Phân tích truyện ngắn bến quê

Bến quê
A. KIẾN THỨC CƠ BẢN
I. Tác giả:
- Nguyễn Minh Châu (1930-1989) Quê Nghệ An. Ông là cây bút xuất sắc của
văn học hiện đại Việt Nam.
- Sau 1975 ông có nhiều tìm tòi, đổi mới về tư tưởng nghệ thuật và đã trở thành
người đi tiên phong trong công cuộc tìm tòi và đổi mới PP sáng tác. Ông được
đánh giá như một hiện tượng văn học nổi bật của nước ta những năm 80 của thế kỉ
XX.
Nhà văn Nguyên Ngọc đã nhận xét “"NMC xứng đáng thuộc trong số những
người mở đường tinh anh và tài năng, đã đi được xa nhất trong chặng mở đầu của
công cuộc đổi mới văn học"
- Ông được tặng giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật.
* Một số tác phẩm tiêu biểu của Nguyễn Minh Châu .
- Tiểu thuyết : Cửa sông, Dấu chân người lính.
- Truyện ngắn : Mảnh trăng cuối rừng , Bức tranh .
II. Tác phẩm:
1. Hoàn cảnh sáng tác: Truyện ngắn “Bến quê” được in trong tập truyện cùng
tên của Nguyễn Minh Châu xuất bản 1985.
Truyện ngắn "Bến quê " cũng như nhiều truyện ngắn khác hướng vào đời sống
thế sự, nhân tình thường ngày với những chi tiết sinh hoạt đời thường, cũng có
khi rất nhỏ để phát hiện chiều sâu của cuộc sống với bao quy luật và nghịch lí,
vượt khỏi cái chật hẹp của cách nhìn, cách nghĩ trước đây của xã hội và của tác giả
2. Khái quát nội dung và nghệ thuật:
* Nội dung: Truyện ngắn Bến Quê của Nguyễn Minh Châu chứa đựng suy
ngẫm, trải nghiệm sâu sắc của nhà văn về con người và cuộc đời, thức tỉnh ở mọi


người sự trân trọng những vẻ đẹp và giá trị bình dị, gần gũi của gia đình, của quê
hương.
* Nghệ thuật:

- Xây dựng tình huống truyện éo le, nghịch lí
- Xây dựng thành công kiểu nhân vật tư tưởng
- Nghệ thuật miêu tả tâm lí tinh tế sắc sảo
- Sáng tạo nhiều hình ảnh mang tính biểu tượng.
- Giọng văn linh hoạt vừa suy ngẫm triết lí vừa rất trữ tình.
- Trần thuật theo dòng tâm trạng của nhân vật.
3. Tóm tắt truyện:
- Nhĩ – nhân vật chính của truyện là một người từng đi nhiều nơi trên trái đất
nhưng cuối đời lại bị mắc căn bệnh hiểm nghèo khiến anh bị liệt, không thể tự di
chuyển. Mọi sinh hoạt của anh đều nhờ vào người khác mà chủ yếu là Liên – vợ
anh.
- Cũng ở thời điểm ấy, Nhĩ nhìn qua cửa sổ phát hiện thấy vẻ đẹp lạ lùng của bãi
bồi bên kia sông, nơi bến quê quen thuộc, ngay phía trước cửa sổ nhà anh. Anh Vì
nằm liệt giường, nhận được sự chăm sóc, anh mới cảm nhận được hết nỗi vất vả,
sự tần tảo và đức hy sinh của vợ. Trong anh bỗng bừng lên khao khát được đặt
chân lên vùng đất ấy, nơi gàn gũi nhưng đã trở nên xa vời với anh bởi anh biết rằng
căn bệnh hiểm nghèo sẽ không bao giờ giúp anh thực hiện được điều ấy.
- Anh sai thằng Tuấn – con trai thay anh sang bên kia sông chơi loanh quanh một
lúc. Chàng trai vâng lời nhưng lại ham vui nên muộn chuyến đò. Và anh đã chiêm
nghiệm được một quy luật, ý nghĩa của cuộc đời một cách sâu sắc là con người ta
trên đường đời thật khó tránh được những cái vòng vèo hoặc chùng chình…
- Phần cuối truyện kể về việc Nhĩ cố sức đu mình, nhoài người, giơ cánh tay ra
ngoài cửa sổ khoát khoát như ra hiệu khẩn thiết cho một người nào đó.