GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ TÍN DỤNG TRUNG DÀI HẠN TẠI NGÂN HÀNG TMCP ĐÔNG Á CHI NHÁNH QUẬN 7 Người

TỔNG LIÊN ĐOÀN LAO ĐỘNG VIỆT NAM
TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÔN ĐỨC THẮNG
KHOA TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ
TÍN DỤNG TRUNG DÀI HẠN TẠI
NGÂN HÀNG TMCP ĐÔNG Á
CHI NHÁNH QUẬN 7

Người hướng dẫn: TH.S NGUYỄN THỊ HẢI BÌNH
Người thực hiện: HOÀNG ĐÌNH TRUNG
Lớp

: 09020302
Khoá

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH, NĂM 2013

:

13


LỜI CẢM ƠN

Qua 4 năm học tập tại ngôi trường Tôn Đức Thắng, dưới sự dạy đỗ của thầy
cô trường Tôn Đức Thắng nói chung và khoa Tài chính – Ngân hàng nói riêng đã
cho em hành trang quý giá chuẩn bị bước vào chặng đường mới, góp một phần nhỏ
công đức của mình để xây dựng quê hương, đất nước giàu đẹp.

Em trân thành cảm ơn tất cả quý thầy cô trường Tôn Đức Thắng, quý thầy cô
khoa tài chính ngân hàng đã truyền dạy cho em những kiến thức quý báu trong suốt
4 năm qua. Đặc biệt là Thạc sỹ Nguyễn Thị Hải Bình dù rất bận rộn với công việc
giảng dạy những vẫn dành thời gian quý báu của mình để hướng dẫn em thực hiện
chuyên đề tốt nghiệp này.
Cũng nhân đây em xin cảm ơn các Anh/Chị tại trung tâm khách hàng doanh
nghiệp nhỏ và vừa ngân hàng TMCP Hàng Hải Việt Nam – chi nhánh Đô Thành,
đặt biệt là Anh Mai Văn Phước, Chị Lê Thị Nhật Ý và các anh chị khác đã tạo điều
kiện tốt nhất cho em trong thời gian thực tập vừa qua và giúp đỡ em hoàn thành
chuyên đề tốt nghiệp này.
Sau cùng em xin gởi lời chúc sức khỏe, thành công trong công tác đến các
thầy cô cùng các anh chị tại trung tâm SME – chi nhánh Đô Thành.
Em xin trân trọng cảm ơn.
TpHCM, tháng 6 năm 2013
Sinh viên
Nguyễn Thị Thu Hương


CÔNG TRÌNH ĐƯỢC HOÀN THÀNH
TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÔN ĐỨC THẮNG
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi và được sự hướng
dẫn khoa học của Th.S NGUYỄN THỊ HẢI BÌNH. Các nội dung nghiên cứu, kết quả
trong đề tài này là trung thực và chưa công bố dưới bất kỳ hình thức nào trước đây.
Những số liệu trong các bảng biểu phục vụ cho việc phân tích, nhận xét, đánh giá được
chính tác giả thu thập từ các nguồn khác nhau có ghi rõ trong phần tài liệu tham khảo.
Ngoài ra, trong luận văn còn sử dụng một số nhận xét, đánh giá cũng như số liệu
của các tác giả khác, cơ quan tổ chức khác đều có trích dẫn và chú thích nguồn gốc.
Nếu phát hiện có bất kỳ sự gian lận nào tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm
về nội dung luận văn của mình. Trường đại học Tôn Đức Thắng không liên quan đến
những vi phạm tác quyền, bản quyền do tôi gây ra trong quá trình thực hiện (nếu có).

TP. Hồ Chí Minh, ngày

tháng

Tác giả
(Ký tên và ghi rõ họ tên)

năm


NHẬN XÉT CƠ QUAN THỰC TẬP


....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................

....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
Tp HCM, tháng 5 năm 2013
Đơn vị nhận xét
Ký tên


NHẬN XÉT GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN

....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................

Tp HCM, tháng 5 năm 2013
Đơn vị nhận xét
Ký tên


NHẬN XÉT GIẢNG VIÊN PHẢN BIỆN

....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
Tp HCM, tháng 5 năm 2013
Đơn vị nhận xét
Ký tên

TÓM TẮT

Hoạt động tín dụng là một trong những hoạt động kinh doanh chính đem lại
nguồn thu chủ yếu cho các ngân hàng thương mại. Tuy nhiên, cùng với việc đem lại
thu nhập đáng kể cho ngân hàng thì lĩnh vực tín dụng cũng là lĩnh vực có rủi ro lớn
nhất. Hậu quả của rủi ro tín dụng đối với với ngân hàng thường rất nặng nề: Làm tăng
thêm chi phí của ngân hàng, thu nhập lãi bị chậm hoặc mất gốc, lãi cùng với sự thất
thoát vốn vay, làm xấu đi tình hình tài chính và cuối cùng làm tổn hại đến uy tín và vị
thế của ngân hàng. Rủi ro tín dụng luôn song hành với hoạt động tín dụng, không thể
loại bỏ hoàn toàn rủi ro tín dụng mà chỉ có thể áp dụng các biện pháp để phòng ngừa
hoặc giảm thiểu thiệt hại tối đa khi rủi ro xảy ra.
Maritime Bank trải qua hơn 20 năm xây dựng và phát triển, với những chặng
đường đã trải qua, gặt hái không ít những giải thưởng trong ngành tài chính ngân hàng.
Trong bối cảnh hiện nay nhằm thay đổi hình ảnh mới, tăng tính cạnh tranh với các
ngân hàng thương mại khác, Maritime Bank đã có những bước đi mới mẻ và bức phá,
thay đổi toàn diện phương hướng kinh doanh, dịch vụ khách hàng, bước đầu đã mang
lại những kết quả tích cực, tạo được lòng tin đối với khách hàng, uy tín được nâng lên
trên trường tài chính. Tuy khủng hoảng kinh tế ảnh hưởng không nhỏ tới việc kinh
doanh của ngân hàng.
Thực tiễn hoạt động tín dụng của ngân hàng thương mại cổ phần Hàng Hải Việt
Nam – chi nhánh Đô Thành thời gian qua cũng cho thấy việc MSB chủ động cho vay
tập trung vào một số ngành làm cho tính rủi ro trong tín dụng tăng cao, việc ưu tiên tài
sản đảm bảo là bất động sản cũng khiến ngân hàng gặp khó khăn khi hiện nay thị
trường này đang đóng băng, và tính thanh khoản kém. Rủi ro tín dụng của toàn hệ
thống chưa được kiểm soát một cách hiệu quả và đang có xu hướng ngày một gia tăng.
Chính vì vậy, yêu cầu cấp bách đặt ra là rủi ro tín dụng phải được quản lý, kiểm sóat
một cách bài bản và có hiệu quả, đảm bảo tín dụng hoạt động trong phạm vi rủi ro chấp

nhận được, hỗ trợ việc phân bổ vốn hiệu quả hơn trong họat động tín dụng, giảm thiểu
các thiệt hại phát sinh từ rủi ro tín dụng và tăng thêm lợi nhuận kinh doanh của ngân
hàng, góp phần nâng cao uy tín và tạo ra lợi thế của ngân hàng trong cạnh tranh. Một
ngân hàng hoạt động kinh doanh có hiệu quả, có năng lực tài chính mạnh và quản lý
được rủi ro trong giới hạn cho phép sẽ tạo được niềm tin của khách hàng và nâng cao
được vị thế, uy tín đối với các tổ chức kinh tế, tổ chức tín dụng trong và ngoài nước.
Đây là điều vô cùng quan trọng giúp ngân hàng đạt được mục tiêu tăng trưởng và phát
triển bền vững cũng như thực hiện thành công các hoạt động hợp tác, liên doanh liên
kết trong xu thế hội nhập.
Các giải pháp đưa ra nhằm quản lý và hạn chế rủi ro, được chia ra là quản trị rủi
ro trước và sau khi cho vay. Đối với hoạt động quản trị rủi ro trước cho vay cần tăng
cường công tác thu thập, xử lý thông tin khách hàng, nâng cao khả năng thẩm định hồ
sơ vay vốn và khả năng trả nợ, nâng cao hiệu quả thẩm định tài sản đảm bảo. Hoạt
động rủi ro sau cho vay cần tăng cường kiểm tra giám sát sau cho vay và hạn chế nợ
quá hạn và xử lý nợ có vấn đề, Maritime Bank đã xây dựng củng cố các công tác quản
trị rủi ro tài chính bằng việc áp dụng các mô hình xếp loại khách hàng, thu thập xử lý
thông tin, các chính sách lãi xuất khác nhau với từng khách hàng, công cụ cảnh báo nợ
sớm…. Việc kiểm tra, đào tạo thường xuyên cán bộ trong ngân hàng như CSO hay RM
về các quy định, thủ tục pháp lý, phần nào giúp nâng cao chất lương đội ngũ nhân viên,
giảm thiểu rủi ro một cách đáng kể.
Hoạt động tín dụng phải tuân thủ theo các nguyên tắc, quy định, quy trình cho
vay, các nền tảng cơ bản để đảm bảo an toàn tín dụng. Rủi ro tín dụng xuất phát từ cả
nguyên nhân chủ quan và khách quan, ngân hàng chỉ có thể hạn chế ở mức thấp nhất
chứ không thể loại bỏ hoàn toàn được.


DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

 CIC

: Credit Information Center, Trung tâm thông tin tín

dụng
 CSO

: Credit Service Officer, Chuyên viên tín dụng

 CT-NHNN

: Chỉ thị – Ngân hàng nhà nước

 DN có VDTNN

: Doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài

 DN khác

: doanh nghiệp khác

 DNNN

: Doanh nghiệp nhà nước

 EWS

: Early Warning System, công cụ cảnh báo sớm nợ rủi ro

 L/C

: Letter Creadit, tín dụng thư

 Maritime bank

: Ngân hàng thương mại cổ phần Hàng Hải Việt Nam

 MSB

: Ngân hàng thương mại cổ phần Hàng Hải Việt Nam.

 NH-GP

: Ngân hàng – Giấy phép.

 NHNN-CSTT

: Ngân hàng nhà nước – Chính sách tiền tệ

 QĐ-NHNN

: Quyết định – Ngân hàng nhà nước

 RM

: Relationship manager, giám đốc quan hệ khách hàng

 SME

: Trung tâm khách hàng doanh nghiệp nhỏ và vừa

 TMCP

: Thương mại cổ phần.

 TNHH

: Trách nhiệm hữu hạn

 TTLT/BKH-BTC-BCA : Thông tư liên tịch/ Bộ kế hoạch, Bộ tài chính, Bộ công
an
 TT-NHNN

: Thông tư – Ngân hàng nhà nước

 WB

: Ngân hàng thế giới


DANH MỤC BẢNG, HÌNH, SƠ ĐỒ

Bảng 2.1: Hoạt động kinh doanh Maritime Bank – Đô Thành năm 2010 – 2012.......... 23
Bảng 3.1: Hoạt động tín dụng tại trung tâm SME – Đô Thành 2010 -2012. ................. 30
Bảng 3.2: Phân loại nhóm nợ trung tâm SME – Đô Thành 2010- 2012. ....................... 35
Bảng 3.3: Thời điểm đánh giá khách hàng doanh nhiệp tại MSB. ................................ 39
Bảng 3.4: Đối tượng chấm điểm trong hệ thống chấm điểm khách hàng doanh
nghiệp. ........................................................................................................................ 40
Bảng 3.5: Các chỉ tiêu xem xét khi đánh giá tài chính và phi tài chính. ........................ 41
Bảng 3.6: Phân loại và xếp hạng các khoản vay. .......................................................... 41
Bảng 3.7: Tỷ trọng phần phi tài chính đối với khách hàng cũ và khách hàng mới. ....... 43

Bảng 3.8: Tổng hợp điểm sau khi đánh giá các chỉ tiêu. ............................................. 45
Hình 3.1: Biểu đồ doanh số cho vay, thu nợ, dư nợ tại trung tâm SME – Đô Thành
2010 – 2012 ................................................................................................ 33
Hình 3.2: Biểu đồ nợ quá hạn trung tâm SME – Đô Thành 2010 – 2012...................... 34
Hình 3.3: Nợ xấu tại trung tâm SME – Đô Thành từ năm 2010 – 2012 ........................ 35
Hình 3.4: Biểu đồ hệ số tín dụng của trung tâm SME – Đô Thành 2010 – 2012........... 36
Hình 3.5: Quy trình chấm điểm cho doanh nghiệp ....................................................... 42
Hình 3.6: Chỉ tiêu xác định cho điểm quy mô doanh nghiệp. ....................................... 42
Sơ đồ 2.1: Cơ cấu tổ chức MaritimeBank .................................................................... 19
Sơ đồ 2.2: Cơ cấu tổ chức ngân hàng Hàng Hải Việt Nam – chi nhánh Đô Thành ....... 20
Sơ đồ 3.1: Cơ cấu tổ chức trung tâm SME – Đô Thành ............................................... 27
Sơ đồ 3.2: Đánh giá các chỉ tiêu tài chính. ................................................................... 44
Sơ đồ 3.3: Chấm điểm các chỉ tiêu phi tài chính. ......................................................... 44
Sơ đồ 3.4: Quy trình xử lý nợ rủi ro. ............................................................................ 50


LỜI MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài
Trong những năm gần đây, với xu hướng toàn cầu hóa, và thương mại hóa,
nền kinh tế hội nhập với quốc tế, đặc biệt là gia nhập WTO, đã đem lại cho nền kinh
tế của Việt Nam những cơ hôi cũng như đặt ra nhiều thách thức đòi hỏi Chính phủ
và các ngành kinh tế có sự quyết tâm và nỗ lực rất lớn nhất là thời kỳ khủng hoảng
kinh tế như hiện nay. Trong lĩnh vực Ngân hàng, ngành Ngân hàng đã xây dựng
được những cơ sở quan trọng phù hợp dần với cơ chế thị trường, hiện đại hoá công
nghệ thay đổi mô hình hiện đại và tự do hoá. Thể chế ngân hàng được hoàn thiện,
cơ chế điều hành chính sách tiền tệ được đổi mới, chất lượng tín dụng nâng cao. Đối
với ngân hàng thương mại, hoạt động tín dụng rất quan trọng liên qua đến sự sống
còn của ngân hàng. Hoạt động tín dụng mang lại lợi nhuận lớn nhưng đồng thời nó
thường đi với rủi ro cao. Rủi ro tín dụng có thể xảy ra ngay cả những khoan vay có

cầm cố tài sản, thế chấp. Rủi ro tín dụng xảy ra sẽ ảnh hưởng đến sự sống còn của
tổ chức tín dụng, xa hơn nữa nó ảnh hưởng tới toàn bộ hệ thống ngân hàng.
Ngân hàng nhà nước Việt Nam đã ban hành một số văn bản liên quan đến
công tác quản lý rủi ro và yêu cầu các ngân hàng thương mại thực hiện một cách
nghiêm túc (Quyết định số 493/2005/QĐ-NHNN ngày 22/04/2005 của Thống đốc
NHNN về việc phân loại nợ, trích lập và sử dụng dự phòng để xử lý rủi ro tín dụng
trong hoạt động ngân hàng. Quyết định 457/2005/QĐ-NHNN ngày 19/04/2005 của
Thống đốc NHNN về tỉ lệ đảm bảo an toàn trong hoạt động của NHNN), thông tư
13/2010/TT-NHNN quy định về tỷ lệ bảo đảm an toàn của tổ chức tín dụng, luật tổ
chức tín dụng năm 2010 (luật số:47/2010/QH12).
Trong nền kinh tế thị trường, ngân hàng thương mại Việt Nam hội nhập quốc
tế cố gắng hoàn thiện mình đặc biệt là thời kỳ kinh tế khủng hoảng nhạy cảm như
hiện nay, quản trị rủi ro trong tín dụng được chú trọng và đặt lên hàng đầu.
Trước cơ hội được thực tập tại trung tâm khách hàng doanh nghiệp nhỏ và vừa
(SME) Ngân hàng thương mại cổ phần Hàng Hải Việt Nam – chi nhánh Đô Thành


em quyết định chọn đề tài: “Giải pháp nâng cao quản trị rủi ro tín dụng doanh
nghiệp nhỏ và vừa tại ngân hàng thương mại cổ phần Hàng Hải Việt Nam – chi
nhánh Đô Thành”. Do trung tâm SME là trung tâm khách hàng doanh nghiệp nhỏ
và vừa nên em chỉ đi về mảng quản trị rủi ro tín dụng đối với khách hàng là doanh
nghiệp nhỏ và vừa tại chi nhánh Đô Thành.
Trong quá trình thực tập em nhận được sự hướng dẫn tận tình từ Thạc Sỹ
NGUYỄN THỊ HẢI BÌNH, cùng toàn thể các Anh/Chị tại trung tâm SME – chi
nhánh Đô Thành. Em xin chân thành cảm ơn Cô, cùng quý anh chị đã giúp em hoàn
thành bài báo cáo này, trong quá trình thực tập, em có điều gì sơ xuất mong Cô và
Anh/Chị bỏ qua.
2. Mục đích nghiên cứu đề tài:
Trên cơ sở phân tích rủi ro tín dụng, quản trị rủi ro tín dụng tại ngân hàng
thương mại cổ phần Hàng Hải Việt Nam – chi nhánh Đô Thành, các tiêu chuẩn

quản trị rủi ro theo thông lệ quốc tế… từ đó đưa ra các giải pháp để nâng cao chất
lượng hiệu quả công tác quản trị rủi ro tín dụng tại ngân hàng.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.
Đối tượng nghiên cứu: hoạt động tín dụng, quản trị rủi ro tín dụng tại ngân
hàng thương mại cổ phần Hàng Hải Việt Nam – chi nhánh Đô Thành.
Phạm vi nghiên cứu: Tập trung vào hoạt động tín dụng, quản trị rủi ro tín
dụng của ngân hàng thương mại cổ phần Hàng Hải Việt Nam – chi nhánh Đô Thành
từ năm 2010 – 2012.
4. Phương pháp nghiên cứu
Để phù hợp với nội dung yêu cầu, mục đích của đề tài, phương pháp được
thực hiện trong quá trình nghiên cứu gồm phương pháp thống kế, so sánh, phân
tích, đồng thời tiếp thu ý kiến phản biện của các chuyên gia trong lĩnh vực ngân
hàng, cán bộ quản lý, điều hành có liên quan để hoàn thiện giải pháp.
5. Kết cấu đề tài
Chương 1: cơ sở lý luận về quản trị rủi ro tín dụng trong hoạt động của NHTM.


Chương 2: Giới thiệu tổng quan về ngân hàng thương mại cổ phần Hàng Hải
Việt Nam – chi nhánh Đô Thành.
Chương 3: Thực trạng hoạt động quản trị rủi ro tín dụng tại trung tâm khách
hàng doanh nghiệp nhỏ và vừa (SME) ngân hàng TMCP Hàng Hải Việt Nam – chi
nhánh Đô Thành.
Chương 4: Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản trị rủi ro
tín dụng tại trung tâm SME – chi nhánh Đô Thành.


MỤC LỤC

LỜI CẢM ƠN
LỜI CAM ĐOAN

NHẬN XÉT CỦA CƠ QUAN THỰC TẬP
NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN
NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN PHẢN BIỆN
TÓM TẮT
MỤC LỤC
LỜI MỞ ĐẦU
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
DANH MỤC BẢNG, HÌNH, SƠ ĐỒ
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG
HOẠT ĐỘNG CỦA NHTM ..................................................................................... 1
1.1 Rủi ro tín dụng trong hoạt động của NHTM ................................................ 1
1.1.1 Khái niệm về rủi ro tín dụng....................................................................... 1
1.1.2 Phân loại rủi ro tín dụng ............................................................................ 2
1.1.3 Đặc điểm của rủi ro tín dụng ...................................................................... 3
1.1.4 Những căn cứ chủ yếu xác định rủi ro tín dụng ........................................ 3
1.1.4.1 Nợ quá hạn và tỷ lệ nợ quá hạn ........................................................... 3
1.1.4.2 Nợ xấu và tỷ lệ nợ xấu ......................................................................... 5
1.1.4.3 Hệ số rủi ro tín dụng ........................................................................... 6
1.1.5 Nguyên nhân của rủi ro tín dụng ............................................................... 6
1.1.5.1 . Nguyên nhân khách quan................................................................... 6
1.1.5.2 . Nguyên nhân thuộc về khách hàng ..................................................... 7
1.1.5.3 . Nguyên nhân thuộc về ngân hàng ...................................................... 7
1.1.6 Tác động của rủi ro tín dụng ...................................................................... 7
1.1.6.1 Tác động đến hoạt động kinh doanh của ngân hàng ............................ 7
1.1.6.2 Tác động đến nền kinh tế xã hội ........................................................... 8


1.2 Quản trị rủi ro tín dụng ................................................................................. 8
1.2.1 Sự cần thiết của quản trị rủi ro tín dụng .................................................... 8
1.2.2 Nhiệm vụ của quản trị rủi ro tín dụng........................................................ 9

1.2.3 Mô hình phân tích đánh giá rủi ro tín dụng............................................... 9
1.2.3.1 Mô hình định tính về rủi ro tín dụng .................................................... 9
1.2.3.2 Các mô hình lượng hóa rủi ro tín dụng .............................................. 11
KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 ....................................................................................... 13
CHƯƠNG 2: GIỚI THIỆU TỔNG QUAN VỀ NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
CỔ PHẦN HÀNG HẢI VIỆT NAM – CHI NHÁNH ĐÔ THÀNH. .................... 14
2.1 Lịch sử hình thành và phát triển ngân hàng thương mại cổ phần Hàng
Hải Việt Nam (Maritime Bank/MSB). ................................................................. 14
2.1.1 Lịch sử hình thành và quá trình phát triển. ............................................. 14
2.1.2 Nhiệm vụ và chức năng của Maritime Bank ............................................ 16
2.1.3 Hệ thống tổ chức của Maritime Bank. ..................................................... 18
2.2 Giới thiệu chung về ngân hàng thương mại cổ phần Hàng Hải Việt Nam
– chi nhánh Đô Thành. ......................................................................................... 20
2.2.1 Quá trình hình thành ............................................................................... 20
2.2.2 Cơ cấu tổ chức của chi nhánh Đô Thành ................................................ 20
2.2.3 Nhiệm vụ chức năng của các phòng ban tại Maritime Bank – Đô
Thành. ................................................................................................................. 21
2.3 Hoạt động kinh doanh của Maritime Bank –Đô Thành năm 2010 – 2012.
....................................................................................................................... 22
KẾT LUẬN CHƯƠNG 2. ...................................................................................... 26
CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG
TẠI NGÂN HÀNG TMCP HÀNG HẢI VIỆT NAM – CHI NHÁNH ĐÔ
THÀNH ................................................................................................................... 27
3.1 Giới thiệu trung tâm khách hàng doanh nghiệp (SME). ............................ 27
3.1.1 Cơ cấu tổ chức trung tâm SME – Đô Thành ............................................ 27
3.1.2 Quy trình làm việc tại trung tâm SME – Đô Thành ................................. 28


3.2 Hoạt động tín dụng tại trung tâm SME – Đô Thành 2010 - 2012. ............. 30
3.3 Hoạt động quản trị rủi ro tín dụng tại trung tâm SME – Đô Thành. ....... 37

3.3.1 Hoạt động quản trị rủi ro tín dụng trước cho vay. ................................... 37
3.3.1.1 Thu thập xử lý thông tin. .................................................................... 37
3.3.1.2 Hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ khách hàng doanh nghiệp. .......... 39
3.3.1.3 Chính sách lãi suất và đảm bảo tiền vay. ........................................... 45
3.3.2 Hoạt động quản trị rủi ro tín dụng sau cho vay. ...................................... 47
3.3.2.1 Phòng ngừa phát hiện hạn chế rủi ro tín dụng. .................................. 47
3.3.2.2 Công cụ cảnh báo sớm nợ rủi ro (EWS). ............................................ 48
3.3.2.3 Công tác xử lý nợ xấu ........................................................................ 50
3.4 Nhận xét về công tác quản trị rủi ro tín dụng tại trung tâm SME – Đô
Thành .................................................................................................................... 51
3.4.1 Ưu điểm của quản trị rủi ro tín dụng ....................................................... 51
3.4.2 Nhược điểm của quản trị rủi ro tín dụng ................................................. 52
KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 ....................................................................................... 54
CHƯƠNNG 4: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ CÔNG
TÁC QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG TPCP HÀNG HẢI
VIỆT NAM TRUNG TÂM KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA
CHI NHÁNH ĐÔ THÀNH. ................................................................................... 55
4.1 Định hướng phát triển của trung tâm SME – Đô Thành 2014 – 2016 ....... 55
4.1.1 Mục tiêu chung ......................................................................................... 55
4.1.2 Định hướng phát triển .............................................................................. 55
4.2 Nguyên nhân rủi ro tín dụng tại trung tâm SME – Đô Thành .................. 56
4.2.1 Nguyên nhân khách quan ......................................................................... 56
4.2.2 Nguyên nhân chủ quan ............................................................................ 57
4.3 Giải pháp nâng cao hiệu quả công tác quản trị rủi ro tín dụng tại SME –
chi nhánh Đô Thành. ............................................................................................ 58
4.3.1 Hoạt động quản trị rủi ro trước cho vay................................................... 58
4.3.1.1 Tăng cường công tác thu thập, xử lý thông tin khách hàng. ............... 58


4.3.1.2 Nâng cao khả năng thẩm định hồ sơ vay vốn và khả năng trả nợ...... . 58

4.3.1.3 Nâng cao hiệu quả thẩm định tài sản đảm bảo .................................. 59
4.3.2 Hoạt động quản trị rủi ro sau cho vay ...................................................... 59
4.3.2.1 Tăng cường kiểm tra giám sát sau cho vay ........................................ 59
4.3.2.2 Hạn chế nợ quá hạn và xử lý nợ có vấn đề......................................... 60
KẾT LUẬN CHƯƠNG 4 ....................................................................................... 62
KẾT LUẬN CHUNG
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC


1

CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG
HOẠT ĐỘNG CỦA NHTM
1.1

Rủi ro tín dụng trong hoạt động của NHTM

1.1.1 Khái niệm về rủi ro tín dụng
Trong hoạt động kinh doanh của ngân hàng, tín dụng là hoạt động kinh
doanh đem lại lợi nhuận chủ yếu của ngân hàng nhưng cũng là nghiệp vụ tiềm ẩn
rủi ro lớn. Kinh doanh ngân hàng là kinh doanh rủi ro, theo đuổi, tìm kiếm lợi
nhuận với mức rủi ro có thể chấp nhận được. Có nhiều định nghĩa khác nhau về rủi
ro tín dụng.
Theo Timothy W.Koch: Một khi ngân hàng nắm giữ tài sản sinh lợi, rủi ro
xảy ra khi khách hàng sai hẹn – có nghĩa là khách hàng không thanh toán vốn gốc
và lãi theo thỏa thuận. Rủi ro tín dụng là sự thay đổi tiềm ẩn của thu nhập thuần và
thị giá của vốn xuất phát từ việc khách hàng không thanh toán hay trễ hẹn thanh
toán.
Theo Thomas P.Fitch: Rủi ro tín dụng là loại rủi ro xảy ra khi người vay

không thanh toán được nợ theo thỏa thuận hợp đồng dẫn đến sai hẹn trong nghĩa vụ
trả nợ. Cùng với rủi ro lãi suất, rủi ro tín dụng là một trong những rủi ro chủ yếu
trong hoạt động cho vay của ngân hàng.
Còn theo Henie Van Greuning – Sonja B Rajovic Bratanovic: Rủi ro tín dụng
được định nghĩa là nguy cơ mà người đi vay không thể chi trả tiền lãi hoặc hoàn trả
vốn gốc so với thời hạn đã ấn định trong hợp đồng tín dụng, đây là thuộc tính vốn
có của hoạt động ngân hàng. Rủi ro tín dụng tức là việc chi trả bị trì hoãn, hoặc tồi
tệ hơn là không chi trả được toàn bộ. Điều này gây sự cố đối với dòng chu chuyển
tiền tệ và ảnh hưởng tới khả năng thanh toán của ngân hàng.
Rủi ro tín dụng là loại rủi ro phát sinh trong quá trình cấp tín dụng của ngân
hàng, biểu hiện trên thực tế qua việc khách hàng không trả được nợ hoặc trả nợ
không đúng hạn cho ngân hàng.


Loại rủi ro phát sinh trong suốt quá trình cấp tín dụng của ngân hàng đối với
khách hàng.


2



Khả năng xảy ra tổn thất khi người đi vay không trả được nợ hoặc trả nợ
không đầy đủ, không đúng hạn cho ngân hàng.



Khả năng xảy ra tổn thất trong hoạt động của ngân hàng do khách hàng
không thực hiện nghĩa vụ theo cam kết.



Rủi ro tín dụng là loại rủi ro lớn nhất, quan trọng nhất trong hoạt động ngân
hàng, là loại rủi ro chủ yếu của rủi ro trong ngân hàng.



Rủi ro tín dụng là loại rủi ro tồn tại khách quan gắn liền với hoạt động của
ngân hàng.
Có thể nói rằng rủi ro tín dụng có thể xuất hiện trong các mối quan hệ mà

trong đó ngân hàng là chủ nợ, khách hàng nợ không thực hiện hoặc không đủ khả
năng thực hiện nghĩa vụ trả nợ khi đến hạn. Nó diễn ra trong quá trình cho vay,
chiết khấu công cụ chuyển nhượng và giấy tờ có giá, cho thuê tài chính, bảo lãnh,
bao thanh toán của ngân hàng.
1.1.2 Phân loại rủi ro tín dụng
Căn cứ vào nguyên nhân phát sinh, rủi ro tín dụng được phân làm 2 loại là
rủi ro giao dịch (Transactions risk) và rủi ro danh mục (Portfolio risk).


Rủi ro giao dịch (Transactions risk): Phát sinh so những hạn chế trong quá
trình giao dịch, xét duyệt cho vay và đánh giá khách hàng. Rủi ro giao dịch
mang nặng tính chủ quan của bên cho vay trong quá trình tác nghiệp:

 Rủi ro lựa chọn: Rủi ro liên quan đến quá trình thẩm định, phân tích tín dụng
và quyết định tài trợ của ngân hàng.
 Rủi ro đảm bảo: Rủi ro liên quan đến các vấn đề về tải sản đảm bảo như tiêu
chuẩn đảm bảo, tài sản đảm bảo, chủ thể đảm bảo…
 Rủi ro nghiệp vụ: Rủi ro liên quan đến công tác quan lý khoản vay và hoạt
động cho vay, bao gồm cả việc sử dụng hệ thống xếp hạng rủi ro và kỹ thuật

sử lý các khoản vay có vấn đề.


Rủi ro danh mục (Portfolio risk): Phát sinh trong quản lý danh mục khoản
vay của ngân hàng, vừa mang tính chất chủ quan vừa tác động đến các nhân
tố khách quan.


3

 Rủi ro nội tại: Xuất phát từ những yếu tố, đặc điểm riêng có, mang tính riêng
biệt bên trong mỗi chủ thể đi vay hoặc ngành, lĩnh vực kinh tế. Nó xuất phát
từ đặc điểm hoạt động hoặc đặc điểm sử dụng vốn của khách hàng vay vốn.
 Rủi ro tập trung: Xuất phát trong trường hợp ngân hàng tập trung vốn cho
vay quá nhiều đối với một số khách hàng, cho vay quá nhiều doanh nghiệp,
hoạt động trong cùng 1 ngành, lĩnh vực kinh tế hoặc trong cùng một loại
hình cho vay rủi ro cao.
1.1.3 Đặc điểm của rủi ro tín dụng
Để chủ động phòng ngừa rủi ro tín dụng có hiệu quả, nhận biết các đặc điểm
của rủi ro tín dụng rất cần thiết và hữu ích.


Rủi ro tín dụng mang tính gián tiếp: Trong quan hệ tín dụng, ngân hàng
chuyển giao quyền sử dụng vốn cho khách hàng. Rủi ro tín dụng xảy ra khi
khách hàng gặp những tổn thất và thất bại trong quá trình sử dụng vốn.



Rủi ro tín dụng có tính chất đa dạng và phức tạp: đặc điểm này biểu hiện ở
sự đa dạng, phức tạp của nguyên nhân, hình thức, hậu quả của rủi ro tín dụng

do đặc trưng ngân hàng là trung gian tài chính kinh doanh tiền tệ. Do đó khi
phòng ngừa và xử lý rủi ro tín dụng phải chú ý đến mọi dấu hiệu rủi ro, xuất
phát từ nguyên nhân bản chất và hậu quả do rủi ro tín dụng đem lại để có
biện pháp phòng ngừa phù hợp.



Rủi ro tín dụng có tính tất yếu luôn tồn tại và gắn liền với hoạt động tín dụng
của ngân hàng thương mại: Tình trạng thông tin bất cân xứng đã làm cho
ngân hàng không thể nắm bắt được các dấu hiệu rủi ro một cách toàn diện và
đầy đủ, điều này làm cho bất cứ khoản vay nào cũng tiềm ẩn rủi ro đối với
ngân hàng.

1.1.4 Những căn cứ chủ yếu xác định rủi ro tín dụng
1.1.4.1 Nợ quá hạn và tỷ lệ nợ quá hạn
a) Nợ quá hạn
Nợ quá hạn là toàn bộ hay một phần nợ gốc đã quá hạn trả không phân biệt
lý do gì. Không được phép và không đủ diều kiện để gia hạn nợ. Nợ quá hạn trong


4

hệ thống ngân hàng thương mại Việt Nam được phân loại theo thời gian, được phân
chia thời hạn thành các cấp độ quá hạn như sau:


Nợ quá hạn dưới 91 ngày: Thuộc khoản mục chính của khoản mục nợ nhóm
2 (Nợ cần chú ý).



Nợ quá hạn từ 90 – 180 ngày: Là khoản mục chính của khoản nợ thuộc
nhóm 3 (Nợ dưới tiêu chuẩn). Các khoản nợ được các tổ chức tín dụng đánh
giá là không có khả năng thu hồi nợ gốc và lãi khi đến hạn, có khả năng tổn
thất một phần nợ gốc và lãi. Bao gồm các khoản nợ quá hạn từ 90 đến 180
ngày, các khoản nợ cơ cấu lại thời hạn trả nợ quá hạn dưới 90 ngày theo thời
hạn đã cơ cấu lại.



Nợ quá hạn từ 181- 360 ngày: Là khoản mục chính của khoản nợ thuộc
nhóm 4 (Nợ nghi ngờ), các khoản nợ được các tổ chức tín dụng đánh giá là
có khả năng tổn thất cao bao gồm các khoản nợ quá hạn từ 181 đến 360
ngày, các khoản nợ cơ cấu lại thời hạn trả nợ quá hạn từ 90 đến 180 ngày
theo thời hạn đã cơ cấu lại.



Nợ quá hạn trên 360 ngày: Là khoản mục chính của nợ nhóm 5 (Nợ có khả
năng mất vốn) các khoản nợ được đánh giá là không có khả năng thu hồi mất
vốn bao gồm: Các khoản nợ quá hạn trên 360 ngày, các khoản nợ chờ chính
phủ xử lý, các khoản nợ đã cơ cấu lại thời hạn trả nợ quá hạn trên 180 ngày
theo thời hạn đã cơ cấu lại.

b) Tỷ lệ nợ quá hạn

Tổng dư nợ bao gồm:


Các khoản cho vay, ứng trước thấu chi và cho thuê tài chính.



Các khoản chiết khấu, tái chiết khấu chứng từ có giá.



Các khoản bao thanh toán.



Các hình thức tín dụng khác.

 Tỷ lệ nợ quá hạn <5% được coi là bình thường.


5

 Tỷ lệ nợ từ 5% đến 10% được coi là không bình thường.
 Tỷ lệ nợ quá hạn trên 10% đến 15% được coi là cao.
 Tỷ lệ nợ quá hạn trên 15% đến 20% được coi là quá cao, báo động đỏ, nguy
cơ khủng hoảng rất lớn.
1.1.4.2 Nợ xấu và tỷ lệ nợ xấu
a) Nợ xấu
Nợ xấu là những khoản nợ quá hạn, nhưng ở cấp độ nghiêm trọng hơn nên
được gọi là nợ xấu. Nợ xấu có thể gây ảnh hưởng nặng nề tới kết quả hoạt động
kinh doanh của ngân hàng, do đó cần được theo dõi quản lý thật chặt chẽ. Nợ xấu
bao gồm:


Nợ quá hạn thuộc nhóm 3 (Nợ dưới tiêu chuẩn).



Nợ quá hạn thuộc nhóm 4 (Nợ nghi ngờ).



Nợ quá hạn thuộc nhóm 5 (Nợ có khả năng mất vốn).

Theo quyết định số 493/2005/QĐ-NHNN ngày 22/4/2005, nợ xấu của các tổ chức
tín dụng bao gồm các nhóm nợ sau:


Nhóm nợ dưới tiêu chuẩn (Nợ nhóm 3) gồm các khoản nợ được tổ chức tín
dụng đánh giá là không có khả năng thu hồi nợ gốc và lãi khi đến hạn, có khả
năng tổn thât một phần gốc lãi khi đến hạn. Bao gồm các khoản nợ quá hạn
từ 90 đến 180 ngày, các khoản nợ cơ cấu lại thời hạn trả nợ quá hạn dưới 90
ngày theo thời hạn đã cơ cấu lại.



Nhóm nợ nghi ngờ (Nợ nhóm 4) gồm các khoản nợ được tổ chức tín dụng
đánh giá là khả năng tổn thất cao, bao gồm: Các khoản nợ quá hạn từ 181
đến 360 ngày, các khoản nợ cơ cấu lại thời hạn trả nợ quá hạn từ 90 ngày đến
180 ngày theo thời hạn đã cơ cấu lại.



Nhóm nợ có khả năng mất vốn (Nợ nhóm 5) gồm các khoản nợ được tổ chức

tín dụng đánh giá là không có khả năng thu hồi, mất vốn bao gồm: Các
khoản nợ quá hạn trên 360 ngày, các khoản nợ khoanh chờ chính phủ xử lý,
các khoản nợ đã cơ cấu lại thời gian trả nợ quá hạn trên 180 ngày theo thời
hạn đã cơ cấu lại.


6

b) Tỷ lệ nợ xấu
Tỷ lệ phần trăm giữa nợ xấu so với tổng dư nợ ở thời điểm so sánh. Tỷ lệ nợ
xấu cho thấy mức độ nguy hiểm mà ngân hàng thương mại phải đối mặt.

Theo quy định của ngân hàng nhà nước Việt Nam, theo QĐ 493/2005/QĐNHNN tỷ lệ nợ xấu không vượt quá 5%.
1.1.4.3 Hệ số rủi ro tín dụng

Hệ số rủi ro tín dụng cho thấy tỷ trọng khoản mục tín dụng trong tài sản có,
khoản mục tín dụng trong tổng tài sản càng lớn thì lợi nhuận sẽ lớn đồng thời rủi ro
tín dụng rất cao. Tổng dư nợ cho vay của ngân hàng được chia làm ba nhóm:


Nhóm dư nợ của các khoản tín dụng có chất lượng tốt: Là những khoản cho
vay có mức độ rủi ro thấp nhưng có thể mang lại thu nhập không cao cho
ngân hàng. Đây là khoản tín dụng chiếm tỷ trọng thấp trong tổng dư nợ cho
vay của ngân hàng.



Nhóm dư nợ của các khoản tín dụng có chất lượng trung bình: Là những
khoản cho vay có mức độ rủi ro có thể chấp nhận được và thu nhập mang lại
cho ngân hàng vừa phải, là khoản tín dụng chiếm tỷ trọng lớn trong dư nợ

cho vay của ngân hàng.



Nhóm dư nợ các khoản tín dụng có chất lượng xấu: Là những khoản vay có
mức độ rủi ro lớn nhưng có thể mang lại lợi nhuận cao cho ngân hàng. Đây
là khoản tín dụng chiếm tỷ trọng thấp trong tổng dư nợ cho vay của ngân
hàng.

1.1.5 Nguyên nhân của rủi ro tín dụng
1.1.5.1. Nguyên nhân khách quan


Do thiên tai, dịch bệnh, hỏa hoạn.


7



Do sự biến động của môi trường kinh tế trong và ngoài nước như khủng
hoảng, suy thoái kinh tế, lạm phát, mất thăng bằng cán cân thanh toán quốc
tế, tỷ giá hối đoái biến động bất thường.



Tình hình an ninh trong nước và khu vực bất ổn.



Môi trường pháp lý không thuận lợi, bất cập trong cơ chế, chính sách của
nhà nước.



Hành lang pháp lý cho hoạt động của ngân hàng chưa hoàn thiện.
1.1.5.2. Nguyên nhân thuộc về khách hàng



Do khách hàng không đủ năng lực pháp lý.



Sử dụng vốn sai mục đích, kém hiệu quả.



Do kinh doanh thua lỗ liên tục, tình hình sản xuất kinh doanh thiếu ổn định.



Công tác quản lý kinh doanh, quản lý vốn còn hạn chế.



Thái độ thiếu thiện chí hợp tác của người đi vay.



Hiện tượng cố ý lừa đảo.
1.1.5.3. Nguyên nhân thuộc về ngân hàng



Chính sách tín dụng chưa hợp lý.



Chưa nêu cao tính tự chủ và tự chịu trách nhiệm trong hoạt động tín dụng.



Chưa xác định đúng quy mô và tốc độ tăng trưởng của tín dụng.



Chưa có chính sách khách hàng hợp lý.



Quy trình cho vay có nhiều kẽ hở bị khách hàng lợi dụng.



Đạo đức kinh doanh chưa tốt.



Chưa có chiến lược cạnh tranh và marketing hợp lý.



Cứng nhắc trong xác định và kiểm soát hạn mức tín dụng.

1.1.6 Tác động của rủi ro tín dụng
1.1.6.1 Tác động đến hoạt động kinh doanh của ngân hàng
Rủi ro tín dụng sẽ gây thiệt hại cho ngân hàng do ngân hàng bị mất cơ hội
nhận được thu nhập tiền lãi, tổn thất trước hết tác động đến lợi nhuận và sau đó là
vốn tự có của ngân hàng. Điều này làm cho ngân hàng mất cân đối trong việc thu
chi, quay vòng vốn tín dụng giảm làm cho ngân hàng kinh doanh không hiệu quả,


8

chi phí của ngân hàng tăng lên so với dự kiến. Bên cạnh đó, vốn sử dụng để cho vay
chủ yếu là vốn huy động từ tiền gửi của khách hàng vì vậy trong trường hợp nợ xấu
quá nhiều ngân hàng phải sử dụng các nguồn vốn của mình để trả cho người gửi
tiền, đến một chừng mực nào đấy ngân hàng không có đủ nguồn vốn để trả cho
người gửi tiền thì ngân hàng sẽ rơi vào tình trạng mất khả năng thanh toán, có thể
dẫn đến phá sản. Như vậy, rủi ro tín dụng có ảnh hưởng rất lớn đến hoạt động của
ngân hàng.
1.1.6.2 Tác động đến nền kinh tế xã hội
Ngân hàng thương mại là một tổ chức tài chính trung gian, huy động vốn
nhàn rỗi trong nền kinh tế để cho các tổ chức cá nhân có nhu cầu vay lại. Do đó khi
rủi ro xảy ra, không những ngân hàng chịu thiệt mà nó còn ảnh hưởng đến người
gửi tiền. Khi ngân hàng gặp phải rủi ro tín dụng quá lớn, người gửi tiền sẽ cảm thấy
hoang mang, làm cho hệ thống ngân hàng gặp phải khó khăn. Khủng hoảng thanh
khoản xảy ra ảnh hưởng rất nghiêm trọng đến sự tồn tại và phát triển của hệ thống
ngân hàng. Hệ thống ngân hàng bị ảnh hưởng, hoạt động không hiệu quả sẽ ảnh

hưởng tới nền kinh tế xã hội, kinh tế suy giảm, lạm phát, thất nghiệp, xã hội mất ổn
định…
Tóm lại, rủi ro tín dụng của ngân hàng xảy ra ở những mức độ khác nhau, rủi
ro cấp độ nhẹ cũng làm cho ngân hàng giảm lợi nhuận, rủi ro cấp độ nặng làm cho
ngân hàng không thu đủ vốn lãi, hoặc bị mất cả vốn lẫn lãi, dẫn đến ngân hàng bị
thua lỗ, nếu tình trạng này kéo dài không khắc phục được ngân hàng sẽ bị phá sản,
gây hậu quả nghiêm trọng cho nền kinh tế nói chung và hệ thống ngân hàng nói
riêng. Chính vì vậy đòi hỏi các nhà quản trị ngân hàng phải hết sức thận trọng và có
những biện pháp thích hợp để ngăn ngừa hạn chế rủi ro tín dụng.
1.2

Quản trị rủi ro tín dụng

1.2.1 Sự cần thiết của quản trị rủi ro tín dụng


Dự báo phát hiện rủi ro tiềm ẩn, phát hiện những biến cố, ngăn chặn những
tình huống không có lợi xảy ra. Giải quyết hậu quả rủi ro để hạn chế mức