Những nguyên lý cơ bản của phép biện chứng

Bài 2
Những nguyên lý và quy luât cơ
bản của phép biện chứng duy vật


NỘI DUNG CHÍNH
I.
Hai
nguyên
lý tổng
quát
của
phép
biện
chứng
duy vật

II.
Thế

III.
Những

giới
vận
động
và phát
triển
theo
quy
luật

quy
luật
cơ bản
vủa
phép
biện
chứng
duy vật


I. Hai nguyên lý tổng quát của phép biện chứng duy vật
1. Nguyên lý về mối liên hệ phổ biến
a. Những quan điểm khác nhau

Duy
tâm,
tôn
giáo

Duy
vật,
siêu
hình

b. Quan điểm của triết học Mác - Lênin

Khái
niệm

Nội
dung

Tính
chất

Ý
nghĩa


I. Hai nguyên lý tổng quát của phép biện chứng duy vật
2. Nguyên lý về sự phát triển
a. Những quan điểm khác nhau

b. Quan điểm của triết học Mác - Lênin

Khái
niệm

Nguyên
nhân

Tính
chất

Ý
nghĩa


II. Thế giới vận động và phát triển theo quy luật

1. Phạm trù quy luật
Quy luật là những mối liên hệ bản chất, tất nhiên, bên trong, phổ biến và
được lặp đi lặp lại giữa các mặt trong cùng một sự vật, hiện tương hoặc
giữa các sự vật, hiện tương cùng loại.

Căn
cứ
vào
trình
độ
tính
phổ
biến

Quy luật riêng

Quy luật tự nhiên

VD: quy luật giá trị thặng dư

Quy luật chung

Quy luật xã hội

VD: quy luật giá trị

Quy luật phổ biến

Quy luật tư duy

VD: 3 quy luật của phép BCDV

Căn
cứ
vào
lĩnh
vực
tác
động


II. Thế giới vận động và phát triển theo quy luật
1. Phạm trù quy luật
2. Quy luật tự nhiên và quy luật xã hội

Quy luật tự nhiên

Quy luật xã hội

Tác động trong lĩnh vực tự nhiên

Tác động trong lĩnh vực xã hội

Diễn ra tự phát thông qua sự tác
động của các lực lượng tự nhiên

Diễn ra tự giác thông qua sự tác
động của con người

Tồn tại khách quan

Do con người phát hiện ra

3. Tính khách quan của quy luật và vai trò của con người


III. Những quy luật cơ bản của phép biện chứng quy vật

1. Quy luật thống nhất và đấu tranh của các mặt đối lập
(gọi tắt là quy luật mâu thuẫn)

a. Mâu thuẫn biện chứng

Mặt đối lập
Là những mặt đối lập nhau,
cùng nằm trong một sự vật
hiện tượng

Mâu thuẫn biện chứng
Là mâu thuẫn trong đó bao
hàm sự thống nhất và đấu
tranh của các mặt đối lập


III. Những quy luật cơ bản của phép biện chứng quy vật
1. Quy luật thống nhất và đấu tranh của các mặt đối lập
(gọi tắt là quy luật mâu thuẫn)

Sự vật nào cũng là thể thống nhất của các mặt đối lập

b.

Nội
dung
cơ
bản
của
quy
luật

Các mặt đối lập trong mỗi sự vật vừa thống nhất
vừa đấu tranh với nhau
Đấu tranh của các mặt đối lập là nguồn gốc, động lực
của sự phát triển

Đấu tranh là tuyệt đối, thống nhất là tương đối


III. Những quy luật cơ bản của phép biện chứng quy vật

1. Quy luật thống nhất và đấu tranh của các mặt đối lập
(gọi tắt là quy luật mâu thuẫn)

c. Một số loại mâu thuẫn
Mâu thuẫn bên trong

Mâu thuẫn bên ngoài

Mâu thuẫn cơ bản

Mâu thuẫn ko cơ bản

Mâu thuẫn chủ yếu

Mâu thuẫn thứ yếu

Mâu thuẫn đối kháng

Mâu thuẫn ko đối kháng


III. Những quy luật cơ bản của phép biện chứng quy vật
1. Quy luật thống nhất và đấu tranh của các mặt đối lập
(gọi tắt là quy luật mâu thuẫn)

d. Vị trí, ý nghĩa phương pháp luận
* Vị trí: Là hạt nhân của phép biện chứng duy vật , quy luật mâu
thuẫn vạch ra nguồn gốc của sự phát triển
* Ý nghĩa phương pháp luận:
- Mâu thuẫn là cái vốn có của sự vật, hiện tượng nên khi nghiên cứu
sự vật, hiện tượng phải nghiên cứu từ những mâu thuẫn của nó.
- Giải quyết mâu thuẫn phải giải quyết theo phương pháp đấu tranh
của các mặt đối lập
- Khi nghiên cứu và giải quyết mâu thuẫn phải có quan điểm cụ thể
và có những phương pháp cụ thể cho phù hợp.