Lịch sử văn minh Ả RậpWill Durant

LỊCH SỬ VĂN
MINH Ả RẬP
Tác giả: Will Durant
Người dịch: Nguyễn Hiến
Lê
Nhà xuất bản: Văn hoá
Thông tin
Năm xuất bản: 2006
Số trang: 448
Giá bìa: 47.000 đ


/>su-van-minh-A-Rap_118.jpg
Đánh máy: Goldfish
Thực hiện ebook: QuocSan
Ngày hoàn thành: 08/05/2011



MỤC LỤC:

1.

2.

3.

4.

Vài lời thưa trước

Niên biểu lịch sử Ả Rập
Mahomet 569-632
1. Bán đảo Ả Rập
2. Mahomet ở La Mecque: 569-622
3. Mahomet ở Médine: 622-630
4. Mahomet đại thắng: 630-632
Kinh Coran
1. Hình thức
2. Phép tắc tín ngưỡng
3. Luân lí
4. Tôn giáo và quốc gia
5. Nguồn gốc trong kinh Coran
Lưỡi gươm Hồi giáo: 632-1058
1. Các người nối nghiệp: 632-660
2. Triều đại Omeyyade: 661-750
3. Triều đại Abdasside: 750-1058
1. Haroun al-Rashid
2. Triều đại Abdasside suy vi
Xã hội Hồi giáo: 632-1058
1. Kinh tế
2. Tính ngưỡng


3. Dân chúng
4. Chính quyền
5. Thị trấn
5. Tư tưởng và nghệ thuật Hồi giáo phương
Đông: 632-1058
1. Bác học
2. Khoa học

3. Y học
4. Triết học
5. Chủ nghĩa thần bí và tà thuyết
6. Văn học
7. Nghệ thuật
8. Âm nhạc
6. Hồi giáo phương Đông: 641-1086
1. Xâm chiếm châu Phi
2. Văn minh Hồi giáo ở châu Phi: 6411058
3. Hồi giáo ở Địa Trung Hải: 649-1071
4. Hồi giáo ở Y Pha Nho: 649-1071
1. Vua chúa và đô đốc
2. Văn minh Y Pha Nho thuộc Hồi
giáo
7. Thịnh và suy của Hồi giáo: 1058-1258
1. Hồi giáo phương Đông: 1058-1250
2. Hồi giáo phương Tây: 1086-1300


3. Xét qua về nghệ thuật Hồi Giáo:
1058-1250
4. Thời đại Omar Khayyam: 1038-1122
5. Thời đại Saadi: 1150-1291
6. Khoa học Hồi Giáo: 1057-1258
7. Al-Ghazali và sự phục hưng tôn giáo
8. Averroès
9. Người Mông Cổ tới: 1219-1258
10. Hồi Giáo và Kitô Giáo
Danh từ Ả Rập
A, B, C, D, H, I, J, K, M, O, P, R, S, V, Z

BOOK II: ISLAMIC CIVILIZATION: 569-1258
To the Reader
Chronological table for Book II
8. Mohammed: 570-632
1. Arabia
2. Mohammed in Mecca: 569-622
3. Mohammed in Medina: 622-30
4. Mohammed victorious: 630-2
9. The Koran
1. Form


2. Creed
3. Ethics
4. Religion and the state
5. The sources of the Koran
10. The Sword of Islam: 632-1058
1. The successors: 632-60
2. The Umayyad Caliphate: 661-750
3. The Abbasid Caliphate: 750-1058
1. Harun al-Rashid
2. The Decline of the Abbasids
4. Armenia: 325-1060
11. The Islamic Scene: 628-1058
1. The economy
2. The faith
3. The people
4. The government
5. The cities

12. Thought and Art in Eastern Islam: 632-1058
1. Scholarship
2. Science
3. Medicine
4. Philosophy
5. Mysticism and heresy
6. Literature
7. Art


8. Music
13. Western Islam: 641-1086
1. The conquest of Africa
2. Islamic civilization in Africa: 641-1058
3. Islam in the Mediterranean: 649-1071
4. Spanish Islam: 711-1086
1. Caliphs and Emirs
2. Civilization in Moorish Spain
14. The Grandeur and Decline of Islam: 10581258
1. The Islamic East: 1058-1250
2. The Islamic West: 1086-1300
3. Glimpses of Islamic art: 1058-1250
4. The age of Omar Khayyam: 10381122
5. The age of Sa’di: 1150-1291
6. Moslem science: 1057-1258
7. Al-Ghazali and the religious revival
8. Averroes
9. The coming of the Mongols: 1219-58
10. Islam and Christendom

Vài lời thưa trước
Cuốn Lịch sử văn minh Ả
Rập, cũng như các cuốn Lịch
sử văn minh Ấn Độ, Lịch sử
văn minh Trung Hoa…, cụ
Nguyễn Hiến Lê cũng dịch từ
bản Pháp dịch của nhà
Rencontre ở Lausanne, Thuỵ
Sĩ. Nguyên tác tiếng Anh là
Cuốn II: Islamic Civilization:
569-1258 (Văn minh Hồi giáo:
569-1258) trong Tập IV: Age


of Faith[1] (Thời Trung Cổ)
trong bộ The Story of
Civilization (Lịch sử văn
minh) của Will Durant.
Năm 569 là năm nhà tiên tri
Mohomet, người khai sáng
đạo Hồi, chào đời; năm 1258
là năm quân Mông Cổ cướp
phá kinh đô Bagdad, chấm dứt
triều đại Abbaside.
Mahomet và các người nối
nghiệp chinh phục trọn bán
đảo Ả Rập, sau đó “chiếm

được một nửa những nước ở
châu Á thuộc về đế quốc
Byzantin[2], trọn Ba Tư và Ai
Cập, một phần lớn Bắc Phi”,
phần lớn bán đảo Iberan[3];
dựng nên một đế quốc Hồi
giáo rộng mênh mông, trãi dài
từ Đại Tây Dương tới sông
Indus gồm các miền Tây Á,
Trung Á, Bắc Phi, một phần
Tây Nam châu Âu (xem bản
đồ bên dưới). Sau năm 750,
tuy người Hồi giáo còn chiếm


thêm
đảo
Corse,
đảo
Sardaigne, đảo Sicile, nhưng
chính quyền trung ương lần
lần suy yếu, nhiều lãnh chúa là
người Ả Rập, hoặc người Ba
Tư, người Thổ Nhĩ Kỳ, người
Berbère…, mỗi nhà hùng cứ
một phương, đế quốc Hồi giáo
bị chia cắt thành nhiều vương
quốc độc lập. Năm 1258, vị
calife (vừa là vua vừa là giáo

chủ Hồi giáo) cuối cùng của
triều đại Abbaside bị quân


Mông Cổ giết, nhưng triều đại
Mameluk hùng mạnh ở Ai Cập
vẫn còn. Năm 1260 quân
Mamelut tiêu diệt một đạo
quân Mông Cổ Ain-Jalut, và
“năm 1303, một trận quyết
định ở gần Damas chấm dứt
sự xâm lăng của Mông Cổ và
cứu được Syrie cho Hồi giáo,
có lẽ cả châu Âu cho Kitô
giáo nữa”; các lãnh chúa
Mamelut cũng cứu “xứ
Palestine khỏi bị quân France


xâm chiếm, và khi họ đuổi
được chiến sĩ Kitô[4] giáo cuối
cùng ra khỏi châu Á”; triều
đại Mamelut còn kéo dài “cho
tới khi người Thổ Ottman diệt
năm 1517”.

Sự bành trướng của đế quốc


Hồi giáo

(
Islam750.jpg)
Nền văn minh Hồi giáo
được tác giả nêu ra trong cuốn
này là nền văn minh các dân
tộc theo Hồi giáo từ năm 569
đến năm 1258 (trước và sau
khoảng thời gian đó, tác giả
chỉ nêu khái quát). Theo tác
giả thì “Gần như Kitô giáo chỉ
ảnh hưởng tới Hồi giáo ở
phương diện tôn giáo và chiến


tranh… Ngược lại, ảnh hưởng
của Hồi giáo tới Kitô giáo vừa
đa diện vừa lớn lao vô cùng.
Châu Âu theo Kitô giáo học
được của Hồi giáo nhiều món
ăn, thức uống, thuốc trị bệnh,
áo giáp, huy chương, các kiểu
và ý kiến về nghệ thuật, kĩ
thuật thương mại, kĩ nghệ, luật
và phương pháp hàng hải…
Thơ ngụ ngôn và những chữ
số Ấn Độ cũng khoát một hình
thức Ả Rập trước khi vô châu


Âu. Khoa học Hồi giáo duy trì

và mạnh mẽ khai triển thêm
môn toán, lý, hoá, thiên văn, y
học của Hy Lạp để sau truyền
lại cho châu Âu… Y học Hồi
giáo đứng đầu thế giới trong
năm trăm năm. Triết học Hồi
giáo sửa đổi triết thuyết của
Aristote để truyền lại cho châu
Âu theo Kitô giáo, Avicenne
và Averroès là những ngôi sao
sáng ở phương Đông soi
đường cho các nhà thần học


phái kinh viện châu Âu, và
được các nhà này coi là những
bậc thầy ngang hàng với các
triết gia Hy Lạp thời cổ… Một
phần văn minh rực rỡ ấy là di
sản của Hy Lạp; nhưng một
phần lớn, nhất là về chính trị,
thi ca và nghệ thuật là riêng
của dân tộc Ả Rập và nó quí
vô cùng”. Không chỉ riêng dân
tộc Ả Rập mà các dân tộc
khác trong đế quốc Hồi giáo
cũng đóng góp một phần đáng


kể vào nền vinh Hồi giáo, đặc

biệt là dân tộc Ba Tư. Ngoài
“ngôi sao sáng ở phương
Đông” Avicenne là người Ba
Tư kể trên, còn có thi hào
Omar Khayyam, nhà bác học
al-Biruni, nhà toán học AlKhwarizmi (tác giả cuốn “Đại
số học”)…, và tác phẩm được
nhiều người biết đến, cuốn
“Ngàn lẻ một đêm”, cũng của
người Ba Tư.
Tuy nền văn minh Hồi giáo


thời Trung cổ là do nhiều dân
tộc theo Hồi giáo đóng góp, ba
trung tâm văn hoá nổi tiếng
nhất là Le Caire ở Ai Cập,
Bagdad ở Mésopotamie và
Cordoue ở Tây Ban Nha, còn
xứ Ả Rập, nơi khai sinh của
Hồi giáo, từ năm 762, năm alMansur dời đô từ Médine đến
Bagdad, không còn là trung
tâm của đế quốc Hồi giáo nữa,
nhưng nền văn minh trên
những xứ bị dân tộc Ả Rập


chinh phục đó cũng được xem
là nền văn minh Ả Rập, và đế
quốc Hồi giáo cũng được gọi

là đế quốc Ả Rập. Hai cụm từ
“văn minh Ả Rập” và “đế
quốc Ả Rập”[5], trước khi dịch
cuốn Lịch sử văn minh Ả Rập,
cụ Nguyễn Hiến Lê đã dùng
trong cuốn Bán đảo Ả Rập
xuất bản năm 1969.
Theo Danh mục sách của
Nguyễn Hiến Lê trong cuốn


Mười câu chuyện văn chương
thì cuốn Lịch sử văn minh Ả
Rập do nhà Phục Hưng xuất
bản lần đầu vào năm 1975. Ở
đây tôi chép theo bản in của
nhà Văn hóa Thông tin, xuất
bản Quí I năm 2006[6]. Trong
quá trình chép lại, tôi tham
khảo
cuốn
Islamic
Civilization: 569-1258 nêu
trên để sửa những chỗ in sai
và chú thích, nếu như thấy cần
thiết. Có nhiều đoạn sách in


thiếu, tôi phải dịch các đoạn
tương ứng trong nguyên tác

tiếng Anh (về sau gọi là bản
tiếng Anh) để bổ sung, trong
số các đoạn dịch bổ sung đó
có vài đoạn tôi phải nhờ đến
sự trợ giúp của Quocsan. Bạn
Quocsan còn tách cuốn
Islamic Civilization: 5691258 trong tập Age of Faith
cho vào cuối ebook. Ngoài ra,
bạn Vvn cũng giúp tôi biết
thêm về âm lịch Hồi giáo. Xin


chân thành cảm ơn hai bạn.
Goldfish