Thực trạng và giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của công ty cổ phần tập đoàn đông thiên phú

B GIÁO D C VÀ ÀO T O
TR

NGă

I H CăTH NGăLONG
---o0o---

KHÓA LU N T T NGHI P
TÀI:

TH C TR NG VÀ GI IăPHÁPăNÂNGăCAOăN NGăL C
C NH TRANH C A CÔNG TY C PH N T Pă OÀNă
ÔNGăTHIÊNăPHÚ

SINH VIÊN TH C HI N

: T NG KHÁNH LY

MÃ SINH VIÊN

: A22241

CHUYÊN NGÀNH

: QU N TR KINH DOANH

HÀ N I - 2015


B GIÁO D C VÀ ÀO T O

TR

NGă

I H CăTH NGăLONG
---o0o---

KHÓA LU N T T NGHI P

TÀI:

TH C TR NG VÀ GI IăPHÁPăNÂNGăCAOăN NGăL C
C NH TRANH C A CÔNG TY C PH N T Pă OÀNă
ÔNGăTHIÊNăPHÚ

Giáoăviênăh

ng d n : ThS.ăV

ngăTh Thanh Trì

Sinh viên th c hi n

: T ng Khánh Ly

Mã sinh viên

: A22241

Chuyên ngành

: Qu n tr kinh doanh

HÀ N I - 2015

Thang Long University Library


L I C Mă N
Em xin chân thành c m n Cô Th.S V

ng Th Thanh Trì đã t n tình h

ng d n,

giúp đ và truy n đ t nhi u ý ki n quỦ báu đ giúp em hoàn thành khóa lu n này.
Em xin có l i c m n chân thành nh t đ n Quý Th y, Cô tr

ng

i h c Th ng

Long đã truy n đ t nhi u ki n th c r t giá tr c a các môn c s trong su t khóa h c,
đó là ki n th c n n t ng giúp em r t nhi u trong quá trình nghiên c u khóa lu n.
Em xin chân thành cám n Ban Giám đ c công ty, Tr

ng các phòng ban chuyên

môn và các cô chú, anh ch t i công ty c ph n t p đoàn ông Thiên Phú đã t o đi u
ki n thu n l i giúp em nghiên c u, thu th p s li u và truy n đ t nh ng kinh nghi m

th c t t i đ n v đ hoàn thành t t khóa lu n này.
Hà N i, ngày 25 tháng 10 n m 2015
Sinh viên
T NG KHÁNH LY


L IăCAMă OAN
Em xin cam đoan khóa lu n t t nghi p này là do t b n thân th c hi n có s h
tr t giáo viên h ng d n và không sao chép các công trình nghiên c u c a ng i
khác. Các d li u thông tin th c p s d ng trong khóa lu n là có ngu n g c và đ c
trích d n rõ ràng.
Em xin ch u hoàn toàn trách nhi m v l i cam đoan này!
SINH VIÊN
T ng Khánh Ly

Thang Long University Library


M CL C
L IăCAMă OAN
L I C Mă N
M CL C
DANH M C CÁC T VI T T T
DANH M CăS ă
, B NG, HÌNH NH
L IM
U
CH

NGă 1. LÝ LU N CHUNG V

C NHă TRANH,ă N NGă L C C NH

TRANH VÀ S C N THI T C Aă NÂNGă CAOă N NGă L C C NH TRANH
C A CÁC DN ..............................................................................................................1
1.1. M t s v năđ c ăb n v c nh tranh .................................................................1
1.1.1 Khái ni m v c nh tranh, n ng l c c nh tranh ..............................................1
1.1.1.1 Khái ni m v c nh tranh .........................................................................1
1.1.1.2 Khái ni m v n ng l c c nh tranh .......................................................... 2
1.1.2 Vai trò c a c nh tranh trong n n kinh t ........................................................4
1.1.2.1 Tích c c ..................................................................................................4
1.1.2.2 H n ch ...................................................................................................5
1.2. Các lo i hình c nh tranh ....................................................................................6
1.2.1 C n c vào ch th tham gia th tr ng ......................................................... 6
1.2.1.1 C nh tranh gi a ng
1.2.1.2 C
1.2.1.3 C
1.2.2 C n c
1.2.2.1 C

i mua và ng

i bán ..............................................6

nh tranh gi a ng i mua v i nhau .....................................................6
nh tranh gi a ng i bán v i nhau ......................................................6
vào ph m vi ngành kinh t ................................................................ 6
nh tranh trong n i b ngành ............................................................... 6

1.2.2.2 C nh tranh gi a các ngành .....................................................................7

1.2.3 C n c vào m c đ c nh tranh ......................................................................7
1.2.3.1 C nh tranh hoàn h o ...............................................................................7
1.2.3.2 C nh tranh không hoàn h o ....................................................................7
1.2.3.3 C nh tranh đ c quy n .............................................................................7
1.3. Các nhân t nhăh ngăđ năn ngăl c c nh tranh c a DN ............................. 7
1.3.1 Các nhân t khách quan nh h ng đ n n ng l c c nh tranh c a DN ..........8
1.3.1.1 Các y u t môi tr ng ngành .................................................................8
1.3.1.2 Các y u t khách quan trong môi tr
1.3.2 Các nhân t n i b DN nh h

ng kinh t qu c dân ....................9

ng đ n n ng l c c nh tranh c a DN .........10

1.3.2.1 H th ng c s v t ch t ........................................................................10


1.3.2.2 Kh n ng tài chính c a DN...................................................................11
1.3.2.3 Ngu n nhân l c.....................................................................................12
1.3.2.4 Kh n ng liên doanh liên k t c a DN ...................................................13
1.3.2.5 N ng l c marketing ..............................................................................13
1.3.2.6 N ng l c t ch c b máy qu n lỦ và trình đ lao đ ng........................ 14
1.3.3 Mô hình 5 l c l ng c nh tranh c a M.Porter.............................................15
1.3.3.1 S c nh tranh gi a các DN trong ngành ...............................................15
1.3.3.2 Quy n l c th ng l ng c a nhà cung ng .........................................16
1.3.3.3 Nguy c đe d a t nh ng ng i m i vào cu c ....................................17
1.3.3.4 Quy n l c th ng l ng c a ng i mua ..............................................17
1.3.3.5 Nguy c đe d a t các s n ph m và d ch v thay th ........................... 18
1.4. Các công c c nh tranh ch y u c a DN ........................................................ 18
1.4.1 Giá c ...........................................................................................................18

1.4.2 Ch t l ng c a s n ph m .............................................................................20
1.4.3 H th ng kênh phân ph i .............................................................................21
1.4.4 Ch t l ng ngu n nhân l c..........................................................................23
1.4.5 Các công c canh tranh khác .......................................................................24
1.4.5.1 D ch v bán hàng ..................................................................................24
1.4.5.2 Hình th c thanh toán ............................................................................25
1.4.5.3 Y u t th i gian ....................................................................................25
1.4.5.4 Hình nh nhãn hi u và s n ph m c a công ty ......................................26
1.5. S c n thi t ph iănơngăcaoăn ngăl
1.5.1 Nâng cao n ng l c c nh tranh đ
1.5.2 Nâng cao n ng l c c nh tranh đ
1.5.3 Nâng cao n ng l c c nh tranh đ
CH

c c nh tranh c a DN .............................. 26
t n t i ......................................................27
phát tri n.................................................27
th c hi n m c tiêu ..................................27

NGă2. TH C TR NGăN NGăL C C NH TRANH C A CÔNG TY C

PH N T Pă OÀNă ỌNGăTHIÊNăPHÚă(T păđoƠnă ôngăThiênăPhú) ................29
2.1. T ng quan v Công ty c ph n T păđoƠn ôngăThiênăPhú.......................... 29
2.1.1 Quá trình hình thành và phát tri n c a T p đoàn ông Thiên Phú .............29
2.1.1.1 Gi i thi u chung v T p đoàn ông Thiên Phú ...................................29
2.1.1.2 S li u c b n v v n ............................................................................29
2.1.1.3 L ch s hình thành và phát tri n c a T p đoàn ông Thiên Phú .........29
2.1.2 Phân tích c c u t ch c và phân tích ch c n ng b máy qu n lý c a T p
đoàn ông Thiên Phú ............................................................................................ 31
2.1.3 Các ngành ngh kinh doanh chính ............................................................... 33

2.1.4 K t qu s n xu t kinh doanh c a công ty n m 2012 - 2014 ........................ 35
2.1.4.1 K t qu doanh thu c a T p đoàn ông Thiên Phú n m 2012 - 2014 ..35

Thang Long University Library


2.1.4.2 K t qu l i nhu n c a T p đoàn ông Thiên Phú n m 2012 - 2014 ...36
2.2. Phân tích th c tr ngăn ngăl c c nh tranh c a T păđoƠnă ôngăThiênăPhú 37
2.2.1 Phân tích các y u t môi tr ng bên ngoài tác đ ng đ n n ng l c c nh tranh
c a Công ty c ph n T p đoàn ông Thiên Phú ...................................................37
2.2.1.1
i th c nh tranh ................................................................................37
2.2.1.2 Khách hàng ........................................................................................... 39
2.2.1.3 Nhà cung ng ........................................................................................ 39
2.2.1.4 Y u t kinh t ........................................................................................ 40
2.2.1.5 Y u t pháp lu t - chính tr ...................................................................41
2.2.1.6 Y u t công ngh ..................................................................................42
2.2.2 Th c tr ng n ng l c c nh tranh c a Công ty c ph n T p đoàn ông Thiên
Phú ......................................................................................................................43
2.2.2.1 Th c tr ng v thi t b và công ngh t i công ty ...................................43
2.2.2.2 Th c tr ng n ng l c tài chính c a công ty ...........................................45
2.2.2.3 Th c tr ng n ng l c làm vi c c a đ i ng lao đ ng trong công ty ......50
2.2.2.4 Th c tr ng n ng l c marketing ............................................................. 52
2.2.2.5 Th c tr ng trình đ và h th ng t ch c qu n lý DN ........................... 53
2.2.2.6 Th c tr ng giá thành và ch t l ng công trình c a công ty .................53
2.3. ánhăgiáăchungăv n ngăl c c nh tranh c a công ty c ph n t păđoƠnă ôngă
Thiên Phú .................................................................................................................54
2.3.1 Các m t đ t đ c ......................................................................................... 54
2.3.2 Các m t còn h n ch ....................................................................................54
2.3.3 Nguyên nhân khách quan .............................................................................56

2.3.4 Nguyên nhân ch quan ................................................................................56
CH
NGă3. M T S GI I PHÁP NH MăNÂNGăCAOăN NGăL C C NH
TRANH C A CÔNG TY C PH N T Pă OÀNă ỌNGăTHIÊNăPHÚ ..............58
3.1. nhă h ng phát tri n ho tă đ ng kinhă doanhă n mă 2015ă vƠă m că tiêuă đ n
n mă2020 ...................................................................................................................58
3.1.1 Các quan đi m c a lãnh đ o công ty v phát tri n ......................................58
3.1.2 nh h ng kinh doanh c a công tyn m 2015 và đ n n m 2020 ...............59
3.1.2.1

nh h

ng phát tri n ho t đ ng kinh doanh n m 2015 ......................59

3.1.2.1

nh h

ng phát tri n ho t đ ng kinh doanh đ n n m 2020 ...............59

3.2. Ph ngăh ngănơngăcaoăn ngăl c c nh tranh c a công ty .......................... 61
3.3. M t s gi i pháp nh mănơngăcaoăn ngăl c c nh tranh c a Công ty c ph n
T păđoƠnă ôngăThiênăPhú ......................................................................................62
3.3.1 Phát huy các bi n pháp c i ti n k thu t, đ u t nâng cao n ng l c máy móc
thi t b thi công ......................................................................................................62


3.3.2 T ng c

ng công tác thu h i v n và huy đ ng v n.....................................62

3.3.2.1 Công tác thu h i v n .............................................................................62
3.3.2.2 Công tác huy đ ng ................................................................................63
3.3.3 ào t o và phát tri n ngu n nhân l c .......................................................... 64
3.3.4 Nâng cao n ng l c marketing ......................................................................65
3.3.5 Hoàn thi n h th ng và trình đ t ch c qu n lý DN ..................................65
3.3.6 Th c hi n các bi n pháp nâng cao ch t l ng s n ph m và h giá thành xây
d ng công trình ......................................................................................................66
3.4. Ki n ngh v iănhƠăn c v m t chính sách, pháp lu t ..................................67
3.4.1.1 Ti p t c hoàn thi n h th ng pháp lu t, các chính sách kinh t c a Nhà
n

c t o môi tr

ng kinh doanh n đ nh .......................................................... 68

3.4.1.2
y m nh quá trình c i cách th t c hành chính ..................................68
K T LU N ..................................................................................................................70
DANH M C TÀI LI U THAM KH O ...................................................................71

Thang Long University Library


DANH M C CÁC T
TP

ông Thiên Phú

DN

Doanh nghi p

SXKD

S n xu t kinh doanh

VCSH

V n ch s h u

WTO

T ch c Th

CPNVL

Chi phí nguyên v t li u

CPNC

Chi phí nhân công

CPC

Chi phí s n xu t chung

B S

B t đ ng s n

CBCNV

Cán b công nhân viên

ng m i Qu c t

CNH-H H Công nghi p hóa, hi n đ i hóa
GPMB

Gi i phóng m t b ng

XDCB

Xây d ng c b n

VI T T T


DANH M CăS ă
Hình 1.1 Mô hình 5 l c l

, B NG, HÌNH NH

ng c nh tranh c a M.Porter ...............................................15

Hình 1.2 H th ng kênh phân ph i truy n th ng .......................................................... 22
Hình 2.1 C c u t ch c c a T p đoàn ông Thiên Phú ..............................................31
Bi u đ 2.1 Doanh thu T p đoàn ông Thiên Phú n m 2012 - 2014 ........................... 35
Bi u đ 2.2 L i nhu n T p đoàn ông Thiên Phú n m 2012 - 2014 ........................... 36

Hình 2.2 C c u xu t x máy móc thi t b c a Công ty c ph n T p đoàn ông Thiên
Phú .................................................................................................................................43
B ng 2.1 Danh m c thi t b c a công ty tính đ n 31/12/2014 ......................................44
B ng 2.2 B ng cân đ i k toán c a TP giai đo n 2012 - 2014...................................46
B ng 2.3 M t s ch tiêu tài chính ch y u c a công ty t n m 2012 - 2014 ...............48
B ng 2.4 C c u lao đ ng và thu nh p CBCNV qua các n m ......................................50
B ng 2.5 C c u lao đ ng theo c p b c ........................................................................50
B ng 2.6 C c u lao đ ng theo trình đ ........................................................................51

Thang Long University Library


L IM

U

1. Lý do ch năđ tài
Trong n n kinh t th tr ng c nh tranh đóng vai trò vô cùng quan tr ng và đ c
coi là đ ng l c c a s phát tri n c a m i DN nói riêng c a n n kinh t nói chung.
C nh tranh là đ ng l c thúc đ y s phát tri n c a m i thành ph n kinh t , góp ph n
xóa b nh ng đ c quy n, b t h p lý, b t bình đ ng trong kinh doanh. K t qu c a quá
trình c nh tranh s quy t đ nh DN nào ti p t c t n t i và phát tri n còn DN nào s b
phá s n và gi i th . Do đó, v n đ nâng cao n ng l c c nh tranh c a DN đã tr thành
m t v n đ quan tr ng mà b t c DN nào c ng ph i quan tâm.
Công ty c ph n T p đoàn ông Thiên Phú là m t DN ho t đ ng kinh doanh b t
đ ng s n và xây d ng hoàn thi n khá thành công trên th tr ng Hà N i và các t nh lân
c n. Doanh thu và s l ng nhân viên c a công ty không ng ng t ng lên theo các n m.
Tuy nhiên, trên th tr ng đang ngày càng xu t hi n nhi u nh ng DN c nh tranh
v i DN ông Thiên Phú. Do đó vi c nghiên c u các gi i pháp nâng cao n ng l c c nh
tranh là vô cùng c n thi t.

2. M c tiêu nghiên c u c aăđ tài
 Nghiên c u nh ng v n đ lý lu n v c nh tranh nói chung và c nh tranh trong
ngành xây d ng - kinh doanh b t đ ng s n nói riêng.


ánh giá và phân tích th c tr ng n ng l c c nh tranh c a Công ty c ph n T p

đoàn ông Thiên Phú.
 Ki n ngh m t s gi i pháp nh m nâng cao n ng l c c nh tranh c a Công ty c
ph n T p đoàn ông Thiên Phú.
3.ă

iăt

ng và ph m vi nghiên c u

i t ng nghiên c u: Môi tr ng kinh doanh c a ngành xây d ng - kinh doanh
b t đ ng s n Vi t Nam và các đ i th c nh tranh c a Công ty c ph n T p đoàn ông
Thiên Phú.
Ph m vi nghiên c u: N ng l c c nh tranh c a Công ty c ph n T p đoàn ông
Thiên Phú giai đo n 2012 - 2014, đ ng th i mô t th c t vi c c nh tranh kinh doanh
b t đ ng s n trên th tr ng n i đ a c a Công ty c ph n T p oàn ông Thiên Phú
v i các đ i th c nh tranh.
4.ăPh

ngăphápănghiênăc u
th c hi n đ tài nghiên c u này, tác gi s d ng m t s ph

kê, so sánh, phân tích trên c s tài li u:

ng pháp th ng,


Ph n lý thuy t: Tham kh o các tài li u th c p (sách, giáo trình, đ tài nghiên
c uầ) v lý thuy t c nh tranh, nâng cao n ng l c c nh tranh v..v., đ t đó đúc k t
đ

c ph n c s lý lu n.
Ph n đánh giá môi tr

ng c nh tranh d a vào ngu n thông tin th c p (s li u,

báo cáo c a công ty ầ) và s c p (s li u, báo cáo c a ngànhầ).
Thông tin th c p g m các thông tin t các báo cáo c a Công ty c ph n T p
đoàn ông Thiên Phú, các t p chí ngành xây d ng, các ngu n t t ng c c th ng kê, b
xây d ng và t internet.
5. K t c uăđ tài
Khóa lu n đ

c k t c u g m 3 ch

ng:

Ch ng 1: Lý lu n chung v c nh tranh, n ng l c c nh tranh và s c n thi t c a
nâng cao n ng l c c nh tranh c a các DN.
Ch ng 2: Th c tr ng n ng l c c nh tranh c a Công ty c ph n T p đoàn
Thiên Phú.
Ch

ông

ng 3: M t s gi i pháp nh m nâng cao n ng l c c nh tranh c a Công ty c

ph n T p đoàn ông Thiên Phú.

Thang Long University Library


CH

NGă1. LÝ LU N CHUNG V C NH TRANH, N NG L C C NH
TRANH VÀ S

C N THI T C A NÂNG CAO N NG L C
C NH TRANH C A CÁC DN

1.1. M t s v năđ c ăb n v c nh tranh
N n kinh t th tr ng đ c xem là mô hình kinh t n ng đ ng nh t trong t t c
các mô hình kinh t , n n kinh t th tr ng mang l i nhi u thành t u kinh t góp ph n
đáng k cho s phát tri n v n minh nhân lo i. Kinh t th tr ng v n đ ng d i s tác
đ ng t ng h p c a các quy lu t kinh t khách quan, trong đó ph i nói đ n quy lu t
c nh tranh, quy lu t cung ậ c u, quy lu t giá tr . Trong đó, quy lu t c nh tranh đòi h i
các DN ph i t thích nghi v i nh ng v n đ ng, bi n đ i c a n n kinh t đ t n t i và
phát tri n. C nh tranh đã, đang và s là v n đ đ c nhi u t ch c, cá nhân quan tâm
nghiên c u c trên ph ng di n lý lu n và trong th c ti n xã h i, nh m tìm ra và v n
d ng ngày càng hi u qu quy lu t này ph c v cho s phát tri n c a m i DN và m i
qu c gia.
1.1.1 Khái ni m v c nh tranh, n ng l c c nh tranh
1.1.1.1 Khái ni m v c nh tranh
C nh tranh nói chung, c nh tranh trong kinh t nói riêng là m t khái ni m có

nhi u cách hi u khác nhau. Khái ni m này đ c s d ng cho c ph m vi DN, ph m vi
ngành, ph m vi qu c gia ho c ph m vi khu v c liên qu c giaầ đi u này ch khác nhau
ch m c tiêu đ c đ t ra ch quy mô DN hay qu c gia mà thôi. Trong khi đ i
v i m t DN m c tiêu ch y u là t n t i và tìm ki m l i nhu n trên c s c nh tranh
qu c gia hay qu c t , thì đ i v i m t qu c gia m c tiêu là nâng cao m c s ng và phúc
l i cho nhân dân vv..
Theo T đi n kinh doanh (xu t b n n m 1992

Anh) thì c nh tranh trong c ch

th tr ng đ c đ nh ngh a là “S ganh đua, s kình đ ch gi a các nhà kinh doanh
nh m giành tài nguyên s n xu t cùng m t lo i hàng hoá v phía mình”.
Hai nhà kinh t h c M P.A Samuelson và W.D.Nordhaus trong cu n Kinh t
h c (xu t b n l n th 12) cho r ng: C nh tranh (Competition) là s kình đ ch gi a các
DN c nh tranh v i nhau đ dành khách hàng ho c th tr ng. Hai tác gi này cho
c nh tranh đ ng ngh a v i c nh tranh hoàn h o (Perfect Competition).
Ba tác gi M khác là D.Begg, S. Fischer và R. Dornbusch c ng cho c nh tranh
là c nh tranh hoàn h o, các tác gi này vi t: M t c nh tranh hoàn h o, là ngành trong
đó m i ng
tr

i đ u tin r ng hành đ ng c a h không gây nh h

ng, ph i có nhi u ng

i bán và nhi u ng
1

i mua.

ng t i giá c th


Cùng quan đi m nh trên, R.S. Pindyck và D.L Rubinfeld trong cu n Kinh t h c
v mô cho r ng: M t th tr

ng c nh tranh hoàn h o, hoàn thi n có r t nhi u ng

mua và ng i bán, đ cho không có ng
h ng có ý ngh a đ i v i giá c .

i mua ho c ng

i

i bán duy nh t nào có nh

Theo tác gi Tôn Th t Nguy n Thiêm trong tác ph m Th tr ng, chi n l c, c
c u thì c nh tranh trong th ng tr ng không ph i là di t tr đ i th c a mình mà
chính là ph i mang l i cho khách hàng nh ng giá tr gia t ng cao và m i l h n đ
khách hàng l a ch n mình ch không l a ch n đ i th c nh tranh. [6, tr.118]
Qua các quan đi m khác nhau v c nh tranh c a các tác gi cho th y có nh ng
nh n xét khác nhau v c nh tranh theo quan đi m c a m i ng

i nh ng các quan ni m

này đ u t trung m t Ủ t ng là: “C nh tranh là s ganh đua gi a các ch th kinh
doanh cùng m t lo i s n ph m hàng hóa và cùng tiêu th trên m t th tr ng đ đ t
đ

c m c đích cu i cùng là t i đa hóa l i nhu n”.

Tuy nhiên, trong ph m vi nghiên c u c a khóa lu n này, tác gi s d ng đ nh
ngh a v c nh tranh c a tác gi oàn Hùng Nam b i nó phù h p v i n i dung nghiên
c u c a khóa lu n. Theo tác gi oàn Hùng Nam trong tác ph m Nâng cao n ng l c
c nh tranh c a DN th i h i nh p cho r ng: “C nh tranh là m t quan h kinh t , t t
y u phát sinh trong c ch th tr

ng v i vi c các ch th kinh t ganh đua gay g t

đ giành gi t nh ng đi u ki n có l i v s n xu t và tiêu th hàng hóa nh m chi m
l nh th tr ng, giành l y khách hàng đ thu đ c l i nhu n cao nh t. M c đích
cu i cùng trong cu c c nh tranh là t i đa hóa l i ích đ i v i DN và đ i v i ng i
tiêu dùng là l i ích tiêu dùng và s ti n l i”.[5, tr. 74]
Tóm l i, có th hi u: “C nh tranh là cu c đ u tranh gay g t, quy t li t gi a các
ch th hi n đ i trên th tr ng v i nhau đ giành gi t nh ng đi u ki n s n xu t thu n
l i và n i tiêu th hàng hóa, d ch v có l i nh t, đ ng th i t o đi u ki n thúc đ y s n
xu t phát tri n”.
1.1.1.2 Khái ni m v n ng l c c nh tranh
Khái ni m n ng l c c nh tranh đ

c đ c p đ u tiên

M vào đ u nh ng n m

1990. Theo Aldington Report (1985): “DN có kh n ng c nh tranh là DN có th s n
xu t s n ph m và d ch v v i ch t l ng v t tr i và giá c th p h n các đ i th khác
trong n c và qu c t . Kh n ng c nh tranh đ ng ngh a v i vi c đ t đ c l i ích lâu
dài c a DN và kh n ng b o đ m thu nh p cho ng i lao đ ng và ch DN”. nh
ngh a này c ng đ c nh c l i trong “Sách tr ng v n ng l c c nh tranh c a V ng

qu c Anh” (1994). N m 1998, B th ng m i và Công nghi p Anh đ a ra đ nh ngh a
“ i v i DN, n ng l c c nh tranh là kh n ng s n xu t đúng s n ph m, xác đ nh đúng
2

Thang Long University Library


giá c và vào đúng th i đi m.

i u đó có ngh a là đáp ng nhu c u khách hàng v i

hi u su t và hi u qu h n các DN khác”.
Tuy nhiên, khái ni m n ng l c c nh tranh đ n nay v n ch a đ c hi u m t cách
th ng nh t. Theo Buckley (1988), n ng l c c nh tranh c a DN c n đ c g n k t v i
vi c th c hi n m c tiêu c a DN v i 3 y u t : Các giá tr ch y u c a DN, m c đích
chính c a DN và các m c tiêu giúp các DN th c hi n ch c n ng c a mình.
H i đ ng Chính sách n ng l c c nh tranh c a M đ a ra đ nh ngh a: n ng l c
c nh tranh là n ng l c kinh t v hàng hóa và d ch v trên th tr ng th gi iầ y
ban Qu c gia v h p tác kinh t có trích d n khái ni m n ng l c c nh tranh theo T
đi n Thu t Ng chính sách th

ng m i (1997), theo đó, n ng l c c nh tranh là n ng

l c c a m t DN “không b DN khác đánh b i v n ng l c kinh t ”. Quan ni m v n ng
l c c nh tranh nh v y mang tính ch t đ nh tính, khó có th đ nh l ng.
Theo T ch c H p tác và Phát tri n kinh t (OECD), n ng l c c nh tranh c a
DN là s c s n xu t ra thu nh p t ng đ i cao trên c s s d ng các y u t s n xu t
có hi u qu làm cho các DN phát tri n b n v ng trong đi u ki n c nh tranh qu c t .
Theo M. Porter (1990), n ng su t lao đ ng là th c đo duy nh t v n ng l c c nh
tranh. Tuy nhiên, các quan ni m này ch a g n v i vi c th c hi n các m c tiêu và

nhi m v c a DN.
Tác gi V Tr ng Lâm (2006) cho r ng, n ng l c c nh tranh c a DN là kh
n ng t o d ng, duy trì, s d ng và sáng t o m i các l i th c nh tranh c a DN, tác gi
Tr n S u (2005) c ng có ý ki n t ng t : “N ng l c c nh tranh c a DN là kh n ng
t o ra l i th c nh tranh, có kh n ng t o ra n ng su t và ch t l ng cao h n đ i th
c nh tranh, chi m l nh th ph n l n, t o ra thu nh p cao và phát tri n b n v ng”.
Theo tác gi Lê ng Doanh trong tác ph m Nâng cao n ng l c c nh tranh c a
DN th i h i nh p: “N ng l c c nh tranh c a DN đ c đo b ng kh n ng duy trì và
m r ng th ph n, thu l i nhu n cho DN trong môi tr
ngoài n c”. [5, tr. 28]

ng c nh tranh trong n

Theo tác gi Tôn Th t Nguy n Thiêm trong tác ph m Th tr

ng, chi n l

c và
c, c

c u nêu lên t m quan tr ng c a vi c gia t ng giá tr n i sinh và ngo i sinh c a DN,
đây chính là n ng l c c nh tranh mà m i DN c g ng đ t đ c, là c s đ DN th c
hi n các chi n l

c kinh doanh c a mình.[6, tr. 22]

Ngoài ra, không ít ý ki n đ ng nh t n ng l c c nh tranh c a DN v i n ng l c
kinh doanh.
có th đ a ra quan ni m n ng l c c nh tranh c a DN phù h p, c n l u Ủ
nh ng đ c thù khái ni m này nh Henricsson và các c ng s (2004) ch ra: đó là tính

3


đa ngh a (có nhi u đ nh ngh a), đa tr (có nhi u cách đo l

ng), đa c p (v i các c p

đ khác nhau), ph thu c, có tính quan h qua l i, tính ch t đ ng và là m t quá trình.
T nh ng cách hi u trên, có th đ a ra khái ni m n ng l c c nh tranh c a DN
nh sau: N ng l c c nh tranh c a DN là kh n ng duy trì và nâng cao l i th c nh
tranh trong vi c tiêu th s n ph m, m r ng m ng l

i tiêu th , thu hút và s d ng

có hi u qu các y u t s n xu t nh m đ t l i ích kinh t cao và b n v ng.
Nh v y, n ng l c c nh tranh không ph i là ch tiêu đ n nh t mà mang tính t ng
h p, bao g m nhi u ch tiêu c u thành và có th xác đ nh đ
và t ng DN.

c cho nhóm DN (ngành)

1.1.2 Vai trò c a c nh tranh trong n n kinh t
Trong l ch s kinh t th gi i, các nhà nhà kinh t h c đã nghiên c u và ch ra vai
trò quan tr ng c a c nh tranh. T th k 18, nhà kinh t h c c đi n Anh - Adam
Smith v i tác ph m “C a c i c a các dân t c” ông đã ch ra vai trò quan tr ng c a
c nh tranh trong quá trình phát tri n kinh t . Ông cho r ng v i s c ép c a c nh tranh
bu c m i cá nhân ph i c g ng làm công vi c c a mình m t cách chính xác và do đó
t o ra s c g ng l n nh t.
K t qu c a s c g ng đó là lòng h ng say lao đ ng, s phân ph i các y u t s n
xu t m t cách h p lỦ và t ng c a c i cho xã h i. Hi n nay, c nh tranh đ

c coi là

ph ng th c ho t đ ng đ t n t i và phát tri n c a m i DN, n u không có c nh tranh
thì không có t ng tr ng và phát tri n kinh t . Vai trò c nh tranh c ng có hai m t, tích
c c và tiêu c c và đ

c th hi n nh sau.

1.1.2.1 Tích c c
i v i n n kinh t qu c dân
C nh tranh làm s ng đ ng n n kinh t , thúc đ y quá trình l u thông và các y u t
s n xu t. Thông qua c nh tranh, các ngu n tài nguyên đ c phân ph i m t cách h p lý
h n, d n đ n s đi u ch nh k t c u ngành, c c u lao đ ng đ c th c hi n mau chóng
và t i u. C nh tranh là đòn b y m nh m nh t c a quá trình luân chuy n v n, luân
chuy n các y u t s n xu t, phân ph i l i tài nguyên, t p chung s n xu t và tích lu t
b n.
ng th i c nh tranh còn là c ch đi u ti t vi c phân ph i l i nhu n gi a các
ngành và trong n n kinh t , do ch u nh h

ng c a quy lu t bình quân hóa l i nhu n.

i v i DN kinh doanh
Do đ ng l c t i đa hóa l i nhu n và áp l c b phá s n n u d ng l i, c nh tranh
bu c các ch th kinh t ph i không ng ng t ng c

ng th c l c c a mình b ng các

bi n pháp đ u t m r ng s n xu t, đ u t cho nghiên c u khoa h c, sáng t o và
th ng xuyên c i ti n k thu t, công ngh , t ng n ng xu t lao đ ng, t ng ch t l ng

4

Thang Long University Library


s n ph m, gi m chi phí s n xu t. Qua đó c nh tranh nâng cao trình đ m i m t c a
ng

i lao đ ng, nh t là đ i ng qu n tr kinh doanh, đ ng th i ch n l c và đào th i

nh ng ch th kinh t không thích nghi đ
i v iăng

c v i s kh c nghi t c a th tr

ng.

i tiêu dùng

Qua c nh tranh cho th y trên th tr ng, nh ng hàng hóa nào phù h p nh t v i
yêu c u s d ng và kh n ng thanh toán c a ng i tiêu dùng, b i c nh tranh làm cho
giá c có xu h ng ngày càng gi m, l ng hàng hóa đ c bán trên th tr ng ngày
càng t ng, ch t l ng ngày m t t t h n, hàng hóa đa d ng phong phú. Chính vì v y
c nh tranh mang l i nhi u l i ích cho ng i tiêu dùng. Bên c nh đó c nh tranh còn
đ m b o r ng c ng

i s n xu t và ng

i tiêu dùng đ u không th dùng s c m nh áp

đ t ý mu n ch quan cho ng i khác. Nói cách khác c nh tranh còn có vai trò là m t
l c l ng đi u ti t th tr ng. Nh v y, chúng ta th y cùng v i tác đ ng c a các quy
lu t kinh t khách quan khác, c nh tranh đã giúp cho các DN tr l i đ c câu h i, đó
là: S n xu t cái gì? S n xu t cho ai? Và s n xu t nh th nào? m t cách th a đáng
nh t. V n d ng quy lu t c nh tranh Nhà n c và DN có đi u ki n ho ch đ nh các
chi n l c phát tri n m t cách khoa h c mà v n đ m b o đ c tính th c ti n, ch
đ ng h n trong công tác đ i phó v i m i bi n đ ng c a th tr ng.
1.1.2.2 H n ch
Bên c nh nh ng tích c c mà quy lu t c nh tranh mang l i, là nh ng tiêu c c, đó
là do ch y theo l i nhu n nên c nh tranh có tác d ng không hoàn h o, nó v a là đ ng
l c t ng tr ng kinh t v a bao hàm s c m nh tàn phá mù quáng. S đào th i không
khoan nh ng nh ng DN kinh doanh không có hi u qu . Tuy r ng s đào th i đó là
phù h p v i quy lu t kinh t khách quan, nh ng nó l i gây ra nh ng h u qu v kinh t
xã h i to l n nh n n th t nghi p ra t ng, m t n đ nh xã h iầ
C nh tranh là quá trình kinh t mà các ch th s d ng m i bi n pháp trong đó có
c nh ng th đo n c nh tranh không lành m nh đ giành chi n th ng trên th ng
tr òng nh gian l n, qu ng cáo l a g t khách hàng, tình tr ng cá l n nu t cá bé, l ng
lo n th tr ng. Nh v y l i ích ng i tiêu dùng b xâm h i và cu i cùng c nh tranh có
xu h
t t.

ng d n đ n đ c quy n làm cho n n kinh t phát tri n theo chi u h

ng không

V i nh ng đóng góp c a c nh tranh trong quá trình t ng tr ng và phát tri n
kinh t , c nh tranh đã, đang và s luôn là ph ng th c ho t đ ng h u hi u c a n n
kinh t th tr ng, DN c n nh n th c đ c các vai trò quan tr ng c a nó c ng nh
nh ng m t tích c c, tiêu c c c a c nh tranh mang l i đ chúng ta v n d ng quy lu t
này sao cho hi u qu nh t cho ho t đ ng c a DN.

5


1.2. Các lo i hình c nh tranh
Có nhi u cách phân lo i c nh tranh d a theo nhi u tiêu th c khác nhau, nh ng
ngày nay trong phân tích đánh giá ng i ta d a theo các tiêu th c sau: C n c vào ch
th tham gia th tr ng, c n c vào ph m vi ngành kinh t và c n c vào m c đ c nh
tranh.
1.2.1 C n c vào ch th tham gia th tr
D a vào tiêu th c này, c nh tranh đ
1.2.1.1 C nh tranh gi a ng

ng
c chia làm ba lo i

i mua và ng

i bán

Là m t c nh tranh di n ra theo quy lu t mua r - bán đ t. Trên th tr ng ng i
bán mu n bán s n ph m c a mình v i giá cao nh t, ng i mua thì ng c l i, h l i
mu n mua hàng hoá v i giá th p nh t có th . Giá c cu i cùng đ c ch p nh n là giá
c th ng nh t gi a ng i bán và ng i mua sau m t quá trình m c c v i nhau. C nh
tranh gi a ng i mua và ng i bán là c nh tranh ph bi n trên t t c các th tr ng s n
ph m d ch v .
1.2.1.2 C nh tranh gi a ng

i mua v i nhau

Là cu c c nh tranh d a trên c s quy lu t cung c u. Khi m t hàng hóa d ch v

nào đó mà m c cung c p nh h n nhu c u tiêu dùng thì cu c c nh tranh s tr nên
quy t li t và giá d ch v hàng hóa đó s t ng. K t qu cu i cùng là ng i bán s thu
đ c l i nhu n cao, còn ng i mua thì m t thêm m t s ti n.
tranh mà nh ng ng i mua t làm h i chính mình.
1.2.1.3 C nh tranh gi a ng

ây chính là cu c c nh

i bán v i nhau

Là m t cu c c nh tranh gi a các DN v i nhau, th tiêu l n nhau đ giành khách
hàng và th tr ng, cu c c nh tranh d n đ n là giá c gi m xu ng và có l i cho th
tr

ng. Trong khi đó đ i v i nh ng DN khi tham gia th tr

ép s ph i b th tr
m nh h n.

ng, nh

ng không ch u đ

cs c

ng th ph n c a mình cho các DN có s c c nh tranh

1.2.2 C n c vào ph m vi ngành kinh t
Theo tiêu th c này, ng

i ta chia c nh tranh ra làm hai lo i

1.2.2.1 C nh tranh trong n i b ngành
Là m t cu c c nh tranh gi a các DN trong cùng m t ngành, cùng s n xu t m t
lo i hàng hoá nh m m c đích tiêu th hàng hoá có l i h n đ thu l i nhu n siêu ng ch
b ng các bi n pháp c i ti n k thu t, nâng cao n ng su t lao đ ng, gi m chi phí s n
xu t làm cho giá tr hàng hoá cá bi t do DN s n xu t ra nh h n giá tr xã h i. K t qu
cu c c nh tranh này làm cho k thu t s n xu t phát tri n h n.
6

Thang Long University Library


1.2.2.2 C nh tranh gi a các ngành
Là m t cu c c nh tranh gi a các DN hay đ ng minh gi a các doanh nghi p trong
các ngành v i nhau nh m giành gi t l i nhu n cao nh t. Trong quá trình này xu t hi n
s phân b v n đ u t m t cách t nhiên gi a các ngành khác nhau, k t qu hình thành
t su t l i nhu n bình quân.
1.2.3 C n c vào m c đ c nh tranh
1.2.3.1 C nh tranh hoàn h o
Là hình th c c nh tranh mà trên th tr

ng có nhi u ng

i bán và không ng

i

nào có u th đ cung c p m t s l ng s n ph m quan tr ng mà có th nh h ng t i
giá c . Các s n ph m làm ra đ c ng i mua xem là đ ng nh t t c là ít có s khác

nhau v quy cách, ch t l ng, m u mã. Ng i bán tham gia trên th tr ng ch có cách
thích ng v i gia c trên th tr ng, h ch y u tìm cách gi m chi phí và s n xu t m t
m c s n ph m đ n m c gi i h n mà t i đó chi phí c n biên b ng doanh thu c n biên.
1.2.3.2 C nh tranh không hoàn h o
Là cu c c nh tranh trên th tr ng mà ph n l n s n ph m c a h là không đ ng
nh t v i nhau, m i s n ph m có th có nhi u nhãn hi u khác nhau. M i nhãn hi u đ u
mang hình nh hay uy tín khác nhau m c dù khác bi t gi a các s n ph m là không
đáng k . Ng i bán có uy tín đ c đáo đ i v i ng i mua do nhi u lỦ do khác nhau nh
khách hàng quen, gây đ c lòng tin. Ng i bán lôi kéo khách hàng v phía mình b ng
nhi u cách: Qu ng cáo, cung c p d ch v , tín d ng, u đãi trong giá c ... đây là lo i
c nh tranh r t ph bi n trong giai đo n hi n nay.
1.2.3.3 C nh tranh đ c quy n
Là c nh tranh trên th tr
ho c nhi u ng

ng

đó ch có m t s ng

i bán s n ph m thu n nh t

i bán m t lo i s n ph m không đ c nh t. H có th ki m soát g n nh

toàn b s l ng s n ph m hay hàng hoá bán ra trên th tr ng. Th tr ng có s pha
tr n gi a đ c quy n và c nh tranh đ c g i là th tr ng c nh tranh đ c quy n. i u
ki n ra nh p ho c rút kh i th tr ng c nh tranh đ c quy n có nhi u c n tr : Do v n
đàu t l n hay do đ c quy n bí quy t công ngh . Trong th tr ng này không có c nh
tranh v giá c mà m t s ng i bán toàn quy n quy t đ nh giá. H có th đ nh giá cao
h n ho c th p h n tu thu c vào đ c đi m tiêu dùng c a s n ph m, c t sao cu i cùng
h thu đ c l i nhu n t i đa.

1.3. Các nhân t

nhăh

ngăđ năn ngăl c c nh tranh c a DN

N ng l c c nh tranh mà DN có đ

c là do s ph n đ u b n b và lâu dài c a DN.

Nó là k t qu c a r t nhi u ho t đ ng th c ti n đ c th c hi n theo m t chi n l c
c nh tranh đã đ ra và ph thu c vào nhi u nh ng nhân t bên trong và bên ngoài DN.
7


1.3.1 Các nhân t khách quan nh h

ng đ n n ng l c c nh tranh c a DN

N u các nhân t bên trong làm nh h

ng r t l n đ n n ng l c c nh tranh c a

DN thì các nhân t bên ngoài c ng có tác đ ng không nh đ n n ng l c c nh tranh c a
h , nh ng nhân t bên ngoài nh h ng tr c ti p ho c gián ti p đ n các ho t đ ng
c nh tranh c a DN đó là môi tr
1.3.1.1 Các y u t môi tr

ng ngành và môi tr

ng kinh t qu c dân.

ng ngành

i th c nh tranh
Các DN đang kinh doanh trong ngành s c nh tranh tr c ti p v i nhau t o ra s c
ép tr l i lên ngành t o nên m t c ng đ c nh tranh. M c đ c nh tranh trên th
tr

ng ph thu c vào s l

ng các DN ho t đ ng trong ngành, t c đ t ng tr

ng c a

ngành, c c u chi phí c đ nh và m c đ đa d ng hóa s n ph m.
đ ra chi n l c
c nh tranh h p lý, DN c n phân tích t ng đ i th c nh tranh đ hi u đ c th c l c,
kh n ng ph n kháng, c ng nh d đoán chi n l

c kinh doanh c a các đ i th .

Khách hàng
S t n t i và phát tri n c a DN ph thu c vào khách hàng, do đó DN c n ph i
đáp ng ngày m t t t h n nhu c u c a khách hàng, đáp ng chu i giá tr giành cho
khách hàng. Tuy nhiên khách hàng có th t o áp l c lên DN b ng cách ép giá ho c đòi
h i ch t l ng ph c v cao h n. N u DN nào không đáp ng đ c các đòi h i quá cao
c a khách hàng thì DN đó c n ph i th ng l ng v i khách hàng ho c tìm nh ng
khách hàng m i có ít u th h n.
Nhà cung c p

Không ch khách hàng, mà DN luôn ph i ch u áp l c t phía các t ch c cung
ng thi t b , nguyên v t li u, v n, l c l

ng lao đ ng:

i v i nhà cung c p v t t thi t b
DN c n ph i liên h cho mình nhi u nhà cung ng đ tránh tình tr ng ph thu c
quá nhi u vào m t nhà cung ng, n u l thu c quá nhi u vào m t nhà cung ng DN có
kh n ng b các t ch c này gây khó kh n b ng cách t ng giá, gi m ch t l ng hàng
hóa ho c d ch v đi kèm.

8

Thang Long University Library


i v i nhà cung c p v n
H u h t các DN đ u ph i vay v n đ ti n hành các ho t đ ng kinh doanh.
tránh tình tr ng l thu c quá nhi u vào m t lo i hình huy đ ng v n nghi p c n nghiên
c u m t c c u v n h p lý.
Ngu n lao đ ng
Ngu n nhân l c là y u t quan tr ng đ DN phát tri n b n v ng, chính vì v y
DN c n có chính sách tuy n d ng và đào t o h p lỦ đ thu hút, ch đ ng ngu n lao
đ ng nh t là đ i ng lao đ ng có trình đ .
1.3.1.2 Các y u t khách quan trong môi tr
Môi tr

ng kinh t qu c dân

ng kinh t qu c dân c a m i DN bao g m ba y u t : th c tr ng n n kinh

t xã h i, h th ng pháp lu t và b i c nh chính tr xã h i.
M t n n kinh t có t c đ t ng tr

ng cao n đ nh, thu nh p qu c dân tính trên

đ u ng i cao s t o đi u ki n t ng tích l y, t ng đ u t cho s n xu t, th tr
s c mua l n t o môi tr ng thu n l i đ DN phát tri n.
H th ng pháp lu t và các ch đ chính sách c a Nhà n

ng có

c s có tác d ng t o

đi u ki n ho c kìm hãm s phát tri n c a các DN. Trong n n kinh t th tr ng, Nhà
n c có vai trò đ c bi t quan tr ng trong vi c t o d ng môi tr ng c nh tranh lành
m nh cho t t c các DN. Nhà n
chính sách nh :
Nhà n

c thúc đ y và t ng s c c nh cho DN thông qua các

c u tiên đ u t cho công tác giáo d c, đào t o nâng cao trình đ cho

ngu n nhân l c. H tr nghiên c u phát tri n khoa h c công ngh , đ u t c s h
t ng k thu t. T o đi u ki n v c s v t ch t và các y u t đ u vào. Th c hi n các
chính sách kích c u đ m r ng và t ng dung l ng th tr ng đ u ra cho DN.
ng
th i v i công c chi tiêu Chính ph , Nhà n c c ng là ng i mua v i nhu c u đa
d ng.

Nhà n c đ u t quy ho ch và t o đi u ki n phát tri n các ngành công nghi p
ph tr giúp DN có đi u ki n chuyên môn hóa sâu t đó t ng n ng l c c nh tranh. M t
trong nh ng b ph n c a y u t chính tr nh h ng đ n ho t đ ng s n xu t kinh
doanh c a DN là h th ng lu t pháp. M c đ n đ nh c a hành lang pháp lý s t o đi u
ki n cho DN phát tri n. Ng c l i DN s g p r t nhi u khó kh n khi ph i đ i di n v i
h th ng pháp lu t không n đ nh, chính sách thay đ i, đi u đó s làm suy y u n ng
l c c nh tranh. Nhà n c c n xây d ng khuôn kh pháp lu t đ ng b , phù h p các
nguyên t c kinh doanh th ng m i qu c t , đ m b o cho s c nh tranh công b ng,
bình d ng. Nh ng chính sách đó ph i gi đúng vai trò là môi tr ng kinh doanh lành
m nh, tránh can thi p sâu vào ho t đ ng kinh doanh, gi m tính t ch c a DN. Lu t
9


“Ch ng đ c quy n” c a M , đ o lu t v “

c quy n và H p nh t”

Anh đ u nh n

m nh khía c nh quan tr ng là đ m b o c nh tranh công b ng gi a các DN.
Y u t th ba c a môi tr ng v mô là các y u t chính tr xã h i. M t qu c gia
có n n chính tr n đ nh s giúp DN phát tri n thu n l i, các nhà đ u t trong và ngoài
n c tin t ng, yên tâm đ u t cho s n xu t kinh doanh. Các nhân t v xã h i nh
b n s c v n hóa, phong t c t p quán, m c s ng, dân s , quy t đ nh thái đ tiêu dùng
và kh n ng thanh toán c a khách hàng m c tiêu. Kho ng cách giàu nghèo, trình đ
dân s là m t trong nh ng tác đ ng đ n trình đ v n hóa và ch t l
l c.
Tóm l i, b ng các ho t đ ng và chính sách Nhà n

ng ngu n nhân

c có th t o đi u ki n thu n

l i c ng có th t o ra nh ng rào c n, khó kh n cho các ho t đ ng c nh tranh c a DN.
1.3.2 Các nhân t n i b DN nh h

ng đ n n ng l c c nh tranh c a DN

1.3.2.1 H th ng c s v t ch t
Công ngh k thu t và máy móc thi t b là m t b ph n ch y u và quan tr ng
nh t trong tài s n c đ nh, nó là nh ng c s v t ch t k thu t ch y u quy t đ nh n ng
l c s n xu t c a DN, là nhân t đ m b o n ng l c c nh tranh. N u công ngh k thu t,
máy móc thi t b l c h u, trình đ th p kém s
l

nh h

ng tr c ti p đ n n ng su t, ch t

ng s n ph m làm t ng các chi phí s n xu t, s n ph m c a DN s không đ t các yêu

c u v tiêu chu n k thu t, v sinh môi tr ng, ch t l ng s n ph m s không đ ng
đ u, kém tính th ng nh t, do v y s r t khó kh n trong c nh tranh v i các s n ph m
cùng lo i trong n c và hàng ngo i nh p, DN s ph i thua ngay trên sân nhà, s n
ph m không th xu t kh u, tham gia vào th tr ng khu v c và th gi i.
đánh giá v n ng l c công ngh k thu t, máy móc thi t b có th d a vào
m t s đ c tính nh sau:
 Tính hi n đ i c a công ngh k thu t: Bi u hi n các thông s nh hãng s n
xu t, n m s n xu t, công ngh thi t k , giá tr còn l i c a thi t b .
 Tính đ ng b : Thi t b đ ng b là đi u ki n đ m b o s phù h p gi a công

ngh , thi t b v i ph ng pháp s n xu t, v i ch t l ng và đ ph c t p c a s n ph m
do công ngh đó s n xu t ra.
 Tính hi u qu : Th hi n trình đ s d ng máy móc thi t b công ngh s n có
đ ph c v chi n l c c nh tranh c a DN.
 Tính đ i m i: Trong ho t đ ng s n xu t kinh doanh luôn có nhi u bi n đ ng,
máy móc thi t b công ngh ph i thích ng đ c v i yêu c u, nhi m v s n xu t kinh
doanh c a t ng giai đo n, t ng ph

ng án s n xu t kinh doanh, n u máy móc thi t b

10

Thang Long University Library


công ngh không đ
không đ m b o đ

c s d ng m t cách linh ho t và ch m đ u t đ i m i thì s

c n ng l c c nh tranh cho DN.

Cùng v i máy móc thi t b , công ngh là y u t nh h ng không nh đ n n ng
l c canh tranh c a DN. Theo M. Porter m i DN ph i làm ch ho c ít ra là có kh n ng
ti p thu các công ngh có nh h ng tr c ti p t i ch t l ng s n ph m. Không ch đ n
gi n là vi c có đ c công ngh t t mà đi u quan tr ng h n là kh n ng áp d ng và làm
ch đ c công ngh , đó m i là ngu n g c c a l i th c nh tranh.
áp d ng và làm
ch đ c công ngh , các DN ph i k t h p nhi u y u t khác n a. Ng i đi đ u vào th
tr ng công ngh m i ch a ch c là ng i chi n th ng. Ng i chi n th ng là ng i

bi t bi t làm th nào đ đ a công ngh đó áp d ng r ng rãi trong DN.
V y có th kh ng đ nh m t DN v i h th ng công ngh k thu t, máy móc thi t
b ti n ti n hi n đ i, c ng v i kh n ng qu n lý t t s t o ra nh ng s n ph m có ch t
l

ng cao, giá thành h và đ m b o đ

c l i th c nh tranh cho DN trên th tr

ng.

1.3.2.2 Kh n ng tài chính c a DN
Trong m t DN, ngu n l c tài chính là v n đ không th không nh c đ n b i nó
đóng vai trò đ c bi t quan tr ng và nó quy t đ nh đ n chi n l c c nh tranh c a DN.
Tr c h t, ngu n l c tài chính c a DN đ c th hi n quy mô v n t có, kh n ng
huy đ ng các ngu n v n khác ph c v s n xu t kinh doanh và s d ng các ngu n v n
đó m t cách có hi u qu . Quy mô v n t có ph thu c vào ti n v n đóng góp ban đ u
và quá trình tích l y hàng n m c a DN. N u DN ho t đ ng có hi u qu , l i nhu n
hàng n m cao, ph n l i nhu n đ l i tái đ u t cho s n xu t kinh doanh s l n và quy
mô s t ng. DN có quy mô v n t có l n cho th y kh n ng t ch v tài chính và
chi m đ c lòng tin c a nhà cung c p, nhà đ u t và khách hàng. DN nên có k ho ch
t ng v n t có lên m t m c nh t đ nh đ đ đ m b o kh n ng thanh toán nh ng v n
đ kích thích đ DN t n d ng đòn b y tài chính khi c n thi t nh m làm t ng l i nhu n.
Trong s n xu t kinh doanh, đ đáp ng các yêu c u v đ ng v n, DN có th huy
đ ng v n t r t nhi u ngu n, chi m d ng t m th i c a các nhà cung c p, ho c khách
hàng, vay các t ch c tài chính ho c huy đ ng v n trên th tr ng ch ng khoán. Kh
n ng huy đ ng v n c a DN ph thu c vào ch s tín nhi m, ni m tin, m i quan h c a
DN v i các bên cung ng v n và s phát tri n c a th tr ng tài chính. N u th tr ng
tài chính phát tri n m nh, t o đ c nhi u kênh huy đ ng v i nh ng công c phong phú
s m ra nhi u c h i đ u t phát tri n cho DN. L a ch n ph ng th c huy đ ng v n

h p lý hi u qu s t o đi u ki n cho DN t ng c ng s c m nh tài chính đ th c hi n
chi n l

c c nh tranh.

Bên c nh đó, đ đánh giá n ng l c tài chính c a m t DN c ng c n xem xét k t
c u v n c đ nh và v n l u đ ng c a DN. N u k t c u v n h p lý s có tác d ng đòn
11


b y góp ph n nâng cao hi u qu s d ng v n. Có nh ng DN có quy mô v n l n nh ng
v n không m nh, đó là do k t c u tài s n và ngu n v n không phù h p v i quy mô và
đ c đi m s n xu t kinh doanh, DN đó ch a bi t cách khai thác và s d ng có hi u qu
ngu n l c tài chính c a mình. Ng c l i, có nh ng DN có quy mô v n không l n
nh ng v n đ c coi là m nh vì DN đó đã duy trì đ c tình tr ng tài chính t t, bi t
cách huy đ ng đ c nh ng ngu n tài chính thích h p đ s n xu t ra nh ng s n ph m
có ch t l ng đáp ng nhu c u c a th tr ng m c tiêu. M t DN có ti m l c tài chính
m nh s có đi u ki n thu n l i trong vi c đ u t đ i m i công ngh , mua s m trang
thi t b , nâng cao ch t l ng, h giá thành s n ph m, do v y s gi v ng và nâng cao
đ

c s c c nh tranh và c ng c v th c a DN trên th tr

ng.

1.3.2.3 Ngu n nhân l c
Trong s n xu t kinh doanh y u t con ng

i là vô cùng quan tr ng đ i v i ho t

đ ng c a m i DN, đ qu n lý t t các ho t đ ng s n xu t kinh doanh tr c h t ph i làm
t t công tác v qu n lý ngu n nhân l c. Ngu n nhân l c không đ m b o v s l ng
và ch t l ng là nguyên nhân d n đ n làm gi m sút n ng su t và ch t l ng s n ph m.
N u làm t t công tác qu n lý ngu n nhân l c là con đ ng d n t i thành công c a các
DN b i qu n lý ngu n nhân l c giúp DN khai thác đ c m i ti m n ng c a ng i lao
đ ng đóng góp vào s t n t i và phát tri n c a DN đó, s d ng chi phí ti n l ng m t
cách hi u qu nh t, ng n ch n m i s di chuy n lao đ ng ra kh i DN làm nh h ng
đ n ho t đ ng c a b máy.
Ngu n nhân l c c a DN c n đáp ng đ
v , trình đ đ i v i t ng v trí làm vi c.

c các yêu c u v chuyên môn, nghi p

Trong đó, yêu c u đ i v i đ i ng lãnh đ o và qu n tr viên các c p không ch
c n gi i v trình đ chuyên môn nghi p v mà còn ph i có kh n ng sáng t o, tinh
th n trách nhi m, s nhanh nh n, linh ho t trong thu th p và x lý thông tin, sáng su t
d báo và ng phó v i các bi n đ ng c a th tr ng. Ch t l ng ngu n nhân l c c a
DN nh h ng tr c ti p đ n k t qu s n xu t kinh doanh và n ng l c c nh tranh c a
DN đó, n u m t DN có đ i ng nhân l c ch t l ng cao thì DN đó có n ng l c c nh
tranh cao trên th tr

ng.

Ban lãnh đ o DN: Là nh ng ng

i v ch ra các chi n l

c kinh doanh, tr c ti p

đi u hành và t ch c s n xu t kinh doanh, quy t đ nh s thành công hay th t b i c a

m t DN. Nh ng thành viên c a ban lãnh đ o c n có kinh nghi m, bi t cách đ ng viên
s c m nh t p th cùng ph n đ u cho s nghi p phát tri n chung c a DN.
Cán b qu n tr c p trung gian và c p c s : Là nh ng ng i tr c ti p đi u hành
và th c hi n các k ho ch, ph ng án, chi n l c kinh doanh do ban lãnh đ o đ ra.
H góp ph n t o nên s c m nh t ng h p c a DN. H c n thành th o chuyên môn
12

Thang Long University Library


nghi p v và có kinh nghi m qu n lỦ, n ng đ ng, có kh n ng ra quy t đ nh và tham
m u t t cho ban lãnh đ o.
i ng công nhân:
đ ng v ng trên th tr ng không ch c n đ i ng cán b
lãnh đ o gi i mà c n có đ i ng công nhân lành ngh , trung th c, sáng t o và h ng say
v i công vi c. H là nh ng ng i tr c ti p t o ra nh ng s n ph m hàng hóa, d ch v
có ch t l ng, lòng h ng say nhi t tình làm vi c có trách nhi m c a h là y u t tác
đ ng đ n n ng l c c nh tranh c a DN.
1.3.2.4 Kh n ng liên doanh liên k t c a DN
Liên doanh liên k t là s k t h p hai hay nhi u pháp nhân kinh t khác nhau đ
t o ra m t pháp nhân m i có s c m nh t ng h p v kinh nghi m, máy móc thi t b ,
công ngh và ngu n tài chính. ây là m t trong nh ng y u t đánh giá n ng l c c a
DN. Nh t là đ i v i nh ng DN th ng tham gia th c hi n các d án v i quy mô l n,
nh ng trên th c t nh ng yêu c u đôi khi v t quá kh n ng c a m t DN đ n l trong
c nh tranh.
đáp ng đ c các đòi h i c a th tr ng, t ng n ng l c c nh tranh c a
DN, v n đ m r ng các quan h liên doanh liên k t d i nhi u hình th c thích h p là
gi i pháp quan tr ng và c n thi t. Qua đó DN có th đáp ng m t cách toàn di n
nh ng yêu c u c a khách hàng ho c c a d án có quy mô l n và có m c đ ph c t p
cao.

Liên doanh liên k t có th th c hi n theo chi u ngang, t c là DN s liên k t v i
các DN cùng ngành đ đ m nh n và th c hi n các đ n hàng ho c d án l n. Liên k t
theo chi u d c là hình th c liên k t v i các DN s n xu t nguyên v t li u đ u vào ho c
các đ n v cung c p trang thi t b cho s n xu t, nh đó có th t o ra s n đ nh trong
s n xu t và làm gi m giá thành c a s n ph m. Dù liên doanh, liên k t d i b t c hình
th c nào thì các DN đ u d a trên nguyên t c t nguy n, bình đ ng, cùng có l i.
Liên doanh liên k t t o đi u ki n cho DN có th ch đ ng trong s n xu t, minh
b ch trong chi tiêu và góp ph n phân công lao đ ng theo h ng chuyên môn hóa sâu,
đ c bi t là khai thác đ c nh ng th m nh, kh c ph c nh ng đi m y u, thích ng
nhanh v i c ch th tr ng, thúc đ y ng d ng ti n b khoa h c k thu t, công ngh
vào s n xu t, t đó nâng cao n ng l c c nh tranh cho DN.
1.3.2.5 N ng l c marketing
N ng l c marketing c a DN là kh n ng n m b t nhu c u th tr ng, kh n ng
th c hi n chi n l c 4P (Product, Place, Price, Promotion) trong ho t đ ng marketing.
Kh n ng marketing tác đ ng tr c ti p t i s n xu t và tiêu th s n ph m, đáp ng nhu
c u khách hàng, góp ph n làm t ng doanh thu, t ng th ph n tiêu th s n ph m, nâng
cao v th c a DN. ây là nhóm nhân t r t quan tr ng tác đ ng t i n ng l c c nh
tranh c a DN.
13