Giáo trình pháp luật đại cương Bài 2

BÀI 2
BỘ MÁY NHÀ NƯỚC CỘNG HOÀ XÃ HỘI
CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

Giảng viên: Ths. Đào Ngọc Báu

v2.4014108218

1


MỤC TIÊU BÀI HỌC
•

Giúp học viên hiểu được cơ cấu tổ chức bộ máy nhà
nước ở Việt Nam hiện nay

•

Trang bị những kiến thức căn bản nhất về vai trò, chức
năng và tổ chức của từng cơ quan cấu thành bộ máy
nhà nước

v2.4014108218

2

2


CẤU TRÚC NỘI DUNG

2.1. Cơ quan quyền lực nhà nước

2.2. Chủ tịch nước

2.3. Cơ quan hành chính nhà nước

2.4. Cơ quan xét xử

2.5. Cơ quan kiểm sát

v2.4014108218

3


2.1. CƠ QUAN QUYỀN LỰC NHÀ NƯỚC

Cơ quan quyền
lực nhà nước

Quốc hội:

Hội đồng nhân

Là cơ quan quyền lực

dân các cấp:

nhà nước cao nhất.

Là cơ quan quyền lực
nhà nước ở địa phương

v2.4014108218

4


2.1. CƠ QUAN QUYỀN LỰC NHÀ NƯỚC (tiếp theo)

v2.4014108218

Cách thức hình thành:

Tính chất:

•

Do nhân dân trực tiếp
bầu ra;

•

•

Nhân danh nhân dân
thực hiện thống nhất
quyền lực;

•

Trực tiếp hoặc gián tiếp
thành lập các cơ quan
nhà nước khác;

•

Chịu trách nhiệm trước
nhân dân.

•

Giám sát hoạt động đối
với tất cả các cơ quan
nhà nước.

Là cơ quan quyền lực nhà
nước, thể hiện:

5


2.3. CƠ QUAN HÀNH CHÍNH NHÀ NƯỚC

Ủy ban nhân

Chính phủ

dân các cấp

Cơ quan
Hành chính
Nhà nước

Các Sở, Phòng,
Ban thuộc Ủy
ban nhân dân.

v2.4014108218

Các Bộ, cơ
quan ngang
Bộ, cơ quan
của Chính phủ

6


2.2. CHỦ TỊCH NƯỚC

Cách thức hình thành:

Tính chất:

•

•

•

Do Quốc hội bầu ra trong số
các đại biểu Quốc hội;

các lực lượng vũ trang, Chủ tịch Hội

Chịu trách nhiệm và báo

đồng quốc phòng và an ninh;

cáo công tác trước Quốc
hội.

v2.4014108218

Là nguyên thủ quốc gia: Thống lĩnh

•

Thực hiện phối hợp hoạt động của
các cơ quan nhà nước.

7


2.3. CƠ QUAN HÀNH CHÍNH NHÀ NƯỚC (tiếp theo)

Cách thức hình thành

Chính phủ do

Quốc hội bầu
ra, là cơ
quan hành
chính nhà
nước cao nhất
của nước Cộng
hòa xã hội
chủ nghĩa
Việt Nam.

v2.4014108218

Ủy ban nhân
dân do Hội
đồng nhân dân
cùng cấp bầu
ra, là cơ
quan hành
chính nhà
nước ở địa
phương.

8


2.3. CƠ QUAN HÀNH CHÍNH NHÀ NƯỚC (tiếp theo)

Tính chất:
Là cơ quan hoạt động mang tính chấp hành và điều hành:

Tính chấp hành:
Tuân thủ pháp
luật, thực hiện
chủ trương, chính
sách, quyết định
của cơ quan
quyền lực
nhà nước.

Tính điều hành:
Nhân danh quyền
lực nhà nước
ban hành văn
bản pháp quy
có hiệu lực
bắt buộc đối
với các công
dân và tổ chức
có liên quan.

v2.4014108218

9


2.4. CƠ QUAN XÉT XỬ

• Cách thức hình thành:
 Do cơ quan quyền lực nhà nước
thành lập;

 Bao gồm: Tòa án nhân dân tối
cao, Tòa án nhân dân tỉnh, Tòa
án nhân dân huyện, Tòa án
quân sự và các Tòa án khác
theo luật định.

v2.4014108218

•

Tính chất:




Là cơ quan xét xử trực thuộc cơ
quan quyền lực nhà nước, chịu
trách nhiệm báo cáo trước cơ
quan quyền lực nhà nước;
Hoạt động độc lập, chỉ tuân
theo pháp luật.

10


2.5. CƠ QUAN KIỂM SÁT

•

Cách thức hình thành:

 Do cơ quan quyền lực nhà nước
thành lập;
 Bao gồm: Viện kiểm sát nhân
dân tối cao, Viện kiểm sát nhân
dân tỉnh, Viện kiểm sát nhân dân
huyện, Viện kiểm sát quân sự.

v2.4014108218

•

Tính chất:




Là cơ quan thực hành quyền
công tố;
Là cơ quan thực hành kiểm sát
các hoạt động tư pháp, bảo đảm
cho pháp luật được chấp hành
nghiêm chỉnh và thống nhất.

11