BÁO CÁO THỰC TẬP: GIỚI THIỆU VAI TRÒ CỦA DƯỢC SĨ LÂM SÀNG, HOẠT ĐỘNG DƯỢC LÂM SÀNG TẠI BỆNH VIỆN

KHOA DƯỢC – TRƯỜNG ĐH Y DƯỢC HUẾ
Bộ môn Dược Lâm Sàng – Dược Xã hội học

BÁO CÁO THỰC TẬP:
GIỚI THIỆU VAI TRÒ CỦA
DƯỢC SĨ LÂM SÀNG,
HOẠT ĐỘNG DƯỢC LÂM SÀNG
TẠI BỆNH VIỆN
Giảng viên hướng dẫn:
TS. DS. Võ Thị Hà

Tổ 3 – Nhóm 1
Lớp D4A


Tình huống:
Bệnh viên X với 300 giường, có 5 khoa lâm sàng là Nội, Ngoại, Sản,
Nhi, Ung thư. Khoa Dược có 10 nhân viên: 2 dược sĩ (Ds) trung học và
5 đại học phụ trách cung ứng và phân phối thuốc cho bênh viện và 3
dược sĩ đại học phụ trách hoạt động Dược lâm sàng (DLS):
+ Ds Nguyễn Văn A phụ trách về Dịch vụ cung cấp thông tin thuốc.
+ Ds Nguyễn Thị B đi các khoa lâm sàng tất cả các buổi sáng/ngày,
theo dõi hồ sơ bệnh án của bệnh nhân và phụ trách thực hiện xem xét
sử dụng thuốc trên bệnh nhân, nếu có vấn đề trong sử dụng thuốc sẽ
trao đổi với bác sĩ, y tá hay bệnh nhân.
+ Ds Nguyễn Thị C phụ trách các hoạt động DLS khác
Câu hỏi:
Theo yêu câu của Trưởng Khoa Dược, cần đẩy mạnh công tác phát
hiện, xử lý và báo cáo tác dụng có hại của thuốc (ADR) trong bệnh viện,
và giao nhiệm vụ đó cho Ds Nguyễn Thị C phụ trách. Nếu bạn là Ds
Nguyễn Thị C, bạn sẽ triển khai thế nào?

1. Đại Cương
a) Khái niệm phản ứng có hại của thuốc (adverse drug
reaction - ADR):
Theo Luật Dược của Việt Nam (2005):
Phản ứng có hại của thuốc là những tác dụng không mong muốn có hại
đến sức khỏe, có thể xuất hiện ở liều dùng bình thường.

Theo định nghĩa của Tổ chức Y tế Thế giới:
Phản ứng có hại của thuốc là phản ứng
độc hại, không mong muốn và xuất hiện ở
liều thường dùng cho người với mục đích
phòng bệnh, chẩn đoán, điều trị bệnh
hoặc làm thay đổi chức năng sinh lý của
cơ thể.


b)Cơ sở pháp lý của hoạt động phát hiện, xử lý và báo
cáo ADR:
-Điều 51 Luật Dược 2005.
-Đề án quản lý Nhà nước về Dược phẩm, An toàn vệ sinh thực
phẩm, Mỹ phẩm giai đoạn giai đoạn 2006- 2015 ban hành theo
quyết định số 154/2006/QĐ-TTg ban hành ngày 30/06/2006 của
Thủ tướng Chính phủ.
-Chiến lược quốc gia phát triển ngành Dược Việt Nam giai đoạn
đến năm 2020 và tầm nhìn đến năm 2030 ban hành theo quyết
định số 68/QĐ-TTg ngày 10/01/2014 của Thủ tướng Chính phủ.
-Quyết định số 1088/QĐ-BYT của Bộ Y Tế về việc ban hành
hướng dẫn hoạt động giám sát phản ứng có hại của thuốc (ADR)

tại các cơ sở khám, chữa bệnh
-Hướng dẫn quốc gia về Cảnh giác dược đo Bộ Y tế ban hành năm
2015


c)Trách nhiệm dược sĩ trong việc giám sát ADR:
1.Phát hiện ADR thông qua bệnh án hoặc trong quá trình duyệt
thuốc
2. Trao đổi với bác sĩ điều trị nếu phát hiện ADR khi thực hiện hoạt
động dược lâm sàng tại khoa phòng để có biện pháp xử trí phù
hợp
3. Cung cấp thông tin về thuốc và xử trí ADR
4. Hướng dẫn, hỗ trợ bác sĩ và
điều dưỡng viên hoặc trực tiếp
hoàn thiện đầy đủ và chính xác
các thông tin cần thiết trong
mẫu báo cáo phản ứng có hại
của thuốc.
5. Có thể trực tiếp thu thập
thông tin và viết báo cáo ADR


d)Quy trình thu thập, báo cáo ADR:
Phát hiện

Phân loại

Ghi chép

Thu thập

Thẩm
định ADR
Tổng hợp
số lượng
ADR
Gửi TT Thông
tin thuốc và
ADR quốc gia

Nhận
phản hồi

Gửi các báo
cáo tới Khoa,
Phòng

Lưu báo
cáo ADR


2. Các biện pháp đẩy mạnh công tác phát hiện, xử
lý và báo cáo ADR trong bệnh viện X
a) Nâng cao chuyên môn nghiệp vụ về ADR của dược sĩ:
- Thường xuyên cập nhật thông tin về an toàn thuốc
Quy trình cập nhật và truyền thông về an toàn thuốc:
Cập nhật và
tổng hợp
thông tin

Sàng lọc và
phân loại

Truyền thông
thông tin

Xử lý thông tin

(Nguồn tài liệu: Tham khảo Hướng dẫn quốc gia về cảnh giác dược, p.132-135)
- Biết đánh giá thông tin về phản ứng có hại của thuốc
Quy trình đánh giá thông tin về phản ứng có hại của thuốc:
Thu thập
thông tin

Tra cứu y văn

Đánh giá
thông tin

Khuyến cáo
sử dụng thuốc

(Nguồn tài liệu: Tham khảo Hướng dẫn quốc gia về cảnh giác dược, p.139-148)


b) Củng cố hệ thống thông tin ADR:
- Phương pháp thu thập thông tin:
1. Báo cáo tự nguyện
2. Báo cáo tự nguyện có chủ đích
3. Giám sát chủ động

- Phân tích tình hình nhân lực cụ
thể ở bệnh viện X:
1 Ds phụ trách hoạt động DLS liên
quan đến ADR
 Nhân lực mỏng

1.Báo cáo tự nguyện:
- Đơn lẻ, vè tất cả thuốc và các

loại phản ứng, không chọn lọc"

- Thực hiện cả 3 phương pháp

2. Báo cáo tự nguyện có chủ đích:

- Tập trung chủ yếu phát triển
phương pháp 3.

- Tập trung theo dõi, báo cáo 1 số tiêu

chí nhất định (1 nhóm thuốc, phác đồ
điều trị,..) -> Hệ thống hơn, phân loại
hơn"

3.Giám sát chủ động:
- Theo dõi vấn đề thuốc trọng tâm ->
Tổ chức cao, "chuyên biệt"

b) Củng cố hệ thống thông tin ADR:
Sơ đồ tổ chức:
Bệnh nhân

Thông báo

Cán bộ chăm sóc,
khám chữa bệnh
-Theo dõi, phát
hiện
- Báo cáo
- Phản hồi

Khoa Dược

Trung tâm DI &
ADR khu vực,
quốc gia

-Tiếp nhận- phân
tích- xử lý- thống
kêu, lưu trữ thông
tin

-Tiếp nhận- phân
tích- xử lý- thống
kêu, lưu trữ thông
tin

- Cập nhật

- Cập nhật

- Tổ chức tập huấn

- Báo cáo

- Báo cáo

- Phản hồi

- Phản hồi


c) Chú trọng công tác tập huấn:
Vai trò quan trọng: tăng khả năng xác định ADR trên bệnh
nhân trong khi chỉ đòi hỏi ít thời gian vì chỉ có 1 Ds phụ trách
quản lý ADR
* Đối tượng: cán bộ y tế các khoa, phòng.
* Các mặt cần tập huấn
c.1. Hành chính:
- Nội dung:
+ Cách điền các mẫu báo cáo có liên quan đến ADR.
+ Cách báo cáo: gửi lên khoa Dược bằng văn bản và qua mail.
+ Thời gian gửi báo cáo: hàng ngày.
- Thời gian: tiến hành 1 lần/ năm, vào đầu năm.
- Hình thức: tập huấn chung cho cán bộ y tế ở cả 5 khoa.

c) Chú trọng công tác tập huấn:
c.2. Thông tin về ADR:
- Nội dung:
+ Các thông tư, văn bản của Nhà nước có liên quan đến phát hiện,
giám sát, xử lý phản ứng có hại của thuốc.
+ ADR các nhóm thuốc, các thuốc có trong dạnh mục thuốc của bệnh
viện X.
+ Các dấu hiệu xét nghiệm cận lâm sàng gợi ý ADR.
+ Các biện pháp xử lý ADR.
- Thời gian: 6 tháng 1 lần /1 khoa.
- Hình thức: tập huấn riêng mỗi khoa
- Lưu ý:
+ Đưa văn bản ADR về các khoa sau mỗi đợt tập huấn.
+ Ứng dụng công nghệ thông tin.
+ Tập trung toàn bộ 5 khoa báo cáo ADR 2 lần/ năm.


c) Chú trọng công tác tập huấn:
c.3. Đánh giá công tác tập huấn:
- Phương pháp:
+ Phát phiếu khảo sát cho mỗi khoa trước khi tiến hành tập huấn trước 3 ngày
 Xác định nội dung cần tập huấn chính.
+ Phát phiếu khảo sát sau mỗi đợt tập huấn
Đánh giá chất lượng tập huấn ban đầu.
+ Đánh giá chất lượng các báo cáo ADR gửi về Khoa dược sau đợt tập huấn theo
thang đánh giá điểm của WHO
Đánh giá chất lượng tập huấn về lâu dài
Gửi văn bản thông báo các sai sót đơn lẻ về khoa hoặc tiến hành tập huấn đột
xuất nếu sai sót xảy ra nhiều,mang tính hệ thống.

d) Tăng cường công tác xử lý, dự phòng:

Bệnh nhân

Cán bộ chăm sóc,
khám chữa bệnh

xử lý
dự phòng

Khoa Dược

Trung tâm DI &
ADR khu vực,
quốc gia

Phối hợp chặt chẽ,
thông tin kịp thời
để tăng cường xử
lý, dự phòng

Hội đồng Thuốc và Điều trị


e) Đẩy mạnh truyền thông:
Quảng bá, phổ biến, tăng cường công tác ADR nói chung

-Đặt mua các tạp chí về ADR
(VD: Bản tin Cảnh giác dược,

…) gửi về các khoa phòng.
- Phát hành các bản tin an
toàn về thuốc hàng quý và
gửi cho các bác sĩ chứng
minh.


e) Đẩy mạnh truyền thông:

- Xây dựng các góc thông tin, bảng thông
báo tại các khoa để tuyên dương các
nhân viên, cán bộ:
+ tích cực trong việc báo cáo ADR
+ phát hiện hoặc xử lí kịp thời, hợp lý các
ADR hiếm, ADR có mức độ nghiêm trọng
 khích lệ, động viên tinh thần.


3. Tham khảo:



Trích />


DANH SÁCH TỔ:
1.Ypõp Êban
2.Lê Thị Giang
3.Tôn Nữ Linh Giang
4.Hồ Thị Hạ

5.Trần Ngọc Hải
6.Ngô Đăng Trường Hải