Phân tích bài thơ Ánh Trăng hay nhất

Đọc bài thơ “ Ánh trăng” có ý kiến cho rằng: “ Bài thơ như một câu chuyện
nhỏ đơn giản, nhưng đó không chỉ là tiếng lòng, là cảm xúc suy ngẫm của riêng
nhà thơ mà còn có ý nghĩa nhắc nhở, gợi suy nghĩ và liên tưởng xa rộng hơn
nhiều”.
Em có ý kiến như thể nào? Phân tích bài thơ “Ánh trăng” để làm rõ quan
điểm của em.
Dàn bài.
1. Mở bài:
- Tác giả, tác phẩm, hoàn cảnh sáng tác.
- Các sáng tác của ông thường đề cập đến nhièu vấn đề trong c/s.
- Thơ ông mang đậm chất uy ngẫm, liên tưởng. Ánh trăng là bài thơ như vậy.
- Đọc bài thơ có ý kiến cho rằng : “……”
VD: Trăng - hình ảnh giản dị mà quen thuộc, trong sáng và trữ tình. Trăng đã trở
thành đề tài thường xuyên xuất hiện trên những trang thơ của các thi sĩ qua bao
thời đại. Nếu như “ Tĩnh dạ tứ” của Lí Bạch tả cảnh đêm trăng sáng tuyệt đẹp gợi
lên nỗi niềm nhớ quê hương, “ Vọng nguyệt” của Hồ Chí Minh thể hiện tâm hồn
lạc quan, phong thái ung dung và lòng yêu thiên nhiên tha thiết của Bác thì đến với
bài thơ “Ánh trăng” của Nguyễn Duy, chúng ta bắt gặp hình ảnh vầng trăng mang
ý nghĩa triết lí sâu sắc.Đó chính là đạo lí “uống nước nhớ nguồn”. Đọc bài thơ có ý
kiến cho rằng:…….


2. Thân bài:
a. Bày tỏ quan điểm: Lời nhận định trên về bài thơ ánh trăng là hoàn toàn
đúng. Người viết đã đành giá được thành công cũng như nghệ thuật của bài thơ.
Nói đến bài thơ là nói đến tiếng lòng, đến sự suy ngẫm của riêng nhà thơ. Điều đó
có nghĩa là nhà thơ đã bày tỏ được tâm tư t/c cũng như suy nghĩ của mình vè một
vấn đề tròng c/s. Điều đặc biệt là những suy nghĩ ấy có ý nghĩa với nhiều người.
b. Phân tích:
* Luận điểm 1: Bài thơ giống như một câu chuyện nhỏ đơn giản.
- Là một bài thơ nhưng “ Ánh trăng” có đày đủ các yếu tố của thể tự sự: Có nhân

vật, có sự việc, có tình huống truyện rõ ràng.
- Truyện xoay quanh hai nhân vật là người lính và vầng trăng. Các sự việc được kể
theo trình tự thời gian. Người đọc có thể tóm tắt được nội dung câu chuyện một
cách dễ dàng.
- Bài thơ còn xây dựng được tình huống truyện khá đặc sắc. Đó là tình huống mất
điện và người lính đối diện với vầng trăng. Đặt nhân vật vào tình huống nầỳnh thơ
đã để cho nhân vật tự thức tỉnh.
=> Như vậy, lời thơ bình dị, sự việc cũng rất đơn giản và có thực trong c/s, tất cả
đều góp phần klhẳng định “ Bài thơ như một câu chuyện nhỏ đơn giản”
* Luận điểm 2: Bài thơ đã nói được tiếng lòng của nhà thơ.


- Tình cảm gắn bó với thiên nhiên:

“ Hồi nhỏ sống với đồng
với sông rồi với bể”

+ Hình ảnh vầng trăng đang được trải rộng ra trong cái không gian êm đềm và
trong sáng của tuổi thơ. Hai câu thơ vỏn vẹn chỉ có mười chữ nhưng dường như đã
diễn tả một cách khái quát về sự vận động cả cuộc sống con người. Mỗi con người
sinh ra và lớn lên có nhiều thứ để gắn bó và liên kết. Cánh đồng, sông và bể là
nhưng nơi chốn cất giữ bao kỉ niệm của một thời ấu thơ mà khó có thể quên được.
Cũng chính nơi đó, ta bắt gặp hình ảnh vầng trăng. Với cách gieo vần lưng “đồng”,
“sông” và điệp từ “ với” đã diễn tả tuổi thơ được đi nhiều, tiếp xúc nhiều và được
hưởng hạnh phúc ngắm những cảnh đẹp của thiên nhiên, đặc biệt diễn tả sự gắn bó
khăng khít giữa con người và thiên nhiên, với vầng trăng.
+ Lớn lên, vào bội đội, vầng trăng lại trở thành người bạn tri kỉ:
“ Hồi chiến tranh ở rừng
vầng trăng thành tri kỉ”
+ Trong gian khổ của chiến tranh, con người và vầng trăng càng trở nên gần gũi.

Trăng đã chia sẻ vui buồn, chia sẻ những năm tháng gian lao của cuộc đời người
lính. Trăng vỗ về giấc ngủ, soi sáng cho người lính đứng gác. Cả một khoảng thời
gian dài với bao vất vả gian lao người lính luôn gắn bó với vầng trăng, với thiên
nhiên, với đất nước bình dị hiền hậu. Trăng đã thật sự trở thành “tri kỉ” của người


lính trong nhưng năm tháng máu lửa. Trong suy nghĩ của người lính, hình ảnh
trăng thật đẹp:
“ Trần trụi với thiên nhiên
hồn nhiên như cây cỏ”
+ Nhà thơ đã dùng phép so sánh để làm nổi bật sự mộc mạc của vẻ đẹp thiên nhiên.
Vẻ đẹp đó cũng chính là vẻ đẹp trong tâm hồn người lính. Tâm hồn họ chan hoà
với cỏ cây, với thiên nhiên bình dị. Đó chính là tình yêu thiên nhiên, yêu quê
hương, đất nước luôn tiềm ẩn trong trái tim mỗi người lính trẻ.
+ Từ sự gắn bó mật thiết ấy, người lính tự nhủ với lòng mình:
ngỡ không bao giờ quên
Cái vầng trăng tình nghĩa”
Người lính tin rắng, dù có đi đâu về đâu, dù muôn sự đổi thay thì thiên nhiên, đất
nước, vầng trăng mãi sống trong tâm hồn. Với họ, trăng đã trở thành người bạn
tình nghĩa.
* Luận điểm 3: Bài thơ còn chứa đựng suy ngẫm của riêng nhà thơ: Đó
là sự thay đổi của lòng người
- Chiến tranh kết thúc, người lính trở về với c/s đời thường. Họ dần quen với sung
sướng, đủ đầy:
“ Từ hồi về thành phố
quen ánh điện cửa gương


vầng trăng đi qua ngõ
như người dưng qua đường”

- Nhà thơ chọn hai chi tiết “ ánh điện, cửa gương” bình dị nhưng có ý nghĩa gợi
cảm sâu sắc. Chỉ với hai chi tiết này nhà thơ đã nói lên được sự thay đổi về cuộc
sống vật chất của người lính sau chiến tranh. Họ đã bước từ cuộc sống chiến tranh
gian khổ, hi sinh thiếu thốn sang c/s hòa bình với vật chất hiện đại, đầy đủ.
- Khi hoàn cảnh sống đổi thay thì ý nghĩa về sự gắn bó ân tình với thiên nhiên, với
bạn bè, với quá khứ không còn nguyên vẹn như trước. Bởi vậy, vầng trăng tình
nghĩa khi xưa, người bạn chia ngọt sẻ bùi giờ đây trở thành “người dưng qua
đường”. Từ bao giờ nhỉ? Người lính cũng không biết. Chỉ biết rằng, đối với anh, sự
xuất hiện của vầng trăng là chuyện quá đỗi bình thường. Anh vẫn nhìn thấy vầng
trăng nhưng với anh trăng chỉ giống như một người xa lạ, không quen biết.
- “ người dưng qua đường” – nhà thơ đã sử dụng phép nhân hoá để diễn tả một sự
thật trần trụi đến đau đớn. Vầng trăng vẫn đi qua ngõ nhà anh, có nghĩa là khoảng
cách không gian giữa anh với vầng trăng tình nghĩa ấy rất gần nhưng hai người
bạn vốn thân thiết ấy lại xa cách vô cùng về tình cảm. Hồi ở rừng trăng là “ tri kỉ’
còn giờ đây, trăng lại là “người dưng” xa lạ. Giọng thơ thầm thì như lời trò
chuyện giãi bày tâm sự. Nhà thơ đang trò chuyện với chính mình về c/đ đổi thay.
Nhưng có lẽ nhà thơ cũng như bao người khác không nhận ra sự đổi thay ấy nếu
không có tình huống bất ngờ xảy ra:


“ Thình lình đèn điện tắt
phòng buyn - đinh tối om
vội bật tung cửa sổ
đột ngột vầng trăng tròn”
+ Khi đèn điện tắt, cũng là khi không còn được sống trong sự xa hoa, đầy đủ về vật
chất, người lính bỗng phải đối diện với cái thực tại tối tăm. Sự thay đổi đó cũng
chính là sự thay đổi về hoàn cảnh sống của con người.
- Sự gặp gỡ bất ngờ, đột ngột với vầng trăng đã đánh thức cả miền kí ức xưa:
“ Ngửa mặt lên nhìn mặt
có cái gì dưng dưng

như là đồng là bể
như là sông là rừng”
- Trong giây phút, người lính và vầng trăng đối mặt, vào đúng khoảnh khắc đó,
người lính nhận ra quá khứ đang ồ ạt hiện về. Từ láy “ rưng rưng” diễn tả niềm
xúc động nghẹn ngào. Đó là sự pha trộn của rất nhiều cảm xúc. Vầng trăng đã đánh
thức một quá khứ tưởng như đã ngủ yên, gợi nhớ về đồng, sông, bể rừng…Người
lính xúc động khi tìm thấy kí ức xưa nhưng trên tất cả là sự ân hận, xót xa vì người
lính ý thức được sự vô tình, sự đổi thay của mình qua năm tháng. Gặp lại ánh
trăng, nhớ lại kỉ niệm xưa cũ, người lính như tìm lại được chính mình của một thời
khổ đau, gian khó nhưng sống vô cùng ân nghĩa, thuỷ chung


- Con người đổi thay là vậy nhưng vầng trăng thì:
“ Trăng cứ tròn vạnh vạnh
kể chi người vô tình
ánh trăng im phăng phắc
đủ cho ta giật mình”
- Dù trước hay sau thì ánh trăng vẫn vậy, vẫn dân dã, mộc mạc, vẫn bình dị thuỷ
chung. Trăng vẫn lặng lẽ tròn một cách trong sáng vô tư, mặc cho thời gian trôi
chảy, mặc cho dòng đời đổi thay, mặc cho bầu bạn ai đó quay lưng. Và trăng chính
là chất xúc tác, khơi gợi sự cảm xúc chân thành. Vầng trăng tròn vành vạnh không
chỉ là biểu tượng của thiên nhiên tươi đẹp mà tượng trưng cho quá khứ nghĩa tình
tròn đầy. Đó cũng là phẩm chất cao đẹp của nhân dân mà Nguyễn Duy đã phát hiện
và cảm nhận một cách sâu sắc trong thời kì kháng chiến chống Mĩ. Cái nhìn " im
phăng phắc" của trăng hay chính là cái nhìn của đất nước của nhân dân. Điều đó đã
làm xúc động lòng người. Bởi trăng không chỉ thuỷ chung mà còn rất cao thượng
vị tha, lặng lẽ, khoan dung. Từ sự im lặng ấy, trăng như một nhân chứng nghĩa tình
nghiêm khắc nhắc nhở con người phải day dứt, trăn trở để nhìn lại chính mình, tìm
lại mình, tìm lại những điều lãng quên trong quá khứ, một quá khứ đẹp và bất diệt.
Chính sự im lặng ấy là điều kiện, là cơ hội để cho người lính nhìn nhận lại bản thân

mình và bỗng "giật mình". Cái giật mình ấy là sự thức tỉnh của lương tâm. Người
lính tự thấy mình đổi thay trong cách sống, cách nghĩ. Người lính đã quên đi quá


khứ, quên đi những năm tháng gian lao mà hào hùng. Cái " giật mình" ấy là biểu
hiện của sự ân hận, day dứt khi nhận ra mình bội bạc. Câu chuyện như một lời xám
hối chân thành khi nhà thơ tự nhận ra lỗi lầm của mình. Đó là điểm đáng quý, đáng
trọng, là vẻ đẹp ẩn giấu trong bề sâu tâm hồn của mỗi con người mà nhà thơ ND đã
phát hiện ra, tuy muộn màng nhưng vẫn rất đáng quý.Vầng trăng gợi lên những cái
còn mà con người tưởng như đã mất cái quý giá mà trăng trả lại cho người chính
là tình người - tình người dạt dào

*Luận điểm 4: Bài thơ còn có ý nghĩa nhắc nhở mọi người và gợi sự liên tưởng
xa rộng hơn nhiều.
- Bài thơ ra đời năm 1978, khi đất nước đã đi qua biết bao năm tháng gian lao của
chiến tranh. Người lính bước vào c/s với điều kiện vật chất đầy đủ hơn. Cuộc sống
vật chất đổi thay, nhiều người chìm đắm trong cuộc sống đủ đầy mà quên đi quá
khứ, quên đi những năm tháng gian lao với bao đau thương mất mát, quên đi tình
nghĩa của nhân dân. Vì vậy, bài thơ như một lời nhắc nhở con người hãy sống ân
nghĩa thủy chung với quá khứ, với bạn bè đồng chí nhân dân. Đó chính là chiều
sâu triết lí mà ND gửi gắm trong bài thơ. Bài thơ là lời nhắc nhở mỗi chúng ta hãy
sống theo đạo lí " Uống nước nhớ nguồn".
3. Kết bài: Bài thơ “Ánh trăng” là một lần “giật mình” của Nguyễn Duy về sự vô
tình trước thiên nhiên, vô tình với những kỉ niệm nghĩa tình của một thời đã qua.


Bài thơ khép lại nhưng đã để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng người đọc. Nguyễn
Duy - một phong cách rất giản dị nhưng mang triết lí sâu xa. Nó gợi ra trong lòng
chúng ta nhiều suy ngẫm sâu sắc về cách sống, cách làm người “uống nước nhớ
nguồn” ân nghĩa thuỷ chung cùng quá khứ.