Thiết kế KHO LẠNH BẢO QUẢN SẢN PHẨM

CHƯƠNG 1 : TỔNG QUAN VỀ KHO LẠNH BẢO
QUẢN SẢN PHẨM

1.1 Kho lạnh bảo quản sản phẩm.
Kho lạnh bảo quản là kho được sử dụng để bảo quản các loại thực phẩm ,
nông sản, rau quả , các sản phẩm của công nghiệp hóa chất , công nghiệp
thực phẩm , công nghiệp nhẹ ,……
Hiện nay kho lạnh được sử dụng rất rộng rãi trong công nghiệp chế biến thực
phẩm và chiếm một tỷ lệ lớn nhất . Các dạng mặt hàng bảo quản gồm :
•
•
•
•
•
•
•

Kho lạnh bảo quản thực phẩm chế biến như : thịt , hải sản , đồ hộp...
Bảo quản các sản phẩm y tế , dược liệu , bảo quản thuốc.
Kho bảo quản sữa .
Kho bảo quản và lên men bia.
Kho bảo quản nông sản thực phẩm hoa quả.
Trong lĩnh vực công nghiệp.
Bảo quản các sản phẩm khác.

Về thiết kế kho lạnh phải đảm bảo một số yêu cầu sau :
• Cần phải tiêu chuẩn hóa các kho lạnh .
• Cần phải đáp ứng các yêu cầu khắt khe của sản phẩm suất khẩu .
• Cần có khả năng cơ giới hóa cao trong các khâu bốc dỡ sắp xếp
hàng
• Có giá trị kinh tế : vốn đầu tư nhỏ , có thể sử dụng máy và thết bị

trong nước …
Với những yêu cầu nhiều khi mâu thuẫn nhau như trên ta phải đưa ra
những phương pháp thiết kế với hoàn cảnh Việt Nam .

1.2 Phân loại kho lạnh bảo quản
Có nhiều khiểu kho bảo quản dựa trên căn cứ và phân loại khác nhau :
a . Theo công dụng :
Người ta có thể phân loại các kho lạnh như sau :
1


• Kho lạnh sơ bộ : Dùng làm lạnh sơ bộ hay bảo quản tạm thời các
sản phẩm tại các nhà máy chế biến trươc khi chuyến sang một
khâu chế biến khác .
• Kho chế biến : Được sử dụng trong các nhà máy chế biến và bảo
quản thực phẩm
( nhà máy đồ hộp , nhà máy sữa , nhà máy
chế biến thủy hải sản , nhà máy xuất khẩu thịt , . . . ) . Các kho
lạnh thường có dung tích lớn , cẩn phải trang bị hệ thống có công
suất lạnh lớn . Phụ tải của kho lạnh luôn phải thay đổi do phải
suất nhập hàng thường xuyên .
• Kho lạnh phân phối , trung chuyển : Dùng điều hòa cung cấp thực
phẩm cho các khu dân cư , thành phố và dự trữ lâu dài . Kho lạnh
phân phối thường có dung tích lớn , dự trữ được nhiều mặt hàng
và có ý nghĩa rất lớn đối với cuộc sống sinh hoạt của cả một cộng
đồng .
• Kho thương nghiệp: Kho lạnh bảo quản các mặt hàng thực phẩm
của hệ thống thương nhiệp . Kho dùng bảo quản tạm thời các
mặt hàng của doanh nghiệp đang được bày bán trên thị trường .
• Kho vận tải ( trên tàu thủy , tàu hỏa , ô tô ) : Đặc điểm của kho là

dung tích lớn , hàng bảo quản mang tính tạm thời để vận chuyển
từ nơi này đến nơi khác .
• Khosinh hoạt : Đây là kho rất nhỏ được dùng trong các hộ gia đình
, khách sạn , nhà hàng dùng bảo quản một lượng hàng nhỏ .
• Kho thương nghiệp: Kho lạnh bảo quản các mặt hàng thực phẩm
của hệ thống thương nghiệp. Kho dùng bảo quản tạm thời các
mặt hàng đang được doanh nghiệp bán trên thị trường.
b . Theo nhiệt độ :
Ngươi ta có thể chia ra :
• Kho bảo quản lạnh : Nhiệt độ bảo quản nằm trong khoảng - 20C
đến -50C . Đối với một số rau quả ở vùng nhiệt đới cân bảo quản ở
2


nhiệt độ cao hơn ( đối vơi chuối >10 0C , đối với chanh > 40C ) . Nội
dung các mặt hàng chủ yếu là rau quả và các mặt hàng nông sản .
• Kho bảo quản đông : Kho bảo quản được sử dụng để bảo quản
các mặt hàng đã qua cấp đong . Đó là sản phẩm có nguồn gốc từ
động vật .Nhiệt độ bảo quản phụ thuộc vào thời gian , loại thực
phẩm bảo quản . Tuy nhiên nhiệt độ tối thiểu bảo quản cũng phải
-180C để các vi sinh vật không thể phát triển làm hư hại sản phẩm
trong qúa trình bảo quản .
• Kho đa năng : nhiệt độ bảo quản là -120 C , buồng bảo quản đa
năng thường được thiêt kế ở -120 C nhưng khi cần bảo quản lạnh
có thể đưa lên nhiệt độ bảo quản 0 0C hoặc khi cần bảo quản đông
có thể đưa nhiệt độ xuống -18 0C tùy theo yêu cầu công nghệ . Khi
cần có thể sử dụng buồng đa năng để gia lạnh sản phẩm . Dàn đa
năng thường được trang bị dàn quạt nhưng cũng có thể trang bị
dàn tường hoặc dàn trần đối lưu không khí tự nhiên .
• Kho gia lạnh : Được dùng làm lạnh sản phẩm từ nhiệt độ môi

trường xuống nhiệt độ bảo quản lạnh hoặc để gia lạnh sơ bộ cho
những sản phẩm lạnh đông trong phương pháp kết đông 2 pha .
Tùy theo yêu cầu quy trình công nghệ gia lạnh nhiệt độ buồng có
thể xuống -50C và có thể nâng lên vài độ trên nhiệ độ đóng băng
của sản phẩm được gia lạnh . Bồng gia lạnh thường được trang bị
dàn quạt để tăng tốc độ gia lạnh cho sản phẩm .
• Kho bảo quản nước đá : Nhiệt độ tối thểu -40C .
c . Theo dung tích chứa :
Kích thước kho lạnh phụ thuộc chủ yếu vào dung tích chứa hàng của nó . Do
đặc điểm về khả năng chất tải cho mỗi loại thực phẩm khác nhau nên thường
quy ra tấn thịt khả năng chứa 50 ,100 , 200 , 300 , …. tấn thịt .
d . Đặc điểm cách nhiệt :
Người ta chia ra :
•Kho xây : Là kho mà kết cấu là kiến trúc xây dựng và bên ngoài người ta
bọc thép cách nhiệt . Kho xây chiếm diện tích lớn , giá thành tương đối
cao , không đẹp , khó tháo dỡ và di chuyển . Mặt khác về mặt thẩm mỹ và
3


vệ sinh kho xây dựng không đảm bảo tốt . Vì vậy hiện nay người ta ít sử
dụng kho xây dựng để bảo quản thực phẩm .
•Kho panel : Được lắp ghép từ các tấm panel tền chế từ poliuretan và
được lắp ghép với nhau bằng các móc khóa cam locking va mộng âm
dương . Kho panel có hình thức đẹp , gọn và giá thành tương đối rẻ , rất
tiện lợi khi lắp đặt tháo dỡ và bảo quản các mặt hàng thực phẩm , nông
sản , thuốc men , dược liệu , … Hiện nay nhiều doanh nghiệp nước ta đã
sản xuất ra các tấm cách nhiệt panel đạt tiêu chuẩn cao . Vì thế hầu hết
các xí nghiệp công nghiệp thực phẩm đều sử dụng kho panel để bảo quản
hàng hóa .

CHƯƠNG 2 : VẼ CHU TRÌNH LẠNH : Chu trình quá
lạnh và quá nhiệt.
Chu trình quá lạnh và quá nhiệt là chu trình có nhiệt độ lỏng vào van tiết
lưu nhỏ hơn nhiệt độ ngưng tụ (nằm trong vùng lỏng quá lạnh) và hơi hút về
máy nén lớn hơn nhiệt độ bay hơi (nằm trong vùng quá nhiệt).

Chú thích:
BH – thiết bị bay hơi , QL – thiết bị quá lạnh lỏng
MN – máy nén , TL – thiết bị tiết lưu
4


NT – thiết bị ngưng tụ C – đầu cảm nhiệt của van tiết lưu nhiệt

1-2: nén đoạn nhiệt
2-3: ngưng tụ đẳng áp
3-3’: quá lạnh lỏng ngưng trong QL ở pk = const
3’-4: tiết lưu
4-1’: bốc hơi đẳng áp
1’-1: quá hơi nhiệt trước khi vào MN ở po= const

CHƯƠNG 3: TÍNH CHỌN MÁY NÉN , ĐỘNG CƠ
ĐIỆN CHO HỆ THỐNG LẠNH.

3.1:Chọn máy nén
Qua nội dung mà đề bài cho, ta xác định được nhiệt tải của máy nén Q 0 =
100 kW. Đây chính là năng suất lạnh mà máy nén cần phải đạt được để
bảo đảm duy trì được nhiệt kho lạnh ở điều kiện thiết kế.
Với chế độ làm việc như sau:
+ Môi chất lạnh là R22

+Nhiệt độ bay hơi bay hơi t0= - 20 oC
a.Nhiệt độ bốc hơi: t0= - 20 oC
b.Nhiệt độ ngưng tụ
Khi dùng nước làm mát bình ngưng ống vỏ ta chọn tk =5 oC
tk = tw2 + tk + 5 oC
5


Nhiệt độ nước làm mát vào bình ngưng t’ n khi nước thực hiện vòng tuần
hoàn kín có tháp làm mát.
tw2 = tw1 + (2 ÷ 6) oC = tw1 +4 oC.
Nhiệt độ nước làm mát vào bình ngưng t’n khi nước thực hiện vòng tuần
hoàn kín có tháp mát.
tw1 = tw+ (3 ÷ 5) oC = tw +3 oC
Khi kho lạnh đặt tại Hà Nội , nhiệt độ trung bình về mùa hè tại Hà Nội là
33 oC và độ ẩm là 83 % .Từ đó với đồ thị I-d ta tìm được nhiệt kế ướt là
tw=30 oC.
Vậy ta có:
tw1 = tw + 3 = 30 + 3 = 33 oC
tw2 = tw1 +4 = 33 + 4 = 37 oC
tk = tw2 +5 = 37 + 5 = 42 oC
c.Nhiệt độ quá lạnh: tql
Với R22 theo đề bài ta có :
tql = tw1 + ( 3÷5) oC = tw1 + 4 oC
tql = 33 + 4 = 37 oC
Việc quá lạnh sẽ thực hiện ngay trong bình ngưng ống vỏ ( không làm bình
quá lạnh)
d.Nhiệt độ quá nhiệt: tqn
tqn = t0 + ( 5 ÷ 15 oC) = to + 10 = -20 + 10 = -10 oC
Từ đó ta tra bảng hơi bão hòa R22 ở đồ thị lgp-I : ta có bảng thông số sau:

Thông số

t
C

p
bar

h
kj/kg

v
m /kg

-10
-20
84
37

2,45
2,45
16,09
16,09

705
697
756
548

0,1

o

Điểm nút
1
1’
2
3’

6

3


3
4

42
-20

16,09
2,45

552
548

Tỉ số nén π :
16,09

π = = 2,45 = 6,57

Tỉ số nén π = 6,57 chấp nhận được vì tỉ số nén lớn nhất có thể π = 10.
Lượng môi chất R22:
G===

100
= 0,671 (kg/s)
697 − 548

Thể tích hút thực tế:
Vtt = v1.G = 0,1.0,671 = 0,0671 (m3/s)
Thể tích hành trình pittong ( hút lí thuyết ):
Vh = với hệ số cấp

là

= 0,93 - 0,06(π-1) = 0,93 - 0,06(6,57-1) = 0,596
0,0671

=> Vh = 0,596 = 0,1126 m3/s = 405,36 m3/h.
Khi chọn máy nén của hãng MYCOM có thể tích hành trình pittong là V hMN =
193,9(m3/h).
Vậy máy nén tính được là:
406,36

n= = 193,9 =2,1
=>nc = 2.

3.2 Động cơ điện cho hệ thống lạnh.
Công nén đoạn nhiệt :
Ns = G(i2 - i1) = 0,0671( 756 - 705 ) = 3,422 kW

7


Hiệu suất toàn bộ của máy nén:
η = ηi .ηe.ηtđ.ηđc
 Hiệu suất chỉ thị ηi : Với môi chất là R22 ,theo công thức Levin thì ηi =
w



+ bto = To + bto = 0,803 + 0,0025.(-20) =0,753.
Tk

 Hiệu suất hiệu dụng ηe: ta có π = 6,57 cho máy nén sử dụng môi
chất R22, ta tra đồ thị được ηe = 0,74.
 Hiệu suất truyền động ηtđ : Vì máy nén hở nên có hiệu suất truyền
động , chọn truyền động ηtđ = 0,95.
Hiệu suất động cơ điện ηđc : Hiệu suất lắp đặt thường lớn hơn hiệu suất
truyền động khoảng 10% nên ta có : ηđc = 10% . 0,95 + 0,95 = 1,045 Vậy
ta có hiệu suất toàn bộ :

η = 0,753. 0,74. 0,95. 1,045 = 0,553
Công suất tiêu thụ điện năng :
3,422

Nđ = = 0,553 = 6,188 kw
Công suất điện lắp đặt máy nén :
6,188

Ntđ = = 2,1 .2 = 5,89 kw

Hệ số an toàn khi máy nén hoạt động :
5,89

Nn = = 6,188 = 0,952.

CHƯƠNG 4: TÍNH CHỌN CÁC THIẾT BỊ PHỤ.

1.Thiết bị ngưng tụ.
Thiết bị ngưng tụ trong hệ thống lạnh là các thiết bị trao đổi nhiệt bề
mặt, trong đó môi chất lạnh có áp suất cao, nhiệt độ cao sau máy nén
được làm bằng không khí ,nước hay chất lỏng nhiệt độ thấp khác để
8


ngưng tụ lỏng. Quá trình ngưng tụ luôn kèm theo hiện tượng tỏa nhiệt,
hay nói cách khác nếu không được làm mát lien tục thì quá trình ngưng
tụ sẽ dừng lại, mục đích biến hơi môi chất lạnh thành lỏng cũng không
thực hiện được . Mặt khác trong thiết bị ngưng tụ nếu áp suất của môi
chất lạnh không thay đổi thì nhiệt độ ngưng tụ sẽ giữ không đổi.
Chế độ làm việc của thiết bị ngưng tụ trong hệ thống lạnh cũng có
ảnh hưởng rất lớn tới sự làm việc và đặc tính năng lượng của toàn thể
hệ thống. Do bề mặt trao đổi nhiệt của thiết bị không thể quá lớn nên
nhiệt độ ngưng tụ tk trong máy phải cao hơn nhiệt độ môi trường xung
quanh . Chính trị số độ chênh lệch nhiệt độ này đã gây nên độ không
thuận nghịch bên ngoài và dẫn tới tổn thất năng lượng .
Như vậy xuất hiện bài toán tối ưu về kinh tế - kỹ thuật trong việc lựa
chọn thiết bị ngưng tụ. Khi tăng trị số độ chênh lệch nhiệt độ thì tổn thất
năng lượng và chi phí vận hành tăng nhưng bề mặt của thiết bị ngưng
tụ lại giảm đi , kết quả vốn đầu tư sẽ giảm . Ngược lại nếu chọn thiết bị
ngưng tụ với độ chênh lệch nhiệt độ nhỏ thì tổn thất năng lượng nhỏ ,

chi phí vận hành giảm nhưng thiết bị lại lớn dẫn đến vốn đầu tư ban đầu
tăng.
Quá trình ngưng tụ môi chất ammoniac là quá trình ngưng màng , do
vậy việc xác định cường độ trao đổi nhiệt phải tính tới nhiệt trở của
màng chất ngưng. Để tăng lên cường trao đổi nhiệt khi ngưng tụ ta phải
tìm cách tạo ra dòng chảy rối,phá vỡ và tách màng chất ngưng khỏi bề
mặt đổi nhiệt . Vì vậy việc áp dụng các biện pháp để giảm bớt tổn thất ở
thiết bị ngưng tụ sẽ đem lại hiệu quả kinh tế cao cho toàn hệ thống.
a.Chọn thiết bị ngưng tụ.
Chọn thiết bị ống chum nằm ngang có nước làm mát tuần hoàn. Bởi vì
loại thiết bị này có phụ tải nhiệt độ khoảng 4500÷5500 W/m 2 nên nó ít
tiêu hao kim loại, thiết bị gọn nhẹ, chắc chắn
.
b.Mục đích của thiết bị ngưng tụ.
Thiết bị ngưng tụ dung để ngưng hơi nén từ máy nén thành lỏng cao áp
trước khi qua van tiết lưu vào dàn bay hơi.
9


c.Cấu tạo.

Cấu tạo bình ngưng ống chùm nằm ngang
1. nắp bình
2. ống xả khí không ngưng
3. ống cân bằng
4. ống trao đổi nhiệt
5. ống ga vào
6. ống lắp van an toàn
7. ống lắp áp kế
8. ống xả hơi của nước

9. ống nước ra
10. ống nước vào
11. ống xả cặn
12. ống lỏng về bình chứa
d.Nguyên lý làm việc.
Gas từ máy nén được đưa vào bình từ hai nhánh ở hai đầu bình và bao phủ
lên không gian giữa cấc ống trao đổi nhiệt và thân bình . Bên trong bình gas
quá nhiệt trao đổi nhiệt với nước lạnh chuyển động bên trong các ống trao
đổi nhiệt và ngưng tụ lại thành lỏng . Lỏng ngưng tụ bao nhiêu lập tức cháy
ngay về bình chứa đặt bên dưới bình ngưng . Một số hệ thống không có
bình chứa cao áp mà sử dụng một phần bình ngưng àm bình chứa . Trong
10


trường hợp này người ta không bố trí các các ống trao đổi nhiệt phần dưới
của bình . Để lỏng ngưng tụ chảy thuận lợi phải có ống cân bằng nối phần
hơi bình ngưng với bình chứa cao áp .
e.Tính chọn thiết bị ngưng tụ
-Phụ tải nhiệt của thiết bị ngưng tụ :
Qk =
_Nhiệt độ nước vào: tw1=360C
_Nhiệt độ nước ra: tw2=410C
_Nhiệt độ ngưng tụ: tk=430C
_Hiệu nhiệt độ :
=tk – tw1=43-36=70C

max

min

=tk –tw2 =43-41=20C

Ta chọn k = 900 W/m2K
-Diện tích bề mặt truyền nhiệt F:

Fk=F =

=

=19,7 m2

-Lượng nước tiêu tốn làm mát bình ngưng

Vn=
Với:
C: Nhiệt dung riêng của nước C = 4.19 kJ/kg.K
Khối lượng riêng của nước

11

m3


: Độ tăng nhiệt độ trong thiết bị ngưng tụ
= tw2 – tw1 = 41 – 36 =50C

=>Vn=

=0.03 m3/s

2.Thiết bị bay hơi.
Thiết bị bay hơi có nhiệm hóa hơi gas bão hòa ẩm sau tiết lưu đồng thời làm
lạnh môi trường cần làm lạnh . Như vậy cùng với thiết bị ngưng tụ, máy nén
, thiết bị tiết lưu thì thiết bị bay hơi là một trong những bộ phận quan trọng
không thể thiếu trong hệ thống lạnh. Quá trình làm việc của thiết bị bay hơi
ảnh hưởng tới thời gian và hiệu quả làm lạnh. Vì vậy dù hệ thống trang bị
tốt đến đâu nhưng thiết bị bay hơi làm việc kém hiệu quả thì tất cả trở nên
vô ích. Do đó cần chọn thiết bị bay hơi phù hợp cho hệ thống , có diện tích
phù hợp với diện tích yêu cầu.
a.Chọn thiết bị bay hơi
Chọn thiết bị bay hơi kiểu dàn lạnh không khí đối lưu cưỡng bức. Vì nó
được sử dụng để làm lạnh trực tiếp không khí mà không cần phải làm lạnh
gián tiếp qua các chất tải lạnh. Hơn nữa loại này dễ vệ sinh và tránh được
hiện tượng nứt ống do chất lỏng đóng băng.
b.Mục đích của thiết bị bay hơi
Dùng để tải nhiệt từ đối tượng cần làm lạnh ra ngoài.
c. Cấu tạo

12


1. Đường lỏng tiết lưu vào dàn
2. Đường hơi môi chất ra khỏi dàn
3. Các ống góp
4. Đường xả dầu
5. Quạt
6. Ống thép trao đổi nhiệt
d.Nguyên lý làm việc.
Lỏng môi chất tiết lưu vào dàn theo ống góp dưới ngập một phần dàn bay
hơi nhận nhiệt của chất khí chuyển động đối lưu cưỡng bức qua dàn, hóa

hơi rồi theo ống góp trên ra ngoài.
e.Tính chọn thiết bị bay hơi
Ta có Q0=200kW
Diện tích bề mặt trao đổi nhiệt của dàn được xác định theo công thức:

Với k:Hệ số truyền nhiệt của dàn quạt phụ thuộc vào nhiệt độ sôi của
môi chất NH3
t0 =10 C . Ta có k = 12,56 W/m2K
0

: hiệu nhiệt độ trung bình logarit

13


⇨

= 6 0C

⇨Diện tích bề mặt trao đổi nhiệt của dàn lạnh:
F I=

=

=2,65m2

3. Bình trung gian.
Công dụng chính của thiết bị làm mát trung gian là làm mát tung gian các cấp
nén trong hệ thống lạnh máy nến nhiều cấp .Ở đây ta sử dụng thiết bị làm mát
trung gian là bình trung gian đặt đứng có ống xoắn ruột gà .Bình trung gian có

ống xoắn ruột gà ngoài việc sử dụng để làm mát trung gian , bình còn có thể sử
dụng để :
• Tách dầu cho dòng gas đầu đẩy máy nén cấp 1.
• Tách lỏng cho gas hút về máy nén cấp 2.
• Quá lạnh cho lỏng trước khi tiết lưu vào dàn lạnh nhằm giảm tổn thất
tiết lưu.
a.Mục đích
Mục đích của bình trung gian là để làm mát trung gian hoàn toàn hơi trung áp
giữa các cấp nén trong hệ thống lạnh nhiều cấp, đồng thời tách lỏng , tách dầu
ra khỏi hơi trung áp và quá lạnh lỏng trước khi tiết lưu.

14


1. Hơi hút về máy nén áp cao
2. Hơi từ đầu đẩy máy nén hạ áp đến
3. Tiết lưu vào
4. Cách nhiệt
5. Nón chắn
6. Lỏng ra
7. Ống xoắn ruột gà
8. Lỏng vào
9. Hồi lỏng
10.Xả đấy hồi đầu
11.Chân bình
12.Tấm ba
13.Thanh đỡ
14.Ống góp lẫn van phao
15.Ống lắp van AT áp kế
c. Hoạt động :

Gas từ máy nén cấp 1 đến bình được dẫn sục vào khối lỏng có nhiệt độ thấp
và trao đổi nhiệt một cách nhanh chóng . Phần cuối ống đẩy 2 , người ta
khoan nhiều lỗ nhỏ để hơi sục ra xung quanh đều hơn . Phía trên thân bình có
các nón chắn có tác dụng chắn không cho lỏng hút lên trên để tránh hiện
tượng hút lỏng về của máy nén tầm cao . Dòng lỏng tiết lưu hòa trộn với hơi
quá nhiệt cuối quá trình nén tầm thấp , trước khi đưa vào bình . Ống hơi hút
về máy nén cấp 2 được bố trí nằm trên các nón chắn . Bình trung gian được
bọc cách nhiệt , bên ngoài cùng bọc lớp tôn bảo vệ.
d. Tính toán
- Đường kính trong bình trung gian

Di =
Trong đó V:lưu lượng thể tích trong bình, bằng lưu lượng hút của cấp nén cao
áp.
V = Gca . v3 = 0,041 . 0,36 = 0,015 m3/s

15


:tốc độ gas trong bình chọn

=>: Di =

=

= 0,6 m/s

= 0,1785 m

4.Tính chọn tháp giải nhiệt.

Nhiệm vụ của tháp giải nhiệt là thải toàn bộ lượng nhiệt do môi chất
lạnh ngưng tụ tỏa ra. Lượng nhiệt này được thải ra môi trường nhờ chất
tải nhiệt trung gian là nước. Nước vào bình ngưng có nhiệt độ t w1,nhận
nhiệt ngưng tụ tăng lên khoảng 50C, ra khỏi bình ngưng có nhiệt độ t w2.
Nước sau khi ra khỏi bình ngưng được đưa sang tháp giải nhiệt và phun
thành các giọt nhỏ.Nước nóng chảy theo khối đệm xuống trao đổi nhiệt
và chất với không khí đi ngược dòng từ dưới lên trên nhờ quạt gió
cưỡng bức .Quá trình trao đổi nhiệt và chất chủ yếu là quá trình bay hơi
một phần nước và không khí.Nhiệt độ nước giảm 5 0C và xuống nhiệt độ
ban đầu tw1.
Tháp được làm bằng vật liệu nhựa composit khá bền , nhẹ và thuận lợi
lắp đặt. Bên trong có các khối nhựa có tác dụng làm tơi nước, tăng diện
tích và thời gian tiếp xúc . Nước nóng được bơm tưới từ trên xuống ,
trong quá trình phun , ống phun quay quanh trục và tưới đều trên các
khối nhựa . Không khí được quạt hút từ dưới lên và trao đổi nhiệt cưỡng
bức với nước. Quạt được đặt ở phía trên của tháp giải nhiệt . Phía dưới
thân tháp có các tấm lưới có tác dụng ngăn không cho rác bên ngoài rơi
vào bên trong bể nước của tháp và có thể tháo ra để vệ sinh đáy tháp.
Thân tháp được lắp ghép từ các tấm rời, vị trí lắp ghép tạo thành gân
làm cho thân tháp vững chắc hơn.
Ống nước vào tháp bao gồm : ống nước nóng vào , ống bơm nước đi,
ống xả tràn , ống xả đáy và ống cấp nước bổ sung.
a. Mục đích
Để giải nhiệt cho nước làm mát thiết bị ngưng tụ và máy nén.
b.Nguyên lý làm việc
Nước nóng từ thiết bị ngưng tụ đi vào tháp và được tưới đều trên toàn
bộ diện tích tháp nhờ ống tưới nước 3 . Sau đó nước làm tơi nhờ bộ
phận làm tơi nước 4 nhả nhiệt cho gió chuyển động cưỡng bức từ dưới
16

lên , nguội về trở lại nhiệt độ ban đầu chảy xuống máng và được bơm
trở lại thiết bị ngưng tụ.
Lượng nước hao hụt do cuốn theo gió và một phần nước bốc hơi được
bổ sung qua đường van phao 5.
c.Cấu tạo

1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.

Quạt hút
Bộ phận tách nước
Dàn tưới nước
Bộ phận làm tơi nước
Vỏ bảo vệ
Máng chứa nước
Phao cấp nước bổ sung
Đường dẫn nước

5.Bình tách lỏng.
a. Mục đích
Tách các giọt lỏng khỏi luồng hơi từ dàn bay hơi hút về máy nén tránh
hiện tượng thủy kích làm hỏng máy nén .
b. Cấu tạo

• Bình tách lỏng kiểu ướt
17


•

Bình tác lỏng kiểu khô

1. Hơi vào từ dàn bay hơi
2. Áp kế
3. Đường ra hơi hạ áp
4,5. Nón chắn
7. Cụm van phao và ống thủy tối
8. Đường lỏng tiết lưu vào bình.
c. Nguyên lý làm việc
Lỏng được tách nhờ ba nguyên lý :
Giảm vận tốc của dòng khi đi từ ống nhỏ ra ống to làm lực uán tính
giảm và dưới tác dụng của trọng lực các giọt lỏng nặng rơi xuống.
Do lực ly tâm khi ngoặt dòng các giọt lỏng nặng bị văng ra va đập vào
thành rơi xuống.

18


Do sự mất vận tốc đột ngột khi va đập vào các tấm chắn. Các giọt lỏng
nặng được giữ lại và rơi xuống đáy bình.
6. Bình tách dầu.
a. Mục đích
Để tránh dầu bám bẩn bề mặt trao đổi nhiệt của các thiết ị trao đổi
nhiệt( thiết bị ngưng tụ, bay hơi….) làm giảm hiệu quả trao đổi nhiệt . Vị trí

của bình tách dầu : đặt sau máy nén và trước bình ngưng tụ.
b. Cấu tạo
Có 2 loại :
• Bình tách dầu kiểu ướt
• Bình tách dầu kiểu khô

1. Hơi vào từ đầu đẩy máy nén
2. Van an toàn
3. Đường ra hơi cao áp
19


4,5. Nón chắn
6. Phao
7. Đường xả dầu
c. Nguyên lý làm việc:
Dầu được tách nhờ 3 nguyên nhân :
Giảm vận tốc của dòng khi đi từ ống nhỏ ra ống to làm lực quán tính
giảm và dưới tác dụng của trọng lực các hạt dầu nặng rơi xuống.
Do lực ly tâm khi ngoặt dòng các hạt dầu nặng bị văng ra va đập vào
thành bình rơi xuống .
Do sự mất vận tốc đột ngột khi va đập vào các tấm chắn. Các hạt dầu
nặng giữ lại và rơi xuống đáy bình.

CHƯƠNG 5 : QUY TRÌNH VẬN HÀNH , BẢO
DƯỠNG , SỬA CHỮA.

1.Quy trình vận hành.
1.1) Chuẩn bị vận hành.
Kiểm tra điện áp nguồn được sai lệch so với định mức 5%: 360V< U

<400V.
Kiểm tra bên ngoài máy nén và các thiết bị chuyển động xem có vật gi gây
trở ngại sự làm việc bình thường của thiết bị không.
Kiểm tra chất lượng và số lượng dầu trong máy nén . Mức dầu thường phải
chiếm 2/3 mắt kính quan sát . Mức dầu quá lớn và quá bé đều không tốt.
Kiểm tra mức nước trong các bể chứa nước , trong tháp giải nhiệt , trong bể
dàn ngưng đồng thời kiểm tra chất lượng nước xem có đảmk bảo yêu cầu kỹ
thuật không. Nếu không đảm bảo phai bỏ và bổ sung nước mới , sạch hơn.
Kiểm tra các thiết bị đo lường , điều khiển và bảo vệ hệ thống.

20


Kiểm tra hệ thống điện trong tủ điện, đảm bảo trong tình trạng hoạt động
tốt.
Kiểm tra tình trạng đóng mở của các van :
+) Các van thường đóng : van xả đáy các bình , van nạp môi chất , van bypass, van xả khí không ngưng , van thu hồi dầu hoặc xả vỏ dầu , van điều
hòa các hệ thống , van xả khí . Riêng va chặn đường hút khi dừng máy
thường phải đóng và khi khởi động thì mở từ từ.
+) Tất cả các van còn lại đều ử trạng thái mở . Đặc biệt chú ý van đầu đẩy
máy nén , van chặn của các thiết bị đo lường và bảo vệ phải luôn mở.
+) Các van điều chỉnh : van tiết lưu tự động , rơle nhiệt , rơle áp suất,…. Chỉ
có người có trách nhiệm mới được mở và điều chỉnh .
1.2) Vận hành.
Hệ thống lạnh được thiết kế có hai chế độ vận hành : chế độ vận hành tự
động (AUTO) và chế độ vận hành bằng tay (MANUAL).
a. Các bước vận hành tự động AUTO
• Bật aptomat của tủ điện tự động , aptomat của các thiết bị của hệ
thống cần chạy
• Bật các công tắc chạy các thiết bị sang vị trí AUTO.

• Nhấn nút START cho hệ thống hoạt động. Khi đó các thiết bị sẽ hoạt
động trình tự nhất định.
• Từ từ mở van chặn hút của máy nén . Nếu mở nhanh có thể gây ra
ngập lỏng mặt khác khi mở khi mở quá lớn dòng điện động cơ cao sẽ
quá dòng, không tốt.
• Lắng nghe tiếng nổ của máy nếu có tiếng gõ bất thường kèm sương
bám nhiều ở đầu hút thì dừng máy ngay .
• Theo dõi dòng điện máy nén. Dòng điện không được quá lớn so với
quy định . Nếu dòng điện quá lớn thì đóng van chặn hút lại và thực
hiện giảm tải bằng tay.
• Quan sát tình trạng bám tuyết trên thân máy nén . Tuyết không được
bám trên phần thân máy quá nhiều . Nếu lớn quá thì đóng van chặn
hút lại và tiếp tục theo dõi.

21


• Tiếp tục mở van chặn hút cho đến khi mở hoàn toàn nhưng dòng
điện máy nén không lớn quá quy định , tuyết bám trên thân máy
không nhiều thì quá trình khởi động đã xong.
• Bật công tắc cấp dịch cho dàn lạnh , bình trung gian.
• Kiểm tra áp suất hệ thống :
+) Áp suất ngưng tụ :
Với NH3 : Pk<16,5 kg/cm2 (tk<400C)
+) Áp suất dầu :
Pd=Ph + ( 2

3 ) kg/cm2.

• Ghi lại toàn bộ các thông số hoạt động của hệ thống . Cứ 30 phút ghi

lại một lần . Các số hiệu bao gồm : điện áp nguồn , dòng điện các thiết
bị , nhiệt độ đầu đẩy , đầu hút và nhiệt độ ở tất cả các thiết bị , buồng
lạnh, áp suất đầu đẩy , đầu hút , áp suất trung gian , áp suất dầu , áp
suất nước.
• So sánh , đánh giá các số liệu với các thông số vận hành.
b. Các bước vận hành bằng tay (MANUAL)
• Bật aptomat tổng của tụ điện động lực , aptomat của tất cả các thiết
bị của hệ thống cần chạy.
• Bật các công tắc để chạy các thiết bị như bơm , quạt giải nhiệt , quạt
dàn lạnh , tháp giải nhiệt ,. . . sang vị trí MANUAL . Tất cả các thiết bị
này sẽ được chạy trước .
• Bật công tắc giảm tải máy nén sang MANUAL để giảm trước khi chạy
máy.
• Bấm nút START cho máy hoạt động.
• Mở từ từ van chặn hút và quan sát dòng điện máy nén nằm trong giới
hạn cho phép.
• Bật công tắc cấp dịch dàn lạnh , bình trung gian , đồng thời quan sát
và theo dõi cac thông số như ở chế độ AUTO.
• Sau khi đã mở hoàn toàn van chặn hút nhưng các thông số như dòng
điện , áp suất hút, độ bám tuyết bình thường thì tiến hành ghi lại các
thông số vận hành , cứ 30 phút ghi một lần.
1.3) Dừng máy
a.Dừng máy bình thường.
22


Hệ thống đang hoạt động ở chế độ tự động:

• Tắt tất cả các công tắc cấp dịch cho dàn lạnh , bình trung gian .
• Khi áp suất Ph< 50cmHg thì nhấn nút STOP để dừng máy hoặc đợi cho

rơle áp suất thấp LP tác động dừng máy.
• Đóng va chặn nút máy nén.
• Sau khi máy đã dừng hoạt động có thể bơm giải nhiệt hoặc quạt dàn
ngưng chạy thêm 5 phút để giải hết nhiệt cho dàn ngưng bằng cách
bật công tắc chạy bơm, quạt sang vị trí MANUAL.
• Ngắt aptomat của các thiết bị.
• Đóng cửa tủ điện.
Hệ thống đang hoạt động ở chế độ bằng tay :
•
•
•
•
•
•

Tắt tất cả các công tắc cấp dịch cho dàn lạnh , bình trung gian .
Khi áp suất Ph< 50 cmHg thì ấn nút STOP để dừng máy.
Bật công tắc chạy bơm , quạt sang vị trí OFF để dừng chạy các thiết bị
này.
Đóng van chặn hút.
Ngắt các aptomat của các thiết bị .
Đóng cửa tủ điện.

b.Dừng máy sự cố .
*)Khi sự cố khẩn cấp cần tiến hành ngay lập tức :
•
•
•
•

Nhấn nút STOP để dừng máy .
Tắt aptomat tổng của tủ điện.
Đóng van chặn hút
Nhanh chóng tìm hiểu và khắc phục sự cố.

Cần lưu ý:
 Nếu sự cố rò rỉ NH3 thì phải sử dụng mặt nạ phòng độc để xử lý sự cố.
 Các sự cố áp suất xảy ra , sau khi xử lý xong , muốn phục hồi để chạy lại
cần nhấn nút RESET trên tủ điện.

23


 Trường hợp sự cố ngập lỏng thì không được chạy lại ngay. Có thể sử
dụng máy khác để hút kiệt môi chất trong máy ngập lỏng rồi mới chạy lại
tiếp.
1.4)Sự cố ngập lỏng
a) Ngập lỏng
Ngập lỏng là hiện tượng hút dịch lỏng về máy nén. Do ở trạng thái lỏng
không thể nén được nên nếu máy nén hút lỏng vào xilanh thì khi nén
máy nén sẽ bị hỏng, như gẫy tay quay, vỡ xi lanh,…
Nguyên nhân của ngập lỏng là do:
– Phụ tải quá lớn, quá trình sôi ở dàn lạnh mãnh liệt và hơi cuốn lỏng của
máy nén.
– Van tiết lưu mờ quá lớn hoặc không phù hợp.
– Khi mới khởi động, do có lỏng nằm sẵn trên ống hút hoặc trong dàn
lạnh.
– Van phao khống chế mức dịch bình trung gian hỏng nên dịch tràn về
máy nén.
– Môi chất không bay hơi ở dàn lạnh được: Do bám tuyết nhiều ở dàn

lạnh, nhiệt độ buồng lạnh thấp, quạt dàn lạnh hỏng…
b) Xử lý ngập lỏng.
*) Ngập lỏng nhẹ:
Tắt cấp dịch dàn lạnh và kiểm tra tình trạng ngập lỏng, đồng thời kiểm tra
nguyên nhân gây ngập lỏng. Khi biết được nguyên nhân phải khắc phục
ngay.
Trong trường hợp nhẹ có thể mở van xả khí tạp cho môi chất bốc hơi ra
sau khi đã làm nóng cacte lên 300C, sau đó có thể vận hành trở lại.
Trường hợp nặng hơn, sương bắt đầu bám ở thân cacte, nhiệt độ đầu
hút thấp nhưng nhiệt độ bơm dầu trên 300C thì áp dụng cách sau:
Tắt van điện từ cấp dịch. Cho máy chạy tiếp tục.

24


Khi áp suất hút đã xuống thấp, mở từ từ van chặn hút rồi quan sát
tình trạng. Qua 30 phút dù đã mở hết van hút nhưng áp suất không
tăng chứng tỏ dịch ở trong dàn lạnh đã bốc hơi hết.
Mở cấp dịch cho dàn lạnh để hệ thống hoạt động lại và quan sát.
*) Ngập lỏng nặng.
Khi quan sát qua kính xem môi chất thấy dịch trong cacte nổi thành tầng
thì đó là lúc ngập nặng lập tức cho máy ngập lỏng dừng và thực hiện các
biện pháp sau:
 Tắt van điện từ cấp dịch.
 Đóng van xả máy ngập lỏng.
 Sử dụng van by-pass giữa các máy nén, dùng máy nén không
ngập lỏng hút hết môi chất trong máy ngập lỏng.
 Khi áp suất xuống thấp làm nóng cacte máy ngập lỏng cho bốc
hết môi chất bên trong.
 Quan sát qua kính xem dầu môi chất lạnh bên trong cacte.

 Rút bỏ dầu trong cacte.
 Nạp dầu mới đã được làm nóng lên 35÷400C.
 Khi đã hoàn toàn mở van xả và cho máy hoạt động lại, theo dõi
và kiểm tra.
2.Bảo dưỡng hệ thống lạnh.
a.Bảo dưỡng máy nén.
Việc bảo dưỡng máy nén là cực kỳ quan trọng đảm bảo cho hệ thống hoạt
động được tốt, bền, hiệu suất làm việc cao nhất, đặc biệt đối với các máy
có công suất lớn.
Máy lạnh dễ xảy ra sự cố ở trong 3 thời kỳ : Thời kỳ ban đầu khi mới
chạy thử và thời kỳ đã xảy ra các hao mòn các chi tiết máy.
Cứ sau 6.000 giờ thì phải đại tu máy một lần. Dù máy ít chạy thì 01 năm
cũng phải đại tu 01 lần.
Các máy dừng lâu ngày , trước khi chạy lại phải tiến hành kiểm tra.
25