Bài 33 ôn tập tổng hợp chuẩn bị cho bài kiểm tra tổng hợp cuối năm

Trường THCS Thọ Nghiệp

Năm học: 2015- 2016
CHUYÊN ĐỀ: TRUYỆN HIỆN ĐẠI

Tuần 20
Ngày soạn: 05/01/2016
Ngày giảng: 11 -> 16/01/2016
Tiết 73: BÀI HỌC ĐƯỜNG ĐỜI ĐẦU TIÊN
(Tô Hoài).
I. Mục tiêu bài học
1. Kiến thức: - Thông qua tiết học, giúp học sinh hiểu:
+ Dế sống độc lập từ bé, sẵn sàng tự lập cuộc đời riêng, nhưng lại có tính kiêu ngạo ,nghênh
ngang, tự đắc, dẫn đến một việc làm đáng ân hận suốt đời .đó là bài học đường đời đầu tiên của
Dế Mèn.
+ Lời kể từ nhiên, sinh động có óc quan sát tinh tế và trí tưởng tượng phong phú của nhà văn về
thế giới loài vật.
- HS nắm được nghệ thuật đặc sắc kết hợp giữa miêu tả và kể chuyện của đoạn trích.
2. Kĩ năng: Rèn kỹ năng đọc và tóm tắt truyện.
- Rèn kỹ năng tìm hiểu chi tiết trong tác phẩm văn xuôi, kỹ năng phân tích nhân vật.
3. Thái độ: - Giáo dục đức tính khiêm tốn, biết học hỏi những người xung quanh, biết ân hận về
việc làm sai trái .
4. Định hướng phát triển năng lực: - Năng lực tự học, sáng tạo, hợp tác, ...
II. Chuẩn bị
- Thầy: tìm hiểu một số bài viết về tác phẩm.
- Trò: Soạn bài theo câu hỏi sgk.
III. Phương pháp: Đọc, phân tích, tổng hợp, ...
IV. Tiến trình lên lớp
1. Ổn định tổ chức
2. Kiểm tra
3. Bài mới

GV giới thiệu: Trong các tác phẩm văn thơ hiện đại có một số lượng lớn các tác phẩm viết cho
thiếu nhi, trong đó văn bản "Dế Mèn phiêu lưu ký" của Tô Hoài đã cuốn hút được nhiều bạn đọc
nhỏ tuổi. Nội dung và nghệ thuật xây dựng truyện có gì cuốn hút. Hôm nay chúng ta cùng tìm
hiểu.
Hoạt động của thầy và trò

Nội dung cần đạt
Hoạt động I
I. Đọc, tìm hiểu chung
Hoạt động 1
1. Tác giả, tác phẩm
? Qua việc chuẩn bị bài ở nhà và dựa vào phần chú thích sao, a, Tác giả
em hãy trình bày hiểu biết của mình về tác giả?
- Tô Hoài sinh 1920, có nhiều
-HS Tô Hoài tên thật là Nguyễn Sen, sinh 1920, quê ở ngoại tác phẩm đặc sắc dành cho
thành Hà Nội.
thiếu nhi.
GV Từ tấm bé ông phải làm lụng vất vả .ở tuổi thành niên ông
đã đến với cách mạng qua hai cuộc kháng chiến chống Pháp,
chống Mỹ.
- Bút danh Tô Hoài là kỉ niện gợi nhớ quê hương về dòng sông
Tô Lịch và huyện Hoài Đức.
- Văn chương ông đậm đà sắc thái phong tục, ngòi bút của ông
miêu tả sinh động thiên nhiên, loài vật. Đến nay ông là nhà văn
viết nhiều bậc nhất ở nước ta.
- Những Tác phẩm nổi tiêng như: Đàn chin gáy, Chú bồ nông ở
Sa mác ca... Vợ chồng A Phủ
? Qua tìm hiểu, em biết đoạn trích nằm ở phần nào của tác phẩm 2. Tác phẩm .

Giáo án: Ngữ Văn 6

1

Gv: Ngô Xuân Đồng


Trường THCS Thọ Nghiệp

Năm học: 2015- 2016

?
-HS Văn bản "Bài học đường đời đầu tiên" là tên do người biên
soạn đặt, trích từ chương 1 của tác phẩm “Dế Mèn phiêu lưu
ký"
Gv cho học sinh đọc thêm trên máy chiếu
Hoạt động3
- Gv: hướng dẫn đọc.
+ Nhân vật Dế Mèn: chú ý nhấn mạnh động từ và tính từ miêu
tả DM đọc với giọng tinh nghịch, trịch thượng, kiêu ngạo.
+ Dế choắt: rên, rỉ, yếu ớt.
+ Giọng đối thoại
+ Giọng chị Cốc đáo để, tức giận.
- Gv đọc mẫu 1 đoạn.
- 3 HS đọc phân vai
- Học sinh đọc tiếp đến hết.
Gv tìm hiểu phần chú thích và cho biết nghĩa một số từ sau.
? Em hiểu từ "xốc nổi” là gì?
- Hăng hái nhưng thiếu chín chắn.
? Trịch thượng nghĩa là gì?
- Ra vẻ bề trên, khinh thường người khác.

? Gv trong văn bản có câu thành ngữ "tắt lửa tối đèn". Em hiểu
gì về câu thành ngữ này?
- Chỉ lúc khó khăn, hoạn nạn cần đùm bọc, giúp đỡ lẫn nhau .
? Đoạn trích được chia làm mấy phần? Nội dung của từng phần?
+ P1: đứng đầu thiên hạ rồi: hình dáng, tính cách của DM
+ P2: còn lại: Bài học đường đời đầu tiên của DM
? Hãy xác định phương thức biểu đạt chính của từng phần?
- HS P1 miêu tả chân dung, tả tĩnh hình dáng, tả hoạt động và
tính cách
- P2 tự sự
? Ngôi kể trong đoạn trích này ở ngôi thứ mấy?
- Ngôi thứ nhất - DM tự tả và kể chuyện về mình.
? Tại sao tác giả lại cho Mèn tự giới thiệu, kể về mình?
- HS Tạo sự thân mật, gần gũi với người đọc.
- HS Để nhân vật tự trức tiếp bày tỏ cảm xúc, suy nghĩ của mình
với người xung quanh.
-Làm tăng tác dụng của biện pháp nhân hoá
GV Sự ân hận, bài học càng trở lên chân thành, sâu sắc, thấm
thía.
? Dưa vào bố cục trên em hãy kể tóm tắt lại đoạn trích?
- HS kể - nhận xét
Hoạt động II
Hoạt động 1
? Quan sát lại từ đầu .......vuốt râu "?
? Mở đầu đạon văn, em thấy Mèn tự giới thiệu khái quát về hình
dáng của mình như thế nào?
- Ngoại hình: Chàng Dế thanh niên cường tráng .
? Những chi tiết nào đã chứng DM là chàng dế thanh niên
cường tráng?
- Đôi càng: Mẫm bóng.

- Vuốt: Cứng, nhọn hoắt.

Giáo án: Ngữ Văn 6

2

- Đoạn trích thuộc chương I
của tác phẩm.
* Đọc và giả thích từ khó

* Tìm hiểu bố cục

II. Đọc - Hiểu văn bản
1. Bức chân dung tự hoạ của
Dế Mèn (Dế Mèn tự giới
thiệu về hình dáng, tính
cách của mình) .
a, Hình dáng:

Gv: Ngô Xuân Đồng


Trường THCS Thọ Nghiệp

Năm học: 2015- 2016

- Cánh: Trước kia ngắn hủn hoẳn, bây giờ dài tận chấm đuôi.
- Đầu: To, nổi từng tảng rất bướng.
- Răng: Đen nhánh.
- Râu: Dài, uống cong.

? Qua chi tiết này, em có nhận xét gì về ngoại hình của Dế Mèn
so với con Dế trong thực tế?
- Nhà văn miêu tả rất chính xác, đầy đủ, y như ta đang được
nhìn thấy con Dế vậy.
? Vẻ đẹp cường tráng của DM không chỉ bộ lộ qua hình dáng,
chân dung tĩnh mà còn được bộ lộ qua sức mạnh từng điệu bộ
động tác. Em hãy quan sát lại đoạn văn và phát hiện cho thầy
những chi tiết miêu tả động tác của DM?
- Động tác:
+ Co cẳng đạp phanh phách vào ngọn cỏ .
+ Vũ lên phành phạch, giòn giã .
+ Trịnh trọng, khoan thai vuốt râu .
GV Để miêu tả hình dáng, động tác trên của DM nhà văn đã sử
dụng từ mẫm, to, cứng đạp, vũ, vuốt.
? Vậy những từ trên thuộc loại từ nào?
- Tính từ, động từ. ( từ láy tượng hình, tượng thanh)
? Tìm những từ đồng nghĩa với cường tráng, hủn hoẳn, mẫm.
- Cường tráng: Khoẻ mạnh, to lớn đẹp đẽ.
- Hủn hoẳn: Rất ngắn cộc, hủn hoẳn.
- Ngoàm ngoạp : Xồn xột, côn cốp, rào rạc.
- Cà khịa: Tranh cãi, gây sự.
- Ho hoe: Im thít, im re ..
? Các em thử thay thế những từ mà nhà văn đã sử dụng bằng từ
đồng nghĩa vừa tìm được.
? Có thể thay những tính từ mà tác giả dùng bằng những từ khác
không ? Thay bằng những từ nào?
- Thay thế được.
? Vì sao tác giả chọn những từ ấy?
- Đó là những từ miêu tả rất chính xác tính cách, đặc điểm, động
tác của D Mèn mà những từ kia khó mà biểu đạt được.

? Qua đây, em có nhận xét gì về cách sử dụng từ ngữ để miêu tả
của Tô Hoài?
- Nhà văn đã lựa chọn những tính từ, động từ giàu hình ảnh
- Đó còn là những từ láy, từ tượng hình, tượng thanh
GV Có thể thay thế được bằng một vài từ ngữ tương đương.
Nhưng nhìn chung, không một từ nào có thể sánh với từ ngữ mà
Tô Hoài đã sử dụng. Chúng chính xác, sắc cạnh, nổi bật lạ
thường.
Đó không chỉ là những động từ, tính từ riêng lẻ còn còn kèm
theo những từ: lắm, đã, rất. Bổ sung ý nghĩa cho nó. Làm người
đọc thấy được DM rất hãnh diện về vẻ đẹp của mình. Những từ
đó là Phó từ. Và thế nào là phó từ thì giờ sau chúng ta sẽ tìm
hiểu.
? Ngoại việc sử dụng động từ, tính từ, những từ láy giàu gợi
hình nhà văn còn sử dụng những biện pháp nghệ thuật nào để
DM tự khắc hoạ chân dung mình?
- Nghệ thuật so sánh, nhân hoá

Giáo án: Ngữ Văn 6

3

b, Hành động

- Mèn là chàng Dế thanh niên
cường tráng, yêu đời, tự tin và
đầy sức sống.

Gv: Ngô Xuân Đồng

Trường THCS Thọ Nghiệp

Năm học: 2015- 2016

? Theo em đoạn văn miêu tả DM theo trình tự nào?
- Chọn cách miêu tả theo trình tự chung đến riêng (Cụ thể), từ
ngoại hình đến tính cách.
- Tả ngoại hình gắn liền với hoạt động
? Để miêu tả được ngoại hình của Dế Mèn như vậy nhà văn phải
làm gì ?
- Quan sát kỹ lưỡng, am hiểu loài vật .
Gv: Đúng, qua cách miêu tả ta nhận ra rõ tài quan sát tinh tế và
sự am hiẻu sâu sắc thế giới loài vật của nhà văn. Gv Từ đó các
em lưu ý rằng muốn tả được việc đầu tiên chúng ta phải quan
sát, tìm hiểu đối tượng sau đó liên tưỏng, so sánh, nhận xét.
GV Tóm lại nghệ thuật tiêu biểu của đoạn truyện này là sử dụng
hàng loạt các tính từ, động từ tinh tế, giàu tính tạo hình kết hợp
với phép so sánh, nhân hoá, trình tự miêu tả hợp lí.
? Với nghệ thuật miêu tả như thế, em thấy DM hiện lên như thế
nào?
- Làm cho hình ảnh DM hiện lên cụ thể, sinh động.
- Khoẻ mạnh, đẹp về ngoại hình
- Tự tin, yêu đời, hãnh diện về vẻ đẹp của bản thân
Gv quan sát tiếp đoạn: tôi tợn lắm, thiên hạ rồi
? Qua đoạn truyện này ta hiểu thêm gì về tính cách của DM?
- Kiêu căng, xốc nổi, hung hăng, xem thường mọi người
? HS suy nghĩ về những nét đẹp và chưa đẹp trong hình dáng và
tính tình của Dế Mèn
GV Đây là đoạn văn rất đặc sắc, độc đáo về nghệ thuật tả vật

bằng cách nhân hoá cao độ, dùng nhiều tính từ, động từ, từ láy,
các phép so sánh rất chọn và chính xác. Các em đã thấy được vẻ
đẹp cường tráng, trẻ trung, chất chứa sức sống mạnh mẽ của
tuổi trẻ ở DM. Nhưng đồng thời cũng thấy được những nét chưa
đẹp, chưa hoàn thiện trong tính nết và hành động của một chàng
dế thanh niên mới lớn. Đó là kiêu căng tự phụ về vẻ đẹp và sức
mạnh của mình, xem thường mọi người, hung hăng, xốc nổi. Và
chính tính cách, thái độ sống như thế của DM đã gây ra cái chết
thảm thương, oan uổng của người bạn xấu số Dế Choắt. Bài học
đầu tiên đó của DM cụ thể ra sao? Giờ sau thày trò ta sẽ tìm
hiểu.

- Dế Mèn kiêu hãnh, về vẻ đẹp
của mình .

- Dế Mèn còn tỏ ra quá kiêu
căng, hợm hĩnh, không tự biết
mình .

V. Củng cố, hướng dẫn về nhà:
? Những nét đặc sắc về nghệ thuật và nội dung của P1?
NT - Từ ngữ động từ, tính từ giàu tính tạo hình
- Nhân hoá, so sánh
- Miêu tả ngoại hình kết hợp với hoạt động
Nội dung
- Mèn là chàng Dế thanh niên cường tráng, yêu đời, tự tin và đầy sức sống nhưng còn kiêu
căng, xốc nổi
- Nắm trắc đoạn đã học
+ Tác giả, tác phẩm
+ Ngôi kể, bố cục.

+ Nghệ thuật và nội dung phân 1
- Chuẩn bị bài mới
* Rút kinh nghiệm:

Giáo án: Ngữ Văn 6

4

Gv: Ngô Xuân Đồng


Trường THCS Thọ Nghiệp

Năm học: 2015- 2016

........................................................................................................................................................................................................................................................................................

CHUYÊN ĐỀ: TRUYỆN HIỆN ĐẠI

Ngày soạn: 05/01/2016
Ngày giảng: 11 -> 16/01/2016
Tiết 74: BÀI HỌC ĐƯỜNG ĐỜI ĐẦU TIÊN
(Tô Hoài).
I. Mục tiêu bài học
1. Kiến thức: - Thông qua tiết học, giúp học sinh hiểu .
+ Dế sống độc lập từ bé, sẵn sàng tự lập cuộc đời riêng, nhưng lại có tính kiêu ngạo ,nghênh
ngang, tự đắc, dẫn đến một việc làm đáng ân hận suốt đời .đó là bài học đường đời đầu tiên của
Dế Mèn.
+ Lời kể từ nhiên, sinh động có óc quan sát tinh tế và trí tưởng tượng phong phú của nhà văn về
thế giới loài vật.

- HS nắm được nghệ thuật đặc sắc kết hợp giữa miêu tả và kể chuyện của đoạn trích
2. Kĩ năng: Rèn kỹ năng đọc và tóm tắt truyện.
- Rèn kỹ năng tìm hiểu chi tiết trong tác phẩm văn xuôi, kỹ năng phân tích nhân vật
3. Thái độ: Giáo dục đức tính khiêm tốn, biết học hỏi những người xung quanh, biết ân hận về
việc làm sai trái.
4. Định hướng phát triển năng lực: Năng lực tự học, sáng tạo, hợp tác, ...
II. Chuẩn bị
- Thầy: Tìm hiểu một số bài viết về tác phẩm .
- Trò: Soạn bài theo câu hỏi sgk.
III. Phương pháp: Đọc, phân tích, tổng hợp, ...
IV. Tiến trình lên lớp
1. Ổn định tổ chức
2. Kiểm tra
3. Bài mới
Gv giới thiệu: Với vóc dáng kheo mạnh, cường tráng cùng thói hống hách, kiêu ngạo của
mình .Vậy Mèn đã phải hứng chịu hậu quả nào ta tìm hiểu tiếp bài học hôm nay.
Hoạt động của thầy trò
Nội dung cần đạt
Hoạt động 2
2. Bài học đường đời đầu tiên
Gv Với bản tính kiêu căng, hách dịch, Mèn sang nhà choắt của Mèn
chơi. Mèn chế diễu cách ăn ở của choắt.
? Vậy Dế Choắt đã dãi bày hoàn cảnh của mình như thế nào?
- Mèn chê Choắt cẩu thả, tuềnh toàng, có lớn mà chẳng có
khôn.
- Choắt: Nêu lý do: Gầy yếu, đi lại làm việc khó khăn.
? Choắt có ý định gì khi đề nghị với Mèn?
- Nhờ Mèn đào một cái ngách thông giữa hai nhà, để khi có
tai hoạ, có chỗ dựa.
? Theo em, Choắt có lên nhờ vả Mèn không?

- Đó là sự nhờ vả chính đáng, bởi choắt yếu ốm ,không đủ
sức làm cho mình chỗ dựa tử tế.
? Song Mèn có thái độ gì?
- Mèn héch răng, xì hơi, mắng, ra về không một chút bận
tâm.
? Cùng với thái độ đó là lời nói như thế nào?
- Học sinh đọc lời nói của Mèn : Hức thông ngách sang nhà
ta ......ấy đi .

Giáo án: Ngữ Văn 6

5

Gv: Ngô Xuân Đồng


Trường THCS Thọ Nghiệp

Năm học: 2015- 2016

? Dựa vào những chi tiết trên, em hãy hình dung và miêu tả
hình ảnh Mèn lúc ấy?
Gv gợi ý: ánh mắt, cử chỉ, lời nói.
Gv: Và Mèn đã bỏ ra về, không một chút bận tâm.
? Em có suy nghĩ gì trước cử chỉ thái độ của Mèn?
GV: Không chỉ ích kỷ Mèn còn vốn tính thích cà khịa với
người khác cái tính ấy đã gây hậu quả gì, theo dõi tiếp nội
dung truyện.
? Khi nhìn thấy chị Cốc, Mèn đã rủ Choắt cùng trêu, lúc ấy
Choắt có thái độ như thế nào?

- Choắt từ chối, can ngăn.
? Mèn đã nói gì trước lời can ngăn của Choắt?
- Học sinh đọc đúng ngữ điẹu câu nói.
?Qua chi tiết đó, em biết thêm gì về tính cách của Mèn nữa?
? Sau khi trêu chị Cốc mèn có hành động thái độ như thế
nào?
- Chui tọt vào hang .
- Nằm khểnh, bắt chân chữ ngũ .
- Bụng khấp khởi mừng thầm, thú vị .
? Theo em ,nằm trong hang lúc đó, Mèn có tâm trạng suy
nghĩ gì ?
- Mèn rất hả hê vì trò đùa tai quái của mình .
Gv: Thái độ đó rất đúng với tính cách tự tin, kiêu căng của
Mèn, nhưng rồi chẳng được mấy phút, nhe chị Cốc mắng,
đánh Choắt thái độ của Mèn ra sao?
- Sợ hãi, nằm im thin thít.
- Chờ cho chị Cốc đi rồi mới dám ra.
? Em thử tưởng tượng và miêu tả hình ảnh Mèn lúc đó?
- Học sinh tưởng tượng.
Gv: Khi trêu chị Cốc Mèn tỏ ra kẻ cả, xấc xược bao nhiêu thì
giờ đây, Mèn run sợ khiếp đảm bấy nhiêu.
? Điều đó chứng tỏ Mèn còn là con vật như thế nào nữa?
? Hậu quả của tính nghịch ranh ở Mèn ntn?
- Dế Choắt bị đánh, chết oan.
? Thấy bộ dạng thảm thương của Choắt, Mèn có tâm trạng
gì?
- Mèn trở lên bằng hoàng, ngớ ngẩn bất ngờ và vô cùng lo
sợ, ân hận.
? Trước khi chết, Choắt nói với Mèn điều gì? đọc diễn cảm
và nêu suy nghĩ của em về câu nói đó ?

- Choắt chết oan, song đã tỏ ra rất đại lượng, nhân từ ,không
oán trách mèn mà ngược lại còn cho Mèn một lời khuyên
chân tình thấm thía.
Gv: đúng, ngay từ đầu, ta thấy dù ngang tuổi Mèn, dù Mèn
khinh thường, kẻ cả, Choắt vẫn tỏ ra khiêm tốn ,lẽ phép,
nhún nhường trước Mèn. Bây giờ Mèn gây cho nõi oan tầy
đình phải trả giá bàng cái chết, choắt vẫn đại lượng không
oán trách, chởi mắng mà còn có lời khuyên rất chân thành.
? Trước lời khuyên của Choắt Mèn có thái đọ như thế nào?
- Vô cùng bất ngờ, hối hận.
? Vì sao?

Giáo án: Ngữ Văn 6

6

- Mèn ích kỷ, coi thường, vừa tàn
nhẫn đối với bạn láng giềng.

- Mèn hung hăng, xấc xược.

- Mèn rất hèn nhát

Gv: Ngô Xuân Đồng


Trường THCS Thọ Nghiệp

Năm học: 2015- 2016

- Chắc chắn Mèn không thể ngờ rằng mình là thủ phạm mà
vẫn được Choắt khuyên nhủ chân thành ?
- Mèn nhận ra sai lầm từ chính cái thói nghịch ranh ,hợm
hĩnh của mình .
Gv: Chính những lời chăng chối của Choắt cùng làm cho
Mèn hối hận vô cùng. Vì vậy, Choắt tắt thở, Mèn đã chôn
cất Choắt vô cùng chu đáo.
? Đứng trước mộ bạn, Mèn sẽ có suy nghĩ gì? Hãy hình dung
xem ,nếu nói với Choắt lúc đó Mèn sẽ nói gì?
- Choắt ơi! Mình ân hận lắm giá như ...
- Choắt ơi! Mình sẽ ghi nhớ mãi bài học mà bạn đã cho mình
.Hãy tha lỗi cho mình.
Gv dùng tranh minh hoạ.
? Hãy miêu tả hình dáng, nét mặt, tư thế thái độ và tâm trạng
của Mèn?
? Em hiểu gì về tâm trạng của Mèn?
Hoạt động III
? Tác giả Tô Hoài đã dùng những nghệ thuật gì để miêu tả
về Mèn?
- Nhà văn dùng thể loại truyện đồng thoại phù hợp với lứa
tuổi thiếu liên.
- nhà văn đã quan sát tỉ mỉ, am hiểu loài vật, miêu tả sống
động nhân vật, loài vật phù hợp với tâm lý người mà lại
không xa lạ với đặc điểm của loài vật.
- Dùng ngôi kể thứ nhất để tạo không khí thân mật ,gần gũi
với người đọc. Sử dụng những động từ ,tính từ, cách so sánh,
nhân hoá, ngôn ngữ nghệ thuật chọn lọc chính xác.
? Từ những thầnh công về mặt nghệ thuật ấy, em có nhận xét
gì về nội dung?

- Mèn đau khổ tiều tuỵ. Vì vô
cùng ân hận trước việc làm của
mình.
III. Tổng kết
1. Nghệ thuật.
- Gách miêu tả loài vật sinh động.
- Ngôn ngữ miêu tả chính xác.
- Kể chuyện từ ngôn thứ nhất.
-> Chân thực, hấp dẫn.
2. Nội dung.
- Chương truyện kể về chú Dế
Mèn khoẻ mạnh .cường trnga biết
lo xa, thích sống độc lập song rất
coi thường người khác bàng tính
kiêu căng hống hách, thiếu chân
thành Mèn đã phải ân hận ,ăn lăn
vì sự ngỗ ngược ,hợm hĩnh của
mình .
IV. Luyện tập:

V. Củng cố, hướng dẫn về nhà:
? Qua chương truyện, em thấy Mèn có điểm gì đáng yêu, điểm gì đáng trách?
? Hãy nêu cảm nhận của em qua đoạn đầu của truyện?
Học nắm chắc nội dung chương truyện.
- Chỉ ra những thành công về nghệ thuật tả, kể chuyện?
- Làm bài miêu tả hình ảnh Dế Mèn trước mộ Choắt .
- Tìm hiểu trước "Phó từ "
* Rút kinh nghiệm:
........................................................................................................................................................................................................................................................................................

****************************************************
CHUYÊN ĐỀ: TỪ LOẠI

Ngày soạn: 05/01/2016
Ngày giảng: 11 -> 16/01/2016
Tiết 75: PHÓ TỪ
I. Mục tiêu bài học
1. Kiến thức: - Thông qua tiết học, giúp học sinh hiểu:
- Thông qua tiết học giúp học sinh nhận biết được phó từ là những từ dùng đi kèm với động từ,
tính từ để bổ sung ý nghĩa cho động từ và tính từ.

Giáo án: Ngữ Văn 6

7

Gv: Ngô Xuân Đồng


Trường THCS Thọ Nghiệp

Năm học: 2015- 2016

- Gíup học sinh nhận định và tìm ra ý nghĩa và công dụng của phó từ.
2. Kĩ năng: Rèn kỹ năng đạt câu có sử dụng phó từ.
3. Thái độ: - Giáo dục học sinh ý thức sử dụng từ thuần Việt.
4. Định hướng phát triển năng lực: - Năng lực tự học, sáng tạo, hợp tác, ...
II. Chuẩn bị .
- Thầy : Bảng phụ hoặc máy chiếu.
- Trò : Tìm hiểu trước bài học ở nhà.
III. Phương pháp: Đọc, phân tích, tổng hợp, ...

IV. Tiến trình lên lớp
1. Ổn định tổ chức
2. Kiểm tra bài cũ
? Phần phu trước và sau của Cụm động từ, cụm tính từ thường bổ sung những ý nghĩa gì cho
động từ, tính từ ở trung tâm? Hãy nhắc lại một số từ ngữ đó?
3. Bài mới .
Gv giới thiệu bài: Những từ đã, lắm, đang, đừng ... là từ loại gì? Giờ học hôm nay thày trò ta sẽ
tìm hiểu.
Hoạt động của thầy và trò
Hoạt động I
Hoạt động 1
Gv đưa hai đoạn văn đã ghi lên máy chiếu
?Hai đoạn văn được trích trong những văn bản nào?
? Lưu ý các từ in đậm và cho biết những từ ấy bổ sung ý
nghĩa cho những từ nào trong đoạn văn .
a, Cũng - đi
- cũng - ra
- Vẫn chưa - thấy
- thật - lỗi lạc
b. Được - soi (gương)
- Rất - ưa nhìn
- Ra - to
- Rất - bướng
? Những từ được bổ sung ý nghĩa thuộc từ loại nào?
- Động từ và tính từ.
? Hãy xác định và gọi tên các cụm từ trong đoạn văn?
- Đã đi
+ Rất ưa nhìn
- Cũng ra
+ To ra

- Thật lỗi lạc
+ Rất bướng
- Soi được.
HS đó là cụm động từ, cùm tính từ
? Nhìn vào các cụm từ vừa tìm, em có nhận xét gì về vị trí
của các từ in đậm?
- Có từ đứng trước, có từ đứng sau động từ, tính từ.
Gv: Những từ có vị trí, vai trò nhiệm vụ trong câu, cụm từ
như vậy được gọi là phó từ.
Hoạt động 2
? Qua tìm hiểu NL, cho biết thế nào là phó từ?
? Em có nhận xét gì về vị trí của các phó từ?
? Ngoài vị trí đứng trước động từ, tính từ phó từ còn có
thể đứng ở vị trí nào nữa?
Gv: Khi sử dụng trong câu mỗi phó từ có thể bổ sung cho
động từ, tính từ một sắc thái, khía cạnh ý nghĩa. Căn cứ
vào vị trí ta có thể phân loại phó từ.
Bài tập nhanh: Xác định các phó từ trong những câu sau
a, Ai ơi chua ngọt đã từng

Giáo án: Ngữ Văn 6

8

Nội dung cần đạt
I. Phó từ là gì
1. Ví dụ:

2. Kết luận .
a, Phó từ là gì?

- Phó từ là những từ chuyên đi
kèm với động từ, tính từ để bổ
sung ý nghĩa cho động từ và tính
từ.

Gv: Ngô Xuân Đồng


Trường THCS Thọ Nghiệp

Năm học: 2015- 2016

Gừng cay muối mặn xin đừng quên nhau
b, Thế rồi Dế Choắt tắt thở. Tôi thương lắm. Vừa thương
vừa ăn năn tội mình. Giá tôi không trêu chị Cốc thì đâu
đến nỗi Choắt việc gì.
- HS đã, đừng, vừa, không
Gv: Các em vừa biết được rằng phó từ chuyên đi kèm với
động từ, tính từ để bổ sung ý nghĩa cho động từ, tính từ.
Vậy phó từ có thể kêt hợp được với danh từ hay không?
? Em thử lấy 1 phó từ cho kkết hợp với danh từ?
- HS không kết hợp được
GV: Chỉ có động từ, tính từ kết hợp được với phó từ còn
danh từ thì không. Đây chính là đặc điểm để phân biệt giữa
động từ, tính từ với danh từ.
GV có thể giải thích một số trường hợp như: Giữ cái gì
rất Huế, rất trẻ con, rất sinh viên.Thì Huế, sinh viên, trẻ
con là muốn nói đến đặc điểm, tính chất chứ không phải là
sự vật . Vì vậy Huế, sinh viên, trẻ con kết hợp được với
phó từ rất nên đã chuyển hoá thành tính từ.

Hoạt động II
Hoạt động 1
Gv: đưa máy chiếu và bảng phụ ghi NL
? Trong các NL trên, những từ in đậm thuộc động từ và
tính từ.
? Những động từ, tính từ được những phó từ nào bổ sung ý
nghĩa, em hãy tìm những phó từ đó?
- Lắm - chóng
- đừng - trêu
- Không - trông thấy
- đang - loay hoay
? Em có nhận xét gì về ý nghĩa của các phó từ đó?
- Lắm - ý nghĩa về mức độ.
- Đừng - ý nghĩa cầu khiến.
- Không - Chỉ sự phủ định .
Hoạt động 2
NL2 Điền các phó từ ở phần I và II vào bảng phân loại?
PI: đã, cũng, vẫn chưa, thật, được, rất
PII: lắm, đừng, không, đã, đang
HS lên bảng điền vào bảng phụ (bảng phân loại SGK 13)
NL3 Kể thêm các phó từ mà em biết thuộc mỗi loại trên.
GV gợi ý: Dựa vào phần phụ trước và sau của cụm động
từ, tính từ đã học
? Dựa vào bảng trên. Em cho biết có mấy loại phó từ?
Gv lưu ý:
a, những phó từ đứng trước động từ, tính từ bổ sung ý
nghĩa thời gian, sự tiếp diễn tương tự .
Sự Khẳng định, phủ định, sự cầu khiến .
b, Những phó từ đứng sau động từ, tính từ bổ sung ý nghĩa
mức độ, khả năng, kết quả chỉ sự hoàn thành, chỉ tình

huống, chỉ cách thức.
Gv: Như vậy là phó từ đi kèm với động từ, tính từ để bổ
sung ý nghĩa nhất định.
- HS đọc ghi nhớ
? Đặt câu với những phó từ đó?

Giáo án: Ngữ Văn 6

9

II. Các loại phó từ
1. Ví dụ
a, Bởi tôi.................lớn lắm .
b. Em xin vái .......phải sợ .
- Không trông thấy tôi ... cửa hang

2. ý nghĩa của các loại phó từ .
a. Phó từ chỉ quan hệ thời gian
VD; đã, đang, mới, sắp sẽ ..
b. Phó từ chỉ sự tiếp diễn tương
tự .
Vd: Cũng, đều, vẫn, cứ còn nữa .
c. Phó từ chỉ mức độ.
Vd: rất, hơi, quá, lắm, cực kỳ ,vô
cùng, cực.
d. Phó từ chỉ sự hoàn thành kết
quả, hướng cách thức.
2. Kết luận, ghi nhớ

Ghi nhớ (SGK trang14)

Gv: Ngô Xuân Đồng


Trường THCS Thọ Nghiệp

Năm học: 2015- 2016

- Cả lớp em ai cũng chăm học.
Gv cho ví dụ học sinh xác định phó từ?
- Nam chưa làm bài tập.
Hoạt độngIII
? Gọi học sinh đọc bài tập và xác định yêu cầu bài tập?
- Tìm phó từ, xác định ý nghĩa phó từ.
? Muốn làm được bài tập này ta phải làm gì?
- Xác định những từ đi kèm đông từ, tính từ, xác đinh ý
nghĩa mỗi từ.
? Xác định phó từ và ý nghĩa của mỗi phó từ?
- GV có thể làm mẫu
- 2 HS lên bảng làm theo các câu
a, Không - chỉ sự phủ định
- Còn, đã: chỉ quan hệ thời gian.
- Đều: chỉ sự tiếp diễn.
- Sắp: Chỉ quan hệ thời gian.
- Ra: chỉ hướng.
- Đương: Chỉ sự tiếp điễn
- Cũng; Chỉ sự tiếp diễn
- Lại: tiếp diễn tương tự
? Đoạn văn ở phần a, b được viêt theo phương thức biểu
đạt nào?

a -miêu tả, b - tự sự
? Đối tượng Nhà văn TH miêu tả ở phần a
- Cảnh mùa xuân về
? Em có nhận xét gì về cảnh sắc ấy?
- đẹp, vui tươi.
GV Bằng việc sử dụng động từ và tính từ kèm theo các
phó từ nhà văn đã vẽ lên bức tranh mùa xuân về thật cụ
thể, tràn đầy sức sống. Vì vậy khi miêu tả các em cũng cần
sử dụng phó từ kèm động từ, tính từ để sự vật, sự việc
được cụ thể, sinh động hơn.
b. 1 HS lên bảng
- đã: Chỉ quan hệ thời gian.
- được: chỉ kết quả, khả năng.
Bài tập 2
? Đọc và xác định yêu cầu bài tập?
? Nêu yêu cầu cách làm bài tập?
- Thuật lại sự việc dế Mèn trêu chị Cốc trong đó có sử
dụng phó từ (3-5câu), cho biết tác dụng của phó từ.
Gv lưu ý: Thuật lại là dùng ngôn ngữ của mình, dựa vào
những sự việc chính trong truyện để kể.
- Chú ý ngôi kể thứ ba, số lượng câu.
- Tác dụng của phó từ đã dùng: đã, đang: Chỉ thời gian .

III. Luỵên tập
* Bài tập 1.

* Bài tập 2
GVgợi ý: Một hôm, thấy chị Cốc
đang kiếm mồi, Mèn cất giọng đọc
câu ca cạnh khéo trêu chị Cốc rồi

chui tọt vào hang. Chị Cốc tức
giận đi tìm kẻ giám trêu mình.
Không thấy Mèn nhưng chỉ thấy
Dế Choắt đang loay hoay trước
cửa hang. Chị Cốc đã chút giận
lên đầu Dế Choắt. Choắt bị chết
thật thảm thương.
* Bài tập 3.

* Bài tập 3.
V. Củng cố, hướng dẫn về nhà
? Phó từ là gì? Kể tên các loại phó từ? Đặt câu với mỗi loại phó từ ấy? Chỉ rõ phó từ?
- Nắm chắc nội dung bài học, làm các bài tập còn lại.
- Tìm hiểu trước bài: Tìm hiểu chung về văn miêu tả.
* Rút kinh nghiệm:

Giáo án: Ngữ Văn 6

10

Gv: Ngô Xuân Đồng


Trường THCS Thọ Nghiệp

Năm học: 2015- 2016

........................................................................................................................................................................................................................................................................................

CHUYÊN ĐỀ: VĂN MIÊU TẢ

Ngày soạn: 05/01/2016
Ngày giảng: 11 -> 16/01/2016
Tiết 76 TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN MIÊU TẢ
I. Mục tiêu bài học
1. Kiến thức: - Thông qua tiết học, giúp học sinh hiểu:
- Thông qua bài giảng giúp học sinh nắm đợc những kiến thức chung nhất về văn miêu tả trớc
khi đi sâu vào một thao tác chính nhằm tạo lập văn bản này. Nhận diện được những đoạn văn,
bài văn miêu tả. Hiểu được trong những tình huống nào thì người ta dùng văn miêu tả .
2. Kĩ năng: - Rèn kỹ năng quan sát, nói, mô tả,viết .
3. Thái độ: - Giáo dục tình cảm với quê hương, với con người và cảnh vật xung quanh qua một
số đề văn.
4. Định hướng phát triển năng lực: - Năng lực tự học, sáng tạo, hợp tác, ...
II. Chuẩn bị .
- Thầy: Tìm hiểu một số đề văn thuộc văn miêu tả, nghiên cứu soạn giáo án .
- Trò: Tìm hiẻu trước bài học ở nhà .
III. Phương pháp: Đọc, phân tích, tổng hợp, ...
IV. Tiến trình lên lớp
1. Ổn định tổ chức
2. Kiểm tra
- Kiểm tra vở bài tập của học sinh ,
3. Bài mới .
Gv giới thiệu bài : ở chương trình tiểu học, các em đã đuợc làm quen với thể loại văn miêu tả,
nhưng chủ yếu ở mức độ đơn giản, giờ học hôm nay, thầy trò ta cùng tìm hiểu bài miêu tả và để
năng cao hơn về kỹ năng và cách diễn đạt.Giờ học hôm nay chúng ta cùng tìm hiểu thêm về văn
miêu tả.
Hoạt động của thầy và trò
Nôi dung cần đạt
Hoạt động I
I .Thế nào là văn miêu tả?

Hoạt động1
1 . Ví dụ:
Gv dùng bảng phụ chia nhóm.
Thời gian 3 phút chuẩn bị.
Gv đọc các tình huống đợc nêu trong sgk.
Học sinh nêu đáp án cho mỗi tình huống và bảng phụ.
(Mỗi nhóm 1 tình huống).
?Nhóm trưởng các nhóm đại diện trình bày.
- Nhóm 1: Em phải giới thiệu bằng cách tả con đường và hai
đặc điểm ngôi nhà em.
+ Con đường rải nhựa mới làm.
+ Trước ngõ là cây nhãn.
+ Hàng cau hai bên ngõ.
+ Nhà mái ngói.
? Nhóm 2: cử đại diện trình bày?
- Mô tả nguời lực sĩ.
+ cao, to, khoẻ, ăn khoẻ.
+ Cơ bắp nổi cuồn cuộn.
? Nhóm 3: trình bày?
- Mô tả chiếc áo định mua trong cửa hàng.
+ Chiếc áo sơ mi thứ 4.
+ Màu xanh.
+Cổ tròn viền đăng ten ở ngực.

Giáo án: Ngữ Văn 6

11

Gv: Ngô Xuân Đồng

Trường THCS Thọ Nghiệp

Năm học: 2015- 2016

GV Nh vậy thông qua các tình huống này, em thấy làm thế
nào để người đọc, người nghe có thể nhận biết được vật mình
nói đến (dùng cách miêu tả).
? Em có nhận xét gì về 3 tình huống vừa thảo luận?
- Tình huống 1-2: Tả vật.
- Tình huống 3: Tả người.
? Dựa vào tình huống trên, em hãy nêu ra một số tình huống
khác tương tự?
VD: Nêu đặc điểm của mùa đông.
+ Cây chút hết lá, trơ lại cành.
+ Chim đi tránh rét.
+ Không khí rất lạnh.
+ Bầu trời u ám.
? Nh vậy theo em trong những trường hợp nào thì dùng văn
miêu tả ?
- Khi người ta cần tái hiện hoặc giới thiệu với ai đó về một sự
vật, một người mà người đợc giới thiệu chưa nhận ra, chưa
trông thấy, chưa hình dung được .
? Vậy muốn để cho một ai đó, biết về một sự vật, một người
ta phải tả ntn ?
- Tả làm nổi bật các đặc điểm, tính chất tiêu biểu của sự vật
đó .
Gv: Chính qua đặc điểm, tính chất, người đọc dẽ dàng hình
dung ngay sự vật, con người được miêu tả nh chính mình
được thấy .

?Vậy để người đọc nhận ra những đặc điểm, tính chất của sự
vật con người cần miêu tả, người viết phải làm gì ?
- Phải quan sát .
Gv: Quan sát là yếu tố quyết định trong văn miêu tả ,học sinh
phải biết quan sát, dẫn ra được hình ảnh cụ thể ,tiêu biểu nhất
cho sự vật, con ngời được miêu tả . Tránh tình trạng cái đáng
nêu lại không nêu miêu tả chung chung, tả mãi mà ngời đọc
vẫn không nhận ra được người viết định tả ai, cái gì
? Qua tìm hiểu các tình huống, em nhận xét thế nào là văn
miêu tả ?
Hoạt động 2
Gv: để hiểu rõ hơn thế nào là văn miêu tả, chúng ta tìm hiểu
tiếp ví dụ sau .
Học sinh đọc yêu cầu bài tập sgk .
? Tìm hai đoạn văn miêu tả Dế Mèn và Dế Choắt trong văn
bản "Bài học đường đời đầu tiên"
- Miêu tả Dế Mèn "Từ đầu ..................thiên hạ rồi."
- Miêu tả Dế Choắt :"bên hàng xóm .........như hang tôi"
? Qua đoạn văn thứ nhất, em thấy Mèn có đặc điểm gì nổi
bật?
- Mèn: khoẻ, mạnh, cường tráng, đầy sức sống.
+ Hình dáng : Thanh niên cường tráng.
+ Càng: Mẫm bóng.
+ Vuốt : Cứng, nhọn hoắt .
+ Cánh : trước kia ngắn hủn hoẳn ... giờ dài tận chấm đuôi .
+ Đầu : to nổi từng tảng rất bớng .

Giáo án: Ngữ Văn 6

12

2. Kết luận .
- Văn miêu tả là loại văn
nhằm giúp người đọc, người
nghe hình dung những đặc
điểm, tính chất nổi bật của
sự vật, sự việc, con người
phong cảnh ....làm cho
những cái đó nh hiện lên trớc
mắt người đọc ,người nghe .

Gv: Ngô Xuân Đồng


Trường THCS Thọ Nghiệp

Năm học: 2015- 2016

? đoạn thứ 2 tả Choắt, Choắt có những đặc điểm gì nổi bật ?
- Choắt : Gầy gò, dài lêu nghêu, cánh ngắn củn, càng bè bè,
râu cụt .
- Mặt mũi lúc nào cùng ngẩn ngẩn, ngơ ngơ .
- Tính : ăn xổi ở thì .
? Từ cách miêu tả đó, em thấy Choắt là con vật nh thế nào ?
- Choắt gầy còm, ốm yếu cần được sự giúp đỡ của người
khác
? Để tả đợc Mèn Choắt, em thấy nhà văn Tô Hoài phải làm gì * Chú ý : Trong văn miêu
quan trong nhất ?
tả,năng lực quan sát của
- Phải có năng lực quan sát thật kỹ càng tỉ mỉ .

người viết, nói thường bộc lộ
Gv: đúng, để người đọc, người nghe hiểu đầy đủ đặc điểm, rõ nhất .
tính chất của đối tượng mình miêu tả, người viết phải có năng * Ghi nhớ sgk.
lực nghe, nhìn, cảm nhận .đây là yêu tố hết sức cần thiết và
không thể thiếu được trong cuộc sống.
II. Luyện tập
? Nhắc lại thế nào là văn miêu tả ?
* Bài tập 1 /16.
Hoạt động II
? Đọc các đoạn văn và trả lời các câu hỏi đã cho ?
- Học sinh đọc 3 đoạn văn sgk .
? Mỗi đoạn văn tái hiện lại điều gì ?
- Đoạn 1: Tái hiện chân dung Dế Mèn .
? Bức chân dung đó được tái hiện qua những từ ngữ, hình
ảnh cụ thể nào ?
- Học sinh nêu - gv ghi bảng phụ .
* Bài tập 2 .
? Nêu cảm nhận của em về Dế Mèn qua đoạn văn trên - Mèn
khoẻ mạnh, trẻ trung, đẹp .
- đoạn 2 : Hình ảnh chú be Lượm nhỏ nhắn, nhanh nhẹn ,vui
tươi, nhí nhảnh, hồn nhiên .
? Tác giả giúp em cảm nhận vè Lượm qua những từ ngữ hình
ảnh nào ?
- Từ láy : Loắt choắt, xinh xinh, thoăn thoắt .
- Hình ảnh so sánh : Như con chim chích .
- đoạn 3 : Cảnh vật ao hồ, bờ bãi sau trận mưa lớn .
? Cảnh gợi cho em cảm nhận gì ?
- Gợi lên thế giới loài vật ồn ào, náo động, nô nức kiếm ăn .
Gv hướng dẫn về nhà làm .
V. Củng cố, hướng dẫn về nhà:

? Thế nào là văn miêu tả ?
? Yếu tố quan trong cần thiết nhất ở ngời viết khi miêu tả là gì ?
- Năng lực quan sát .
- Học sinh đọc kỹ đoạn "Lá rụng" của Khái Hưng.
? Cảnh lá rụng về mùa đông tác giả miêu tả kỹ lưỡng, cụ thể, em hãy tìm những chi tiết thể hiện
điều đó?
* Rút kinh nghiệm:
........................................................................................................................................................................................................................................................................................

Ký duyệt
Ngày 11 tháng 01 năm 2016
ĐỦ GIÁO AN TUẦN 20

Giáo án: Ngữ Văn 6

13

Gv: Ngô Xuân Đồng


Trường THCS Thọ Nghiệp

Năm học: 2015- 2016

Tuần 21
Ngày soạn: 08/01/2016
Ngày dạy: 18 -> 23/01/2016
Chuyên đề: TRUYỆN HIỆN ĐẠI VIỆT NAM
Tiết 77: SÔNG NƯỚC CÀ MAU
(Đoàn Giỏi )

I. Mục tiêu bài học
1. Kiến thức: - Thông qua tiết học, giúp học sinh hiểu:
- Qua bài giảng giúp học sinh cảm nhận được sự phong phú và độc đáo của cảnh thiên nhiên
sông nước vùng Cà Mau. Giúp các em nắm được nghệ thuật miêu tả cảnh sông nước trong bài
văn của tác giả .
2. Kĩ năng: - Rèn kỹ năng tưởng tượng.
3. Thái độ: - Giáo dục lòng yêu quê hương đất nước qua phong cảnh trù phú, hoang sơ của vùng
sông nước .
4. Định hướng phát triển năng lực: - Năng lực: sử dụng ngôn ngữ, sáng tạo, năng lực tự học, hợp
tác, ...
II. Chuẩn bị .
- Thầy : Nghiên cứu sgk, soạn giáo án
- Trò : Đọc tác phẩm ,soạn bài theo câu hỏi sách giáo khoa.
III. Phương pháp, kĩ thuật dạy học
- Thuyết trình, vấn đáp,
IV. Tiến trình lên lớp
1. ổn định tổ chức
2. Kiểm tra
? Bài học đường đời đầu tiên của Dế Mèn nhạn được là bài học gì ? Bài học ấy được kể lại bằng
một câu chuyện hấp dẫn như thế nào ?
? Việc chọn ngôi kể trong "Dế Mèn phiêu lưu ký "có tác dụng gì ?
3. Bài mới .
Gv giới thiệu : Em đã nghe nhà thơ Xuân Diệu từng miêu tả về cảnh thiên nhiên ở vùng đất mũi
Cà Mau. Và các em đã từng được xem bộ phim " Đất rừng Phương Nam "của nhà thơ Đoàn Giỏi.
Câu chuỵên kể về cuộc đời của bé An rất xúc động. Vậy bài học hôm nay ,chúng ta sẽ được nghe
bé An kể cho chúng ta nghe về cảnh sông nước Cà Mau đó .
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung cần đạt
Hoạt động I
I. Đọc, tìm hiểu chung

? Theo dõi chú thích sao, trong sách giáo khoa và nêu những 1. Tác giả : Đoàn Giỏi
hiểu biết của em về nhà văn Đoàn Giỏi ?
(1925-1989). Quê ở Tiền Giang
Gv: Như vậy Đoàn Giỏi đã viết văn từ thời kháng chiến
- Ông thường viết về thiên
chống Pháp. Văn chương của ông ca ngợi con người, thiên nhiên, con người cuốc sông ở
nhiên Nam Bộ.
Nam Bộ .
2. Tác phẩm .
? Vậy đoạn trích " sông nước cà Mau " có xuất xứ từ đâu
- Sông nước cà Mau : Trích
? Các em đã được xem bộ phim " đất rừng phương Nam " trong tác phẩm Đất rừng
Vậy truyện có nội dung kể về ai ?
phương Nam
GV: hướng dẫn đọc : Giọng đọc hăm hở, nhấn mạnh tên
riêng. Đoạn đầu đọc chậm rãi, đều đều, về sau đọc giọng
nhanh dần .
- Đoạn miêu tả cảnh chợ trên sông nước Cà Mau, đọc với
giọng vui tươi .
- Bố cục : Gồm 3 đoạn .
Gv đọc mẫu 1 đoạn .
+ Đoạn 1 : Từ đầu ........đơn

Giáo án: Ngữ Văn 6

14

Gv: Ngô Xuân Đồng

Trường THCS Thọ Nghiệp

Năm học: 2015- 2016

- Gọi học sinh đọc tiếp đén hết đoạn trích .
? Qua việc chuẩn bị bài ở nhà, em cho biết đoạn trích có thể
chia làm mấy đoạn ?
- Chia làm 3 đoạn.
? Đoạn trích do ai kể ? Nêu nội dung khái quát của đoạn
- Đoạn trích do tác giả mượn lời bé An để kể miêu tả lại
cảnh sông nước Cà mau .
GV: yêu cầu các em chú ý tìm hiểu đoạn trích 1 .
Hoạt động II
Hoạt động1
? Để miêu tả bao quát sông nước cà Mau, tác giả đã chú ý
đến những đối tượng nào ?
- Đó là một vùng sông ngòi kênh rạch chằng chịt .
- Màu xanh của vùng sông nước cà Mau .
- Ânm thanh của gió, rừng, sóng biển .
? Khi miêu tả màu xanh của vùng sông nước Cà Mau ,tác giả
đã dùng những từ ngữ, hình ảnh nào để làm nổi bật màu
xanh riêng biệt của vùng ?
- Xanh nước, lá cây ...
Gv: Màu xanh của trời, màu xanh của nước, của lá cây để
tạo cho tác giả một thế giới màu xanh trước mặt . Nhưng ở
đây chỉ có màu xanh, ngoài ra không có màu sắc gì khác .
? Qua đây, em có nhận xét gì về cách miêu tả màu sắc của
tác giả ?
? Đến với vùng sông nước cà mau, tác giả klhông chỉ miêu
tả màu xanh mà còn miêu tả, nghe thấy âm thanh gì ?

- Rì rào của rừng, của sóng biển .
? Những âm thanh này được mô tả ntn qua cảm nhận của tác
giả ?
- âm thanh đơn điệu không ngớt .
? Màu sắc và âm thanh ở đây tạo ra cho em cảm giác gì?
? Tác giả đã cảm nhận và miêu tả cảnh sông nước cà Mau
bằng những giác quan nào ?
- Tác giả miêu tả qua cảm nhận thị giác và thính giác .
Gv: Chính cái màu xanh đơn điệu, cùng với thứ âm thanh
triền miên của sông nước vùng này đã tạo một ấn tượng rất
nổi bật về vùng đất cực Nam của Tổ quốc .
Hoạt động 2
? Đoạn văn này viết theo phương thức biểu đạt nào ?
- Phương thức miêu tả .
? Tác giả miêu tả cảnh gì ?
- Cảnh thiên nhiên ở vùng sông nước cà Mau .
Gv: Vậy cảnh kênh rạch ở đây được tác giả miêu tả tỉ mỉ ntn,
từng con kênh có tên gọi bắt nguồn từ đâu, ta chuyenr sang ý
2.
Gọi HS đọc đoạn 2 .
? Trong đoạn văn, tác giả giới thiệu với chúng ta những địa
danh nào ?
- Chà Là, Cái Keo .
? Qua Chà Là .Cái Keo ta gặp ở những con sông nào ?
- Sông : Bảy Hạp, Mái Giầm, Bọ Mắt .

Giáo án: Ngữ Văn 6

15

điệu : Khái quát cảnh sông nước
cà Mau .
+ Đoạn 2 : Tiếp đó .......nước
đen : Cảnh sông nước Cà Mau
mang đậm nét địa phương Nam
Bộ .
+ Đoạn 3: Còn lại : đặc tả về
dòng sông Năm Căn và chợ
Năm căn.
II. Đọc - Hiểu văn bản
1. Cảnh bao quát

- Cảnh sắc phong phú, vui mắt .

- Âm thanh, lặng lẽ, đơn điệu
buồn .

2. Cảnh chi tiết kênh rạch sông
ngòi Cà Mau

Gv: Ngô Xuân Đồng


Trường THCS Thọ Nghiệp

Năm học: 2015- 2016

- Kênh : Ba Khía .
? Em có nhận xét gì vè cách đặt tên các dòng kênh này ?
- Miêu tả theo đặc điểm riêng của từng dòng kênh .

Gv: ở nơi đây, cứ theo đặc điểm riêng của nó mà gọi tên
,Rạch Mái Giầm có những cây mái Giầm, Kênh Bọ Mắt có
nhiều con Bọ Mắt, Kênh Ba Khía có nhiều con Ba Khía,
Năm Căn có nhiều nhà năm gian ....
? Em có suy nghĩ gì về cách đặt tên này ?
? Những địa danh đó gợi ra những đặc điểm gì về thiên
nhiên và cuộc sống Cà Mau ?
- Gọi học sinh đọc đoạn cuối .
? Tác giả miêu tả tiếp trong đoạn văn những gì ?
- Con sông Năm Căn và rừng đuốc.
? Con sông Năm Căn và rừng Đuốc được miêu tả bằng
những từ ngữ nào nổi bật ?
- Dòng sông : Nước ầm ầm đổ ra biển ngày đêm như thác .
Cá hàng đàn đen chũi như bơi ếch giữa những
đầu sóng trắng .
- Rừng đuốc : Dựng cao ngất như hai dãy trường thành .
Cây đuốc ngọn bằng tăm tắp .
? Theo em, cách tả cảnh ở đây có gì độc đáo ?
- Tác giả miêu tả trực tiếp bằng những thị giác, thính giác .
- Dùng nhiều hình ảnh so sánh .
? Cách miêu tả này có tác dụng gì ?
- Khiên cảnh vật hiện lên cụ thể, sinh động, người đọc dễ
hình dung
? Đoạn văn tả rừng đước và sông Năm Căn đã tạo nên một
thiên nhiên như thế nào trong cảm nhận của em ?
? Em có nhận xét gì về cách sử dụng từ ngữ của tác giả ở
câu văn : " Thuyền chúng tôi .........Năm căn ".
Gv: đây là câu văn rất hay, dùng tới 3 động từ (thoát, đổ
,xuôi ) chỉ các trạng thái hoạt động khác nhau cuả con
thuyền trong những không gian khác nhau, cách dùng từ như

vậy vừa tinh tế, vừa chính xác .
Hoạt động 3
? Quang cảnh chợ Năm Căn vừa quen thuộc vừa khác lạ
hiện lên qua những chi tiết điển hình noà ?
- Quen thuộc : Giống như chợ kề biển vùng Nam Bộ lều lá
như những khu phố nổi, như chợ nổi trên sông, bán đủ thứ,
người dân tộc .
Gv: ở đoạn văn trước ,tác giả trú trọng nhiều đến miêu tả
nhưng ở đoạn này tác giả trú trọng nhiều đến kể chuyện
? ở đây, biện pháp kể được sử dụng như thế nào ?
- Tác giả trú trọng liệt kê hàng loạt chi tiết về chợ Năm căn .
?Lối kể liệt kê hàng loạt những chi tiét hiện thực có sức gợi
cho người đọc hình dung như thế nào về chợ Năm Căn ?
Hoạt động III
? Em có nhận xét gì về cách miêu tả của tác giả qua đoạn
trích ?
? Qua đoạn văn em có cảm nhận gì về vùng đất này ?
? Qua đoạn trích, em có nhận xét gì về nhà văn Đoàn Giỏi ?

Giáo án: Ngữ Văn 6

16

- Cách đặt tên những dòng kênh
rất mộc mạc dân dã theo nối dân
gian
- Phong phú đa dạng, hoang sơ,
thiên nhiên gắn bó với cuộc
sống lao động bình dị của con
người .

-Thiên nhiên mang vẻ đẹp hùng
vĩ, nên thơ phong phú .

3. Cảnh chợ Năm Căn Cảnh
tượng đông vui, tấp nập độc
đáo, hấp dẫn .

III. Tổng kết
1. Nghệ thuật .

Gv: Ngô Xuân Đồng


Trường THCS Thọ Nghiệp

Năm học: 2015- 2016

- Nhà văn là người rất am hiểu cuộc sông cà mau và tấm - Biết quan sát so sánh nhận xét
lòng găn bó yêu thương sâu sắc với con người và cuộc sống về đối tượng miêu tả .
nơi đây.
- Có tình cảm say mê với đối
tựợng miêu tả .
- Sử dụng ngôn ngữ, hình ảnh
linh hoạt, có chọn lọc .
2. Nội dung .
- Cảnh sông nước cà Mau có
thiên nhiên phong phú, tươi đẹp,
hoang sơ và có sinh hoạt độc
đáo, hấp dẫn .

V. Củng cố, hướng dẫn về nhà
? Nêu cảm nhận của em về văn bản "Sông nước cà Mau "?
? Trong văn bản, em thích nhất đoạn văn nào ?Vì sao ?
- Học năm trắc nội dung văn bản .
- Học tập nối văn miêu tả của Đoàn Giỏi .
- Tìm hiểu trước bài : So sánh
* Rút kinh nghiệm:
........................................................................................................................................................................................................................................................................................

Ngày soạn: 08/01/2016
Ngày dạy: 18 -> 23/01/2016
Chuyên đề: CÁC BIỆN PHÁP TU TỪ
Tiết 78: SO SÁNH
I. Mục tiêu bài học:
1. Kiến thức: - Qua bài học, giúp học sinh hiểu khái niệm phép so sánh cấu tạo của phép so sánh
khi nói, viết.
- Học sinh biết phân biệt, so sánh đúng, tiến tới tạo ra những so sánh hay.
2. Kĩ năng: - Rèn kĩ năng nhận biết, phân loại các phép so sánh, tác dụng
3. Thái độ: - Giáo dục ý thức vận dụng phép so sánh vào trong bài viết, lời nói giao tiếp hàng
ngày.
4. Định hướng phát triển năng lực: - Năng lực: sử dụng ngôn ngữ, tự học, giao tiếp, giải quyết
vấn đề ...
II. Chuẩn bị.
+ Thầy: Soạn giáo án , tìm ví dụ
+ Trò: Tìm hiểu trước bài học.
III. Phương pháp
- Vấn đáp, thuyết trình, qui nạp
- Nêu vấn đề, vấn đáp
IV. Tiến trình lên lớp
1. Ổn đinh tổ chưc

2. Kiểm tra
? Thế nào là văn miêu tả .
? Đoạn trích " Sông nước Cà Mau " giúp em cảm nhận được điều gì?
- Cảnh thiên nhiên phong phú, sống động và cuộc sống độc đáo của cảnh vật và con người ở Cà
Mau.
3. Bài mới.
Giới thiệu .
Trong lời nói giao tiếp hàng ngày, hay trong các tác phẩm mà em đã được học, ta thường bắt gặp
những so sánh giữa sự vật với sự vật, với con người với con người.... Vậy so sánh là gì ? So sánh

Giáo án: Ngữ Văn 6

17

Gv: Ngô Xuân Đồng


Trường THCS Thọ Nghiệp

Năm học: 2015- 2016

có vai trò gì trong cuộc sống và trong ngôn ngữ, giờ học hôm nay chúng ta tìm hiểu về biện pháp
tu từ so sánh.
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung cần đạt
Hoạt động I
I. So sánh là gì?
Hoạt động 1
1, Ví dụ
a, Trẻ em như búp trên cành.

Biết ăn ngủ, biết học hành là ngoan.
(HCM)
b, Trong hai lên bờ, rừng đuốc dựng lên cao ngất như hai dãy
tường thành vô hạn.
( Đoàn Giỏi )
- GV ghi NL ra bảng - Hs đọc .
? ở ví dụ a từ " trẻ em được so sánh với sự vật gì?
- Trẻ em được đối chiếu so sánh với búp trên cành.
- Còn rừng đuốc được đối chiếu với sự vật gì?
- hai dãy tưởng thành đồ sộ.
? Theo em dựa trên cơ sở nào ta đối chiếu các sự vật này với
nhau?
- Sự tương đồng giữa các sự vật.
? Em hãy chỉ ra sự tưởng tương đồng giữa "trẻ em với búp
trên cành "?
- Trẻ em : Là mầm non tương lai của đất nước, còn nhỏ bé ,
non yếu , cần được sự chăm sóc , bảo vệ .
- Búp trên cành : Là mầm non của cây cối trong tự nhiên
cũng còn non nớt, yếu mềm cần được nâng niu chăm sóc ,
bảo vệ.
- Hai sự vật này tương đồng cả về hình thức và tình cảm . Đó
là sự tươi non, đầy sức sống chứa chan hi vọng và cần được
nâng niu.? Em hãy chỉ ra cơ sở đối chiếu 2 sự vật ở ví dụ 2.
- Cánh rừng đuốc mọc hai bên bờ sông xanh bát ngát dựng
đứng trên mặt nước và trải dài vô tận.
- Bức tường thành vô tận hai bức dài dựng đứng.
? Hai sự vật này có đặc điểm gì tương đồng?
- Hai sự vật này tương đồng cả về hình thức và nội dung . Đó
là sự cao lớn và chạy dài mãi mãi.
? Vậy bức tường thành nhằm mục đích gì?

- Tạo ra cảm giác thích thú, hấp dẫn cho người đọc người
nghe.
NL: Con mèo nằm vào tranh to hơn cả con hổ nhưng nét mặt
lại dễ mến
( Tạ Duy Anh )
? Trong NL này con mèo được đối chiếu với con gì?
- Con mèo được đối chiếu với con hổ.
? Hai con vật này có đặc điểm gì giống nhau?
- Giống nhau về hình thức lông vằn.
? Hai con vật có đặc điểm gì khác nhau?
- Con mèo rất hiền còn con hổ rất dữ.
? ở NL12 người ta đối chiếu hai sự vật ở điểm nào?
- Hai NL đầu so sánh hai sự vật vói nhau ở những điểm
giống nhau .
Nhưng ở NL 3 các so sánh 2 sự vật ở những điểm giống

Giáo án: Ngữ Văn 6

18

Gv: Ngô Xuân Đồng


Trường THCS Thọ Nghiệp

Năm học: 2015- 2016

nhau không?
- Sự khác nhau giữa hai con vật : Con mèo nhỏ hiền và con
hổ to dữ.

GV: Qua 3 ví dụ ta thấy, khi ta đối chiếu giữa sự vật này với
sự vật kia, người ta gọi là so sánh.
Hoạt động 2
? Vậy em hiểu thế nào là so sánh?
GV : Ghi bài tập treo bảng phụ.
* Bài tập vận dụng.
? Hãy tìm xem sự vật nào được so sánh trong ví dụ sau:
a, Công cha như núi Thái Sơn.
Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra.
- Ca dao b, Anh em như thể chân tay.
c, Trung thu trăng sáng như gương.
Hoạt động II
Hoạt động 1
? Qua các NL và các câu thơ , câu ca dao trong BT 1 , em
thấy khi sử dụng phép so sánh , người ta dùng mấy vế?
- Mỗi so sánh gồm 2 vế.
+ Vế được so sánh.
+ Vế dùng để so sánh.
? Hãy chỉ ra vế được so sánh và vế dùng để so sánh.
Công cha
như
núi Thái Sơn
vế được Ss
từ Ss
vế dùng để Ss.
? Giữa vế A và vế B có quan hệ với nhau bằng những từ ngữ
như thế nào?
- Như , như thế là giống như , bằng...
GV: Những từ ngữ dùng để nối nhau trong phép so sánh
nhằm tạo ra quan hệ so sánh giữa 2 vế người ta gọi là từ ngữ

so sánh.
- ở 2 NL trên , tác giả đã so sánh 2 sự vật ở phương diện
nào?
- Phương diện độ lớn.
- Phương diện tình cảm gắn bó.
? Dựa vào kết quả vừa phân tích, hãy lên bảng điền từng ví
dụ vào sơ đồ sau.
- Hs lên bảng điền.
VếA ( Nêu Phương diện Từ so sánh
Vế B( sự
tên sự việc so sánh
việc ,sự vật
được
So
dùng để so
Sánh )
sánh )
VD:- Công Mức độ tình như
Núi
Thái
cha
cảm
Sơn.
- Anh em
Mức độ tình như thể
cảm
tay chân .
- Trăng sáng Mức độ ánh như
sáng
gương.

2. Kết luận
So sánh là đối chiếu sự vật này
với sự vật kia có nét tương đồng
làm tăng sức gợi cảm cho sự
diễn đạt.
BT vận dụng.
Tìm hình ảnh so sánh.
.II. Cấu tạo của phép so sánh)
1. Ví dụ
- Vế A : Là vế được so sánh .
- Vế B: Là vế dùng để so sánh .
- Phương diện so sánh -- -- Từ
ngữ dùng để so sánh.

2. Kết luận
Ghi nhớ

III. Luyện tập

Giáo án: Ngữ Văn 6

19

Gv: Ngô Xuân Đồng


Trường THCS Thọ Nghiệp

Năm học: 2015- 2016

? Nhìn vào mô hình em cho biết cấu tạo của phép so sánh
gồm mấy phần ?
Gv: Trong thực tế mô hình cấu tạo nói trên có thể biến đổi ít
nhiều. Các từ ngữ chỉ phương diện so sánh và chỉ ý so sánh
có thể được lược bớt hoặc B có thể đoả lên trước vế A cùng
với từ so sánh .
- Trong phép so sánh người ta có thể so sánh hai sự vật cùng
loại với nhau, so sánh đồng loại cũng có thể người ta so sánh
hai sự vật không cùng loại như .
" Công cha ..........chảy ra " : đây là so sánh không ngang
bằng
Gv ghi bài tập giấy trong hoặc bảng phụ .
? Đọc bài tập và nêu yêu cầu bài tập ?
- Tìm những câu văn, câu thơ có sử dụng so sánh mà hai sự
vật so sánh đó cùng loại với nhau .
? Đọc bài tập và nêu yêu cầu bài tập ?
Gv: gợi ý: ở bài tập này đã cho ta biết vế A và phương diện
so sánh .
bây giờ chúng ta tìm vế B.
Vd: - Khỏe như lực sĩ .
- Đen như mực .

* Bài tập 1,
a, So sánh đồng loại .
- Cô giáo như Mẹ hiền .
- Lương y như từ mẫu .
- Thầy thuốc như mẹ hiền ..
*Bài tập 2
b. So sánh khác loại .

......Chú bé loắt choắt .
......Như con chim chích .
Nhảy trên đường vàng .
c. So sánh cái cụ thể với cái trìu
tượng .
- Quân đi như thác .
- ăn như rồng cuốn
? Hs xác định yêu cầu bài tập

V. Củng cố, hướng dẫn về nhà
? Thế nào là phép so sánh ?
? cấu tạo của pháp so sánh gồm mấy phần
- Làm bài tập 3 - 4 .
- Tìm hiểu trước bài TLV
* Rút kinh nghiệm:
........................................................................................................................................................................................................................................................................................

Ngày soạn: 08/01/2016
Ngày dạy: 18 -> 23/01/2016
Chuyên đề: VĂN MIÊU TẢ
Tiết 79: QUAN SÁT TƯỞNG TƯỢNG, SO SÁNH VÀ NHẬN XÉTTRONG VĂN MIÊU TẢ
I. Mục tiêu bài học:
1. Kiến thức: - Qua việc phân tích hướng dẫn các em nắm được thao tác, vai trò, biết cách vận
dụng quan sát, tưởng tượng, so sánh và nhận xét trong văn miêu tả .
2. Kĩ năng: - Rèn luyện kỹ năng quan sát, tưởng tượng và kỹ năng viết kiểu bài làm văn này .
3. Thái độ: - Giáo dục ý thức viết bài, quan sát cảnh vật, con người...
4. Định hướng phát triển năng lực: - Năng lực: tự học, giao tiếp, sáng tạo, giải quyết vấn đề ...
II. Chuẩn bị.
- Thầy : Nghiên cứu soạn bài, bảng phụ chép ví dụ
- Trò : đọc tìm hiểu trước bài ở nhà .

III. Phương pháp
- Năng lực giao tiếp,
- Nêu vấn đề, vấn đáp
- Thuyết trình, vấn đáp, nêu vấn đề
IV. Tiến trình lên lớp
1. Ổn đinh tổ chưc

Giáo án: Ngữ Văn 6

20

Gv: Ngô Xuân Đồng


Trường THCS Thọ Nghiệp

Năm học: 2015- 2016

2. Kiểm tra
1. Thế nào là so sánh ? Có mấy kiểu so sánh ?
2. Cho ví dụ về so sánh ? đặt câu cụ thể với mõi hình ảnh so sánh đó ?
3. Bài mới .
Gv: để có thể viết được bài văn miêu tả hay, cuốn hút người đọc, người viết phải có những kỹ
năng cơ bản.Vậy đó là những ký năng gì .Giờ học hôm nay chúng ta cùng nghiên cứu bài :"
Quan sát tưởng tượng so sánh và nhận xét trong văn miêu tả Gv: giải thích khái niệm - Quan sát :
Là sử dụng các giác quan, thính, thị, xúc, vị giác để nghe, nhìn .....nhận biết đối tượng miêu tả .
- Tưởng tượng : Dùng trí liên tưởng của mình về đối tượng miêu tả để tạo dựng sống động
- Nhận xét : đưa ra những nhạn xét đánh giá khen chê, về đối tượng mình miêu tả .
- So sánh : dùng cái đã biết để làm rõ, nổi rõ cái chưa biết .
Gv: Đây là những ký năng hết sức cần thiết, làm phương tiện để người làm diễn đạt thành công

bài viết của mình .Bởi vậy khi làm văn miêu tả ta không thể bỏ qua những kỹ năng nào .

Giáo án: Ngữ Văn 6

21

Gv: Ngô Xuân Đồng


Hoạt động của thầy và trò

Nội dung cần đạt

Trường
Thọ Nghiệp
Hoạt
độngTHCS
I

Năm học:
2015- 2016
I. Quan
sát tưởng
tượng, so

Gv sử dụng bảng phụ hoặc giấy trong ghi ví dụ hướng dẫn học
sinh phân tích .
a, Đoạn 1 : " Cái chàng Dế Choắt ...........ngơ ngơ "
Tô Hoài .
b, Đoạn 2 : "Càng đổ dần về ...............vô tận ".

đoàn Giỏi .
c, Đoạn 3 : Mùa xuan cây gạo gọi đến bao nhiêu là
chim ....................mùa xuân đấy ".
Vũ Tú Nam .
? Gọi học sinh đọc từng đoạn văn trên ?
? Gọi học sinh đọc phần nêu yêu cầu câu hỏi ?
? Câu hỏi yêu cầu ta cần làm gì ?
- Nêu đặc điểm nổi bật của sự vật và phong cảnh được miêu tả
.
?để trả lời câu hỏi yêu cầu trên, ta phải làm gì ?
- Tìm những từ ngữ và hình ảnh thể hiện đặc điểm nổi bật của
từng đoạn văn .
? Em hãy chỉ ra những từ ngữ hình ảnh đó ?
- Học sinh nêu - Gv gạch chân trên bảng phụ .
?Để có được những từ ngữ hình ảnh miêu tả sự vật phong
cảnh, em thấy người viết phải có năng lực gì ?
- Quan sát, tưởng tượng, so sánh, nhận xét .
? Câu c trong sgk đặt ra nhiệm vụ gì đối với chúng ta ?
- Chỉ ra những câu văn, có sự liên tửơng, so sánh, tác dụng của
sự liên tưởng, so sánh .
Gv chia nhóm học sinh .
- Nhóm 1 : Trả lời câu hỏi thứ nhất .
- NHóm 2: Trả lời câu hỏi thứ hai .
- Nhóm 3 : Trả lời câu hỏi thứ hai .
Gv Yêu cầu : cả ba nhóm thảo luận trong 4 phút cử đại diện
trả lời .
Gv gọi nhóm 1 trình bày trước ? Nêu nội dung chính của đoạn
a?
? Theo em, tác giả miêu tả Dế Choắt như vậy nhằm mục đích
gì ?

- Mô tả như vậy nhằm tạo sự đối lập với hình ảnh khẻo khoắn
mạnh mẽ của dế Mèn .
? ở đoạn văn b tác giả tái hiện quang cảnh nào ?
- Miêu tả vẻ đẹp hùng vĩ, thơ mộng của vùng sông nước Cà
Mau .
? Vậy nội dung chính của 3 đoạn là gì ?
- Miêu tả hình ảnh đầy sức sống của cây gạo về màu xuân
Gv: gọi hai nhón trình bày phần cảm nhận của mình .
? Hãy chỉ ra những từ ngữ hình ảnh nổi bật miêu tả Dế Choắt
ở phần a ?
- Gầy gò, dài lêu nghêu như gã nghiện thuốc phiện, cánh ngắn
củn như người cởi trần mặc áo ghi lê .
- Càng bè bè ......râu cụt, mặt ngản ngẳn, ngơ ngơ .
? Tìm những chi tiết, từ ngữ nêu đặc điểm thơ mộng hùng vĩ
của sông nước cà mau ở đoạn b?
- sông ngòi kênh rạch chi chít .
- Trời xanh, nước xanh, chỉ toàn sắc xanh .
22
- Tiếng
ràoNgữ
của rừng
sóng biển .
Giáo rìán:
Văn xanh,
6
? Vẻ đẹp mênh mông hùng vĩ của dòng sông năm căn được

sánh và nhận xét trong văn
miêu tả
1. Tìm hiểu các đoạn văn .

* Nội dung chính được tả trong
đoạn văn a : Tái hiện hình ảnh
ốm yếu, tội nghiệp của Dế
Choắt .

b. Những từ ngữ nổi bật dùng
để miêu tả .

Gv: Ngô Xuân Đồng


Trường THCS Thọ Nghiệp

Năm học: 2015- 2016

V. Củng cố, hướng dẫn về nhà:
- Nhắc lại nội dung bài học .
- Làm lại bài tập 3-4 .
- Tìm hiểu trước bài bức tranh của em gái tôi .
* Rút kinh nghiệm:
........................................................................................................................................................................................................................................................................................

Ngày soạn: 08/01/2016
Ngày dạy: 18 -> 23/01/2016
Chuyên đề: TỪ VỰNG
Tiết 80: CHƯƠNG TRÌNH ĐỊA PHƯƠNG TIẾNG VIỆT
I. Mục tiêu bài học:
1. Kiến thức: - Thông qua tiết học, giúp học sinh sửa một số lỗi chính tả do ảnh hưởng của cách
phát âm địa phương .

2. Kĩ năng: Rèn kỹ năng đọc và kể tóm tắt truyện thành thạo.
3. Thái độ: - Có ý thức khác phục các lỗi chính tả do ảnh hưởng của cách phát âm địa phương .
- Giáo dục học sính có ý thức rèn luyện chữ viết.
4. Định hướng phát triển năng lực: - Năng lực: tự học, giao tiếp, giải quyết vấn đề
II. Chuẩn bị.
- Thầy : Chuẩn bị một số đoạn văn để học sinh viết .
- Trò : Xem trước các bài học theo sự hướng dẫn của thầy .
III. Phương pháp
- Nêu vấn đề, vấn đáp
IV. Tiến trình lên lớp
1. Ổn đinh tổ chưc
2. Kiểm tra
Kiểm tra vở bài tập của học sinh .
3. Bài mới .
Hoạt động dạy và học
GV viết các cặp phụ âm lên bảng .
Gv đây là các cặp phụ âm thường dùng nhiều trong đời sống
hàng ngày, trong nói và viết đồng thời cũng là các phụ âm mà
em thường viết sai .
? Gọi học sinh cho ví dụ với từng cặp phụ âm .
- Tr : Trong sáng, trang trại, tràn ngập, trong trẻo, trữ tình
- Ch : Cha mẹ, chang chang, kể chuyện .
? Gọi học sinh đặt câu ?
? Gọi học sinh phát âm ?
Gv nhận xét cách phát âm của học sinh .
? Cho ví dụ với từng cặp phụ âm s,x có thể thay nhầm lẫn .
- s: Sao sáng, sáng sủa, sang sảng .
- x: xôn xao, lao xao .
Gv cho học sinh nhận xét : có thể đưa ra một số ví dụ
? Nhận xét sai hay đúng ?

Vd; Vì xao, dòng xông, xản suất .
? Hãy sửa lại cho đúng ?vì sao ?
- Dòng sông, sản xuất .
?Lấy một ví dụ cóẩư dụng phụ ân trên ?
+ r : rì rào, rầm rập ,
+ d : dạt dào, dang dở .

Giáo án: Ngữ Văn 6

23

Nội dung cần đạt
1. Viết đúng phụ âm
- Tr - Ch .
- S - X.
- R - D- Gi
- l - N.

- s-x.

- r - d- gi.

Gv: Ngô Xuân Đồng


Trường THCS Thọ Nghiệp

Năm học: 2015- 2016

+ Gi: gia đình, giảm dị .

?Hãy lấy ví dụ về phát âm địa phương giữa các phụ âm trên
Vd; Dì dầm, dầm dập .
?Lấy một ví dụ có chứa các phụ âm l,n,?
-l-n.
- Lo lắng, lặng lẽ. - Nặng nề, ăn no .
Gv ; đọc cho học sinh viết đoạn văn chính tả trong bài "vượt
thác ".
-Những động tác thả sào, rút rào, rập ràng nhanh như
cắt.Dượng Hương htư như một pho tượng đồng đúc, hai hàm 2. Viết một đoạn văn chính tả
răng cắn chặt, quai hàm bạnh ra, cặp mắt nảy lửa ghì trên
ngọn sào .......vâng vâng, dạ dạ.
Gv; sau khi đọc xong gv có thể kiểm tra một vài học sinh
? Gọi học sinh xác định yêu cầu bài tập?
Gv sử dụng phảng phụ ?
- tr ái cây, chờ đợi ,chuyển chỗ .
- tr ải qua, trôi chảy, trơ trụi .
3. Bài tập chính tả
- Nói chuyện, chương trình, chẻ tre.
a. hãy điền tr/ ch,s/x,r/d/gi,,l/n
- Sấp ngửa, sản xuất, sơ sài .
vào chỗ trống .
- Bổ xung, xung kích, xua đuổi .
- Cái xẻng, xuất hiện, chim sáo, sâu bọ .
- rũ rượi, rắc rối .giảm giá, giáo dục .
- rung rinh, rùng rợn, giang sơn, rau diếp .
Gv: để cách những nguyên ân, phụ ân đã gạch chân để học
sinh điền .
Gọi học sinh đọc phần b.
- Trong dan phòng lớn tràn ngập ánh sáng, những bức tranh b. điền l/n ,ch/tr vào chỗ trống
của thí sinh treo kín bốn bức tường. Bố mẹ tôi kéo tôi chen dưới đây .

qua đám đông để xem bức tranh của Kiều Phương đã được
đóng khung lồng kính. Trong tranh một chú bé đang ngồi
nhìn ra cửa sổ, nơi bầu trời trong xanh. Mặt chú như toả ra
một thứ ánh sáng rất lạ. Toát lên từ cặp mắt, tư thế ngồi của
chỉ không chỉ sự suy tư mà còn rất mơ mộng nữa .
Gv: gọi học sinh đọc phần c.
c. điền tr/ ch ,x/s vào chỗ trống
- Thuyền chúng tôi chèo thoát qua kênh Bọ Mắt để đổ ra con .
sông cửa lớn, xuôi về năm căn. Dòng sông năm căm rông
mênh mông nước ầm ầm đổ ra biển ngày đêm như thác, cá
nước bơi từng đàn đen trũi nhô lên hụp xuống như người bơi
ếch giữa những đầu sóng trắng .Thuyền xuôi giữa con sông
rông hơn ngàn thước trông hai bên bờ, rừng đước dựng lên
cao ngất như hai dãy trường thành dài vô tận. Cây đước mọc
dài theo bài , theo từng lứa trái rụng
Gv: Những từ gạch chân là những từ học sinh điền .
V. Củng cố, hướng dẫn về nhà:
- Gv cho học sinh nhắc lại nội dung bài học .
- Viết chính tả thêm một số đoạn văn trong bài " Bức tranh của em gái tôi”
- Đọc trước bài phương pháo tả cảnh .
* Rút kinh nghiệm:
........................................................................................................................................................................................................................................................................................

Ký duyệt
Ngày 18 tháng 01 năm 2016

Giáo án: Ngữ Văn 6

24

Gv: Ngô Xuân Đồng


Trường THCS Thọ Nghiệp

Năm học: 2015- 2016
ĐỦ GIÁO AN TUẦN 21

Tuần 22
Ngày soạn: 18/01/2016
Ngày dạy: 25 -> 30/01/2016
Chuyên đề: TRUYỆN HIỆN ĐẠI VIỆT NAM
Tiết 81: BỨC TRANH CỦA EM GÁI TÔI
( Tạ Duy Anh )
I. Mục tiêu bài học:
1. Kiến thức: Thông qua bài giảng, giúp học sinh hiểu được nội dung và ý nghĩa của truyện.
Tình cảm trong sáng và lòng nhân hậu của người em gái có tài năng đã giúp cho người anh nhận
ra phần hạn chế ở chính mình và vượt lên lòng tự ái . Từ đó hình thành thái độ và cách ứng xử
đúng đắn, biết thắng được sự ghen tỵ trước tài năng hay thành công của người khác.
- Nắm được nghệ thuật kể chuyện và miêu tả tâm lý nhân vật trong tác phẩm.
2. Kĩ năng: Rèn kỹ năng đọc và kể tóm tắt truyện thành thạo.
- Rèn kĩ năng, năng lực phân tích nhân vật, kĩ năng kể chuyện ở ngôi thứ nhất, kĩ năng miêu tả.
3. Thái độ: - Giáo dục lòng nhân ái với mọi người.
4. Định hướng phát triển năng lực: - Năng lực tự học, sáng tạo, hợp tác, ...
II. Chuẩn bị.
+ Thầy : Nghiên cứu bài, soạn giáo án.
+ Trò : Đọc, soạn bài theo câu hỏi sgk.
III. Phương pháp:
- Đọc, phân tích, tổng hợp, ...
- Thuyết trình, vấn đáp, thảo luận

IV. Tiến trình lên lớp
1. Ổn định tổ chức
2. Kiểm tra
? Kể tóm tắt đoạn trích " Bài học đường đời đầu tiên "
? Em có suy nghĩ gì về lời chăng trối của Dế choắt.
3. Bài mới.
Đã bao giờ em ân hận, ăn năn vì thái độ, cách cư xử của mình với người thân trong gia đình
chưa? Đã khi nào em tự cảm thấy mình cư xử tồi tệ, xấu xa không xứng đáng với anh, chị , em
của mình chưa?Trong cuộc sống, có những lần như thế, sự ân hận, hối lỗi về việc làm của mình
sẽ làm tâm hồn ta trong trẻo, lắng dịu chưa . Truyện ngắn " Bứa tranh của em gái tôi " viết về
anh em Kiều Phương đã rất thành công về chủ đề tế nhị đó . Để hiểu rõ câu chuyện như thế nào,
giờ học hôm nay chúng ta tìm hiểu văn bản " Bức tranh của em gái tôi"
Hoạt động của thầy và trò

Nội dung cần đạt

Hoạt động I
Hoạt động1
Gọi học sinh đọc chú thích trong sgk.
? Nêu hiểu biết của em về tác giả Tạ Duy Anh?
GV: Tạ Duy Anh là một cây bút trẻ xuất hiện trong văn học
thời kỳ đổi mới.
Ông có tên khai sinh là Tạ Viết Dũng ( 9-9-1959 ) quê thôn
Cổ Hiền xã Hoàng Diệu - Chương Mỹ . Ông là cử nhân văn
chương - Hội viên hội nhà văn Việt Nam - Hiện là Biên tập
viên nhà xuất bản Hội nhà văn Việt Nam.

Giáo án: Ngữ Văn 6

25

I. Đọc tìm hiểu chung
1. Giới thiệu tác giả tác phẩm
1, Tác giả : Tạ DuyAnh.
- Sinh năm 1959 quê ở huyện
Chương Mỹ - Hà Tây
Ông viết nhiều truyện ngắn,
truyện vừa, tiểu thuyết, từng đạt
nhiều giải thưởng văn học nghệ

Gv: Ngô Xuân Đồng