Phân tích khổ 3 của bài thơ " Sang thu".
1. Mở bài: - Tác giả, tác phẩm, hoàn cảnh sáng tác.
- Khái quát nghệ thuật và nội dung của bải thơ -> Giới thiệu
đoạn thơ -> chép lại đoạn thơ.
VD: Bài thơ ngắn gọn, hàm súc không chỉ bộc lộ cảm xúc tinh tế của
nhà thơ trước sự chuyển mình của thiên nhiên đất trời chớm thu mà còn
còn chứa đựng những suy ngẫm, những triết lý vô cùng sâu sắc về con
người và cuộc đời.
(chép lại khổ thơ)
2. Thân bài:
a. Khái quát:
b. phân tích: Với Sang thu, người đọc chợt nhận ra: Một thoáng hương
ổi, một làn sương,một dòng sông, một đám mây, một tia nằng. Những tia
nắng vàng nhạt cũng làm nên những đường nét rất riêng của mùa thu
Việt Nam. Đây chính là điều đã làm lên sức hấp dẫn của bài thơ.
- Sự hấp dẫn của Sang thu còn ở cách cảm nhận về thiên nhiên, sự vật
của tác giả. Nếu hai khổ thơ trên rất đẹp về tạo hình, rất tinh tế trong
cảm nhận thì khổ thứ 3 đem đến một vẻ đẹp mới cho bài thơ. Trong khổ
thơ này, mùa thu được khẳng định bằng đoán nhận, bằng kinh nghiệm,
bằng sự suy ngẫm chứ không phải bằng sự cảm nhận trực tiếp.
Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi
Mùa thu không được quan sát từ gần đến xa, từ thấp đến cao. Mùa thu
đang từ từ đi vào tâm tưởng, lắng lại trong tâm tư. Vẫn là nắng, mưa,
sấm chớp, bão dông nhưng mức độ đã khác. Tất cả đang đi vào chừng
mực, để gay gắt chuyển hóa thành dịu êm. Và đó chính là dấu hiệu của
mùa thu. nhưng đây chỉ là khoảnh khắc giao mùa nên ranh giới hai mùa
rất mơ hồ và mong manh, diều duy nhất có thể xác định được là nhờ sự
nhạy cảm của giác quan.
Trong không khí của đất trời chớm thu, nhà thơ đã cảm nhận được
bước chuyển mình đầy tinh tế của vạn vật. Vẫn là nắng của mùa hạ,
nhưng đó không còn là cái nắng gay gắt, chói chang mà trong cái nắng
đó có cái mát dịu của trời thu. Và mưa cũng vậy. Không phải là những
trận mưa ào ào dữ dội mà nhè nhẹ, êm êm. Với cách dùng các phó từ
“vẫn còn, đã vơi dần, cũng bớt” nhà thơ như đo đếm được đọ đậm nhạt
của nắng, khối lượng ít nhiều của mưa và mức đọ to nhỏ của sấm. Nắng,
mưa thay đổi nên sấm cũng ít hơn, nhỏ hơn, không đột ngột vang rền
cùng với tia chớp sáng lóe xé rách bầu trời trong những trận mưa lũ
tháng sáu tháng bảy.
Bằng những câu thơ ngắn gọn, hình ảnh quen thuộc Hữu Thỉnh đã
đem đến cho người đọc cảm nhận thật mới về mùa thu trong khoảnh
khắc giao mùa. Bước chuyển mình của thiên nhiên thật nhẹ, thật êm mà
không phải ai cũng có thể nhận ra. Có thể thấy vạn vật đều sang thu, tuy
rất nhẹ nhàng những cũng rõ ràng và chủ động.
Thiên nhiên, thời tiết đi vào chừng mực cho nên hàng cây cũng bớt
bất ngờ, giật mình vì tiếng sấm. Cũng có thể hiểu khi " Hàng cây đã
đứng tuổi" thì nó đã trải qua biết bao hiện tượng thiên nhiên nên bình
tĩnh không còn bất ngờ trước các hiên tượng thời tiết như vậy nữa. Hàng
cây chủ đông đón nhận sự thay đổi của thiên nhiên một cách bình tĩnh,
chủ động. Có thể thấy, khổ thơ đã giúp người đọc cảm nhận thiên nhiên,
đất trời cùng một nhịp sang thu.
Khổ thơ còn mang đến cho người đọc một sự cảm nhận mới. Phải
chăng, cái "đứng tuổi" của hàng cây là cái chốt cửa để mở sang một thế
giới khác: Thế giới sang thu của hồn người. Vẻ điềm tĩnh, chín chắn của
hàng cây trước sấm sét, bão giông hay chính là sự từng trải chín chắn
của người trước bão táp cuộc đời. Họ bản lĩnh hơn, vững vàng hơn trước
mọi tác động của ngoại cảnh dù là bất ngờ nhất.
Ngược trở nên hai khổ thơ trước ta bông hiểu vì sao lại có sự "chùng
chình", bịn rịn lúc sang thu? Vì sao vừa có sự "dềnh dàng" lại vừa có sự
"vội vã"? Thì ra trước mắt việc đi mãi. Ngoảnh đầu thu đến rồi! Bốn
mùa luân chuyển vô hình, lặng lẽ. Bỗng chợt thu. Đời người vất vả, bận
rộn, lo toan. Bỗng chốc thấy mái tóc pha sương, sững sỡ khi thấy mình
cũng đã "sang thu". Ở vào tuổi này, con người không còn bồng bột, sôi
nổi như thời tuổi trẻ mà sâu sắc thêm, chín chắn thêm. Nếu ở ai khác,
khi tuổi đời còn trẻ có thể reo lên khi bất chợt nhận ra hương, gió và
sương thu. Nhưng với tác giả Sang Thu thì chỉ thầm nhận xét mơ hồ và
nghi hoặc;
Hình như thu đã về
Thiên nhiên Sang thu,chủ yếu như lắng lại, chừng mực, đúng mức.
Con người cũng vậy. Khi nửa đời nhìn lại,một mặt thấy mình chín chắn,
sâu sắc thêm, mặt khác cũng phải khẩn trương, gấp gáp thêm. Thành ra
sự "vội vã" của bầy chim cũng là sự vội vã của con người. Thiên nhiên
và con người cùng một nhịp sang thu. Trong từng cảnh sang thu của
thiên nhiên đất t trời có lồng lộng hồn người sang thu, vừa lưu luyến bồi
hồi, vừa nghiêm trang chững chạc, vừa sâu lắng bâng khuâng.
Đặt bài thơ vào thời điểm sáng tác ta mới hiểu thêm một tầng nghĩa mới.
Bài thơ ra đời vào năm 1977 – khi đất nước đã thống nhất, bom đạn và
khói lửa chiến tranh cũng đã lùi xa, cả nước bắt tay vào xây dựng xã hội
chủ nghĩa. Phải chăng đằng sau sự sang thu của thiên nhiên đất trời là sự
sang trang của đất nước.
c. Đánh giá nâng cao:
Đoạn thơ đã thể hiện được suy ngẫm cuả tác giả về quy luật của cuộc
sống, về con người và cuộc đời. Đó chính là tính triết lí sâu sắc thường
được thể hiện trong các bài thơ của Hữu Thỉnh.
3. Kết bài: “Sang thu” của Hữu Thỉnh đã không chỉ mang đến cho
người đọc những cảm nhận mới về mùa thu quê hương mà còn làm sâu
sắc hơn tình cảm quê hương trong trái tim mọi người.
- Miêu tả mùa thu bằng những bước chuyển mình của vạn vật, Hữu
Thỉnh đã góp thêm một cách nhìn riêng, một lối miêu tả riêng làm cho
mùa thu thi ca thêm phong phú.