Vấn đề xử lý ảnh báo chí trên báo điện tử cho điện thoại di động

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
=======================

ĐINH THỊ PHƢỢNG

VẤN ĐỀ XỬ LÝ ẢNH BÁO CHÍ TRÊN BÁO
ĐIỆN TỬ CHO ĐIỆN THOẠI DI ĐỘNG

LUẬN VĂN THẠC SĨ
Chuyên ngành: Báo chí học

Hà Nội – 2015


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
=======================

ĐINH THỊ PHƢỢNG

VẤN ĐỀ XỬ LÝ ẢNH BÁO CHÍ TRÊN BÁO
ĐIỆN TỬ CHO ĐIỆN THOẠI DI ĐỘNG
Luận văn Thạc sĩ chuyên ngành: Báo chí học
Mã số: 60 32 01 01

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. Đặng Đức Long

Hà Nội - 2015

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu nghiêm túc của cá nhân.
Các kết quả nghiên cứu, khảo sát, số liệu công bố trong Luận văn là hoàn toàn
chính xác và trung thực, không trùng lặp với bất kỳ công trình khoa học nào đã
công bố trong và ngoài nước, nếu sai phạm, tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm.
Hà Nội, ngày 10 tháng 12 năm 2015
Tác giả luận văn

Đinh Thị Phượng


LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình thực hiện luận văn thạc sĩ báo chí với đề tài “Vấn đề xử lý ảnh
báo chí trên báo điện tử cho ĐTDĐ” tôi đã nhận được rất nhiều sự quan tâm giúp
đỡ nhiệt tình.
Trước hết, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới TS. Đặng Đức Long, Giám
đốc Trung tâm Thông tin Kinh tế, Ban Kinh tế TW, đã tận tình dìu dắt và có những
ý kiến góp ý chân thành cho tôi trong suốt quá trình thực hiện luận văn.
Tôi xin chân thành cám ơn các thầy, cô giáo trong Khoa Báo chí & Truyền
thông, trường Đại học Khoa học Xã hội & Nhân văn, ĐHQGHN cùng các thầy cô
giáo giảng dạy các bộ môn đã chỉ bảo và tạo điều kiện cho tôi trong quãng thời gian
học tập và nghiên cứu. Đồng thời, tôi cũng xin được gửi lời cám ơn các anh, chị
phóng viên, biên tập viên của các tòa soạn báo; Các sinh viên báo chí đã cung cấp
cho tôi những thông tin cần thiết phục vụ trong quá trình thực hiện luận văn.
Cuối cùng, tôi xin được bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc nhất đến gia đình, bạn bè,
những người luôn ủng hộ, động viên tôi nỗ lực để hoàn thành tốt luận văn này.
Mặc dù có nhiều cố gắng song luận văn vẫn còn nhiều thiếu sót, tác giả rất
mong nhận được sự chỉ bảo, giúp đỡ của các thầy cô, bạn bè… để luận văn được
hoàn thiện hơn.
Xin chân thành cám ơn!

Hà Nội, ngày 10 tháng 12 năm 2015
Tác giả luận văn

Đinh Thị Phượng


MỤC LỤC
PHẦN MỞ ĐẦU .................................................................................................5
1. Lý do lựa chọn đề tài ........................................................................................5
2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề .................................................................................6
3. Mục tiêu, nội dung nghiên cứu ........................................................................10
4. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu .......................................................................11
5. Phương pháp nghiên cứu .................................................................................11
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của đề tài .............................................................12
7. Kết cấu luận văn .............................................................................................12
PHẦN NỘI DUNG ...........................................................................................13
CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CHUNG VỀ ẢNH BÁO CHÍ TRÊN BÁO
ĐIỆN TƢ̉ CHO ĐIỆN THOẠI DI ĐỘNG ........................................................13
1.1 Một số khái niệm và thuật ngữ...................................................................... 13
1.1.1 Ảnh báo chí (photojournalism) ................................................................ 13
1.1.2 Xử lý ảnh báo chí ..................................................................................... 17
1.1.3 Báo điện tử cho ĐTDĐ ............................................................................ 17
1.2 Sự hình thành, phát triển của ảnh báo chí và báo điện tử cho ĐTDĐ................19
1.2.1 Lịch sử hình thành và phát triển của ảnh báo chí ................................... 19
1.2.2 Lịch sử hình thành và phát triển của báo điện tử cho ĐTDĐ ................. 25
1.3 Sự khác biê ̣t giữa ảnh báo chí trên báo điê ̣n tử cho ĐTDĐ so với ảnh báo
chí trên các loại hình báo chí khác. .................................................................... 27
1.4 Các tính chất của ảnh báo chí trên báo điện tử cho ĐTDĐ ........................ 29
1.4.1 Tính định hướng ...................................................................................... 29
1.4.2 Tính mục đích .......................................................................................... 29

1.4.3 Tính thời sự .............................................................................................. 30
1.4.4 Tính chân thực, khách quan. ................................................................... 31
1.4.5 Tính đại chúng ......................................................................................... 31
1.4.6 Tính giáo dục và thẩm mỹ. ...................................................................... 32
1.5 Vai trò của ảnh báo chí đối với báo điện tử cho ĐTDĐ .............................. 33
1.6 Ý nghĩa của việc xử lý ảnh báo chí trên báo điê ̣n tử cho ĐTDĐ................. 35
Tiể u kết chƣơng 1 .............................................................................................37

1


CHƢƠNG 2: THƢ̣C TRẠNG XƢ̉ LÝ ẢNH BÁO CHÍ TRÊN BÁO ĐIỆN TƢ̉
CHO ĐIỆN THOẠI DI ĐỘNG .........................................................................38
2.1 Giới thiệu khái quát về một số báo khảo sát. ................................................ 38
2.1.1 Báo Dân trí mobile .................................................................................. 38
2.1.2 Báo Thanh niên mobile ............................................................................ 40
2.1.3 Báo VietnamPlus mobile ......................................................................... 43
2.2 Khảo sát việc xử lý ảnh báo chí trên Dân trí mobile, Thanh niên mobile và
VietnamPlus mobile ............................................................................................. 47
2.2.1 Xử lý về nội dung ..................................................................................... 48
2.2.2 Xử lý về hình thức thể loại. ...................................................................... 55
2.2.3 Xử lý về nghệ thuật .................................................................................. 58
2.2.4 Xử lý về chú thích ảnh ............................................................................. 66
2.2.5 Xử lý về các thông số kỹ thuật ................................................................. 71
2.2.6 Xử lý về tổ chức ảnh trên trang, bài (vị trí, mật độ)................................ 74
2.3 Thành công và hạn chế trong việc xử lý ảnh báo chí .................................. 76
2.3.1 Thành công .............................................................................................. 76
2.3.2 Hạn chế .................................................................................................... 86
Tiểu kết chƣơng 2 .............................................................................................99
CHƢƠNG 3: MỘT SỐ ĐỀ XUẤT , KHUYẾN NGHI ̣ NÂNG CAO CHẤT

LƢỢNG ẢNH BÁO CHÍ TRÊN BÁO ĐIỆN TƢ̉ CHO ĐIỆN THOẠI DI
ĐỘNG .............................................................................................................100
3.1 Những vấn đề đặt ra đối với ảnh báo chí trên báo điện tử cho ĐTDĐ ............. 100
3.2 Nguyên nhân của những tồ n tại, nhược điểm trong việc xử lý ảnh báo chí
báo điện tử cho ĐTDĐ ....................................................................................... 102
3.3 Một số gi ải pháp nâng cao chất lượng ảnh báo chí trên báo điện tử cho
ĐTDĐ. ..................................................................................................... 104
3.3.1 Đối với cơ quan quản lý báo chí. .......................................................... 104
3.3.2 Đối với cơ quan báo chí ........................................................................ 105
3.3.3 Đối với phóng viên, biên tập viên ảnh. .................................................. 114
3.3.4 Đối với cơ sở đào tạo báo chí ............................................................... 119
Tiểu kết chƣơng 3 ...........................................................................................120
KẾT LUẬN.....................................................................................................122
TÀI LIỆU THAM KHẢO ..............................................................................124

2


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
STT

Từ viết tắt

Nghĩa tiếng Việt

Từ gốc tiếng Anh

Đại học Quốc gia Hà Nội

Vietnam National

01

ĐHQGHN

02

ĐTDĐ

Mobile phone

Điện thoại di động

03

3G

Third Generation

Thế hệ thứ ba

04

4G

Fourth Generation

Thế hệ thứ tư

05

GPS

Global Positioning

Hệ thống định vị toàn cầu

06

GPRS

07

MMS

08

PC

09

PDA

Personal Digital Assistant Thiết bị kĩ thuật số hỗ trợ cá nhân

10

PR

Public Relations

Quan hệ công chúng

11

PTTTĐC

Mass media

Phương tiện truyền thông đại

12

Smartphone

Smartphone

Điện thoại thông minh

13

SMS

Short Message Services

Dịch vụ tin nhắn ngắn

14

WAP

Wireless Application

Giao thức ứng dụng không dây

University, Hanoi

System
General Packet Radio

Dịch vụ vô tuyến gói tổng hợp

Service
Multimedia Messaging

Dịch vụ tin nhắn đa phương tiện

Service
Personal Computer

Máy tính cá nhân (bao gồm máy
tính bàn và laptop)

chúng

Protocol

3

DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1: Số lượng tin, bài và ảnh đã sử dụng trên báo Thanh niên Mobile vào
tháng 2/2015 ..............................................................................................................77
Bảng 2.2: Số lượng tin, bài và ảnh đã sử dụng trong chuyên mục “Sự kiện” trên báo
Dân trí mobile tháng 2/2015 .....................................................................................78
DANH MỤC HÌNH
Hình 1.1: Biểu tượng ứng dụng của một số trang báo trên ĐTDĐ. ..........................19
Hình 2.1: Giao diện riêng dành cho smartphone (trái) và giao diện bản mobile
thường (phải) của báo Dân trí mobile. ......................................................................39
Hình 2.2: Hình ảnh giao diện Thanh niên mobile .....................................................41
Hình 2.3: Hình ảnh giao diện VietnamPlus mobile ..................................................45
Hình 2.4: Một số quy luật bố cục ảnh thường gặp. ...................................................59
Hình 2.5: Cách xử lý kích thước ảnh của một số báo điện tử cho ĐTDĐ. ...............73
Hình 2.6: Cách xử lý ảnh kèm nội dung bài viết của một số báo điện tử cho ĐTDĐ
...74
Hình 2.7: Cách xử lý “ảnh cover” của một số báo điện tử cho ĐTDĐ .....................74
Hình 3.1: Cách thức tham gia bình luận trên báo Dân trí mobile ………………..111
DANH MỤC BIỂU ĐỒ, MÔ HÌ NH
Biểu đồ 2.1: Sự đánh giá của công chúng về chú thích ảnh trên báo Dân trí mobile,
Thanh niên mobile & VietnamPlus mobile...............................................................93
Biểu đồ 2.2: Sự đánh giá của công chúng về độ phân giải của ảnh trên báo Dân trí
mobile, Thanh niên mobile và VietnamPlus mobile .................................................94
Biểu đồ 3.1: Một số nguyên nhân chính làm giảm chất lượng ảnh báo chí ............ 104
Biểu đồ 3.2: Top 20 chủ đề được thảo luận nhiều nhất trên các phương tiện truyền
thông năm 2014 ....................................................................................................... 109
Biểu đồ 3.3: Một số ý kiến đánh giá của công chúng trong việc xử lý nâng cao chất
lượng ảnh trên báo Dân trí mobile, Thanh niên mobile và VietnamPlus mobile ... 116
Mô hình 3.1: Mô hình tòa soạn hội tụ cho cơ quan báo in 1.0 ............................... 106
Mô hình 3.2: Mô hình tòa soạn hội tụ cho cơ quan báo mạng điện tử 2.0 ............. 106

4


PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do lựa chọn đề tài
Trong khoảng 5 năm trở lại đây, chúng ta đang chứng kiế n m ột cuô ̣c c ạnh
tranh gay gắt trong lĩnh vực công nghệ thông tin và truyền thông, đặc biệt là đối với
các thiết bị ĐTDĐ. Nếu như một vài năm trước, việc đọc báo, xem video, hình
ảnh… trên ĐTDĐ là điều ít ai mơ tưởng tới thì nay, sự ra đời các loại smartphone
mang tính đột phá mới về màn hình, pin… và các ứng dụng hiện đại đã, đang và sẽ
làm thay đổi hoàn toàn cách chúng ta kết nối và sử dụng Internet.
Theo một điều tra của Trung tâm Nghiên cứu Pew, có tới 32% người dân Mỹ
xem tin qua Internet hằng ngày. Cứ 5 người Mỹ thì có 1 người xem tin bằng ĐTDĐ,
trong đó 78% số này sử dụng điện thoại thông minh. “Tiêu dùng tin tức” là hoạt
động phổ biến thứ nhì trên máy tính bảng và ĐTDĐ, chỉ sau hoạt động nhận/ gửi
email. Tại Việt Nam, trong số gần 31 triệu người sử dụng Internet, hiện có đến 19
triệu người lên mạng bằng ĐTDĐ” [26,tr.126]. Đây là cách thức tiếp nhận thông tin
vừa nhanh, vừa ngắn gọn, mang tính cá nhân hóa cao, thích ứng với nhu cầu tiêu
dùng tin tức theo phong cách sống động và hoàn toàn mới của giới trẻ.
Do đó, việc thiết kế các website của các báo điện tử cũng cần phải thay đổi để
phù hợp , bắt kịp với những xu hướng, cách thức tiếp cận mới của công chúng là
điều bắt buộc mà bất kỳ tòa soạn nào cũng cần phải nghĩ tới. Sự ra đời các tờ báo
dành cho phiên bản ĐTDĐ là một minh chứng rất rõ ràng về xu hướng phát triển
của báo chí trong tương lai: truyền thông di động đang chiếm ưu thế.
Tuy nhiên, thực tế cho thấy rằng, việc xây dựng và phát triển các website dành
cho ĐTDĐ hiện nay đang đòi hỏi rất nhiều yếu tố cả về mặt công nghệ kỹ thuật lẫn về
mặt nội dung. Trong đó, vấn đề xử lý ảnh báo chí – kênh thông tin cơ bản nhất sao cho
hấp dẫn, phù hợp với từng phiên bản ĐTDĐ vẫn đang và sẽ luôn là mối quan tâm hàng
đầu đối với mỗi phóng viên, biên tập viên. Mặt khác, những người sử dụng ĐTDĐ để
đọc tin thì thông thường thời gian truy cập ngắn nhưng nhiều lần trong ngày. Vì thế,

việc chú trọng tới hình ảnh là điều rất cần thiết dành cho những người dùng không có
nhiều thời gian có thể đọc lướt tin rất nhanh mà vẫn nắm được thông tin.

5


Bên cạnh nhiều thành công đáng ghi nhận về ảnh báo chí đã mang lại nhờ việc
xử lý tốt các thao tác trước khi đăng tải thì ảnh trên báo điện tử cho ĐTDĐ vẫn còn
bộc lộ một số mặt hạn chế, nhất là về cách thức thực hiện. Thực tế đó đòi hỏi chúng
ta phải có những nghiên cứu toàn diện, khoa học và hệ thống để giúp ảnh báo chí
phát huy được hết những tiềm năng vốn có của nó trên loại hình mới dành cho
ĐTDĐ.
Vì vậy, việc nghiên cứu đề tài luận văn “Vấn đề xử lý ảnh báo chí trên báo
điện tử cho điê ̣n thoại di động” là một việc làm hết sức cần thiết và có ý nghĩa sâu
sát. Công trình nghiên cứu này sẽ bổ khuyết cho những vấn đề đang đă ̣t ra đố i với
viê ̣c thông tin bằ ng hình ảnh . Kết quả nghiên cứu của luận văn sẽ giúp chúng ta
nhìn nhận được những mặt thành công, hạn chế và đưa ra được những đánh giá, đề
xuất để khắc phục các thiếu sót. Đồng thời, cũng là tiền đề để nhận định và phân
tích xu hướng phát triển ảnh báo chí trên báo điện tử dành cho phiên bản ĐTDĐ
trong tương lai gần.
2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề
Về tổ ng thể , cho đế n nay theo tim
̀ hiể u của chúng tôi vẫn chưa có công trin
̀ h
nào nghiên cứu về đề tài này. Tuy nhiên, xét dưới góc độ một vài lĩnh vực liên
quan, ít nhiều cũng có một số công trình đề cập đến truyền thông di động và ảnh
báo chí. Trong đó, tiêu biể u với nghiên cứu của Oscar Westlund , 2011 về : “Cross –
media news work – Sensemaking of the Mobile Media Revolution” (sản xuất tin tức
truyền thông hội tụ: một nghiên cứu đa ngành về cuộc cách mạng của truyền thông
di động). Ngoài ra, trên thế giới còn có mô ̣t số công trin

̀ h nghiên cứu về ảnh như:
- “Flash Journalism: How to Create Multimedia News Packages” (làm thế
nào để tạo ra gói tin tức đa phương tiện

) của nữ nhà báo, giảng viên người Mỹ

Mindy McAdams.
- “Ảnh báo chí” của Brian Herton, NXB Thông Tấn, Hà Nội (2003);
- “Nhiếp ảnh và Báo chí hiện đại” của B.Jodorop; V.zachejeva; A.Vactanop;
A.Kennen; M.Kagar; J.Schlevoigt; G.Tsudakop, TTXVN, Hà Nội (1987);
- “Nhiếp ảnh báo chí” của Peti Tausk, NXB Thông Tấn Hà Nội (1985);

6


- “Suy nghĩ về nhiếp ảnh” của Béc Ton Bailo (Đức), Nxb Văn hóa (2003);
- “Sổ tay thiết kế báo” (bản dịch Tiếng Việt) của tác giả Tim Harrower.
Tại Việt Nam, hiện nay đã có khá nhiều các cuốn sách, tài liệu bàn về ảnh. Chỉ
riêng ở Thông tấn xã Việt Nam, trong những năm qua đã có hàng chục tài liệu, sách
tham khảo đề cập đến nhiếp ảnh nói chung và ảnh báo chí nói riêng.
Sau đây là một số công trình nghiên cứu có liên quan đến đề tài như:
Đề tài cử nhân:
- Nguyễn Thị Thụy Điển (2008), “Bước đầu tìm hiểu về ứng dụng báo chí trên
điện thoại di động”, Đại học Khoa học Xã hội & Nhân văn, ĐHQGHN. Tác giả chủ
yếu nghiên cứu về những vấn đề công nghệ và truyền thông của điện thoại tại Việt
Nam. Đồng thời, phân tích hệ thống nội dung thông tin báo chí được cung cấp qua
mạng di động của Viettel năm 2010, thông qua việc khảo sát những tin tức được
cung cấp qua MMS.
- Nguyễn Thị Cẩm Lệ (2010), “Khảo sát việc sử dụng thiết bị di động có truy
cập Internet với mục đích giải trí của công chúng đô thị Hà Nội”, Đại học Khoa học

Xã hội & Nhân văn, ĐHQGHN. Nội dung khóa luận trên hướng tới nghiên cứu thói
quen sử dụng các thiết bị di động có truy cập Internet để giải trí của công chúng đô
thị Hà Nội lứa tuổi từ 18 đến 25.
- Đặng Quốc Nam (2008), “Phóng sự ảnh báo mạng điện tử trong xu thế đa
phương tiện”, Học viện Báo chí & Tuyên truyền, Hà Nội. Trong đề tài nghiên cứu
này, tác giả đã khẳng định được đây là một phương thức chuyển tải thông tin hoàn
toàn mới: hấp dẫn, hiệu quả và để lại dấu ấn sâu đậm, chỉ xuất hiện trên báo điện tử.
- Bùi Thị Minh (2006), “Hiệu quả sử dụng màu sắc trong ảnh báo chí khi tổ
chức nội dung và thiết kế trình bày báo in (khảo sát trên báo Lao động và Bạn
đường từ tháng 1 đến tháng 12 năm 2005)”, Học viện Báo chí & Tuyên truyền, Hà
Nội. Khóa luận làm rõ được bản chất, ý nghĩa của màu sắc, để lấy đó làm cơ sở
đánh giá hiệu quả màu sắc ảnh báo chí trong tổ chức nội dung, thiết kế, trình bày
báo in.

7


Đề tài thạc sĩ:
- Trần Thị Nguyệt Ánh (2011), “Bước đầu nhận diện loại hình truyền thông
mới trên ĐTDĐ ở Việt Nam”, Đại học Khoa học Xã hội & Nhân văn, ĐHQGHN.
Trong nghiên cứu này tác giả mới nhận diện đọc báo trên ĐTDĐ như một loại hình
truyền thông mới, và chỉ ra được cách thức đón nhận của công chúng như thế nào.
- Dương Đức Dũng (2013), “Xây dựng phiên bản báo mạng điện tử dành cho
môi trường ĐTDĐ (khảo sát báo điện tử VietnamPlus và CNN)”, Học viện Báo chí
& Tuyên truyền, Hà Nội. Luận văn trên đã đưa ra được cơ sở lý thuyết ban đầu cho
việc thiết kế và xây dựng được một phiên bản dành cho ĐTDĐ.
- Lê Đình Hải (2013), “Phát triển kinh tế báo mạng điện tử qua hình thức kinh
doanh trên điện thoại di động”, Học viện Báo chí & Tuyên truyền, Hà Nội. Tác giả
tập trung khai thác những tiềm năng kinh tế to lớn của thị trường báo điện tử trên
điện thoại di động. Từ đó chỉ ra những mặt tích cực, hạn chế và xu hướng phát triển

của kinh tế báo điện tử cùng những thách thức khi áp dụng hình thức kinh doanh
trên ĐTDĐ.
- Hoàng Thị Thu Hằng (2013), “Hành vi tiếp nhận thông tin báo chí trên
ĐTDĐ của công chúng thanh niên đô thị tại thành phố Hồ Chí Minh và tỉnh Bình
Phước hiện nay”, Học viện báo chí & Tuyên truyền, Hà Nội. Tác giả luận văn đã
tập trung làm rõ hành vi, tập quán sử dụng thông tin báo chí trên ĐTDĐ của công
chúng là điều cần thiết để đo lường mức độ, phạm vi và ảnh hưởng của truyền thông
kỹ thuật số. Đồng thời, đưa ra những căn cứ khoa học xác thực về hình thức tiếp
nhận thông tin mới này ở Việt Nam.
- Lê Minh Yến (2011), “Vấn đề sử dụng ảnh báo chí trên báo mạng điện tử
Việt Nam hiện nay (khảo sát các báo Vietnamnet, Dantri, VnExpress từ tháng 1/
2011 đến tháng 9/2011)”, Học viện Báo chí & Tuyên truyền, Hà Nội. Luận văn đã
tiến hành phân tích việc sử dụng ảnh báo chí qua cách lựa cho ̣n

sử dụng ảnh và

đánh giá hiệu quả tác động. Từ đó, đề xuất những tiêu chí trong viê ̣c sử dụng ảnh
báo chí trên báo điện tử.

8


- Vũ Huyền Nga (2004), “Phóng sự ảnh và ảnh phóng sự trên báo in (Khảo
sát trên các tờ báo Tiếng Việt của Thông tấn xã Việt Nam từ tháng 1/2000 đến
tháng 1/2004)”, Học viện Báo chí & Tuyên truyền, Hà Nội. Mục đích luận văn
chính là nghiên cứu và đánh giá sự phát triển của thể loại phóng sự ảnh trong tình
hình phát triển chung của báo chí Việt Nam.
- Nguyễn Thị Đóa (2012), “Ảnh báo chí trên báo mạng điện tử ở Việt Nam
hiện nay (Khảo sát các báo mạng điện tử: VnExpress.net, Dantri.com.vn,
Vietnamnet.vn, Vietnamplus.vn từ 01/06/2011 đến 01/06/2012)”, Trường Đại học

Khoa học Xã hội & Nhân văn, ĐHQGHN. Mặc dù, luận văn này có đề cập đến
nghiên cứu về hình thức, nội dung, biên tập… nhưng tác giả chỉ tiến hành khảo sát
trên báo điện tử và cũng chưa đề cập một cách sâu sắc, cụ thể đến vấn đề xử lý.
Bên cạnh đó, còn có một số bài viết, cuốn sách nổi bật khác nghiên cứu về ảnh
báo chí như:
- Bài “Phóng sự ảnh và việc sử dụng phóng sự ảnh trên báo”, tác giả Phan Ái,
Tạp chí Lý luận chính trị và Truyền thông, số tháng 7/2008;
- Bài “Nâng cao chất lượng ảnh báo chí – sự đòi hỏi bức thiết hiện nay”, tác
giả Phạm Tài Nguyên, Tạp chí Lý luận chính trị và Truyền thông, số tháng 11/2008;
- Bài: “Mobile news: tương lai của truyền thông”, tác giả Lê Quốc Minh ,
trong cuố n “Báo chí những vấn đề lý luận và thực tiễn” tập VIII (2013), Trường
ĐH Khoa học Xã hội & Nhân văn, ĐHQGHN;
- Cuố n “Ảnh báo chí, Phầ n 1: Thiế t bi ̣ kỹ thuật và phương pháp tạo hình
nhiế p ảnh ”, tác giả Đỗ Phan Ái và Nguyễn Tiến Mão, Nxb Chính trị Quốc gia
(2002);
- Cuố n “Cơ sở lý luận ảnh báo chí”, tác giả Nguyễn Tiến Mão, Nxb Thông
tấn (2006);
- Cuố n “Lịch sử nhiếp ảnh thế giới”, tác giả Trần Mạnh Thường, Nxb Văn
hóa Thông tin, (1997).
- Cuốn “Nghê ̣ thuật của khoảnh khắ c”, tác giả Nguyễn Huy Hoàng, Nxb Quân
đô ̣i Nhân dân, (2012).

9


Mặc dù, các công trình nghiên cứu trên đều có những đóng góp nhất định. Tuy
nhiên, các nghiên cứu về xử lý ảnh báo chí trên báo điện

tử cho ĐTDĐ vẫn chưa

đươ ̣c đề câ ̣p đầ y đủ ; chưa đánh giá được đúng thực trạng xử lý ảnh báo chí từ sự
chuyển dịch mạnh mẽ của báo điện tử dùng trên máy tính sang môi trường di đô ̣ng
cả về hình thức lẫn nội dung. Bởi trải qua hơn 5 năm phát triển, từ khi ra đời cho tới
nay báo điện tử dành cho phiên bản ĐTDĐ đã có những bước “chuyển mình” đáng
kể và mang lại được những thành công bất ngờ nhờ việc liên tục cải tiến, áp dụng
nhiều ứng dụng khoa học kỹ thuật trong quá trình xây dựng và phát triển.
Do đó, luận văn tác giả nghiên cứu về: “Vấn đề xử lý ảnh báo chí trên báo
điện tử cho điện thoại di động” là một vấn đề rất mới mẻ và cần thiết. Với nội dung
được thể hiện trong luận văn người viết hi vọng kết quả nghiên cứu sẽ có đóng góp
nhất định về mặt lý luận và thực tiễn ở Việt Nam hiện nay, bổ khuyết cho những
vấn đề còn thiếu sót trên.
3. Mục đích, nội dung nghiên cứu
3.1 Mục đích nghiên cứu
Kết hợp giữa nghiên cứu lý luận và khảo sát thực tiễn, luâ ̣n văn so sánh, đánh
giá làm rõ được những thành công và hạn chế trong quá trình xử lý ảnh báo chí trên
báo điện tử cho ĐTDĐ. Cụ thể về: xử lý nội dung thông tin trên ảnh; hình thức thể
loại; nghệ thuật; các thông số kỹ thuật; cách sắp xếp, tổ chức ảnh trên trang, bài;
chú thích… Từ đó, đưa ra được những giải pháp, đánh giá sâu sát nhằm nâng cao
chất lượng ảnh báo chí trên báo điện tử cho ĐTDĐ.
3.2 Nội dung nghiên cứu
Để thực hiện mục đích trên, luận văn triển khai các nội dung nghiên cứu sau:
- Về lý luận: luận văn nghiên cứu những vấn đề chung về ảnh báo chí trên báo
điện tử cho ĐTDĐ. Ngoài việc làm rõ các khái niệm, lịch sử ra đời và phát triển, luâ ̣n
văn còn phân loại được các thể loại ảnh báo chí và có sự so sánh điể m khác biê ̣t giữa
ảnh báo chí trên báo điện tử cho ĐTDĐ so với ảnh báo chí trên các loại hình khác ;
Đồng thời tìm hiểu một số tính chất cơ bản của ảnh báo chí ; Vai trò v à ý nghĩa của
việc xử lý ảnh báo chí trên báo điện tử cho ĐTDĐ… Mục đích, làm tiền đề lý thuyết
cho việc nghiên cứu xử lý ảnh báo chí trên báo điện tử cho ĐTDĐ hiện nay.

10

- Về thực tiễn: Khảo sát và phân tích thực trạng xử lý ảnh báo chí trên các báo:
Dân trí mobile, Thanh niên mobile và VietnamPlus mobile. Cụ thể về cách xử lý
ảnh báo chí trên một số lĩnh vực cơ bản sau: về nội dung, hình thức thể loại, về nghệ
thuật, các thông số kỹ thuật, chú thích ảnh và cách tổ chức ảnh trên trang, bài.
- Trên cơ sở kết quả nghiên cứu , luâ ̣n văn rút ra đánh giá chung về thực trạng
xử lý ảnh báo chí trên báo điện tử cho ĐTDĐ ở nước ta hiện nay. Và mạnh dạn đưa
ra mô ̣t số đề xuất, kiến nghị nhằm nâng cao chất lượng ảnh báo chí trên báo điện tử
cho phiên bản ĐTDĐ trong tương lai gần (tại Việt Nam).
4. Đối tƣợng, phạm vi nghiên cứu
4.1 Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng luận văn tập trung nghiên cứu là vấn đề xử lý ảnh báo chí trên báo
điện tử cho ĐTDĐ hiện nay.
4.2 Phạm vi nghiên cứu
Vì điều kiện có hạn nên luận văn không thể khảo sát được tất cả các báo điện
tử dành cho phiên bản ĐTDĐ mà chỉ lựa chọn khảo sát những báo điển hình như:
Dân trí mobile, Thanh niên mobile và VietnamPlus mobile (thời gian từ 3/2014 đến
3/2015).
5. Phƣơng pháp nghiên cứu
Các phương pháp nghiên cứu chính được sử dụng trong luận văn bao gồm:
+ Phương pháp phân tích nội dung : Tìm kiếm thông tin trên mạng Internet,
những công trình, những đề tài khoa học, những khóa luận, luận văn… có liên quan
để xem xét, phân tích nội dung trong các tài liệu. Từ đó, rút ra những thông tin cần
thiết, phục vụ cho mục đích nghiên cứu của đề tài.
+ Phương pháp phỏng vấn sâu: Để bổ sung cho phần thông tin định lượng,
luận văn tiến hành phỏng vấn sâu công chúng và một số nhà báo nhằm thu thập ý
kiến đánh giá cá nhân về thực trạng xử lý ảnh báo chí trên báo điện tử cho ĐTDĐ.
Cụ thể, họ là lãnh đạo cơ quan báo chí hay những người trực tiếp làm báo dành cho
ĐTDĐ và rất quan tâm đến lĩnh vực này.

+ Phương pháp điều tra xã hội học bằng bảng hỏi (an-ket): Được dùng để lấy
ý kiến của công chúng, đối tượng thụ hưởng và chịu tác động trực tiếp của hình

11


thức thông tin này. Trong quá trình nghiên cứu, tác giả đã phát 100 phiếu điều tra
tới công chúng trên địa bàn thành phố Hà Nội – nơi có tỉ lệ người sử dụng ĐTDĐ
cao nhất Việt Nam.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của đề tài
6.1 Ý nghĩa lý luận
Đây là công trình nghiên cứu đầu tiên, chuyên sâu về ảnh báo chí trên báo điện
tử cho ĐTDĐ hiện nay ở nước ta. Luận văn mong muốn góp phần làm phong phú
thêm những nhận thức về lý luận báo điện tử dành cho phiên bản ĐTDĐ vốn đang
hình thành và phát triển ở Việt Nam.
Từ một góc độ khác, tác giả hy vọng luận văn sẽ là một tài liệu tham khảo bổ
ích, cho các sinh viên, học viên cao học và những ai quan tâm đến vấn đề truyền
thông di động nói chung và báo điện tử cho ĐTDĐ nói riêng.
6.2 Ý nghĩa thực tiễn
Đây là đề tài đầu tiên nghiên cứu sâu về ảnh báo chí trên báo điện tử cho
ĐTDĐ nên hi vọng những kết quả của luâ ̣n văn sẽ là một tài liệu tham khảo mới
mẻ, cần thiết , bổ ích với mô ̣t số cơ quan báo chí đang hoă ̣c sẽ phát triể n theo xu
hướng làm báo cho di đô ̣ng và những người đang trực tiếp làm báo nhất là đối với
các biên tập viên trong lĩnh vực ảnh báo chí trên báo điê ̣n tử cho ĐTDĐ.
Ngoài ra, quá trình nghiên cứu đề tài cũng là một cơ hội để tác giả luận văn
tích lũy kiến thức, nâng cao tầm hiểu biết và nâng cao năng lực chuyên môn trong
nhiệm vụ cụ thể hiện nay của mình.
7. Kết cấu luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, mục lục, danh mục tài liệu tham khảo, phụ lục,
kết cấu luận văn chia làm 3 chương:

Chương 1: Cơ sở lý luận chung về ảnh báo chí trên báo điện tử cho điện thoại
di động.
Chương 2: Thực trạng xử lý ảnh báo chí trên báo điện tử cho điện thoại di
động.
Chương 3: Một số đề xuất, khuyến nghị nâng cao chất lượng ảnh báo chí trên
báo điện tử cho điện thoại di động.

12


PHẦN NỘI DUNG
Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CHUNG VỀ ẢNH BÁO CHÍ TRÊN BÁO ĐIỆN
TƢ̉ CHO ĐIỆN THOẠI DI ĐỘNG
1.1 Một số khái niệm và thuật ngữ
1.1.1 Ảnh báo chí (press photo)
Trong giới lý luận và thực tiễn ảnh báo chí của Việt Nam hiện nay vẫn tồn tại
nhiều khái niệm về ảnh báo chí:
Năm 1999, Trong Hội thảo của Câu lạc bộ Ảnh báo chí, Hội Nhà báo Việt
Nam tổ chức có nêu ra khái niệm về ảnh báo chí như sau: “Ảnh báo chí là một loại
hình báo chí có chức năng phản ánh, cung cấp thông tin mới, sự việc mới một cách
độc lập, có vai trò trong việc ca ngợi con người mới với những hành động đẹp, điển
hình, có khả năng phê phán những thiếu sót, phát hiện và phân tích những hiện
tượng tiêu cực”.
Năm 2002, trong cuốn “Cơ sở lý luận ảnh báo chí” (giáo trình nghiệp vụ báo
chí), tác giả Nguyễn Tiến Mão, giảng viên Khoa báo chí, Học viện Báo chí và
Tuyên truyền, HN đã đưa ra khái niệm về ảnh báo chí: “Ảnh báo chí là một trong
những hình thức thông tin của báo chí, thông qua việc phản ánh các hoạt động thực
tiễn của đời sống xã hội, bằng những hình ảnh cụ thể, chân thực và sinh động,
nhằm mang lại cho người xem một hàm lượng thông tin, một giá trị tư tưởng và
thẩm mỹ nhất định”. [30,tr.126]

Năm 2007, trên website của Hội nghệ sĩ nhiếp ảnh Việt Nam đăng tải khái
niệm ảnh báo chí như sau: “Ảnh báo chí là một loại ảnh mang tinh thời sự cao, có
nội dung tư tưởng rõ ràng”.
Theo Thạc sĩ Đỗ Phan Ái, giảng viên bộ môn “Báo ảnh”, Học viện Báo chí và
Tuyên truyền, HN: “Ảnh báo chí là hình thức thông tin của báo chí, phản ánh đời
sống xã hội bằng ảnh đơn hoặc nhóm ảnh một cách chân thực, sinh động và có chú
thích kèm theo, nhằm đem lại cho độc giả một lượng thông tin thẩm mỹ nhất
định”.[3,tr.124]

13


Tác giả Hà Huy Phượng , trong cuốn “Tổ chức nội dung và thiết kế, trình bày
báo in” viế t: “Ảnh báo chí là những bức ảnh có nội dung thông tin diễn tả thời sự,
khách quan, chân thực các sự kiện, vấn đề của hiện thực bằng hình ảnh và đạt các
yêu cầu về chất lượng kỹ thuật, nghệ thuật”. [36,tr.126]
Trong cuốn “Thuật ngữ báo chí – truyền thông” do Phạm Thành Hưng biên
soạn nêu: “Ảnh báo chí là một loại hình thông tin thị giác, một thành tố quan trọng
đặc biệt của báo in, tạp chí in và báo điện tử. Do tác động bằng con đường thị giác
trực tiếp, ghi nhận sự việc cụ thể qua kỹ thuật sử dụng ánh sáng trong không gian
ba chiều, ảnh báo chí thường đem lại cho người xem cảm giác là sự vật được mô tả,
ghi nhận chính xác hơn, đáng tin hơn bởi lẽ, ngôn từ của người viết báo”.
[22,tr.125]
Tác giả Hoàng Hòa trong “Nội san nghiệp vụ báo chí” của Thông tấn xã Việt
Nam cho rằng: “Ảnh báo chí là những tấm ảnh có khả năng kết hợp với chú thích
ngắn gọn cấu thành một tin hoàn chỉnh, cung cấp một lượng thông tin nhất định và
được một tin hoàn chỉnh”. Theo quan điểm này, một bức ảnh báo chí luôn có giá trị sử
dụng của tự thân nó. Không chỉ đi kèm, bổ sung cho bài viết, mà bản thân một bức ảnh
báo chí có thể trở thành một tin tức hoàn chỉnh (cùng với chú thích ngắn gọn).
Dịch giả Tr ần Đức Tài trong cuốn “Ảnh báo chí” - Brian Horton dịch: “Ảnh

báo chí kể lại một câu chuyện bằng hình ảnh, tường thuật với chiếc máy ảnh, ghi
nhận một khoảnh khắc trong thời gian, cái phút giây điển hình khi một hình ảnh đúc
kết câu chuyện”. [4,tr.124]
Như vậy, qua các khái niệm trên có thể định nghĩa, ảnh báo chí là một hình
thức thông tin của báo chí, thông qua những hình ảnh chân thực tác giả đã phản
ánh đời sống xã hội một cách chính xác, nhằm cung cấp cho người xem một
lượng thông tin, một giá trị tư tưởng và thẩm mỹ nhất định về một sự kiện, một
vấn đề đang xảy ra, cần được thông báo.
 Hệ thống các thể loại ảnh báo chí gồm những thể loại sau:
Năm 2001, nhà Lý luận phê bình nhiếp ảnh Nguyễn Đức Chính trong cuốn
“Ảnh báo chí” cho rằng ảnh báo chí có các thể loại sau: Ảnh tin, ảnh thể thao, ảnh

14


bình luận, ảnh cổ động, ảnh tài liệu, ảnh tư liệu, ảnh tường thuật, ảnh truyện, ảnh
ký sự, phóng sự ảnh.
Năm 2004, dịch giả Trần Đức Tài trong cuốn “Ảnh báo chí” - Brian Horton đã
nêu ảnh báo chí Việt Nam thành 2 hình thức: Tin ảnh và phóng sự ảnh. Trong đó,
phóng sự ảnh được báo chí thế giới chia làm 4 thể loại: Photo story (câu chuyện
bằng ảnh), photo portfolio (ảnh bộ), photo feature (ảnh chuyên mục), photo essay
(ký sự ảnh). [4,tr.124]
Năm 2007, tại website của Hội nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam nêu ra cách chia
thành 6 thể loại: ảnh tin, ảnh bình luận, ảnh tường thuật, ảnh tài liệu, ảnh ký sự,
ảnh phóng sự.
Như vậy, trên cơ sở phân tích có chọn lọc và xét dưới các góc độ về đối tượng,
nhiệm vụ, cách thức phản ánh và ý đồ thực hiện tin, bài của tác giả, chúng tôi cho
rằng hệ thống của các thể loại ảnh báo chí gồm những thể loại sau: Tin ảnh, phóng
sự ảnh, ảnh bộ. Trong đó:
Tin ảnh là thể loại cơ bản của báo chí, mục đích thông tin chính là qua ảnh,

phản ánh các sự kiện nóng hổi của đời sống xã hội với lời chú thích nêu rõ ai, việc
gì, ở đâu, như thế nào và tại sao theo đúng yêu cầu của một bản tin.
Phóng sự ảnh là một tập hợp ảnh (từ ba ảnh trở lên) được sắp xếp có chủ ý
nhằm kể một câu chuyện cụ thể, có thật. Những tập hợp ảnh này thể hiện một chủ
đề, mỗi ảnh có nhiệm vụ chi tiết hóa các khía cạnh khác nhau của vấn đề đó, để đưa
đến cho người xem một lượng thông tin lớn hơn. Trong ảnh phóng sự luôn xuất
hiện “cái tôi” tác giả.
Ảnh bộ tập hợp từ 3 bức ảnh trở lên, có thể chụp nhiều địa điểm hoặc một địa
điểm, cùng phục vụ một chủ đề nhất định. Đối tượng phản ánh phong phú, đa dạng.
Mô thức thể hiện không câu nệ, tùy theo logic và cảm nhận của tác giả. Đây cũng là
thể loại được các phóng viên ảnh Việt Nam thường xuyên sử dụng.
Mặc dù, việc phân chia các thể loại ảnh là rất cần thiết cho quá trình sáng tạo
tác phẩm. Nhưng thực tiễn báo chí cho thấy, trên báo chí thế giới và Việt Nam hiện

15


nay, ranh giới giữa các thể loại có xu hướng xích gần nhau, thậm chí đan xen lẫn
nhau, khó phân biệt.
Ngoài ra, xét dưới góc độ công nghệ kỹ thuật, ảnh báo chí hiện đại khi ứng
dụng trên môi trường báo điện tử cho ĐTDĐ còn được thể hiện dưới hai dạng thức:
Ảnh tĩnh và ảnh động.
Ảnh tĩnh (Still Image): tức là nó không chuyển động, thường được sử dụng
phổ biến trên báo in, báo điện tử và được lưu ở các định dạng như jpg, jpeg, png…
Ảnh tĩnh kết cấu gồm 2 phần: phần ảnh và phần chữ viết. Ảnh tĩnh trên báo điện tử
cho ĐTDĐ có thể đứng độc lập hoặc có thể dưới dạng nhóm. Nó không chỉ là yếu
tố giúp tăng tính xác thực của thông tin báo chí mà còn là một “công cụ” giúp mắt
người đọc được nghỉ ngơi, thư giãn, không cảm thấy nhàm chán, đơn điệu khi tiếp
nhận thông tin. Ảnh tĩnh được sáng tạo, lưu giữ, và bảo quản gọn nhẹ, đơn giản hơn
so với ảnh động.

Ảnh động (Animation): được xuất bản ở hai dạng cơ bản, tạm gọi là “ảnh động
toàn” và “ảnh động điểm”. Ảnh động toàn là hình ảnh tĩnh riêng lẻ phát liên tục
trong gia số nhỏ của giây, tạo cảm giác tất cả các đối tượng trong ảnh chuyển động
như một đoạn phim ngắn, không có tiếng; Ảnh động điểm là chi tiết ảnh động trên
nền tĩnh, trong đó điểm nhấn trong ảnh được trình chiếu trong trạng thái động.
Điểm nhấn trong ảnh động được xây dựng theo các thủ pháp như ảnh tĩnh truyền
thống. Thông thường, ảnh động thường chỉ khoảng 10 hình tĩnh trên một giây nhằm
hạn chế dung lượng. Ảnh động trên báo điện tử cho ĐTDĐ thường làm nhiệm vụ
thu hút, hấp dẫn và gây hưng phấn cho công chúng và được lưu dưới định dạng gif.
Tuy nhiên, khâu sáng tạo và lưu giữ ảnh động tương đối kỳ công và tốn kém.
Như vậy, trong lý luận và thực tiễn, việc phân biệt và nắm rõ các đặc điểm cơ
bản của từng thể loại ảnh báo chí là rất quan trọng. Từ đó, giúp nhà báo có cách tiếp
cận vấn đề và cách chụp mang lại hiệu quả cao để truyền tải thông tin đươ ̣c nhiều
nhất, hay nhất và hấp dẫn nhất đến công chúng.

16


1.1.2 Xử lý ảnh báo chí
Trong cuốn Đại từ điển Tiếng Việt của NXB Văn hóa - Thông tin nêu ra khái
niệm: “Xử lý là sắp xếp và giải quyết công việc hoặc nhiệm vụ trong điều kiện cụ
thể” [52,tr.128]. Từ đó, chúng ta có thể hiểu: Xử lý ảnh báo chí là một hoạt động
nghiệp vụ báo chí, được thực hiện trước khi đăng tải, nhằm chỉnh sửa về hình thức
thông tin để đảm bảo độ chính xác và hấp dẫn cho mỗi bức ảnh.
Hiện nay, ảnh báo chí trên các trang báo vẫn còn mắc phải một số lỗi cả về
mă ̣t nội dung lẫn về mặt kỹ thuật, nhiều ảnh mới chỉ mang tính cho có. Do vậy, việc
xử lý và sắp xếp ảnh ở vị trí nào của tin, bài; cách trình bày to hay nhỏ, màu sắc ra
sao trên trang báo không phải là một sự sắp xếp ngẫu hứng mà bắt buộc phải có sự
sắp xếp theo chủ đích, tính toán một cách khoa học, hợp lý nhằm mục đích giúp độc
giả dễ dàng tiếp cận thông tin, tăng tính thẩm mỹ cho nội dung tin bài, đem lại hiệu

quả truyền thông cao.
Tuy nhiên, đây là một công việc đòi hỏi cần có nhiều kinh nghiệm, sự hiểu
biết về xã hội cũng như về trình độ chuyên môn nhất định. Bởi giữa các khâu trong
một quy trình sản xuất tin, bài luôn luôn có sự phối hợp, gắn kết chặt chẽ với nhau,
đồng thời phải tuân thủ các tiêu chí mang nguyên tắc riêng. Vì thế, thông thường xử
lý ảnh báo chí thường do biên tập viên đảm nhận.
1.1.3 Báo điện tử cho ĐTDĐ
Nếu trên thế giới, báo in thường được biết đến với thuật ngữ Newspaper, phát
thanh là Radio, truyền hình là Television, báo điện tử là Online Newspaper thì chúng
tôi đề xuất việc gọi loại hình truyền thông trên ĐTDĐ là Mobile News. [2,tr.124]
“Mobile” là từ tiếng Anh, có nghĩa là chuyển động, di động; lưu động hoặc
hay thay đổi, dễ biến đổi, biến đổi nhanh. “Mobile phone” là điện thoại di động,
thuật ngữ được dùng rất thông dụng ở Việt Nam, đôi khi gọi tắt là “Mobile”.
“News” trong tiếng Anh có nghĩa là tin tức. “Mobile News”, có thể được hiểu là tin
tức trên điện thoại di động. Ở góc độ loại hình, Mobile News được nhận diện là
“loại hình truyền thông trên điện thoại di động” [2,tr.124]. Tuy nhiên, cần phải trải
qua một quá trình để loại hình truyền thông mới bộc lộ rõ nét các đặc trưng, đặc

17


điểm của mình cũng như cần có thêm nhiều nghiên cứu của các chuyên gia để có
thể đưa ra một thuật ngữ sát nghĩa và phù hợp nhất.
Căn cứ vào các hình thức đọc báo thông qua ĐTDĐ. Theo nhận định của
chúng tôi, nếu phân loại theo tiêu chí về công nghệ, hoạt động truyền thông thông
qua ĐTDĐ về cơ bản được chia ra thành hai nhóm:
 Nhóm thứ nhất là hoạt động truyền thông thông qua ĐTDĐ cần GPRS/ 3G
(có kết nối Internet).
 Nhóm thứ hai là hoạt động truyền thông thông qua ĐTDĐ không cần kết nối
GPRS/ 3G.

Do giới hạn của luận văn nên chúng tôi chỉ đi sâu nghiên cứu nhóm thứ nhất.
Bởi muốn đọc được tin tức của các trang báo có phiên bản dành cho ĐTDĐ bạn
phải cài đặt GPRS (và cao hơn là dịch vụ 3G). Thuật ngữ GPRS (tên tiếng Anh:
General Packet Radio Service) là một dịch vụ dữ liệu di động dạng gói dành cho
những người dùng hệ thống thông tin di động toàn cầu. Dữ liệu được truyền trên
GPRS thường được tính theo từng megabyte đi qua.
Với nhóm thứ nhấ t , hoạt động truyền thông qua ĐTDĐ cần phải có kết nối
GPRS/ 3G, tính theo phí dung lượng tải. Tuy nhiên, trong lĩnh vực hoạt động truyền
thông qua ĐTDĐ bao gồm rất nhiều khía cạnh khác nhau. Nếu chỉ xét dưới góc độ
báo chí (đối với các báo điện tử), nhóm này có thể chia thành hai loại:
+ Loại 1: Trên website có thế nào, thì khi được đẩy lên ĐTDĐ, tin tức sẽ y hệt
như thế, không thay đổi. Khi hiển thị trên wapsite, hệ thống kỹ thuật sẽ phải tự động
resize (điều chỉnh kích cỡ) ảnh, chữ nhỏ đi để load trên ĐTDĐ nhanh hơn và đỡ tốn
chi phí sử dụng GPRS/ 3G hơn.
+ Loại 2: Khi tin tức hiển thị trên wapsite, tòa soạn sẽ nghiên cứu, biên tập lại
giao diện trang; nội dung tin, bài đó sao cho tối ưu nhất, phù hợp nhất với dung
lượng và đặc tính của màn hình ĐTDĐ. Đây là một xu hướng đang được rất nhiều
báo điện tử chú trọng đầu tư và phát triển. Cụ thể, vào năm 2010 VietnamPlus đã
bắt đầu triển khai thực hiện phiên bản báo dành riêng cho ĐTDĐ. Có thể nói
VietnamPlus là một trong những tờ báo tiên phong, tiêu biểu nhất thiết kế theo xu

18


hướng hiện đại của báo chí thế giới, phù hợp với nhiều loại thiết bị. Ngoài ra, còn
có Thanh niên mobile, Dân trí mobile, Tuổi trẻ mobile…
Bên cạnh đó, để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của công chúng, nhiều trang
báo đã xây dựng được một phần mềm (ứng dụng) riêng cho việc truy cập thông tin,
giúp công chúng tiết kiệm được thời gian và mang tính tiện ích, khoa học cao.

Hình 1.1: Biểu tượng ứng dụng của một số trang báo trên ĐTDĐ.
Tuy nhiên, đến nay chúng ta vẫn chưa có tên gọi chính thức nào cho các trang
báo chạy phiên bản dành riêng cho ĐTDĐ. Chính vì vậy, trong khuôn khổ luận văn
này chúng tôi vẫn thống nhất gọi là “báo điện tử cho điện thoại di động”.
Như vậy, có thể hiểu: “Báo điện tử cho điện thoại di động là báo cung cấp
dịch vụ nhận tin tức hằng ngày cho tất cả các thuê bao di động, không phụ thuộc
vào mạng kết nối, chủng loại thiết bị, miễn là có cài đặt GPRS (hoặc 3G) và một
vài hỗ trợ thông minh khác như Java hay phông chữ Unicode dựng sẵn...
1.2 Sự hình thành, phát triển của ảnh báo chí và báo điện tử cho ĐTDĐ
1.2.1 Lịch sử hình thành và phát triển của ảnh báo chí
 Trên Thế giới:
Ngày 01/07/1839, trở thành ngày lịch sử của ngành nhiếp ảnh. Do công của
hai nhà khoa học Niepce và Dagueree phát minh ra phương pháp thu hình của vật
thể qua tác động của ánh sáng lên bề mặt của một tấm kính hoặc tấm kim loại, có
chất cảm quang. Với sự ra đời của nhiếp ảnh, con người đã có thể ghi lại trung thực
và chính xác hình ảnh của thực tại nhằm mục đích thông tin bằng thị giác. Và, 3
năm sau (năm 1842), bức ảnh báo chí đầu tiên của lịch sử nhân loại mới được công

19


bố. Đó là bức ảnh chụp đám cháy lớn ở Hăm buốc (Đức) do Sơ-ten-nơ thực hiện.
Bức ảnh để lại nhiều bàn luận trong giới nghệ thuật lúc bấy giờ. [4,tr.124]
Vào khoảng những năm 1850, cùng với nhiều lĩnh vực nhiếp ảnh khác, cũng là
thời kỳ bắt đầu chụp ảnh chân dung. Trong số này nổi tiếng nhất là tác giả Nadar,
những tác phẩm của ông đều đạt chất lượng cao hiếm có.
Năm 1854, Roger Fenton đã trở thành một trong những nhà nhiếp ảnh chiến
trường đầu tiên khi ông xâm nhập thực tế vào cuộc chiến tại Crimean (1854 –
1856). Sự mâu thuẫn giữa thời gian phơi sáng lâu và lối ghi hình thời sự khiến tác
giả chưa có được những tấm hình ưng ý.

Năm 1880, nhà nhiếp ảnh Jacopo Riis đã tái hiện cuộc sống nghèo đói của
người lao động Mỹ. Một trong những tấm hình báo chí thấm đẫm tính nhân văn đầu
tiên được ảnh báo chí ghi nhận.
Năm 1891, xuất hiện trên báo những tấm ảnh thời sự mang ý nghĩa chính trị rõ
rệt. Đó là những hình ảnh ghi lại cuộc sống đói khổ của những người dân trên lưu
vực sông Vônga do tác giả người Nga Mác-xim Pê-tơ-rô-vích Đi-mi-tơri chụp.
Phóng sự ảnh ra đời, nhiều người coi đây là một sự kiện mới trong nền nghệ thuật
châu Âu cũng như ở Nga.
Năm 1920, ảnh báo chí có bước tiến vượt bậc, tăng nhanh về số lượng và chất
lượng ảnh. Các quốc gia có nền nhiếp ảnh báo chí phát triển thời kỳ này là Đức,
Nga, Pháp, Anh, Mỹ…
Năm 1936, ảnh phóng sự chiến tranh bước vào giai đoạn cực thịnh khi các nhà
chính trị nhìn nhận thấy rõ quyền lực của hình ảnh. Nhiều tên tuổi lừng danh đã
được tạo nên nhờ những phóng sự lớn được ghi hình vào thời kỳ này như: Những kỳ
nghỉ phép được hưởng lương đầu tiên (Cartier-Bresson, Schall, Jamet), Cuộc nội
chiến Tây Ban Nha (Reisner, Namuth, Taro, Robert Capa), Cuộc chiến tranh thế
giới lần thứ II, Cuộc chiến tranh lạnh, Bức tường Berlin…
Năm 1945, Cartier Bresson là nhà nhiếp ảnh tiên phong cổ súy cho phong trào
nhiếp ảnh nhân đạo. Sau cuộc chiến tranh thế giới lần thứ II, tư tưởng đó càng trở
nên mạnh mẽ.

20


Thời kỳ 1960 – 1970 được coi là thời gian hoàng kim nhất của báo ảnh. Nhiều
quốc gia đã thành lập các cơ quan về nhiếp ảnh. Ảnh báo chí đã được thừa nhận là
một loại hình báo chí riêng, đầy sức mạnh trong hệ thống loại hình báo chí thế giới.
Những nhà nhiếp ảnh nổi tiếng thời kỳ này là Robert Capa, Hecstor Rondon Lovera,
Nick Út, Horst Fass…
Như vậy, so với các phương tiện thông tin bằng ngôn ngữ văn tự thì sự ra đời

của ngành nhiếp ảnh đã khẳng định được những ưu điểm vượt trội hơn hẳn, đưa báo
chí bước sang một trang mới - nhờ thông tin bằng thị giác. Đây là một cách thức
đưa tin hấp dẫn và thuyết phục.
 Tại Việt Nam:
Trải qua 30 năm sau phát minh quan trọng đó, tại Hà Nội đã có hiệu ảnh đầu
tiên lấy tên là Cảm Hiếu Đường khai trương ngày 14/03/1869, chủ hiệu là ông Đặng
Huy Trứ, nguyên là một vị quan dưới triều vua Tự Đức. [4,tr.124]
Năm 1890 tại Hà Nội có thêm cửa hàng ảnh Du Chương Đông Chương (Hàng
Bồ), Mỹ Chương (Hàng Bông) của người Hoa Kiều. Lúc này, nghề làm ảnh còn rất
thô sơ, máy móc lạc hậu. Họ in ảnh bằng giấy Xilicát, với ánh sáng trời, không có
sửa chữa, tô màu.
Lâu dần, nhiếp ảnh cũng trở thành nhu cầu của người Việt Nam. Các hiệu ảnh
lần lượt ra đời. Chủ các hiệu ảnh là người Hoa, người Pháp, người Việt. Theo hồi
ức của các nhà nhiếp ảnh cao tuổi thì ở Hà Nội có hai cửa hiệu nổi tiếng của người
Việt Nam là hiệu ảnh Hương Ký – khách sạn Phú Gia và hiệu ảnh Khánh Ký ở phố
Cửa Đông. Ông Hương Ký không những chụp ảnh dịch vụ mà còn đi từ Bắc vào
Nam chụp ảnh phong cảnh non sông đất nước làm bưu ảnh. Còn ông Khánh Ký (tên
thật là Nguyễn Đình Khánh, sinh năm 1874 ở thôn Lai Xá, Xã Kim Chung, huyện
Hoài Đức, Hà Tây cũ) trong quá trình tham gia hoạt động yêu nước (phong trào
Đông Kinh Nghĩa Thục) bị lộ, ông đã phải chạy sang Pháp. Tại Pháp, ông gặp và
giao nghề ảnh cho anh thanh niên yêu nước Nguyễn Ái Quốc để kiếm tiền hoạt
động cách mạng.

21