Tranh luận về GMOS môn sự di truyền gene

Trường Đại học Khoa học Tự nhiên
Lớp: Cao học Di truyền K24

TRANH LUẬN VỀ GMOs
Môn: Sự Chuyển gene thực vật
CBGD: PGS.TS. Bùi Văn Lệ

Nguyễn Minh Tài Lộc
Trần Binh Tân


Nội Dung
Giới thiệu
Phe ủng hộ
Phe phản đối
Kết luận


GIỚI THIỆU

Thế giới đã chia thành ba nhóm liên quan đến sản xuất và tiêu thụ các loại thực phẩm biến đổi gen

•

Nhóm ủng hộ GMOs: các công ty đa quốc gia, các tổ chức quốc tế, các nhà sản xuất thực phẩm, và một bộ phận người tiêu
dùng,….

•

Nhóm người phản đối: các nhà hoạt động môi trường, người tiêu dùng,…

•

Nhiều nông dân, các nhà khoa học, các cơ quan chính phủ thuộc nhóm trung lập.


GIỚI THIỆU
1. Lợi ích
Vấn đề nhân đạo:
Giảm giá thực phẩm

Kháng sâu bệnh
Kháng thuốc diệt cỏ

Cải tiến sản xuất nông

Giảm đói nghèo và
nâng cao sức khỏe

nghiệp
Chống chịu lạnh

Cung cấp nhiều thực

Chống chịu hạn

phẩm hơn

Tăng cường dinh dưỡng
Vaccine qua thực phẩm

Môi trường: giảm sử dụng thuốc diệt cỏ và chất hóa học trong nông nghiệp.

người dân trên thế
giới


GIỚI THIỆU
2. Rủi ro tiềm ẩn đối với sức khỏe con người
Chất gây dị ứng
Kỹ thuật di truyền có thể tạo ra chất gây dị ứng
Ví dụ, chuyển các gen từ một loại hạt vào một cây khác có thể gây nguy hiểm cho những người bị dị ứng
với loại hạt
Những rủi ro đối với sức khỏe
Quá trình sinh học liên quan đến rất nhiều quá trình tương tác
Rất khó để xác định mọi tương tác có khả năng.


GIỚI THIỆU
3. Rủi ro đối với môi trường
11

Giảm hiệu quả của thuốc trừ sâu vì côn trùng trở
nên kháng với độc tố nhận được từ gen chuyển
ngang.
Hại cho các sinh vật khác
Phấn hoa từ ngô chuyển gen Bt đã được chứng minh là
Mất đa dạng sinh học

gây ra tỷ lệ tử vong cao ở ấu trùng bướm vua.

GIỚI THIỆU
4. Rủi ro đối với kinh tế

•

Loại bỏ các đối thủ cạnh tranh

–
•

Hạt giống bất dục và sự độc quyền

–
–
•

Cây trồng GM được cấp bằng bảo hộ

Cây trồng GM có hạt giống bất dục được tạo ra
Nông dân buộc phải mua hạt giống mỗi vụ

Tuy nhiên, một số công ty đã giảm chi phí hoặc tặng hạt giống GM cho các quốc gia nghèo.


GIỚI THIỆU
5. Tạo thế cân bằng

•

Thực phẩm biến đổi gen tốt hay xấu?

•

Nó phụ thuộc vào từng trường hợp.

•

Người tiêu dùng, chính phủ và các nhà
khoa học phải có trách nhiệm cân nhắc lợi
ích cũng như nguy hại khi sử dụng GMOs.

Cải thiện dinh dưỡng
Đề kháng với bệnh tật
Giảm sử dụng hóa chất

Rủi ro môi trường
Rủi ro sức khỏe
Rủi ro kinh tế


Lợi ích và tranh luận
LỢI ÍCH

NHỮNG TRANH LUẬN

Cây trồng

Sự an toàn

Tăng cường hương vị và chất lượng

Có khả năng ảnh hưởng sức khỏe con người: chất gây dị ứng, chuyển các gen marker kháng kháng sinh, hậu quả

Giảm thời gian trưởng thành
Tăng chất dinh dưỡng, năng suất,và tính chống chịu stress
Cải thiện khả năng kháng bệnh, sâu bệnh và thuốc diệt cỏ

chưa được biết rõ.
Khả năng tác động đến môi trường: chuyển gen ngoài ý muốn thông qua sự thụ phấn chéo, những tác động xấu đến
các sinh vật khác (ví dụ, các vi khuẩn đất), và mất mát của hệ động thực vật trong đa dạng sinh học

Sản phẩm và kỹ thuật trồng mới

Động vật

Tiếp cận và sở hữu trí tuệ

Tăng sức đề kháng, năng suất, sức chống chịu và hiệu quả sử dụng thức ăn

Thống trị và độc quyền trong sản xuất lương thực thế giới thuộc một vài công ty

Năng suất thịt, trứng và sữa tốt hơn

Bản quyền khai thác tài nguyên di truyền từ các nước nghèo lọt vào tay các nước phát triển.

Môi trường

Vấn đề đạo đức

Các thuốc trừ cỏ và trừ sâu sinh học thân thiện

Vi phạm các giá trị nội tại tự nhiên của sinh vật

Bảo tồn nguồn tài nguyên đất, nước và năng lượng

Chơi đùa với thiên nhiên bằng cách trộn gen giữa các loài

Quản lý chất thải tự nhiên tốt hơn

Ghi nhãn
Không bắt buộc trong một số quốc gia

Xã hội

Xã hội

Đảm bảo an ninh lương thực khi dân số đang gia tăng

Những tiến bộ mới có thể bị mất cân bằng với lợi ích thuộc về các nước giàu


PHE ỦNG HỘ THỰC PHẨM GMOs
Ai là người ủng hộ

•

Liên hợp quốc và các tổ chức quốc tế: FAO, WHO, WTO,..

•

Các cơ quan chính phủ Hoa Kỳ: FDA, USDA, USAID,….

•

Các cơ quan chính phủ Anh: DEFRA, FSA, ACNFP,…

•

Các công ty công ty sinh học và hóa chất nông nghiệp hàng đầu Thế giới: Monsanto, Syngenta, Bayer,
DuPont, DuPont/Pioneer, Advanta US, Dow Seeds, Dow AgroScienes, Cargill,…

•

Các tập đoàn và tổ chức hỗ trợ sản phẩm GM: ISAAA, IFIC, BIO, AAAS, ASA,…..


PHE ỦNG HỘ THỰC PHẨM GMOs

1. Lợi ích cho người nông dân

2. Lợi ích cho người tiêu dùng

3. Lợi ích cho môi trường

4. Lợi ích cho nền kinh tế

5. Một số lập luận khác

PHE ỦNG HỘ THỰC PHẨM GMOs
1. Lợi ích của người nông dân

Lợi nhuận tăng

Năng suất vụ mùa tăng

Chất lượng sản phẩm được cải thiện

Hạn chế thuốc trừ sâu và diệt cỏ

Có đầu ra cho sản phẩm


PHE ỦNG HỘ THỰC PHẨM GMOs
1. Lợi ích của người nông dân

Cải thiện đặc tính cây trồng

Vật nuôi khỏe mạnh hơn


PHE ỦNG HỘ THỰC PHẨM GMOs
2. Lợi ích của người tiêu dùng

Giải quyết vấn đề toàn cầu

Theo nhu cầu và sở thích

Cải thiện tính an toàn cho thực

phẩm


PHE ỦNG HỘ THỰC PHẨM GMOs
3. Lợi ích với môi trường

Bảo toàn

Hạn chế

nguồn nước

dùng thuốc

Hạn chế phá

Tác động lên

rừng

đất


PHE ỦNG HỘ THỰC PHẨM GMOs
4. Lợi ích cho nền kinh tế

Tốn kém ban đầu nhưng lợi ích dài hạn
Tăng lợi nhuận cho nông dân và các công ty phát triển giống
Cải thiện đời sống người dân.

PHE ỦNG HỘ THỰC PHẨM GMOs
5. Một số quan niệm ủng hộ khác

1.

Tiết kiệm thời gian lai tạo và chọn giống, kết quả lai giống chính xác hơn.

2.

Chưa có công bố chứng minh GMOs là không an toàn.

GMOs an toàn và lợi ích của GMOs có thể vượt

xa hơn nữa.


PHE PHẢN ĐỐI THỰC PHẨM GMOs
Ai là người phản đối
Các cá nhân, tổ chức, hiệp hội phản đối thực phẩm GMOs trải dài trên toàn cầu. Tiêu biểu là một số tổ chức và chiến dịch:

1.
2.
3.
4.
5.

Chiến dịch dán nhãn cho thực phẩm GE, chiến dịch giữ gìn bản chất tự nhiên của thực phẩm
Tổ chức bạn bè của Trái Đất (FoE)
Tổ chức Hòa bình Xanh (GP)

Học viện Y học Môi trường Hoa Kỳ (AAEM)
Viện Khoa học với Xã hội châu Âu (ISIS)


PHE PHẢN ĐỐI THỰC PHẨM GMOs
Các hoạt động trực tiếp chống GMOs

1.

Các cuộc biểu tình: mục tiêu của họ là bảo vệ sức khỏe con người, động vật, hạn chế tổn hại tới môi trường và hệ sinh thái

2.

Sự phá hoại các nghiên cứu mà đỉnh cao là đốt phòng thí nghiệm CNSH của đại học Michigan (Pollack, 2013)


PHE PHẢN ĐỐI THỰC PHẨM GMOs
Lập luận chống lại thực phẩm GMOs
Hai vấn đề cơ bản được đưa ra để chống GMOs và thực phẩm GM:
1. Có nhiều lựa chọn thay thế công nghệ GM

 Lai tạo truyền thống
 Nông nghiệp hữu cơ
CNSH không phải GM
2. Công nghệ GM có nhiều nhược điểm và rủi ro


PHE PHẢN ĐỐI THỰC PHẨM GMOs
Lựa chọn thay thế

1.

Lai tạo truyền thống: đã thành công hàng trăm năm nay, vẫn tạo ra được cây trồng chịu được thời tiết khắc nghiệt, chịu mặn
cao… (Batalion, 2000)

2.

Nông nghiệp hữu cơ: Không dùng bất kỳ hóa chất nhân tạo nào, và cũng không có thành phần GM nào được dùng

3.

MAS: lựa chọn các marker cho các tính trạng tốt


PHE PHẢN ĐỐI THỰC PHẨM GMOs
Nguy cơ công nghệ GM và GMOs

1. GMOs không phải là dạng tự nhiên, kết quả không thể đoán trước và có thể có tác dụng phụ ngoài ý muốn

•

FoE (2014) cho rằng GM sẽ tạo ra nhiều dạng sống mới, nhất là vi sinh vật, virus đem lại nhiều nguy cơ dịch bệnh

2. Rối loạn di truyền và xáo trộn ranh giới tự nhiên

•

Động vật mang gen thực vật, virus mang gen người…

3. Nguy cơ từ dòng gen chuyển

PHE PHẢN ĐỐI THỰC PHẨM GMOs
Nguy cơ công nghệ GM đối với sức khỏe con người

1. Gây dị ứng

3. Chứa nội độc tố

2. Độc hại

4. Lây nhiễm vector cho con người và động vật


PHE PHẢN ĐỐI THỰC PHẨM GMOs
Nguy cơ công nghệ GM đối với sức khỏe con người

5. Ung thư

7. Kháng kháng sinh

6. Bệnh truyền nhiễm

8. Superviruses


PHE PHẢN ĐỐI THỰC PHẨM GMOs
Tác động lên môi trường và hệ sinh thái

•

Do vector trung gian bao gồm
plasmid, virus

1. Ô nhiễm di truyền

•

Các vector tái tổ hợp với nhau

•

Cỏ dại mang gen kháng hóa chất

tạo ra nhiều nguy cơ

2. Tái tổ hợp vector

3. Superweeds