Thực trạng rủi ro tín dụng tại ngân hàng Nông nghiệp Phát triển nông thôn Việt Nam Chi nhánh Đông Anh

Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội

Khoa quản lý kinh doanh

MỤC LỤC
MỤC LỤC......................................................................................................................................................1
LỜI NÓI ĐẦU.................................................................................................................................................4
CHƯƠNG 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ RỦI RO TÍN DỤNG CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI...................6
1.1.Khái niệm rủi ro tín dụng....................................................................................................................6
1.2.Phân loại rủi ro tín dụng.....................................................................................................................7
1.2.1.Rủi ro hệ thống................................................................................................................................7
1.2.1.1.Rủi ro thị trường...........................................................................................................................7
1.2.1.2.Rủi ro lãi suất tín dụng..................................................................................................................7
1.2.1.2.1.Rủi ro xác định lãi suất...............................................................................................................8
1.2.1.2..2.Rủi ro đường cong lãi suất........................................................................................................8
1.2.1.2.3.Rủi ro tương quan lãi suất.........................................................................................................8
1.2.2.Rủi ro phi hệ thống..........................................................................................................................8
1.2.2.1.Rủi ro tín dụng do đọng vốn.........................................................................................................9
1.2.2.2.Rủi ro trong hoạt động thu hồi vốn và lãi.....................................................................................9
1.3.Nguyên nhân rủi ro tín dụng ngân hàng.............................................................................................9
1.3.1.Nguyên nhân khách quan................................................................................................................9
1.3.2.Nguyên nhân từ phía khách hàng vay vốn.....................................................................................11
1.3.3.Nguyên nhân từ bản thân ngân hàng............................................................................................12
1.4.Các chỉ tiêu đánh giá rủi ro tín dụng.................................................................................................13
1.4.1.Các chỉ tiêu phản ánh nợ quá hạn.................................................................................................13
1.4.1.1.Chỉ tiêu nợ quá hạn....................................................................................................................13
1.4.1.2.Chỉ tiêu Khách hàng có nợ quá hạn............................................................................................14
1.4.2.Các chỉ tiêu phản ánh nợ xấu.........................................................................................................14
1.4.3.Chỉ tiêu phản ánh tỷ lệ mất vốn.....................................................................................................15
1.5.Các chỉ tiêu trích lập dự phòng và bù đắp rủỉ ro tín dụng.................................................................16
1.5.1.Tỷ lệ trích lập dự phòng rủi ro tín dụng.........................................................................................16

1.5.2.Tỷ lệ xóa nợ...................................................................................................................................17
1.6.Các chỉ tiêu phân tán rủi ro...............................................................................................................17
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP & PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN
- CN ĐÔNG ANH..........................................................................................................................................18

GVHD: Nguyễn Thị Quyên

1

Nhóm 2


Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội

Khoa quản lý kinh doanh

2.1.Chất lượng tín dụng..........................................................................................................................18
2.1.1.Tình hình dư nợ tín dụng...............................................................................................................18
2.1.1.1.Cơ cấu tín dụng theo theo ngành nghề......................................................................................19
2.1.1.2.Cơ cấu cho vay theo tài sản đảm bảo.........................................................................................20
2.1.2.Tình hình nợ quá hạn.....................................................................................................................20
2.1.3.Tình hình nợ xấu............................................................................................................................22
2.1.4.Xóa nợ...........................................................................................................................................25
2.2.Xử lý nợ xấu......................................................................................................................................25
2.3.Nguyên nhân tồn tại rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp & Phát Nông thôn- CN Đông Anh 26
2.3.1.Nguyên nhân chủ quan..................................................................................................................26
2.3.2.Nguyên nhân khách quan..............................................................................................................28
2.4.Các biện pháp hạn chế rủi ro tín dụng mà Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển Nông thôn –CN
Đông Anh đang áp dụng.........................................................................................................................30
2.4.1.Áp dụng quy trình cho vay cụ thể..................................................................................................30

2.4.2.Bảo đảm tiền vay...........................................................................................................................32
2.4.3.Phòng ngừa, phát hiện và hạn chế rủi ro tín dụng.........................................................................32
2.4.4.Đối với công tác xử lý nợ xấu.........................................................................................................33
2.5.Đánh giá chung về thực trạng rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn CN Đông Anh..........................................................................................................................................34
2.5.1.Đánh giá chung..............................................................................................................................34
2.5.2.Hạn chế cần khắc phục..................................................................................................................35
CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP HẠN CHẾ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP& PHÁT TRIỂN NÔNG
THÔN VIỆT NAM - CN ĐÔNG ANH..............................................................................................................36
3.1.Đánh giá chung về hoạt động của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn - CN Đông Anh
................................................................................................................................................................36
3.1.1.Những điểm mạnh.........................................................................................................................36
3.1.2.Những điểm yếu............................................................................................................................37
3.1.3.Những cơ hội.................................................................................................................................37
3.1.4.Những thách thức..........................................................................................................................37
3.2.Định hướng hoạt động tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp & Phát triển Nông thôn Việt Nam - CN
Đông Anh................................................................................................................................................38
3.2.1.Mục tiêu chung..............................................................................................................................38
3.2.2.Định hướng hoạt động tín dụng trong giai đoạn 2013- 2014........................................................38

GVHD: Nguyễn Thị Quyên

2

Nhóm 2


Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội

Khoa quản lý kinh doanh

3.3.Giải pháp hạn chế rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp & Phát triển Nông thôn Việt Nam - CN
Đông Anh................................................................................................................................................39
3.3.1.Tiếp tục hoàn thiện cơ cấu tổ chức hoạt động tín dụng................................................................39
3.3.2.Xây dựng chiến lược quản lý rủi ro tín dụng và hoàn thiện chính sách tín dụng...........................40
3.3.2.1.Xây dựng chiến lược quản lý rủi ro tín dụng...............................................................................40
3.3.2.2.Hoàn thiện chính sách tín dụng..................................................................................................40
3.3.3.Giám sát chặt chẽ sự tuân thủ quy trình, quy chế tín dụng...........................................................42
3.3.3.1.Tăng cường hoạt động kiểm tra nội bộ......................................................................................42
3.3.3.2.Xây dựng mô hình kiểm tra nội bộ độc lập.................................................................................43
3.3.3.3.Có biện pháp khắc phục kịp thời những tồn tại do kiểm toán phát hiện về chất lượng tín dụng
................................................................................................................................................................44
3.3.4.Hoàn thiện cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin..............................................................................44
3.3.5.Phát triển và hoàn thiện các mô hình và phương pháp kĩ thuật để đo lường rủi ro tín dụng........44
3.3.6.Nâng cao trình độ nguồn nhân lực................................................................................................45
3.3.7.Xiết chặt quỹ dự phòng quản lý rủi ro...........................................................................................47
3.4.Kiến nghị...........................................................................................................................................47
3.4.1.Kiến nghị với Nhà nước.................................................................................................................47
3.4.1.1.Sự thay đổi các chính sách của Nhà nước cần được công bố rõ ràng và có thời gian cần thiết để
chuyển đổi..............................................................................................................................................47
3.4.1.2.Xây dựng hệ thống thông tin quốc gia công khai........................................................................48
3.4.1.3.Xây dựng hệ thống các chỉ tiêu trung bình ngành......................................................................48
3.4.2.Kiến nghị với Ngân hàng Nhà nước...............................................................................................49
3.4.2.1.Nâng cao chất lượng hoạt động của trung tâm thông tin tín dụng.............................................49
3.4.2.2.Tăng cường công tác thanh tra hoạt động tín dụng của các ngân hàng thương mại..................50
KẾT LUẬN....................................................................................................................................................50
Phụ lục 1: Bảng báo cáo kết hoạt động quả kinh doanh năm 2012............................................................52
TÀI LIỆU THAM KHẢO.................................................................................................................................56

LỜI NÓI ĐẦU
Tín dụng là một trong những hoạt động chủ yếu và quan trọng nhất của các ngân

hàng thương mại, chiếm tỉ trọng lớn nhất trong tổng tài sản của các ngân hàng. Tín dụng
GVHD: Nguyễn Thị Quyên

3

Nhóm 2


Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội

Khoa quản lý kinh doanh

là hoạt động tạo ra thu nhập chủ yếu cho các ngân hàng thương mại nhưng cũng là hoạt
động có nhiều rủi ro. Tác động của rủi ro tín dụng đối với hoạt động ngân hàng thương
mại là hết sức to lớn mà hậu quả là kết quả kinh doanh của ngân hàng giảm sút, trong
nhiều trường hợp nếu rủi ro tín dụng quá lớn có thể đưa ngân hàng đến tình trạng vỡ nợ,
phá sản. Thực tế cho thấy các biện pháp ngăn ngừa hạn chế rủi ro đang áp dụng trong các
ngân hàng thương mại hiện nay tuy đã được nhà nước, ngành ngân hàng, từng ngân hàng
thương mại và nhiều tập thể, cá nhân quan tâm, dày công nghiên cứu, áp dụng nhưng vẫn
chưa thực sự hữu hiệu, vì vậy cần được nghiên cứu và bổ sung thêm.
Ngân hàng Nông nghiệp & Phát triển nông thôn Việt Nam- Chi nhánh Đông Anh
là một ngân hàng có kinh nghiệm lâu năm trong hoạt động tín dụng và hoạt động này đã
đạt được những thành công nhất định trong nhiều năm qua. Tuy nhiên, sự phát triển và
thay đổi mạnh mẽ của hệ thống tài chính ngân hàng Việt Nam theo hướng hội nhập quốc
tế khiến các ngân hàng Việt Nam, trong đó có Ngân hàng Nông nhiệp &Phát triển nông
thôn Việt Nam- Chi nhánh Đông Anh bộc lộ nhiều mặt hạn chế. Trong đó, chất lượng tín
dụng nổi lên là một vấn đề đáng quan tâm và lo ngại mà nguyên nhân chính là từ những
hạn chế trong công tác phòng ngừa, giảm thiểu rủi ro tín dụng.
Xuất phát từ thực tiễn đó, việc nghiên cứu rủi ro tín dụng và tìm ra các giải pháp
nhằm hạn chế rủi ro tín dụng là hết sức cần thiết. Do vậy, đề tài “Thực trạng rủi ro tín

dụng tại ngân hàng Nông nghiệp & Phát triển nông thôn Việt Nam - Chi nhánh
Đông Anh” được lựa chọn nghiên cứu.
Ngoài phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo, phụ lục, nội dung báo cáo thực
tập được kết cấu 3 chương
Chương 1: Một số vấn đề cơ bản về rủi ro tín dụng của ngân hàng thương
mại.
Chương 2: Thực trạng rủi ro tín dụng tại ngân hàng Nông nghiệp &Phát triển
nông thôn Việt Nam - Chi nhánh Đông Anh.
GVHD: Nguyễn Thị Quyên

4

Nhóm 2


Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội

Khoa quản lý kinh doanh

Chương 3: Giải pháp hạn chế rủi ro tại Ngân hàng Nông nghiệp& Phát triển
Nông thôn Việt Nam- Chi nhánh Đông Anh.
Chúng em xin cảm ơn sự giúp đỡ tận tình của Cô giáo Nguyễn Thị Quyên đã giúp
chúng em hoàn thành bài tiểu luận này. Mặc dù, đã cố gắng nhưng do thời gian và kiến
thức hạn chế nên bài tiểu luận không thể tránh khỏi những thiếu sót. Vì vậy, chúng em
mong nhận được sự đóng góp ý kiến từ các thầy cô và bạn đọc đểbài tiểu luận của chúng
em được hoàn thiện hơn.
Chúng em xin chân thành cảm ơn!

GVHD: Nguyễn Thị Quyên

5

Nhóm 2


Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội

Khoa quản lý kinh doanh

CHƯƠNG 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ RỦI RO TÍN DỤNG
CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
1.1.Khái niệm rủi ro tín dụng
Rủi ro là một vấn đề không được mong đợi trong tất cả lĩnh vực của đời sống xã
hội. Rủi ro có thể được hiểu một cách khái quát đó là khả năng xảy ra các biến cố không
lường trước được, khi xảy ra sẽ làm kết quả thực tế khác kết quả kì vọng theo kế hoạch.
Rủi ro luôn xuất hiện bất ngờ và đe dọa sự sống còn của doanh nghiệp, tuy nhiên muốn có
lợi nhuận thì phải chấp nhận nó, không được né tránh nó. Vì vậy, để tồn tại và phát triển,
để đứng vững trong cạnh tranh các doanh nghiệp phải đương đầu với rủi ro có thể xảy ra
bằng cách phán đoán các rủi ro có thể xảy ra để tìm biện pháp phòng ngừa, hạn chế nhằm
làm giảm thiểu thiệt hại do rủi ro gây ra.
Rủi ro tín dụng đã được rất nhiều nhà khoa học nghiên cứu và cũng đưa ra nhiều
quan niệm khác nhau:
• Rủi ro tín dụng được hiểu là những tổn thất do khách hàng không trả được nợ hoặc
sự giảm sút chất lượng tín dụng của những khoản vay.
• Rủi ro tín dụng được định nghĩa là nguy cơ mà người đi vay không thể chi trả tiền
lãi, hoặc hoàn trả vốn gốc so với thời gian đã ấn định trong hợp đồng tín dụng. Đây
là thuộc tính vốn có của hoạt động ngân hàng. Rủi ro tín dụng tức là việc chi trả bị
trì hoãn, hoặc tồi tệ hơn là không hoàn trả được toàn bộ. Điều này gây ra sự cố đối
với dòng chu chuyển tiền tệ, và gây ảnh hưởng tới khả năng thanh khoản của ngân
hàng.

• Nếu coi tín dụng là việc “tin tưởng” mà đưa cho khách hàng sử dụng giá trị hiện tại
với mong muốn nhận được giá trị tương lai trong một thời gian nhất định thì rủi ro
tín dụng chính là khả năng mong muốn đó không được đáp ứng hay nói một cách
khác đó là khả năng xảy ra sự khác biệt không mong muốn giữa kết quả thực tế và
kết quả kì vọng theo kế hoạch – đúng hạn nhận được đầy đủ gốc và lãi.
Với mục tiêu là đúng hạn theo hợp đồng tín dụng nhận được đầy đủ gốc và lãi như
đã nêu ở trên, thì rủi ro tín dụng có thể được hiểu là những tổn thất tiềm năng có thể xảy
GVHD: Nguyễn Thị Quyên

6

Nhóm 2


Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội

Khoa quản lý kinh doanh

ra do bên đối tác trong hợp đồng tín dụng không có khả năng hoặc không có đủ năng lực
thực hiện nghĩa vụ của họ một cách đầy đủ hoặc đúng hạn theo cam kết.
Như vậy, rủi ro tín dụng là rủi ro mà bên đi vay trong một giao dịch không thực
hiện được theo thời hạn và điều kiện của hợp đồng làm cho người cho vay phải gánh chịu
tổn thất tài chính.
Nhiều quan điểm đã nhất trí rằng: Rủi ro tín dụng là bạn đường trong kinh doanh,
có thể đề phòng, hạn chế, chứ không thể loại trừ.

1.2.Phân loại rủi ro tín dụng
1.2.1.Rủi ro hệ thống
Rủi ro hệ thống là rủi ro tác động đến toàn bộ hoặc hầu hết các khoản vay của ngân
hàng. Sự bấp bênh của môi trường kinh tế nói chung như sự sụt giảm GDP, biến động lãi

suất, tốc độ lạm phát thay đổi… là những minh chứng cho rủi ro hệ thống, những biến
động này tác động đến khả năng trả nợ của khách hàng.

1.2.1.1.Rủi ro thị trường
Rủi ro thị trường xuất hiện do phản ứng của các nhà kinh doanh đối với các hiện
tượng trên thị trường. Chẳng hạn như sự thiếu quy hoạch phân bổ đầu tư 1 cách hợp lý,
công khai đã dẫn đến khủng hoảng thừa về đầu tư trong một số ngành. Nền kinh tế thị
trường tất yếu sẽ dẫn đến cạnh tranh, các nhà kinh doanh sẽ tìm kiếm ngành nào có lợi
nhất để đầu tư và sẽ rời bỏ những ngành không mang lại lợi nhuận, và do đó dẫn đến sự
chuyển dịch vốn từ ngành này sang ngành khác.
Nếu để sự cạnh tranh phát triển một cách tự phát mà không có sự điều tiết vĩ mô
của Nhà nước sẽ dẫn đến sự gia tăng quá đáng vốn đầu tư ở một số ngành, gây khủng
hoảng thừa, lãng phí tài nguyên quốc gia.

1.2.1.2.Rủi ro lãi suất tín dụng
Rủi ro lãi suất tín dụng xảy ra khi biến đối lãi suất không theo như dự tính của
ngân hàng. Sự thay đổi lãi suất thị trường có thế tác động mạnh đến thu nhập và chi phí
GVHD: Nguyễn Thị Quyên

7

Nhóm 2


Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội

Khoa quản lý kinh doanh

của ngân hàng. Rủi ro lãi suất có thể biểu hiện dưới dạng rủi ro xác định lãi suất, rủi ro
đường cong lãi suất, rủi ro tương quan lãi suất, rủi ro quyền chọn đính kèm.

1.2.1.2.1.Rủi ro xác định lãi suất
Rủi ro xác định lãi suất xảy ra khi có sự khác biệt giữa lãi suất cho vay và lãi suất
huy động. Trong trường hợp lãi suất cho vay cố định trong suốt thời gian vay mà lãi suất
huy động lại phụ thuộc vào biến động thị trường. Khi lãi suất huy động tức là giá vốn đầu
vào biến động theo chiều hướng tăng mã lãi suất đầu ra cố định hoặc cho dù có thay đổi
nhưng không theo ý muốn ngân hàng thì ngân hàng gánh chịu thiệt hại về lợi nhuận.

1.2.1.2..2.Rủi ro đường cong lãi suất
Rủi ro đường cong lãi suất phát sinh khi có sự thay đổi về độ dốc và hình dạng của
đường cong lãi suất. Đây chính là rủi ro về mặt kỳ hạn của các khoản tín dụng. Ví dụ
Ngân hàng cấp tín dụng 10 năm nhưng lại dùng nguồn vốn trung hạn 5 năm đế tài trợ thì
ngân hàng sẽ thua lỗ nếu có sự gia tăng không cân xứng của lãi suất với thời hạn ngắn
hơn.

1.2.1.2.3.Rủi ro tương quan lãi suất
Rủi ro tương quan lãi suất phát sinh khi có mốt sự tương quan không hoàn hảo
trong sự điều chỉnh của lãi suất thi được và lãi suất phải trả trên các công cụ khác nhau
mà đáng lẽ ra có các đặc điểm tương tự về xác định lại lãi suất. Ví dụ: một khoản cho vay
1 năm bằng đô la mỹ được xác định lại lãi suất hàng tháng và tham chiếu lãi suất Sibor
hoặc Libor. Nếu khoản vay đó lại được tài trợ bằng nguồn vốn tham chiếu lãi suất tín
phiếu kho bạc của Hoa Kỳ với thời hạn 1 tháng, ai có thể hy vọng rằng hai loại lãi suất
này sẽ thay đổi song song với nhau. Tuy nhiên, nếu mối quan hệ của hai loại lãi suất này
ngoài dự kiến, ngân hàng có thể phải gánh chịu một khoản lỗ tiềm năng.

1.2.2.Rủi ro phi hệ thống
Rủi ro phi hệ thống là rủi ro chỉ tác động đến một loại tài sản hoặc một nhóm tài
sản, nghĩa là rủi ro này chỉ liên quan đến một khoản vay cụ thể nào đó. Rủi ro phi hệ
thống bao gồm rủi ro kinh doanh và rủi ro tài chính. Trong quá trình kinh doanh định mức
thực tế không đạt được như kế hoạch gọi là rủi ro kinh doanh, chẳng hạn lợi nhuận trong

GVHD: Nguyễn Thị Quyên

8

Nhóm 2


Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội

Khoa quản lý kinh doanh

năm tài chính thấp hơn mức dự kiến.Rủi ro kinh doanh được cấu thành bởi yếu tố bên
ngoài và yếu tố nội tại công ty. Rủi ro nội tại phát sinh trong quá trình công ty hoạt động.
Rủi ro phi hệ thông bao gồm:

1.2.2.1.Rủi ro tín dụng do đọng vốn
Rủi ro tín dụng do đọng vốn là rủi ro mà ngân hàng huy động vốn nhưng không có
kênh cho vay hoặc đầu tư. Để huy động được vốn, ngân hàng phải trả lãi hay nói cách
khác là chi phí vốn. Nếu không cho vay ra được, ngân hàng vẫn phải trả chi phí cho
nguồn vốn huy động đầu vào. Nếu tình trạng này kéo dài, ngân hàng sẽ gặp thiệt hại đáng
kể.

1.2.2.2.Rủi ro trong hoạt động thu hồi vốn và lãi
Rủi ro trong hoạt động thu hồi vốn và lãi gắn liền với hoạt động quan trọng nhất và
có quy mô lớn nhất của ngân hàng thương mại đó là hoạt động tín dụng. Rủi ro trong hoạt
động thu hồi vốn và lãi là khả năng tổn thất xảy ra khi khách hàng không hoàn trả hoặc
hoàn trả không đùng hạn gốc và lãi.

1.3.Nguyên nhân rủi ro tín dụng ngân hàng
1.3.1.Nguyên nhân khách quan

Sự tác động của môi trường bên ngoài thường khó dự đoán, vượt quá tầm kiểm
soát gây ra những thiệt hại lớn cho người đi vay và ngân hàng, bao gồm các loại sau:
• Sự thay đổi của chính sách Chính phủ ảnh hưởng đến tình hình tài chính và khả
năng trả nợ của khách hàng.Chính sách của Chính phủ ảnh hưởng tới hoạt động
của các doanh nghiệp, qua đó tác động đến hoạt động của ngân hàng trên các
-

phương diện sau:
Chính sách thuế: Chính sách thuế ảnh hưởng trực tiếp đến chi phí của doanh
nghiệp. Khi chính phủ có những thay đổi về chính sách thuế, hoạt động kinh doanh

-

của doanh nghiệp sẽ bị tác động và có thể ảnh hưởng đến nguồn trả nợ ngân hàng.
Chính sách xuất nhập khẩu vật tư thiết bị: Khi có bất kì sự thay đổi nào về chính
sách xuất nhập khẩu vật tư thiết bị sẽ ảnh hưởng tức thời và trực tiếp đến chi phí và
doanh thu của doanh nghiệp, gây khó khăn cho doanh nghiệp trong hoạt động sản

GVHD: Nguyễn Thị Quyên

9

Nhóm 2


Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội

Khoa quản lý kinh doanh

xuất kinh doanh và làm giảm doanh thu, từ đó gây khó khăn cho việc trả nợ ngân

-

hàng, và vì vậy rủi ro tín dụng của ngân hàng sẽ tăng lên.
Chính sách chung về các yếu tố đầu vào: Chính sách này cũng gây tác động trực
tiếp đến chi phí của doanh nghiệp, có thể đẩy doanh nghiệp vào khó khăn và có thể

mất khả năng trả nợ ngân hàng.
• Môi trường tự nhiên
Những biến động lớn về thời tiết, khí hậu gây ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất
kinh doanh đặc biệt là lĩnh vực nông nghiệp, điều kiện tự nhiên là yếu tố khó dự
đoán, nó thường xảy ra bất ngờ với thiệt hại lớn nằm ngoài tầm kiểm soát của con
người. Vì vậy, khi có thiên tai, dịch họa xảy ra khách hàng của ngân hàng cũng có
nguy cơ tổn thất lớn, phương án kinh doanh không có nguồn thu…điều đó đồng
nghĩa với ngân hàng phải cùng chia sẻ rủi ro với khách hàng của mình. Ảnh hưởng
của môi trường tự nhiên, đặc biệt là những thảm họa tự nhiên là khó dự đoán, khó
phòng ngừa và khi rủi ro xảy ra thì ngân hàng và khách hàng phải gánh chịu tổn
thất.
• Môi trường kinh tế xã hội
Môi trường kinh tế xã hội trong nước biến động chịu ảnh hưởng của những biến
động từ nền kinh tế thế giới, đó là nguyên nhân làm phát sinh rủi ro trong hoạt
động kinh doanh của nền kinh tế, từ đó ảnh hưởng tới các lĩnh vực của nền kinh tế
trong đó ngân hàng là ngành chứa đựng nguy cơ rủi ro lớn nhất. Môi trường kinh
tế có ảnh hưởng rất lớn đến sức mạnh tài chính của người vay và thiệt hại hay
thành công của người vay. Trong giai đoạn kinh tế phát triển, người vay hoạt động
hiệu quả, nhưng trong giai đoạn khủng hoảng khả năng trả nợ của người vay sẽ bị
giảm sút. Thông thường, các khoản cho vay khó được thu hồi trong trường hợp
khủng hoảng kinh tế xảy ra.
• Bên cạnh đó, hoạt động kinh doanh tín dụng phụ thuộc rất nhiều vào thói quen,
truyền thống, tập quán của người dân. Những yếu tố đó nhiều khi gây khó khăn và
hạn chế việc mở rộng hoạt động kinh doanh của ngân hàng.

GVHD: Nguyễn Thị Quyên

10

Nhóm 2


Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội

Khoa quản lý kinh doanh

• Những tác động của môi trường bên ngoài tới người vay làm cho họ bị tổn thất tài
chính dẫn đến việc không thực hiện được đầy đủ hoặc đúng hạn cam kết trả nợ
gốcvà lãi đối với ngân hàng thậm chí là mất khả năng thanh toán đi đến phá sản
hoặc giải thể.

1.3.2.Nguyên nhân từ phía khách hàng vay vốn
Trình độ yếu kém của người vay trong dự đoán các vấn đề kinh doanh, yếu kém
trong quản lý, chủ định lừa đáo cán bộ ngân hàng… là các nguyên nhân gây ra rủi ro tín
dụng từ phía khách hàng vay vốn.
• Khách hàng vay vốn không có khả năng trả nợ ngân hàng
Khách hàng yếu kém trong quản lý tài chính: Trường hợp người vay có trình độ
yếu kém về quản lý, không tính toán kĩ lưỡng hoặc không có khả năng tính toán kĩ lưỡng
những bất trắc có thể xảy ra, không có khả năng thích ứng và khắc phục khó khăn trong
kinh doanh sẽ dẫn tới vốn vay không được sử dụng hiệu quả. Ngoài ra, việc yếu kém
trong quản lý tài chính có thể dẫn tới trường hợp dù dự án hay quá trình sản xuất kinh
doanh có hiệu quả song có khả năng hoàn trả nợ gốc và lãi đầy đủ, đúng hạn cho ngân
hàng.
Khách hàng gặp rủi ro trong hoạt động sản xuất kinh doanh: Khi người vay gặp

những rủi ro thị trường (ví dụ nhu cầu về loại sản phẩm của doanh nghiệp bất ngờgiảm
sút do một số thông tin bất lợi), từ bạn hàng (ví dụ doanh nghiệp bị bạn hàng chiếm dụng
vốn và không hoàn trả đúng thời hạn quy định), hoặc từ những rủi ro không dự kiến được
tác động đến nguồn thu của doanh nghiệp và khả năng trả nợ ngân hàng.
• Khách hàng chủ định lừa đảo ngân hàng
Trường hợp này người kinh doanh có lãi song vẫn không trả nợ cho ngân hàng
đúng hạn hoặc không muốn trả cho ngân hàng. Họ chây ì với hi vọng có thể quỵt nợ hoặc
sử dụng vốn vay càng lâu càng tốt.
Rủi ro đạo đức là một vấn đề do thông tin không cân xứng tạo ra sau khi cuộc giao
dịch diễn ra. Rủi ro đạo đức phát sinh do các hoạt động có tác động đến hiệu quả nhưng
GVHD: Nguyễn Thị Quyên

11

Nhóm 2


Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội

Khoa quản lý kinh doanh

lại không dễ dàng quan sát được và vì thế những người thực hiện các hành động này có
thể chọn theo đuổi những lợi ích cá nhân của mình trên cơ sở gây tổn hại cho người khác.
Rủi ro đạo đức trong lĩnh vực tài chính xảy ra sau khi cấp tín dụng, những người được cấp
tín dụng luôn có xu hướng muốn thực hiện các đầu tư rủi ro hơn những người cho vay
mong đợi, vì chủ đầu tư sẽ có được những khoản lợi nhuận rất lớn nếu dự án thành công,
trong khi những người cấp tín dụng chỉ nhận được một khoản lợi ích cố định. Ngược lại,
nếu dự án thất bại thì bên cho vay sẽ bị mất một phần hoặc toàn bộ vốn do không được
hoàn trả đầy đủ.

1.3.3.Nguyên nhân từ bản thân ngân hàng
• Quan điểm của lãnh đạo điều hành
Ban lãnh đạo ngân hàng thường đề ra mức rủi ro tối đa có thể chấp nhận được
trong mỗi thời kì. Do rủi ro càng cao thì lợi nhuận kì vọng càng lớn, nên có một số ngân
hàng chấp nhận cho vay những dự án mạo hiểm để thu nhập cao. Nếu ngân hàng thương
mại có quan điểm đặt mục tiêu lợi nhuận lên trên nhất thì cơ chế quản lý sẽ khuyến khích
và tạo điều kiện để bộ phận có lien quan tìm kiếm, quyết định những khoản cho vay, đầu
tư có thu nhập kì vọng cao nhưng tiềm ẩn rủi ro lớn, đồng thời các quy đinh về kiểm tra,
kiểm soát, đặc biệt là tiêu chuẩn để xem xét đánh giá khi quyết định cho vay cũng sẽ thấp
hơn trong khi tiêu chí về khả năng sinh lời rất được coi trọng. Trường hợp ngược lại, nếu
quan điểm kinh doanh lấy an toàn làm chính thì các quy định về cơ chế quản lý tài sản
trong việc thẩm định, xem xét trước khi ra quyết định cho vay, đầu tư sẽ chặt chẽ hơn, cụ
thể hơn, các tiêu chuẩn để phục vụ cho việc ra quyết định, kiểm tra kiểm soát cũng được
đặt ở mức cao hơn. Các ngân hàng thương mại phải biết lựa sức mình để xác định lợi
nhuận hợp lý.
• Trình độ của cán bộ ngân hàng
Cán bộ tín dụng phải tiếp xúc nhiều với các khách hàng ở nhiều lĩnh vực khác
nhau, nhiều vùng, thậm chí nhiều quốc gia khác nhau, để đánh giá tốt khách hàng họ phải
am hiểu khách hàng, lĩnh vực mà khách hàng kinh doanh, môi trường mà khách hàng
sống. Như vậy, cán bộ tín dụng phải được đào tạo và tự đào tạo kĩ lưỡng và hoàn thiện.
GVHD: Nguyễn Thị Quyên

12

Nhóm 2


Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội

Khoa quản lý kinh doanh

Khi cán bộ tín dụng cho vay đối với khách hàng mà họ chưa hiểu biết kĩ lưỡng thì rủi ro
tín dụng luôn rình rập họ. Nguyên nhân rủi ro từ sự yếu kém của đội ngũ nhân viên ngân
hàng có thể từ việc:
-

Phân tích báo cáo tài chính không chính xác, không biết đánh giá món vay có hiệu
quả thật hay sẽ có nhiều rủi ro. Với doanh nghiệp nào đó đang trong tình trạng suy
thoái mà nhân viên ngân hàng yếu kém trong việc đánh giá phân tích cho vay thì

-

món vay đó sé khó thu hồi được.
Kiến thức về mặt kinh tế xã hội luật pháp của nhân viên ngân hàng hạn chế, không
nắm vững được quy chế, thể lệ tín dụng cũng dẫn tới rủi ro. Khi người đi vay
không lường hết rủi ro mà nhân viên ngân hàng cũng không hiểu biết để tư vấn cho

-

khách hàng thì khi doanh nghiệp bị thua lỗ sẽ không thể trả nợ ngân hàng.
Với các khoản vay càng nhiều rủi ro và không đảm bảo những điều kiện tín dụng
đặt ra, khách hàng vay thường bỏ ra những khoản “hoa hồng” rất lớn để có thể vay
được tiền. Điều này dẫn tới tình trạng một số cán bộ tín dụng cố ý làm sai quy
trình tín dụng hay bỏ sót một vài bước trong quy trình nhằm nhận được những
khoản “ hoa hồng” từ khách hàng. Bởi vậy, chất lượng cán bộ tín dụng bao gồm
trình độ và đạo đức nghề nghiệp, nếu không đảm bảo sẽ dẫn đến rủi ro tín dụng.

1.4.Các chỉ tiêu đánh giá rủi ro tín dụng
Có nhiều chỉ tiêu phản ánh rủi ro tín dụng của một ngân hàng. Song có thể kể đến
một vài chỉ tiêu quan trọng sau:

1.4.1.Các chỉ tiêu phản ánh nợ quá hạn
1.4.1.1.Chỉ tiêu nợ quá hạn
Nợ quá hạn phát sinh khi khoản vay đến hạn mà khách hàng không hoàn trả được
toàn bộ hay một phần tiền gốc hoặc lãi vay. Nợ quá hạn thường là biểu hiện yếu kém về
tài chính của khách hàng và là dấu hiệu rủi ro tín dụng cho ngân hàng.Trong hoạt động tín
dụng ngân hàng, nợ quá hạn phát sinh là không thể tránh khỏi, nhưng nếu nợ quá hạn
vượt quá tỷ lệ cho phép sẽ dẫn đến mất khả năng thanh toán của ngân hàng. Nợ quá hạn
có nhiều mức độ khác nhau, căn cứ vào tính chất rủi ro, người ta có các chỉ tiêu phản ánh
GVHD: Nguyễn Thị Quyên

13

Nhóm 2


Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội

Khoa quản lý kinh doanh

nợ quá hạn sau:
Tổng dư nợ có NQH
Tỷ lệ NQH =

X 100%
Tổng dư nợ

Do chỉ tiêu “Tổng dư nợ có nợ quá hạn” bao gồm toàn bộ dư nợ của một khách
hàng (kể cả đến hạn và chưa đến hạn) kể từ khi xuất hiện món nợ quá hạn đầu tiên, nên
nó phản ánh chính xác hơn mức độ rủi ro (chất lượng) tín dụng của ngân hàng.

1.4.1.2.Chỉ tiêu Khách hàng có nợ quá hạn
Tổng số khách hàng quá hạn
Tỷ lệ khách hàng có NQH =

X 100%
Tổng số KH có dư nợ

Chỉ tiêu này cho biết, cứ 100 khách hàng vay vốn, thì có bao nhiêu khách hàng đã
quá hạn.Nếu tỷ lệ này cao, phản ánh chính sách tín dụng của ngân hàng là không hiệu
quả. Ngoài ra, nếu chỉ tiêu này thấp hơn chỉ tiêu “Nợ quá hạn”, cho biết nợ quá hạn tập
trung vào những khách hàng lớn; ngược lại, nếu chỉ tiêu này cao hơn chỉ tiêu “Nợ quá
hạn”, cho biết nợ quá hạn tập trung vào những khách hàng nhỏ.

1.4.2.Các chỉ tiêu phản ánh nợ xấu
Để hình thành chỉ tiêu “Nợ xấu”, chúng ta phải tiến hành phân loại nợ của NHTM
thành 5 nhóm sau:
• Nhóm 1 (Nợđủ tiêu chuẩn)
-

Các khoản nợ trong hạn và TCTD đánh giá là có khả năng thu hồi đầy đủ cả gốc
và lãi đúng hạn.

-

Các khoản nợ quá hạn dưới 10 ngày và TCTD đánh giá là có khả năng thu hồi đầy
đủ gốc và lãi bị qúa hạn và thu hồi đầy đủ gốc và lãi đúng thời hạn còn lại.

• Nhóm 2(Nợ cần chú ý)
-

Các khoản nợ quá hạn từ 10 ngày đến 90 ngày.

-

Các khoản nợ điều chỉnh kỳ hạn trả nợ lần đầu.

• Nhóm 3 (Nợ dưới tiêu chuẩn)
GVHD: Nguyễn Thị Quyên

14

Nhóm 2


Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội

Khoa quản lý kinh doanh

-

Các khoản nợ quá hạn từ 91 ngày đến 180 ngày.

-

Các khoản nợ cơ cấu lại thời hạn trả nợ lần đầu.

-

Các khoản nợ được miễn hoặc giảm lãi do khách hàng không đủ khả năng trả lãi

đầy đủ theo hợp đồng tín dụng.

• Nhóm 4 (Nợ nghi ngờ)
-

Các khoản nợ quá hạn từ 181 ngày đến 360 ngày.

-

Các khoản nợ cơ cấu lại thời hạn trả nợ lần đầu quá hạn dưới 90 ngày theo thời hạn
trả nợ được cơ cấu lại lần đầu.

-

Các khoản nợ cơ cấu lại thời hạn trả nợ lần thứ hai.

• Nhóm 5 (Nợ có khả năng mất vốn)
-

Các khoản nợ quá hạn trên 360 ngày.

-

Các khoản nợ cơ cấu lại thời hạn trả nợ lần đầu quá hạn từ 90 ngày trở nên theo
thời hạn trả nợ được cơ cấu lại lần đầu.

-

Các khoản nợ cơ cấu lại thời hạn trả nợ lần thứ hai quá hạn theo thời hạn trả nợ
được cơ cấu lại lần thứ hai.

-

Các khoản nợ cơ cấu lại thời hạn trả nợ lần thứ ba trở lên, kể cả chưa bị quá hạn
hoặc đã quá hạn.

-

Các khoản nợ khoanh, nợ chờ xử lý
“Nợ xấu” (Non- Performance Loan- NPL) là các khoản nợ thuộc các nhóm 3, 4

và 5.

1.4.3.Chỉ tiêu phản ánh tỷ lệ mất vốn

Dư nợ mất vốn
Tỷ lệ mất vốn =
Tổng dư nợ
Dư nợ mất vốn là các khoản nợ thuộc nhóm 5.Tỷ lệ mất vốn càng cao thì thiệt hại
GVHD: Nguyễn Thị Quyên

15

Nhóm 2


Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội

Khoa quản lý kinh doanh

cho ngân hàng càng lớn vì nó phản ánh những khoản tín dụng mà ngân hàng bị mất và
phải dùng quỹ dự phòng để bù đắp.Thông thường, mất vốn nếu lớn hơn 2% có nghĩa là
chất lượng tín dụng có vấn đề.

1.5.Các chỉ tiêu trích lập dự phòng và bù đắp rủỉ ro tín dụng
1.5.1.Tỷ lệ trích lập dự phòng rủi ro tín dụng
Dự phòng RRTD đã trích lập trong kỳ
Tỷ lệ trích lập dự phòng RRTD =
Dư nợ bình quân
Tuỳ theo cấp độ rủi ro mà tổ chức tín dụng phải trích lập dự phòng RRTD từ 0 đến
100% giá trị của từng khoản cho vay (sau khi trừ giá trị tài sản bảo đảm đã được định giá
lại). Như vậy, nếu một ngân hàng có danh mục cho vay càng rủi ro thì tỷ lệ trích lập dự
phòng cũng sẽ càng cao.Thông thường, tỷ lệ này dao động trong khoảng từ 0 dến 5%.
Tại Việt Nam hiện nay, việc trích lập dự phòng RRTD của hầu hết các ngân hàng
được thực hiện theo quyết định số 493/2005/QĐ- NHNN và quyết định số 18/2007/QĐNHNN của NHNN Việt Nam. Tỷ lệ trích lập dự phòng cụ thế đối với từng nhóm nợ như
sau: nhóm 1 là 0%, nhóm 2 là 5%, nhóm 3 là 20%, nhóm 4 là 50%, nhóm 5 là 100%.
Dự phòng chung: Tổ chức tín dụng thực hiện trích lập và duy trì dự phòng chung
bằng 0.75% tổng giá trị các khoản nợ từ nhóm 1 đến nhóm 4.

GVHD: Nguyễn Thị Quyên

16

Nhóm 2


Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội

Khoa quản lý kinh doanh

1.5.2.Tỷ lệ xóa nợ
Số nợ xóa
Tỷ lệ xoá nợ =
Dư nợ bình quân
Những khoản nợ khó đòi sẽ được xoá theo quy chế hiện hành (đưa ra hạch toán
ngoại bảng) và được bù đắp bởi quỹ dự phòngRRTD. Như vậy, một ngân hàng có tỷ lệ
xoá nợ cao thể hiện tỷ lệ mất vốn lớn, nghĩa là chất lượng tín dụng thấp.Nếu tỷ lệ này lớn
(thường là từ 2% trở lên), thì chất lượng tín dụng của ngân hàng được xem là có vấn đề.

1.6.Các chỉ tiêu phân tán rủi ro
Các chỉ tiêu phân tán rủi rogồm các chỉ tiêu:
• Giới hạn cho vay tối đa một khách hàng theo quy định của pháp luật.
• Phân tán rủi ro theo ngành kinh tế.
• Phân tán rủi ro theo khu vực địa lý.
Dư nợ cho vay 10 khách hàng lớn nhất trên tổng dư nợ.

GVHD: Nguyễn Thị Quyên

17

Nhóm 2


Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội

Khoa quản lý kinh doanh

CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN
HÀNG NÔNG NGHIỆP & PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN - CN
ĐÔNG ANH

2.1.Chất lượng tín dụng
2.1.1.Tình hình dư nợ tín dụng
Bảng 2.1 - Tình hình dư nợ tín dụng của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn - Chi
nhánh Đông Anh
Đơn vị: Tỷ đồng

Chỉ tiêu

Ngày
31/12 2012

Ngày
31/12 2013

Ngày
31/12/2014

I. Theo thành phần kinh tế

2.400,535

3.149,560

4.132,807

1. Doanh nghiệp

1.835,321

1.964.48

2.894,643

2. Cá nhân

565,214

1.185,08

1.238,164

II. Theo thời hạn

2.400,535

3.149,560

4.132,807

1. Ngắn hạn

2.241,120

3.045,198

3.085,292

2. Trung và dài hạn

159,415

104,362

1.047,515

Nguồn:Báo cáo thường niên năm 2012, 2013, báo cáo tổng kết tháng 12/2014

Trên cơ sở nhận định mức độ rủi ro của thị trường, Ngân hàng đã thực hiện nhiều
biện pháp để kiểm soát tăng trưởng và luôn có sự điều chỉnh về chính sách tín dụng cho
phù hợp với những diễn biến của thị trường, đảm bảo an toàn và hiệu quả trong hoạt động
tín dụng. Cụ thể:
-

Dư nợ tín dụng của toàn ngân hàng năm 2013 đạt 3.149,56 tỷ đồng. Dư nợ tín
dụng tăng chủ yếu từ khách hàng tổ chức kinh tế, doanh nghiệp và tập trung ở vay

GVHD: Nguyễn Thị Quyên

18

Nhóm 2


Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội

Khoa quản lý kinh doanh

ngắn hạn. Dư nợ cho vay ngắn hạn chiếm tỷ trọng khá lớn và cho vay khách hàng
-

tổ chức kinh tế chiếm trên 50% dư nợ.
Dư nợ tín dụng của toàn Ngân hàng đến tháng 12/2014 đạt 4.132,807 tỷ đồng,
trong đó vay ngắn hạn chiếm trên 50% và tập trung chủ yếu vào nhóm ngành nông
nghiệp, công nghiệp, chế biến thủy sản và thương nghiệp...

2.1.1.1.Cơ cấu tín dụng theo theo ngành nghề
Theo ngành nghề kinh tế, cho vay lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn chiếm tỉ trọng
cao nhất trong tổng dư nợ (tháng 12 năm 2014 chiếm 58,6%). Dư nợ cho vay ngành xây
dựng giảm dần qua các năm nhưng vẫn chiếm một tỉ trọng khá lớn trong tổng dư nợ.
Bảng 2.2 - Cơ cấu dư nợ tín dụng theo ngành nghề giai đoạn 2012- 2014

STT

Ngày

Ngày

Ngày

31/12/ 2012

31/12/2013

31/12/2014

Chỉ tiêu

1

Nông nghiệp, nông thôn

57%

60%

58,6%

2

Xây dựng

28%

25%

23%

3

Thương mại,dịch vụ

13%

11%

11%

4

Ngành khác

2%

4%

7,4%

Nguồn: Báo cáo thường niên năm 2012, 2013, báo cáo tổng kết tháng 12/2014

Ngân hàng đã và đang thực hiện đánh giá các lĩnh vực, khu vực đầu tư an toàn, hạn
chế và tăng cường kiểm soát cho vay đối với các lĩnh vực có rủi ro cao.

GVHD: Nguyễn Thị Quyên

19

Nhóm 2


Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội

Khoa quản lý kinh doanh

2.1.1.2.Cơ cấu cho vay theo tài sản đảm bảo
Bảng 2.3 - Cơ cấu dư nợ tín dụng theo tài sản đảm bảo giai đoạn 2012 - 2014

STT

Chỉ tiêu

Ngày

Ngày

31/12/2012

31/12/2013

Ngày 30/12/2014

Số tiền

Tỉ lệ

Số tiền

Tỉ lệ

Số tiền

Tỉ lệ

(Tỉ đồng)

(%)

(Tỉ đồng)

(%)

(Tỉ đồng)

(%)

Dư nợ có đảm bảo
1

bằng tài sản/ Tổng 1.584,353 66% 2.204,692 70% 3.016,949

73%

dư nợ
Dư nợ không có
2

đảm bảo bằng tài

816,182 34%

944,868 30% 1.115,858

27%

sản/ Tổng dư nợ
Nguồn: Báo cáo thường niên năm 2012, 2013, báo cáo tổng kết tháng 12/ 2014

Tỉ trọng cho vay có đảm bảo bằng tài sản tăng dần qua các năm, năm 2012 là 66%,
năm 2013 là 70%, sang năm 2014 là 73%.
Tóm lại, trong những năm vừa qua, tăng trưởng tín dụng đã có những chuyển biến
theo hướng tích cực:

-

Tăng cường, kiểm soát tăng trưởng và chất lượng tín dụng, tăng hiệu quả và độ an

-

toàn, gắn chặt giữa tăng trưởng tín dụng và kiểm soát rủi ro.
Tăng tỉ trọng cho vay ngắn hạn, giảm tỉ trọng cho vay trung, dài hạn.
Tăng tỉ trọng cho vay thương mại.
Tăng tỉ trọng cho vay có tài sản đảm bảo.

2.1.2.Tình hình nợ quá hạn
Kết quả phân loại nợ trong thời gian gần đây cho thấy chất lượng tín dụng của
ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn - CN Đông Anh đang giảm sút, tỷ lệ nợ
xấu có xu hướng ngày càng tăng cao, đặc biệt nợ xấu đã xuất hiện ở những phòng giao
dịch trước đây vẫn được đánh giá có chất lượng đảm bảo. Điều này thể hiện những hạn
chế, bất cập về công tác quản trị rủi ro tín dụng, đòi hỏi phải được tổ chức nghiên cứu,
GVHD: Nguyễn Thị Quyên

20

Nhóm 2


Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội

Khoa quản lý kinh doanh

tổng hợp các nguyên nhân để kịp thời rút kinh nghiệm và phòng tránh, giảm thiểu nợ xấu
trong tương lai.

Bảng 2.4 - Tình hình nợ quá hạntại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn – CN Đông Anh

Đơn vị: Tỷ đồng

Chỉ tiêu

Ngày

Ngày

Ngày

31/12/2012

31/12/2013

30/12/2014

2.400,535

3.149,560

4.132,807

Tổng nợ quá hạn

139.044

203.088

209.569

Nợ nhóm 1

111.376

114.313

118.972

Nợ nhóm 2

8.096

62.727

63.703

Nợ nhóm 3

2.813

4.046

4.317

Nợ nhóm 4

16.759

22.002

22.577

Nợ nhóm 5

0

0

0

0,0579221

0,062202

0,24244

Tổng dư nợ

Tỉ lệ nợ quá hạn
trên tổng dư nợ

Nguồn: Báo cáo thường niên năm 2012, 2013 và báo cáo tổng kết tháng 12/2014

Năm 2012 tỷ lệ nợ quá hạn trên tổng dư nợ duy trì ở mức 4,44%. Tuy nhiên, trong
năm 2013 tỷ lệ nợ quá hạn có xu hướng giảm (giảm 16%). Lúc này, nền kinh tế bị khủng
hoảng, lạm phát cao xảy ra, Nhà Nước buộc phải tăng lãi suất cơ bản kéo theo sự gia tăng
lãi suất cho vay của các ngân hàng thương mại. Lúc này, đối với những doanh nghiệp có
tỷ lệ đòn cân nợ lớn, tiềm lực tài chính yếu sẽ dễ dẫn đến mất khả năng thanh toán nợ.

Sang năm 2014, với sự cố gắng của tập thể cán bộ nhân viên ngân hàng, tỷ lệ nợ
quá hạn trên tổng dư nợ có tiến triển tốt, giảm 9,1%. Đạt được kết quả này, ngoài những
tác động thuận lợi từ môi trường vĩ mô và chính sách tín dụng của ngân hàng còn do
những nguyên nhân sau:

GVHD: Nguyễn Thị Quyên

21

Nhóm 2


Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội
-

Khoa quản lý kinh doanh

Các khoản vay mới có chất lượng đáng kể, hiệu quả hoạt động của các đơn vị đi
vay ngày càng tăng, môi trường kinh tế khả quan, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt

-

động kinh doanh của doanh nghiệp.
Nhờ vào khả năng cải tiến chất lượng hoạt động, tăng lợi nhuận kinh doanh qua
các năm và chủ động trong việc trích lập dự phòng rủi ro nên quỹ dự phòng rủi ro

-

đã là một công cụ đắc lực trong việc xử lý nợ tồn đọng của ngân hàng.
Trong cho vay, ngân hàng luôn tuân thủ nghiêm ngặt những quy định của ngân

hàng nhà nước.

2.1.3.Tình hình nợ xấu
Mặc dù trong thời gian qua ngân hàng đã nổ lực tăng cường quản lý rủi ro tín dụng
tuy nhiên kết quả vẫn còn hạn chế. Những hạn chế trong quản lý rủi ro tín dụng được biểu
hiện qua cất lượng tín dụng của Ngân hàng chưa thực sự tốt, cụ thể:
Bảng 2.5: Nợ xấu theo tiêu chuẩn kế toán Việt Nam
Đơn vị: Tỷ đồng

STT

Chỉ tiêu

1

Tổng dư nợ

2

Dư nợ xấu

3

Tỉ lệ nợ xấu/Tổng dư nợ

Ngày

Ngày

Ngày

31/12/2012

31/12/2013

30/12/2014

2.400,535

3.149,560

4.132,807

27,668

88,775

90,597

1,153

2,719

2,480

Nguồn: Báo cáo thường niên năm 2012, 2013, báo cáo tổng kết tháng 12/2014

Số dư nợ xấu và Tỉ lệ nợ xấu/Tổng dư nợ thời điểm cuối năm 2012 ở mức cao,
nguyên nhân chính là do quy định về phân loại nợ của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam có
sự thay đổi về tiêu chí phân loại nợ. Đến tháng 10 năm 2014 dư nợ xấu là 3,051 tỉ đồng,

giảm 2,679 tỉ đồng so với năm 2013, tỉ lệ nợ xấu trên tổng dư nợ là 2,09%, thấp hơn năm
2013 và đạt mục tiêu ngân hàng đặt ra là dưới 3%. Tuy nhiên nợ xấu của Ngân hàng năm
2013, 2014 vẫn ở mức cao, thể hiện chất lượng tín dụng chưa đạt mức an toàn.
Nợ xấu của Ngân hàng Nông nghiệp Phát triển Nông thôn- Chi nhánh Đông Anh
ổn định trong 2 tháng đầu năm 2014.
GVHD: Nguyễn Thị Quyên

22

Nhóm 2


Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội

Khoa quản lý kinh doanh

Nợ xấu liên tục tăng cả về số tuyệt đối lẫn số tương đối trong giai đoạn từ tháng 3
đến tháng 9. Giai đoạn này nền kinh tế đất nước phải đối mặt với những khó khăn về tình
hình nông nghiệp, lạm phát, thị trường bất động sản đóng băng và thị trường chứng khoán
giảm sút ngiêm trọng. Trong khi các ngân hàng đều tăng lãi suất dẫn tới khách hàng gặp
khó khăn trong việc huy động vốn cho sản xuất kinh doanh và trả nợ ngân hàng. Khách
hàng bị chuyển từ nhóm nợ tốt xuống nhóm nợ xấu tập trung phần lớn ở các lĩnh vực khó
khăn như nông nghiệp, bất động sản…
Như vậy, mặc dù công tác quản lí rủi ro tại ngân hàng đã được chú trọng nhưng
chưa thực sự phát huy hiệu quả cao trong việc kiểm soát chất lượng tín dụng, do vậy việc
tăng cường quản lí rủi ro tìn dụng tại ngân hàng Nông nghiệp & Phát triển Nông thônChi nhánh Đông Anh là rất cần thiết để đảm bảo kiểm soat tốt hơn nữa chất lượng tín
dụng.
• Về dư nợ theo ngành nghề
Trong số các ngành kinh tế đã được phân loại theo xếp hạng tín dụng nội bộ, do
đặc thù của ngân hàng, các khách hàng nông nghiệp là lớn nhất (6890 lượt khách với dư

nợ là 35,262 tỉ đồng). Đây là ngành có mức độ rủi ro cao nhất (căn cứ theo tỉ lệ nợ xấu
mỗi ngành). Một số ngành có dư nợ cho vay còn thấp như viễn thông, dịch vụ…
• Về tài sản đảm bảo
Tỉ trọng dư nợ có tài sản đảm bảo tại Ngân hàng Nông nghiệp & Phát triển Nông
thôn- Chi nhánh Đông Anh là khá cao và tăng đều qua các năm (đến thời điểm tháng
10/2014 là 73%), tuy nhiên chất lượng tài sản đảm bảo chưa cao, cụ thể như:
-

Cầm cố quyền sử dụng nhà ở, đất ở, bất động sản: Thường có giá trị thấp, không
đảm bảo khả năng thanh toán. Một số tài sản đảm bảo là bất động sản chưa đầy đủ

-

giấy tờ, tính phát mại không cao, chưa đăng kí được giao dịch đảm bảo.
Cầm cố quyền đòi nợ khối lượng xây lắp hoàn thành: Ngân hàng cho vay chỉ dựa
trên việc doanh nghiệp trúng thầu và các hợp đồng thi công mà chưa chú trọng đến
nguồn vốn thanh toán, giả trần, giá sàn của việc đấu thầu, hiệu quả và năng lức thi
công cua doanh nghiệp dẫn đến doanh nghiệp bỏ thầu thấp, bán công trình cho đơn
vị khác. Mặt khác, tình trạng nợ đọng trong xây dựng cơ bản thời gian gần đây đã

GVHD: Nguyễn Thị Quyên

23

Nhóm 2


Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội

Khoa quản lý kinh doanh

dẫn đến các doanh nghiệp không có nguồn trả nợ dẫn đến việc gia hạn nhiều lần,
lãi vay phát sinh cao. Việc tài sản đảm bảo là cầm cố quyền đời nợ khối lượng xây
lắp hoàn thành rất khó thực hiện và không đời được nợ khi chất lượng công trình
thấp không được nghiệm thu, không quyết toán được nguồn vốn thanh toán, thi
-

công chậm tiến độ.
Cầm cố hàng hóa tồn kho: Thường áp dụng với các doanh nghiệp thương mại, kinh
doanh hàng hóa luân chuyển như gạo, cà phê, gỗ, nông sản…Thực tế cho thấy
ngân hàng khó quản lý, kiểm soát được hàng hóa hình thành từ vốn vay trong
trường hợp Bên vay không thuê được kho của bên thứ 3. Khách hàng có thể rút
hàng hóa trong kho để tiêu thụ mà không thông báo với ngân hàng. Hiện nay, số
lượng kho cho thuê đủ tiêu chuẩn trong việc bảo quản chất lượng hàng hóa thì khá
ít, đồng thời chi phí cho thuê kho cao, do đó, các doanh nghiệp thường không thuê
được kho của bên thứ 3.

GVHD: Nguyễn Thị Quyên

24

Nhóm 2


Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội

Khoa quản lý kinh doanh

2.1.4.Xóa nợ
Bảng 2.6 - Tỷ lệ xóa nợ

ĐVT: Tỷ đồng
Chỉ tiêu
Số nợ xóa
Dư nợ bình quân
Tỷ lệ xóa nợ

Năm 2013
52,7259
2775,0475
1,9%

Năm 2014
67,3619
3641,1835
1,85%

Nguồn: Báo cáo thường niên năm 2012, 2013, báo cáo tổng kết tháng 12/2014

Dựa vào bảng trên ta thấy: Tỷ lệ xóa nợ của năm 2014 giảm 0,05% (tương ứng
giảm 2,63% so với năm 2013) là do các yếu tố sau:
-

Số nợ được xóa năm 2014 tăng 14,636 tỷ đồng (tức là tăng 27,76% so với năm

-

2013).
Dư nợ bình quân năm 2014 tăng 866,136 tỷ đồng (tương ứng tăng 31,21% so với
năm 2013). Sự thay tăng lên của 2 chỉ tiêu này cho thấy khả năng tín dụng của
ngân hàng đang có xu hướng tăng lên, ngân hàng có nhiều cơ hội để sinh lời hơn,

nhưng bên cạnh đó ngân hàng cũng phải đối mặt vói nhiều rủi ro đặc biệt là rủi ro
tín dụng.
Như vậy, so sánh với tỷ lệ xóa nợ trung bình ngành (2%) ta thấy tỷ lệ xóa nợ của

NH trong hai năm 2013 và năm 2014đều thấp hơn 2%, điềunày cho thấy chất lượng tín
dụng của Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn nhìn chung là khá tốt và ổn
định.

2.2.Xử lý nợ xấu
Việc xử lí nợ xấu của Ngân hàng Nông nghiệp & Phát triển Nông thôn - Chi nhánh
Đông Anh chủ yếu từ việc sử dụng quỹ dự phòng rủi ro. Dư nợ hầu hết là các khoản nợ
tồn đọng từ nhiều năm trước, khách hàng rất khó khăn, không có tài sản đảm bảo nên việc
thu hồi khó hoặc chậm hoặc các doanh nghiệp không nỗ lực trong việc trả nợ. Nếu không
giải quyết được vấn đề này thì đến một thời điểm nào đó khả năng trích lập dự phòng rủi
ro sẽ không đủ để bù đắp phần tổn thất này và việc nâng cao tiềm lực tài chính đảm bảo
đủ tỉ lệ vốn an toàn tối thiểu là vấn đề khó cho Ngân hàng Nông nghiệp& Phát triển Nông
GVHD: Nguyễn Thị Quyên

25

Nhóm 2