MỘT SỐ GIẢI PHÁP PHÒNG NGỪA VÀ HẠN CHẾ RỦI RO TRONG CHO VAY HỘ SẢN XUẤT TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẠI Á - PHÒNG GIAO DỊCH HÀ HUY TẬP

BỘ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC THĂNG LONG
---o0o---

KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP

ĐỀ TÀI:

MỘT SỐ GIẢI PHÁP PHÒNG NGỪA VÀ HẠN CHẾ
RỦI RO TRONG CHO VAY HỘ SẢN XUẤT
TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẠI Á PHÒNG GIAO DỊCH HÀ HUY TẬP

GIÁO VIÊN HƢỚNG DẪN

: Th.s NGUYỄN PHƢƠNG MAI

SINH VIÊN THỰC HIỆN

: NGÔ NGỌC MINH ANH

MÃ SINH VIÊN

: A17885

CHUYÊN NGÀNH

: NGÂN HÀNG

HÀ NỘI – 2014

LỜI CẢM ƠN
Kết thúc khoá luận là khép lại những tháng ngày miệt mài trên giảng đường đại
học. Ở nơi ấy có biết bao kỷ niệm khó quên về hình ảnh ngôi trường quen thuộc về
thầy cô, bè bạn … Tất cả sẽ đọng lại trong em thành một hồi ức tốt đẹp nhất.
Nhân đây em xin chân thành cảm ơn Thầy cô trường đại học Thăng Long, đặc
biệt là Thầy cô khoa Kinh tế - Quản lý đã không quản khó khăn vất vả trang bị cho
chúng em những kiến thức thật hữu ích.
Lòng biết ơn sâu sắc em xin gửi đến cô Th.s Nguyễn Phương Mai, tuy bận nhiều
công việc nhưng cô đã trực tiếp tận tình hướng dẫn em hoàn thành khóa luận
tốt nghiệp
Bên cạnh đó em cũng xin chân thành cảm ơn tất cả anh chị đang làm việc tại
Ngân hàng thương mại cổ phần Đại Á – Phòng giao dịch Hà Huy Tập đã hướng dẫn
giúp đỡ em trong quá trình thực tập để hoàn thành đề tài tốt nghiệp của mình.
Mặc dù đã có nhiều cố gắng cho bản thân nhưng do thời gian có hạn và hiểu biết
thực tế của em còn hạn chế nên khoá luận tốt nghiệp của em không tránh khỏi thiếu
sót. Rất mong thầy cô, các anh chị góp ý để khoá luận của em được hoàn thiện hơn.
Em xin kính chúc Thầy cô, các anh chị sức khoẻ dồi dào, công tác tốt.
Em xin chân thành cảm ơn !
Sinh viên thực hiện

Ngô Ngọc Minh Anh

Thang Long University Library


LỜI CAM ĐOAN
Em xin cam đoan khóa luận tốt nghiệp này là do tự bản thân thực hiện có sự hỗ
trợ từ giáo viên hướng dẫn và không sao chép các công trình nghiên cứu của người
khác. Các dữ liệu thông tin thứ cấp sử dụng trong khóa luận là có nguồn gốc và được
trích dẫn rõ ràng.

Em xin chịu hoàn toàn trách nhiệm về lời cam đoan này!
Sinh viên

NGÔ NGỌC MINH ANH


MỤC LỤC
CHƢƠNG 1.

CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ RỦI RO TRONG CHO VAY HỘ SẢN

XUẤT TẠI CÁC NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI ......................................................1
1.1. Những vấn đề chung về hộ sản xuất ............................................................... 1
1.1.1. Khái niệm hộ sản xuất .................................................................................1
1.1.2. Phân loại.......................................................................................................1
1.1.3. Đặc điểm hộ sản xuất ...................................................................................2
1.1.4. Vai trò kinh tế hộ sản xuất trong nền kinh tế thị trường .............................. 3
1.1.5. Các nhân tố ảnh hưởng tới sự phát triển của kinh tế hộ sản xuất ................4
1.1.5.1. Nhóm nhân tố điều kiện tự nhiên ..........................................................4
1.1.5.2. Nhóm nhân tố điều kiện kinh tế - xã hội................................................5
1.1.5.3. Nhân tố từ bản thân hộ sản xuất ...........................................................6
1.1.6. Xu hướng phát triển của hộ sản xuất kinh doanh ........................................7
1.2. Tín dụng Ngân hàng đối với sự phát triển của kinh tế hộ sản xuất ............8
1.2.1. Khái niệm tín dụng ngân hàng .....................................................................8
1.2.2. Đặc điểm tín dụng ngân hàng ......................................................................8
1.2.3. Vai trò của tín dụng Ngân hàng đối với hộ sản xuất kinh doanh ................9
1.2.4. Các hình thức tín dụng Ngân hàng đối với hộ sản xuất ............................. 10
1.3. Rủi ro tín dụng Ngân hàng đối với hộ sản xuất ...........................................11
1.3.1. Khái niệm rủi ro tín dụng ...........................................................................11
1.3.2. Đặc trưng của rủi ro tín dụng .....................................................................11

1.3.3. Nguyên nhân gây nên rủi ro tín dụng ........................................................12
1.3.3.1. Nguyên nhân từ môi trường bên ngoài ...............................................12
1.3.3.2. Nguyên nhân từ phía Ngân hàng.........................................................13
1.3.3.3. Nguyên nhân từ phía khách hàng ........................................................14
1.3.3.4. Nguyên nhân từ tài sản bảo đảm .........................................................15
1.3.4. Hậu quả của rủi ro tín dụng .......................................................................15
1.3.5. Các chỉ tiêu đo lường rủi ro tín dụng hộ sản xuất......................................17
1.3.5.1. Chỉ tiêu dư nợ quá hạn và tỷ lệ nợ quá hạn HSX ................................ 17
1.3.5.2. Chỉ tiêu dư nợ xấu và tỷ lệ nợ xấu ......................................................19
1.3.5.3. Chỉ tiêu tốc độ luân chuyển vốn tín dụng ............................................19
1.3.5.4. Chỉ tiêu hệ số thu nợ............................................................................19

Thang Long University Library


1.3.5.5. Tình hình tổn thất tín dụng ..................................................................20
1.3.5.6. Khả năng bù đắp rủi ro .......................................................................20
1.4. Quản trị rủi ro tín dụng .................................................................................21
1.4.1. Khái niệm quản trị rủi ro tín dụng: ............................................................ 21
1.4.2. Quy trình quản trị rủi ro tín dụng:.............................................................. 21
1.4.2.1. Nhận diện rủi ro tín dụng ....................................................................21
1.4.2.2. Đo lường rủi ro tín dụng .....................................................................22
1.4.2.3. Kiểm soát rủi ro tín dụng ....................................................................24
1.4.2.4. Tài trợ rủi ro tín dụng .........................................................................24
1.4.3. Các yếu tố ảnh hưởng tới công tác quản trị rủi ro tín dụng .......................25
1.4.3.1. Yếu tố chủ quan ...................................................................................25
1.4.3.2. Yếu tố khách quan ...............................................................................25
1.5. Các dấu hiệu nhận biết RRTD HSX ............................................................. 25
KẾT LUẬN CHƢƠNG 1 ............................................................................................ 28
CHƢƠNG 2. THỰC TRẠNG TÍN DỤNG NGÂN HÀNG ĐỐI VỚI HỘ SẢN

XUẤT KINH DOANH TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẠI Á –
PHÒNG GIAO DỊCH HÀ HUY TẬP .......................................................................29
2.1. Khái quát tình hình hoạt động của PGD Hà Huy Tập ............................... 29
2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển ............................................................. 29
2.1.2. Cơ cấu tổ chức ...........................................................................................30
2.1.3. Lĩnh vực hoạt động chính của PGD Hà Huy Tập ......................................31
2.1.3.1. Nghiệp vụ huy động vốn ......................................................................31
2.1.3.2. Nghiệp vụ tín dụng ..............................................................................31
2.1.3.3. Nghiệp vụ thanh toán và ngân quỹ ......................................................32
2.1.4. Khái quát hoạt động kinh doanh của PGD Hà Huy Tập trong giai đoạn
2010 - 2012 ................................................................................................ 32
2.1.4.1. Tình hình lợi nhuận của PGD trong giai đoạn 2010 – 2012 ..............33
2.1.4.2. Hoạt động huy động vốn .....................................................................35
2.1.4.3. Tình hình sử dụng vốn .........................................................................37
2.1.4.4. Nghiệp vụ bảo lãnh .............................................................................38
2.1.4.5. Nghiệp vụ chiết khấu, tái chiết khấu và chiết khấu Bộ chứng từ ........39
2.2. Thực trạng cho vay hộ sản xuất của PGD Hà Huy Tập ............................. 39


2.2.1. Quy trình cho vay ......................................................................................39
2.2.2. Tình hình cho vay hộ sản xuất của PDG Hà Huy Tập............................... 39
2.2.3. Tình hình thu nợ hộ sản xuất tại PGD Hà Huy Tập ..................................42
2.2.4. Tình hình dƣ nợ cho vay hộ sản xuất tại PGD Hà Huy Tập ...................43
2.3. Thực trạng rủi ro trong cho vay hộ sản xuất tại PGD Hà Huy Tập .........45
2.3.1. Chỉ tiêu nợ quá hạn tín dụng hộ sản xuất tại PGD Hà Huy Tập................45
2.3.2. Chỉ tiêu tốc độ luân chuyển vốn tín dụng ..................................................47
2.3.3. Chỉ tiêu hệ số thu nợ ..................................................................................47
2.3.4. Chỉ tiêu tổn thất tín dụng ...........................................................................48
2.4. Đánh giá thực trạng phòng ngừa và hạn chế rủi ro tín dụng trong cho vay
hộ sản xuất tại PGD Hà Huy Tập .................................................................48

2.4.1. Những thành tựu đạt được .........................................................................48
2.4.2. Hạn chế còn tồn tại ....................................................................................49
KẾT LUẬN CHƢƠNG 2 ............................................................................................ 51
CHƢƠNG 3. GIẢI PHÁP, KIẾN NGHỊ PHÒNG NGỪA VÀ HẠN CHẾ RỦI RO
TRONG CHO VAY HỘ SẢN XUẤT TẠI NHTMCP ĐẠI Á- PGD HÀ HUY TẬP 52
3.1. Định hƣớng công tác tín dụng hộ sản xuất tại PGD Hà Huy Tập .............52
3.1.1. Mục tiêu .....................................................................................................52
3.1.2. Định hướng ................................................................................................ 52
3.2. Giải pháp phòng ngừa và hạn chế rủi ro tín dụng trong cho vay HSX ....53
3.2.1. Xây dựng chính sách tín dụng phù hợp .....................................................53
3.2.2. Thực hiện tốt quy trình quản lý rủi ro tín dụng .........................................55
3.2.3. Nâng cao công tác phân loại nợ, tăng cường theo dõi giám sát nợ ...........58
3.2.4. Đa dạng hóa hình thức cấp tín dụng HSX nhằm giảm thiểu rủi ro ...........59
3.2.5. Duy trì mối quan hệ lâu dài với khách hàng ..............................................60
3.2.6. Nâng cao công tác phân tích và xử lý nợ xấu ............................................61
3.2.7. Thiết lập cẩm nang rủi ro tín dụng ............................................................. 62
3.2.8. Tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát nội bộ .......................................62
3.2.9. Hoàn thiện bộ máy quản lý rủi ro và xây dựng hoàn thiện hệ thống thông
tin phòng ngừa rủi ro..................................................................................63
3.2.10. Nâng cao trình độ cán bộ tín dụng về năng lực chuyên môn và đạo đức
nghề nghiệp ................................................................................................ 64

Thang Long University Library


3.3. Kiến nghị .........................................................................................................65
3.3.1. Kiến nghị với Nhà nước và cơ quan chính quyền các cấp ........................65
3.3.2. Kiến nghị đối với NHNN Việt Nam ..........................................................67
3.3.3. Kiến nghị đối với Ngân hàng TMCP Đại Á ..............................................68
KẾT LUẬN CHƢƠNG 3 ............................................................................................ 69

KẾT LUẬN ................................................................................................................. 70


DANH MỤC VIẾT TẮT
Ký hiệu viết tắt

Tên đầy đủ

CBCNV

Cán bộ công nhân viên

CBTD

Cán bộ tín dụng

CNH – HĐH

Công nghiệp hoá – Hiện đại hoá

DN

Doanh nghiệp

DSCV

Doanh số cho vay

DSTN

Doanh số thu nợ

HSX

Hộ sản xuất

HSXKD

Hộ sản xuất kinh doanh

NHNN

Ngân hàng Nhà nước

NQH

Nợ quá hạn

NHTM

Ngân hàng thương mại

NHTMCP

Ngân hàng thương mại cổ phần

PGD

Phòng giao dịch

RRTD

Rủi ro tín dụng

Thang Long University Library


DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU, HÌNH VẼ, ĐỒ THỊ, CÔNG THỨC
Trang
Bảng 1.1. Mô hình xếp hạng của Moody và Standard & Poor......................................23
Bảng 2.1. Tình hình lợi nhuận PGD Hà Huy Tập năm 2010 - 2012 ............................. 33
Bảng 2.2. Nguồn vốn huy động tại PGD Hà Huy Tập năm 2010 - 2012.....................35
Bảng 2.3. Tình hình sử dụng vốn tại PDG Hà Huy Tập năm 2010 - 2012 ...................37
Bảng 2.4. Doanh số cho vay hộ sản xuất tại PGD Hà Huy Tập năm 2010 - 2012 .......40
Bảng 2.5. Doanh số thu nợ tại PGD Hà Huy Tập năm 2010 – 2012 ............................ 42
Bảng 2.6. Dư nợ cho vay hộ sản xuất tại PGD Hà Huy Tập năm 2010 – 2012 ............43
Bảng 2.7. Thực trạng nợ quá hạn hộ sản xuất tại PGD Hà Huy Tập ............................ 46
Bảng 2.8. Tốc độ luân chuyển tín dụng của HSX tại PGD Hà Huy Tập ......................47
Bảng 2.9. Hệ số thu nợ của HSX tại PGD Hà Huy Tập ................................................47
Bảng 2.10. Tỷ lệ dự phòng RRTD HSX tại PGD Hà Huy Tập.....................................48
Sơ đồ 1.1. Quy trình quản trị rủi ro tín dụng .................................................................21
Sơ đồ 2.1. Cơ cấu tổ chức Ngân hàng TMCP Đại Á – PGD Hà Huy Tập ....................30
Sơ đồ 2.2. Quy trình cho vay HSX tại NHTMCP Đại Á - PGD Hà Huy Tập ..............39


LỜI MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Trong nền kinh tế thị trường, hệ thống Ngân hàng được ví như hệ thần kinh của
cả nền kinh tế. Hệ thống Ngân hàng hoạt động thông suốt, lành mạnh và hiệu quả là
tiền đề để các nguồn tài chính luận chuyển, phân bổ sử dụng hiệu quả, kích thích tăng

trưởng nền kinh tế một cách bền vững. Tuy nhiên, trong nền kinh tế thị trường thì rủi
ro trong kinh doanh là không thể tránh khỏi, đặc biệt là rủi ro trong hoạt động Ngân
hàng có phản ứng dây chuyền, lây lan và ngày càng có biểu hiện phức tạp. Sự sụp đổ
của các Ngân hàng ảnh hưởng tiêu cực đến toàn bộ nền kinh tế cũng như chính trị, xã
hội của một nước và có thể lan rộng sang quy mô quốc tế
Hiện nay hộ sản xuất ở nước ta họat động trên tất cả các lĩnh vực từ nông – lâm –
ngư nghiệp đến tiểu thủ công nghiệp và thương mại dịch vụ ... do đó tiềm năng của
HSX là rất lớn. Tuy nhiên, việc phát triển kinh tế HSX hiện nay còn gặp nhiều trở ngại
nhất là trở ngại về vốn. Nhu cầu phục vụ sản xuất kinh doanh của hộ là rất lớn, song
do quy mô sản xuất nhỏ nên nguồn vốn tích lũy để tái sản xuất kinh doanh còn ít.
Trước tình hình đó, các NHTM đặc biệt là NHTMCP Đại Á với chức năng và nhiệm
vụ phát triển kinh tế HSX đã và đang thực hiện nhiều dự án cho vay nhằm đáp ứng
nhu cầu vốn ngày càng nhiều của các hộ sản xuất kinh doanh
Tuy nhiên, hoạt động kinh doanh Ngân hàng chứa đựng rủi ro rất lớn, nhất là
những hoạt động cho vay. Đối với hệ thống NHTMCP Đại Á thì cho vay HSX chiếm
tỷ trọng cao nhất. Điều này đòi hỏi Ngân hàng Đại Á khi hoạt động trong lĩnh vực này
cần quan tâm tới các vấn đề phòng chống rủi ro, đưa ra các biện pháp khắc phục kịp
thời tránh tổn thất thiệt hại cho hoạt động kinh doanh của đơn vị mình.
Xuất phát từ yêu cầu cấp thiết trên, cũng với quá trình học tập và thời gian thực
tập tại NHTMCP Đại Á – PGD Hà Huy Tập, em đã quyết định chọn đề tài khóa luận
của mình là: “Một số giải pháp phòng ngừa và hạn chế rủi ro trong cho vay hộ sản
xuất kinh doanh tại NHTMCP Đại Á – PGD Hà Huy Tập”.
2. Mục đích nghiên cứu
Nghiên cứu các vấn đề lý luận cơ bản về HSX, về tín dụng Ngân hàng đối với
HSX và rủi ro trong hoạt động cho vay HSX
Phân tích và đánh giá thực trạng phòng ngừa và hạn chế rủi ro trong cho vay
HSX tại NHTMCP Đại Á – PGD Hà Huy Tập
Đề xuất các giải pháp và kiến nghị phòng ngừa và hạn chế rủi ro tín dụng HSX
tại PGD Hà Huy Tập trong thời gian tới

Thang Long University Library


3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của đề tài: Chủ yếu tập trung nghiên cứu các giải pháp
phòng ngừa và hạn chế rủi ro trong cho vay HSX tại NHTMCP Đại Á – PGD Hà
Huy Tập
Phạm vi nghiên cứu: Được thực hiện tại NHTMCP Đại Á – PGD Hà Huy Tập từ
năm 2010 đến hết năm 2012
4. Phƣơng pháp nghiên cứu:
Đề tài vận dụng các phương pháp nghiên cứu khoa học kinh tế chủ yếu, từ sử
dụng bảng biểu, sơ đồ, công thức, cho đến phương pháp tổng hợp và phân tích, so
sánh, phương pháp toán học, qua đó rút ra kết luận tổng quát về vấn đề nghiên cứu
5. Kết cấu của khoá luận
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục chữ viết tắt, danh mục bảng biểu, danh
mục tài liệu tham khảo, đề tài gồm ba chương
Chƣơng 1: Cơ sở lý luận về rủi ro trong cho vay hộ sản xuất tại các Ngân
hàng thƣơng mại
Chƣơng 2: Thực trạng và rủi ro trong cho vay hộ sản xuất tại NHTMCP Đại
Á – PGD Hà Huy Tập
Chƣơng 3: Giải pháp kiến nghị nhằm phòng ngừa và hạn chế rủi ro trong
cho vay hộ sản xuất tại NHTMCP Đại Á – PGD Hà Huy Tập