Khai thách vốn ODA trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa ở việt nam
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (6.94 MB, 220 trang )
BQ GIAO DVC - DAO T~O
TRUONG DAI
. 11oc
. KIMI
mTP. no cni MIMI
.
NGUYEN TIU DUYEN
.
KllAI TRAC NGUON VON ODA THONG Su'
. NGIDEP
A
A
CONG
,
NGDl~P
A
DOA,
,
Hl~N D~I
HOA
(
(
OVIETNAM
•
CHUYEN NGA.NH: KIND TE TAI ClllMr, NGAN HANG
MA SO: 62 31
'
12 01
I
THUVIEN I
a¢ G1Ao o~c oAo ~.f!,o
TRUONG ElAI. HOC
. KINH TE TP.HCM:I
. _ f ,16<'j LI lf .
"
,
,..,
..,
.
,..,
LU;).N AN TIEN SI KIMI TE
NGUOI HUONG DAN KHOA HOC:
1. TS.
vu THJ MINH HANG
2. TS. PH~M DAC DUYEN
e
THU VI~N
L\JU HANH NQ\ BO
TRUONG eH TAI CHiHH.fiAA
TP HO
MINH - NAM 2008
--~~~~~~__J
/
/
LOI CAM DOAN
Toi xin cam doan day la c6ng trlnh nghien cuu cua rieng t6i. Cac s6 li~u va n(>i dung
trong lu~n an la trung tht!C. Ke't qua cua lu~n an chtta tung du'c;1C ai c6ng b6 trong ba't
ky c6ng trlnh nao khac.
Tac gia
.
'
.J
\.-·.
'
-
-·
• • --
.•·· f ..:
.....
..... :
...
;:,... '.·/.
"'··~
:.
•.
~
; ....l
'
I
Ml)C Ll)C
Trang phl} bia
Trang
Liti cam doan
Ml}C ll}C
Danh ffil}C cac chu vie't t~ t
Danh ffil}C cac bang
Danh ffil}C cac hinh
L
,..'>
1
~
A
,
A'
CHUONG 1: TONG QUAN VE NGUON HO TR(1 PUA T TRIEN
CHINH THUC vA NHUNG TAC DONG CUA NO DOI VOi Sl)' NGHitP
A
A
,
A
CONG NGHI:i::P HOA, HI:t::N
,
D~I
HOA ............................................................... 7
~
~
h o;:;' trc;1 p h at
, tnen
. ~ c h'm h t h uc
, ......................................... . 7
1. 1 T ong
quan ve~ nguon
1.1.1 L!ch sll' hlnh thanh va phat tri~n ngu6n h6 trc;1 phat tri€n chinh thuc tren the'
gioi .................................................................................................................. 7
1.1.2Khai ni<$m v~ ngu6n h6 trc;1 phat tri€n chinh thuc (ODA) .. /. ........................ 12
1.1.3Phan lo(,li ngu6n h6 trc;1 phat tri€n chinh thuc .............................................. 16
1.1.4E>~c di€m va tinh hai m?t cua ngu6n h6 trc;1 phat tri€n chinh thuc d6i voi cac
nu'oc dang phat tri~n ..................................................................................... 20
1.2 Va'n d~ khai thac ngu6n v6n ODA va khai quat quy trlnh v~n d()ng, dam
phan va ky ke'tODA ............................................................................................. 27
1.2.1 Va'n d~ khai thac ngu6n v6n ODA ............................................................... 27
1.2.2Khai quat quy trlnh v~n dong, dam phan va
ky
ke't ODA ............................ 28
1.3 Vai tro cua ngu6n h6 trc;1 phat tri~n chinh thuc d6i voi slf nghi<$p CNH, HE>H
a cac nuoc dang phat triSn .................................................................................... 30
,
'
1.3.1 Van de cong
nghi~p
.
h6a va quan diem cua
Vi~t
Nam ................................ 31 .
1.3.2Vai tro cua ngu6n h6 trc;1 phat tri€n chinh thuc d cac nude dang phat tri€n.35
1.4 Danh gia tac d9ng kinh te' cua ngu6n vo'n ODA do'i voi cac nttoc dang phat
• ,:?
, mo h'm h k"m h teK .................................................... . 40
tnen
tren cd sd v:;m d 1,mg cac
?
A
A
A
1.4.1 Tinh ba"t phan dinh (fungibility) cua vi<$n tr<;1 .............................................. .40
1.4.2Ngu6n vo'n h6 trq phat tri~n chinh thuc (ODA) dong g6p cho tang trttdng
, tr1en
• ,:? ............................................... ·................ . 43
ki nh teA, d cac nttoc dang p hat
?
,
A
1.5 Bai h9c kinh nghi<$m sU' d\mg vi<$n tr<;1 cua m(H so' nttoc tren the' gioi ........ 50
1.5.1 Kinh nghi<$m sU' d9ng vi<$n trq cua m9t so' nttoc cong nghi<$p moi.. ............. 50
I
- l .5.2Trung Quo'c ................................................................................................... 53
'
1.5.3Kinh nghi€$m sU' d9ng vi€$n tr
1.5.4Bai h9c v~ quan
.i
......
Iy, sU' d9ng ngu6n h6 tr<;1 phat
.
-·
ki n h ng h 1t;m
cac nttoc dK·
01 vo1
A
'.'
,
-
tri~n chinh thuc rut ra tu
v·1t;t N am ..................................................... . 58
A
CHUONG 2: THljC TR~NG KHAI THAC NGUON VON HO TR(1
2
,
,..?
,
,
?
"
'
,,.,,
PHAT TRIEN CHINH THUC (ODA) (j VIi::T NAM TU 1993 DEN NAY ..... 61
2.1
Tie'n trlnh thVc hi~n sv nghi~p cong nghi~p h6a, hi~n d~i h6a b Vi~t Nam .......... 61
2.1.1 M1:1c tieu va n()i dung sv nghi~p cong nghi~p h6a, hi~n d~i h6a b Vi~t Nam ..... 61
a Vi¢t Nam tu 1995 de'n nay ...... 63
phat tri~n chinh thuc o Vi<$t Nam giai
2.1.2Ke't qua thVc hi¢n sv nghi¢p CNH, HDH
2.2 Tlnh hlnh huy d9ng ngu6n h6 tr<;1
dO<;lil 1993-2007 .................................................................................................... 67
~ ,.
2.2.1 Khai quat qua trlnh huy d9ng ngu6n h6 tr
a Vi¢t
Nam giai do~n 1993-2007 ............................................................................. 67
2.2.2Hlnh thuc va cd ca"u ngu6n h6 tr<;1 phat tri~n chinh thuc
.,' ...
•
'
l
,.,
2.2.3Ty 1¢ giai ngan ngu6n h6 trcj phat tri~n chinh thuc C1 Vi¢t Nam giai do~n
1993-2007 ····································································································· 76
2.3 Danh gia tlnh hlnh phan
_I_;::
a Vit$t Nam ........... 70
b6
va sU' d9ng ngu6n h6 tr
ph9c v9 st! nghit$p CNH, HDH 0 Vit$t Nam giai do~n 1993-2007 ....................... 78
2.3.1 Ngu6n h6 tr<;J phat tri€n chinh thuc (ODA) dong gop ph§n Ion vao d§u tu co
v.lyt Nam ................................................................................ .. 80
;,
so h c;t tango
?
?
A
2.3.2Ngu6n h6 tr
A
A
'
•?
,
2.3.3Ngu6n h6 tr
va, p h,at tr1en
?
v·lyt N am .............................................................. . 93
A
2.3.4Nhung thanh cong va bit$n phap tht!c hit$n trong qua trlnh khai thac ODA
phl,lc
2.4
Vl,1
stJ. nghit$p CNH, HDH ..................................................................... 99
Nhftng hc;tn che' trong khai thac ODA phl,lc V\l st! nghi~p CNH, HDH Vi~t Nam .. 102
2.4.1 Khuon kh6 th~ che' v€ quan ly va sli' dl,lng ODA chua du
2.4.2Chinh sach phan b6 va sli' dl,lng ODA kem hit$u qua ................................. 107
2.4.3 Hoc;tt d{mg theo doi, danh gia cac chuong trlnh, dt! an ODA con hc;tn che' ........ 113
2.4.4Nang lt!c quan ly va t6 chuc hoc;tt d<)ng cua ban quan ly dt! an chua dap ling
yeu cftu tht!c ti~n ......................................................................................... 115
2.4.50DA cho vay lc;ti chua c6 co che' theo doi va danh gia phu h<;Jp ................ 116
2.4.6Ht$ tho'ng thong tin va theo doi v~ quan ly va sli' d1,mg ODA chu'a du'c;fc quan
tam dung mile ............................................................................................. 119
3
CHUONG 3: NHUNG GIAI PHAP NHAM KHAI THAC NGUON VON
Ho TR
stJ NGHitP CONG
NGHitP HOA, HitN D~I HOA (j VItT NAM .............................................. 122
3.1
Xu huong v~n d(mg ngu6n h6 trc;1 phat trien chinh thuc tren the' gid'i. ....... 122
3.2 D!nh huong thu hut ODA va v! tri ODA trong t6ng ngu6n v6n d~u tu' ....... 126
3.2.1 Cac chi so' v~ n
3.2.3Dinh huong thu hut va phan b6 vo'n ODA .................................................. 134
3.3 Nhung giai phap tntoc m~t nh~m khai thac ngu6n h6 tr<;1 phat tri~n chinh
thuc trong st! nghi~p cong
nghi~p
h6a,
hi~n d~i
h6a C1
Vi~t
Nam ...................... 140
3.3.1 Giai phap khai thac ODA qua hlnh thuc h6 tr<;1 theo dt! an ........................ 140
3.3.2Giai phap khai thac ODA qua hlnh thuc h6 tr
ky
thu~t. h6 tr
trlnh/ngan sach ............................................................................................ 146
3.3.3Tri~n khai ho~t dc)ng theo doi, danh gia dt! an ODA ................................. 152
3.3.4Tai co ca'u ngu6n v6n diu tu dO'i voi dt! an ODA c6 sl,l' tham gia cua khu vl,l'c
tu nhan ........................................................................................................ 155
'
3.3.5Hoan thi~n ho~t dc)ng cua cac d!nh che' tai chinh nha nude du
uy quy~n
sli' d'-:lng ODA d~ cho vay l~i.. ..................................................................... 158
3.4 Nhung giai phap mu dai nh~m khai thac ngu6n h6 tr<;1 phat tri~n chinh thuc
trong sl,l' nghi~p cong
nghi~p
h6a,
hi~n d~i
h6a C1
Vi~t
Nam .............................. 162
3.4.1 Dt! bao muc giai ngan ODA cho tung thoi ky trong giai do~n 2008-2020 ........ 162
3.4.2Hoan
thi~n
quy trlnh
v~n
d()ng ODA cho giai
do~n
3.4.3MC1 rc)ng cac khoan vay thong thuong cho giai
2011-2020 ................. 165
do~n
2011-2015 ............... 166
3.4.4Dffy m~nh ho~t d{)ng ki~m toan va danh gia dt! an ODA giai do~n 20112020 ............................................................................................................. 168
3.5 Nhung giai phap b6 tr
3.5.2Cac kie'n nghi v~ khuon kh6 th~ che' .......................................................... 171
3.5.3Tang cu'ong quan ht$ dO'i tac voi cac nha tai trc;1 ......................................... 172
3.5.4Tang cuong hai hoa thu t'-:lc giua chinh phu Vi~t Nam va nha tai tr<;1 ........ 173
Ke't lu~n
Danh ffil}.C cong trinh cua tac gia
Tai li~u tham khao
Phv Ive
DANH Ml)C CAC CHU VIET TAT
ADB
AFD
AusAID
BQLDA
B9 KHDT
BQ GTVT
CIP
CNH, HDH
DAC
-DAD
DCAS
DFID
EVN
FTC
FER
HIFU
IfAD
IMF
IDA
ITC
JBIC
JICA
HTPT
KHPTKTXH
KFW
HCS
LMDG
MD Gs
MDTF
ND
NGOs
ODA
OOF
ODF
OECD
PBB
Ngan hang Phat tri€n chau A
Co quan Pha t tri€n Pha p
Co quan Hqp tac Phat tri€n Australia
Ban quan ly dlf an
BQ Ke' ho~ch Dft u tu'
B9 Giaothong v~n tai
H6 trq dlf an d§u tu
Cong nghi~p h6a, hi~n di,li h6a
Uy ban H6 trq phat tri~n thu{)c OECD
Co cCJ du li~u v~ Vi~n trc;i phat tri€n
H~ th6ng Phan tich Hqp tac Pha t tri~n cua UNDP
B9 Phat tri~n Qu6c te' Vuong qu6c Anh
T6ng cong ty Di~n llfc Vi~t Nam
H6 trc;i ky thu~ t doc I~ p
Cuu trq va vi¢n tr<;f kh§n ca'p
Quy d.iu tu phat tri€n do thi thanh ph6 H6 Chi Minh
Quy Qu6c te' v~ Phat tri€n Nang nghi~p
Quy Ti~n t~ qu6c te'
Hi~p h9i Phat tri€n qu6c te'
H6 trq ky thu~t co lien quan de'n dftu tu'
Ngan hang Hc;ip tac qu6c te' Nh~t ban
Co quan Hqp tac Qu6c te' Nh~t ban
H6 trc;i Phat tri€n
Ke' ho(,lch Phat tri€n kinh te' xa h9i
Ngan hang Tai thie't va Phat tri~n Due
Tuyen b6 cam ke't Ha n9i
Nh6m nha tai trq d6ng chinh kie'n
Ml;lc tieu Phat tri€n Thien nien ky
Quy Tin thac da ben cac nha tai trc;i
Nghi Dinh
Cac t6 chuc phi chinh phu
H6 trq phat tri~n chinh thuc .
Dong tai chinh chinh thuc khac
Tai chinh phat tri€n chinh thuc
T6 cht'
PRSC
PRGF
SIDA
UN
UNDP
USD
VAMESP II
VDB
WB
-wTO
toan
Chu'dng tr1nh h6 trQ Tin d1,mg giam ngheo
Quy H6 trQ tang tru'dng va x6a d6i giam ngheo
Cd quan H6 trLien H
Dt! an Tang cu'ong nang llfc Theo doi va Danh gia
Australia II
Ngan hang Phat tri~n Vi¢t Nam
Ngan hang The' gioi
T6 chll'c Thu'dng me.ii The' gioi
Vi~t
Nam -
,
?
DANH Ml)C CAC BANG
Trang
Bang 1.1: Giai ngan ODA tu cac nha tai tn;1 tu 1990-2005 .............................................. 11
B ang 1.2 : G.ta, tq. h.1~n
?
A
t~1
•
cua nc;1 nam 2004 cua mQt so quoc g1a .............................................. .. 26
.,
-
?
A
A,
,..,
•
~
. k.1~m cua Th a1
, . L an ............................................................................. .5 1
tu' va' llet
Bang 1.3 : D au
?
A,
A
?
Bang 1.4: Tiep nh~n OA CJ nude c6 n~n kinh te chuy~n d6i (1998-2004) ...............56
Bang 2.1: Chuy~n d!ch cd ca'u kinh te giai do(_ln 1995-2005 ......................................... 65
Bang 2.2 : Cd ca'u sll' dt,mg ODA theo IInh vlfc giai do(_ln 1993-2007 ......................... 69
·Bang 2.3:
Tyl~
giai ngan qua cac giai do(;ln 1996-2000 va 2001-2005 ................... 77
Bang 2.4: Cam ket va giai ngan cua 6 PRSC CJ Vi~t Nam ................................................92
Bang 2.5: Cac van ban phap ly v~ quan ly dt! an d§u tu trong nude c6 lien quan
den quan ly dt! an c6 sll' d9ng ODA. .................................................................... .102
Bang 3.1: Cac ngu'Bng an toan n<;1 do WB va IMF xay d\[ng ...................................... .127
Bang 3.2: Cac ch}
s6 n<;1 nude ngoai cua Vi~t Nam tu 2000-2007 ........................... 128
Bang 3.3:Nhu c§u v6n d§u tu' giai do(;ln 2006-2010 (theo gia nam 2005) ............ 130
Bang 3.4:Nhu cftu v6n dfiu tu' cho cd sCJ h<;t tftng den nam 2020................................ 132
Bang 3.5 Danh m~IC dlf an d.iu tu' tu cac ngu6n v6n giai do(_ln 2006-2010 ............ 141
Bang 3.6: Nhii'ng cam ket trung va dai hl;ln cua nhii'ng d6i tac chien lu'Qc .......... 151 .
Bang 3.7: ODA g6p phftn h6 tr<;1 dftu tu'tunhan vao cd sd h'.l t§ng ......................... 156
Bang 3.8: Khoan vay ODA tqtc tiep vao cac Quy D~u tu' Phat tri~n dia phttdng....... 160
Bang 3.9 Xu hudng giai ngan ODA trong thoi gian tdi ..................................................... 163
Bang 3.10: Hai lo'.li cho vay cua Ngan hang the giOi danh cho cac nu'oc dang
.;1
,
p hattr1en
...................................................................................................................................................... l 67
DANH Ml)C CAC HINH
Trang
1-Bnh 1.1: Cac dong vo'n tu cac mtac thanh vien DAC de'n cac m.tac dang phat tri~n.. _... 10
Hlnh 1.2: Phan lo<;li ngu6n vo'n nttoc ngoai ................................................................................ 16
Hlnh 1.3: Cac bttoc co ban cua quy trlnh v?n d(>ng, dam phan va ky ke't ODA.30
Hlnh 1.4: Kha nang san xua't cua quo'c gia X trttoc khi c6 vi~n trq ........................... .41
Hlnh 1.5: Khuynh httong san xua't cua quo'c gia X khi c6 vi~n trq ............................ ..42
Hlnh 2.1: Cac chi so' phat tri~n kinh te' cua Vi~t Nam 1993-2007 ..............................64
Hlnh 2.2: ODA cam ke't, ky ke't va giai ngan qua cac giai do<;ln .................................. 68
Hlnh 2.3: Cac lo<;li hlnh ODA giai ngan d Vi~t Nam giai do<;in 1993-2007 ........... 71
Hlnh 2.4: So' giai ngan ODA khong hoan l<;li va vay I.I'll dai tU' 1993-2007 ............. 73
Hlnh 2.5: Muoi nha tai trcJ c6 so' giai ngan ton nha't giai do<;ln 1993-2007 ............. 75
Hlnh 2.6: ODA cam ket va ty l~ giai ngan ODA d Vi~t Nam 1993-2007 .............. 76
Hinh 2.7: Vo'n d§u tttxa h(>i, muc cam ket va muc giai ngan ODA tu 1993-2007...... 79
Hlnh 2.8: B§u tttco sd h<;t r§ng va d6ng g6p tU' ODA 1993-2007 ................................. 81
Hlnh 2.9: Muc giai ngan ODA theo cac lTnh vlfc thu(>c co sd h<;t t§ng chinh ......... 83
Hlnh 2.10: Co cau.ngu6n d§u tu trong llnh v~tc giao thong do B9 GTVT quan ly ..... 85
Hlnh 2.11: Ty I~ tie'p c?n d!ch
Vt}
co sd h<;l t§ng 1996-2004........................................... 88
Hlnh 2.12: ODA dcS vao nong nghi~p; phat tri~n nong thon va x6a d6i giam
ngheol 993-2007 ................................................................................................................. 89
Hinh 2.13: Cac cong trlnh co sd h<;t t§ng va co ca'u d§u tu tinh de'n nam 2005 .... 90
Hlnh 2.14: Muc giai ngan ODA vao giao d~1c va y te' tU' 1993-2007 ........................ 97
Hlnh 2.15: Vo'n ODA giai ngan giai do<;in 1993-2007 ..................................................... .108
Hlnh 2.16: Ngu6n cho vay l~i liiy ke' qua cac nam ci'.ia Ngan hang Phat tri~n ............ 118
H'inh 3.1: Dong chay ODA va dµbao ODA den nam 2010 dtt9c cung cflp tuOECD.. .122
1
'
?
~
.
LOI MO DAU
,,
-
?
~
'
I. Y NGHIA CUA DE TAI
Tu nam 1993 den nay, Vi<%t Nam luon nh~n dlf
qu6c te cho ml,lc tieu phat tri€n thong qua ngu6n h6 trc;l phat trien chinh thuc
(ODA). Tuy la quoc gia khong phl,l thu()c v~ vi<%n tr
trlnh phat tri€n kinh te xa h()i noi chung va slf nghi<%p cong nghi<%p h6a, hi~n d~i
hoa d Vi<%t Nam n6i rieng. Th~t v~y, hon 60% kh6i ltt
giup Vi<%t Nam duy trl muc tang trttdng cao va giam ngheo nhi~u hon. Cung voi
slf dong gop cho d~u tlf, ODA chay vao Vi~t Nam voi nhi~u chttong trlnh, dt! an
lien quan den di each th€ che va chinh sach, t90 di~u ki~n cai each b() may
hanh chinh, cai thi~n moi tntong kinh doanh, di thi~n n~n quan trj cong van di
con nhi~u yeu di€m trong m()t dat nttoc ngheo va dong dan. Khong nhung the,
cac chtfcfng trlnh lien quan den giao dl,lC, SUC khoe Va b~nh t~t, blnh d~ng gioi,
bao v~ tai nguyen va moi trttong ... cting la nhung n()i dung ma ODA dong gop
nh~m thlfc hi~n cac m1,1c tieu thien nien ky t~i Vi~t Nam, m1,1c tieu ma cac nha
tai trc;l quan tam.
Voi ggn 15 nam tiep nh~n ngu6n van ODA, Vi<%t Nam to ra la m()t quoc gia
nh~n nhi~u vi<%n tr
thoi gian va hi~u qua, vi<%c khai thac ODA trong giai do~n dgu cua qua trlnh phat
trien con chtta tttdng xltng voi quy mo cam ket tU' cac nha tai trCJ, c6 nhi~u trC1 ng~i
trong giai ngan cling nhtt Slf bj d()ng Cua cac cffp quan ly trong tiep nh?n, quan ly Va
sit dt,mg ngu6n von nay. Va hon luc nao het, Vi<%t Nam dang d trong giai
do~n t~o
da cho phat tri~n nhanh, b~n vfi'ng, Slf ket hQp giU'a ngo~i }lfc va n<)i h/c fa dn thiet
c
2
va tfft yeu cho d~u tu phat tri~n. cung c6 th~ che, hoan thi~n moi truong va giam
ngheo.
Chinh vl the tac gia ch9n d€ tai: "KHAI THAC NGUON VON ODA
TRONG Sl} NGHIJ?:P CONG NGHitP HOA, HitN D,;.I HOA
fJ
VItT
NAM" lam lu~n an tien si, nh~m g6p phftn nghien cuu v€ m~t ly lu?n ciing nhu
thlfc ti~n thu hut, slt d1,mg va quan ly ngu6n v6n ODA d Vi<$t Nam.
II. Ml.JC DICH NGHIEN CUU
B6i canh qu6c te, ngu6n v6n ODA tren the gioi tang lien t1,1c tu nam 2001
den nay. B6i canh trong nuoc, Vit%t Nam dang n~m trong giai do?n thich h<;1p
nha't d€ thu hut va v~n dong ODA ph9c v1,1 slf nghi<$p CNH, HDH. Do v~y, lu~n
an nghien cuu tren co sd nhung va'n d~ ly Iu?n va bai h9c kinh nghi<$m g~n li~n
voi lich slt ODA doi voi cac nuoc dang phat tri€n d~ xem xet phan tich va'n d~
khai thac ODA cho dftu tu phat tri€n
a Vi<$t Nam trong thoi gian qua. Tu d6, lu?n
an d~ xua't nhii'ng giai phap lien quan den qua trlnh v?n dong, phan b6, stl' d1,1ng
va giai ngan ngu6n von ODA trong slf nghit%p CNH, HDH d Vi~t Nam.
III. DOI Tu'(1NG
vA PH,;.M VI NG HIEN cuu
Doi tu<;fng nghien cuu la ngu6n von ODA va va'n d~ khai thac ODA d Vit%t
-
Nam. Khai thac ngu6n von ODA la noi dung bao ham cac m~t: huy dong, v?n
d(mg tai tr<;1 (gia tang muc cam ket ODA), phan b6 va stl' d1,1ng, kha nang ha'p thl;l
(th~ hi<$n ty 1<$ giai ngan) ngu6n von ODA. Khai thac ODA ph9c v9 cho slf
nghi~p CNH, HDH Ia IInh vlfc r()ng va c6 lien quan den nhieu linh vlfc nhu v~n
d<)ng va dam phan tai tr<;1, phan b6 va slt d9ng, dftu tu h? tftng kinh te, h? tfrng
xa h<)i, quan Iy n
..
Do gioi h<:ln v~ thoi gian, khu6n kh6 lu~n an, chuyen nganh nghien cuu
nen tac gia chi t?p trung nghien cuu cac n<)i dung sau:
..
,
'
3
- Ngu6n ODA du'c_1C khai thac nhu' the' nao vao d~u tu' Cd Sd hc.i dng, cai
each th€ che va x6a d6i giam ngheo.
- Va'n d€ "khai thac ngu6n v6n ODA" ma lu~n an d€ c~p khong chi la
v~n d<)ng tai trc;f, tlm kiem them ngu6n v6n ma chinh la quan ly va sll'
d1,mg cho t6t v6n ODA da du
(J Vi~t
Nam tu
1993 den nay
- Khong di sa u vao thu tl;}C va
nghi~p
Vl;J giai ngan ODA.
- Khong di sau vao cd sd ly lu~n va nhung kinh oghi~m cua St! nghi~p
CNH,HDH.
IV. PHUONG PHAP NGHIEN CUU
1. Phudng phap nghien cuu
Nhung phU'dng phap nghien cuu thll'ong sii' dl;}ng d6i voi Hnh Vt!C kinh
te' xa hoi nht< phu'ong phap phan tich chu6i thoi gian, phuong phap nghien
cuu dinh IU'<;Jng tren Cd sd h6i quy, phu'dng phap so sanh (so sanh voi m()t
qu6c gia c6 di€u ki~n tu'dng tt!), phu'ong phap mo hlnh h6a ... thl lu~n an la'y
phu'dng, phap chu6i thoi gian lam chu d(;lo vl nhung ly do sau:
•
Phuong phap nghien cuu d!nh lu9ng la phu'dng phap t6t nhll'ng lu~n an
khong lt!a ch9n bC1i le:
-
Tu 1993-2004, Vi~t Nam chua c6 mODA. Cac s6 li~u v€ ODA du9c quan ly phan tan C1 cac co quan nhu'
BPhat tri€n va khong t6ng h<;1p chinh xac theo nganh ho~c llnh Vt!C.
-
Vi~t Nam khong phai la m<)t nll'oc phl;l thu<)c v€ vi~n tr<;1 nen cac ke't
qua d€ du'a ra tu'dng quan v€ tang tru'dng va vi~n trQ ho~c nhung tu'dng
;.
4
quan vI m6 khac se du'a den ket qua dong g6p cua vi~n tr
ch~t
che giG'a
vi~n
tr
vi~c
gia tang
nang llfc trong tung IInh vlfc kha cao thong qua dG' li~u dft u vao va dftu
ra nhu' cd sd hl;l tftng, cai each th~ che, x6a d6i giam ngheo d Vi~t
Nam gftn 15 nam qua.
•
Phu'ong pha p so sanh: vi~c thu th~ p dG' li~u hai mtoc c6 di~u ki~n tu'ong tl!
d~ so sanh g~p kh6 khan do dG' li~u chi tiet v~ ODA cua quo'c gia khac d~
so sanh voi Vi~t Nam kh6ng
•
de thlfc hi~n.
Phu'ong phap m6 h1nh h6a: la phu'ong phap nghien cuu cao va doi hoi thoi
gian kha da i.
Phu'ong phap phan tich chu6i thoi gian la phuong phap do lu'ong anh
hu'dng nhan qua giG'a cac bien quan tam theo thoi gian. Qua bi~u d6 bi~u
tu d6 rut ra quan h~ nhan qua. Tuy nhien, phu'ong phap cling c6 nhG'ng hi:tn
che, c6 nhG'ng bien so' khong lu
minh chung nhU'ng
nh~n
djnh tu nghien cuu. Ngoai
vi~c
sl't dl;lng phu'ong phap
chu6i thoi gian, phu'ong phap phan tich, so sanh, t6ng h
2. Du li~u nghien cuu:
SO' li~u thu c:fp dang tin c~y cua cac
Cd
quan chinh phu nhu Bl) Tai
chinh, BQ Ke ho"1ch Dftu tu', Ngan hang nha nu'oc, Ngan hang Phat
tri€n thong qua cac bao cao hang nam,
5
-
Du li~u chi tie't tu cd sd du li<%u dung chung giua cong d6ng cac nha
tai tn;f
Va
chinh phu du'QC du'QC cong khai tu nam 2005 tren trang
web
SU' d~mg nhung chi tieu v€ ke't qua _nghien cuu cua cac d6i tac
chie'n lu'
A, Nh~t ban.
Cac du li<%u tren cac t<;ip chi cua DAC (OECD).
V. NHUNG DONG GOP MOI CUA LU~N AN
Lu~n
an c6 nhung dong g6p moi nhu' sau:
• Phan tich, t6ng h<;Jp va h<% th6ng h6a cac van d~ ly lu~n v€ ODA trong di€u
ki<%n tai li~u v~ ly lu~n ODA kha it oi.
• Nh~n dit$n nhung trd ng(;li trong kha nang hap thl;l va sli' dl;lng ODA (J Vi~t
Nam, dlfa tren cd sd ly lu~n v€ ODA ke't h
mot
s6 nu'oc,
lu~n an du'a ra dinh hu'ong trong phan b6 va quan di€m khai thac
ODA cfing nhu' ml;}c tieu khai thac ODA trong tung giai
do~n.
• Voi vit$c d€ xuat hai nh6m giai phap tru'oc melt va tau dai nham khai thac
ODA va dt! bao giai ngan ODA (J Vi~t Nam de'n nam 2010, 2015 va 2020.
Lu~n an g6p phftn giai quye't nhung van d€ thlfc ti€n lien quan de'n d~c thu
ngu6n v6n ODA d Vi~t Nam.
• Lu~n an la mot tai li<%u nghien cuu giup cho cac cd quan, can bo quan ly nhat
la C1 cap dia phttong trong b6i canh phan cap quan ly ODA hi~u
ro hon v€ m9c
tieu si't d1,1ng ODA cua Vi¢t Nam va nhung hlnh thuc tai trc;1, nhung lc;Ji ich
cfing nhu' nhung h~n che' khi sli' dl,lng ngu6n ODA d~ c6 nhung buck thu hut va
v~n
d()ng ODA phu h
6
• Lu~n an la tai li~u tham khao huu ich pht,1c
Vl,l
cho cong tac giang d~y va h9c
cua chuyen nganh tai chinh cong t~i cac tn!ong d~i hQC chuyen nganh kinh t~,
tai chinh.
,>.;
,..?
7
~
~
~
,
,._?
CHUONG 1: TONG QUAN VE NGUON HO TR(1 PHAT TRIEN
CHINH THUC
vA NHUNG TAC
DONG CUA NO DOI VOi Sl)' NGHIEP
CONG NGHIEP HOA, HIEN D~I HOA.
1.1 T6ng quan v~ ngu6n hli trQ' phat tri~n chfnh thuc
1.1.1 Lich sll' hlnh thanh va phat tri~n ngu6n hli trQ' phat tri~n chfnh thuc
tren the' giOi
Nam 1944, H<)i nghi tai chinh va ti€n t~ cua Lien Hi~p Qu6c (J Bretton
Woods, New Hampshire, (J My tri~u t~p 44 mtck thanh vien va thanh l~p Ngan
hang qu6c te cho ho(;lt d()ng tai thiet va phat tri~n va Quy ti€n t~ qu6c te (IMF).
Vi~n tr
chien thu hai voi ke ho(;lch Marshal cua My va cac khoan vay cua Ngan hang
The gioi (WB) vao nam 1947. Ke ho~ch Marshal ket n6i cac khoan vi~n trq lOn
den cac qu6c gia 0 chau Au voi khuon kh6
CLia
Slf hqp tac, d6ng thu~n, va co
trach nhi~m v€ chie'n llf<;ic cua S\f hoa giai va ho(;lt d<)ng tai thiet. Ngay
16/04/1948, cac mtoc nh~n vit%n tr
Economic Cooperation - OEEC) va My, nha tai trq chinh, da thanh
l~p
C1,1c H<;ip
tac Kinh te (Economic Cooperation Agency - ECA) d~ quan ly Chudng trlnh h6i
ph9c chau Au (European Recovery Programme -ERP) tu nam 1948 den nam
1951. Trong khoang thoi gian nay, My da cung ca'p cho cha u Au khoan vi~n tr
Marshal da t?O ra Slf l?C quan tQt blfc v€ tri~n v9ng giup do cac nude ngheo hon
trong mot tlnh hu6ng hoan loan khac thong qua h6 tr<;i nude ngoai.
8
Nam 1958, Hi<$p hoi Ton giao the gioi gC1i den phai doan Lien Hi<$p Qu6c
thong
di~p
gioi
thi~u
y tttdng
"ml;lc tieu 1% " c6 nghia la khoan
vi~n
tn;i khong
hoan l~i va khoan vay ttu dai den cac nttoc dang phat tri€n it nhat d~t 1% GNP
cua nhung nu'oc giau. Con s6 nay trd thanh ml,lC tieu cua th~p nien phat tri€n
d§u tien cua Lien Hit%p Qu6c va du\1c xac nh~n lc;ti trong phien hQp d§u tien cua
Hoi nghi thttong m~i va phat tri€n cua Lien Hit%p Qu6c (UNCTAD) dttqc t6 chuc
d Geneva vao 1964. Trong phi en hQp thu hai cua UNCTAD t6 chuc C1 New Delhi
- vao 1968, Hoi nghi
d~t
ra ml;IC tieu la % cua 1% GNP cua cac nu'oc giau danh
cho ODA.
Trong thoi gian nay, cac dinh che phat tri€n da phttong duqc thanh l~p.
Nam 1959, Ngan hang Phat tri€n Lien
My
(The Inter-American Development
Bank (IDB) dttqc thanh l~p bdi 19 nu'oc thu<)c chau
My
la tinh va Hoa
Ky d€ cho
vay voi di~u ki~n u'u dai C1 cac nttoc dang phat tri€'n thuoc khu vlfc. Nam 1960,
Ngan hang The gioi thanh l~p Hi~p hoi Phat tri€n Qu6c te (IDA) voi slf quyen
g6p ban d§u hon 900 tri~u USO d€ cung cap nhung khoan vay m~m cho cac
nu'oc ngheo va dang phat tri€'n. Nam 1961, cac nu'oc tai tr<;1 chinh da thanh l~p
Uy ban H6 tr<;1 Phat tri€n (Development Assistance Committee - DAC) cua
OECD nhu' mot dien dan nh~m di~u ph6i vi~c tr<;i giup va nham thao lu~n cac
van d~ phat tri€n. Hai nam 1960-1961,
My
cung cap hon 40% t6ng vi<%n tr<;1
chinh thuc den cac nu'oc dang phat tri€n va hon 30% den tu nu'oc Phap va nu'oc
Anh. Ngan hang Phat tri~n chau Phi dttqc thanh l~p nam 1964 va Ngan hang
Phat tri€'n chau
A du'qc thanh l~p vao nam
1966 voi m9c dich tu'ong llf.
Nam 1961, D~i hoi d6ng Lien hi~p Qu6c da chi ro th~p nien 60 la th~p
nien phat tri€'n cua Lien Hi<$p Qu6c va xay dlfng hai m9c tieu chinh: Thu nhat,
den nam 1970,
ty
1<% tang tru'dng cua cac nu'oc dang phat tri€n Ia 5% nam; ThU'
hai, gia tang dong v6n h6 trq qu6c te den cac nttck dang phat tri€n xap xi 1%NI
9
(thu nh~p qu6c dan-national incomes) cua cac m.tdc da phat tri€n. Nam 1962, Uy
ban H6 trc;! Phat tri€n (DAC) phat d<)ng thtlc hit%n ban tin h~ng nam v~ nhii'ng n6
lt!c h6 trc;! phat tri€n va chinh sach cua m6i nude thanh vien gQi la "Aid
Reviews". DAC cling dua ra chi thi v€ bao cao vit$n trc;i va cac dong v6n khac
de'n cac nude dang phat trien dt!a tren n~n tang so sanh. Cai thi~n va hai hoa
di~u kit%n tai chlnh cua vit$n tr
thuong xuyen.
Tuy nhien tren thtlc te' dong vi~n trc;i nay de'n cac nude dang phat tri€n
kha ch~m va khong chi khong d~t de'n ml;IC tieu 1o/o ma b~t d~U tu 1961 trd di,
dong v6n c6
XU
hudng sut giam lien t9c. Nhii'ng nam d~u cua th~p nien 60, ty l~
cua cac nude phat trien danh cho vi~n tr<;1 la 0,53% GNI giam con 0,39% trong
thoi
ky
1966-1969 va con 0,32% trong thoi
ky
1970-1973. Nam 1969, bao cao
cua Chu tich Uy ban H6 tr<;l Phat tri€n da dua ra ml,lc tieu huy d<)ng vit%n tr<;l hay
con gQi la ngu6n h6 tr<;l phat tri€n chinh thuc (ODA) la 0.7% GNI (gross national
income) va du<;jc cac nude nha't tri thong qua. [42, tr. 21]
Thl;ly Di~n la thanh vien d§u tien cua DAC duy trl muc cung ca'p ODA
chie'm 0,7% GNI vao nam 1974, tie'p theo la Ha Lan vao nam 1975, Na Uy vao
nam 1976 va Dan M~ch vao nam 1978. Nh~t da d~ xudng ke' ho~ch "ga'p doi
vit$n trc;1" va tht!c hi~n giai ngan gia tang tu 1,4 ti USO nam 1977 len 2,8 ty USO
nam 1980. Khong th€ khong k€ de'n ngu6n vi~n trc;! tu cac nude OPEC, cac nude
dang phat tri€n da nh~n du9c ODA song phudng cua OPEC vdi s~ gia tang ra't
ngo~n
ml;}c: tu 450 trit%u USO nam 1972 len 4,2 ty USO nam 1974 va d~t dinh
cao vao nam 1980 vdi hdn 8,7 ty USO. [15, tr. 238].
Tuy v~y, ngu6n ODA trong nhii'ng nam d§u th~p nien 80 vfin tang khong
dang
ke (vao nam 1982-1983, ODA xa'p xi 0,35% GNI). De'n d~u th~p nien 90,
ngu6n ODA huy d<)ng tu cac nude phat tri€n khoang 0,33% GNI va c6 st! s9t
r'
'l
10
giam lien tl,1c va mile tha'p nha't chi con 0,22% GNI vao nam 1997 .(Xem hlnh
1.1)
::t-/-':.\,_ -----------· -------------------------------------------_· --/
\
ODA
:
0.4
~-
- - - -
inveslment
-\~-~-~ : - -
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -;- - - - - - - - - - -
\
l
0.3 - - -· - - - - - - - - - ·;- - • - - - - - ~ - - - - - - - - - - - - - - -
z
Cl
~
02
0.1
~~.-.~~·~'\. - ; - - -
- - -
·.
.
- - - - :;:: - - - - - - - - _..., .-_ ~.- - - - -
•··- .·:'-!...'"
". •
•• ••
.. ·
"":
~.-... :.~;- - --.-.~.::~_-/".---..-/- - -- - \ - - - - - - - - - - - \ : - ..,
~ .-···r
. .
,.
\
ii ...
_'.·:-.-.::·:·~);/:;;c_·~ -----------_.._ _-~./- -------ooF - - - >_,_ •,~ ---------
;_.-
~·~'~.- -
••
0
~
Foreign dlrecl
\
\
Olher
prlvale
- - - - - -\- - -- - - - - - -
~--
_......~__...__
-.
........,...,.---'\
..
r----·-~·( .. <::i=~~--W-~~~-;.__.. ·-tt-~--.Jf··~v!------lf
0
·.'"
~-
/~-\
I
-0.1
"· r
Ne1 Granls by
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -·- - - - - - - - - - - - - - - - - - NGOs- - -
-0.2
•,.
_,
- - - - - - - - . .__~.- -
·-------------- ----------'
-e--QDA __..,__ Oor
--~---Net
Grant$ h)' NGOs • · • · ·rornignd1rec1 invastrnen ·-
·t- ·-
01ho1 Pcrvate
Ngu6n: T<;lp chi Uy ban H6 trQ Phat tri€n (DAC) 2005 [44, tr.45]
ffinh 1.1: Cac dong vo'n tu cac mioc thanh vien DAC de'n cac mioc dang
phat tri~n.
Dong vi<$n trQ vao cac nu'oc dang phat tri€n tiep tl,IC giam trong th~p nien
90 la do chie"n tranh l~nh ke"t thuc lam cho cac nu'oc vi<$n trQ thay d6i quye"t dinh
vl tru'oc day ml,lc dich la h6 tr9 phe d6ng minh d€ cling co uy the chinh trL ap h!c
can doi ngan sach cua nu'oc vi<$n trQ ding lam cho mile vi~n trQ giam m~c du
vit$n trQ chiem ty l~ nho trong ngan sach cua hQ, cac nu'oc vi~n trcJ xem xet va
nghi ngo v~ hi<$u qua vi<$n tr9, d6ng thoi dong von tu' nhan tang m~nh (nha't la
FDI) lam giam t§m quan trQng cua vit%n trQ.
Uy ban H6 trQ Phat tri€n (DAC) da xay dtfng nhung ml,lC tieu Phat tri€n
quoc te (ti~n than cua Ml,lc tieu Phat tri~n Thien nien ky) l§n d§u tien vao 1996.
Sau d6, Ml,lc tieu Phat tri€n Thien nien ky (MDGs) du9c 189 nguyen thu quoc
11
gia thong qua t(:li HC)i nghj Thu'c;Jng dlnh Thien nien ky cua Lien Hc;Jp Quo'c vao
thang 09/2000. Day la m(h chu'dng trlnh nghi sl,l' quo'c te' cho the' ky 21 th€ hi~n
cam ke't toan cftu v~ ml;lc tieu phat tri€n. Toan be) MDGs bao g6m 8 ml;lc tieu
chung, 18 chi tieu va 48 chi so'. Trong d6, ml;IC lieu bao trum la giam mot ml'a ty
I~
ngheo (nguoi c6 thu
nh~p
duoi 1USD/ngay) vao niim 2015 (1,5 ty nguoi
xuo'ng con 750 tri~u ngu'oi trong giai do(:ln 1990- 2015) (xem phl;l ll;lc 2).
Trong giai do~n 1993-2005, 95% t6ng lu'c;Jng ODA tren the' gioi do cac
- nu'oc la thanh vien cua T6 chuc HCJp tac kinh te' va Phat trien (OECD) cung ca'p.
Cac nha tai trc;J cung ca'p ODA khong theo xu hu'ong tang d~u d~n de'n ty l~
ODA/GNI giam trong giai do~n 1995-2000, 6n djnh i'J giai do~n 2000-2002 va
tang lien tl;lc tu 2002-2005(xem bang L 1).
Bang 1.1: Giai ngan ODA tu cac nha tai trNuoc tai tr
1990 1995 2000 2001 2002 2003 2004 2005
11,4
7,4
10
11,4
13,3
16,3
19,7
27,5
Nh~t
9,1
14,5
13,5
9,8
9,3
8,9
8,9
13, 1
Anh
2,6
3,2
4,5
4,6
4,9
6,3
7,9
10,8
Phap
7,2
8,4
4,1
4,2
5,5
7,3
8,5
10, 1
Due
6,3
7,5
5
5
5,3
6,8
7,5
9,9
Canada
2,5
2,1
1,7
1,5
2
2
2,6
3,7
y
3,4
1,6
1,4
1,6
2,3
2,4
2,5
5, 1
Cac nuoc G7
42,S
44,7
40,2
38,1
42,6
50,0
57,6
80,2
Cac mibc EU
28,3
31,2
25,3
26,4
30
37,1
42,9
55,7
Cac ntioc OECD
54,3
58,8
53,7
52,4
58,3
69,1
79,6 106,5
ODA/GNI (%)
0,33
0,25
0,22
0,22
0,23
0,25
0,26
My
Ngu6n: Tai chinh Phat tri~n toan c~u 2006 [47, tr.80].
0,33
;_ j
12
Sau qua tr'inh tang m~nh khoi h.1\1ng ODA, den nam 2005, ty l~ ODA/GNI
la 0,33% ngang b~ng voi ty l~ ODA/GNI vao nam 1990. Di~u nay cho tha'y cac
nttoc phat tri€n viln chtta thlfc hi~n du\ic cam ket vi<%n trc;f cua mlnh 0,7% GNI.
Di~n dan ca'p cao v~ "Hi~u qua vi<%n trc;f " t6 chuc (J Paris vao thang
03/2005 da dtta ra slf thay d6i v~ quan
ly
va phan phoi cac khoan vi~n trcJ. Cam
ket Paris v~ hai hoa h6a thu t1,1c la bttoc tien v~ tang cttong quan ly va nang cao
hi~u qua ODA nh~m dem l~i nhung thanh qua trong thlfc hi<%n cac MDGs.
1.1.2 Khai ni~m v~ ngu6n h6 trq phat tri~n chinh thuc (ODA)
Nam 1969, Uy ban H6 trc;1 Phat tri€n (Development Assistance Committee
- DAC) da thong qua khai ni~m v~ h6 trCJ phat tri€n chinh thuc (Official
Development Assistance - ODA) d€ phan bi~t ODA voi nhung dong tai chinh
chinh thuc khac (Other Official Flows - OOF). H6 trc;1 phat tri€n chinh thuc
(ODA) la nhung st! chuy€n giao h6 trCJ chinh thuc ma m1,1c tieu chinh la xuc tien
Slf phat tritin kinh te xa hQi cua cac nu'oc dang phat tri€n VOi di~U ki~n tai chinh
u'u dai. Thanh to h6 trCJ hay g9i la yeu to khong hoan l~i "grant element" dttc;1c
d~ c~p d~ do lttong muc d9 ttu dai.
Nam 1972, DAC da dtta ra mot djnh nghia dfry du hon v~ ODA ma cho
den nay v~n con du'c;1c sii' d1,mg ph6 bien trong cac van ban phap quy cGng nhtt
trong ho~t d9ng nghien cuu. Theo d!nh nghia nay, ngu6n von h6 trc;1 phat tri€n
chinh thuc la nhung dong von tit ben ngoai danh cho cac nu'oc dang phat
tri€n, du'CJC cac co quan chinh thuc cua cac Chinh phu trung u'ong va dja phu'ong
ho~c cac co quan thU'a hanh cua chinh phu, cac t6 chuc da phu'ong, cac t6 chuc
phi chinh phu tai trc;1. M6i slf chuy€n giao ngu6n v6n nay phai thoa man: i) Ml;lc
dich chinh cua ngu6n v6n nay la h6 trc;1 cho phat tri€n kinh te va phuc lc;1i cua cac
nttoc dang phat tri€n; va ii) yeu to khong hoan I~i trong khoan cho vay ttu dai
.-
13
chie'm it nha't 25% trong t6ng vi~n tr<;1 (du'
Dffu th~p nien 2000, DAC du'a ra d!nh nghia chi tie't hon v€ h6 tr<;1 phat
tri€n chinh thuc (ODA) nh~m phan bi~t voi ngu6n vi~n tr<;J chinh thuc (Official
aid - OA) nhu' sau:
"ODA du'
thl!c hi~n bdi khu vl!c chinh thuc; ii) m1,1c dich chinh la xuc tie'n sl! phat tri€n
kinh te' xa hoi cua nu'oc d6i tac; iii) di~u ki~n cho vay u'U dai voi yeu t6 cho
khong it nha't la 25% (tinh toan theo suat chie't khau 10%). Them vao d6, ODA
bao g6m
ca h6 tr<;1 ky thu~t, x6a n<;1, cuu trQ kh~n cap va lu'ong thl!c va nhung chi
phi lien ket voi sv quan ly tu nhung chuong trlnh h
[44, tr.41].
"Vi~n
tr
vit%n trQ tu nu'oc ngoai h9i
du
cac di~u ki~n nhu ODA nhung nhung nu'oc nh~n
vi~n tr
du'c;1c li~t ke trong ph§n II cua ban ·danh sach cua DAC (xem ph1,1 ll;lc 1) ". [44,
trang 41]. Nhung nu'oc c6 n~n kinh te dang chuy€n d6i nhu' Nga, Balan, Hungary,
Isarel, Trung Qu6c, C9ng Hoa Czech, Rumani ....
Theo dinh nghfa nay, ca ngu6n ODA va ngu6n OA du'Qc mo ta nhu' la
nhung dong v6n tu ngan sach chinh thuc cua cac nu'oc da phat tri€n cfing nhu' t6
chuc qu6c te' h6 tr
"'.
14
Ngoai ra, d€ hi~u ro hon va tranh nhgm l§n trong sii' dt,rng thu~t ngil' chung
ta dn d~ c~p den mc)t khai ni<%m v~ ngu6n tai chinh chinh thuc khac (Other
Official Flows - OOF) d€ phan bi<%t voi ODA. Tai chinh chinh thuc khac la ta't ca
cac ngu6n tai chinh ma chinh phu cac nu'oc phat tritin va cac t6 chuc da phu'ong
danh cho cac nu'oc dang phat tritin bao ham ca khoan cho vay voi yeu t6 kh6ng
hoan l(;li trong khoan vay u'U dai it hon 25% va mc)t
s6 khoan
cho vay c6 muc Iai
sua't ggn voi Ia:i sua't thttong m(;li. Trong khi d6, ODA c6 yeu t6 vi<%n trc,1 kh6ng
- hoan l(;li cc)ng voi khoan cho vay u'U dai chiem it nha't 25% trong t6ng vi<%n trQ.
Ca hai ngu6n ODA va OOF d~u du9c gQi la ngu6n tai chinh phat tri€n chinh
thuc (Official Development Finance - ODF).
Theo Quy che quan ly va sii' dt,rng ngu6n v6n h6 trQ phat tritin chinh thuc
(ban hanh kem theo Nghi Dinh 87 /CP ngay 05/08/1997 cua Chinh phu Vi<%t
Nam), H6 trQ phat tri€n chinh thuc (gQi t~t la ODA) dtt<;1c dinh nghia la slf hQp
tac phat tritin giua nttoc Cc)ng hoa Xa hc)i Chu nghia Vi<%t Nam voi m9t ho~c
nhi~u qu6c gia, t6 chuc qu6c te, bao g6m cac hlnh thuc chu yeu sau day: (i) h6
trQ can can thanh toan; (ii) h6 trQ theo chu'ong trlnh; (iii) h6 trQ ky thu~t; (iv) h6
tr<;1 theo .dt! an. ODA c6 thti d d(;lng vi<%n trQ kh6ng hoan l(;li ho~c cho vay voi
di~u ki<%n ttu dai (lai sua't tha'p, thoi hc,ln vay dai). ODA cho vay ttu dai c6 yeu t6
kh6ng hoan l(;li it nha't dl;lt 25% gia tri khoan vay.
Theo Quy che quan ly va sii' dt,rng ngu6n v6n h6 trQ phat tritin chinh thuc
(ban hanh kem theo Nghi Dinh 17/2001/ND-CP ban hanh ngay 04/05/2001. Nghj
Dinh nay thay the cho Nghi Dinh 87/CP), h6 trQ phat tritin chinh thuc (gQi t~t la
ODA) dtt<;1c dinh nghia la ho(;lt dong h<;1p tac phat tri~n giua Nha nttoc ho~c
Chinh phu nttoc Cong hoa Xa hQi Chu nghia Vi<%t Nam voi Nha tai trq, bao g6m:
Chinh phu nttoc ngoai, cac t6 chuc lien chinh phu ho~c lien qu6c gia. Hlnh thuc
cung ca'p ODA bao g6m ODA kh6ng hoan ll;li va ODA cho vay u'u dai c6 yeu t6
15
khong ha~rn l~i (con g<)i la "thanh
t6 h6
trq") d~t it nha't 25%. Phuong thuc cung
ca'p ODA bao g6m h6 tr<;1 can can thanh toan, h6 tr<;1 chttong trlnh, h6 tr<;1 dl,l' an.
Theo Quy che' quan ly va sll' dl,mg ngu6n v6n h6 tr<;1 phat tri€n chinh thuc
dtt<;1c ban hanh theo Nghi Dinh
s6
13112006/ND-CP ngay 09111/2006 cua Vi~t
Nam, djnh nghfa v~ ODA ding tu'ong tl,l' nhu' Nghi Dinh 17/2001/ND-CP nhu'ng
c6 sl,l' thay d6i nho v~ cac hinh thuc cung ca'p ODA bao g6m:
-
ODA khong hoan l(;li: la hlnh thuc cung ca'p ODA khong phai hoan l~i cho
nha tai tr
-
ODA vay u'U dai (hay con gQi la tin dt;Ing ttu dai): la khoan vay voi cac
di~u ki~n u'u dai v€ lai sua't, thoi gian an h(;ln va thoi gian tra nq, baa dam
"ye'u
t6 khong haan
l(;li" (con gQi la "thanh
t6 h6
tr<;f ") d<;l t it nha't 35% d6i
voi cac khoan vay c6 rang burang bUQC.
-
ODA vay h6n h<;fp: la cac khaan vi~n tr<;f khong hoan l~i ho~c cac khoan
vay ttu dai dtt<;fc cung ca'p d6ng thoi voi cac khaan tin dt;Ing thu'ong m(;li,
nhung tinh chung l~i c6 "ye'u
t6
khong hoan l~i" d~t it nha't 35% d6i voi
cac khoan vay CO rang bUQC
Va
25% d6i voi cac khoan vay khong rang
bu(k.
Nhtt v~y. theo cac khai ni~m va djnh ngh1a neu tren d~u th6ng nha't
ngu6n h6 tr<;1 phat tri€n chinh thuc la ngu6n v6n vay ttu dai tu cac co quan chinh
thuc ben ngaai h6 trq cha cac nttoc dang phat tri€n ho~c cha cac nttoc dang g~p
kh6 khan v~ kinh te' tai chinh nh~m t(;lo di€u ki~n thu~n lqi cho cong cu()c phat
tri€n kinh te' xa h9i cua cac nttoc nay. Mile d9 ttu dai cua dong v6n h6 tr<;1 phat
tri€n chinh thuc dtt<;fc do lttong tu chenh 1<%ch hi<%n gia giua khoan vay ttu dai voi
khoan vay thttong m~i va it nha't la 25%. N6i each khac, dung tren g6c d9 t6ng
