xấu không phải
thư viện đó có bao nhiêu sách quý hiếm mà người quản lý thư viện đó đã phục
vụ và lôi cuốn được bao nhiêu người đọc đến với thư viện”. Vốn tài liệu chỉ thực
sự phát huy khi giá trị của nó được bạn đọc sử dụng, hoạt động của thư viện

nhằm thu hút, tuyên truyền và đưa ra phục vụ các dạng tài liệu, giúp đỡ tới thư
viện trong việc lựa chọn và sử dụng tài liệu một cách hợp lý.
Thư viện trường học thân thiện được hiểu với nghĩa mở về các hình thức
tổ chức phong phú và đa dạng để đáp ứng các hoàn cảnh, đáp ứng yếu tố vùng
miền, điều kiện cơ sở vật chất khác nhau. Thư viện thân thiện là nơi mang lại
cho trẻ em nhiều lợi ích ngoài mục đích đọc sách, tạo cơ hội thuận lợi nhất cho
trẻ em phát triển các tiềm năng của mình một cách toàn diện. Đó là không gian
học tập đa chức năng với các góc hoạt động khác nhau như: góc đọc, góc nghiên
cứu, góc sáng tạo, góc vẽ, góc nghệ thuật…
Bên cạnh việc xây dựng thư viện thân thiện cũng cần hướng tới việc tạo
lập và tổ chức, xây dựng môi trường đọc thân thiện cho các em lứa tuổi thiếu nhi
nhằm tạo cơ sở để hình thành thói quen tìm hiểu và thu nhận các kiến thức sâu
rộng trong kho tài liệu của thư viện. Đặc biệt, trong bối cảnh hiện nay khi các
loại hình giải trí như truyền hình, Internet, các loại trò chơi trực tuyến,... thu hút
các em hơn là đọc sách báo thì việc tổ chức và xây dựng môi trường đọc như thế
nào để lôi cuốn các em đến với thư viện lại càng trở nên cấp thiết.
Mục đích cuối cùng mà thư viện hướng đến là nâng cao chất lượng, hiệu
quả hoạt động của các thư viện nói chung và thư viện trường Tiểu học học Trần
Phú nói riêng, tạo môi trường đọc thân thiện là điều kiện thuận lợi để khuyến
khích việc đọc.
2. Thực trạng
a) Thuận lợi, khó khăn
- Thuận lợi:
Bùi Thị Duyên - Đơn vị: Trường Tiểu học Trần Phú

3


SKKN : Tổ chức môi trường đọc thân thiện tại Thư viện trường Tiểu học

Trường đóng trên địa bàn thị trấn Buôn Trấp thuận lợi cho việc đến lớp
của giáo viên và học sinh
Phần lớn các em học sinh ngoan, có ý thức trong việc sử dụng và gìn giữ,
bảo quản các loại sách báo và tài sản thư viện.
Được sự quan tâm và chỉ đạo sát sao của lãnh đạo nhà trường, đầu tư mua
sắm cơ sở vật chất, các loại sách báo, tài liệu, thiết bị
Thư viện có diện tích 90 m2, trong đó phòng đọc thư viện với 35 chỗ ngồi.
Hiện nay, vốn tài liệu của thư viện là 7136 bản sách và báo - tạp chí,… cùng với
các trang thiết bị hiện đại như: máy vi tính, máy in,… Đã có một cán bộ thư viện
chuyên trách yêu nghề, năng động, sáng tạo và có trách nhiệm nên đã đạt được
nhiều thành tích như sau:
Năm học 2009 - 2010: Sở Giáo dục và Đào tạo công nhận thư viện trường
là Thư viện đạt chuẩn.
Năm học 2010 - 2011 đến nay: Sở Giáo dục và Đào tạo công nhận đạt
danh hiệu Thư viện tiên tiến.
So với “Tiêu chuẩn thư viện trường phổ thông” thì thư viện trường Tiểu
học Trần Phú được bố trí khá thoáng mát và sạch đẹp với diện tích 90m 2 theo
đúng quy định của ngành. Phòng thư viện được đặt nối liền với các dãy phòng
chức năng, có khá nhiều cửa sổ để tận dụng tối đa ánh sáng tự nhiên, trần nhà
cao ráo tạo cho thư viện một không gian thoáng đãng. Vị trí của phòng thư viện
thuận tiện cho cán bộ giáo viên, nhân viên và học sinh có thể đến bất cứ lúc nào
trong giờ giải lao hoặc khi có nhu cầu tra cứu thông tin.
- Khó khăn:
Đa số các em chưa biết sử dụng thư viện, chưa biết khai thác các loại sách
báo, chưa biết tự học, tự bồi dưỡng bằng sách báo. Phần lớn các em đến thư viện
chỉ để đọc những cuốn truyện thiếu nhi. Một số loại sách như truyện thiếu nhi
còn hạn chế cả về số lượng cũng như nội dung truyện.
Thư viện chưa có những phương pháp phục vụ bạn đọc thật sự phù hợp.
Các em đến thư viện chủ yếu vào giờ ra chơi, trong khi đó thời gian ra chơi chỉ
khoảng 20 phút, thời gian đó quá ngắn chưa đủ để các em đọc xong 01 quyển

báo, truyện, điều này làm gián đoạn đến chất lượng sử dụng thư viện của các
em.
b) Thành công, hạn chế
- Thành công:
Từ số sách ban đầu là 1552 bản sách, đa phần là sách tham khảo và sách
truyện thiếu nhi cùng với 5 loại báo, tạp chí và một số tranh ảnh, bản đồ phục vụ
Bùi Thị Duyên - Đơn vị: Trường Tiểu học Trần Phú

4


SKKN : Tổ chức môi trường đọc thân thiện tại Thư viện trường Tiểu học

cho học tập; đến nay vốn tài liệu thư viện lên tới 7136 bản (Sách giáo khoa: 294
bản, sách nghiệp vụ: 909 bản, sách tham khảo: 3655 bản, truyện tranh: 2278
bản); ngoài ra còn có 19 loại tranh ảnh, bản đồ; 5 loại báo và tạp chí, bước đầu
đã đáp ứng được nhu cầu đọc của cán bộ giáo viên và học sinh trong toàn trường
- Hạn chế:
Hoạt động của thư viện vẫn mang tính chất truyền thống, cơ sở hạ tầng,
trang thiết bị kỹ thuật đã cũ, ảnh hưởng đến chất lượng hoạt động thư viện, chưa
phát huy được hết khả năng của thư viện
c. Mặt mạnh, mặt yếu
- Mặt mạnh:
Tổ chức môi trường đọc thân thiện tại thư viện trường Tiểu học là một
trong những nhiệm vụ rất quan trọng đối với bất kỳ cơ quan thông tin- thư viện
nào với mục tiêu là không ngừng nâng cao khả năng thỏa mãn nhu cầu thông tin
của bạn đọc một cách tốt nhất. Tổ chức môi trường đọc thân thiện sẽ giúp cho
thư viện hiểu rõ hơn về đối tượng phục vụ của mình, từ đó thư viện sẽ có cơ sở
định hướng hoạt động phù hợp vói yêu cầu sử dụng tin của bạn đọc. Bạn đọc và
nhu cầu của họ sẽ trở thành cơ sở thiết yếu, định hướng cho hoạt động của thư

viện. Môi trường sống và làm việc, những đặc điểm nghề nghiệp lứa tuổi, giới
tính, trình độ văn hóa……… là những yếu tố ảnh hưởng và quyết định tới việc
tổ chức được một môi trường đọc thân thiện của thư viện.
- Mặt yếu:
Chưa thu hút được lực lượng học sinh tại phân hiệu Buôn Trấp đến với
phòng đọc
Một số học sinh chưa thường xuyên vào thư viện.
d. Nguyên nhân
Cơ sở vật chất, trang thiết bị dùng cho thư viện sạch sẽ, thoáng mát đảm
bảo tốt cho công tác phục vụ bạn đọc.
Lãnh đạo nhà trường quan tâm đến công tác thư viện, thiết bị.
Nhân viên thư viện tâm huyết với nghề, nhiệt tình, có tinh thần trách
nhiệm.
e. Phân tích, đánh giá các vấn đề về thực trạng mà đề tài đặt ra
Diện tích kho sách trong thư viện còn hẹp gây khó khăn cho việc bố trí,
sắp xếp, phục vụ kho mở, số lượng bàn ghế dành cho bạn đọc đọc tại chỗ không
nhiều nên chưa đáp ứng được tối đa nhu cầu của bạn đọc. Bên cạnh đó, trang
thiết bị chuyên dùng chưa được trang bị đầy đủ như: chưa có máy hút bụi, máy
hút ẩm,…gây nhiều trở ngại cho công tác phục vụ bạn đọc.
Bùi Thị Duyên - Đơn vị: Trường Tiểu học Trần Phú

5


SKKN : Tổ chức môi trường đọc thân thiện tại Thư viện trường Tiểu học

Có giới thiệu sách hàng tháng nhưng chưa thật sự lôi cuốn học sinh do bất
cập về thời gian học tập tại các khối lớp.
Tuy thư viện được chú trọng bổ sung hàng năm nhưng cách phân bổ
không đều và chưa phong phú như: sách tham khảo cho giáo viên nhiều, truyện

ngắn, các tác phẩm văn học, sách thiếu nhi bổ sung còn ít
Cán bộ thư viện chưa thật sự tham gia tốt trong việc hướng dẫn đọc,
hướng dẫn sử dụng sách, báo, tư liệu cho học sinh…
3. Giải pháp, biện pháp
a. Mục tiêu của giải pháp, biện pháp
Tìm hiểu được các điều kiện cơ bản để xây dựng được một mô hình thư
viện thân thiện, từ đó đưa ra những giải pháp hữu hiệu, thực tế áp dụng trong
việc xây dựng thư viện thân thiện tại trường Tiểu học Trần Phú.
b. Nội dung và cách thực hiện giải pháp, biện pháp
b.1. Đơn giản thủ tục khi đến với thư viện
Hình thức phục vụ bạn đọc là một trong những hình thức phổ biến thông
tin hay chuyển giao thông tin cho người dùng tin những thông tin mà họ cần
hoặc giúp cho bạn đọc tiếp cận thông tin đó. Trước đây, hình thức phục vụ của
thư viện nhà trường còn mang tính nguyên tắc, thụ động như: thủ tục làm thẻ
cho bạn đọc mượn đọc tại chỗ và về nhà còn quá nguyên tắc, thời gian mở cửa
thư viện chưa hợp lý và còn chênh lệch so với thời gian nghỉ giải lao của bạn
đọc. Vì vậy bản thân tôi đã:
- Đơn giản hóa thủ tục làm thẻ như in sẵn thẻ có chữ ký của Hiệu trưởng,
khi bạn đọc quên thẻ hoặc làm mất thẻ cần xử lý nhanh và đơn giản cho bạn đọc.
- Tăng cường thời gian mở cửa phục vụ bạn đọc phù hợp với thời gian
giải lao của bạn đọc, cụ thể:
Buổi sáng: Từ 9h đến 9h30
Buổi chiều: Từ 15h đến 15h30
Đối với các lớp ở phân hiệu, tôi cùng tổ cộng tác viên đã đem sách, báo,
tài liệu từ thư viện đến tận nơi các em vào chiều thứ ba, năm/ tuần, vì thế, các
em ở phân hiệu cũng có thể đọc sách, báo như các em ở điểm trường chính.
b.2. Xây dựng vốn tài liệu thân thiện, phù hợp với nhu cầu bạn đọc
Phát triển vốn tài liệu và nguồn lực thông tin là nền tảng chính cho mọi
hoạt động của cơ quan thông tin thư viện. Đó chính là cơ sở để tạo ra các sản
phẩm và dịch vụ thông tin, để thực hiện sự hợp tác, trao đổi, chia sẻ nguồn lực

giữa các thư viện và cơ quan thông tin. Việc phát triển nguồn lực thông tin và tổ
chức quản lý khai thác một cách hiệu quả nguồn lực đó có ý nghĩa rất lớn trong
Bùi Thị Duyên - Đơn vị: Trường Tiểu học Trần Phú

6


SKKN : Tổ chức môi trường đọc thân thiện tại Thư viện trường Tiểu học

hoạt động dạy và học ở các trường phổ thông. Do đó lãnh đạo trường Tiểu học
Trần Phú cần chú trọng đầu tư kinh phí để phát triển nguồn lực thông tin cho
Thư viện, cụ thể:
- Phát triển vốn tài liệu phải phù hợp với chức năng, nhiệm vụ của thư
viện.
- Tăng cường kinh phí cho phát triển vốn tài liệu, kinh phí từ ngân sách 15
triệu/ năm, huy động các nguồn tài trợ từ 2000.000 đến 3 000.000 / năm.
- Nâng cao chất lượng và số lượng nguồn lực thông tin.
- Đa dạng hóa loại hình tài liệu: Tài liệu truyền thống, tài liệu điện tử theo
định hướng phát triển thư viện trong thời gian tới.
- Bổ sung đầy đủ các loại tài liệu phục vụ giảng dạy và học tập của giáo
viên và học sinh, tài liệu phục vụ chương trình đổi mới giáo dục.
- Bổ sung tài liệu về Văn kiện của Đảng, các Văn bản Pháp quy, Nghị
quyết của Đảng và nhà nước, của Bộ Giáo dục và Đào tạo.
- Bổ sung các loại sách tra cứu, từ điển mới, Bách khoa toàn thư, các tác
phẩm kinh điển.
- Bổ sung các loại truyện tranh có nội dung ca ngợi những tấm gương
hiếu học, những tấm gương đạo đức...
Phối hợp với các phong trào, hội thi của nhà trường, Đội, công đoàn để
lồng ghép việc tuyên truyền nhằm giới thiệu những cuốn sách, những tài liệu có
nội dung phục vụ thiết thực cho việc dạy và học. Trong đợt thi kể chuyện đạo

đức Hồ Chí Minh, tôi cũng đã giới thiệu đến các em học sinh những cuốn sách
có nội dung về Bác phù hợp với cuộc thi để học sinh có tài liệu tham khảo từ đó
lựa chọn cho mình câu chuyện phuc hợp để trình bày trước hội thi.
b..3. Tổ chức tốt hệ thống lưu trữ và tra cứu thông tin
Tổ chức tốt hệ thống lưu trữ và tra cứu thông tin giúp cho thư viện có thể
tạo lập nên các phương tiện kiểm soát thư mục, tạo ra các điểm truy cập và định
hướng cho bạn đọc trong việc tra cứu sử dụng vốn tài liệu và thông tin một cách
dễ dàng thuận lợi. Vì vậy tại thư viện trường Tiểu học Trần Phú tổ chức tốt hệ
thống lưu trữ nhằm giúp cho cán bộ thư viện kiểm soát được vốn tài liệu của thư
viện mình, từ đó cán bộ thư viện có thể định hướng trong công tác bổ sung, tổ
chức triển lãm, trưng bày giới thiệu sách, biên soạn các thư mục..., giúp bạn đọc
dễ dàng tìm thấy những tài liệu mà mình cần.
Hiện nay, thư viện trường Tiểu học Trần Phú chỉ có mục lục chữ cái, bạn
đọc chỉ có thể tìm tài liệu theo tên tác giả, theo nhan đề, bên cạnh đó thư viện
còn có mục lục quay. Hằng năm, tôi biên soạn 2 thư mục đó là thư mục các tài
liệu toán và thư mục các tài liệu tiếng Việt, giúp bạn đọc đặc biệt là giáo viên dễ
dàng, nhanh chóng tìm được những tài liệu có cùng chủ đề. Trong thời gian tới,
Bùi Thị Duyên - Đơn vị: Trường Tiểu học Trần Phú

7


SKKN : Tổ chức môi trường đọc thân thiện tại Thư viện trường Tiểu học

Thư viện sẽ tiến hành xây dựng mục lục môn loại để bạn đọc có thể tìm tài liệu
theo môn loại khoa học dễ dàng, không tốn nhiều thời gian. Tổ chức tốt hệ
thống lưu trữ thông tin góp phần tạo lập nên bộ máy tra cứu thông tin thư viện,
trên cơ sở đó giúp cho thư viện trường Tiểu học Trần Phú có thể hoạt động tốt
và phục vụ các nhu cầu tra cứu khác nhau của bạn đọc
b.4. Ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động thư viện

Công nghệ thông tin có thể ứng dụng trong hầu hết các chức năng của thư
viện như: kiểm soát tài liệu mới nhập về thư viện từ các nguồn khác nhau, thống
kê, báo cáo số liệu, xử lý tài liệu, xây dựng cơ sở dữ liệu, các phần mềm tiện ích
cho thư viện… Vì vậy, trường Tiểu học Trần Phú đang từng bước hoàn thiện
phần mềm thư viện, việc ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động thư viện
là rất cần thiết, cụ thể:
- Tạo lập cơ sở dữ liệu để phục vụ tra cứu mục lục bằng máy tính. Những
cơ sở dữ liệu thư viện là: Cơ sở dữ liệu sách giáo khoa, cơ sở dữ liệu sách
nghiệp vụ, cơ sở dữ liệu sách tham khảo, cơ sở dữ liệu sách thiếu nhi, cơ sở dữ
liệu báo, tạp chí.
- Chia sẻ cơ sở dữ liệu với các thư viện trong cùng hệ thống và sao chép
các biểu ghi...
- Kết nối mạng thông tin, trao đổi nguồn lực thông tin trong nước và
ngoài nước, khai thác tài nguyên thông tin phục vụ bạn đọc.
- Sử dụng cho việc tra cứu tài liệu (mục lục đọc máy) của cán bộ, giáo
viên, công nhân viên và học sinh trong trường.
- Khai thác thông tin trên mạng.
- Cán bộ, giáo viên, công nhân viên và học sinh có thể tra cứu thông tin
thư mục các tài liệu trong thư viện.
Trong tương lai, thư viện trường Tiểu học Trần Phú cần phải đầu tư cơ sở
hạ tầng công nghệ thông tin với các trang thiết bị hiện đại để việc ứng dụng
công nghệ thông tin trong hoạt động thư viện đạt hiệu quả cao, tăng khả năng
đáp ứng nhu cầu của bạn đọc.
b.5. Hình thành môi trường đọc hấp dẫn, tiện nghi
Để có môi trường đọc sách hấp dẫn và tiện nghi, thư viện phải trang bị và
đầu tư theo đúng chuẩn thư viện được bày trí như phòng đa chức năng: góc đọc,
góc viết, góc nghệ thuật, góc tin học. Đem lại cho học sinh một cảm giác thân
thiện gần gũi, một môi trường đọc sách đầy khoa học và sáng tạo. Góp phần tạo
cho các em học sinh phát triển thói quen đọc và phát triển được tư duy.
Cơ sở vật chất thư viện trường Tiểu học Trần Phú đảm bảo, không gian

bên trong thư viện phải thoải mái và gần gũi, trang thiết bị phải phù hợp. Tạo
Bùi Thị Duyên - Đơn vị: Trường Tiểu học Trần Phú

8


SKKN : Tổ chức môi trường đọc thân thiện tại Thư viện trường Tiểu học

cho bạn đọc có được sự tự do, thoải mái, vui tươi. Đặc biệt bàn ghế thiết kế phù
hợp với lứa tuổi từng đối tượng người dùng tin, tạo cho người dùng tin có được
môi trường đọc sách hấp dẫn, tiện nghi nhằm thu hút bạn đọc đến thư viện. Như
thế mỗi ngày người dùng tin đến thư viện là một niềm vui, để bạn đọc phát triển
những kĩ năng, phương pháp học tập và kĩ năng tìm hiểu, khám phá, sáng tạo
trong môi trường đọc thân thiện.
Năm học 2014 - 2015, trường Tiểu học Trần Phú có khối lớp 2 học theo
Mô hình trường học mới VNEN nên tại mỗi lớp cũng được bố trí một góc thư
viện. Với những lớp này, tôi thường xuyên phối hợp với giáo viên chủ nhiệm
hàng tuần đem sách từ thư viện trường về thư viện từng lớp, sau một tuần giáo
viên chủ nhiệm đem số sách mà các em đã đọc trả về thư viện và tiếp tục mượn
thêm những cuốn mà các em chưa đọc, chính vì vậy, các em học sinh có cơ hội
đọc được nhiều cuốn sách hơn tại phòng đọc thư viện nhà trường và ngay tại góc
thư viện của lớp mình. Trong các năm tiếp theo, tôi sẽ tham mưu với lãnh đạo
nhà trường nhân rộng “góc thư viện lớp” để các em có điều kiện tiếp xúc với
sách báo ngày càng nhiều hơn
b.6 Xây dựng hình ảnh cán bộ thư viện thân thiện
Cán bộ thư viện là linh hồn của thư viện, là người chọn lựa, bảo quản tài
liệu, sắp xếp chúng theo một trật tự nhất định, là nhịp cầu giúp bạn đọc tiếp xúc
với tài liệu một cách chính xác và nhanh chóng. Vai trò, tư cách, hoạt động của
cán bộ thư viện trong trường phổ thông nói chung và thư viện trường Tiểu học
Trần Phú có những nét đặc thù riêng so với các cán bộ thư viện khác. Đối với

học sinh tiểu học trường Tiểu học Trần Phú, do sự phát triển tâm lý ở độ tuổi
này diễn ra không đồng đều, vận động và phát triển theo quy luật riêng, do vậy
bản thân tôi cần phải hiểu được giai đoạn phát triển tâm lý từng lứa tuổi của các
em để có những định hướng phù hợp.
Tôi là người tham mưu đắc lực với Giám hiệu, đề xuất những ý kiến để
xây dựng và kiện toàn thư viện; vận động giáo viên, nhân viên và học sinh tham
gia các phong trào của thư viện. Phối hợp tốt với bộ phận chuyên môn và học
sinh trong nhà trường để thành lập đội cộng tác viên thư viện nhằm hỗ trợ cho
việc tuyên truyền, giới thiệu sách, phục vụ bạn đọc…
Ngoài ra, bản thân tôi không ngừng học tập nâng cao chuyên môn, nghiệp
vụ, trình độ tin học, ngoại ngữ, tham gia học tập các lớp nâng cao trình độ
chuyên môn để làm tốt hơn công tác thư viện của mình
c. Điều kiện để thực hiện giải pháp, biện pháp.
Thư viện được trang bị cơ sở vật chất: Máy tính, máy in, mua sắm thêm
các loại tài liệu tham khảo. Không gian rộng rãi, mát mẻ, cán bộ thư viện được
tham gia các đợt tập huấn bồi dưỡng nghiệp vụ do cấp trên tổ chức.
Bùi Thị Duyên - Đơn vị: Trường Tiểu học Trần Phú

9


SKKN : Tổ chức môi trường đọc thân thiện tại Thư viện trường Tiểu học

d. Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp
Mỗi giải pháp, biện pháp trên đều có mặt mạnh, mặt hạn chế riêng, không
có giải pháp, biện pháp nào là tối ưu, trong quá trình thực hiện nếu thiếu một
trong những giải pháp đó thì đề tài nghiên cứu này khó thành công. Vì vậy, cán
bộ thư viện cần phải biết cách kết hợp các giải pháp, biện pháp với nhau một
cách chặt chẽ, phù hợp thì việc xây dựng môi trường thư viện thân thiện tại
trường tiểu học Trần Phú mới đạt hiệu quả cao.

e. Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu
* Kết quả khảo nghiệm:
Để xác định nhu cầu của người dùng tin và đánh giá chất lượng của thư
viện, cuối học kì I năm học 2014 - 2015, tôi đã tiến hành khảo sát bằng phiếu
hỏi trên 48 giáo viên, nhân viên và 500 học sinh trong toàn trường, thu được kết
quả như sau :
- Đối với giáo viên, công nhân viên :
NỘI DUNG

1. Mục đích sử dụng tài
liệu của bạn đọc
2. Mức độ quan tâm
thường xuyên đến thư
viện
3. Thái độ phục vụ của
cán bộ thư viện
4. Chất lượng tài liệu
của thư viện nhà trường
5. Nhu cầu về nội dung
tài liệu mà người dùng
tin quan tâm
6. Bạn đọc lựa chọn tài
liệu trên cơ sở

Giải trí
Nghiên cứu
Ứng dụng trong
công tác chuyên môn
Mục đích khác
1 - 2 lần/tuần

3 - 5 lần/tuần
5 lần/tuần
Dưới 1 lần/tuần
Tốt
Chưa tốt
Không tốt
Cao
Bình thường
Thấp
SGK
SGV
Tài liệu tham khảo
Các VB pháp luật
Tên sách
Tên tác giả
Tên NXB

Bùi Thị Duyên - Đơn vị: Trường Tiểu học Trần Phú

Trước khi
nghiên cứu
đề tài

Sau khi áp
dụng đề tài

SL
18
5

%
37,5
10,4

SL
8
5

%
16,6
10,4

25

52

30

62,5

0
20
20
3
5
20
20
8
20
15

13
10
15
15
8
25
15
8

0
41,7
41,7
10,4
6,2
41,6
41,6
16,6
41,7
31,2
27,1
20,8
31,2
31,2
16,7
52
31,3
16,7

5
10

30
5
3
38
10
0
25
20
3
5
15
15
13
30
10
8

10,5
20,9
62,5
10,4
6,2
79,1
20,9
0
52
41,6
6,2
10,5
31,2

31,2
27,1
62,5
20,8
16,7
10


SKKN : Tổ chức môi trường đọc thân thiện tại Thư viện trường Tiểu học

- Đối với học sinh :

NỘI DUNG
1. Mục đích sử dụng tài
liệu của bạn đọc
2. Mức độ quan tâm
thường xuyên đến thư
viện
3. Thái độ phục vụ của
cán bộ thư viện
4. Loại hình tài liệu mà
bạn đọc thường sử dụng
5. Hình thức phục vụ
mà bạn đọc quan tâm
6. Mức độ đáp ứng nhu
cầu tài liệu trong thư
viện

Giải trí
Học tập

Hiểu biết thêm
1- 2 lần/tuần
3- 5 lần/tuần
5 lần/tuần
Dưới 1 lần/tuần
Tốt
Chưa tốt
Không tốt
Báo, tạp chí
Sách
Tài liệu khác(bản đồ,
tài liệu điện tử)
Đọc tại chỗ
Mượn về nhà
Tủ sách lưu động
Cao
Bình thường
Thấp

Trước khi
nghiên cứu
đề tài

Sau khi áp
dụng đề tài

SL

%

SL

%

320
100
80
375
50
55
20
325
100
75
155
300

64
20
16
75
10
11
4
65
20
15
40
60

250
170
80
350
100
50
0
350
125
25
150
305

50
34
16
70
20
10
0
70
25
5
30
61

45

0

45

9

200
140
160
215
125
160

40
28
32
43
25
32

190
205
105
245
155
100

38
41
21
49
31

20

* Giá trị khoa học:
Từ kết quả điều tra trên cho thấy sau khi áp dụng đề tài, giáo viên, nhân
viên thường xuyên đến thư viện với mục đích ứng dụng trong công tác chuyên
môn, đối với giáo viên giảng dạy việc đọc để tích lũy kiến thức nhằm phục vụ
cho nhu cầu giảng dạy để truyền đạt nhanh chóng thông tin và tri thức đến học
sinh tiếp thu một cách tốt nhất, công việc chính của giáo viên là giảng dạy nên
việc sử dụng những kiến thức phục vụ cho việc soạn bài và cung cấp kiến thức
cho học sinh là việc làm quan trọng và thường xuyên. Về mức độ quan tâm
thường xuyên đến thư viện, sau khi áp dụng đề tài, giáo viên đến thư viện ngày
càng tăng (3-5 lần/tuần chiếm 62,5%). Về thái độ phục vụ của cán bộ thư viện
cũng có nhiều thay đổi, thái độ phục vụ tốt tăng từ 41,6% lên 79,1%, điều này
chứng tỏ cán bộ thư viện đã có những thay đổi trong công tác phụ bạn đọc, chất
lượng tài liệu của thư viện nhà trường ngày càng cao do có sự chọn lọc các loại
tài liệu đặc biệt là các tài liệu sách tham khảo, sách giáo viên, các văn bản pháp
Bùi Thị Duyên - Đơn vị: Trường Tiểu học Trần Phú

11


SKKN : Tổ chức môi trường đọc thân thiện tại Thư viện trường Tiểu học

luật. Giáo viên lựa chọn tài liệu chủ yếu dựa vào tên sách, thông qua tên sách
giáo viên có thể lựa chọn cho mình những tài liệu cần thiết, không mất nhiều
thời gian.
Học sinh đến thư viện sử dụng với mục đích giải trí là nhiều, các em
thường xuyên tới thư viện hơn, tài liệu mà các em quan tâm khi đến thư viện chủ
yếu là sách báo, truyện tranh, các loại câu đố. Nhu cầu của các em không những
đọc tại chỗ mà còn mượn về nhà để đọc, các tài liệu được bổ sung về thư viện

ngày càng phù hợp với nhu cầu của các em hơn.
4. Kết quả thu được qua khảo nghiệm
Qua quá trình vận dụng các biện pháp, phương pháp trên một cách linh
hoạt, sáng tạo, thư viện trường Tiểu học Trần Phú đã đạt được những thành tích
đáng ghi nhận trong công tác tổ chức môi trường đọc, bước đầu đã đem lại hiệu
quả tích cực, có tác dụng tạo sức hấp dẫn, thu hút và kích thích thói quen đọc
sách của giáo viên, cán bộ, công nhân viên và học sinh trong nhà trường. Thư
viện đã có nhiều cố gắng để tạo ra một không gian đọc, học tập, nghiên cứu
thoải mái, tích cực góp phần đánh thức được sự ham đọc, ham tìm hiểu kiến
thức trong sách báo của đông đảo giáo viên và học sinh. Thực tiễn hoạt động
cho thấy, được ngồi đọc sách trong không gian thoải mái, thân thiện giúp cho
giáo viên và học sinh cảm thấy hứng thú hơn, tiếp thu nhanh hơn. Chính những
hoạt động này đã tạo được sự ham mê đọc sách trong giáo viên và học sinh.
Thư viện trở thành nơi sinh hoạt, giải trí lành mạnh và bổ ích không thể thiếu
đối với các em học sinh khi đến trường, là môi trường thân thiện giúp các em
học tập, sáng tạo và phát triển tư duy.
III. PHẦN KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
1. Kết luận
Thư viện trường học giữ vai trò quan trọng trong việc nâng cao chất
lượng, hiệu quả giáo dục của nhà trường. Năm 2008 Bộ Giáo dục & Đào tạo
phát động phong trào “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” đã
tạo ra một tiền đề cần thiết cho việc phát triển thư viện trường học. Đưa thư viện
các trường phổ thông trong cả nước tự tin hơn, mạnh dạn hơn trong những
phương pháp, hoạt động để dần dần trở thành thư viện trường học thân thiện.
Thực hiện mô hình thư viện trường học giai đoạn mới theo xu hướng mở,
với nguyên tắc là bất cứ lúc nào mình cần tài liệu là có ngay mà không bó vào
khuôn mẫu. Để phục vụ cho việc đổi mới phương pháp, nâng cao chất lượng dạy
và học, nhà trường không ngừng tăng cường xây dựng và hoàn thiện cơ sở vật
chất, đặc biệt là chú trọng đầu tư cho thư viện.
Bùi Thị Duyên - Đơn vị: Trường Tiểu học Trần Phú

12


SKKN : Tổ chức môi trường đọc thân thiện tại Thư viện trường Tiểu học

Nhận thức được thư viện trường học là một bộ phận trọng yếu, là trung
tâm sinh hoạt văn hóa và khoa học của nhà trường cùng với sự quan tâm, đầu tư
đúng mức của nhà trường trong thời gian sắp tới; thư viện trường Tiểu học Trần
Phú sẽ có một bước chuyển mình tích cực trong việc tổ chức môi trường đọc
thân thiện, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho giáo viên và
học sinh.
2. Kiến nghị
- Đối với nhà trường: Đầu tư kinh phí mua sắm thêm một số tài liệu tham
khảo nhất là những tài liệu theo chương trình đổi mới. Mua sắm thêm một số
trang thiết bị hiện đại để cho công tác thư viện nhà trường dần dần trở thành thư
viện trường học thân thiện.
- Đối với Phòng Giáo dục và Đào tạo: Tổ chức các đợt tập huấn về thư
viện để nhân viên thư viện nâng cao thêm kiến thức chuyên môn nghiệp vụ cũng
như học hỏi kinh nghiệm giữa các đồng nghiệp.
Trên đây là một số kinh nghiệm trong việc tổ chức môi trường đọc thân
thiện tại Trường Tiểu học Trần Phú, huyện Krông Ana, tỉnh Đăk Lăk. Tôi mong
có được sự đóng góp những ý kiến từ hội đồng sáng kiến kinh nghiệm cũng như
các bạn để cho việc áp dụng kinh nghiệm này vào hoạt đông thư viện ngày càng
đạt chất lượng và hiệu quả.
Buôn Trấp, ngày 10 tháng 01 năm 2015
Người viết

Bùi Thị Duyên

Bùi Thị Duyên - Đơn vị: Trường Tiểu học Trần Phú

13


SKKN : Tổ chức môi trường đọc thân thiện tại Thư viện trường Tiểu học

XÁC NHẬN CỦA HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN CẤP TRƯỜNG
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN

XÁC NHẬN CỦA HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN CẤP HUYỆN
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN

Bùi Thị Duyên - Đơn vị: Trường Tiểu học Trần Phú

14


SKKN : Tổ chức môi trường đọc thân thiện tại Thư viện trường Tiểu học

TÀI LIỆU THAM KHẢO
STT

1
2
3
4

Tên tài liệu
Tài liệu bồi dưỡng nghiệp vụ thư viện
trường phổ thông
Hỏi - Đáp về công tác thư viện
trường phổ thông
Các tài liệu về xây dựng thư viện
thân thiện
Các văn bản chỉ đạo công tác thư
viện trường học của Nhà nước, Bộ
Giáo dục và Sở Giáo dục.

Bùi Thị Duyên - Đơn vị: Trường Tiểu học Trần Phú

Tác giả
NXB Giáo dục
NXB Giáo dục
NXB Giáo dục
Bộ Giáo dục và Sở Giáo
dục

15