ĐỀ CƢƠNG MÔN HỌC Các hình thức sở hữu đất nông nghiệp ở Việt Nam thế kỷ XX

Đại học Quốc gia Hà Nội
Trƣờng Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn
Khoa: Lịch sử
ĐỀ CƢƠNG MÔN HỌC
Các hình thức sở hữu đất nông nghiệp ở Việt Nam thế kỷ XX
Land Possession Models in Twentieth-Century Vietnam
1. Thông tin về giảng viên
- Họ và tên: Trương Thị Tiến
- Chức danh, học hàm, học vị: Phó giáo sư. Tiến sỹ
- Thời gian, địa điểm làm việc: Khoa Lịch sử,
- Địa chỉ liên hệ: Tầng 3, nhà B, Trường ĐHKHH&NV, 336, Nguyễn Trãi, Thanh Xuân,
Hà Nội
- Điện thoại: NR 04.6251940
- E - mail:
- Các hướng nghiên cứu chính:
Vấn đề nông nghiệp, nông thôn, nông dân Việt Nam thời kỳ hiện đại (đặc biệt là
thời kỳ cuối thập kỷ 80 thế kỷ XX đến nay)
2. Thông tin chung về môn học
- Tên môn học: Các hình thức sở hữu đất nông nghiệp ở Việt Nam thế kỷ XX
-

- Mã môn học: HIS 8024
- Số tín chỉ:
02
- Môn học:
Tự chọn
- Yêu cầu đối với môn học:
- Địa chỉ khoa/bộ môn phụ trách môn học: Khoa Lịch sử, Bộ môn Lịch sử Việt Nam cận
hiện đại
3. Mục tiêu của môn học
- Mục tiêu kiến thức:

- Trang bị cho nghiên cứu sinh phương pháp và kiến thức cơ bản để nghiên cứu các
hình thức sở hữu đất nông nghiệp ở Việt Nam thế kỷ XX, gợi mở một số vấn đề
cần nghiên cứu nhằm phát huy tính tích cực của hình thức sở hữu- sử dụng ruộng
đất nông nghiệp hiện nay.
- Mục tiêu kỹ năng:
- Sử dụng phương pháp nghiên cứu lịch sử và phương pháp nghiên cứu liên ngành.
4. Tóm tắt nội dung môn học: Chuyên đề giới thiệu sự thay đổi các hình thức sở hữu đất
nông nghiệp ở Việt Nam qua các thời kỳ lịch sử dưới tác động của các thể chế chính trị
khác nhau; một số vấn đề nảy sinh cần tiếp tục nghiên cứu dưới góc độ khoa học lịch sử.

1


5. Nội dung môn học, hình thức tổ chức dạy và học
Hình thức tổ chức dạy và học
Nội dung

Chƣơng 1: Khái lƣợc về các
hình thức sở hữu đất nông

Thảo luận

Tự học, tự nghiên

Tổng

6

cứu
24

30

1

6

7

2

6

8

1

6

7

2

6

8

nghiệp thời kỳ cuối thế kỷ XIX
đến trƣớc 1945
1.1. Sự du nhập quan hệ sản xuất

tư bản chủ nghĩa vào nông
nghiệp, nông thôn.
1.2. Sự đan xen giữa các hình
thức sở hữu đất nông nghiệp cũ
và mới
Chƣơng 2: Hình thức sở hữu đất
nông nghiệp từ 1945 đến 1954
2.1. Những yếu tố tác động
2.2. Hình thức sở hữu đất nông
nghiệp vùng tạm chiếm
2.3. Hình thức sở hữu đất nông
nghiệp vùng tự do
Chƣơng 3: Hình thức sở hữu đất
nông nghiệp từ 1954 đến 1975
3.1. Những yếu tố tác động
3.2. Hình thức sỡ hữu đất nông
nghiệp ở miền Bắc
3.3. Hình thức sở hữu đất nông
nghiệp ở miền Nam
Chƣơng 4: Hình thức sở hữu
đất nông nghiệp từ 1975 đến
hết thế kỷ XX
4.1. Những yếu tố tác động
4.2. Hình thức sở hữu ruộng đất
trong những năm 1975- 1988
4.3. Quá trình đổi mới hình thức
sở hữu đất nông nghiệp từ 1988
đến hết thế kỷ XX

2

6. Học liệu
6.1. Giáo trình môn học
6.2. Danh mục tài liệu tham khảo
6.2.1 .Danh mục tài liệu tham khảo bắt buộc
1. Nguyễn Kiến Giang (1959), Phác qua tình hình ruộng đất và đời sống của nông
dân trước Cách mạng tháng Tám, NXB Sự thật, Hà Nội
2. Uỷ ban Khoa học xã hội Việt Nam, Viện Kinh tế (1968), Chế độ ruộng đất ở Việt
Nam, NXB KHXH, Hà Nội.
3. Viện Kinh tế, Viện KHXH Việt Nam (1966), Kinh tế Việt Nam từ Cách mạng
tháng Tám đến kháng chiến thắng lợi 1945- 1954, NXB KHXH, Hà Nội
4. Đặng Phong (2002), Lịch sử kinh tế Việt Nam 1945-1954, NXB Khoa học Xã hội,
Hà Nội
5. Lâm Quang Huyên (2002), Vấn đề ruộng đất ở Việt Nam, NXB Khoa học xã hội,
Hà Nội
6. Trương Thị Tiến (2004), Đổi mới chính sách ruộng đất ở Việt Nam và vấn đề
ruộng đất của kinh tế hộ nông dân, Tạp chí NCLS số 5, 2004.
7. Tổng cục Thống kê (2004), Số liệu thống kê Việt Nam thế kỷ XX (3 tập), NXB
Thống kê, Hà Nội
6.2.2. Danh mục tài liệu tham khảo thêm
8. Chử Văn Lâm (chủ biên) (1992), Hợp tác hoá nông nghiệp Việt Nam, Lịch sử - vấn
đề - triển vọng, NXB Sự thật, Hà Nội.
9. Qua Ninh, Vân Đình: Vấn đề dân cày, Nxb Sự thật, H., 1959.
10. Gourou.P: Người nông dân châu thổ Bắc Kỳ, Nxb Trẻ, Tp. Hồ Chí Minh, 2003
11. Viện Sử học: Nông thôn Việt Nam trong lịch sử (2 tập), Nxb Khoa học xã hội, H.,
1977-1978.
12. Papin.P, Oliver Tessier: Làng ở vùng châu thổ sông Hồng: Vấn đề còn bỏ ngỏ,
Trung tâm Khoa học xã hội và Nhân văn Quốc gia, H., 2002
7. Phƣơng pháp, hình thức kiểm tra - đánh giá kết quả học tập môn học

Thi hết môn:
* Hình thức:
* Điểm và tỉ trọng:
Phê duyệt của Trƣờng

Viết chuyên đề và bảo vệ trước hội đồng chuyên môn.
100%
Chủ nhiệm khoa

PGS.TS Nguyễn Hải Kế

Ngƣời biên soạn

PGS.TS Trương Thị Tiến

3


4