lời thú tội của một sát thủ kín john perkins

Lời thú tội của một sát
thủ kinh tế
-Confessions of an
Economic Hit Man-


John Perkins
Tác giả: John Perkins
Biên dịch: Lê Đồng Tâm
Thể loại: Kinh tế
NXB: NXB Văn hóa-Thông tin
Năm xuất bản: 2007
Số trang: 342
Kích thước: 14x26
Giá bìa: 75.000đ
Đánh máy: Nguyễn Ánh Hồng;
Nguyễn Huyền Trang
Biên tập: Nguyễn Ánh Hồng
Chuyển sang e-book: Nguyễn Ánh
Hồng
Ngày hoàn thành: 6/10/2008

MỤC LỤC
Lời tựa. 3
Phần mở đầu. 7
PHẦN I: 1963-1971. 11
1. Sát thủ ra đời 11
2. “Không đường lui”. 17

3.
Những bài học cho một
EHM... 22
4. Giải thoát một đất nước. 24
5. Bán linh hồn cho quỷ. 27
PHẦN II: 1971-1975. 30
6. Vai trò điều tra của tôi 30
7.
Nền văn minh trước vành
móng ngựa. 33
8. Jesus, một cách nhìn khác. 36
9. Cơ hội ngàn năm có một 38
10. Vị tổng thống, người anh hùng
của Panama. 42
11. Những tên cướp biển ở vùng
kênh đào. 45
12.
Những người lính và gái
điếm.. 47
13. Nói chuyện với tướng toàn
quyền. 50
14. Một chặng đường mới đầy
nguy hiểm của lịch sử kinh tế. 53
15. Vụ rửa tiền của Ảrập Xêút 56
16. Dẫn khách và đổ tiền cho


Osama bin Laden. 64
PHẦN III: 1975-1981 . 67
17. Các cuộc đàm phán về kênh

đào Panama và Graham Greene. 67
18. Vua của những vị vua. 72
19. Lời xưng tội của một người
chịu nhục hình. 75
20. Sự sụp đổ của một vị vua. 78
21. Côlômbia- hòn đá tảng của
Châu Mỹ Latinh. 80
22. Nền cộng hòa Mỹ và đế chế
toàn cầu. 82
23. Bản lý lịch dối trá. 87
24. Tổng thống Êcuađo đấu tranh
với các công ty dầu lửa. 94
25. Tôi ra đi 97
PHẦN IV: 1981- HIỆN TẠI.
100
26.
Cái chết của Tổng thống
Êcuađo. 100
27.
Panama: Lại một vị Tổng
thống nữa bị ám sát 103


28. Công ty của tôi, Enron, và
George W. Bush. 106
29. Tôi nhận hối lộ. 109
30. Hợp chủng quốc Hoa Kỳ xâm
lược Panama. 112
31. Một thất bại của EHM tại
Iraq. 118

32. Sự kiện 11/9 và những ảnh
hưởng xấu tới riêng cá nhân tôi 122
33. Vênêzuêla được Saddam cứu
giúp. 127
34. Thăm lại Êcuađo. 131
35. Phá vỡ lớp vỏ bọc. 136
Lời kết 143
Tiểu sử John Perkins. 146
Ghi chú. 148
Về tác giả. 155


LỜI TỰA
Những sát thủ kinh tế (EHMs) là
những chuyên gia được trả lương hậu
hĩnh để đi lừa các nước trên khắp thế
giới lấy hàng nghìn tỷ đôla. Họ đổ
tiền từ Ngân hàng Thế giới, Cơ quan
Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID)
và các tổ chức “viện trợ” nước ngoài
khác vào két sắt của các tập đoàn
khổng lồ và vào túi của một số ít các
gia đình giàu có – những người đang
nắm quyền kiểm soát các nguồn tài
nguyên thiên nhiên của hành tinh
này. Công cụ của họ là các báo cáo
tài chính gian lận, những vụ bầu cử
gian trá, các khoản hối lộ, tống tiền,
tình dục và giết người. Họ diễn một
trò cũ của chủ nghĩa đế quốc, song

đã biến đổi theo những chiều hướng
mới đáng ghê sợ hơn trong thời đại
toàn cầu hóa.


Tôi biết điều này; tôi đã từng là
một EHM.
Tôi viết những dòng đó vào năm 1982
để mở đầu cho cuốn sách có tiêu đề là
Lương tâm của một sát thủ kinh tế.
Cuốn sách này dành tặng cho hai vị tổng
thống của hai nước đã từng là khách
hàng của tôi, những người mà tôi đã kính
trọng và luôn coi như ruột thịt – Jaime
Roldós (Tổng thống Êcuađo) và Omar
Torijos (Tổng thống Panama). Cả hai đã
mất trong những vụ tai nạn khủng khiếp.
Cái chết của họ không phải là ngẫu
nhiên. Họ bị ám sát vì họ đã đứng lên
chống lại phe phái các công ty, chính phủ
và các trùm ngân hàng, những người có
chung mục tiêu là thống trị toàn cầu.
Những sát thủ kinh tế chúng tôi đã
không thể mua chuộc được Roldós và
Torrijos, và vì thế một loại sát thủ khác,
những tên giết người thực sự của CIA,
những kẻ luôn đi sau chúng tôi, đã vào


cuộc.

Người ta đã thuyết phục tôi không
viết cuốn sách đó nữa. Trong 20 năm
tiếp sau đó, tôi đã bốn lần bắt tay vào
viết tiếp. Lần nào cũng là do tôi bị chứng
kiến những sự kiện đang xảy ra trên thế
giới: đó là cuộc xâm lược Panama của
Mỹ năm 1989, chiến tranh vùng vịnh lần
thứ nhất, sự kiện ở Somalia, sự xuất hiện
của Osama bin Laden. Nhưng rồi những
lời đe dọa hay những khoản đút lót lại
níu chân tôi.
Năm 2003, Chủ tịch một nhà xuất bản
lớn thuộc một tập đoàn quốc tế hùng
mạnh đã đọc bản thảo của cuốn sách
mà giờ đây có tên là Lời thú tội của
một kẻ sát thủ kinh tế. Ông ta đã mô tả
nó như “Một câu chuyện mê ly và cần
phải được kể lại”. Nhưng rồi ông ta cười
buồn bã, gật đầu và nói với tôi rằng, vì
các nhà quản lý tại những cơ quan đầu
sỏ thế giới có thể sẽ phản đối nên ông ta


không dám mạo hiểm xuất bản nó. Ông
ta gợi ý tôi viết nó lại dưới dạng một tiểu
thuyết. “Chúng tôi có thể quảng bá ông
như một tiểu thuyết gia kiểu John Le
Carré hoặc Graham Greene.”
Nhưng đây không phải là một cuốn
tiểu thuyết. Nó là một câu chuyện thực

về cuộc đời tôi. Một nhà xuất bản khác
dũng cảm hơn, chẳng thuộc một tập
đoàn quốc tế nào, đã đồng ý giúp tôi kể
lại nó.
Câu chuyện này phải được kể ra.
Chúng ta đang sống trong thời đại của
những cuộc khủng hoảng trầm trọng - và
cả của những cơ hội vô cùng lớn lao.
Câu chuyện về sát thủ kinh tế này kể lại
công việc chúng tôi đã vươn tới vị trí
hiện tại như thế nào và tại sao giờ đây
chúng tôi phải đối mặt với những cuộc
khủng hoảng tưởng chừng không thể
vượt qua. Cần phải kể ra câu chuyện
này bởi vì chỉ khi chúng ta hiểu ra những


sai lầm trong quá khứ, chúng ta mới có
thể tận dụng những được những cơ hội
trong tương lai; bởi sự kiện 11/9 đã xảy
ra, và chiến tranh Iraq lần thứ 2 cũng đã
xảy ra; bởi vì ngoài 3000 người đã chết
vào ngày 11/9/2001, mỗi ngày còn có
thêm 24000 người chết đói, vì họ không
thể kiếm nổi thức ăn(1) . Quan trọng nhất
là, câu chuyện này cần phải được kể ra
vì đây là lần đầu tiên trong lịch sử, một
quốc gia có đủ khả năng, tiền bạc và
quyền lực để thay đổi tất cả những điều
này. Đó là quốc gia đã sinh ra tôi và tôi

đã từng phụng sự với vai trò là một
EHM : Hợp chủng quốc Hoa Kỳ.
Vậy cuối cùng cái gì đã khiến tôi lờ đi
mọi mối đe dọa và những khoản hối lộ?
Câu trả lời ngắn gọn là con gái duy
nhất của tôi, Jessica, đã tốt nghiệp đại
học và đang bước vào thế giới bằng
chính đôi chân của nó. Gần đây khi tôi
nói với nó rằng tôi đang cân nhắc có nên


xuất bản cuốn sách này không và nói
cho nó về nỗi sợ của tôi, nó đã nói
“Đừng sợ, cha à. Nếu như họ bắt cha,
con sẽ tiếp tục những gì cha để lại.
Chúng ta cần phải làm điều này cho
những đứa cháu mà con hy vọng sẽ sinh
cho cha sau này!”. Đó là một câu trả lời
ngắn gọn.
Câu trả lời dài hơn liên quan đến sự
cống hiến của tôi cho đất nước tôi lớn
lên, liên quan đến tình yêu của tôi với
những lý tưởng mà ông cha tôi, những
người khai quốc đã tuyên bố từ ngày
thành lập nước, liên quan đến lời cam
kết chắc chắn của tôi với một nước Mỹ
mà hiện đang hứa hẹn những điều về
“cuộc sống, quyền tự do và quyền được
mưu cầu hạnh phúc” cho tất cả mọi
người, ở mọi nơi và liên quan đến cả

quyết tâm sẽ không chịu ngồi yên nữa
sau khi xảy ra sự kiện 11/9, khi mà các
EHMs đang biến nền Cộng hòa đó


thành một đế chế toàn cầu. Đó là những
nét phác họa về nội dung của câu trả lời
dài hơn; chi tiết cụ thể sẽ được trình bày
ở những chương tiếp theo.
Đây là một câu chuyện thực. Tôi đã
trải qua từng giây phút của câu chuyện
này. Cảnh vật, con người, những cuộc
đối thoại và những cảm giác mà tôi miêu
tả đều là một phần trong cuộc sống của
tôi. Mặc dù đó là câu chuyện về cuộc
đời riêng của tôi, nhưng được đặt dưới
bối cảnh của các sự kiện thế giới lớn lao
đã làm nên lịch sử của chúng ta, đã đưa
chúng ta đến vị trí hiện tại và xây dựng
nên nền tảng cho tương lại của con cháu
chúng ta. Tôi đã hết sức cố gắng truyền
đạt lại những gì tôi đã trải qua, những
con người, những cuộc hội thoại đó một
cách chính xác. Mỗi khi bàn về một sự
kiện lịch sử hoặc tái tạo lại các cuộc đối
thoại với người khác, tôi đều dùng đến
nhiều công cụ như: những tài liệu đã


xuất bản; những hồ sơ và ghi chép cá

nhân; các sưu tập - của tôi và của những
người đã từng tham gia; 5 bản thảo tôi
đã bắt đầu trước đó; những tài liệu lịch
sẻ của các tác giả khác, trong đó đáng
chú ý nhất là những tài liệu xuất bản gần
đây, có tiết lộ các thông tin mà trước đó
được coi là mật hoặc không tồn tại. Các
tài liệu tham khảo được liệt kê ở phần
cuối để giúp những độc giả quan tâm có
thể tìm hiểu sâu hơn về những đề tài
này.
Nhà xuất bản hỏi tôi liệu chúng tôi có
thực sự coi mình là những sát thủ kinh tế
không. Và tôi cam đoan với họ rằng
chúng tôi thực sự nghĩ như vậy, mặc dù
thường chỉ qua những từ viết tắt. Thực
tế, vào cái ngày của năm 1971 khi tôi bắt
đầu làm việc với “cô giáo” tôi, Claudine,
cô đã cho tôi biết “Nhiệm vụ của tôi là
huấn luyện anh trở thành một sát thủ
kinh tế. Không ai được biết về công việc


thật sự của anh – thậm chí cả vợ anh”.
Rồi cô ấy nghiêm giọng: “Một khi anh đã
dấn thân vào con đường này, anh sẽ
không còn đường lui.” Từ đó trở đi, ít
khi cô ta dùng tên đầy đủ; chúng tôi chỉ
đơn giản là những EHMs.
Vai trò của Claudine là một ví dụ hấp

dẫn về những mánh khóe thao túng đã
làm nên nghề nghiệp của tôi. Đẹp và
thông minh, cô thực sự có ảnh hưởng
sâu sắc; cô ấy biết các điểm yếu của tôi
và tận dụng chúng một cách tôi đa.
Nghề nghiệp của cô và cách thức cô
thực hiện nó là một thí dụ về sự khôn
ngoan của những con người đằng sau hệ
thống này.
Claudine chưa nói thẳng hết về những
gì mà tôi phải làm. Cô ấy nói, công việc
của tôi: “khích lệ các nhà lãnh đạo trên
thế giới trở thành một phần của cái
mạng lưới khổng lồ được dựng nên để
củng cố các lợi ích thương mại của Mỹ.


Rút cục, những nhà lãnh đạo này sẽ rơi
vào gánh nặng của nợ nần và điều này
sẽ đảm bảo cho lòng trung thành của họ
với Mỹ. Chúng tôi có thể nhờ đến họ bất
cứ khi nào chúng tôi cần_để đạt được
những nhu cầu về quân sự, chính trị hay
kinh tế. Đổi lại, họ củng cố địa vị chính
trị của mình bằng việc xây dựng những
khu công nghiệp, các nhà máy điện và
sân bay cho nhân dân của họ. Những
ông chủ của các công ty kỹ thuật_xây
dựng sẽ trở nên giàu có một cách khó
tin”.

Ngày nay chúng ta có thể thấy những
kết quả mà cái hệ thống này sản sinh ra
bắt đầu quay cuồng. Các vị lãnh đạo ở
những công ty được kính trọng nhất
đang thuê nhân công với mức lương gần
như cho nô lệ để làm quần quật trong
những điều kiện làm việc phi nhân đạo
tại những xí nghiệp chuyên bóc lột công
nhân hết sức tàn tệ ở Châu Á. Các công


ty dầu lửa cố tình đổ các chất độc hại
xuống các dòng sông trong vùng rừng
rậm nhiệt đới, giết chết con người, động
vật và thực vật một cách có chủ ý và
hủy diệt các nền văn hóa cổ xưa. Ngành
công nghiệp dược từ chối cung cấp
thuốc men để cứu sống hàng triệu người
Châu Phi nhiễm HIV. 12000000 gia đình
ở ngay chính nước Mỹ cũng đang phải
lo kiếm ăn hàng ngày(2) . Ngành năng
lượng thì sản sinh ra Eron. Ngành kế
toán lại sản sinh ra Adersen. Nhớ năm
1960, thu nhập của 1/5 dân số các nước
giàu nhất thế giới chỉ gấp 30 lần thu nhập
của 1/5 các nước nghèo nhất thế giới, thì
đến năm 1995 khoảng cách này đã tăng
lên 74 lần(3) . Nước Mỹ đã tiêu tốn 87 tỷ
USD cho cuộc chiến ở Iraq, trong khi đó
Liên Hợp Quốc ước tính chỉ cần chưa

đến một nửa số tiền đó là chúng ta có
thể mang lại nước sạch, khẩu phần ăn


đầy đủ, dịch vụ y tế và giáo dục cơ bản
cho tất cả mọi người trên hành tinh
này(4) .
Và chúng tôi tự hỏi, tại sao những
kẻ khủng bố lại tấn công chúng tôi?
Một số người đổ lỗi cho việc chúng tôi
mắc phải những vấn đề như hiện nay là
do một âm mưu có tổ chức. Tôi ước gì
nó chỉ đơn giản như vậy. Các thành viên
của một âm mưu có thể bị phanh phui và
đưa ra xét xử. Song, những gì thực sự
đang nuôi dưỡng hệ thống này còn nguy
hiểm hơn cả âm mưu. Nó không do một
nhóm người nhỏ lẻ nào điều khiển mà nó
chịu sự chi phối của một khái niệm đã
được coi là chân lý: đó là ý tưởng cho
rằng mọi sự tăng trưởng kinh tế đều có
lợi cho mọi người và rằng càng tăng
trưởng thì lợi ích càng lớn. Đức tin cũng
dẫn tới một hệ quả cho rằng, những
người có khả năng tạo ra tăng trưởng
phải được khen ngợi và trả công, còn


những kẻ khốn cùng sinh ra là để bị bóc
lột.

Tất nhiên khái niệm này là hoàn toàn
sai lầm. Chúng ta biết rằng ở rất nhiều
nước, tăng trưởng kinh tế chỉ đem lại lợi
ích cho một bộ phận nhỏ người dân và
thực ra đẩy đa số những người còn lại
đến bờ tuyệt vọng. Ảnh hưởng này còn
sâu sắc hơn bởi một niềm tin tất yếu
rằng những người lãnh đạo dẫn dắt toàn
bộ hệ thống phải có một vị trí đặc biệt.
Chính niềm tin này là gốc rễ của nhiều
vấn đề mà chúng ta đang phải đối mặt
và có lẽ cũng là lý do tại sao lại có đầy
rẫy các lý thuyết về âm mưu. Khi con
người được thưởng vì lòng tham thì sự
tham lam sẽ trở thành một động lực tồi
tệ. Khi chúng ta coi việc tiêu dùng vô độ
các tài nguyên thiên nhiên trên Trái đất
là thánh thiện, khi chúng ta dạy con trẻ
bắt chước những người đang sống
những cuộc sống thiếu lành mạnh, và khi


chúng ta định rõ rằng, một phần đông
dân số phải quy lụy, phụ thuộc vào một
số ít kẻ thuộc tầng lớp cao quý, chúng ta
đã tự rước lấy tai họa. Và chúng ta đã
gặp tai họa.
Trong quá trình tiến tới nền đế chế
toàn cầu, các tập đoàn, ngân hàng và
chính phủ (gọi chung là tập đoàn trị) đã

dùng tiềm lực tài chính và chính trị của
họ để đảm bảo rằng, các trường học,
giới doanh nhân và các phương tiện
truyền thông đều phải ủng hộ khái niệm
sai lầm này và hậu quả tất yếu của nó.
Họ đẩy chúng ta tới một tình trạng mà ở
đó nền văng minh tòan cầu của chúng ta
trở thành một cỗ máy quái dị. Lượng
nhiên liệu và chi phí bảo dưỡng mà hàng
ngày nó đòi hỏi tăng theo cấp số nhân,
cuối cùng sẽ ngốn hết những gì có trong
tầm mắt và chẳng còn lựa chọn nào
khác ngoài việc tự hủy diệt mình.
Chế độ tập đoàn trị không phải là một


âm mưu nhưng các thành viên của nó đã
thống nhất theo đuổi những mục tiêu và
giá trị chung. Một trong những chức
năng quan trọng nhất của chế độ tập
đoàn trị là duy trì, không ngừng mở rộng
và củng cố hệ thống này. Cuộc sống của
những người “tạo ra nó” và gia tài của
họ – biệt thự, thuyền buồm, máy bay
riêng- được phô bày như những hình
mẫu nhằm kích thích tất cả chúng ta tiêu
dùng, tiêu dùng và tiêu dùng. Người ta
lợi dụng mọi cơ hội để thuyết phục
chúng ta rằng mua sắm đồ đạc là trách
nhiệm công dân, rằng cướp phá Trái đất

là có lợi cho nền kinh tế và do đó sẽ
phụng sự cho những lợi ích cao cả.
Những người như tôi được trả lương cao
đến kỳ quặc để phục tùng hệ thống. Nếu
chúng tôi chùn bước, sẽ có một hạng sát
thủ còn tàn nhẫn hơn, những tên chó săn
giết người, sẽ lại bước lên vũ đài. Và
nếu chúng cũng thất bại, thì quân đội sẽ


phải làm việc đó.
Cuốn sách này là lời thú tôi của người
từng là thành viên của một nhóm không
nhiều người, từ thời tôi còn là một EHM.
Ngày nay, những người có vai trò tương
tự như vậy rất nhiều. Họ mang nhiều
chức danh ẩn hơn. Có thể tìm thấy họ tại
hành lang của các tập đoàn Monsanto,
General Electric, Nike, General Motors,
Wal-Mart, và hầu hết các tập đoàn lớn
khác trên thế giới. Thực chất thì Lời thú
tội của một sát thủ kinh tế chính là câu
chuyện của họ cũng như của tôi.
Đó là câu chuyện của các bạn, câu
chuyện về thế giới của bạn và của tôi,
câu chuyện về một vấn đề toàn cầu thực
sự đầu tiên trong lịch sử. Lịch sử cho
chúng ta biết, nếu chúng ta không sửa
chữa câu chuyện này, chắc chắn nó sẽ
có một kết cục bi thảm. Các đế chế

không bao giờ trường tồn. Các đế chế
đều đã thất bại thảm hại. Chúng phá hủy


rất nhiều nền văn hóa, trong khi chạy
đua để có được quyền thống trị lớn hơn
và rồi sụp đổ. Không một quốc gia nào
hoặc một nhóm quốc gia nào có thể phát
triển lâu dài dựa vào việc bóc lột quốc
gia khác.
Cuốn sách này được viết ra để chúng
ta nhận ra vấn đề và sửa chữa lại câu
chuyện của chúng ta. Tôi chẳc rằng, khi
nhiều người trong chúng ta nhận thức
được rằng, chúng ta đang bị cỗ máy
kinh tế bóc lột- cỗ máy đó đang khơi gợi
lòng tham vô độ đối với các tài nguyên
trên thế giới và thúc đẩy chế độ nô lệchúng ta sẽ không bao giờ tha thứ cho
nó. Chúng ta sẽ đánh giá lại vai trò của
chúng ta trong một thế giới mà ở đó, chỉ
có một số ít người đang bơi trong sự
giàu sang, số đông còn lại bị nhấn chìm
trong nghèo đói, ô nhiễm và bạo lực. Tự
chúng ta sẽ không thể không hướng tới
lòng bác ái, nền dân chủ, và công bằng


xã hội cho tất cả mọi người.
Thừa nhận vấn đề là bước đầu tiên
để tìm ra giải pháp. Thú nhận tội lỗi là

bước đầu tiên của sự hối cải. Do vậy,
hãy để cuốn sách này là khởi đầu cho
việc cứu vớt linh hồn của chúng ta. Hãy
để nó truyền cho chúng ta nghị lực để
có được những cống hiến mới và giúp
chúng ta biến giấc mơ của mình về một
xã hội công bằng và cao thượng thành
hiện thực.
Nếu như không có những người mà
tôi đã cùng sống và chia sẻ, và những
người mà những trang tiếp theo của
cuốn sách này sẽ mô tả, thì có lẽ sẽ
không bao giờ có được cuốn sách này.
Tôi biết ơn những kinh nghiệm và bài
học mà tôi có được từ họ.
Hơn nữa, tôi xin cảm ơn những người
đã khuyến khích tôi vượt qua tất cả và
kể ra câu chuyện này, đó là: Stephan
Rechtchaffen, Bill và Lynne Twist, Ann


Kemp, Art Roffey, và còn rất nhiều
người nữa đã từng tham gia các cuộc
hành trình “Thay đổi giấc mơ” và các
hội thảo đặc biệt là những người đã cùng
tạo điều kiện cho tôi, Ever Bruce, Lyn
Roberts- Herrick, Mary Tendall, người
vợ tuyệt vời của tôi, người bạn đời của
tôi trong suốt 25 năm- Winifred, và con
gái Jessica của tôi.

Tôi biết ơn những người đã truyền
cho tôi những thông tin và hiểu biết riêng
về các ngân hàng đa quốc gia, các tập
đoàn quốc tế và những ẩn ý chính trị của
nhiều quốc gia; tôi đặc biệt cảm ơn
Michael Ben-Eli, Sabrina Bologni, Juan
Gabriel Carrasco, Jamie Grant, Paul
Shaw và rất nhiều người khác, những
người tuy không nêu danh tính song họ
biết họ là ai.
Khi tôi viết xong bản thảo, Steven
Piersanti, người sáng lập BerrettKoehler, không những đã dũng cảm đón