Giáo án vật lý 12 học kì 1 tiết 14

Tuần: 7
Tiết: 14

 Giáo án Vật Lý 12 – Ban cơ bản

Trường THPT Phú Hữu

GIAO THOA SÓNG
I. MỤC TIÊU
- Mô tả được hiện tượng giao thoa của 2 sóng mặt nước và nêu được các điều kiện để có sự giao thoa.
- Viết được công thức xác định vị trí của cực đai và cực tiểu giao thoa.
- Vận dụng được các công thức (8-2); (8-3) SGK để giải các bài toán đơn giản về hiện tượng giao thoa.
II. CHUẨN BỊ
1. Giáo viên: Thí nghiệm Hình 8-1 SGK, vẽ phóng to hình 8.3.
2. Học sinh: Ôn lại phần tổng hợp hai dao động.
III. TIẾN TRÌNH DẠY – HỌC
Hoạt động 1 (5 phút): Kiểm tra bài cũ: Phương trình sóng tại nguồn O là u = 5cos10πt (cm), vận tốc truyền sóng
là 20cm/s. Coi biên độ sóng không đổi. Viết phương trình sóng tại điểm M cách O 7,2cm.
Hoạt động 2 (15 phút): Tìm hiểu hiện tượng giao thoa của hai sóng mặt nước.
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
Nội dung cơ bản
Thực hiện thí nghiệm H. 8.1
Giớ
i

I. Hiện tượng giao thoa của hai sóng mặt
nước.

1. Thí nghiệm
Trên mặt nước có hai nguồn phát sóng

giống hệt nhau S1, S2 lan tỏa ra gặp nhau,
sau một thời gian ta thấy trên mặt nước
xuất hiện một loạt gợn sóng ổn định có
hình các đường hypebol có tiêu điểm là
Xem hình và giải thích những S1, S2.
gợn lồi, gợn lỏm trong thí 2. Giải thích
thiệu hình 8.3
Ở trong miền hai sóng gặp nhau, có
nghiệm.
những điểm dao động rất mạnh, do hai
sóng gặp nhau chúng tăng cường lẫn
nhau, có những điểm đứng yên, do hai
Thực hiện C1.
sóng gặp nhau chúng triệt tiêu nhau. Tập
hợp các điểm cực đại tại thành các đường
hypebol, tập hợp các điểm đứng yên cũng
Nêu khái niệm giao thoa và tạo thành các đường hypebol khác.
Hiện tượng hai sóng gặp nhau tạo nên
vân giao thoa.
các
gợn sóng ổn định gọi là hiện tượng
Yêu cầu học sinh cho biết thế
giao
thoa của hai sóng. Các gợn sóng có
nào là sự giao thoa của hai sóng.
hình các đường hypebol gọi là các vân
giao thoa
Hoạt động 3 (15 phút): Tìm hiểu việc xác định các cực đại, cực tiểu trong sự giao thoa.
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh

Nội dung cơ bản
II. Cực đại và cực tiểu
Vẽ hình 8.4
Xem hình vẽ 8.4, mô tả đường Xét điểm M trong vùng giao thoa của 2
đi của mỗi sóng tới điểm M sóng phát ra từ 2 nguồn S 1 và S2. Gọi d1
trong vùng giao thoa.
= S1M,
d2 = S2M là đường đi của mỗi
Ghi nhận công thức và kết luận sóng tới M.
về những vị trí có cực đại trong + Tại M sẽ có cực đại khi:
d2 – d1 = kλ; với k ∈ Z.
Giới thiệu 2 nguồn S1, S2 và vùng giao thoa.
Những
điểm
tại đó dao động có biên độ
điểm M trong vùng giao thoa.
cực
đại
là
những
điểm mà hiệu đường đi
Đưa ra các công thức và các
của
hai
sóng
từ
nguồn
truyền tới bằng
kết luận về các vị trí có cực đại,
Xem

hình
8.3
mô
tả
hình
dạng
một số nguyên lần bước sóng λ.
cực tiểu trong vùng giao thoa.
của các vân giao thoa cực đại.
Quỹ tích của những điểm này là những
đường hypebol có hai tiêu điểm là S 1 và
Ghi nhận công thức và kết luận S2, chúng được gọi là những vân giao
về những vị trí có cực tiểu trong thoa cực đại.
vùng giao thoa.
Quan sát thí nghiệm và rút ra
nhận xét.


 Giáo án Vật Lý 12 – Ban cơ bản

Trường THPT Phú Hữu

+ Tại M sẽ có cực tiểu (đứng yên) khi:
d2 – d1 = (2k + 1)

λ
1
= (k + )λ; với k ∈
2
2

Z.
Những điểm tại đó dao động triệt tiêu
Xem hình 8.3 mô tả hình dạng
là những điểm mà hiệu đường đi của hai
của các vân giao thoa cực tiểu.
sóng từ nguồn truyền tới bằng một số
nguyên lẻ nữa bước sóng.
Quỹ tích của những điểm này là những
đường hypebol có hai tiêu điểm là S 1 và
S2, chúng được gọi là những vân giao
thoa cực tiểu.
Hoạt động 4 (5 phút): Tìm hiểu điều kiện giao thoa.
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
Nội dung cơ bản
III. Điều kiện giao thoa. Sóng kết hợp
Giới thiệu hai nguồn kết
Ghi nhận các khái niệm.
+ Nguồn kết hợp, sóng kết hợp: Hai nguồn dao
hợp, hai sóng kết hợp.
động cùng phương cùng tần số và có hiệu số
pha không thay đổi theo thời gian gọi là hai
nguồn kết hợp. Hai sóng do hai nguồn kết hợp
phát ra gọi là hai sóng kết hợp.
Giới thiệu 2 nguồn đồng bộ.
Ghi nhận khái niệm.
Hai nguồn dao động cùng phương cùng tần
số và cùng pha gọi là hai nguồn đồng bộ.
Giới thiệu điều kiện để có

Ghi nhận điều kiện để có sự + Để có các vân giao thoa ổn định trên mặt
giao thoa.
giao thoa của hai sóng.
nước thì hai nguồn phát sóng trên mặt nước
phải là hai nguồn kết hợp.
Yêu cầu học sinh rút ra kết
Rút ra kết luận về hiện tượng + Hiện tượng giao thoa là một hiện tượng đặc
luận về hiện tượng đặc trưng đặc trưng của sóng.
trưng của sóng: mọi quá trình sóng đều có thể
của sóng.
gây ra hiện tượng giao thoa và ngược lại quá
Yêu cầu học sinh thực hiện
Thực hiện C2.
trình nào gây được hiện tượng giao thoa thì đó
(S1 và S2 phải là 2 nguồn đồng chắc chắn là một quá trình sóng.
C2.
bộ)

Hoạt động 5 (5 phút) : Củng cố, giao nhiệm vụ về nhà.
Hoạt động của giáo viên
Cho học sinh tóm tắt những kiến thức đã học trong
bài.
Yêu cầu học sinh về nhà giải các bài tập 5, 6, 7, 8
trang 45 sgk và 8.1, 8.2, 8.4, 8.6, 8.7 sbt.
IV. RÚT KINH NGHIỆM TIẾT DẠY

Hoạt động của học sinh
Tóm tắt lại những kiến thức đã học trong bài.
Ghi các bài tập về nhà.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------BGH DUYỆT

TỔ DUYỆT

GIÁO VIÊN SOẠN

DANH HOÀNG KHẢI