Mốt số giải pháp nâng cao khả năng cạnh tranh trong thanh toán quốc tế của các ngân hàng thương mại cổ phần việt nam

BO GlAO DUC VA DAO TAO
TRUONG DAI
. HOC
. KiNH TE TP.H6 CHI MINH

LE

THJ B~CH MAI

....

,,,,,..

?

•

MQT SO GIAI PHAP
-

?

..,

NANGCAOKHANANGC~NHTRANHTRONG
A#

I

?

A_.

A

I

'

THANHTOANQUOCTECUACACNGANHANG
TRUONG M~I CO PHAN Vl~T NAM
-..?

-:

.

.....

ILUU HANH NOi BO I
'

,..

')

.

CHUYEN NGANH: QUAN TRl KINH DOANH

Ma s6: 5.02.. 05

LU!N VAN Tff4C SY KINH TE

.
NGUOI Hu'dNG DAN KHOA HQC:
PGS. TS. LE TH ---A NH u A.

0

11-IU VIEN

~ TRUtiH Til tiilliH.fli.~KtTING

THANH PHO

HO CHI MINH -

NAM 2003


Ml)C Ll)C
Trang phl,l bla

trang

M9c 19c
Danh ffil,lC cac chu vie't tat

Md DAU
Chuong 1 - Mot

s6 va'n

d~ ly thuye't v~ q.nh tranh trong co che' thi

1

truong.
1.1 Cac ye'u

t6 anh hudng de'n kha nang c~mh tranh cua doanh nghi~p.

1

1.2 Cac chie'n luc;lc cc;tnh tranh.

4

1.3 Xay dl,l'ng chie'n luc;lc qmh tranh.

7

Chuong 2 - Phan tich, danh gia kha nang q.nh tranh trong hoc,1 t dong

9

thanh toan qu6c te' cua cac ngan hang TMCP Vi~t Nam.
2.1 T6ng quan hoc;tt dong cua cac ngan hang TMCP Vi~tNam.

9

2.2Phan tich tlnh hlnh q.nh tranh trong hoc;tt d9ng thanh toan qu6c te'

12

cua cac ngan hang TMCP Vi~t Nam.
2.3Danh gia kha nang cc;tnh tranh trong ho?t d9ng thanh toan qu6c te'
cua cac ngan hang TMCP

Vi~t

27

Nam.

2.2.1 Danh gia kha nang c?nh.

27

2.2.2 Cac lc;li the' C?nh tranh trong ho?t dong thanh toan qu6c te'.

28

2.2.3 M()t

s6 nguyen nhan giam kha nang cc;tnh tranh trong hoc;tt

32

d9ng thanh toan qu6c te' cua cac ngan hang TMCP.
Chuong 3 - Mot

s6 giai phap

nh~m nang cao kha nang c?nh tranh trong

36

ho?t dong thanh toan qu6c te' ciia cac ngan hang TMCP Vi~t Nam.
3.1 Phuong hudng hoc;tt d9ng ciia cac ngan hang TMCP

Vi~t

Nam trong

36

3.2Cac giai phap nang cao kha nang q.nh tranh trong ho?t dong thanh

38

giai doc;tn 2001-2010.
toan qu6c te' cua cac ngan hang TMCP Vi~t Nam.
3.3M(H

s6 kie'n nghi c16i voi Nha nude, NHNN va cac co quan c6 lien

quan.

KETLUAN
Tai li~u tham khao

Ph9 lt,Ic

55


cAc CHU VIET TAT TRONG LU~N AN
cP

NH: ngan hang

cP

NHTM: ngan hang thu'dng m':li

cP

TMCP: thu'dng m':li c6 ph~n

cP

TMQD: thu'dng m':li quo'c doanh

cP

NHNN: ngan hang nuoc ngoai

cP

NHLD: ngan hang lien doanh

cP

TTQT: thanh toan quo'c te'

cP

QTDND: quy tin d\mg nhan dan

cP

TCTD: t6 chuc tin d\lng

cP

ATM: may rut ti~n 11! d9ng

cP

VCB: Ngan hang Ngo':li thu'dng Vi¢t Nam

cP

NH No & PTNT: Ngan hang N6ng nghi¢p va Phat tie'n n6ng th6n Vi¢t Nam

cP

ICB: Ngan hang Cong thu'dng Vi¢t Nam

cP

BIDV: Ngan hang D~u tu' va Phat tri€n Vi¢t Nam

cP

SWIFT: MC:lng thanh toan lien ngan hang toan du


~

?

MO DAU
,

iA.''

,..,

?

~

'

'

,

,..

,

1/ TINH CAP THIET CUA DE TAI VA Ml)C DICH NGHIEN CUU:
Sau khi Lu~t Ngan hang Nha mtoe Vic$t Nam va Lu~t eae t6 ehue tin d1=1ng e6
hi~u llfe thi hanh (1997), eho de'n nay hang lo?t van ban du'di lu~t nhu' ngh! dtJih

eua Chinh phu, thong tu huong d§n va quye't dinh eua Ngan hang Nha nude d6i
voi ho?t dong kinh doanh eua eae ngan hang thu'ong m?i du'c;1e ban hanh. Di~u
nay e6 nghfa la moi tru'ong phap ly cho hO?t d<)ng eua cac t6 chuc tin dt,mg ngay
cang d§y du, hoan thic$n va d6ng bo hon. Thlfe hic$n Hic$p d!nh thu'ong m?i Vic$t -

My, Chinh phu va Ngan hang Nha nuoc Vic$t Nam tie'p t1=1c ban hanh nhii'ng
chinh sach cdi md Va thong thoang hon trong linh VlfC tai chinh ngan hang: cac
doanh nghic$p va cae ngan hang t?i Vic$t Nam du9e tie'n hanh nhii'ng giao dich
ngo?i h6i khong thong qua co quan chinh phu; giam d§n va di de'n bo ty 1<$ ke't
hO'i; giam bot slf can thi~p cua ehinh phu v~ Iai sua't eho vay, ngan hang thuong
mai 'tlf d~t ra Iai sua't tren co sd tham khao Iai sua't co ban do Ngan hang Nha
nude cong b6, cung du v6n thi tru'ong va mile dQ tin nhic$m eua khach hang; noi
long bien do ty gia mua ban giao ngay eua d6ng do-la tu ±0,1 % len ±0,25%; cho
phep cho vay khong e6 tai san dam bao ... Trang di~u ki~n d6, ro rang la ho?t
d()ng C?nh tranh cua de ngan hang thu'ong m?i t?i thi tru'ong Vic$t Nam c6 co h()i
pha t tri€n va gia tang.
D€ nang cao uy tin trong mtoc cilng nhu tren thi tntong tai chinh ti~n tc$ qu6c te'
trong b6i canh h()i nh~p, cae ngan hang thuong m?i Vic$t Nam n6i chung, ngan
hang c6 ph§n n6i rieng dn hoan thic$n vi~c cung ca'p san ph§'m va dich v1=1, d~e
bi~t la cac dich V1,1 ngan hang qu6e te'° tu'ong Xll'ng Voi Slf gia tang thu'dng m?i Va

dftu tu' cua Vic$t Nam. Tuy nhien, trong linh vlfc thlfc hi~n cac dich V1,1 truy~n
thong cua m()t ngan hang qu6e te'° nhu' dieh V1,1 thanh toan qu6c te'°, k.ha nang C?Ilh
tranh cua cac ngan hang thuong m?i c6 ph§n Vi~t nam con ye'u kem, thi ph§n

dang bi chie'm linh bdi cac ngan hang thltong m?i qu6c doanh va cac chi nhanh
ngan hang nuoc ngoai ..
Dll'ng tru'C1c tinh hinh e<;tnh tranh ngay cang gay ga:t, cac ngan hang thu'ong m?i
c6 ph§n d€ c6 th€' dung Vii'ng Va phat tri€n dll'QC doi hoi phai nghien CUU danh
gia mQt each CO h~ th6ng Va khoa hQC V~ cae doi tu'<;1ng C?nh tranh; a6ng thoi,


tlm ra bi~n phap nham nang cao kha nang q.nh tranh cua cac ngan hang thuong
m?i c6 ph~n trong ho?t d('mg thanh toan qu6c te dang la va'n d€ bile xuc trong
huong di hoa nh?p voi thi truong tai chinh ti€n t~ trong nuoc cilng nhu qu6c te.
Voi nhung ly do tren, toi da ch9n d€ tai: "Mot s6 giai phap nang cao k.ha nang
C(;lnh tranh trong thanh toan qu6c te cua cac ngan hang thuong m(;li c6 ph~n Vi~t
Nam" lam d€ tai lu?n an t6t nghi~p cao hQc kinh te cho mlnh.

21 DOI TU'<,jNG, P~M VI NGHIEN CUU:
Df tai chi xin d€ c? p den ho?t d('>ng C?nh tranh trong llnh vvc thanh toan qu6c te
cua cac ngan hang thuong m?i d Vi~t Nam, xoay sau vao ho?t dong cua cac
ngan hang thuong m?i c6 ph§n Vi~t Nam tren co sd phan tich s6 li~u va thvc te
hO(;lt d{)ng CUa CaC ngan hang thuong m(;li v(1i hy VQrlg dua ra dUQC CclC giai phap
mang tinh k.ha thi nh~m nang Cao kha nang C(;lnh tranh CUa CaC ngan hang thuong
m?i c6 ph§n Vi~t Nam.

3/ PHUONG PHAP NGHIEN CUU:
Chu yeu dt!a tren cac kien thuc cua cac mon hQc kinh te d~c bi~t la chuyen

-

nganh Quan

tri Kinh doanh, dva vao cac s6 li~u th6ng ke, bao cao cua nganh

ngan hang, chu tru'ong, duong 16i chinh sach cua Dang, phap lu?t cua Nha
nuoc lien quan ho? t d()ng ngan hang.
Vi~c phan tich va xll' ly

-

s6

li~u ctva theo phuong phap lich sli' trong nghien

cuu quan tri kinh doanh.

4/ NQI DUNG GOM CAC PHAN:
-

Loi md d§u.

-

Ba chuong:
•

Chuong 1: Mot s6 va'n d€ ly thuy€t v€ c(;lnh tranh trong co che thi truong.

•

Chuong 2: Phan tich, danh gia k.ha nang C(;lnh tranh trong ho(;lt d<)ng thanh
toan qu6c te cua cac ngan hang thuong m?i c6 ph§n Vi~t Nam.

•

Chuong 3: Mot

s6 giai phap giai phap nh~m nang

cao kha nang c(;lnh tranh

trong thanh toan qu6c te cua cac ngan hang thu'ong m(;li c6 ph§n Vi~t Nam.
Ket lu?n.
-

Tai li~u tham khao.


1

VE
1.lCAC

CHu'dNG 1
MQT s6 VAN DE LY THUYET
C~NH TRANH TRONG Cd CHE THl TRUONG

vEU

TO ANH HCJdNG DEN KHA NANG CANH TRANH CUA

MOT DOANH NGHIBP.

1.1.1 Cac ye'u to' g6p phfin tao nen ldi the' canh tranh.
"C<;tnh tranh cua m<)t doanh nghic$p, m9t nganh, m<)t qu6c gia la muc de) C1 d6,
du'oi cac di€u kic$n tht tnl'ong

wdo va cong b~ng, c6 th~ san xua't cac hang h6a

Va dtch Vl;l dap Ung du'<;jC CaC doi hoi CUa tht tru'ong, d6ng thoi t<;tO ra vic$c lam Va
nang cao du<;1c thu nh?p thlfc te'".
Slf thanh cong cua m<)t doanh nghic$p ba't k~ d trong thi tntong nao, trong hay
ngoai nuoc se 1<$ thu<)c ra't IOn vao vi¢c n6 c6 t<;to dlfng va duy tr'i l<;1i the' qrnh
tranh so voi cac d6i thu cua n6 hay khong. Theo Giao Su' Michael Porter - D~i
h9c Harvard, c6 hai 1<;1i the' c~nh tranh cd ban:
-

L<;1i the' dlfa vao vi¢c duy trl m<)t chi phi san xua't tha'p;

-

L<;1i the' dlfa tren vi¢c khac bic$t h6a san phim so voi d6i thu C<;tnh tranh nhu
cha't lu<;1ng san phim dich Vl;l, m~ng htoi phan phoi, cd sd v?t cha't, nha xudng,
trang thie't bi ky thu?t... Tren Cd sd cua vi¢c khac bic$t h6a d6, doanh nghic$p c6
th~ diH m<)t gia cao d€ bu d~p cho vi~c t~o ra slf khac bic$t d6. M<)t doanh

nghi¢p t6n t<;ti va phat tri€n tren th! truong c6 th€ dlfa vao m<)t trong hai l<;1i the'
nay ho?c Sd hii'U ca hai lo<;ti l<;1i the' C<;tnh tranh d6.
Khi xet de'n tinh C<;tnh tranh cua doanh nghi¢p, m<)t m?t phai xac d!nh cho du<;jc
vt the' C<;tnh tranh tltdng doi CUa doanh nghi~p SO VOi nganh ma n6 dang ho<;tt
d<)ng (tri€n v9ng v€ vi tri), m?t khac phai xac dinh nhung ngu6n llfc ben trong
a€ phat tri~n vi the' c9nh tranh nay. Cac ngu6n llfc ben trong bao g6m tai san, tai
nang (competences) va nang llfc (capabilities).

1.1.1.1
-

Ye'u to' v~ tai sdn, tai ming cua doanh nghiep.

Ye'u t6 tai san cua doanh nghi~p: bao gom cac 109i tai siin VO hlnh va hii'u
hlnh ma nha quan ttj c6 th€ sli' dl;lng du<;jc, nhii'ng' 109i tai san nay du<;jc th€
hic$n tren bang t6ng ke't tai san cua doanh nghi~p. Cac lo<;ti tai san hii'u hlnh
bao g6m may m6c thie't bi, v6n, nha xudng, v?t tu', ... ; tai san v6 hlnh bao g6m

C/11t<1ng I: M9t sf/ vali di lj thuyet vi qwh tranh trong c

2

nhan hi<%u, Slf doc quy~n v~ phat minh, ten tu6i cua doanh nghi<%p ... Nhii'ng
lo?i tai san nay c6 th€ xac d!iih gia ttj thj tntong cua n6 va c6 th€ ban cho
nhii'ng doanh nghi<%p khac.
Ye"u t6 tai nang cua doanh nghi~p: bao g6m nhii'ng tai san VO hlnh ma vi~c
chuy€n giao chung cho mot doanh nghi~p khac rat kh6 khan. Ye"u t6 tai nang
d day bao g6m tat

ca nhii'ng bi quye"t ve ky thu?t, cong ngh~ va ky nang ma

doanh nghi<%p dang sd hii'u. Nhii'ng ye'u t6 thuoc v~ tai nang cua mot doanh
nghi~p khong th~ nao trao d6i hay mua ban bdi vl chi c6 mot s6 it tai nang

nay thUOC ve mQt Vai con ngu'oi nao do trong doanh nghic$p, trong khi d6
ph~n Ion tai nang nay du'<;1c g~n li~n voi mot t?p th~ lao dong, vdi cau true va

quy trlnh cua h~ th6ng v?n hanh san xuat ho~c djch V\l. M~t khac, nhii'ng ye'u
t6 tai nang thong thu'ong dlfa tren mot kh6i lu'c;Jng kie'n thuc ng~m du'c;Jc tich
lily Iau dai, chung khong th~ ma h6a hay phan lo(;li du'c;Jc, va cling khong th~
nao di€n dC;lt du'c;Jc b~ng van ban.
1.1.1.2

Yeu to'vinang luc czla doanh nghiep.

Cung tu'ong t\f nhu' ye'u t6 v~ tai nang, ye'u t6 v~ nang llfc cling la mot ye'u to
khong th~ mua ban duc;Jc. Ne'u nhu' ye"u t6 tai nang th~ hi~n nhii'ng
phu'ong di~n

ky

thu?t, thl ye'u

t6 nang llfc th€

hi~n nhung

ky

ky

nang ve

nang v~ phu'ong

di~n quan ttj. Ye'u t6 nay th~ hi~n kha nang quan tq qua trlnh kinh doanh cua

doanh nghi~p. Nhung ye'u t6 thu(k v~ nang Ive th?m chi con kh6 chuye'n d6i,
mua ban hon

ca ye"u t6 tai nang bdi vl chung du'c;Jc hinh thanh g~n li~n voi phong

each, van h6a cua doanh nghi<%p. Do d6, vic$c b~t chuoc mot h~ th6ng moi va
thanh cong cua mot doanh nghi<%p khac se doi hoi doanh nghi<%p dang xem xet
phai thay d6i each tie'p c?n trong van de kinh doanh va day la mQt qua trlnh VO
cung kh6 khan.
8€ CO th€ sli' dl;lng cac ngu6n llfc ben trong nh~m phat huy lc;Ji the' C(;lnh tranh CUa
mlnh, doanh nghic$p khong nhii'ng c~n phai c6 g~ng pha t tri€n hay sd hii'u cho
du'
phi t6n thap ho~C

S\l'

thu

rieng bi~t tu do moi CO th~ t~O }Qi the' tren Cd Sd

khac bi<%t V~ san phffm ma con phai khong ngung nang cao

nang h,tc h9c t?p va cai tie'n.

C/11t<111g I: MQt so' vali di ly thuyet vi Ctplh trallh trong Cd cht thj trliu11g


3

1.1.2 Sue canh tranh t6ng th~.
D6i voi cac NHTM, vi¢c ma n)ng cac ho?t dong d6i ngo?i n6i chung va dich Vl;l

ITQT n6i rieng cfin phai dlfa tren nhung danh gia chinh xac v€ sue c?nh tranh
cua mlnh trttoc khi tie'n ra

thi

trttong. Thong qua each tie'p e?n eua mo hinh sue

C?nh tranh t6ng the eua M. Porter c6 the danh gia v~ sue qnh tranh cua cac
NHTM nhtt yeu dud tren. Mo hinh sue C?nh tranh t6ng the dttdlfng dlfa tren vi¢c xem xet sue e?nh tranh la ttSng boa cua 4 ye'u to' sau:

1.1.2.1

Cdc ye'u tf/ cua bdn than doanh nghiep.

Cac ye'u to' nay bao g6m cac ye'u to' v~ con nguoi nhu chat lttphi; ye'u to' v?t chat; cac ye'u to' v~ trinh do nhtt khoa hQc

ky

ky

nang, chi

thu?t, kinh nghi¢m

thi truong; cac ye'u to' v~ v6n. Cac ye'u to' nay c6 the chia thanh 2 lo?i la ye'u to'

co ban nhtt moi trttong tlf nhien, dia ly' lao dong khong c6

ky nang va cac ye'u to'

nang cao nhtt thong tin, lao dong c6 trlnh do cao ... Trang hai ye'u to' tren thl ye'u
to' thu hai c6 y nghia quye't dinh toi kha nang qnh tranh cua doanh nghi¢p,
chung quye't diflh nhung ltinh doc quy~n. Trang dai h?n thl day la nhung ye'u to' c6 tinh quye't dinh, chung
phai dtt
1.1.2.2

Nhu c&u cua khdch hang.

Day la ye'u to' c6 tac dong rat ldn toi Slf phat tri€n cua doanh nghi¢p, n6 quye't
dinh slf s6ng con cua doanh nghi¢p. Thong qua nhu c§u cua khach hang ma
doanh nghi¢p c6 th€ t?n dl;lng dUQC lk.inh doanh Va dich Vl;l CUa mlnh.
Nhu c§u cua khach hang con c6 th€ gcac lo?i hlnh san phffm va dich Vl,l moi. Cac lo?i hlnh nay c6 the dU'QC phat tri€n
rong rai ra th! trltong ben ngoai Va khi d6 doanh nghi¢p la ngttoi c6 lQi the' C?nh
tranh trttoc tien.

1.1.2.3

Cac lfnh vuc c6 lien quan va phu tra.

S1 phat trie'n CUa doanh nghi¢p khong the' tach roi Slf phat tri€n cac linh VlfC c6
lien quan Va ph9 trQ nhtt thi trltong tai chinh, Slf phat tri€n cua cong ngh¢ thong
tin, tin h9c. D6i voi cac NHTM, ye'u to' thong tin la ye'u to' c6 quye't dinh s6ng

C/11tdng /: MQt

so' valz di ly thuyet vi CfJ.llh tranh trong Cd che' thi trliifllg


4
con, cung VOi Sl;l' phat tri€n CUa c6ng nght$ da ngay cang rut ng8:n du'QC khoang
each b~ khong gian va thoi gian. Gia day voi St! phat tri€'n cua c6ng nght$ thong
tin cac NH c6 th€ theo d6i va tham gia vao th! truong tai chinh 24/24 gio trong
ngay, chinh di~u d6 cang lam cho vai tro cua cac linh vt,tc c6 lien quan va phl,l
tr
1.1.2.4

Chien luoc canh tranh cua doanh nghiep, ctfu true va do'i thu canh

tranh.

CJ

day, d~ C~p toi each thuc ma doanh nghi~p dU'QC hinh thanh, ttS chuc, quan ly

ciing nhu muc do ct;tnh tranh trong nuoc. Sl,l' phat tri€n cac hot;tt dong doanh
nghit$p Se thanh Cong neu CO dU'QC quan ly Va t6 chuc trong mot m6i tru'ong phu
hc;Jp va kich thich du'QC cac l9i the ct;tnh tranh cua n6. Sl,l' qnh tranh giua cac
doanh nghit$p se la yeu to' thuc dffy Sl,l' cai tien Va thay dcSi nh~m ht;t chi phi, nang
cao cha't lll'c;Jng dich Vl;l.
Trong 4 yeu to' tren, yeu to' 1 va 4 duc;Jc coi la nhung yeu to' noi tt;ti cua doanh
nghit$p; yeu to' 2 Va 3 la nhung yeu to' CO tinh chfft tac dong Va thuc d§'y Sl;l' phat

tri€n cua chung. Ngoai ra, con c6 hai yeu to' cffn tinh den la nhung co hoi nhu
nhung phat minh sang che, khung hoang (vi dt,i khung hoang dffu mo) va vai tro
cua Chinh phu. Vai tro cua Chinh phu c6 tac dong tll'ong d6i lon toi kha nang
cc;inh tranh cua doanh nghit$p nhu chi tieu cua Nha nll'oc, thai do cua Nha nude
d6i voi cc;inh tranh, chinh sach thue, chinh sach phat tri€n vung cua Nha nuoc,
chinh sach v~ cong nght$, dao tc;io, trSt,t tuong tac giua cac nhan to' tren duc;Jc th€ hit$n

a so d6 so' 1: St,t tuong tac giua

cac nhan to' lien quan toi sue qmh tranh.

1.2 CAC CHIEN LU(jC CANH TRANH.
Vi~c hoc;ich d!nh mot chien h!QC ct;tnh tranh huu hit$u phl,l thu<)c vao nhi~u yeu to'

nhU' cac ml,lC tieu chien lU'QC, ngu6n nhan hJC Cua doanh nghi~p, cac ap lt,tc Cc;tnh
tranh hit$n tc;ii d6i voi doanh nghi~p. san ph§'m dang

a giai doc;in nao cua chu ky

doi song san ph~m. v! tri cua doanh nghit$p dang CJ dau trong v! the cc;inh tranh,
d?c di€m chung cua n~n kinh te, chinh sach hit$n tc;ii va tu'dng lai cua nha nu'oc
d6i voi n~n kinh te ...Neu can cu vao th! phffn chiem linh cua doanh nghit$p tren

Cllltdug I: MQt s{f vali di lj thuyet vi C(l.llh trauh trong Cd cht thi truilug


Cd h(H --------------------3>
''

-- ___ -....

''

'

''

''

''

-- --

---

''
''

''

''

Chie'n ltiQ'c cua doanh
nghi~p, ca'u true va do'i
thu c~ nh tranh

--- ---- --

'

--- --....' ' ' ' ' '

---~,

~

''

''

....... _

----:-- .... __

', '

.---~~~~~~~~~~--.',

Cac ye'u to' cua ban
than doanh nghi~p

~

''

' ' ',

'

co

----;:i.

'

Nhuc~u

cua khach hang

Cac linh vlfc
lien quan va phQ trQ'

Sd d6so'1 : Sd d6 slf tudng tac giii'a cac nhan to' lien quan toi sue c~nh tranh


5
thi tntong, ngll'oi ta ehia cac doanh nghi<%p CO eung nganh ngh~, linh V\tC san xua't
san pha:'m giong nhau lam bon 109i:
• Doanh nghi<%p chie'm thi phftn > 40% la doanh nghi<%p "d~n dat" thi truong.
•
•

< doanh nghi~p chie'm thi ph§n < 40% Ia doanh nghi<%p "thach thll'c ".
10% < doanh nghi<%p chie'm thi phftn < 20% la doanh nghi<%p "theo duoi ".

20%

• Doanh nghi<%p chie'm thi ph~n < 10% la doanh nghi~p "nep goc ".
Theo M. Porter c6 ba each tie'p c~n chie'n lU'c;fc c9nh tranh chung: chie'n lu9c nha'n

m9nh chi phi, chie'n lll'1.2.1 Chien htdc nha'n manh chi phf.
Chie'n lu9c nay nham giup cho doanh nghi~p c6 19i the' hdn h~n v€ chi phi so vdi
doi thu c9nh tranh trong nganh. Trang qnh tranh, XU hudng chung cua cac doanh
nghi<%p la tim mQi each giam gia ban trong khi v§n phai bao dam giu nguyen
cha't lU'<;jng va dich Vl,l. Chie'n lll'QC nha'n m?nh chi phi cua mQt doanh nghi~p
thuong yeu du phai c6 cac di€u ki~n chu ye'u nhu:
-

San xua't hang 109t vdi 10 IOn.

-

Thi ph~n ldn.

-

Ngu6n cung ca'p d§u vao 6n dinh, thll'ong xuyen vdi so lu'c;fng cung U'ng IOn.

-

Giam thie'u cac chi phi fin trong qua trlnh san xua't kinh doanh.

-

C6 k.hach hang tieu thl,l so lu'
Do d6, 109i chie'n luqc nay ap dl,lng d~ dang hdn vdi cac doanh nghi<%p IOn, "d~n
dat" th! tntong. Cae doanh nghi<%p mdi vao CUQC hay cae san phffm thay the' kh6
khan hdn khi ap dl,lng chie'n lU'

m(:rnh chi phi la trd thanh m()t bQ ph?n ehu ye'u cua ngh~ thu?t quan ly' kha nang
tang gia ban CUa cac doanh

nghi~p

ngay cang bj Cong CUQC qnh tranh tieu

di~t

ma thay the' bang vi~c co gang tie't giam chi phi de' h9 gia ban, t90 ra lc;1i the'
qnh tranh cho cae doanh

nghi~p.

1.2.2 Chien htdc khac biet h6a.
Chie'n lU'<_jc thu hai Ia lam khac bi<%t h6a cac san ph£m va djch V\} cua m(>t doanh
nghi~p, lam cho cae san phlfm ho~c djch Vl,l cua doanh nghi~p mlnh c6 nhung

die'm dQC dao Va ttu vi~t hdn San phftm Clla cac dQ'i thU C?Ilh tranh. f)i~U nay t?O
ra lc;1i the' Mn cho doanh nghi~p vl vdi nhung U'U di€m khac bi<%t nay se t90 du'c;fc

Chuung I: M{)t sf} vali di ly thuyet vi ctpzh tranh trong c

6
tinh doc quy~n cho san ph§'m trong thj truong c~nh tranh. Cac d~c tinh d6 se hap
d~n va thu hut ngll'oi tieu dung de'n vdi san ph£m va hon the' nua n6 con ghi sau

trong tri nhd cua nguoi tieu dung rat Iau.
Chie'n lU'cjc khac bi~t h6a san ph£m

de dang dem de'n cho doanh nghi~p tY l~ lcji

nhu?n cao hon mile blnh quan va n6 ~o ra cho cong ty vj tri vung ch~c hon trong
CUQC C~nh tranh, S\f bie'n dong gia Ca nho d6 cfing dU'QC giam thiiu. Slf khac bi~t
h6a san phffm lam cho slf d6i ph6 vdi cac ap llfc c~nh tranh cGng d~ dang hon
nhi€u. N6 lam cho khach hang thie'u di€u ki~n so sanh d~ c6 th€' gay ap llfc doi
giam gia, n6 lam cho san phffm thay the' g~p trd ng~i ldn hon khi de'n vdi nguoi
tieu dung, n6 c6 lcji nhu~n nhieu hon d€'

de dang do'i ph6 khi g~p ap llfc ten gia

tu·ngu'Oi .cung ling so voi cac dO'i thu c~nh tranh khac ...Tuy nhien, khi ap d-i,mg
chie'n lU'QC S\f khac bi~t h6a san ph£m dn htu

y cac d~c di€'m sau:

-

lfu tien Va chu tr9ng Cong tac nghien CUU; thie't ke' San phffm, djch

-

Khong c6 kha nang chie'm linh thi ph~n Ion. C~n nhan m~nh cong tac

Vl;l.

marketing va quang cao.
-

Thong thuong slf khac bi~t h6a san phclm it khi di cling voi giam chi phi vl
c§n phai d§u tu t6n kem cho cong tac thie't ke', nghien cuu nhung d~c tinh
rieng c6 cho san phclm va c~n cong ngh~. ky thu~t san xuat cao hon, tinh vi
hon san phffm thuong cling lo~i. Nhu'ng khach hang vl danh tie'ng va chat
lu'cjng san phim san sang tra gia cao hon so voi cac san phclm cung lo~i khac.

Cac doanh nghi~p "thach thuc" c6 th~ ap d1,mg chie'n lu'QC qnh tranh nay d~
. vuqt ten thanh doanh nghi~p "d~n d~t" thi truong.

1.2.3 Chie'n h.tdc trong tam h6a.
D6i voi chie'n lu'QC nay doanh nghi~p dn phai t~p trung vao:
bi~t.

-

Mot nh6m nguoi chuyen

-

Mot san ph£m chuyen bi~t.

-

Mot thi tru'ong nhat djnh nao d6.

Nhu v~y, ne'u nhu' chie'n luqc nha'n m~nh chi phi va chie'n ltt<;Sc khac bi~t h6a san
phim la nh~m toi ml;lc tieu va ph~m vi ho~t dc)ng toan nganh, th1 chie'n luqc
tr9ng tam h6a dU'QC xay dlfng xoay quanh Vi~c phl,lC Vl;l th?t t6t mot thj tru'ong
ffil,IC tieu da Iva ch9n voi

C/11idllg I: M{)t

ph~m

vi htfp.

so' Vtlll di ly thuye't vi qmh tranh trong Cd che' thj truung


7
Qua chie'n h.tc;1c nay doanh nghi¢p c6 th€ se d?t dttc;1c st! khac bi~t h6a thong qua
viec dap U'ng t6t hon nhu c§u CUa mot d6i tltQng Cl,l th~ Va giam dU'QC chi phi khi
Chl tr<;>ng tam phl,lC Vl,l cho mot nh6m khach hang nao d6 trong mQt bO ph?n san
ph£m cua tN trltong.

1.3 xA y DlJNG CHIEN LUQC CANH TRANH.
1.3.1 Phan tich moi tru'ong.
Phan tich m6i trttong ben ngoai va m6i trttong hi¢n t?i d€ lam co sCJ cho vi~c
hO(;lCh dinh chl tieu, Chuc nang, nhi¢m Vl,l, cac chinh sacb Va chie'°n lltQC C(;lnh
tranh. M6i tntong cua doanh nghi¢p la nhung ye'u t6 g~n b6 ch?t che voi cac ke't
qua va hi~u qua cua chie'n lltQC C(;lnh tranh. Ne'u kh6ng nghien cuu ky cac ye'u t6
moi truong, chie'n lttc;1c c?nh tranh c6 th€ se g~p that bC;ti vi m¢t ye'u t6 bat
thu'ong nao kh6ng lttong du'QC. Trong qua trlnh phan tich m6i trttong C(;lnh tranh,
doanh nghi~p cling Se XclC l?p Vi the' C(;lnh tranh cua cac san pb£m, dich Vl,l cua
mlnh

SO

VOi d6i thu C(;lilh tranh.

1.3.2 Xac dinh muc tieu canh tranh.
8€' giup chie'n htc;1c c(;lnh tranh d?t hi~u qua cao, cac c6ng ty phai xac dinh dttc;1c
httong di cua mlnh qua ho(;lch dinh cac m1,1c tieu cua cac doanh nghi~p c§n d?t
tdi trong tU'dng lai.

1.3.3 Phan tich

va lu'a chon cac chie'n lu'dc canh tranh.

8€ d:;tt toi ml,lC tieu cua mlnh, khi xay dl!ng chie'°n lltQC C(;lnh tranh doanh nghi~p
c§n phai phan tich va quye't dinh xem chie'n h.tc;1c q.nh tranh nao phu hc;1p nhat
cho tung giai do(;ln trong chu

ky

s6ng cua san ph£m. Vi d1,1: Chie'n lu'QC C(;lnh

tranh Cho San ph£m moi tung VaO thi tru'ong Se kbac VOi chie'°n lu'QC CJ giai dO(;ln
bao hoa, CJ giai dOt;in tang tru'dng Va CJ giai do(;ln bao boa gia ca san ph£m se
khac nhau ...
Cac chie'n ht<;1c C(;lnh tranh phai dltQC xay dt!ng th?t C\l th€ cho tung giai do(;ln va
phai neu ro giai phap, phudng thuc thl!c hi~n. ngu6n Ille tai chinh, t6 chuc nhan
St! (ai thtlc hi~n) ... Chie'n lu'QC Ct;inh tranh c6 hi~u qua hay kh6ng phl,l thu(>c rat
nhi~u vao cac noi dung tren, trong d6 c§n quan tam phan tich ky d6i thu qmh

tranh, m9c tieu ma doanh nghi¢p c§n d?t toi va cac bi¢n phap phong bi ch6ng
tra tru'OC cac phan ung cua cac d6i thu Ct;iilh tranh.

Cl11ldllg I: MQt so' vali di lj thuye't vi cq.nh tranh troug Cd che' thi triidng

8
Doanh nghi~p c~n phai phan tich

kY

de ll;l'a ch9n m<)t chie'n 1U'c;1c thich hc;1p nha't.

Ben C?Ilh d6 khi xay dl;l'ng chie'n h.tc;1c qnh tranh, cac doanh nghi~p khong dung
l?i d cac n<)i dung tren ma trong qua trlnh thl;l'c hi~n v~n phai luon barn sat cac

rn)i dung, xem xet cac tac d<)ng thl;l'c ti~n. nhung thay d6i cua moi trU'ong, cac
phan ling cua d6i thu q.nh tranh ... de c6 nhung di~u chinh thich hc;1p cho chie'n
lu'c;1C q.nh tranh cua doanh nghi~p mlnh.
T6m lai: Ml;lC dich cua phan tich q.nh tranh la d~ tlm dU'QC giai phap lam tang
kha nang q.nh tranh va tlm du'c;1c vi tri trong nganh noi µJa doanh nghi<%p c6 the
dcSi d~U Va dcSi ph6 CaC ll;l'C lu'c;1ng q.nh tranh ffiQt cllG tcSt nhfft ho~C CO the lam
anh hu'dng de'n chung theo hu'dng c6 lc;1i nha't cho doanh nghi~p.

C/11l<111g I: M9t so' vali

di lj thuye't vi qmh tranh trong C

9

CHUPHAN TICH, DANH GIA KHA NANG C;}NH TRANH
"

,

,

,

"·

?

?

....

,

,...

TRONGHO;}TDQNGTTQTCUACACNHTMCP~eTNAM
A?

A

?

,

A

2.1 TONG QUAN HOAT DONG CUA CAC NH TMCP VIET NAM.

2.1.1 He tho'ng NH TMCP Viet Nam.

Trude khi c6 cac Phap 1¢nh v€ NH (1990), da c6 nhi~u NH TMCP du9c thanh
l~p, tuy nhien khi d6 va hang lo?t cac quy tin dl:lng vao nhii'ng nam 1989-1990

th1 nhi€u NH TMCP kh6ng thho?t dc)ng va du di€u ki¢n di€u chinh theo Phap l~nh (g6m 8 NH TMCP do thi
va 3 NH TMCP n6ng than). Nhu
thanJ:l tu khi c6 Phap

l~nh

v~y,

NH TMCP la lo?i hlnh TCTD dtt9c hlnh

NH, hc;1p tac xa tin dl:lng va cong ty tai chinh.

Sau khi di~u chinh theo cac Phap l~nh tren, h¢ th6ng NH TMCP C1 nude ta phat
trie'n nhanh ve s6 lu9ng va dU'c;1c phan b6 d cac thanh pho lon (nha't la TP. HCM)
va m()t s6 tinh dcSng b~ng song Cll'u long la nhung vung kinh te' hang h6a tuong
doi phat tri€n:
- Nam 1991: 5 NH TMCP du9c ca'p phep ho?t d(>ng (d€u la NH TMCP do thi);
-

Nam 1992: 17 NH (11 NH TMCP do thi, 6 NH TMCP n6ng than);

-

Nam 1993: 20 NH (10 NH TMCP do thj, 10 NH TMCP n6ng than); nam

1994: 4 NH (deu la NH TMCP do thD;

-

Nam 1995: 3 NH (d~u la NH TMCP n6ng than);

-

Nam 1996: 3 NH (2 NH TMCP do thi, 1 NH TMCP nong than).

-

Tu nam 1997, NHNN da ngung ca'p gia'y phep ho?t d(>ng cho cac NH TMCP.

Nhu v~y, de'n nam 1996, h~ th6ng NH TMCP c6 52 NH g6m 32 NH TMCP do
thi va 20 NH TMCP n6ng than, cac NH TMCP nay c6 nhung budc phat tri€n ldn
va c6 nhi€u d6ng g6p nha't djnh d6i voi n€n kinh te'. Day la mo hlnh TCTD phu
hQp vdi co che' thj tru0ng, qnh tranh m?nh me vdi cac NH TMQD, lam cho cac
NH TMQD kh6ng con doc quy€n. Tuy nhien, trong thoi gian nay, do chu'a ho?ch
dinh du9c chie'n lu9c phat tri€n h~ th6ng NH TMCP C1 t~m quan ly vI mo cling
nhu t?i dja phttong nen c6 nhi€u NH da dttc;1c ca'p gia'y phep ho?t dc)ng nhung
khong du di€u ki¢n (ca v€ ngu6n Ive tai chinh l§n trlnh d9 quan ly) da lam vao

Chztong 11: Phan tlch, ctanh gia kha nang cq.llh tranli ho{lt d9ng TTQT cila ctic NHTMCP VN


10
tr'inh tr:;mg kh6 khan v€ tai chinh, nha't la thoi

ky khung hoang tai chinh ti€n t~ Ci

khu VVC nam 1997 Va d?c bi~t la nhi€u Vl;l an nghiem tr9ng v€ kinh te' chie'm
doc;i.t v6n NH phat sinh nhu' Tamexco, Epco-Minh Ph1.mg, Tr§n Xuan Hoa,
Dudng Thanh Cuong, Tr§n Thi Hie'u, ... , di€u nay doi hoi dn phai cha'n chinh,
cling c6 va s~p xe'p l:;d h~ th6ng NH TMCP. Do sv ch9n l9c va dao thai cua cc;i.nh
tranh, nhi€u NH TMCP da phai sap nh?p, ban lc;i.i ho?c giai th€. E>e'n ngay
31112/2002, sau hdn 3 nam thvc hi~n d€ an cha'n chinh, cling c6 s~p xe'p lc;i.i, h~
th6ng NH TMCP chi con 36 NH bao g6m 20 NH TMCP do thi va 16 NH TMCP
nong thon. Trang narri 2003, NHNN tie'p tl;lc khuye'n khich cac NH TMCP c6 quy
mo khong ldn hc;1p nha't, sap nh~p vdi nhau d€ trd thanh nhung NH c6 quy mo

Wn hdn nua, c6 sue qnh tranh cao hdn, hoc;i.t dong c6 hi~u qua hdn.
2.1.2 Mot s6 thanh tu'u ciia he thfJng NH TMCP Viet Nam.
NH TMCP la mo h1nh TCTD phu hc;1p vdi cd che' thi truong, C?nh tranh m?nh me
vdi cac NH TMQD, lam cho cac NH TMQD khong con doc quy~n nhu' tru'dc
nua. Trang thoi_gian qua, vdi nhung cd che', chinh sach phu hc;1p voi thvc ti€n vdi
sv nang dong cua cac NH TMCP, h~ th6ng NH TMCP nude ta c6 nhung buck
phat tri€n lon nhu sau:
-

M?ng lu'di NH va chi nhanh du'c;1c md rong, th~m chi con tdi nhung vung heo
lanh, xa xoi ma trudc day djch Vl;l NH chua vudn tdi va nguoi dan chi bie't di
vay

-

rn~ng

lai.

Cac NH TMCP da thu hut du'c;1c ti€n nhan r6i cua mQi t§ng ldp dan cud€ g6p
v6n mua c6 ph§n cua cac NH cling nhu gll'i ti€n vao NH t?o thanh ngu6n Ive
to ldn d€ d§ u tu pha t tri€n kinh te'.

-

E>6i tu'c;1ng phl;lc Vl;l cua cac NH TMCP khong chi dll'ng d vi~c cho vay d6i vdi
cac thanh ph§n kinh te' (j cac vung do thi rnn nhu' kinh te' ngoai qu6c doanh, tu'
nhan, ca rihan, cho vay tieu dung ma con d§u tu' phat tri€n san xua't nong
nghi~p

-

tdi t?n ho nong dan ngheo.

Cac NH TMCP (d~c bi~t la cac NH TMCP do thi) da g6p ph§n lam phat tri€n
nghi~p Vl;l chuy€n ti€n qua NH, cac djch Vl;l thanh toan khac trong d6 dang k~

nhat la nghi~p Vl;l thanh toan the di~n tit.

C/11t<11ig II: Phan t{ch, danh gid khd mfog qmh tranh ho(.ft dqng TTQT cua cac NHTMCP VN

•


11
-

Cac NH TMCP da t~o mquen voi cac d!ch

Vl,l

NH va se c6 th6i qu~n t6t v~ giao dich voi NH khi n~n

kinh te' th! tntong d nude ta phat tri€n (J trlnh d9 cao.
De'n 31112/2002, s6 lu9ng NH TMCP da giam dang k€ tu 52 NH (1996) con 36
NH, tuy nhien ke't qua ho~t d<)ng clia toan h<% th6ng v§n tang m~nh,
-

V6n di~u 1<% clia
Jen 2.664

tY'

Cl,!

the':

ca h<% th6ng cu6i nam 1999 la 2.171 cy d6ng, nam 2001 tang

nam 2002 tang Jen 3.026 ty d6ng kh~ng d!nh ni~m tin clia cac

nha dftu tu vao h<% tho'ng NH TMCP.
-

V6n huy dc)ng clia toan h<% tho'ng cu6i nam 2002 la 33.500 ty d6ng, tang ga'p
2,6 lftn so voi nam 1999 la nam ba: t dft u cha'n chinh, cling co' va sa: p xe'p l?i
cho tha'y dan chung v§n yen tam khi gll'i tien vao h~ tho'ng NH TMCP.

-

Du nc;1 cho vay clia cac thanh phftn kinh te' t?i cac NH TMCP la tren 28.000 ty
d6ng ga'p hon 2,3 lftn so voi nam 1999; du nc;1 qua h?n nam 2002 giam xu6ng
con 6,4% so voi nam 1999 la 16,7%. Cac NH TMCP da quan tam dung mU'c
toi

vi~c

cho vay trung va dai h?n, vl

v~y

ma du nc;1 trung va dai

h~n

t?i cac

NH TMCP de'n cu6i nam 2002 chie'm toi 30% t6ng du nQ (trong d6 c6 mphfin dang k~ la cac dlf an d6ng tai trq).
-

Ke't qua kinh doanh clia cac NH TMCP ding du9c cai thi¢n dang k€, ne'u I9i
nhu~n nam 1999 cua cac NH TMCP chi la 142 ty d6ng thl he't nam 2002, cac

NH TMCP da c6 I9i nhu~n 558 ty d6ng (ga'p 4 lfrn so voi thoi ky truoc khi
cha'n chinh, cling co' va sa:p xe'p l?i).
-

Kinh doanh clia cac NH TMCP ding da da nang hon ra't nhi~u khi thlfc hi<%n
d~ an cha'n chinh, cling co' va sa:p xe'p l?i. Ngoai vi¢c md chi nhanh d€ md

r<)ng dia ban ho?t dc)ng, da c6 2 NH thanh

l~p

c6ng ty chU'ng khoan, 3 NH

thanh l~p c6ng ty quan ly nc;1 va khai thac tai san, 1 NH thanh l~p c6ng ty
dich

Vl,l ki~u

ho'i. Tu nam 1999 trd v~ truoc chi c6 1 NH phat hanh va thanh

toan the (1 NH khac da du9c cho phep nhung chua tri€n khai thlfc hi<%n) va
d6 d~u la the qu6c te' - Visa Card va Master Card; de'n nam 2002 da c6 them
2 NH phat hanh the n<)i dia va the ATM, NH TMCP trUoc day chi phat hanh
the qu6c te' da phat hanh the n9i dia va the di¢n tfr (e-card). Nhi~u NH

Chirmig II: Phan nch, ddnh gid khd niing ccpih tranh hoq.t dQng TTQT cua cac NHTMCP VN


12

TMCP tham gia h~ th6ng thanh toan SWIFT va thanh toan lien hang di~n tii'.

8€ chuin bi ngu6n nhan h,tc tu'dng lai, 9 NH TMCP da g6p v6n thanh l~p
trung tam dao t1:10

nghi~p

Vl,l NH (BTC), da dao t1:10 va dao t1:10 11:1i hang tram

luqt can ~O cho cac NH TMCP va cho ca cac can bo cua cac NH TMQD.

2.2PHAN TICH TINH HINH CANH TRANH TRONG HOAT DONG TTOT
CUA CAC NH TMCP VIET NAM.
?

,

A

2.2.1 Di~u kien thu'c hien d.ich vu TTQT.
Nghic$p Vl,l TTQT Ia mot trong nhung dich Vl,l truy€n th6ng cua mot NH qu6c te'.

CJ Vi<%t Nam, NHTM chi dttqc thl,l'c hi~n dich v9 TTQT khi duqc NHNN ca'p phep
voi nhii'ng di~u ki~n nhtt sau:
-

T1:1i dia ban ho1:1t dong thl,l'c sv c6 nhu c§u ho1:1t dong ngo1:1i" h6i;

-

C6 thoi gian ho1:1t dong t6i thi~u 3 nam va c6 v6n theo quy dinh (d6i vdi NH
TMCP, c6 du v6n di~u I~ t6i thi€u la 70 ty d6ng Vi<%t Nam);

-

T'mh hinh tai chinh lanh m1:1nh, kinh doanh c6 lai trong 3 nam gftn nMft;

-

Bo may quan ttj, di~u hanh, ki€m soat noi bo m1:1nh, dam bao di~u ki<%n va
tieu chu§'n theo lu~t djnh;

-

C6 du trang thie't bi va di~u ki<%n V~t cha't d€ dap ling dttqc cac ho1:1t dong
naoai
hcfr'
0
.

-

C6 ngttoi di~u hanh, nhan vien c6 trinh do, am hi€u cac llnh vvc ho1:1t d(>ng
kinh doanh ngo;;ti h6i Va CO kha nang thl,l'C hi~n djch Vl,l thanh toan qu6c te' Va
tin d9ng qu6c te';

-

Khong vi ph1:1m cac quy djnh hi<%n hanh v€ quan ly ngo;;ti h6i va cac quy dinh
khac ct.la Nha nude.

(Thong tu Ol/1999ffT-NHNg7 ngay 16/0411999 cua Th6ng d6c NHNN Vi~t
Nam v~ vi~c hudng d~n Nghi djnh 63/1998/ND-CP ngay 17/08/1998 cua Chinh
phu v~ quan ly ngo1:1i h6i).

Tren thvc te' d€ thl,l'c hi~n djch v9 TTQT, NHTM con phai dap ling mot so' yeu
c~u khac nhu:

-

C6 tai khoan ngo1:1i t~ t?i NH d nttoc ngoai: NHTM da duphep ho;:tt dong ngo1:1i ho'i trong d6 c6 n9i dung dtt
Ch1t<111g II: Phan tich, dtfoh gia klu1 nii11g ctpih tranh hoq,t d9ng TTQT cua cdc NHTMCP VN


13
ban ngo?i t¢ 0 nuoc ngoai, khi c6 nhu du mo va sii' dl;lng tai khoan ngo~i t¢
C1 nuoc ngoai phai xin phep NHNN.

-

C6 quan h~ dt;ii ly voi NH

a nuoc ngoai. De' thie't l?p cac quan h~ tren, cac

NHTM phai trao d6i cac bao cao tai chinh, chu

kY,

m?t ma lien l~c, bieu

phi... Cac NH lOn tren the' gioi d~u c6 chinh sach thie't l~p quan h¢ dt;ii ly cho
tung thi truong tren co sd mile d() n1i ro cua tung nude, tling NH.
-

Uy tin cua NHTM: Ho9t dong trong lmh vvc TTQT lam lmh vvc ho~t dong
d~c

thu, cac NH phai tham gia khong nhung phai tuan thu lu?t phap Nha

nude ma con phai tuan thu thong l~ quoc te' trong tung linh vvc lien quan, do
d6 uy tin cua NHTM anh hudng Ion toi ho9 t dong cua NH d6 tren thi truong
qu6c te'. Thong thu'ong mile d9 uy tin du9c danh gia b~ng cac chi'.

s6 tai chinh

nhu v6n, t6ng tai san c6, nc;f qua h?n, lqi nhu~n va bling vi¢c tuan thu cac
thong l~ qu6c te'...
De'n d~u nam 2003, tru cac NH TMCP nong than khong duc;fc phep thtlc hi¢n
dich Vl;l TTTQ, chi'. c6 19/20 NH TMCP do thi c6 v6n di€u I~ tu 70 ty trd Jen (NH
Gia Dinh chu'a tang du mile v6n theo quy dinh, se sap nh~p voi NH Sai Gon
Cong Thuong); trong d6 da c6 15 NH du'c;fc phep cua NHNN thtlc hi~n dich Vt,I
TTQT.

2.2.2 Phan tich tlnh hinh canh tranh trong hoat dong TTQT cua cac NH
TMCP Viet Nam.
Dich Vl;l TTQT la m()t 109i hlnh hoc~t dong c6 di€u ki~n. do d6 de c6 th€ qmh
tranh trong lmh vvc nay, cac NH TMCP phai duc;1c danh gia la mot NH lanh
m().nh

ca trong nuoc va l~n tren tru'ong qu6c te'. Vl v?y, khi phan tich tlnh hlnh

C().nh tranh trong ho?t dong TTQT, tru'oc he't chung ta phai phan tich mlng 11,l'c
qnh tranh t6ng the cua NH bao g6m nhung ye'u t6 noi t9i nhu nang 11,l'c tai chinh

(v6n ttl CO ho~c v6n ttl CO tren t6ng tai san), m?ng luoi ho().t dong, mile do hi¢n
dt;ii h6a c6ng

ngh~

NH va da d?ng h6a dich Vl,l NH, ... ; sau d6 mdi phan tich nang

ll;l'c c9nh tranh trong lmh vvc TTQT.

2.2.2.1

Nang luc canh tranh tdng the'.

> Von ti! c6:
Cl11ld11g II: Phan ticlr, dimh gUi klui. 11ii11g cq.11h tra11h ho{lt dQ11g TTQT ciia cac NHTMCP VN


14
V oi tu each Ia m9t trung gian tai chinh thl di€u quan trc,mg cac NH phai c6 la
ti~m Ille v€ tai chinh. Vo'n di€u I~ cua cac NHTM la ta't

ca nhung gl d~ bu dap

rui ro, I~ di€u ki~n d€ dam bao an toan trong ho~t d9.ng cua cac NHTM, la buoc
d~m quan tr9ng cho hot,it d9ng cua cac NH, la va'n d€ t(,lo uy tin cua NHTM va

t(,lo long tin cua cong chung vao ho1;1t dong NH. Day la chi tieu quan trQng d~
danh gia an toan NH. Theo thong I~ quo'c te', ty trQng vo'n

wc6 so voi t6ng tai

san c6 to'i thi~u la 8%.
-

Cac NH TMQD: Trude nam 2002, 4 NH TMQD c6 vo'n tl! c6 Ia 5.600 ty
d6ng; ty l~ vo'n tu_ c6 so vdi t6ng tai san c6 chi dt,it trung blnh 2,8% (so voi

thi~~ TcSng so' nc;1 kh6 doi t6n d9ng thoi di~m 31112/2000 la
21.740 ty d~ie'm ty l~ 12,7% trong t6ng du nc;1 cling thoi di~m. Nam
muc to'i

2001, Tho'ng do'c NHNN da trlnh Thu tuong Chinh phu phe duy~t D€ an cd
ca'u lt,ii cac NH TMQD vdi nhung noi dung chu ye'u la b6 sung vo'n di~u l~
cho cac NH TMQD d~ d§n dt,it du9c ty l~ qui dinh cua quo'c te' (to'i thi~u 8%)
va xii' ly dut di~m nc;1 t6n d9ng cua cac NH TMQD. Chinh phu da c6 ke' ho(,lch
ca'p b6' sung vo'n di€u l~ cho 5 NH TMQD giai do(,ln 2002-2004 voi t6ng so'
ti€n la 10.390 ty d6ng tu 2 ngu6n: ngu6n phat hanh trai phie'u d~c bi~t cua
Chinh phu la 7.840 ty d6ng va ngu6n vo'n thu h6i nc;1 tu cac khoan cho vay chi
dinh cua BIDV. De'n cuo'i nam 2002, 5 NH TMQD da duc;1c ca'p b6 sung vo'n
di€u l~ dc;H 1 voi t6'ng so' ti€n 4.900 ty d6ng. Nhu v~y de'n d§u nam 2004, ty
l~ vo'n tll c6 so voi t6ng tai san c6 cua cac NH TMQD dt,it 5% (so voi 2,8%

vao nam 2000). Cac NH da tich ct,tc

wxii' ly nc;1 t6n d9ng, t~n thu tu ban va

khai thac tai san bao dam, sti' dt,mg dt! phong rui ro ... Ngoai ra, Nha nude da
va se ca'p vo'n d~ xii' ly nc;1 t6n d9ng. Tinh de'n 31/12/2002, ty l~ nc;r t6n d9ng
trong t6ng du nc;1 con 5%, giam 7,7% so voi thoi di~m 31112/2000. Dl! kie'n
de'n cuo'i 2005, ve Cd ban cac NH TMQD se hoan thanh ho(,lt dong cd ca'u l~i

voi vi~c xii'

ly

du9c ph§n ldn nc;1 t6n d9ng, tang du mile vo'n di€u l~ (trong

di€u ki<$n Vi<$t Nam), pha'n da'u du sue c(,lnh tranh voi cac NH trung blnh
trong khu vlfc, dam bao vai tro chu d~o trong h~ tho'ng TCTD Vi~t Nam, dap
ling nhu c§u vo'n cho phat tri~n kinh te' cua da't nude.

Clutdng II: Phan tich, dtfoh giti khd ming c{l.nlz tranh ho{l.t d9ng TTQT cii.a ctic NHTMCP VN


15
-

Cac NH TMCP:
• · Truck nam 2002, 15/31 NH TMCP d6 thL 19/20 NH TMCP nong thon chua
d?t muc v6n di€u 1¢ theo qui dtnh t?i Nght dtnh 8211998/NE>-CP cua Chinh
phu, ct,1 the NH TMCP d6 tht t?i dta ban TP.HCM va Ha N(H: 70 ty d6ng,
NH do

fut t?i cac dta ban khac: 50 ty d6ng, NH TMCP nong thon: 5 ty d6ng.

T6ng s6 nc;1 kh6 doi t6n dQng thoi diem 31112/2000 la 1.835 ty d6ng, chie'm
ty 1¢ 24,7% trong t6ng dtr n•

Xua't phat tu thl!c tr?ng tren, Th6ng d6c NHNN da trinh Thu ttrdng Chinh
phu phe duy¢t £>€ an cha'n chinh, cung c6, s~p xe'p l?i h¢ th6ng NH TMCP

(1998) vdi nhung noi dung chu ye'u sau: Thu h6i gia'y phep hO?l dong d6i vdi
nhung NH TMCP ho~t dong qua ye'u kem, kh6ng the tang v6n di€u 1¢,
khong kh~c pht,1c dtrc;1c tlnh tr?ng ye'u kem v~ tai chinh; sap nh?p, hnhung NH c6 qui mo nho vao nhung NH c6 qui mo ldn, ho?t dong c6 hi¢u
qua; tang v6n di~u-1¢.

• -cac NH TMCP khffn trtrong co ca'u l~i nhi€u m~t nhu tang du v6n di€u 1¢,
nang cao sue m~nh tai chinh, sap nh?p hay giai the ngan hang ye'u kem, thl!c
hi¢n trich l~p dl! phong n1i ro theo qui dinh: 12 NH

bi thu h6i gia'y phep do

ho~t dong ye'u kem; 3 NH ngung ho~t dong: Vi¢t Hoa, Nam E>o, Yung Tau;

2 NH TMCP do thi chuyen thanh NH TMCP nong th6n (Tay £>6, E>a NKng)
ho~t d<)ng vdi qui mo nho be hon, nghi<$p vt,I it hon, dta ban h~p. pht,Ic Vl,l chu

ye'u nong nghi¢p nong than.
•

E>e'n cu6i 2002, ph~n ldn cac NH TMCP da tang v6n di~u 1¢ du muc v6n
phap dinh, v6n di€u 1¢ blnh quan 100 ty d6ng/l NH TMCP, da c6 NH TMCP
d~t muc v6n di€u 1¢ cao nha't la 350

cy d6ng.

Hi¢n t~i chi con 1 NH TMCP

do thi chtra du v6n pha p dtnh dang c6 phtrong an xli' ly theo htrdng sap nh? p
vao NH khac (NH Gia E>tnh).

•

V€ va'n d~ xli' ly nc;1 t6n d9ng, cac NH TMCP da n6 h.tc ra't lOn, dua ty 1<$ nq
ton dc;mg trong t6ng dtr nc;1 tll' 13% thoi di~m 31112/2000 xu6ng con khoang
8,5% thoi diem 3111212002.

Cl11i

16
•

Hi¢n nay, s6 htc;1ng NH TMCP da giam di dang k~ (36/52) nhung khong vl
the' mah¢ th6ng NH TMCP bi suy ye'u; tinh h¢ th6ng cua cac NH TMCP sau
thoi gian thl,I'c hi¢n cha'n chinh, cung

ch~t che hdn, qui mo hdn, tai

c6 cang

chinh ngay cang lanh m?nh hdn.
•

Nam 2003 cac NH TMCP d~u c6 ke' ho?ch tang v6n di~u 1¢:
tu 341,4

tY

d6ng Jen 423,9

cy

A Chau tang

d6ng; NH Xua't Nh~p kb§'u tu 300 Jen 350 ty

d6ng; Sai Gon Thudng Tin tu 300 len 500 ty d6ng; Dong

A tu 200 Jen 31 o ty

d6ng; Sai Gon Cong Thudng tu 181,9 Jen 250 ty d6ng; NH Qu6c te' tang Jen

200 ty d6ng, ga'p 3 lftn v6n hi~n nay, NH Quan doi tu 200 Jen 250 ty d6ng.
-

NHLD va chi nhanh NHNg: De duc;1c ca'p phep ho?t dc)ng, muc v6n t6i thi€'u
cua khu Vl,I'C nay la 15 tri~u USD. Tuy nhien, cac chi nhanh NHNg dltc;1c Sl,I'
h6 trc;1 v~ v6n cua NH m~, thuong v6n ra't Ion.
?

A'

'

...

~

,.,/

A

A

A,

A'

BANG SO 1: TINH HINH VON DIEU Li:: THEO Hi:: THONG NH DEN 31/12/2002

NGAN HANG
NHTMQD
NHNg&NHLD
NHTMCP
TONGCQNG

,../

A

A

?

?

'

VON DIEU LE (Ty dong)

A

TYLE
51%
34%
15%
100%

10.500
7.000
3.026
21.500

Qua s6 li¢u bang s6 1 cho tha'y v~ v6n di~u l~, 6 NH TMQD c6 s6 v6n 10.500
t)1 d6ng chie'm 51%; 26 chi nhanh NHNg va 4 NHLD c6 s6 v6n g~n 7.000 ty
d6ng chie'm 34%; trong khi d6 36 NHTMCP chi chie'm 15% trong t6ng v6n di~u
1¢ cua h~ th6ng NH.

>-

Mr;mg luoi ho9-t d9ng:

H~ th6ng m~ng luoi t6 chuc ho?t dong ngay cang md rong la di~u ki~n d€ cac

NH md rong va tang trudng tin d\mg c6 hi~u qua, tie'p c~n khach hang t6t hdn,
dap ung nhu cftu v6n va
a€ m?ng Judi ho<;lt d9ng c6

hi~u qua, cac NH phai dam bao si:t phu hqp v~ kha

nang tai chinh, trlnh do quan

ly

vdi quy mo ho?t dong,

h~

,

?

thong m?ng h.toi to

chuc cua m6i NH.

C/11tm1g II: Phdll tich, dli.nh gUi khd 11ang cq.uh tranh hoq.t dqng TTQT cua cac NHTMCP VN


17
-

M?ng h.tdi ho?t d<)ng d nu'oc, ngoai: Hic$n nay, trong cac NHTM Vic$t Nam chi
c6 VCB c6 m?ng luoi d nuoc ngoai: 1 cong ty tai chinh d H6ng Kong va 3
van phong d?i di~n

a Phap, Singapore va Nga. Mot so NH TMCP ciing da c6

chie'n lu9c md r()ng m?ng luoi d Trung Qu6c va cac nU'oc ASEAN. D6i vdi

cac NHNg va NHLD, NH lien doanh ben phia nude ngoai ho?c NH m~
thuong la nhung cong ty da qu6c gia nen co m?ng luoi ho?t d()ng r9ng khap
tren the' gioi nhu Citibank (MY) c6 3500 van phong d 100 nu'oc, NH ABN
AMRO (Ha Lan) ding c6 khoang 3500 van phong
-

a 70 nude tren the' gioi.

M?ng ludi ho?t dong trong nU'oc: Cac NHTM C?nh tranh ma r9ng m?ng lU'oi
a cac khu Vrf.C ti€m nang. Day la CUQC Ch?y dua gicra h~ th6ng NH TMQD va
TMCP b~ng vi~c ma them cac chi nhanh ca'p 1, ca'p 2, ca'p 3 va phong giao
d!ch; nang ca'p chi nhanh, phong giao d!ch hic$n co chii ye'u t?i TP. HCM, Ha
n()i va d6ng b~ng song Cll'u Long. Trong nam 2002 da c6 them 25 chi nhanh
cua cac NHTM dU'Qc md t?i TP.HCM va 5 chi nhanh moi di vao ho?t d()ng t?i
Ha N<)i. Cu6i nam 2002, NH TMQD c6 5 don vi voi 116 chi nhanh d cac tinh,
thanh ph6 trong d. nuck chu'a k€ de'n cac chi nhanh ca'p huyc$n, thi tran, chi
nhanh ca'p 2 va phong giao d!ch; NH TMCP do thi g6m 23 NH voi 105 chi
nhanh cap 1, chua k€ de'n cac chi nhanh ca'p 2 va phong giao d!ch; NH TMCP
nong than voi 27 chi nhanh chu'a k€ de'n phong giao d!ch, 4 NHLD c6 7 chi
nhanh; 15 NHNg c6 8 chi nhanh. Trong quy I nam 2003, cu()c ch?Y dua md
r9ng m?ng lu'di ho?t dong cang m?nh me nha't la d6i voi cac NH t?i TP.HCM
- khu Vrf.C kinh te' nang d<)ng cua d. nU'ck vdi ml,lC tieu cua cac NH la pha t
tri€n dich Vl,l ban le de'n t~n nguoi tieu dung: cac NH TMQD t?i TP. HCM

a cac ti'.nh, cac NH TMCP t?i TP. HCM md 5 chi nhanh d TP.
1 nhanh a tinh, NHLD md 1 chi nhanh t?i TP. HCM. M9t s6 NH

md 2 chi nhanh
HCM va

TMCP c6 ke' ho?ch tie'p tl,lc md chi nhanh de'n cu6i 2003:
nhanh,

Ky

Thuong 2 chi nhanh, Dong

A 5 chi nhanh,

A

Chau 5 chi

Sai Gon Thuong Tin 5

chi nhanh.

Ch1t<111g JI: Phan tich, danh gid klu1 11iing qmh tra11h hoq.t d911g TTQT cua ctic NHTMCP VN


18

>-

Hi~n

dr;ii h6a cong

ngh~

NH

va da dt;mg h6a djch V¥ NH.

Ung dl;lng h~ tho'ng cong ngh¢ thong tin hit$n d~i giup cho NH c6 moth<$ tho'ng
quan ly du Ii¢u t~p trung va xU' ly du Ii¢u trl;l'c tuyen; ho~t dong kinh doanh cua
NH an toan hon do tinh bao m~t; dong g6p tich clfc vao chien lll'<;5c da d~ng h6a
cac san ph£m va d!ch Vl_l NH d~t tieu chu£n qu6c te. Cac NHNg tren co sd cong
ngh¢ hi¢n d~i da thlfc hi~n h~u het cac d!ch Vl.l NH hi~n d~i t~i Vi~t Nam nhu
Deutsche Bank, Citibank, ... Nhi~u NHTM Vi<$t Nam luon coi trc;mg d~u tll' cho ·
cong ngh<$, coi day la n~n tang quan trQng d€ d£y m~nh ho~t dong t~o them
nhi~u san ph£m va d!ch Vl_l NH moi nhU' cac NH tien tien tren the gidi (Xem

bang so' 2: Tinh hlnh c~nh tranh nang ca'p h~ tho'ng cong ngh~ thong tin cua cac
NH'fM Vi<$t Nam). Nhln chung cac NH TMQD va NH TMCP lOn dang di d~u
trong ung dl;lng cong ngh~ hi~n d~i. Cac NH TMCP khac do h~n che v~ v6n nen

vftn chua nang ca'p h~ tho'ng cong ngh<$ cua mlnh. Day la mot ba't l<;5i lOn cho cac
NH nay trong

CUQC

qnh tranh hi<$n nay.

Cac NHTM d§y m~nh ung dl_lng cong ngh<$ NH hi~n d~i, phat tri€n san ph~m
moi dlfa tren n~n tang cong ngh~ hi~n d~i rut ti~n tl;l' d<)ng, thanh toan di~n tU'...
VCB hoan ta't vi<$c ket no'i m:;rng trong toan h~ tho'ng va tri€n khai chuong trlnh
dich V\l NH ban le VCB Vision 2010 t~ii ta't

ca

cac don vi thanh vien cua VCB

vao 2/2002, t~o co sd xay dl_l'ng E- Commerce, giam chi chi, t~o ra gia

tri

moi

cho khach hang, nang cao kha nang c~nh tranh cua NH. VCB hang nam chi 15
tri~u USD cho vi~c phat tri€n cong ngh<$ thong tin. Cac NH khac ding tich cl_l'c
tri~n khai ung dl_lng cong ngh<$ NH hi~n d~i nhll' home-banking, mobile-banking,

thuc hi<$n vi¢c ket no'i thanh toan

da phuong, song phll'ong d€ thlfc hi<$n thanh

toan v6n voi nhau. D?c bi<$t, m<)t so' NH da bat d~u thl_l'c hi¢n vi<$c ket no'i trl_l'c
tiep vdi khach hang giao d!ch cua mlnh d€ thong tin trl;l'c tiep, xU' ly cac nghi¢p
v1=1 kinh doanh NH, thl;l'c hi<$n NH ban le, mot so' NH da md trang Web d€ trao
d6i thong tin, htu tru h6 so khach hang ... Mot so' NH thl_l'c hi¢n giao d!ch mot cU'a
nhu VCB, NH No & PTNT, BIDV,
hang tl_l' dong (QMS) nhll' VCB,

A Chau,

Dong

A va

A Chau, Dong A nh~m

h~ tho'ng quan ly xe'p

phl;IC

Vl,l

khach hang t6t

hon, rut ngan thoi gian giao dich cho khach hang va nhan vien NH.

Cl11tdlzg II: Phan tich, dlfoh giti khd nii.ng cc;mh tranh ho(lt dong TTQT cua cdc NHTMCP VN


?

,..,

...

...

,..

,..,

BANG SO 2: TINH HINH C~NH TRANH NANG CAP
~THONG CONG NGJm THONG TIN CUA CAC NHTM vrt::T NAM
·,..

A'

A

A

Ngan
IT

1

hang

AChau

Nhli

Chi phi

cung ca'p

ph§n m~m

Unisys+

$2,1 tri~u

Giai ph3p
TCBS

?

A

,

A

Thai gian

Ghi chU

Tir 1998

Xong TpHCM, se tricSn khai Ha

ThienNam

n(ii. Chua c6 TTQT, kinh doanh
lien te va ke toan t6ng hqp.

2

VCB

Mozaic

Silver Lake

ca cac chi nhanh.

rn 1998, eta

Da on-line tat

hoan thanh

Chua c6 ke toan t6'ng hqp.
•'
Dang nang cap
version mdi

g~p

nh11ng

kh6 khan do eta n,r

chinh sll'a he thong qua nhieu.
3

BIDV

Silver Lake

$10 trieu

ca

phan cung
4

ICB

Silver Lake

$10 tri~u

TricSn khai
CN tir T6/02

ca

Da on-line <1uqc 5 chi nhanh.

phfo cung
5

KoreBank

Xu at

$ 2 tri~u

Hyundai

Doi dl,I'
Dang b~t
dau dlf

Nh~p

an

an gom 60 nguoi.

Dang phan tich,

dieu chinh

~

phan mem. Gia thap do lay
phien ban tit NH No & PTNT.

kha'.u
6

Da on-line <1uqc 11 chi nhanh.

K)•

Temenos

$1,1 trieu

Mua mot phan giai phap. Giii'
nguyen ban, khong dieu chi.nh.

Thuong

Da tricSn khai xong Ha N7

8

9

Sai gem

Smart Bank

FPT

<$500.900

Tir 2000

Phan mem khong tot do xay

Thuong

dl,l'ng dl,l'a tren cong nghe ngan

Tin

hang cu. He thong ch~m.

Quan doi

No&

IBankMaste

Intergra

r (Hungary)

Pacific

KoreBank

Hyundai

cho NH nho.
s10 trieu

ca

phan cung

PTNT

Da tricfo khai t~i Ha N()i. Dung

<$500.000

Dang tri€n
khai

Da triGn khai on-line 15 chi
nhanh.
Dl,I' kien cho tat ca nghi~p

JO

Dong

A

Thang 6
Dang ch9n gilli phap

nam 2003

Tri€n khai

ch~m

Vl,l.

so vdi NH

khac, nhll'ng c6 rut kinh nghiem
kh~c

ph\IC nhuqc <1i€m cua

nhii'ng NH di trU'dc.