Nghiên Cứu Các Kỹ Thuật Đo Đánh Giá Chất Lượng Dịch Vụ Truyền Hình HDTV

BӜ THÔNG TIN VÀ TRUYӄN THÔNG
HӐC VIӊN CÔNG NGHӊ BѬU CHÍNH VIӈN THÔNG

VIӊN KHOA HӐC KӺ THUҰT BѬU ĈIӊN

BÁO CÁO Ĉӄ TÀI KHOA HӐC CÔNG NGHӊ
Tên ÿӅ tài: NGHIÊN CӬU CÁC KӺ THUҰT ĈO ĈÁNH GIÁ
CHҨT LѬӦNG DӎCH VӨ TRUYӄN HÌNH HDTV
Mã sӕ: 167-12-KHKT-TC
(Tài liӋu nghiӋm thu cҩp Bӝ)

Chӫ trì ÿӅ tài: T.S Trҫn ThiӋn Chính
Các cӝng tác viên:
1) KS. NguyӉn TiӃn Ĉӭc
2) KS. Bùi Thӏ Cҭm Tú
3) KS. NguyӉn VNJ Hҧi
4) KS. NguyӉn Trӑng Thành
5) ThS. Ĉӛ Văn Tráng
6) ThS. Lê Thanh Thúy

HÀ NӜI - 11/2012


BӜ THÔNG TIN VÀ TRUYӄN THÔNG
HӐC VIӊN CÔNG NGHӊ BѬU CHÍNH VIӈN THÔNG

VIӊN KHOA HӐC KӺ THUҰT BѬU ĈIӊN

BÁO CÁO Ĉӄ TÀI KHOA HӐC CÔNG NGHӊ
Tên ÿӅ tài: NGHIÊN CӬU CÁC KӺ THUҰT ĈO ĈÁNH GIÁ
CHҨT LѬӦNG DӎCH VӨ TRUYӄN HÌNH HDTV

Mã sӕ: 167-12-KHKT-TC

Xác nhұn cӫa cѫ quan chӫ trì ÿӅ tài
VIӊN TRѬӢNG VIӊN KHKT BѬU ĈIӊN

Chӫ trì ÿӅ tài
(ký tên)

Trҫn ThiӋn Chính

HÀ NӜI - 11/2012


NGHIÊN CӬU CÁC KӺ THUҰT ĈO ĈÁNH GIÁ CHҨT LѬӦNG DӎCH VӨ TRUYӄN HÌNH HDTV

MӨC LӨC

MӨC LӨC ................................................................................................................................. 1
TӘNG HӦP DANH MӨC HÌNH VӀ ..................................................................................... 4
TӘNG HӦP DANH MӨC BҦNG BIӆU ................................................................................ 7
TӘNG HӦP THUҰT NGӲ VIӂT TҲT ................................................................................. 8
CHѬѪNG 1 : MӢ ĈҪU ......................................................................................................... 11
1.1. Tәng quan tình hình nghiên cӭu thuӝc lƭnh vӵc ӣ trong và ngoài nѭӟc ..................................11
1.1.1. Tình hình nghiên cӭu trong nѭӟc .................................................................................................11
1.1.2. Tình hình nghiên cӭu ngoài nѭӟc ................................................................................................12
1.2. Tính cҩp thiӃt cӫa ÿӅ tài ...............................................................................................................14
1.3. Mөc tiêu cӫa ÿӅ tài ........................................................................................................................15
1.4. Ĉӕi tѭӧng và phҥm vi nghiên cӭu cӫa ÿӅ tài...............................................................................15
1.4.1. Ĉӕi tѭӧng nghiên cӭu cӫa ÿӅ tài ..................................................................................................15
1.4.2. Phҥm vi nghiên cӭu cӫa ÿӅ tài......................................................................................................15

1.5. Nӝi dung nghiên cӭu cӫa ÿӅ tài ....................................................................................................15
1.6. KӃt quҧ nghiên cӭu cӫa ÿӅ tài ......................................................................................................15

CHѬѪNG 2 : NGHIÊN CӬU THӴC TRҤNG TRIӆN KHAI VÀ TÌNH HÌNH PHÁT
TRIӆN TRUYӄN HÌNH HDTV ........................................................................................... 16
2.1. Khái quát truyӅn hình phân giҧi cao (HDTV) ............................................................................16
2.2. Tình hình phát triӇn cӫa HDTV trên thӃ giӟi.............................................................................18
2.3. Thӵc trҥng triӇn khai truyӅn hình HDTV tҥi ViӋt Nam ...........................................................21

CHѬѪNG 3 : NGHIÊN CӬU, ĈÁNH GIÁ THӴC TRҤNG CHҨT LѬӦNG DӎCH VӨ
TRUYӄN HÌNH HDTV ......................................................................................................... 23
3.1. Thӵc trҥng chҩt lѭӧng dӏch vө HDTV cӫa VTC ........................................................................23
3.1.1. Chҩt lѭӧng các kênh HD cӫa VTC...............................................................................................24
3.1.2. Chҩt lѭӧng ÿҫu thu cӫa VTC .......................................................................................................24
3.1.3. Hình ҧnh minh hӑa cӫa VTC........................................................................................................24
3.2. Thӵc trҥng chҩt lѭӧng dӏch vө HDTV cӫa HTVC .....................................................................26
3.2.1. Chҩt lѭӧng các kênh HD cӫa HTVC ............................................................................................27
3.2.2. Chҩt lѭӧng ÿҫu thu cӫa HTVC.....................................................................................................27
3.2.3. Hình ҧnh minh hӑa cӫa HTVC .....................................................................................................27
3.3. Thӵc trҥng chҩt lѭӧng dӏch vө HDTV cӫa K+ ...........................................................................28
3.3.1. Chҩt lѭӧng các kênh HD cӫa K+ .................................................................................................29

TRUNG TÂM TѬ VҨN ĈҪU TѬ CHUYӆN GIAO CÔNG NGHӊ - RIPT

Trang: 1


NGHIÊN CӬU CÁC KӺ THUҰT ĈO ĈÁNH GIÁ CHҨT LѬӦNG DӎCH VӨ TRUYӄN HÌNH HDTV

3.3.2. Chҩt lѭӧng thiӃt bӏ ÿҫu thu cӫa K+ ..............................................................................................29

3.3.3. Hình ҧnh minh hӑa cӫa K+ ..........................................................................................................29
3.4. Thӵc trҥng chҩt lѭӧng dӏch vө HDTV cӫa AVG .......................................................................31
3.4.1. Chҩt lѭӧng các kênh HD cӫa AVG ..............................................................................................32
3.4.2. Chҩt lѭӧng thiӃt bӏ ÿҫu thu ...........................................................................................................32
3.4.3. Hình ҧnh minh hӑa .......................................................................................................................32
3.5. Thӵc trҥng chҩt lѭӧng dӏch vө HDTV cӫa VCTV .....................................................................34
3.5.1. Chҩt lѭӧng các kênh HD cӫa VCTV ............................................................................................34
3.5.2. Chҩt lѭӧng ÿҫu thu cӫa VCTV.....................................................................................................35
3.5.3. Hình ҧnh minh hӑa cӫa VCTV .....................................................................................................35
3.6. Thӵc trҥng chҩt lѭӧng dӏch vө HDTV cӫa VASC .....................................................................36
3.6.1. Chҩt lѭӧng kênh HD cӫa VASC ..................................................................................................37
3.6.2. Hình ҧnh minh hӑa .......................................................................................................................37
3.7. Nhұn xét, ÿánh giá.........................................................................................................................39

CHѬѪNG 4 : NGHIÊN CӬU TÌNH HÌNH CHUҬN HÓA PHѬѪNG PHÁP ĈÁNH
GIÁ CHҨT LѬӦNG HÌNH ҦNH TRONG TRUYӄN HÌNH HDTV ............................... 40
4.1. Tình hình tiêu chuҭn hóa phѭѫng pháp ÿánh giá chҩt lѭӧng hình ҧnh ...................................40
4.2. Phѭѫng pháp ÿánh giá chӫ quan chҩt lѭӧng hình ҧnh ..............................................................43
4.2.1. Các ÿiӅu kiӋn ÿánh giá chӫ quan ..................................................................................................43
4.2.2. Mӝt sӕ phѭѫng pháp ÿánh giá chҩt lѭӧng chӫ quan ....................................................................46
4.3. Phѭѫng pháp ÿánh giá khách quan chҩt lѭӧng hình ҧnh .........................................................54
4.3.1. Các phѭѫng pháp ÿánh giá khách quan ........................................................................................55
4.3.2. Ĉánh giá khách quan chҩt lѭӧng hình ҧnh theo mô hình tham chiӃu ÿҫy ÿӫ ...............................55
4.3.3. Ĉánh giá khách quan chҩt lѭӧng hình ҧnh theo mô hình tham chiӃu rút gӑn ..............................56
4.3.4. Ĉánh giá khách quan chҩt lѭӧng hình ҧnh theo mô hình không tham chiӃu................................57
4.4. Tәng hӧp ........................................................................................................................................57

CHѬѪNG 5 : NGHIÊN CӬU XÂY DӴNG CÁC KӺ THUҰT ĈO ĈÁNH GIÁ KHÁCH
QUAN CHҨT LѬӦNG HÌNH ҦNH TRONG TRUYӄN HÌNH HDTV........................... 59
5.1. Các phѭѫng pháp ÿánh giá khách quan chҩt lѭӧng hình ҧnh trong truyӅn hình HDTV ÿӅ

xuҩt sӱ dөng..........................................................................................................................................59
5.1.1. Mô hình ÿánh giá khách quan chҩt lѭӧng hình ҧnh HDTV theo NTT .........................................59
5.1.2. Mô hình ÿánh giá khách quan chҩt lѭӧng hình ҧnh HDTV theo OPTICOM...............................60
5.1.3. Mô hình ÿánh giá khách quan chҩt lѭӧng hình ҧnh HDTV theo SwissQual ...............................61
5.1.4. Mô hình ÿánh giá khách quan chҩt lѭӧng hình ҧnh HDTV theo Tektronix .................................61
5.1.5. Mô hình ÿánh giá khách quan chҩt lѭӧng hình ҧnh HDTV theo Yonsei .....................................61
5.2. HiӋu năng cӫa các phѭѫng pháp ÿo ÿánh giá chҩt lѭӧng hình ҧnh HDTV .............................61
5.2.1. HiӋu năng mô hình tham chiӃu ÿҫy ÿӫ (FR) ................................................................................62
5.2.2. HiӋu năng mô hình tham chiӃu rút gӑn (RR) ...............................................................................62
TRUNG TÂM TѬ VҨN ĈҪU TѬ CHUYӆN GIAO CÔNG NGHӊ - RIPT

Trang: 2


NGHIÊN CӬU CÁC KӺ THUҰT ĈO ĈÁNH GIÁ CHҨT LѬӦNG DӎCH VӨ TRUYӄN HÌNH HDTV

5.3. Mô hình tham chiӃu ÿҫy ÿӫ Vquad-HD ......................................................................................63
5.3.1. Giӟi thiӋu mô hình .......................................................................................................................63
5.3.2. TiӅn xӱ lý .....................................................................................................................................65
5.3.3. Ĉӗng chӍnh thӡi gian ....................................................................................................................65
5.3.4. Ĉӗng chӍnh khung không gian .....................................................................................................67
5.3.5. Tính toán các ÿһc tính giӕng nhau và khác nhau cөc bӝ ..............................................................68
5.3.6. Phân tích sӵ phân bӕ cӫa các ÿһc tính cөc bӝ ..............................................................................68
5.3.7. Tính toán ÿһc tính khӕi.................................................................................................................70
5.3.8. Tính toán ÿһc tính giұt hình (chҩt lѭӧng thӡi gian) ......................................................................71
5.3.9. KӃt hӧp vӟi MOS .........................................................................................................................71
5.3.10. Xӱ lý cҧnh hình ҧnh bӏ mҩt ÿӗng chӍnh không gian...................................................................75
5.3.11. Tham khҧo sӱ dөng mã nguӗn ...................................................................................................76
5.4. Mô hình tham chiӃu rút gӑn YonseiRR.......................................................................................76
5.4.1. PSNR biên (EPSNR) ....................................................................................................................76

5.4.2. Lӵa chӑn ÿһc tính tӯ các cҧnh hình ҧnh nguӗn ............................................................................80
5.4.3. Ghi nhұn không gian/ thӡi gian và ÿiӅu chӍnh tăng ích/ bù lҥi .....................................................83
5.4.4. Tính toán EPSNR và xӱ lý bә sung dӳ liӋu .................................................................................86
5.5. Tóm lѭӧc ........................................................................................................................................91

CHѬѪNG 6 : KӂT LUҰN VÀ KIӂN NGHӎ ....................................................................... 93
6.1. KӃt luұn ..........................................................................................................................................93
6.2. KiӃn nghӏ ........................................................................................................................................96

TÀI LIӊU THAM KHҦO...................................................................................................... 99
PHӨ LӨC A : (Tham khҧo) Các tham sӕ ÿánh giá hiӋu năng ......................................... 100
PHӨ LӨC A.1 : HӋ sӕ tѭѫng quan Pearson .....................................................................................100
PHӨ LӨC A.2 : Sai sӕ căn quân phѭѫng RMSE ............................................................................101

PHӨ LӨC B : (Tham khҧo) Các hàm ................................................................................. 102
PHӨ LӨC B.1 : Chѭѫng trình tính toán ÿһc tính khӕi...................................................................102
PHӨ LӨC B.2 : Chѭѫng trình tính toán ÿһc tính giұt hình (chҩt lѭӧng thӡi gian) hàm
“vquad_hd::vq_CalcJerkiness” ........................................................................................................104
PHӨ LӨC B.3 : Chѭѫng trình hàm mã giҧ “SplitCodTrans” .......................................................106
PHӨ LӨC B.4 : Chѭѫng trình hàm “DegFreq” ..............................................................................107

TRUNG TÂM TѬ VҨN ĈҪU TѬ CHUYӆN GIAO CÔNG NGHӊ - RIPT

Trang: 3


NGHIÊN CӬU CÁC KӺ THUҰT ĈO ĈÁNH GIÁ CHҨT LѬӦNG DӎCH VӨ TRUYӄN HÌNH HDTV

TӘNG HӦP DANH MӨC HÌNH VӀ

Hình 1 : Sӕ lѭӧng hӝ sӣ hӳu HD-ready thông kê ÿӃn hӃt năm 2006 ....................................... 19
Hình 2 : Sӕ lѭӧng thuê bao HDTV thӕng kê ÿӃn hӃt năm 2010 .............................................. 20
Hình 3 : Ĉҫu thu HD cӫa VTC ................................................................................................. 25
Hình 4 : Kênh VTC HD1.......................................................................................................... 25
Hình 5 : Kênh VTC HD2.......................................................................................................... 26
Hình 6 : Kênh VTC HD3.......................................................................................................... 26
Hình 7 : Ĉҫu thu HD cӫa HTVC .............................................................................................. 28
Hình 8 : HTVC phim HD ......................................................................................................... 28
Hình 9 : Ĉҫu thu K+ do Samsung sҧn xuҩt .............................................................................. 29
Hình 10 : Kênh K+1 ................................................................................................................. 30
Hình 11 : Kênh K+NS .............................................................................................................. 30
Hình 12 : Kênh HBO HD cӫa K+ ............................................................................................ 31
Hình 13 : Ĉҫu thu HD cӫa AVG .............................................................................................. 32
Hình 14 : Kênh An Viên HD .................................................................................................... 33
Hình 15 : AXN HD................................................................................................................... 33
Hình 16 : Star Movies HD cӫa AVG........................................................................................ 34
Hình 17 : Ĉҫu thu HD cӫa VCTV ............................................................................................ 35
Hình 18 : Star Movie HD cӫa VCTV ....................................................................................... 35
Hình 19 : Kênh NGC HD ......................................................................................................... 36
Hình 20 : National Geographic (HD) (có phө ÿӅ) .................................................................... 37
Hình 21 : NHK (HD) (Không phө ÿӅ)...................................................................................... 38
Hình 22 : Star Movies (HD) (Có phө ÿӅ) ................................................................................. 38
Hình 23 : Tә chӭc tiêu chuҭn hóa phѭѫng pháp ÿánh giá khách quan .................................... 43
Hình 24 : Ĉánh giá chӫ quan chҩt lѭӧng hình ҧnh ................................................................... 45
Hình 25 : Trình chiӃu trong phѭѫng pháp ACR ....................................................................... 47
Hình 26 : Ví dө vӅ ÿһc tính MOS trong phѭѫng pháp ACR .................................................... 48
Hình 27 : Trình chiӃu trong phѭѫng pháp DCR ....................................................................... 49

TRUNG TÂM TѬ VҨN ĈҪU TѬ CHUYӆN GIAO CÔNG NGHӊ - RIPT

Trang: 4


NGHIÊN CӬU CÁC KӺ THUҰT ĈO ĈÁNH GIÁ CHҨT LѬӦNG DӎCH VӨ TRUYӄN HÌNH HDTV

Hình 28 : Trình chiӃu trong phѭѫng pháp PC .......................................................................... 50
Hình 29 : Trình chiӃu trong phѭѫng pháp DSCQS .................................................................. 51
Hình 30 : Phân loҥi ÿánh giá DSCQS ...................................................................................... 52
Hình 31 : Trình chiӃu trong phѭѫng pháp SSCQE................................................................... 52
Hình 32 : Ví dө vӅ bӕ trí màn hình ÿánh giá SAMVIQ ........................................................... 54
Hình 33 : Mô hình tham chiӃu ÿҫy ÿӫ trong phòng thí nghiӋm ............................................... 55
Hình 34 : Mô hình tham chiӃu ÿҫy ÿӫ trong thӵc tӃ................................................................. 56
Hình 35 : Mô hình tham chiӃu rút gӑn ..................................................................................... 57
Hình 36 : Mô hình không tham chiӃu ....................................................................................... 57
Hình 37 : BiӇu ÿӗ quy trình các bѭӟc cӫa mô hình tham chiӃu ÿҫy ÿӫ ................................... 64
Hình 38 : Các khung cӫa cҧnh Hình ҧnh tham chiӃu và ÿã xӱ lý ÿѭӧc lӑc và lҩy mүu ÿҥi diӋn
vӟi 3 ÿӝ phân giҧi khác nhau .................................................................................................... 65
Hình 39 : Phѭѫng pháp tiӃp cұn ÿӋ quy sӱ dөng ÿӇ ÿӗng chӍnh thӡi gian ............................... 67
Hình 40 : Phân bӕ ÿһc tính cөc bӝ D ........................................................................................ 69
Hình 41 : Hàm S-shaped, ÿѭӧc tham sӕ hóa bӣi vӏ trí và ÿӝ dӕc cӫa ÿiӇm uӕn. Hai hàm mүu
minh hӑa cho các tham sӕ khác nhau ....................................................................................... 72
Hình 42 : Ĉӗ thӏ (A) thӇ hiӋn hàm S-shaped thiӃt lұp vӟi 2 tham sӕ khác nhau. Hình (B) thӇ
hiӋn vectѫ tín hiӋu mүu. Tҩt cҧ các giá trӏ x ÿѭӧc biӃn ÿәi dùng hai hàm S-shaped cӫa (A).
KӃt quҧ ÿѭӧc thӇ hiӋnn trong ÿӗ thӏ (C) và (D) ....................................................................... 73
Hình 43 : Giҧm sút chҩt lѭӧng và giҧm sút chҩt lѭӧng phө thêm trong cҧnh .......................... 75
Hình 44 : Ҧnh nguӗn ................................................................................................................ 77
Hình 45 : Ҧnh ÿә theo chiӅu ngang, thu ÿѭӧc bҵng cách áp dөng toán tӱ Gradient theo chiӅu
ngang vӟi ҧnh nguӗn ӣ Hình 44 ............................................................................................... 77
Hình 46 : Ҧnh ÿә theo chiӅu dӑc, thu ÿѭӧc bҵng cách áp dөng toán tӱ Gradient theo chiӅu dӑc
vӟi ҧnh nguӗn ӣ Hình 44 .......................................................................................................... 78

Hình 47 : Lѭӧng ҧnh ÿә............................................................................................................ 78
Hình 48 : Ҧnh biên nhӏ phân (mһt nҥ ҧnh) thu ÿѭӧc bҵng cách áp dөng mӭc ngѭӥng vӟi lѭӧng
ҧnh ÿә ӣ Hình 47 ...................................................................................................................... 78
Hình 49 : Ҧnh ÿә theo chiӅu dӑc thu ÿѭӧc bҵng cách áp dөng toán tӱ Gradient theo chiӅu dӑc
vӟi ҧnh nguӗn trong Hình 44 .................................................................................................... 79

TRUNG TÂM TѬ VҨN ĈҪU TѬ CHUYӆN GIAO CÔNG NGHӊ - RIPT

Trang: 5


NGHIÊN CӬU CÁC KӺ THUҰT ĈO ĈÁNH GIÁ CHҨT LѬӦNG DӎCH VӨ TRUYӄN HÌNH HDTV

Hình 50 : Ҧnh ÿә ÿѭӧc sӱa ÿәi liên tөc (ҧnh ÿә theo cҧ hai chiӅu ngang và dӑc) thu ÿѭӧc
bҵng cách áp dөng toán tӱ Gradient theo chiӅu ngang vӟi ҧnh ÿә theo chiӅu dӑc ӣ Hình 49 . 79
Hình 51 : Ҧnh biên nhӏ phân (mһt nҥ ҧnh) thu ÿѭӧc bҵng cách áp dөng mӭc ngѭӥng vӟi ҧnh
ÿә ÿѭӧc sӱa ÿәi liên tөc trong Hình 50 .................................................................................... 80
Hình 52 : Ví dө vӅ vùng cҳt xén và vùng trung tâm................................................................. 82
Hình 53 : Lѭu ÿӗ cӫa mô hình .................................................................................................. 82
Hình 54 : Lӵa chӑn các ÿiӇm ҧnh biên cӫa cҧnh hình ҧnh nguӗn ............................................ 83
Hình 55 : Ĉӗng chӍnh cҧnh hình ҧnh ÿã qua xӱ lý theo các ÿiӇm ҧnh biên cӫa cҧnh hình ҧnh
nguӗn ........................................................................................................................................ 84
Hình 56 : Ĉӗng chӍnh cҧnh hình ҧnh ÿã qua xӱ lý theo các ÿiӇm ҧnh biên sӱ dөng mӝt cӱa sә
.................................................................................................................................................. 84
Hình 57 : Các khung hình bӏ trùng lһp ..................................................................................... 85
Hình 58 : Xӱ lý các khung trùng lһp ........................................................................................ 85
Hình 59 : Cӱa sә các kích cӥ khác nhau .................................................................................. 86
Hình 60 : Cӱa sә trung tâm ...................................................................................................... 86
Hình 61 : Tính toán sai khác tuyӋt ÿӕi theo phѭѫng ngang (dh(j, k)) ....................................... 88
Hình 62 : Hàm phân ÿoҥn tuyӃn tính cho mӕi quan hӋ tuyӃn tính giӳa EPSNR và DMOS .... 91

TRUNG TÂM TѬ VҨN ĈҪU TѬ CHUYӆN GIAO CÔNG NGHӊ - RIPT

Trang: 6


NGHIÊN CӬU CÁC KӺ THUҰT ĈO ĈÁNH GIÁ CHҨT LѬӦNG DӎCH VӨ TRUYӄN HÌNH HDTV

TӘNG HӦP DANH MӨC BҦNG BIӆU

Bҧng 1 : Tiêu chuҭn ITU vӅ phѭѫng pháp ÿánh giá chӫ quan chҩt lѭӧng hình ҧnh ................ 40
Bҧng 2 : Các ÿiӅu kiӋn quan sát ............................................................................................... 44
Bҧng 3 : Thang ÿo chҩt lѭӧng 5 mӭc theo phѭѫng pháp ACR ................................................ 47
Bҧng 4 : Thang ÿo chҩt lѭӧng 5 mӭc theo phѭѫng pháp DCR ................................................ 49
Bҧng 5 : Thang so sánh 7 mӭc theo phѭѫng pháp PC.............................................................. 50
Bҧng 6 : HiӋu năng cӫa các mô hình tham chiӃu ÿҫy ÿӫ (FR) ................................................. 62
Bҧng 7 : HiӋu năng cӫa các mô hình tham chiӃu rút gӑn (RR) ................................................ 62
Bҧng 8 : Mүu ÿҥi diӋn cho các ÿӝ phân giҧi khác nhau ........................................................... 65
Bҧng 9 : Sӕ bit yêu cҫu trên mӛi ÿiӇm ҧnh ÿѭӡng biên ........................................................... 81
Bҧng 10 : Sӕ lѭӧng ÿiӇm ҧnh ÿѭӡng biên trên mӛi khung hình/ trѭӡng .................................. 82

TRUNG TÂM TѬ VҨN ĈҪU TѬ CHUYӆN GIAO CÔNG NGHӊ - RIPT

Trang: 7


NGHIÊN CӬU CÁC KӺ THUҰT ĈO ĈÁNH GIÁ CHҨT LѬӦNG DӎCH VӨ TRUYӄN HÌNH HDTV

TӘNG HӦP THUҰT NGӲ VIӂT TҲT

ViӃt tҳt

TiӃng Anh

TiӃng ViӋt

ACR

Absolute Category Rating

ACR-HR

Absolute Category Rating with Ĉánh giá phân loҥi tuyӋt ÿӕi vӟi
Hidden Reference
tham chiӃu ҭn

AVI

Audio Video Interleave

CVQE

Continuous
Evaluation

DMOS

Difference Mean Opinion Score

ĈiӇm ÿánh giá sai khác chҩt

lѭӧng trung bình

FR

Full Reference

Tham chiӃu ÿҫy ÿӫ

FRTV

Full Reference TeleVision

TruyӅn hình tham chiӃu ÿҫy ÿӫ

HRC

Hypothetical Reference Circuit

Mҥch tham khҧo giҧ thiӃt

ILG

VQEG’s Independent Laboratory Nhóm phòng thí nghiӋm ÿӝc lұp
Group
cӫa VQEG

MMEQ

Multimedia Quality Assessment

Ĉánh giá chҩt lѭӧng ÿa phѭѫng
tiӋn

MOS

Mean Opinion Score

ĈiӇm ÿánh giá trung bình

MOSp

Mean Opinion Score, predicted

ĈiӇm ÿánh giá trung bình ÿѭӧc dӵ
báo

MPQM

Moving Pictures Quality Metric

Ĉo chҩt lѭӧng hình ҧnh ÿӝng

NR

No (or Zero) Reference

Không tham chiӃu

QP

Quality Parameter

Tham sӕ chҩt lѭӧng

PS

Program Segment

Ĉoҥn chѭѫng trình

PSNR

Peak Signal-to-Noise Ratio

Tӹ sӕ tín hiӋu trên tҥp nhiӉu ÿӍnh

PVS

Processed Video Sequence

Cҧnh Hình ҧnh qua xӱ lý

RMSE

Root Mean Square Error

Sai sӕ bình phѭѫng trung bình gӕc

RR

Reduced Reference

Tham chiӃu rút gӑn

SFR

Source Frame Rate

Tӕc ÿӝ khung gӕc

SRC

Source
Circuit

TP

Test Presentation

Trình chiӃu ÿo thӱ

TS

Test Session

Phiên ÿo thӱ

Video

Reference

Phân loҥi tuyӋt ÿӕi

Ĉӏnh dҥng AVI
Quality Ĉánh giá chҩt lѭӧng hình ҧnh liên
tөc

Channel

or

Kênh hoһc mҥch tham chiӃu gӕc

TRUNG TÂM TѬ VҨN ĈҪU TѬ CHUYӆN GIAO CÔNG NGHӊ - RIPT

Trang: 8


NGHIÊN CӬU CÁC KӺ THUҰT ĈO ĈÁNH GIÁ CHҨT LѬӦNG DӎCH VӨ TRUYӄN HÌNH HDTV

VQEG

Video Quality Experts Group

Nhóm chuyên gia nghiên cӭu chҩt
lѭӧng Hình ҧnh

VQM

Video Quality Metric

Ĉo chҩt lѭӧng hình ҧnh

YUV

Colour Space and file format

Không gian màu và ÿӏnh dҥng tӋp

TRUNG TÂM TѬ VҨN ĈҪU TѬ CHUYӆN GIAO CÔNG NGHӊ - RIPT

Trang: 9


NGHIÊN CӬU CÁC KӺ THUҰT ĈO ĈÁNH GIÁ CHҨT LѬӦNG DӎCH VӨ TRUYӄN HÌNH HDTV

LӠI NÓI ĈҪU

Trong nhӳng năm gҫn ÿây, cùng vӟi sӵ phát triӇn cӫa truyӅn hình sӕ thì truyӅn
hình phân giҧi cao (HDTV) cNJng có bѭӟc phát triӇn nhanh chóng và trӣ thành xu
hѭӟng phát triӇn cӫa ngành công nghӋ truyӅn hình thӃ giӟi. Ӣ ViӋt Nam ÿã có nhiӅu
nhà cung cҩp dӏch vө triӇn khai cung cҩp truyӅn hình HDTV. Tuy nhiên, trên thӵc tӃ
xuҩt hiӋn các công nghӋ HD có chҩt lѭӧng khác nhau (nhѭ HD Ready, Full HD, HD
chuyӇn ÿәi, ...), cho nên ÿã ҧnh hѭӣng ÿӃn chҩt lѭӧng dӏch vө cung cҩp cho ngѭӡi sӱ
dөng, thұm chí còn làm cho ngѭӡi sӱ dөng không thӇ phân biӋt ÿѭӧc chҩt lѭӧng thӵc
sӵ cӫa HDTV và ÿã ÿánh ÿӗng vӟi các chҩt lѭӧng truyӅn hình sӕ. ĈiӅu này sӁ làm cho
dӏch vө truyӅn hình HDTV ít ÿѭӧc phә biӃn rӝng rãi và ҧnh hѭӣng ÿӃn sӵ phát triӇn
cӫa dӏch vө, cho dù các nhà cung cҩp dӏch vө truyӅn hình có tұp trung quҧng bá ѭu thӃ
cӫa HDTV so vӟi các dҥng truyӅn hình khác.
ĈӅ tài “Nghiên cӭu các kӻ thuұt ÿo ÿánh giá chҩt lѭӧng dӏch vө truyӅn hình

HDTV”, mã sӕ 167-12-KHKT-TC ÿѭӧc thӵc hiӋn trên cѫ sӣ QuyӃt ÿӏnh sӕ 591/QĈBTTTT ngày 10/04/2012 cӫa Bӝ trѭӣng Bӝ Thông tin và TruyӅn thông phê duyӋt kӃ
hoҥch xây dӵng Quy chuҭn kӻ thuұt quӕc gia bә sung năm 2012. Nhҵm mөc ÿích
nghiên cӭu các kӻ thuұt ÿo ÿánh giá chҩt lѭӧng hình ҧnh trong truyӅn hình HDTV, ÿӅ
xuҩt hѭӟng chuҭn hóa và khuyӃn nghӏ sӱ dөng tҥi ViӋt Nam, ÿӅ tài ÿѭӧc xây dӵng vӟi
các nӝi dung chӫ yӃu sau:
- Nghiên cӭu thӵc trҥng triӇn khai và tình hình phát triӇn truyӅn hình HDTV
- Nghiên cӭu, ÿánh giá thӵc trҥng chҩt lѭӧng dӏch vө truyӅn hình HDTV.
- Nghiên cӭu tình hình chuҭn hóa phѭѫng pháp ÿánh giá chҩt lѭӧng hình ҧnh
trong truyӅn hình HDTV.
- Nghiên cӭu, xây dӵng các kӻ thuұt ÿo ÿánh giá chҩt lѭӧng hình ҧnh trong
truyӅn hình HDTV.
Trong quá trình thӵc hiӋn ÿӅ tài ÿã sӱ dөng nhiӅu tài liӋu, dӳ liӋu khác nhau làm
cѫ sӣ, cho nên chҳc chҳn sӁ không tránh khӓi nhӳng sai sót, khiӃm khuyӃt. Nhóm thӵc
hiӋn ÿӅ tài rҩt mong nhұn ÿѭӧc các ý kiӃn góp ý chӍnh sӱa, bә sung ÿӇ ÿӅ tài ÿѭӧc
hoàn thiӋn hѫn.
Xin trân tr͕ng c̫m ˯n !
Nhóm thӵc hiӋn ÿӅ tài

TRUNG TÂM TѬ VҨN ĈҪU TѬ CHUYӆN GIAO CÔNG NGHӊ - RIPT

Trang: 10


NGHIÊN CӬU CÁC KӺ THUҰT ĈO ĈÁNH GIÁ CHҨT LѬӦNG DӎCH VӨ TRUYӄN HÌNH HDTV

BÁO CÁO Ĉӄ TÀI KHOA HӐC CÔNG NGHӊ
Tên ÿӅ tài: NGHIÊN CӬU CÁC KӺ THUҰT ĈO ĈÁNH GIÁ CHҨT LѬӦNG DӎCH
VӨ TRUYӄN HÌNH HDTV

CHѬѪNG 1 : MӢ ĈҪU

1.1. Tәng quan tình hình nghiên cӭu thuӝc lƭnh vӵc ӣ trong và ngoài nѭӟc
1.1.1. Tình hình nghiên cͱu trong n˱ͣc
TruyӅn hình phân giҧi cao (HDTV) hiӋn nay ÿѭӧc hiӇu thông thѭӡng là "truyӅn
hình vӟi ÿӝ phân giҧi cao hay truyӅn hình có ÿӝ nét cao" là mӝt thuұt ngӳ chӍ các
chѭѫng trình truyӅn hình, các tұp tin ÿa phѭѫng tiӋn (hình ҧnh, âm thanh, trò chѫi, ...)
ÿѭӧc trình chiӃu vӟi ÿӝ phân giҧi cao nhҩt hiӋn nay. Ĉӝ phân giҧi cao giúp hình ҧnh
trung thӵc, chi tiӃt hѫn nhiӅu. Tuy nhiên, cNJng vì thӃ yêu cҫu năng lӵc nguӗn phát, khҧ
năng trình chiӃu cӫa thiӃt bӏ tiӃp nhұn cNJng nhѭ băng thông cӫa hӋ thӕng.
Trong vài năm trӣ lҥi ÿây, khi ÿӡi sӕng ngày càng nâng cao, ngѭӡi dân dҫn dҫn
chuyӇn tӯ TV ÿèn hình sang sӱ dөng các dòng TV LCD hoһc Plasma bӣi kiӇu dáng
mӓng gӑn, màn hình rӝng và thiӃt kӃ tao nhã, phù hӧp vӟi không gian nӝi thҩt cӫa
nhӳng ngôi nhà hiӋn ÿҥi. VӅ phía các nhà sҧn xuҩt thiӃt bӏ ÿiӋn tӱ, ÿӇ cҥnh tranh và
ÿáp ӭng nhu cҫu ngày càng cao cӫa khách hàng, chҩt lѭӧng sҧn phҭm cNJng nhѭ tính
năng kӻ thuұt ngày cNJng luôn ÿѭӧc cҧi tiӃn và nâng cao. Tuy nhiên, tҥi ViӋt Nam, vì
nhiӅu lý do khác nhau, các nhà sҧn xuҩt truyӅn hình vүn ÿang phát sóng chѭѫng trình
trên hӋ tѭѫng tӵ và sӕ, do ÿó công nghӋ cao cӫa các sҧn phҭm TV LCD Full HD
không ÿѭӧc phát huy tӕi ÿa. Nhӳng khách hàng sӣ hӳu TV LCD Full HD cNJng chӍ có
thӇ thѭӣng thӭc hình ҧnh sҳc nét thұt sӵ mà TV Full HD mang lҥi thông qua ÿҫu ÿƭa
DVD hay ÿҫu Blu-ray.
Cho ÿӃn nay nhӳng nghiên cӭu thuӝc lƭnh vӵc truyӅn hình HDTV bao gӗm:
- ĈӅ tài “Nghiên cӭu công nghӋ truyӅn hình phân giҧi cao HDTV và ÿӏnh hѭӟng
triӇn khai tҥi ViӋt Nam”, mã sӕ 17-11-KHKT-RD. ĈӅ tài này ÿѭӧc ViӋn Khoa hӑc kӻ
thuұt Bѭu ÿiӋn thӵc hiӋn năm 2011. Nӝi dung cӫa ÿӅ tài bao gӗm: i) Tәng quan vӅ
truyӅn hình sӕ vӟi nhӳng nghiên cӭu vӅ hӋ thӕng truyӅn hình, các phѭѫng thӭc truyӅn
dүn quҧng bá sӕ cѫ bҧn, các hӋ thӕng truyӅn hình ÿӝ phân giҧi cao, tình hình triӇn khai
HDTV và tiêu chuҭn hóa truyӅn hình sӕ phân giҧi cao; ii) Kӻ thuұt truyӅn hình sӕ vӟi
nhӳng nghiên cӭu vӅ các kӻ thuұt ÿiӅu chӃ và giҧi ÿiӅu chӃ sӕ, các kӻ thuұt nén hình

TRUNG TÂM TѬ VҨN ĈҪU TѬ CHUYӆN GIAO CÔNG NGHӊ - RIPT

Trang: 11


NGHIÊN CӬU CÁC KӺ THUҰT ĈO ĈÁNH GIÁ CHҨT LѬӦNG DӎCH VӨ TRUYӄN HÌNH HDTV

ҧnh, các kӻ thuұt mӳ hóa âm thanh; iii) HӋ thӕng truyӅn hình phân giҧi cao HDTV vӟi
nhӳng nӝi dung nghiên cӭu vӅ phân ÿoҥn tҥo lұp hình ҧnh, phân ÿoҥn truyӅn dүn
HDTV, phân ÿoҥn hiӇn thӏ hình ҧnh HDTV, các thông sӕ chính dùng cho HDTV và
quҧn lý chҩt lѭӧng dӏch vө truyӅn hình HDTV; iv) ĈӅ xuҩt ÿӏnh hѭӟng triӇn khai
HDTV tҥi ViӋt Nam, vӟi các nӝi dung nghiên cӭu vӅ ÿӏnh hѭӟng phát triӇn HDTV
trên thӃ giӟi; ÿӏnh hѭӟng phát triӇn HDTV ӣ ViӋt Nam, ÿӅ xuҩt ӭng dөng HDTV tҥi
ViӋt Nam.
- ĈӅ tài “Nghiên cӭu thăm dò kӻ thuұt truyӅn hình HDTV và mô hình compact
nhiӅu tín hiӋu” thuӝc chѭѫng trình nghiên cӭu khoa hӑc cҩp nhà nѭӟc KC.01, 2010 do
GS. TS. NguyӉn Kim Sách là chӫ nhiӋm. Nӝi dung ÿӅ tài nghiên cӭu: i) Cѫ sӣ vӅ
HDTV; ii) Các thông sӕ cѫ bҧn cӫa HDTV; iii) Các hӋ thӕng HDTV hiӋn nay; iv)
TruyӅn hình “Component”.
1.1.2. Tình hình nghiên cͱu ngoài n˱ͣc
Công nghӋ truyӅn hình ÿӝ phân giҧi cao HDTV ÿã ÿѭӧc chuҭn hóa và ÿѭa vào sӱ
dөng ӣ các quӕc gia phát triӇn trên thӃ giӟi. Các thiӃt bӏ tӯ máy phát, thiӃt bӏ ghi, ...
ÿӃn các thiӃt bӏ ÿҫu cuӕi hiӋn nay cNJng ÿӅu ÿã ÿѭӧc sҧn xuҩt ÿӇ hoҥt ÿӝng phù hӧp vӟi
tiêu chuҭn HDTV. Các nhà sҧn xuҩt thiӃt bӏ truyӅn hình trên thӃ giӟi ÿã sҧn xuҩt ÿҫy
ÿӫ các thiӃt bӏ HDTV tӯ máy quay phim, hӋ thӕng biên tұp, lѭu trӳ, truyӅn, phát, dүn,
thu hình, phát hình ÿӅu theo chuҭn Full HD 1080 nhҵm ÿҧm bҧo chҩt lѭӧng dӏch vө
truyӅn hình HDTV. TruyӅn hình HDTV là xu thӃ phát triӇn mҥnh mӁ ӣ nhiӅu quӕc gia
trên thӃ giӟi. Các tә chӭc nghiên cӭu lӟn trên thӃ giӟi ÿã nghiên cӭu và xuҩt bҧn các
tiêu chuҭn liên quan ÿӃn truyӅn hình HDTV, bao gӗm:
- Nhóm chuyên gia nghiên cӭu chҩt lѭӧng hình ҧnh (VQEG): VQEG ÿѭӧc thành
lұp năm 1997 bӣi các thành viên nhóm nghiên cӭu cӫa ITU-T và ITU-R. Nhóm nghiên
cӭu gӗm các chuyên gia trong lƭnh vӵc ÿánh giá chҩt lѭӧng hình ҧnh tӯ ngành công

nghiӋp và hӑc viӋn. Mөc tiêu chung cӫa VQEG là cҧi thiӋn ÿánh giá chҩt lѭӧng hình
ҧnh bҵng cách ÿánh giá sӕ ÿo chҩt lѭӧng khách quan và nghiên cӭu các phѭѫng pháp
ÿánh giá chӫ quan mӟi. VQEG mang lҥi sӵ phát triӇn thuұt toán và sӱ dөng ÿӇ lұp kӃ
hoҥch cNJng nhѭ thӵc hiӋn ÿo kiӇm sӕ ÿo chҩt lѭӧng theo cҧm nhұn khách quan vӟi sӵ
hӛ trӧ cӫa các phòng thí nghiӋm ÿӝc lұp.
- Liên minh viӉn thông quӕc tӃ (ITU): ITU ÿã ÿѭa ra mӝt sӕ khuyӃn nghӏ liên
quan ÿӃn các tiêu chuҭn hình ҧnh HDTV ÿó là hӑ tiêu chuҭn ITU-R BT.709. Tiêu
chuҭn này xác ÿӏnh ÿӝ chói hình ҧnh và thông tin màu ÿѭӧc sӕ hóa cho HDTV. Nó xác
ÿӏnh phҥm vi các giá trӏ bit nhӏ phân 8, 10, 12 bít lѭӧng tӱ hóa ÿӝ chói và hai tín hiӋu
màu khác xác ÿӏnh cùng vӟi ÿӝ sáng, bão hòa và sҳc ÿӝ màu cӫa hình ҧnh. Nó cNJng
TRUNG TÂM TѬ VҨN ĈҪU TѬ CHUYӆN GIAO CÔNG NGHӊ - RIPT

Trang: 12


NGHIÊN CӬU CÁC KӺ THUҰT ĈO ĈÁNH GIÁ CHҨT LѬӦNG DӎCH VӨ TRUYӄN HÌNH HDTV

xác ÿӏnh ma trұn biӇu thӭc ÿҥi sӕ cho chuyӇn ÿәi tӯ khoҧng màu RGB theo ÿӝ chói và
các tín hiӋu màu khác. Các biӇu thӭc này thay ÿәi rҩt nhӓ tӯ ma trұn biӇu thӭc “601”.
Sӕ lѭӧng thӵc tӃ cӫa các mүu trong mӛi dòng sӁ thay ÿәi tùy thuӝc vào ÿӝ phân giҧi
không gian cӫa ÿӏnh hҥng HD ÿѭӧc sӱ dөng. ITU-R BT.709-3 Parameter values for
HDTV standards for production and international programme exchange (Các giá tr͓
tham s͙ cͯa tiêu chu̱n HDTV cho s̫n xṷt và thay ÿ͝i ch˱˯ng trình qu͙c t͇).
- DiӉn ÿàn hӧp tác giӳa các phҫn IPTV (IIF) cӫa Tә chӭc công nghiӋp viӉn thông
(ATIS): ATIS IIF có mӝt ӫy ban ÿo chҩt lѭӧng dӏch vө (QoSM) ÿӇ giҧi quyӃt vҩn ÿӅ
bҧo ÿҧm chҩt lѭӧng dӏch vө (QoS) và chҩt lѭӧng kinh nghiӋm (QoE) cho truyӅn hình
giao thӭc Internet (IPTV). Trong ÿó, ATIS-0800008 là mӝt tiêu chuҭn ÿo QoS cho
IPTV truyӅn phát tuyӃn tính, nó bao gӗm ÿiӇm lӵa chӑn trung bình (MOS) âm thanh,
hình ҧnh, nghe nhìn, nhѭng nó không ÿһc tҧ cách thӭc tính toán nhѭ thӃ nào.
- Xã hӝi hình ҧnh ÿӝng và các kӻ thuұt truyӅn hình (SMPTE):

+ SMPTE 274M-2008: Tiêu chuҭn HD này xác ÿӏnh ÿӝ phân giҧi không gian
1920×1080 (cҩu trúc mүu hình ҧnh) và mӝt sӕ tӕc ÿӝ khung cho ÿӝ phân giҧi này.
1920 ÿiӇm ҧnh là sӕ lѭӧng ÿiӇm ҧnh tích cӵc trong mӛi dòng và 1080 dòng là sӕ lѭӧng
dòng tích cӵc trong mӛi khung.
+ SMPTE 296M-2001: Tiêu chuҭn HD này xác ÿӏnh ÿӝ phân giҧi không gian
1280×720 ӣ các tӕc ÿӝ khung khác nhau.
+ SMPTE 240M-1999 và SMPTE 260M-1999: Hai tiêu chuҭn HD này mô tҧ
ÿӝ phân giҧi không gian 1035×1125.
+ SMPTE 292M-2008: Tiêu chuҭn này xác ÿӏnh các tín hiӋu ÿѭӧc ÿӏnh nghƭa
bӣi 274M, 296M và 260M ÿѭӧc truyӅn trong mӝt chuӛi bit ÿѭӧc tҥo thành ӣ tӕc ÿӝ dӳ
liӋu xҩp xӍ 1,5 Gbps trên cáp ÿӗng trөc.
+ SMPTE 424M-2006: Tiêu chuҭn này xác ÿӏnh cҩu trúc chuӛi bit sӱ dөng
giao diӋn cáp ÿӗng trөc ӣ tӕc ÿӝ bit thông dөng 3 Gbp ÿӕi vӟi thành phҫn hình ҧnh sӕ
và các dӳ liӋu ÿӕng gói khác.
+ SMPTE 291M-2006: Tiêu chuҭn này mô tҧ cҩu trúc khuôn dҥng cѫ bҧn cӫa
khoҧng dӳ liӋu phө xen thêm vào 259 và 292.
+ SMPTE 299M-2009: Tiêu chuҭn này mô tҧ 24 bit AES âm thanh ÿѭӧc ánh
xҥ vào khoҧng dӳ liӋu 291 ÿӇ sӱ dөng vӟi tín hiӋu HD-SDI 292. Các kênh âm thanh
ÿѭӧc truyӅn trong mӝt nhóm tӯ 4 ÿӃn 16 kênh âm thanh.
+ SMPTE 352M-2002: Tiêu chuҭn này xác ÿӏnh thông tin nhұn dҥng tҧi hình
ҧnh. Nó là mӝt nhұn dҥng 4 bytes có thӇ ÿѭӧc thêm vào 291 ÿӇ nhұn dҥng tín hiӋu
hình ҧnh ÿѭӧc truyӅn trong 259 hoһc 292.

TRUNG TÂM TѬ VҨN ĈҪU TѬ CHUYӆN GIAO CÔNG NGHӊ - RIPT

Trang: 13


NGHIÊN CӬU CÁC KӺ THUҰT ĈO ĈÁNH GIÁ CHҨT LѬӦNG DӎCH VӨ TRUYӄN HÌNH HDTV

+ SMPTE 297-2006: Tiêu chuҭn này xác ÿӏnh giao diӋn quang sӧi cho truyӅn
và nhұn các tín hiӋu SDI ӣ các tӕc ÿӝ khác nhau: SMPTE 259M tӯ 143 tӟi 360 Mbps;
SMPTE 344M 540 Mbps; SMPTE 292 1,485 và 1,485/1,001 Gbps; SMPTE 424M
2,97 và 2,97/1,001 Gbps.
- Các ӫy ban khác: Mӝt sӕ nhóm khác cNJng xem xét chҩt lѭӧng dӏch vө hình ҧnh
ӣ các góc ÿӝ khác nhau nhѭ:
+ DiӉn ÿàn băng rӝng (thѭӡng ÿѭӧc biӃt ÿӃn nhѭ diӉn ÿàn DSL) ÿã xuҩt bҧn
báo cáo vӅ các yêu cҫu QoE.
+ DiӉn ÿàn các dӏch vө hình ҧnh (VSF) ÿã khuyӃn nghӏ các phép ÿo liên quan
tӟi truyӅn tҧi hình ҧnh trên IP. Nó cNJng khӣi ÿӝng nhóm hành ÿӝng QoE.

1.2. Tính cҩp thiӃt cӫa ÿӅ tài
Sӵ xuҩt hiӋn cӫa HDTV thӵc sӵ là bѭӟc ngoһt cӫa công nghӋ truyӅn hình. Ӣ
nѭӟc ta ÿã có nhiӅu nhà cung cҩp dӏch vө triӇn khai cung cҩp truyӅn hình HDTV. Tuy
nhiên, trên thӵc tӃ xuҩt hiӋn các công nghӋ HD có chҩt lѭӧng khác nhau (nhѭ HD
Ready, Full HD, HD chuyӇn ÿәi, ...), nên ngѭӡi sӱ dөng không thӇ phân biӋt ÿѭӧc chҩt
lѭӧng thӵc sӵ cӫa HDTV và dӉ bӏ ÿánh ÿӗng vӟi các chҩt lѭӧng truyӅn hình sӕ. Mӝt
sӕ nhà cung cҩp dӏch vө ÿã mua (hoһc sҧn xuҩt) kênh SDTV rӗi nâng cҩp thành
HDTV chҩt lѭӧng kém, ÿӇ lүn chung vӟi các kênh HDTV chҩt lѭӧng cao rӗi cùng
quҧng cáo chung là “Full HD 1080”. Ngoài ra trong mӝt kênh HDTV, có lúc sӁ là chҩt
lѭӧng HDTV thұt sӵ nhѭng cNJng có lúc chӍ là HDTV kém chҩt lѭӧng (ví dө trong
chѭѫng trình phim truyӋn, nӃu tín hiӋu lҩy tӯ ÿƭa Blu-ray thì ngѭӡi sӱ dөng sӁ ÿѭӧc
xem vӟi HDTV ÿúng chҩt lѭӧng. Còn nӃu tín hiӋu ÿѭӧc lҩy tӯ DVD rӗi nâng cҩp thì
ngѭӡi sӱ dөng chӍ ÿѭӧc xem HDTV kém chҩt lѭӧng). ĈiӅu này sӁ làm ҧnh hѭӣng ÿӃn
sӵ phát triӇn cӫa dӏch vө HDTV, cho dù các nhà cung cҩp dӏch vө truyӅn hình có tұp
trung quҧng bá ѭu thӃ cӫa HDTV so vӟi các dҥng truyӅn hình khác.
HiӋn nay truyӅn hình HDTV ÿã ÿѭӧc ӭng dөng triӇn khai trong nѭӟc ÿӇ cung cҩp
dӏch vө truyӅn hình chҩt lѭӧng cao cho ngѭӡi sӱ dөng. Trѭӟc nhӳng thӵc trҥng cung
cҩp dӏch vө truyӅn hình ӣ trong nѭӟc cho thҩy cҫn phҧi nghiên cӭu xây dӵng phѭѫng
pháp ÿo ÿánh giá chҩt lѭӧng hình ҧnh trong truyӅn hình HDTV nhҵm tăng cѭӡng chҩt

lѭӧng dӏch vө truyӅn hình HDTV, ÿҧm bҧo chҩt lѭӧng phөc vө theo nhu cҫu và bҧo
ÿҧm quyӅn lӧi cӫa ngѭӡi sӱ dөng dӏch vө.
ĈӇ có chҩt lѭӧng hình ҧnh cao, ÿҧm bҧo quyӅn lӧi cӫa ngѭӡi sӱ dөng dӏch vө,
ÿòi hӓi các doanh nghiӋp cung cҩp dӏch vө truyӅn hình HDTV và cѫ quan quҧn lý nhà
nѭӟc vӅ truyӅn hình phҧi thӕng nhҩt quҧn lý chҩt lѭӧng dӏch vө truyӅn hình HDTV
TRUNG TÂM TѬ VҨN ĈҪU TѬ CHUYӆN GIAO CÔNG NGHӊ - RIPT

Trang: 14


NGHIÊN CӬU CÁC KӺ THUҰT ĈO ĈÁNH GIÁ CHҨT LѬӦNG DӎCH VӨ TRUYӄN HÌNH HDTV

cung cҩp cho khách hàng, nhҵm thúc ÿҫy cҥnh tranh lành mҥnh và ÿҧm bҧo chҩt
lѭӧng, әn ÿӏnh ÿúng theo tiêu chuҭn, yêu cҫu cӫa HDTV.
Do ÿó, ÿӅ tài nghiên cӭu các kӻ thuұt ÿo ÿánh giá chҩt lѭӧng dӏch vө truyӅn hình
HDTV nhҵm giҧi quyӃt yêu cҫu ÿo ÿánh giá chҩt lѭӧng hình ҧnh HDTV.

1.3. Mөc tiêu cӫa ÿӅ tài
Nghiên cӭu các kӻ thuұt ÿo ÿánh giá chҩt lѭӧng hình ҧnh trong truyӅn hình
HDTV, nhҵm tăng cѭӡng chҩt lѭӧng dӏch vө truyӅn hình HDTV.
1.4. Ĉӕi tѭӧng và phҥm vi nghiên cӭu cӫa ÿӅ tài
1.4.1. Ĉ͙i t˱ͫng nghiên cͱu cͯa ÿ͉ tài
Ĉӕi tѭӧng nghiên cӭu cӫa ÿӅ tài là các tiêu chuҭn quӕc tӃ có liên quan tӟi ÿo
ÿánh giá chҩt lѭӧng tín hiӋu truyӅn hình HDTV. Ngoài ra, ÿӕi tѭӧng nghiên cӭu cӫa
ÿӅ tài còn bao gӗm các tài liӋu kӻ thuұt, các kӃt quҧ nghiên cӭu có liên quan ÿӃn lƭnh
vӵc truyӅn hình HDTV.
1.4.2. Ph̩m vi nghiên cͱu cͯa ÿ͉ tài
Phҥm vi nghiên cӭu cӫa ÿӅ tài là các chӍ tiêu, tham sӕ, quy ÿӏnh, phѭѫng pháp ÿo
ÿánh giá chҩt lѭӧng hình ҧnh HDTV.

1.5. Nӝi dung nghiên cӭu cӫa ÿӅ tài
Nghiên cӭu thӵc trҥng triӇn khai và tình hình phát triӇn truyӅn hình HDTV.
Nghiên cӭu, ÿánh giá thӵc trҥng chҩt lѭӧng dӏch vө truyӅn hình HDTV.
Nghiên cӭu tình hình chuҭn hóa phѭѫng pháp ÿánh giá chҩt lѭӧng hình ҧnh trong
truyӅn hình HDTV.
Nghiên cӭu, xây dӵng các kӻ thuұt ÿo ÿánh giá chҩt lѭӧng hình ҧnh trong truyӅn
hình HDTV.

1.6. KӃt quҧ nghiên cӭu cӫa ÿӅ tài
Báo cáo kӃt quҧ ÿӅ tài và các kӻ thuұt ÿo ÿánh giá chҩt lѭӧng hình ҧnh trong
truyӅn hình HDTV.

TRUNG TÂM TѬ VҨN ĈҪU TѬ CHUYӆN GIAO CÔNG NGHӊ - RIPT

Trang: 15


NGHIÊN CӬU CÁC KӺ THUҰT ĈO ĈÁNH GIÁ CHҨT LѬӦNG DӎCH VӨ TRUYӄN HÌNH HDTV

CHѬѪNG 2 : NGHIÊN CӬU THӴC TRҤNG TRIӆN KHAI VÀ TÌNH
HÌNH PHÁT TRIӆN TRUYӄN HÌNH HDTV

2.1. Khái quát truyӅn hình phân giҧi cao (HDTV)
HDTV là hӋ thӕng truyӅn hình có ÿӝ phân giҧi cao hѫn so vӟi các hӋ thӕng
truyӅn hình truyӅn thӕng (truyӅn hình ÿӝ nét tiêu chuҭn hay SDTV, hoһc SD). HDTV
có mӝt hoһc hai triӋu pixel cho mӛi khung hình, gҩp năm lҫn so vӟi SD. Phát sóng
HDTV thӡi kǤ ÿҫu sӱ dөng kӻ thuұt tѭѫng tӵ, nhѭng phát sóng HDTV ngày nay ÿã sӱ
dөng phát sóng sӕ bҵng cách sӱ dөng nén hình ҧnh.
HiӋn nay trên thӃ giӟi cNJng nhѭ ӣ ViӋt Nam, truyӅn hình HD (hay HDTV)
thѭӡng ÿѭӧc các nhà cung cҩp dӏch vө lӵa chӑn ӣ các ÿӝ phân giҧi 720p, 1080i và

1080p. Ĉӏnh dҥng 720p sӁ có 720 dòng quét ngang (chӃ ÿӝ quét liên tөc) cho mӛi hình
ҧnh truyӅn hình. Ĉӏnh dҥng 1080i có 1080 dòng quét ngang, nhѭng chӃ ÿӝ quét xen kӁ
(i= Interlace). Ĉӏnh dҥng này có ÿӝ phân giҧi cao nhѭng mӛi lҫn chӍ hiӇn thӏ mӝt nӱa
sӕ dòng quét. Còn ÿӏnh dҥng 1080p là ÿӏnh dҥng cho chҩt lѭӧng hình ҧnh cao nhҩt và
cNJng ÿòi hӓi băng thông lӟn nhҩt. Nó có 1080 dòng quét liên tөc (p=progressive).
VӅ tӹ lӋ màn hình cӫa HDTV, truyӅn hình tiêu chuҭn tӯ xѭa ÿӃn nay sӱ dөng
màn hình có tӹ lӋ 4:3, rҩt phә biӃn vӟi các máy thu hình (TV) dùng ÿèn hiӇn thӏ hình
ҧnh là ÿèn ÿiӋn tӱ. Tӹ lӋ này giӕng mӝt hình chӳ nhұt hѫn là mӝt màn hình cӫa rҥp
chiӃu phim. Thông thѭӡng các rҥp chiӃu phim dùng màn ҧnh rӝng có tӹ lӋ 16:9, là tӹ
lӋ ÿѭӧc tính toán và lӵa chӑn phù hӧp nhҩt vӟi thӏ giác cӫa con ngѭӡi, tӹ lӋ này cNJng
ÿѭӧc sӱ dөng rӝng rãi cho tҩt cҧ các màn hình HDTV. HDTV cho phép khán giҧ
thѭӣng thӭc toàn bӝ hình ҧnh nhѭ trong rҥp hát. Do ÿó ÿӇ phù hӧp vӟi màn hình 4:3
thì hai bên rìa cӫa hình ҧnh cӫa các bӝ phim hay các chѭѫng trình truyӅn hình sӁ bӏ cҳt
bӓ khi phát sóng vӟi chuҭn 4:3. HiӋn nay hҫu hӃt các chѭѫng trình truyӅn hình truyӅn
thӕng ÿӅu ÿѭӧc phát vӟi tӹ lӋ khuôn hình 4:3. Trong khi các chѭѫng trình truyӅn hình
phân giҧi cao HDTV lҥi sӱ dөng tӹ lӋ khuôn hình 16:9. Theo tính toán thì tӹ lӋ 16:9
cho phép mӣ rӝng tӟi 33% diӋn tích khuôn hình.
Vê âm thanh, truyӅn hình HDTV thѭӡng sӱ dөng bӝ mã hóa Dolby Digital AC3.
Nó cho phép truyӅn tҧi 5 kênh âm thanh và mӝt kênh thӭ 6 cho các hiӋu ӭng tҫn sӕ
thҩp (gӑi là cҩu hình "5.1"). Ӣ Nhұt Bҧn, chѭѫng trình phát sóng HDTV sӱ dөng bӝ
mã hóa âm thanh cҧi tiӃn (AAC) cӫa MPEG, cNJng cho phép âm thanh ÿҫu ra là âm
thanh 5.1.
Âm thanh 5.1 ÿѭӧc thӇ hiӋn vӟi bӝ loa 5.1 gӗm 6 loa: 1 loa siêu trҫm (còn gӑi là
TRUNG TÂM TѬ VҨN ĈҪU TѬ CHUYӆN GIAO CÔNG NGHӊ - RIPT

Trang: 16


NGHIÊN CӬU CÁC KӺ THUҰT ĈO ĈÁNH GIÁ CHҨT LѬӦNG DӎCH VӨ TRUYӄN HÌNH HDTV

sub), 1 loa trung tâm, 2 loa trѭӟc, 2 loa sau. Khi kӃt nӕi ÿúng, loa trung tâm thѭӡng chӍ
phát tiӃng ÿӕi thoҥi, 2 loa phía trѭӟc phát tiӃng ÿӝng phía trѭӟc, 2 loa sau phát tiӃng
ÿӝng phía sau. Khi xem phim, nhҩt là thӇ loҥi chiӃn tranh hoһc hành ÿӝng, sӁ cҧm
nhұn ÿѭӧc mӝt âm thanh sӕng ÿӝng nhѭ thұt vӟi tiӃng ÿҥn vөt qua ÿҫu, tiӃng kèn hay
tiӃng phanh xe rӧn ngѭӡi rít sau lѭng và chҳc chҳn bӝ phim sӁ hay hѫn rҩt nhiӅu so vӟi
hӋ thӕng 2 loa thông thѭӡng. Các chuҭn ÿҫu ra âm thanh 5.1 cӫa ÿҫu DVD trên thӏ
trѭӡng gӗm có: Optical (dүn tín hiӋu sӕ bҵng dây quang), Coaxial (dүn bҵng cable
ÿӗng trөc ) và Analog.
- Ĉѭӡng cáp quang và cáp ÿӗng trөc ÿҫu ra cҫn máy khuӃch ÿҥi có bӝ giҧi mã
5.1. Cách kӃt nӕi này cho ra chҩt lѭӧng âm thanh tӕi ѭu tùy thuӝc vào chҩt lѭӧng máy
khuӃch ÿҥi và loa.
- Ĉѭӡng tѭѫng tӵ: Tích hӧp sҹn bӝ giҧi mã và ÿҫu ra thҷng tín hiӋu tѭѫng tӵ
bҵng 6 ÿѭӡng (Siêu trҫm, trung tâm, hai phía trѭӟc, 2 phía sau). Tùy theo chҩt lѭӧng
cӫa ÿҫu DVD sӁ có các BGM tӯ 8, 16 bit ÿӃn 24 bit.
Ngày 24/4/2012, Liên minh ViӉn thông quӕc tӃ (ITU) ÿã giӟi thiӋu công nghӋ
truyӅn hình siêu nét (UHDTV), mӝt tiӃn bӝ quan trӑng trong công nghӋ truyӅn hình có
thӇ mӣ ra môi trѭӡng phát hình mӟi. Theo báo cáo này, UHDTV là tên cho cҧ hai
công nghӋ truyӅn hình 4K và 8K trong thӡi gian tӟi.
UHDTV cNJng có tӹ lӋ khung hình 16:9, tӕc ÿӝ khung hình lên ÿӃn 120 khung
hình trên giây (fps) và sӱ dөng kӻ thuұt quét tuҫn tӵ. VӅ ÿӝ phân giҧi, 4K tѭѫng ÿѭѫng
vӟi ÿӝ phân giҧi 8,3 triӋu ÿiӇm ҧnh (3840 x 2160 pixel), trong khi 8K tѭѫng ÿѭѫng vӟi
33,2 triӋu ÿiӇm ҧnh (7680 x 4320 pixel). Nhѭ vұy, UHDTV là tiêu chuҭn cao cҩp hѫn
so vӟi tiêu chuҭn HD (720p) vӟi ÿӝ phân giҧi gҫn 1 triӋu ÿiӇm ҧnh và Full HD (1080p)
vӟi khoҧng 2 triӋu ÿiӇm ҧnh ÿang ÿѭӧc sӱ dөng phә biӃn hiӋn nay.
Tiêu chuҭn 2036 ÿѭӧc phát hành lҫn ÿҫu cӫa SMPTE cho UHDTV vào năm
2007. UHDTV ÿѭӧc xác ÿӏnh theo 2 cҩp ÿӝ, vӟi cҩp ÿӝ 1 gӑi là UHDTV1 có ÿӝ phân
giҧi 3840 × 2160 hay UHDTV 4K (tѭѫng ÿѭѫng vӟi 8,3 triӋu ÿiӇm ҧnh) và cҩp ÿӝ 2
gӑi là UHDTV2 có ÿӝ phân giҧi 7680 × 4320 hay UHDTV 8K (tѭѫng ÿѭѫng vӟi 33,2
triӋu ÿiӇm ҧnh). Trong khi hình ҧnh truyӅn hình HDTV hiӋn tҥi tѭѫng ÿѭѫng vӟi 1 ÿӃn
2 triӋu ÿiӇm ҧnh (megapixel). Nhѭ vұy, UHDTV có ÿӝ phân giҧi cao hѫn rҩt nhiӅu so

vӟi HDTV.Trѭӟc năm 2011, HUDTV ÿѭӧc cҩp phát các tӕc ÿӝ khung 24, 25, 50 và 60
khung hình mӛi giây. Trong mӝt cuӝc hӑp cӫa ITU-R năm 2011, tӕc ÿӝ khung 120
khung mppox giây ÿѭӧc bә sung thêm vӟi UHDTV.
Trên thӃ giӟi hiӋn nay, ÿài truyӅn hình NHK cӫa Nhұt Bҧn ÿang là "ÿҫu tàu" cӫa
thӃ giӟi trong công nghӋ UHDTV:

TRUNG TÂM TѬ VҨN ĈҪU TѬ CHUYӆN GIAO CÔNG NGHӊ - RIPT

Trang: 17


NGHIÊN CӬU CÁC KӺ THUҰT ĈO ĈÁNH GIÁ CHҨT LѬӦNG DӎCH VӨ TRUYӄN HÌNH HDTV

- Vào ÿҫu tháng 5/2011 hӑ ÿã thӱ nghiӋm truyӅn tҧi thành công hình ҧnh 8K tӯ
Nhұt Bҧn sang Bҳc Mӻ.
- Ngày 23/02/2012, NHK công bӕ ÿã phát triӇn cҧm biӃn 8K vӟi tӕc ÿӝ 120
khung hình mӛi giây.
- Tháng 04/2012, NHK (phӕi hӧp vӟi Panasonic) công bӕ màn hiӇn thӏ 145 inch
(370 cm) hiӇn thӏ vӟi ÿӝ phân giҧi 7680 × 4320 ӣ tӕc ÿӝ 60 khung hình mӛi giây (fps)
tѭѫng ӭng vӟi 33,2 triӋu ÿiӇm ành, mӛi ÿiӇm ҧnh có bӅ rӝng, dài 0,417 mm.
- Tháng 04/2102, có 4 kênh truyӅn hình Hàn Quӕc ÿѭӧc công bӕ ÿó là KBS,
MBC, SBS, EBS. Tѭѫng lai sӁ thӱ nghiӋm phát chѭѫng trình UHDTV trên 60 kênh ӣ
Seoul, ÿӗng thӡi cNJng công bӕ chi tiӃt kӻ thuұt UHDTV vүn chѭa quyӃt ÿӏnh. LG và
Samsung cNJng sӁ ÿѭa vào thӱ nghiӋm phát chѭѫng trình UHDTV.
- Tháng 5/2012, NHK trình diӉn hӋ thӕng hình ҧnh có ÿӝ phân giҧi siêu cao ÿã
ÿѭӧc phát triӇn cùng vӟi sӵ phӕi hӧp cӫa Ĉҥi hӑc Shizuoka, vӟi hình ҧnh có 33,2 triӋu
ÿiӇm ҧnh ӣ tӕc ÿӝ 120 fps, 12 bit ÿӝ sâu màu.

2.2. Tình hình phát triӇn cӫa HDTV trên thӃ giӟi
Cùng vӟi sӵ phát triӇn cӫa truyӅn hình sӕ thì truyӅn hình phân giҧi cao cNJng có

bѭӟc phát triӇn nhanh chóng và trӣ thành xu hѭӟng phát triӇn cӫa ngành công nghӋ
truyӅn hình thӃ giӟi. HDTV bҳt ÿҫu bѭӟc vào giai ÿoҥn bùng nә tӯ năm 2003. Theo
báo cáo “Thӏ trѭӡng viӉn thông quӕc tӃ 2007” cӫa Ofcom, tính ÿӃn ÿҫu năm 2007 trên
thӃ giӟi mӟi chӍ có khoҧng 48,2 triӋu hӝ gia ÿình sӣ hӳu HD-ready (TV có khҧ năng
hiӇn thӏ chѭѫng trinh HD) nhѭng chӍ mӝt phҫn ba trong sӕ ÿó (16,4 triӋu) sӱ dөng ÿӇ
xem truyӅn hình HDTV. Mӻ là quӕc gia ÿҫu tiên triӇn khai dӏch vө truyӅn hình HD sӕ
vào năm 2000. Tҥi Mӻ ÿӃn cuӕi năm 2006 mӟi chӍ có 27,7 triӋu hӝ sӣ hӳu HD-ready
(cӭ 4 hӝ thì có 1 hӝ sӣ hӳu HD-ready), tăng 52 % so vӟi năm 2005. Trong sӕ ÿó sӕ
lѭӧng thuê bao cӫa truyӅn hình HDTV chiӃm 9,9% (khoҧng 2,7 triӋu). Mһc dù là nѭӟc
ÿҫu tiên triӇn khai dӏch vө truyӅn hình HD tѭѫng tӵ vào năm 1985 và ngӯng phát sóng
vào năm 2007, nhѭng Nhұt vүn xӃp sau Mӻ vӅ sӕ lѭӧng hӝ sӣ hӳu HD-ready vӟi 9,6
triӋu hӝ chiӃm 20% tәng sӕ hӝ sӣ hӳu TV trên toàn nѭӟc Nhұt tính ÿӃn hӃt năm 2006.
Nhѭng sӕ lѭӧng thuê bao HDTV chӍ chiӃm 6,4%. ViӋc triӇn khai truyӅn hình HD ӣ
châu Âu diӉn ra khá muӝn. Bҵng chӭng là sӕ lѭӧng hӝ sӣ hӳu HD-ready tҥi rҩt thҩp,
chӍ khoҧng dѭӟi 1 triӋu ӣ Pháp, Ĉӭc, Ý và Nga. Anh là nѭӟc dүn ÿҫu châu Âu vӅ sӕ
lѭӧng HD-ready vӟi khoҧng 2 triӋu hӝ (chiӃm 8% tәng sӕ hӝ). Nhѭng sӕ lѭӧng thuê
bao HDTV cNJng rҩt thҩp chiӃm tӍ lӋ 1%. Hình 1 cho thҩy sӕ lѭӧng hӝ gia ÿình sӣ HDready cӫa các quӕc gia phát triӇn trên thӅ giӟi.
TRUNG TÂM TѬ VҨN ĈҪU TѬ CHUYӆN GIAO CÔNG NGHӊ - RIPT

Trang: 18


NGHIÊN CӬU CÁC KӺ THUҰT ĈO ĈÁNH GIÁ CHҨT LѬӦNG DӎCH VӨ TRUYӄN HÌNH HDTV

Hình 1 : S͙ l˱ͫng h͡ sͧ hͷu HD-ready thông kê ÿ͇n h͇t năm 2006
Không chӍ dүn ÿҫu thӃ giӟi vӅ sӕ lѭӧng thuê bao HDTV, Mӻ còn dүn ÿҫu vӅ sӕ
lѭӧng kênh truyӅn hình có nӝi dung HD, vӟi 44 kênh năm 2006, tăng 10 kênh (hay
29%) so vӟi năm 2005. XӃp thӭ hai là Nhұt vӟi 19 kênh và kӃ ÿӃn là Anh 12 kênh,
Pháp 7 kênh, Ĉӭc 5 kênh, Ý và Trung Quӕc mӛi nѭӟc 4 kênh, Nga 3 kênh 6.2.[2].
Sau 5 năm phát triӇn, truyӅn hình HDTV ÿã có nhiӅu bѭӟc tiӃn vѭӧt bұc cҧ vӅ

chҩt lүn vӅ lѭӧng. Theo sӕ liӋu thӕng kê mӟi nhҩt cӫa Informa, tính ÿӃn hӃt năm 2010
trên toàn thӃ giӟi có khoҧng 131 triӋu thuê bao HDTV. Mӻ và Nhұt vүn là hai quӕc gia
có truyӅn hình HDTV phát triӇn nhҩt thӃ giӟi: Mӻ (62 triӋu), Nhұt (20 triӋu) 6.2.[3].
Sӕ lѭӧng kênh truyӅn hình HD cNJng tăng lên ÿáng kӇ. ChӍ tính riêng ӣ Mӻ năm
2010, có khoҧng 528 kênh trong ÿó phát qua vӋ tinh (187 kênh), qua cáp (175 kênh),
qua IPTV (160 kênh) và qua DTT (chӍ có 6 kênh). Tҥi Nhұt sӕ lѭӧng kênh truyӅn hình
HDTV vào khoҧng 185 kênh chӫ yӃu là phát qua vӋ tinh, cáp và IPTV.
Sӵ phát triӇn HDTV trên các hҥ tҫng cung cҩp dӏch vө cNJng khác nhau. Tính
chung trên toàn thӃ giӟi, các nhà cung cҩp dӏch vө truyӅn hình vӋ tinh và truyӅn hình
cáp chiӃm khoҧng 80% tәng sӕ thuê bao truyӅn hình trên thӃ giӟi. 20% sӕ thuê bao
còn lҥi do các nhà cung cҩp dӏch vө viӉn thông và truyӅn hình sӕ mһt ÿҩt phөc vө.
Sӣ dƭ truyӅn hình HDTV có ÿѭӧc sӵ phát tiӇn nhѭ vұy là do:
- Màn hình hiӇn thӏ HD ngày càng trӣ nên phә biӃn vӟi giá cҧ phҧi chăng, dҫn
thay thӃ màn hình truyӅn thӕng. Theo khҧo sát tháng 9 năm 2005 giá trung bình cӫa
TV HD-ready vào khoҧng 1700€, TV full HD là 4300€ nhѭng ÿӃn tháng 10 năm 2011
giá chӍ còn 598€ (TV full HD) và 264€ (TV HD-ready).
- Nguӗn cung cҩp nӝi dung HD và các kênh chѭѫng trình HD ngày càng nhiӅu.

TRUNG TÂM TѬ VҨN ĈҪU TѬ CHUYӆN GIAO CÔNG NGHӊ - RIPT

Trang: 19


NGHIÊN CӬU CÁC KӺ THUҰT ĈO ĈÁNH GIÁ CHҨT LѬӦNG DӎCH VӨ TRUYӄN HÌNH HDTV

- ViӋc phát HD ÿã trӣ nên quen thuӝc và xuҩt hiӋn trên tҩt cҧ các hҥ tҫng truyӅn
dүn nhѭ vӋ tinh, sӕ mһt ÿҩt, cáp, hҥ tҫng viӉn thông.
Các nhân tӕ này sӁ ÿҧm bҧo cho bѭӟc phát triӇn bӅn vӳng và thành công cӫa
HDTV trong dài hҥn. Tҥi châu Âu, sau khi hoàn thành viӋc chuyӇn ÿәi sang phát hình
sӕ vào khoҧng 2010 ÿӃn 2012, các hҥ tҫng cӫa truyӅn hình sӕ miӉn phí ÿѭӧc nâng cҩp,

băng thông phát hình ÿѭӧc mӣ rӝng do không phҧi phát các kênh truyӅn hình tѭѫng tӵ,
thì ÿây thұt sӵ là thӡi kǤ phát triӇn mҥnh mӁ tiӃp theo cӫa truyӅn hình phân giҧi cao
HD. Nó sӁ trӣ thành chuҭn phát hình chӫ yӃu và cѫ bҧn trên thӃ giӟi.

Hình 2 : S͙ l˱ͫng thuê bao HDTV th͙ng kê ÿ͇n h͇t năm 2010
Tuy nhiên trong thӡi gian ngҳn hҥn trѭӟc mҳt thì HDTV có sӵ phát triӇn không
ÿӅu trên thӃ giӟi và có khoҧng cách lӟn giӳa sӕ hӝ sӣ hӳu TV HD và sӕ thuê bao
HDTV, rҩt nhiӅu hӝ gia ÿình ÿã mua TV HD nhѭng chӫ yӃu ÿӇ xem các chѭѫng trình
SD (ÿӝ phân giҧi bình thѭӡng). Ĉó là vì 3 lý do cѫ bҧn sau:
- Không phát HDTV miӉn phí.
- ViӋc tӵ sҧn xuҩt các chѭѫng trình HD nӝi ÿӏa còn hҥn chӃ ӣ nhiӅu quӕc gia.
Các nhà cung cҩp dӏch vө truyӅn hình trҧ tiӅn dӵa chӫ yӃu vào nguӗn chѭѫng trình HD
cӫa Mӻ.
- Sӕ lѭӧng kênh HD cӫa các nhà cung cҩp dӏch vө truyӅn hình chѭa ÿӫ nhiӅu và
hҩp dүn ÿӇ thu hút khách hàng.

TRUNG TÂM TѬ VҨN ĈҪU TѬ CHUYӆN GIAO CÔNG NGHӊ - RIPT

Trang: 20


NGHIÊN CӬU CÁC KӺ THUҰT ĈO ĈÁNH GIÁ CHҨT LѬӦNG DӎCH VӨ TRUYӄN HÌNH HDTV

- Nӛ lӵc cӫa mӝt sӕ nhà cung cҩp dӏch vө truyӅn hình trҧ tiӅn còn chѭa cao.
Tuy còn có mӝt sӕ vҩn ÿӅ trên con ÿѭӡng phát triӇn, nhѭng HDTV ÿã và ÿang có
nhӳng bѭӟc phát triӇn ÿáng kӇ, dҫn khҷng ÿӏnh là xu hѭӟng phát triӇn chính cӫa
truyӅn hình thӃ giӟi.

2.3. Thӵc trҥng triӇn khai truyӅn hình HDTV tҥi ViӋt Nam
Ӣ ViӋt Nam, khách hàng có thӇ thѭӣng thӭc truyӅn hình HDTV bҵng nhiӅu cách:

truyӅn hình vӋ tinh, truyӅn hình sӕ mһt ÿҩt, truyӅn hình cáp sӕ hay IPTV. Dù cho các
môi trѭӡng truyӅn khác nhau thì chúng cNJng truyӅn chung nӝi dung HDTV ÿѭӧc mã
hóa và nén dѭӟi dҥng tín hiӋu sӕ. Do ÿó khách hàng cӫa HDTV sӁ là các thuê bao
truyӅn hình sӕ, có ÿҫu thu chuyên dөng HDTV ÿӇ thu và giҧi mã ÿѭӧc các chѭѫng
trình truyӅn hình phân giҧi cao. Thông thѭӡng thì các ÿҫu thu HDTV ÿӅu có khҧ năng
giҧi mã các chѭѫng trình truyӅn hình sӕ ÿӝ phân giҧi tiêu chuҭn (SDTV), khách hàng
mua ÿҫu thu HDTV có thӇ ÿѭӧc thѭӣng thӭc cҧ các chѭѫng trình HDTV và SDTV.
ĈӇ thu các chѭѫng trình HDTV qua vӋ tinh thì khách hàng cҫn mua anten vӋ
tinh. VTC ÿã chính thӭc ra mҳt dӏch vө truyӅn hình HDTV qua vӋ tinh Vinasat-1 ngày
06/01/2009 vӟi 8 chѭѫng trình HDTV. Sang ÿҫu năm 2010, dӏch vө truyӅn hình vӋ
tinh K plus (hay K+), liên doanh giӳa Ĉài TruyӅn hình ViӋt Nam (VTV) và tұp ÿoàn
truyӅn thông Pháp Canal+, xuҩt hiӋn và công bӕ 16 kênh HD trong các gói dӏch vө.
ViӋc AVG chính thӭc cung cҩp dӏch vө truyӅn hình trҧ tiӅn tӯ 11/11/2011 ÿѭӧc giӟi
công nghӋ ÿánh giá là 1 trong 10 sӵ kiӋn ICT ÿáng chú ý năm 2011. Ngay khi ra mҳt,
AVG ÿã nhanh nhҥy ÿón ÿҫu thӏ trѭӡng truyӅn hình HDTV vӟi các gói dӏch vө hҩp
dүn gӗm 8 kênh HD.
Tѭѫng tӵ nhѭ vұy, nӃu khách hàng muӕn xem các chѭѫng trình HDTV qua
truyӅn hình sӕ mһt ÿҩt thì cҫn phҧi lҳp ÿһt anten thu (UHF hoһc VHF) và ÿҫu thu
HDTV cho truyӅn hình mһt ÿҩt. Nhѭng hiӋn nay tҥi ViӋt Nam chӍ có duy nhҩt AVG
phát HDTV qua máy phát hình sӕ mһt ÿҩt.
Trѭӟc ÿây, trӣ ngҥi ÿӇ truyӅn HDTV qua vӋ tinh hay sӕ mһt ÿҩt chính là hҥn chӃ
vӅ băng thông, vì tín hiӋu HDTV ÿòi hӓi băng thông lӟn hѫn truyӅn hình SDTV.
Nhѭng vӟi sӵ phát triӇn cӫa công nghӋ nén tín hiӋu (MPEG-4 thay cho MPEG-2) thì
yêu cҫu vӅ băng thông cho HDTV cNJng không quá lo, giúp cho viӋc triӇn khai phát
HDTV qua vӋ tinh và qua máy phát hình mһt ÿҩt trӣ nên hiӋn thӵc hѫn.
Khách hàng (ӣ các thành phӕ và thӏ trҩn) có thӇ thѭӣng thӭc HDTV qua mҥng
truyӅn hình cáp (CATV), ÿӇ làm ÿѭӧc ÿiӅu này thì khách hàng phҧi là thuê bao cáp sӕ,
có ÿѭӡng cáp dүn ÿӃn tұn nhà và có ÿҫu giҧi mã tín hiӋu HDTV. TruyӅn hình cáp có
TRUNG TÂM TѬ VҨN ĈҪU TѬ CHUYӆN GIAO CÔNG NGHӊ - RIPT

Trang: 21


NGHIÊN CӬU CÁC KӺ THUҰT ĈO ĈÁNH GIÁ CHҨT LѬӦNG DӎCH VӨ TRUYӄN HÌNH HDTV

lӧi thӃ hѫn qua vӋ tinh và máy phát hình do không bӏ giӟi hҥn vӅ băng thông nên có
khҧ năng truyӅn ÿѭӧc nhiӅu chѭѫng trình HD hѫn.
Tháng 8/2008, Trung tâm TruyӅn hình cáp thành phӕ Hӗ Chí Minh (HTVC) là
ÿѫn vӏ ÿҫu tiên ÿѭa vào hoҥt ÿӝng HDTV tҥi VN vӟi 8 kênh “HTV7, HTV9, HTVCHD, CCTV, Star Movies, Disney, Fashion TV và Luxe HD”. Sau ÿó mӝt tháng, Công
ty TruyӅn hình cáp Saigontourist (SCTV) tiӃp bѭӟc vӟi 6 kênh gӗm “HBO, CCTV,
Disney, ESPN và hai kênh thӱ nghiӋm”. Mӟi ÿây vào ÿҫu quý II -2011, truyӅn hình
Cáp ViӋt Nam (VCTV) cung cҩp dӏch vө truyӅn hình sӕ vӟi 12 kênh truyӅn hình phân
giҧi cao HD tҥi Hà Nӝi và trong tѭѫng lai sӁ cung cҩp ra các tӍnh thành trên toàn quӕc.

TRUNG TÂM TѬ VҨN ĈҪU TѬ CHUYӆN GIAO CÔNG NGHӊ - RIPT

Trang: 22


NGHIÊN CӬU CÁC KӺ THUҰT ĈO ĈÁNH GIÁ CHҨT LѬӦNG DӎCH VӨ TRUYӄN HÌNH HDTV

CHѬѪNG 3 : NGHIÊN CӬU, ĈÁNH GIÁ THӴC TRҤNG CHҨT LѬӦNG
DӎCH VӨ TRUYӄN HÌNH HDTV

Theo ViӋn ChiӃn lѭӧc Thông tin và TruyӅn thông - Bӝ Thông tin và TruyӅn thông,
tính ÿӃn năm 2012 dӏch vө truyӅn hình HDTV tҥi ViӋt Nam gӗm 4 loҥi hình: truyӅn hình
cáp, truyӅn hình mһt ÿҩt, truyӅn hình vӋ tinh và truyӅn hình giao thӭc Internet (IPTV).
- HiӋn tҥi có AVG cung cҩp dӏch vө truyӅn hình sӕ mһt ÿҩt.
- 5 ÿѫn vӏ cung cҩp dӏch vө truyӅn hình cáp (gӗm VCTV, SCTV, HTVC, HCTV và
CEC-VTC).

- 3 ÿѫn vӏ cung cҩp truyӅn hình vӋ tinh gӗm K+, VTC và AVG.
- 4 doanh nghiӋp cung cҩp dӏch vө truyӅn hinh IPTV: VNPT, VTC, FPT, Viettel.
Sau ÿây sӁ nghiên cӭu ÿánh giá thӵc trҥng chҩt lѭӧng dӏch vө truyӅn hình HDTV cӫa
mӝt sӕ nhà cung cҩp dӏch ӣ ViӋt Nam.
3.1. Thӵc trҥng chҩt lѭӧng dӏch vө HDTV cӫa VTC
Ĉài truyӅn hình kӻ thuұt sӕ VTC trӵc thuӝc Tәng Công ty TruyӅn thông Ĉa phѭѫng
tiӋn ViӋt Nam (VTC) ÿѭӧc thành lұp ngày 19/8/2004. HiӋn tҥi VTC cung cҩp dӏch vө
truyӅn hình HDTV trên cҧ 2 hӋ thӕng truyӅn hình vӋ tinh và truyӅn hình cáp (CEC-VTC).
Trѭӟc ÿây VTC cung cҩp 3 gói kênh, hiӋn chӍ còn 1 gói vӟi 12 kênh HD. Trong ÿó có
5 kênh tӵ sҧn xuҩt cӫa VTC (VTC HD 1,2,3, iTV và VTC ThӇ thao HD), 1 kênh phim
Thuҫn ViӋt HD và 6 kênh HD nѭӟc ngoài (AXN HD, HBO HD, Star Movies HD, ESPN
HD, Discovery World HD và Fashion One HD).
VTC phát chѭѫng trình HDTV vӟi hai chӃ ÿӝ 720p (1080 × 720p) và 1080i (1920 ×
1080i) 6.2.[15]. Theo ÿó, tӕc ÿӝ bít ÿѭӧc xác ÿӏnh nhѭ sau (theo Phө lөc A, 6.2.[1]):
- Tӕc ÿӝ bit trong chӃ ÿӝ 720p:
+ Tӕc ÿӝ bít vӟi kiӃn trúc mүu hình ҧnh 4:2:2 là 165,888 Mbps.
+ Tӕc ÿӝ bít vӟi kiӃn trúc mүu hình ҧnh 4:1:1 là 124,416 Mbps.
+ Tӕc ÿӝ bít vӟi kiӃn trúc mүu hình ҧnh 4:2:0 là 124,416 Mbps.
- Tӕc ÿӝ bit trong chӃ ÿӝ 1080i:
+ Tӕc ÿӝ bít vӟi kiӃn trúc mүu hình ҧnh 4:2:2 là 124,416 Mbps.
+ Tӕc ÿӝ bít vӟi kiӃn trúc mүu hình ҧnh 4:1:1 là 93,312 Mbps.
+ Tӕc ÿӝ bít vӟi kiӃn trúc mүu hình ҧnh 4:2:0 là 93,312 Mbps.
Ĉӏnh dҥng âm thanh hӛ trӧ MUSICAM, AC-3, AAC, HE-AAC/HE-AACv2 và HEAAC+v2. Ĉһc biӋt sҳp tӟi sӁ hӛ trӧ âm thanh 5.1 cho kênh HD sӱ dөng cáp HDMI (hiӋn tҥi
ÿang trong giai ÿoҥn thӱ nghiӋm).
HӋ thӕng phát sóng truyӅn hình cӫa VTC ÿѭӧc thӵc hiӋn vӟi hai phѭѫng thӭc là:
TRUNG TÂM TѬ VҨN ĈҪU TѬ CHUYӆN GIAO CÔNG NGHӊ - RIPT

Trang: 23