SỬ DỤNG CÁC CÔNG CỤ PHÁI SINH TÍN DỤNG NHẰM GIẢM THIỂU RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG TMCP NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM

S

D NG CÁC CÔNG C PHÁI SINH TệN D NG NH M GI M THI U R I RO TệN D NG T I
NGỂN HÀNG TMCP NGO I TH

NG VI T NAM

USING CREDIT DERIVATIVES TO MITIGATE CREDIT RISK IN JOINT STOCK
COMMERCIAL BANK FOR FOREIGN TRADE OF VIET NAM (VIETCOMBANK)
ThS.Nguy năTh ăChơuăLong – ThS.Tr năTh yăÁiăPh
Tr

ng

ng H S Ph m K Thu t TPHCM
TÓM T T

Các công c phái sinh tín d ng gi ng nh m t h p đ ng b o hi m, trong đó đ i t
các kho n vay tr

c r i ro tín d ng. Tuy nhiên, các công c nƠy ch a đ

ng đ

c b o hi m lƠ

c s d ng r ng rưi t i Vi t Nam.

BƠi vi t nghiên c u v đ c đi m c a các công c phái sinh tín d ng c ng nh th c tr ng vi c s d ng các
công c nƠy trong vi c qu n tr r i ro t i ngơn hƠng Ngo i Th
nh m phát tri n th tr

ng Vi t Nam t đó đ ra m t s đ xu t

ng phái sinh tín d ng t i Vi t Nam c ng nh

Vietcombank đ đ y m nh vi c s d ng các công c phái sinh nƠy trong t

nh ng chu n b c n có c a
ng lai.

ABSTRACT
Credit derivatives are similar to insurance contracts, which are used to mitigate the risk of default on bank
loans. However, these instruments are not widely used in Vietnam. This paper examines characteristics of
credit derivatives and the current use of the mechanism in risk management at Vietcombank in order to
propose solutions to develop credit derivative market in Vietnam, as well as imperative preparations of
Vietcombank to promote the use of these instruments in the future.

1. GI IăTHI UăT NGăQUANăV ăN NăT NGăLụăLU NăC Aă

ăTẨI

1.1. R iăroătínăd ngăvƠăqu nătr ăr iăroătínăd ng
Theo Thomas P.Fitch: ắR i ro tín d ng lƠ lo i r i ro x y ra khi ng i vay không thanh toán đ c
n theo th a thu n h p đ ng d n đ n sai h n trong ngh a v tr n . LƠ r i ro ch y u trong ho t đ ng
kinh doanh c a ngơn hƠngẰ. (Trích Dictionary of Banking systems, Barron’s Edutional Series, Inc, 1997)
Theo quy t đ nh 493/2005/Q -NHNN ngƠy 22/4/2005 c a Th ng đ c Ngơn hƠng nhƠ n c Vi t
Nam ban hƠnh ắQuy đ nh v phơn lo i n , trích l p vƠ s d ng d phòng đ x lỦ r i ro trong ho t đ ng
ngơn hƠng c a t ch c tín d ngẰ thì “R i ro tín d ng là kh n ng x y ra t n th t trong ho t đ ng ngân
hàng c a TCTD do khách hàng không th c hi n ho c không có kh n ng th c hi n ngh a v c a mình
theo cam k t”.

Nguyên nhơn c a r i ro tín d ng có th xu t phát t phía ngơn hƠng, khách hƠng hay bên th ba vƠ
gơy nhi u t n th t nghiêm tr ng không ch đ n ho t đ ng kinh doanh c a ngơn hƠng mƠ còn gơy thi t h i
cho n n kinh t . Vì v y qu n tr r i ro tín d ng luôn lƠ m t bƠi toán khó cho các nhƠ qu n tr ngơn hƠng
trong vi c tìm l i gi i t i u.
Qu n tr r i ro tín d ng lƠ quá trình xây d ng và th c thi các chi n l c, các chính sách qu n lý và
kinh doanh tín d ng nh m đ t đ c các m c tiêu an toàn, hi u qu và phát tri n b n v ng; T ng c ng
các bi n pháp phòng ng a, h n ch và gi m thi u n quá h n, n x u trong kinh doanh tín d ng, t đó
t ng doanh thu, gi m chi phí và nâng cao ch t l ng và hi u qu ho t đ ng kinh doanh c a ngân hàng

1


th ng m i c trong ng n h n và dài h n. (Trích trong K y u h i th o khoa h c c p ngƠnh; Nơng cao
n ng l c qu n tr r i ro c a ngơn hƠng th ng m i Vi t Nam n m 2006).
Qu n tr r i ro tín d ng lƠ m t trong nh ng ho t đ ng ch đ o c a NHTM; Qu n tr r i ro tín d ng
ph i h ng vƠo vi c đ m b o hi u qu ho t đ ng tín d ng vƠ không ng ng nơng cao ch t l ng tín d ng
c a NHTM ngay c trong nh ng đi u ki n th tr ng đ y bi n đ ng, nguy c r i ro không ng ng gia
t ng.
Tr
B

c đơy, công tác qu n tr r i ro truy n th ng t p trung vƠo quy trình g m 4 b

c:

c 1: Xác đ nh r i ro tín d ng

C s cho vi c qu n tr r i ro tín d ng m t cách hi u qu lƠ vi c xác đ nh r i ro hi n có vƠ nh ng r i
ro ti m tƠng trong b t c s n ph m hay ho t đ ng nƠo c a ngơn hƠng. M c r i ro tín d ng mƠ ngơn hƠng
có th ch p nh n đ c ch có th thi t l p đ c sau khi xác đ nh đ c nh ng y u t t o nên r i ro tín

d ng.
B

c 2:

nh l

ng r i ro tín d ng

LƠ vi c đ ra vƠ xem xét l i h n m c r i ro tín d ng, giúp ban đi u hƠnh ngơn hƠng xác đ nh đ c
nguy c r i ro tín d ng c n đ c u tiên theo dõi vƠ ki m soát. Hi n nay, trên th c t có 3 ph ng pháp
đ nh l ng c b n: ph ng pháp th ng kê, ph ng pháp kinh nghi m, ph ng pháp tính toán ậ phân tích
B

c 3: Qu n tr r i ro tín d ng

dõi đ
B

LƠ vi c th c hi n đ y đ các h th ng, các th t c ki m soát, nh đó ban đi u hƠnh có th theo
c m c r i ro tín d ng.

c 4: Ki m soát ho t đ ng qu n tr r i ro tín d ng

R i ro tín d ng đ c ki m soát cùng vi c th c hi n đ y đ các th t c n m trong h th ng ki m
soát n i b , các quy trình kinh doanh vƠ ho t đ ng c a Ngơn hƠng nh m gi m thi u r i ro tín d ng.
1.2. S d ng công c phái sinh tín d ngăđ phòng ng a r i ro tín d ng
NgƠy nay, ngơn hƠng đ c trang b r t nhi u công c đ gi m thi u r i ro tín d ng. Nh ng công c
nƠy bao g m: mua bán n , các công c phái sinh, ch ng khoán hóa,… ơy lƠ nh ng công c hi u qu
trong vi c đi u ch nh r i ro trong danh m c tín d ng. Trong khuôn kh báo cáo nghiên c u nƠy nhóm tác

gi ch nghiên c u v vi c ng d ng công c phái sinh trong vi c phòng ng a r i ro tín d ng.
Theo Ngân hàng thanh toán qu c t (BIS) “Công c phái sinh tín d ng là m t th a thu n cho phép
m t bên (ng i mua s an toàn) chuy n giao m t ph n ho c toàn b r i ro tín d ng cho m t ho c nhi u
bên khác (g i là bên bán s an toàn). R i ro này đ c tính toán trên c s tham chi u v i m t giá tr quy
c c a m t tài s n ho c m t nhóm tài s n tham chi u nào đó mà ng i chuy n giao r i ro có th s h u
ho c không s h u tài s n đó”.
M t cách nhìn khác thì các công c phái sinh tín d ng gi ng nh m t h p đ ng b o hi m, trong đó
đ i t ng đ c b o hi m lƠ các kho n vay tr c r i ro tín d ng. Bên mua s an toƠn (gi ng nh bên mua
b o hi m) ph i tr m t kho n phí cho bên bán s an toƠn đ nh n đ c l i cam k t s b i hoƠn giá tr t n
th t n u s ki n tín d ng x y ra.
Công c phái sinh tín d ng có th phơn thƠnh các lo i nh sau:
a.

Trái phi u ràng bu c/ Trái phi u liên k t r i ro tín d ng (Credit Linked Note)

Trái bi u rƠng bu c lƠ m t công c phái sinh k t h p các đ c tính c a kho n n thông th ng vƠ
h p đ ng quy n ch n tín d ng. Trái phi u nƠy giúp cho t ch c vay v n có th linh ho t h n trong quá
trình thanh toán. Trái phi u rƠng bu c t o cho t ch c phát hƠnh m t đ c quy n trong vi c gi m m c
thanh toán n u x y ra nh ng s ki n tín d ng.

2


b.

H p đ ng trao đ i các kho n r i ro tín d ng (Credit Default Swap)

LƠ h p đ ng hoán đ i tín d ng mƠ trong đó bên mua s an toƠn s ph i tr m t kho n phí cho bên
bán s an toƠn. Kho n phí nƠy đ c xem lƠ m t kho n thu nh p phí đ i v i bên bán. Khi r i ro tín d ng
x y ra (ng i đi vay không tr n ) thì bên bán ph i b i hoƠn l i cho bên mua giá tr c a kho n vay theo

các đi u kho n trong h p đ ng. Ng c l i, r i ro tín d ng không x y ra, t c ng i vay tr tr c h t toƠn
b g c vƠ lưi đúng h n thì h p đ ng s h t hi u l c vƠ bên mua m t toƠn b kho n phí, đi u nay gi ng
nh bên mua tr m t kho n phí đ mua b o hi m cho kho n vay c a mình tr c nh ng s ki n tín d ng
b t l i. Các giao d ch gi a bên mua vƠ bên bán di n ra hoƠn toƠn bí m t, bên tham chi u không h bi t có
giao d ch nƠy b i l bên bán vƠ bên mua đ u không thông báo cho bên tham chi u (t c ng i đi vay bi t).
c.

H p đ ng quy n ch n r i ro tín d ng (Credit Defaut Option)

H p đ ng quy n ch n r i ro tín d ng c ng lƠ m t công c b o đ m cho giá tr c a các kho n cho
vay c a ngơn hƠng, trong đó bên mua s an toƠn s tr phí đ mua quy n ch n bán các kho n n c a
mình, bên bán s an toƠn s cam k t thanh toán theo giá th c hi n trong h p đ ng khi s ki n tín d ng
x y ra. N u nh khách hƠng vay v n tr n nh k ho ch, bên mua s thu đ c nh ng kho n thanh toán
nh d đ nh, h p đ ng quy n ch n s không đ c s d ng vƠ bên mua s m t toƠn b kho n phí tr trên
h p đ ng quy n ch n. Nh ng n u khách hƠng không tr n ho c kho n vay b s t gi m giá tr , bên mua
có quy n yêu c u bên bán thanh toán giá tr t n th t theo cam k t.
d.

H p đ ng trao đ i toàn b thu nh p (Total Return Swap)

LƠ h p đ ng phát sinh tín d ng mƠ bên mua s chuy n giao toƠn b lưi c a kho n vay vƠ b t k s
t ng giá nƠo c a kho n vay, đ i l i bên bán s thanh toán cho bên mua m t m c lưi su t c b n (lưi su t
LIBOR) c ng v i m t t l lưi su t c đ nh vƠ b t c kho n gi m giá nƠo c a kho n vay. Theo h p đ ng
nƠy, các bên s thanh toán cho nhau đ nh k b t k có x y ra s ki n tín d ng hay không vì b n ch t c a
h p đ ng lƠ s trao đ i r i ro vƠ giá tr hai dòng ti n m i bên. N u ng i vay tr n đ y đ hay t ng h ng
m c tín nhi m, bên bán s đ c l i vì giá tr c a kho n vay s t ng lên. H p đ ng nƠy s ch m d t n u
ng i vay không th thanh toán đ c kho n n .
S d ng công c phái sinh tín d ng lƠ m t bi n pháp ch đ ng đ tái c u trúc r i ro tín d ng trong
danh m c mƠ không lƠm thay đ i c c u c a b ng cơn đ i k toán. Cùng v i s phát tri n c a công ngh
ngơn hƠng trong vi c đo l ng vƠ đánh giá r i ro, vi c phát tri n th tr ng chuy n giao các kho n r i ro

tín d ng giúp các ngơn hƠng d dƠng h n trong vi c th c hi n chi n l c v qu n tr danh m c c a mình.
NgoƠi ra, công c phái sinh tín d ng giúp ngơn hƠng gi i quy t s đ i ngh ch trong vi c phát tri n
các m i quan h tín d ng v i vi c đa d ng hóa danh m c.
M c dù công c phái sinh tín d ng r t hi u qu trong vi c gi m thi u r i ro tín d ng nh ng vi c
gi m thi u r i ro nƠy không ph i lƠ hoƠn toƠn tuy t đ i mƠ b n thơn các công c nƠy c ng hƠm ch a
nh ng r i ro c a chính nó. M t d r i ro c th nh sau:
u tiên lƠ r i ro đ i tác, có th bên mua r i ro không th c hi n ngh a v c a mình khi s ki n tín
d ng x y ra ho c ch th c hi n m t ph n cam k t c a mình
Th hai lƠ các v n đ pháp lỦ v h p đ ng nƠy n u không rõ rƠng có th khi n bên mua b thi t
thòi.
Ba là r i ro v thanh kho n có th x y ra, t c ch có bên bán r i ro mƠ không có bên mua.
B n lƠ, ng i bán r i ro khi đư kỦ h p đ ng trao đ i tín d ng, đ ng l c đòi n c a h s y u đi vì
h tin ch c kho n vay c a mình đư đ c b o v . i u nƠy nguy hi m vô cùng cho ng i mua r i ro vì h
không đ c tr c ti p th m đ nh khách hƠng c ng nh theo dõi vƠ thu n .

3


Cu i cùng lƠ r i ro t m c đ t ng quan gi a kho n vay vƠ bên mua r i ro, n u hai y u t nƠy có
đ t ng quan cao, t c kh n ng v n c a kho n vay nh h ng đ n kh n ng thanh toán ngh a v c a
bên mua r i ro vƠ ng c l i thì vi c chuy n giao r i ro gi a các bên lƠ không hi u qu .
2. TH Că TR NGă S ă D NGă CÔNGă C ă PHÁIă SINHă TệNă D NGă T Iă NGỂNă HẨNGă NGO Iă
TH
NGăVI TăNAM
2.1.

Gi iăthi uăt ngăquanăv ăngơnăhƠngăNgo iăth

ngăVi tăNam

Ngơn hƠng Ngo i th ng Vi t Nam tr c đơy, nay lƠ Ngơn hƠng TMCP Ngo i th ng Vi t Nam
(Vietcombank), đ c thƠnh l p vƠ chính th c đi vƠo ho t đ ng ngƠy 01/4/1963, v i t ch c ti n thơn lƠ
C c Ngo i h i (tr c thu c Ngơn hƠng NhƠ n c Vi t Nam). LƠ ngơn hƠng th ng m i nhƠ n c đ u tiên
đ c Chính ph l a ch n th c hi n thí đi m c ph n hoá, Vietcombank chính th c ho t đ ng v i t cách
lƠ m t ngơn hƠng TMCP vƠo ngƠy 02/6/2008 sau khi th c hi n thƠnh công k ho ch c ph n hóa thông
qua vi c phát hƠnh c phi u l n đ u ra công chúng. NgƠy 30/6/2009, c phi u Vietcombank (mư ch ng
khoán VCB) chính th c đ c niêm y t t i S Giao d ch Ch ng khoán TPHCM.
Tr i qua h n 50 n m xơy d ng vƠ phát tri n, t m t ngơn hƠng chuyên doanh ph c v kinh t đ i
ngo i, Vietcombank ngƠy nay đư tr thƠnh m t ngơn hƠng đa n ng, ho t đ ng đa l nh v c, cung c p cho
khách hƠng đ y đ các d ch v tƠi chính hƠng đ u trong l nh v c th ng m i qu c t ; trong các ho t đ ng
truy n th ng nh kinh doanh v n, huy đ ng v n, tín d ng, tƠi tr d án…c ng nh m ng d ch v ngơn
hƠng hi n đ i: kinh doanh ngo i t vƠ các công v phái sinh, d ch v th , ngơn hƠng đi n t …
2.1.1. Tình hình ho tăđ ng kinh doanh
T ng tƠi s n h p nh t c a Vietcombank tính đ n 31.12.2014 đ t 574.260 t đ ng, t ng 22,45% so
v i 31.12.2013, gi v ng th ph n vƠ v t k ho ch đ ra t đ u n m. V n ch s h u n m 2014 đ t
44.180 t đ ng t ng 4,23% so v i n m tr c, trong đó l i nhu n ch a phơn ph i đ t 8.076 t đ ng t ng
m nh đ t 28,37% so v i cùng k n m 2013.
B ngă2-1:ăM tăs ăch ăs ătƠiăchínhăc ăb năgiaiăđo nă2009-2014
VT

N mă
2009
BCTN

N mă
2010
BCTN

N mă
2011

BCTN

N mă
2012
BCTN

N mă
2013
BCTN

N mă
2014
CKT

T ng tƠi s n

T đ ng

255.496

307.621

366.722

414.488

468.994

574.260

V n ch s h u

T đ ng

16.710

20.737

28.639

41.547

42.386

44.180

T ng d n TD

T đ ng

141.621

176.814

209.418

241.163

274.314

323.332

T ng d n TD/TTS

%

55,43

57,50

57,11

58,19

58,49

56,30

Thu nh p ngoƠi lưi thu n

T đ ng

2.788

3.336

2.449

4.140

4.725

5.288

T ng thu nh p ho t đ ng
kinh doanh
T đ ng

9.287

11.531

14.871

15.081

15.507

17.272

T ng chi phí ho t đ ng

(3.494)

(4.578)

(5.700)

(6.013)

(6.244)

(6.825)

5.793

6.953

9.171

9.068

9.263

10.447

M Tă S ă CH ă TIểUă
HO Tă
NGă KINHă
DOANH

T đ ng

L i nhu n thu n t ho t
đ ng kinh doanh tr c chi
phí d phòng r i ro tín d ng T đ ng

4

Chi phí d phòng r i ro tín
T đ ng
d ng

(789)

(1.384)

(3.474)

(3.303)

(3.520)

(4.572)

L i nhu n tr

T đ ng

5.004

5.569

5.697

5.764

5.743

5.875

Thu TNDN

T đ ng

(1.060)

(1.266)

(1.480)

(1.343)

(1.365)

(1.265)

L i nhu n sau thu

T đ ng

3.945

4.303

4.217

4.421

4.378

4.610

L i nhu n thu n sau thu

T đ ng

3.921

4.282

4.197

4.397

4.358

4.591

NIM

%

2,81

2,83

3,41

-

-

-

ROAE

%

25,58

22,55

17,08

12,61

10,33

10,61

ROAA

%

1,64

1,50

1,25

1,13

0,99

0,88

%

83,57

84,88

86,68

79,34

80,62

79,56

T l n x u

%

2,47

2,83

2,03

2,40

2,73

2,31

H s an toƠn v n CAR

%

8,11

9,00

11,14

14,63

13,13

12,00

C phi u ph thông

Tri u cp

1.210

1.322

1.970

2.317

2.317

2.466

T l chi tr c t c

%/n m

12,00

12,00

12,00

12,00

12,00

N/A

ng

28.690

26.820

20.130

26.230

26.800

31.900

T đ ng

34.717

35.466

39.652

60.786

62.107

85.014

ng

2.871

2.315

1.789

1.909

1.878

1.862

1.200

C
t c
b ng c
phi u, t 1.200
l chi tr
12%

1.200

M c chi
tr
c
t c 12%/ N/A
m nh
giá

c thu

M Tă S ă CH ă TIểUă ANă
TOẨNăVẨăHI UăQU

CH ăTIểUăANăTOẨN
T l d n
đ ng v n

cho vay/huy

C ăPHI U

Giá c phi u (th i đi m cu i
n m)
Giá tr v n hóa th tr
EPS

DPS

ng

ng/cp

(Ngu n: T ng h p t BCTN n m 2013 và BCTC ch a ki m toán 2014 c a VCB)
L i nhu n tr c d phòng n m 2014 t ng 12,4% so v i n m 2013. T c đ nƠy giúp ngơn hƠng trích
l p d phòng r i ro t i 4.571 t đ ng, t ng 29,9% so v i s trích l p c a n m 2013 vƠ v n đ m b o l i
nhu n tr c thu riêng l 5.875 t đ ng, cao h n n m tr c vƠ v t k ho ch đ i h i đ ng c đông giao.
Các h s an toƠn, hi u qu ho t đ ng c a Vietcombank trong n m 2014 ti p t c c i thi n, nh
ROAE đ t kho ng 10,61%, ROAA đ t kho ng 0,9%, h s chi phí qu n lỦ/t ng thu nh p kho ng 39%, h
s an toƠn v n CAR đ t kho ng 12%.
VƠ đ c bi t, đơy lƠ ngơn hƠng th
t ng thu trên 30%, đ t 31%.

ng m i nhƠ n

5

c đ u tiên đ t đ

c t tr ng thu ngoƠi lưi trên


N m 2014, t ng tr ng tín d ng c a Vietcombank đ t t i 18%, cao h n m c tiêu 15% đ a ra đ u
n m. NgoƠi ra, theo báo cáo s b , Vietcombank c ng đư s n có kho ng 5% t ng tr ng tín d ng cho
n m t i, theo tính toán d n s gi i ngơn cho các h p đ ng tín d ng đư kỦ.
Trong n m 2014, Vietcombank lƠ ngơn hƠng th ng m i liên t c ch đ ng gi m lưi su t huy đ ng,
c ng nh áp m t b ng th p nh t trên th tr ng. i u nƠy đ c gi i thích lƠ đi u ki n c n thi t đ gi m
lưi su t cho vay. Tuy nhiên, t ng tr ng huy đ ng v n n m 2014 l i r t cao, đ t kho ng 26% so v i n m
2013. Vietcombank luôn theo sát bi n đ ng c a ngu n v n vƠ s d ng v n đ có nh ng gi i pháp đi u
ch nh huy đ ng v n k p th i. Ph ng án d phòng thanh kho n c a n m đư đ c xơy d ng vƠ luôn s n
sƠng nh m đ m b o an toƠn thanh kho n cho h th ng. C c u ngu n v n huy đ ng đ c thay đ i theo
h ng tích c c: t tr ng ngu n v n không k h n có xu h ng gia t ng, đi m đáng chú Ủ lƠ t tr ng
ngu n v n không k h n n m 2014 chi m t i kho ng 24% c c u v n huy đ ng c a Vietcombank.
Trong n m 2014, c c u lưnh đ o cao c p c a Vietcombank ti p t c có thay đ i: ông Nghiêm Xuơn
ThƠnh đ c b nhi m lƠm Ch t ch H i đ ng Qu n tr vƠ ông Ph m Quang D ng đ c b nhi m lƠm
T ng giám đ c.
C ng trong n m 2014, giá c phi u VCB c a Vietcombank đư t ng khá n t
n m v i m c 31.900 đ ng/c phi u - cao nh t trong kh i ngơn hƠng đư niêm y t.
2.2.

Th cătr ngăs ăd ngăcôngăc ăpháiăsinhătínăd ngăt iăNgơnăhƠngăNgo iăTh

2.2.1

Ho tăđ ng tín d ng t i Ngân hàng Ngo iăTh

2.2.1.1 V d n và t ng tr

ng v i 37%, ch t
ngăVi tăNam

ngăVi t Nam

ng tín d ng

Bi uăđ 2-1: D ăn ătínăd ngăvƠăt căđ ăt ngătr

ngăc aăVCB t ă2009ă- 2014

350.000

30,00%
25,56%

323.332

24,85%

300.000

274.314

25,00%

241.034

T VN

250.000

18,37%

200.000

17,87%

176.813

15,17%

150.000

20,00%

209.289

141.621

13,81%

15,00%
10,00%

100.000
50.000

5,00%

0

0,00%
2009

2010

2011

D n tín d ng

2012

2013

T c đ t ng tr

2014
ng

(Ngu n: T ng h p t BCTC đã ki m toán n m 2010- 2013, BCTC ch a ki m toán 2014 c a VCB)
Trong giai đo n 2009 ậ 2014, Vietcombank t ng tr ng tín d ng khá n đ nh, d n tín d ng t ng
đ t m c cao nh t vƠo n m 2014 lƠ 323.332 t đ ng. Tuy t c đ t ng tr ng không đ u nh ng nhìn chung
tình hình t ng tr ng tín d ng c a ngơn hƠng t ng đ i n đ nh vƠ đi u nƠy c ng phù h p v i m c tiêu
phát tri n giai đo n nƠy mƠ ngơn hƠng đư đ ra.

2.2.1.2 V c c u tín d ng
a.ăC ăc uătínăd ngătheoăkháchăhƠng

6


B ngă2-1 B ngăphơnătíchăd ăn ătínăd ng theoălo iăhìnhăkháchăhƠngăt ă2009ă- 2014
n v tính: T đ ng
Ch ătiêuăd ăn

31-122009
BCTN

31-122010
BCTN

31-122011
BCTN

31-122012
BCTN

31-122013
BCTN

31-122014
CKT/HN

Cá nhơn (S tuy t đ i)

13.677

18.709

20.873

28.784

37.259

51.744

Cá nhơn (T tr ng %)

9,66%

10,58%

9,97%

11,94%

13,58%

16,00%

Doanh nghi p (S tuy t đ i)

127.944

158.105

188.545

212.379

237.056

271.588

Doanh nghi p (T tr ng %)

90,34%

89,42%

90,03%

88,06%

86,42%

84,00%

- Doanh nghi p Nhà n

56.229

61.249

55.775

58.558

77.642

89.893

- Công ty trách nhi m h u h n 21.993

32.852

38.453

48.660

60.459

68.306

- Doanh nghi p có v n đ u t

11.496

9.744

12.893

13.290

13.890

17.883

6.191

6.511

4.412

5.357

5.478

6.056

- Khác

32.036

47.749

77.012

86.514

79.586

89.451

T ngăc ng

141.621

176.814

209.418

241.163

274.315

323.332

n

c

c ngoài

- H p tác xã và công ty t
nhân

(Ngu n: T ng h p t BCTC đã ki m toán n m 2010- 2013, BCTC ch a ki m toán 2014 c a VCB)
Trong su t giai đo n t n m 2009-2014, Vietcombank m r ng c c u d n tín d ng cho khách
hƠng cá nhơn đ a t tr ng nhóm vay nƠy trong d n tín d ng t ng t 9,66% n m 2009 lên 16% n m
2014 (xem thêm bi u đ 2-2). ơy c ng lƠ xu h ng chung c a các ngơn hƠng th ng m i qu c doanh
th i gian qua.
Bi uăđ ă2-2:ăPhơnătíchăd ăn ătínăd ngătheoălo iăhìnhăkháchăhƠngăt ă2009ă- 2014
100,00%

90,34%

89,42%

90,03%

90,00%

88,06%

86,42%

84,00%

80,00%
70,00%
60,00%

Cá nhân

50,00%

Doanh nghi p

40,00%
30,00%
20,00%

9,66%

10,58%

9,97%

11,94%

13,58%

16,00%

2012

2013

2014

10,00%
0,00%
2009

2010

2011

(Ngu n: T ng h p t BCTC đã ki m toán n m 2010- 2013, BCTC ch a ki m toán 2014 c a VCB)
b.ăC ăc uătínăd ngătheoăngƠnhăkinhăt
Phát huy vai trò c a m t Ngơn hƠng Th ng m i NhƠ n c l n, trong đi u hƠnh công tác tín d ng
giai đo n 2009-2014, Vietcombank luôn g ng m u bám sát ch đ o, đi u hƠnh c a Chính ph , đ m b o
an toƠn ho t đ ng c a h th ng ngơn hƠng. Th c hi n các gi i pháp m r ng tín d ng có hi u qu , tháo

7


g khó kh n cho s n xu t kinh doanh, Vietcombank đư tích c c tri n khai nhi u ch
đưi h tr doanh nghi p.

ng trình lưi su t u

B ngă2-2:ăB ngăphơnătíchăd ăn ătínăd ngătheoăngƠnhăkinhăt ăt ă2009ă- 2014
n v tính: T đ ng
Ch ătiêu

31-12-2009
BCTN

31-12-2010
BCTN

31-12-2011
BCTN

31-12-2012
BCTN

31-12-2013
BCTN

31-12-2014
CKT/HN

Xơy d ng

11.144

10.480

12.841

14.083

15.393

16.392

S n xu t vƠ phơn ph i 8.126
đi n, khí đ t vƠ n c

14.159

15.927

20.372

17.178

23.635

S n xu t vƠ gia công 54.568
ch bi n

63.622

77.469

85.211

93.963

110.505

Khai khoáng

11.455

13.554

14.759

17.966

13.996

2.071

2.446

4.766

6.173

7.630

12.168

11.803

12.397

10.218

15.175

35.928

38.863

46.446

53.529

80.800

94.526

NhƠ hƠng, khách s n

3.043

3.969

5.433

6.026

7.139

8.807

Các ngành khác

7.619

20.028

23.499

30.020

25.484

32.665

T ngăc ng

141.621

176.815

209.418

241.163

274.314

323.331

8.831

Nông, lơm, th y h i 1.945
s n
V n t i kho bưi vƠ 10.417
thông tin liên l c
Th

ng m i, d ch v

(Ngu n: T ng h p t BCTC đã ki m toán n m 2010- 2013, BCTC ch a ki m toán 2014 c a VCB)
Trong n m 2014, Vietcombank ch tr ng thúc đ y t ng tr ng tín d ng, phù h p v i m c tiêu
kinh doanh c a n m; c nh tranh lưi su t trên c s linh ho t, hi u qu , không h chu n tín d ng. Tích c c
bán chéo s n ph m d ch v c ng nh t p trung t ng tr ng tín d ng vƠo khách hƠng có tình hình tƠi chính
lƠnh m nh, các ngƠnh/l nh v c có tri n v ng t t; Ngơn hƠng c ng ti p t c chú tr ng cho vay đ i v i các
l nh v c u tiên nh l nh v c nông nghi p, nông thôn, xu t kh u, công nghi p h tr , doanh nghi p nh
vƠ v a, doanh nghi p ng d ng công ngh cao theo ch tr ng c a Chính ph t i Ngh quy t s 01/NQCP vƠ ch đ o c a Ngơn hƠng NhƠ n c.
c.ăC ăc uătínăd ngătheoăth iăh năvay
Tuơn th theo thông t s 15/2009/TT-NHNN c a ngơn hƠng NhƠ n c v vi c si t ch t t l dùng
v n ng n h n cho vay trung vƠ dƠi h n ch còn 30%, trong su t giai đo n t 2009 đ n 2014 Vietcombank
luôn c g ng gia t ng t tr ng n vay ng n h n trong c c u d n . K t qu t chi m 52,04% n m 2009,
t tr ng d n ng n h n t ng lên 63,95% trong c c u d n theo th i h n vay n m 2014.

8


Bi uăđ ă2-3:ăPhơnătíchăd ăn ătínăd ngătheoăth iăh năvayăt ă2009ă- 2014

(Ngu n: T ng h p t BCTC đã ki m toán n m 2010- 2013, BCTC ch a ki m toán 2014 c a VCB)
2.2.1.3 V ch t l

ng tín d ng
B ngă2-3:ăB ngăphơnătích ch tăl

ngăd ăn ătínăd ngăt ă2009ă- 2014
n v tính: T đ ng

Ch ătiêu

31-122009
BCTN

31-122010
BCTN

31-122011
BCTN

31-122012
BCTN

31-122013
BCTN

31-122014
CKT/HN

N đ tiêu chu n

130.089

154.293

174.351

201.799

244.080

296.924

N c n chú Ủ

8.034

17.515

30.809

33.573

22.759

18.949

N d

441

1.022

1.257

3.126

2.714

2.206

N nghi ng

395

300

653

1.214

1.970

1.726

N có kh n ng m t v n

2.663

3.683

2.347

1.451

2.792

3.527

T ngăc ng

141.622

176.813

209.417

241.163

274.315

323.332

i tiêu chu n

(Ngu n: T ng h p t BCTC đã ki m toán n m 2010- 2013, BCTC ch a ki m toán 2014 c a VCB)
B ngă2-4:ăT ăl ăn ăquáăh năvƠăn ăx uăt ă2009ă- 2014
Ch ătiêu

31-122009
BCTN

31-122010
BCTN

31-122011
BCTN

31-122012
BCTN

31-122013
BCTN

31-122014
CKT/HN

T l n quá h n (%)

8,14

12,74

16,74

16,32

11,02

8,17

T l n x u (%)

2,47

2,83

2,03

2,40

2,73

2,31

(Ngu n: T ng h p t BCTC đã ki m toán n m 2010- 2013, BCTC ch a ki m toán 2014 c a VCB)

9


Ngơn hƠng Ngo i Th ng Vi t Nam luôn chú tr ng đ n công tác qu n tr r i ro tín d ng, t l n
x u luôn duy trì d i 3% trong giai đo n t 2009-2014. M c dù v y, t l n quá h n c a ngơn hƠng v n
còn khá cao th ng trên m c 8% trong đó đ nh đi m lƠ n m 2011 m c 16,74%. Giai đo n 2013 -2014,
đ c xem lƠ giai đo n Vietcombank t p trung ch đ o quy t li t, nghiêm nghiêm túc cho công tác thu h i
n , chú tr ng qu n lỦ theo nhóm khách hƠng, ngƠnh hƠng k t h p nơng cao ch t l ng công tác th m đ nh

đ ng n ch n n x u ngay t khơu th m đ nh, gi i ngơn.
2.2.1.4 V công tác x lý n x u t i Ngân hàng Ngo i Th

ng Vi t Nam

Công tác phơn tích, đánh giá th c tr ng khách hƠng vƠ tƠi s n đ m b o đ c ti n hƠnh k p th i đ
xác đ nh kh n ng thu h i n vƠ xơy d ng bi n pháp, l trình thu n h p lỦ. Hi u qu ho t đ ng vƠ trách
nhi m c a Ban X lỦ n t i Chi nhánh đ c t ng c ng. Quy trình x lỦ n có v n đ , quy trình x lỦ tƠi
s n đ m b o vƠ nhi u v n b n h ng d n c ng đ c k p th i ch đ o đ Chi nhánh có đ y đ công c
trong công tác thu h i vƠ x lỦ n .
2.2.2

Th c tr ng s d ng công c phái sinh tín d ng t i Ngân hàng Ngo iăTh

ngăVi t Nam

Giao d ch hoán đ i r i ro tín d ng đ u tiên xu t hi n Vi t Nam vƠo n m 2006 khi Công v n s
3324/NHNN-CSTT ngƠy 27/4/2006 c a Ngơn hƠng NhƠ n c Vi t Nam (NHNN) cho phép HSBC (chi
nhánh thƠnh ph H Chí Minh) th c hi n thí đi m, sau đó lƠ Citibank (chi nhánh HƠ N i) vƠ Standard
Chartered (chi nhánh HƠ N i) cung c p d ch v nƠy.
n nay, qua th i gian thí đi m, NHNN v n ch a có s ch p thu n rõ rƠng cho các ngơn hƠng
nh HSBC (chi nhánh Tp. HCM), Citibank (chi nhánh HƠ N i) vƠ Standard Chartered (chi nhánh HƠ N i)
ti p t c cung c p s n ph m đ u t g n v i r i ro tín d ng, trong khi trên th tr ng Vi t Nam hi n nay
không còn t ch c nƠo đ c phép cung c p s n ph m nƠy. Trên th c t , ch nh ng nhƠ TNN m i có th
mua CDS v i tƠi s n tham chi u lƠ trái phi u qu c t Vi t Nam t các t ch c qu c t .
Thông t 19/2013/TT-NHNN quy đ nh v vi c mua, bán vƠ x
s n c a các t ch c tín d ng Vi t Nam ban hƠnh ngƠy 06/09/2013 vƠ
đư m ra m t h ng m i cho vi c s d ng công c phái sinh tín d
nhiên h th ng pháp lỦ ch a hoƠn thi n gơy khó kh n cho vi c qu n tr
chung và Ngân hàng Ngo i Th ng nói riêng.

lỦ n x u c a Công ty Qu n lỦ tƠi
có hi u l c k t ngƠy 15/09/2013
ng gi m thi u r i ro tín d ng, tuy
r i ro tín d ng c a các NHTM nói

2.2.2.1 Nh ng công c Vietcombank đang s d ng đ gi m thi u r i ro tín d ng
Vietcombank luôn ph i đ ng tr c các r i ro tín d ng lƠ nguy c m t mát v tƠi chính khi các bên
đ i tác không th hoƠn thƠnh ngh a v đúng h n. R i ro tín d ng phát sinh ch y u trong nghi p v cho
vay d i hình th c các kho n cho vay vƠ ng tr c cho khách hƠng, trong đ u t d i hình th c các
ch ng khoán n . Các công c tƠi chính ngo i b ng nh cam k t cho vay c ng ti m n r i ro tín d ng.
Qu n lỦ vƠ ki m soát r i ro tín d ng đ c th c hi n thông qua các chính sách vƠ th t c có liên quan,
trong đó có chính sách qu n lỦ r i ro tín d ng vƠ ho t đ ng c a y ban Qu n lỦ R i ro vƠ H i đ ng Tín
d ng. Vietcombank ti n hƠnh phơn lo i n đ i v i các kho n cho vay vƠ ng tr c cho khách hƠng vƠ các
t ch c tín d ng khác d a trên Quy t đ nh 493 vƠ Quy t đ nh 18, qua đó th ng xuyên đánh giá r i ro
c a các kho n n có v n đ , n x u vƠ đ xu t bi n pháp x lỦ phù h p.
Vietcombank chú tr ng qu n lỦ r i ro theo nhóm khách hƠng, ngƠnh hƠng, k t h p v i nơng cao
ch t l ng công tác th m đ nh đ ng n ch n r i ro tín d ng ngay t b c th m đ nh, gi i ngơn, đ ng th i
t ng c ng vƠ th c hi n hi u qu công tác ki m tra tr c, trong vƠ sau khi cho vay. Bên c nh đó,
Vietcombank c ng t ng c ng công tác giám sát t xa t t c các Chi nhánh, Công ty tr c thu c, đ a ra
các c nh báo s m nh m ng n ch n r i ro đ ng th i ti n hƠnh h u ki m đ i v i m t s ch ng trình tín
d ng nh m phát hi n các giao d ch không tuơn th đi u ki n, quy trình.
qu n lỦ r i ro tín d ng Vietcombank s d ng các công c :

10


-

Xây d ng chính sách và ban hành các quy đ nh liên quan công tác qu n lý r i ro tín d ng;

-

Xây d ng các quy trình tín d ng;

-

Th c hi n rà soát r i ro tín d ng;

-

Xây d ng h th ng x p h ng tín d ng và phân lo i n ;

-

Phân c p th m quy n trong ho t đ ng tín d ng.

2.2.2.2 Nh ng công c phái sinh tín d ng Vietcombank đang s d ng đ gi m thi u r i ro tín d ng
a.ăChínhăsáchăqu nălỦăr iăroăliênăquanăđ năcácăcôngăc ătƠiăchínhă
H i đ ng Qu n tr có quy n h n vƠ nhi m v cao nh t trong vi c đi u hƠnh t t c các ho t đ ng
c a Vietcombank liên quan đ n qu n lỦ r i ro, b o đ m ho t đ ng kinh doanh c a Vietcombank không
ng ng phát tri n, an toƠn vƠ b n v ng.
th c hi n ch c n ng vƠ nhi m v c a mình, H i đ ng Qu n tr
ch u trách nhi m ban hƠnh các chính sách vƠ chi n l c qu n lỦ r i ro phù h p trong t ng th i k ; xác l p
các gi i h n kinh doanh an toƠn; tr c ti p phê duy t các giao d ch kinh doanh có giá tr l n theo quy đ nh
c a pháp lu t vƠ Vietcombank trong t ng th i k ; quy t đ nh c c u t ch c vƠ các v trí nhơn s ch
ch t. Các chính sách, ho t đ ng qu n lỦ r i ro c a H i đ ng Qu n tr ph i phù h p v i các quy đ nh t i
i u l c a Vietcombank vƠ Ngh quy t c a i h i đ ng c đông trong t ng th i k .
y ban Qu n lỦ R i ro lƠ b ph n do H i đ ng Qu n tr ra quy t đ nh thƠnh l p vƠ ch u trách
nhi m giúp vi c cho H i đ ng Qu n tr trong vi c qu n lỦ m i lo i r i ro phát sinh trong ho t đ ng kinh

doanh c a Vietcombank.
ALCO (Asset - Liability Management Committee - y ban Qu n LỦ TƠi s n N - TƠi s n Có) lƠ
b ph n do T ng Giám đ c ra quy t đ nh thƠnh l p. Ch t ch ALCO lƠ T ng Giám đ c. Các thƠnh viên
c a ALCO lƠ các cán b ch ch t đang th c hi n nhi m v qu n lỦ r i ro trong Vietcombank. ALCO có
nhi m v giám sát vƠ qu n lỦ t ng th các h ng m c tƠi s n có vƠ tƠi s n n trong b ng cơn đ i k toán
h p nh t vƠ riêng bi t c a Vietcombank nh m t i đa hoá l i nhu n vƠ t i thi u hoá các t n th t phát sinh
do nh ng bi n đ ng b t l i t th tr ng; qu n lỦ r i ro thanh kho n; đi u hƠnh lưi su t vƠ t giá phù h p.
Trong ph m vi phơn c p, ALCO đ c quy n ra các quy t đ nh liên quan đ n qu n lỦ r i ro.
b.ă Nh ngă côngă c ă pháiăsinhă tínă d ngă Vietcombankă đangă s ă d ngă đ ă gi mă thi uă r iă roă tínă
d ng
Hi n nay t i Ngơn hƠng Ngo i th ng Vi t Nam th c hi n bán n cho Công ty Qu n lỦ tƠi s n
c a các T ch c Tín d ng Vi t Nam (VAMC) theo giá tr ghi s theo Ngh đ nh s 53/2013/N -CP có
hi u l c t ngƠy 9 tháng 7 n m 2013 v ắThƠnh l p, t ch c vƠ ho t đ ng c a Công ty Qu n lỦ tƠi s n c a
các TCTD Vi t NamẰ, Thông t s 19/2013/TT-NHNN có hi u l c t ngƠy 15 tháng 9 n m 2013 quy
đ nh v vi c ắMua, bán vƠ x lỦ n x u c a Công ty Qu n lỦ tƠi s n c a các TCTD Vi t NamẰ vƠ Công
v n s 8499/NHNN-TCKT v vi c ắH ng d n h ch toán nghi p v mua bán n x u c a VAMC vƠ
TCTDẰ. Theo đó, giá bán lƠ s d n g c c a khách hƠng vay ch a tr tr đi s ti n d phòng c th đư
trích l p.
i v i tr ng h p bán n cho VAMC vƠ nh n trái phi u VAMC, sau khi hoƠn thƠnh th t c bán
n x u cho VAMC, Vietcombank ti n hƠnh h ch toán t t toán g c, s d ng d phòng c th đư trích l p
vƠ ghi nh n m nh giá trái phi u đ c bi t do VAMC phát hƠnh b ng giá tr ghi s tr đi d phòng c th đư
trích c a kho n n bán. Khi nh n l i kho n n đư bán cho VAMC, Vietcombank s d ng ngu n d phòng
r i ro đư trích hƠng n m cho trái phi u đ c bi t đ x lỦ n x u, ph n chênh l ch gi a d phòng gi m giá
đư trích l p vƠ giá tr kho n vay/trái phi u còn l i ch a thu h i đ c s đ c ghi nh n vƠo báo cáo k t qu
kinh doanh h p nh t trên kho n m c ắThu nh p khácẰ.
Trái phi u đ c bi t do Công ty Qu n lỦ tƠi s n c a các T ch c Tín d ng Vi t Nam phát hƠnh lƠ
gi y t có giá có th i h n do VAMC phát hƠnh đ mua n x u c a Vietcombank. Trái phi u đ c bi t

11

đ c ghi nh n theo m nh giá vƠo ngƠy giao d ch vƠ luôn đ c ph n ánh theo m nh giá trong th i gian
n m gi . M nh giá c a trái phi u đ c bi t đ c phát hƠnh t ng ng v i giá bán n x u vƠ lƠ s d n
g c c a khách hƠng vay ch a tr tr đi s ti n d phòng c th đư trích l p cho kho n vay đ c bán.
Theo s li u trên BCTC c a ngơn hƠng Ngo i th ng Vi t Nam thì Ngơn hƠng ch b t đ u th c
hi n giao d ch mua bán n trong n m 2014 vƠ trong n m nƠy Vietcombank đư bán g n 1.000 t n x u
cho Công ty qu n lỦ tƠi s n (VAMC) chi m h n 55% s n x u Ngơn hƠng đư thu h i đ c trong n m
này.
3. M Tă S ă
ă XU Tă
Yă M NHă VI Că S ă D NGă CÁCă CÔNGă C ă PHÁIă SINHă NH Mă
GI MăTHI UăR IăROăTệNăD NGăT IăNGỂNăHẨNGăNGO IăTH
NGăVI TăNAM
Phái sinh r i ro tín d ng lƠ m t hình thái chuy n giao r i ro tín d ng b c cao nh m giúp các ngân
hƠng có m t công c đ chuy n giao mua, bán, gia công, ch bi n r i ro tín d ng mƠ không c n ph i
chuy n giao các danh m c tín d ng c a mình.
s n ph m nƠy có th phát tri n góp ph n vƠo vi c
QLRR tín d ng c a các NHTM Vi t Nam đòi h i s góp s c h tr t phía NHNN c ng nh các b
ngƠnh có liên quan, hi p h i ngơn hƠng vƠ h n n a lƠ b n thơn n i t i các NHTM Vi t Nam.
3.1.1. V phíaănhƠăn

c

3.2.1.1 C n phát tri n th tr

ng công c phái sinh tín d ng

Vi t Nam

Phát tri n th tr ng các công c phái sinh tín tín d ng c ng nh đa d ng hóa các s n ph m phái

sinh tín d ng lƠ t t y u c a quá trình h i nh p tƠi chính qu c t t i Vi t Nam.
n nay thì các công c
phái sinh đư phát tri n r t nhanh, m nh trên ph m vi toƠn c u vƠ ngƠy cƠng đóng vai trò quan tr ng trong
h th ng tƠi chính ti n t . Các công c nƠy cho th y tính n ng n i b t trong vi c phòng ng a r i ro, đáp
ng nhu c u vƠ l i ích cho nhi u đ i t ng tham gia th tr ng nh ng c ng cho th y tính ch t ph c t p vƠ
n u không qu n lỦ t t có th gơy nên b t n kinh t . Khi r i ro tín d ng gia t ng, th tr ng phái sinh tín
d ng có v lƠm cho h th ng ngơn hƠng tr nên an toƠn h n vì các kho n vay đư đ c đ m b o v r i ro
tuy nhiên nó l i ng c l i gơy tác đ ng r t l n đ n tơm lỦ nh ng ng i tham gia trên th tr ng, các ngân
hƠng có th s c p tín d ng m t cách li u l nh h n ho c các công ty mua bán r i ro s mua bán r i ro m t
cách d gi i h n mƠ không th c hi n th m đ nh đánh giá kh n ng thu h i n vì h ngh r ng mình đư
đ c b o hi m n u r i ro x y ra. Cho nên th tr ng phái sinh tín d ng c n có s đi u hƠnh c a Ngơn
hƠng NhƠ n c.
Vi c phát tri n th tr ng phái sinh tín d ng t i Vi t Nam nên h c h i kinh nghi m c a các n c
trên th gi i đ tránh v p ph i nh ng h n ch mƠ các th tr ng phái sinh tín d ng trên th gi i g p ph i
c ng nh giúp th tr ng phát tri n nhanh vƠ ch c ch n.
Ngơn hƠng NhƠ n c c ng nên tham kh o Ủ ki n c ng nh v n đ ng s h tr c a các t ch c
qu c t có nhi u kinh nghi m trong l nh v c qu n tr r i ro tín d ng nh
y ban Basel, các chuyên gia
các ngơn hƠng l n nh Citigroup, Goldman Sachs, JPMorgan vƠ Morgan Stanley...
3.2.1.2 Hoàn thi n khung pháp lý
Nh đư trình bƠy phía trên m c dù công c phái sinh tín d ng xu t hi n t r t s m Vi t Nam
nh ng đ n nay NHNN v n ch a hoƠn thi n khung pháp lỦ cho các giao d ch c a các công c phái sinh
này.
M c dù, thông t 19/2013/TT-NHNN quy đ nh v vi c ắMua, bán vƠ x lỦ n x u c a Công ty
Qu n lỦ tƠi s n c a các TCTD Vi t NamẰ có hi u l c t ngƠy 15 tháng 9 n m 2013 nh ng trên th c t các
ngân hàng còn e dè trong vi c th c hi n các giao d ch nƠy (nh phơn tích phía trên Ngơn hƠng Ngo i
Th ng Vi t Nam ch b t đ u th c hi n giao d ch vƠo n m 2014 ngh a lƠ sau khi thông t có hi u l c h n
3 tháng). H n n a, d th o thông t Quy đ nh v h th ng qu n lý r i ro trong ho t đ ng ngân hàng đ c
Ngơn hƠng đ a ra l y Ủ ki n t 13/03/2014 tuy nhiên đ n nay v n ch a ban hƠnh.

12


Ngơn hƠng NhƠ n c vƠ y ban ch ng khoán NhƠ n c c n xơy d ng khung pháp lỦ hoƠn ch nh,
rõ rƠng cho ho t đ ng mua bán r i ro nh : các quy đ nh, chính sách, h ng d n rõ rƠng, nh t quán v đi u
k n tham gia, đ i t ng tham gia, các gi i h n c ng nh bi n pháp x lỦ khi x y ra tranh ch p. Các quy
đ nh, chính sách nƠy c ng đ m b o ph i phù h p v i đi u ki n Vi t Nam c ng nh thông l qu c t t o
ti n đ cho vi c h i nh p môi tr ng tƠi chính qu c t trong giai đo n s p t i c a h th ng ngơn hƠng
Vi t Nam. Khung pháp lỦ hoƠn ch nh lƠ bi n pháp hoƠn h o đ ch ng l i nh ng hƠnh vi l a đ o, l ng
đo n th tr ng, giao d ch n i gián, b o v quy n l i h p pháp cho các bên tham gia th tr ng.
3.2.1.3 Nâng cao nh n th c c a các ngân hàng v công tác qu n lý r i ro tín d ng
Ngơn hƠng NhƠ n c vƠ y ban ch ng khoán NhƠ n c c n nơng cao nh n th c c a các ngơn
hƠng v công tác qu n tr r i ro tín d ng đ c bi t lƠ vi c s d ng các công c phái sinh tín d ng b ng
cách cung c p các ki n th c c n thi t v công c phái sinh tín d ng, qu n tr r i ro tín d ng theo xu
h ng qu c t .
NgoƠi ra Ngơn hƠng NhƠ n c còn có th t ch c các khóa đƠo t o, các bu i h i th o, nói chuy n
chuyên đ , t a đƠm chia s kinh nghi m, t v n c a các chuyên gia đ u ngƠnh trên th gi i qua các
ph ng ti n thông tin đ i chúng, h th ng thông tin tr c tuy n internet…đ giúp ban lưnh đ o các ngơn
hƠng nh n th c rõ t m quan tr ng c a vi c qu n tr r i ro tín d ng c ng nh h c cách ng phó nhanh nh t
v i các r i ro tín d ng có th x y ra đ i v i ngơn hƠng mình.
3.2.1.4 Có nh ng bi n pháp k p th i ng n ng a r i ro c a các công c phái sinh
Nh đư trình bƠy trong ph n lỦ lu n c a đ tƠi b n thơn các công c phái sinh tín d ng c ng
mang trong nó nh ng r i ro. Do đó, NhƠ n c c n có nh ng bi n pháp k p th i ng n ch n các r i ro nƠy
khi phát sinh b ng vi c t ng c ng các ho t đ ng giám sát ch t ch ho t đ ng c a th tr ng, đ a ra m c
x ph t th t cao cho nh ng hƠnh vi lƠm l ng đoan th tr ng, quy đ nh v các gi i h n trên th tr ng:
gi i h n v tƠi s n tham chi u, yêu c u v trích l p d phòng (nh trong thông 19 hi n nay lƠ t i thi u
20% mênh giá trái phi u đ c bi t), yêu c u v v n t i thi u đ i v i công c phái sinh tín d ng (theo đ nh
h ng m i c a Basel),... c bi t lƠ quy đ nh ch t ch v vi c công b thông tin nh m t ng tính minh
b ch cho th tr ng.
3.1.2. V phía Ngân hàng Ngo iăth

3.2.2.1

ngăVi t Nam

m b o c s h t ng k thu t hi n đ i và h th ng qu n lý thông tin hi u qu

Các ho t đ ng phái sinh tín d ng r t đa d ng c ng nh yêu c u v các k thu t chuyên sơu nhi u,
do đó Ngơn hƠng c n th c hi n hi n đ i hóa ngơn hƠng, trang b máy móc trang thi t b hi n đ i đáp ng
yêu c u v m t k thu t khi tham gia th tr ng phái sinh tín d ng c ng nh đ m b o thông tin đ c
thông su t trong toƠn h th ng, đ m b o thông tin chuy n giao đúng ng i, đúng vi c.
Thông tin v qu n tr r i ro trong ngơn hƠng r t quan tr ng vì v y c s h t ng hi n đ i, h th ng
qu n lỦ thông tin hi u qu giúp ngơn hƠng phòng ch ng đ c nh ng r i ro d x y ra khi tham gia giao
d ch v i các đ i tác trong vƠ ngoƠi n c ch ng l i các ho t đ ng xơm nh p b t h p pháp c ng nh thông
tin đ c cung c p k p th i nhanh chóng.
3.2.2.2 Nâng cao n ng l c qu n lý c a ban lãnh đ o c p cao trong ngân hàng
Lưnh đ o các ngơn hƠng c n nh n th c đ c s c n thi t c a vi c s d ng các công c phái sinh
đ phòng ng a r i ro tín d ng. T i Vi t Nam hi n nay, các nghi p v phái sinh còn h t s c m i m ngay
c đ i v i cán b lưnh đ o vƠ nhơn viên ngơn hƠng. Nghi p v nƠy t ng đ i khó v m t k thu t nh ng
th c s có Ủ ngh a r t l n đ i v i các NHTM trong quá trình QLRR kinh doanh ngơn hƠng. i u nƠy
đ c th hi n s phát tri n m nh m c a th tr ng phái sinh toƠn c u c v s l ng h p đ ng c ng
nh giá tr c a các h p đ ng đ c giao d ch.
có th hình thƠnh vƠ phát tri n các nghi p v phái sinh,

13


tr c h t đòi h i các c p lưnh đ o t i các NHTM Vi t Nam c n có nh n th c vƠ quan đi m đúng đ n v
vi c tri n khai các nghi p v nƠy trong th c t .
Qua th c t x lỦ n x u n m 2014 Vietcombank đư minh ch ng cho vi c n ng l c qu n lỦ c a
các nhƠ qu n tr c p cao c ng nh h ng r t l n đ n công tác ng n ng a vƠ ki m soát r i ro nói chung, r i

ro tín d ng nói riêng trong ho t đ ng ngơn hƠng. Do đó, nơng cao n ng l c qu n lỦ c a nh ng nhƠ lưnh
đ o c p cao lƠ vô cùng quan tr ng trong vi c đ y m nh vi c s d ng công c phái sinh tín d ng gi m
thi u r i ro tín d ng trong ngơn hƠng.
3.2.2.3 Nâng cao trình đ c a đ i ng nhân viên
Khi mu n phát tri n các nghi p v phái sinh tín d ng thì Vietcombank ph i có đ i ng chuyên gia
v nó. Xơy d ng đ i ng nhơn viên đ y đ v ch t l ng l n s l ng, yêu ngh , g n bó lơu dƠi v i mình
lƠ đi u mƠ b t k t ch c hay doanh nghi p nƠo c ng mong mu n. Ngu n nhơn l c chính lƠ giá tr c t lõi
c a Vietcombank. Do đó, Ngơn hƠng c n trang b các ki n th c v công c phái sinh tín d ng c ng nh
th c hi n chuyên môn hóa đ i ng nhơn viên đ nơng cao ch t l ng qu n lỦ r i ro tín d ng c a ngơn
hƠng c ng nh m nh d n h n trong vi c l a ch n s d ng các công c phái sinh tín d ng ng n ng a r i
ro. Nh ng nhơn viên nƠy rõ rƠng ph i có s hi u bi t sơu s c v th tr ng c ng nh nh ng bi n đ ng c a
th tr ng, v các lo i công c tƠi chính phái sinh, quy cách giao d ch, k thu t đ nh giá, các lo i r i ro có
liên quan vƠ lu t l c a th tr ng.
n

Vi c xơy d ng nƠy Ngơn hƠng có th th c hi n b ng nhi u cách khác nhau nh thuê chuyên gia
c ngoƠi đ đƠo t o, thi t k s n ph m vƠ xơy d ng quy trình cho ngơn hƠng.
K TăLU N

Ho t đ ng ngơn hƠng luôn hƠm ch a nhi u r i ro: r i ro thanh kho n, r i ro tín d ng, r i ro lưi su t,
r i ro th tr ng,…trong đó r i ro tín d ng nh h ng đ n k t qu ho t đ ng cua ngơn hƠng sơu s c nh t
vì đơy lƠ l nh v c ho t đ ng chi m t tr ng doanh thu cao nh t c a ngơn hƠng.
Vi c phòng ng a vƠ h n ch r i ro tín d ng x y ra lƠ nhi m v tr c vƠ lơu dƠi c a ngơn hƠng
th ng m i. Vi c nơng cao hi u qu vƠ ch t l ng trong ho t đ ng tín d ng đ phòng ng a vƠ h n ch
đ n m c th p nh t r i ro trong kinh doanh ngơn hƠng lƠ bƠi toán khó đ t ra v i các nhƠ qu n tr ngơn
hàng.
S ra đ i vƠ phát tri n c a các công c phái sinh tín d ng ph n nƠo giúp các ngơn hƠng gi m thi u
r i ro c a mình tuy nhiên vi c s d ng linh ho t, khéo léo vƠ hi u qu công c nƠy c n có m t s chu n
b k l ng c v nhơn s l n nhơn l c c a các ngơn hƠng.
Báo cáo nghiên c u v vi c ắS d ng các công c phái sinh tín d ng nh m gi m thi u r i ro tín

d ng t i Ngơn hƠng Ngo i Th ng Vi t NamẰ tuy còn nhi u h n ch nh ng c ng đư g i ra đ c nh ng
đ xu t giúp phát tri n th tr ng các công c phái sinh tín d ng c ng nh nh ng chu n b c n có c a m t
Ngơn hƠng th ng m i khi đ y m nh ho t đ ng phòng ng a r i ro tín d ng b ng các công c phái sinh.
Do th i gian th c hi n đ tƠi h n ch , g p nhi u khó kh n trong vi c l y s li u phơn tích nên báo
cáo không tránh nh ng sai sót, nhóm tác gi r t mong nh n đ c các Ủ ki n đóng góp n u có đ có th
hoƠn thi n h n cho các nghiên c u sau.
DANHăM CăTẨIăLI UăTHAMăKH O
V NăB NăPHÁPăLụ:
1.

Ngơn hƠng NhƠ n c, Thông t s 01/2015/TT-NHNN ngƠy 06/01/2015 quy đ nh ho t đ ng kinh doanh,
cung ng s n ph m phái sinh lưi su t c a ngơn hƠng th ng m i, chi nhánh ngơn hƠng n c ngoƠi

2.

Ngơn hƠng NhƠ n c, Thông t s 15/2009/TT-NHNN ngày 10/08/2009 quy đ nh t l t i đa c a ngu n
v n ng n h n đ c s d ng đ cho vay trung h n vƠ dƠi h n đ i v i các t ch c tín d ng ho t đ ng t i
Vi t Nam, tr qu tín d ng nhơn dơn c s .

14


3.

Ngơn hƠng NhƠ n c, Thông t s 19/2013/TT-NHNN ngày 06/09/2013 đ nh v vi c mua, bán vƠ x lỦ
n x u c a Công ty Qu n lỦ tƠi s n c a các t ch c tín d ng Vi t Nam.

4.

B tƠi chính, Thông t s 210/2009/TT-BTC ngày 06/11/2009 h ng d n áp d ng chu n m c k toán

qu c t v trình bƠy báo cáo tƠi chính vƠ thuy t minh thông tin đ i v i công c tƠi chính.

5.

Ngơn hƠng NhƠ n c, Thông t s 36/2014/TT-NHNN ngày 20/11/2014 quy đ nh v các gi i h n, t l
b o đ m an toƠn trong ho t đ ng mƠ các t ch c tín d ng, chi nhánh ngơn hƠng n c ngoƠi.

6.

Ngơn hƠng NhƠ n c, Thông t s 13/2010/TT-NHNN ngày 20/05/2010 quy đ nh v các t l b o đ m an
toƠn trong ho t đ ng c a t ch c tín d ng.

7.

Ngơn hƠng NhƠ n c, Thông t s 13/2010/TT-NHNN ngày 20/05/2010 quy đ nh v các t l b o đ m an
toƠn trong ho t đ ng c a t ch c tín d ng.

8.

Ngơn hƠng NhƠ n c, Quy t đ nh 493/2005/Q -NHNN ngày 22/04/2005 quy đ nh v vi c phơn lo i n ,
trích l p vƠ s d ng d phòng đ x lỦ r i ro tín d ng trong ho t đ ng ngơn hƠng c a t ch c tín d ng.
TI NGăVI T:

9.

Cao C B i (2005), b n d ch Ti n t Ngơn hƠng vƠ th tr
Khoa h c vƠ k thu t HƠ N i.

10. Nguy n V n T (2009) - Giáo trình Ngơn hƠng Th

ng tƠi chính c a Frederic S. Mishkin, NXB

ng m i ậ NXB Tài chính.

11. Nguy n V n Ti n, ánh giá vƠ phòng ng a r i ro trong kinh doanh ngơn hƠng, NXB Th ng kê 2009
12. Nguy n V n Ti n, Qu n tr r i ro trong kinh doanh ngơn hƠng, NXB Th ng kê 2009.
13. Báo cáo tƠi chính đư ki m toán n m 2009,2010,2011,2012,2013 c a Vietcombank.
14. Báo cáo tƠi chính ch a ki m toán n m 2014 c a Vietcombank.
15. Báo cáo th

ng niên các n m 2010,1011,2012,2013 c a Vietcombank.

16. K y u h i th o khoa h c c p ngƠnh; Nơng cao n ng l c qu n tr r i ro c a ngơn hƠng th
Nam n m 2006

ng m i Vi t

TI NGăANH:
17. Dictionary of Banking systems, Barron’s Edutional Series, Inc, 1997
18. Peter S. Rose and Sylvia C. Hudgins (2008), Bank Management & Financial Servieces 7th , McGraw
Hill.
19. Carl Chiarella, Samuel Chege Maina, Christina Nikitopoulos Sklibosios ắCredit Derivative Pricing with
Stochastic Volatility ModelsẰ - Finance Discipline Group, UTS Business School University of
Technology, Sydney, P.O. Box 123, Broadway, NSW 2007, Australia, July 8, 2011.
20. Philipp J. Sch¨onbucher aus D¨usseldorf, ắCredit Risk Modelling and Credit DerivativesẰ,
CÁC TRANG WEB:
21. />22. />23.
24.
25. />26. />
15