PHÂN TÍCH GIÁ TRỊ XÉT NGHIỆM VI SINH LÂM SÀNG

PHÂN TÍCH GIÁ TRỊ XÉT NGHIỆM
VI SINH LÂM SÀNG

Phạm Thái Bình


PHÂN TÍCH ĐÁNH GIÁ
GIÁ TRỊ CỦA MỘT XÉT NGHIỆM


THÔNG SỐ ĐÁNH GIÁ GIÁ TRỊ XÉT NGHIỆM

Giá trò của một xét nghiệm được
đánh giá qua các thông số:
Độ nhạy
Độ đặc hiệu
Giá trò tiên đoán dương
Giá trò tiên đoán âm


CHUẨN VÀNG

Chuẩn vàng được xác đònh
dựa trên:
Giá trò của xét nghiệm.
Dấu chứng lâm sàng.
Sự kết hợp của nhiều xét
nghiệm hoặc nhiều dấu
chứng lâm sàng.

Chuẩn vàng là tiêu chuẩn

dùng để xác đònh bệnh thật sự
và không bệnh thật sự.

Nhưng phải được nhiều
người thừa nhận trên y văn.


ĐỘ NHẠY VÀ ĐỘ ĐẶC HIỆU
Độ nhạy và độ đặc hiệu:
Có ý nghóa trong việc xác đònh
giá trò chẩn đoán của một xét
nghiệm.
Thường ít thay đổi trong những
quần thể mắc khác nhau nên có
thể sử dụng thử nghiệm đã xác
đònh độ nhạy & độ đặc hiệu của
quần thể này để áp dụng cho
một quần thể khác.
Thông số này hữu dụng cho lâm
sàng, xét nghiệm và lãnh đạo khi
quyết đònh sử dụng xét nghiệm
nào để dùng chẩn đoán cho một
loại bệnh.

Độ nhạy (Sensitivity: Se)
Khái niệm: tỷ lệ (%) cho kết quả
(+) của những mẫu có bệnh thực
sự.
Ý nghóa: số người mắc bệnh thực
sự nếu kết quả xét nghiệm (+)

Đánh giá khả năng phát hiện
bệnh của một xét nghiệm.
Công thức: Se (%)= a/(a+c) × 100

Độ đặc hiệu (Specificity: Sp)

Khái niệm: tỷ lệ (%) cho kết quả (-)
của mẫu không có bệnh thật sự.
Ý nghóa: số người không mắc
bệnh nếu kết quả xét nghiệm (-).
Công thức: Sp (%)= d/(b+d) × 100
Chuẩn vàng
[+]
Kết
quả
xét
nghiệm

[-]

[+]

a

b

(a+b)

[-]

c

d

(c+d)

(a+c)

(b+d)

n=(a+b+c+d)


GIÁ TRỊ TIÊN ĐOÁN (+) & (-)
PPV & NPV ảnh hưởng bởi:
Độ nhạy & độ đặc hiệu của
xét nghiệm.
Tỷ lệ mắc bệnh trong quần thể.
Xác suất chẩn đoán của bác só
trước khi yêu cầu xét nghiệm.

PPV & NPV rất hữu dụng cho
điều trò vì nếu nghi ngờ bệnh
nhân mắc bệnh càng cao thì kết
quả xét nghiệm càng hữu dụng.
Nhưng nếu chỉ cho xét nghiệm
cầu may thì sự hữu dụng cho
điều trò càng thấp.

Giá trò tiên đoán (+) (Positive

predictive value: PPV)
Khái niệm: tỷ lệ (%) chính xác để
kết luận bệnh nhân bò bệnh nếu
kết quả xét nghiệm (+).
Công thức: PPV (%)= a/(a+b) × 100

Giá trò tiên đoán (-) (Negative
predictive value: NPV)
Khái niệm: tỷ lệ (%) chính xác để
kết luận bệnh nhân không bò bệnh
nếu kết quả xét nghiệm (-).
Công thức: NPV (%)= d/(c+d) × 100
Chuẩn vàng
[+]
Kết
quả
xét
nghiệm

[-]

[+]

a

b

(a+b)

[-]

c

d

(c+d)

(a+c)

(b+d)

n=(a+b+c+d)


ĐỘ LẶP LẠI
Độ lặp lại
Khái niệm:sự lặp lại của kết
quả xét nghiệm khi thực hiện
trên cùng một bệnh phẩm
Thông số đánh giá độ lặp lại:
hệ số biến thiên (Coefficient of
variation: CV).
Ý nghóa: xét nghiệm tốt khi có
độ lặp lại ≤10%.
Ā=

(A1 + A2 + A3 +…+An)
n
Σ (A - An)2

σ=

n

CV =
Ā

× 100


PHAÂN TÍCH ÑAÙNH GIAÙ
SO SAÙNH GIAÙ TRÒ CUÛA HAI XEÙT NGHIEÄM


ĐỘ TƯƠNG ĐỒNG & ĐỘ KHÁC BIỆT
Độ tương đồng (độ phù hợp quan
sát được: agreement degree)
Khái niệm: tỷ lệ (%) mà cả hai xét
nghiệm đều cho kết quả giống nhau.
Công thức: TĐ (%)= (a+d)/n × 100

Độ khác biệt (độ không phù hợp:
disagreement degree)
Khái niệm: tỷ lệ (%) mà cả hai xét
nghiệm cho kết quả khác biệt nhau.
Công thức: KB (%)= (b+c)/n × 100
Kết quả xét nghiệm 2
[+]
Kết quả
xét nghiệm 1

[-]

[+]

a

b

(a+b)

[-]

c

d

(c+d)

(a+c)

(b+d)

n=(a+b+c+d)


ĐỘ PHÙ HP
Độ phù hợp (+)
Khái niệm: tỷ lệ (%) mà cả hai xét
nghiệm đều cho kết quả (+) trong tổng

số các kết quả giống nhau của cả hai
xét nghiệm
Công thức: PH + (%)= a/(a+d) × 100

Độ phù hợp (-)
Khái niệm: tỷ lệ (%) mà cả hai xét
nghiệm đều cho kết quả (-) trong tổng
số các kết quả giống nhau của cả hai
xét nghiệm.
Công thức: PH- (%)= d/(a+d) × 100
Kết quả xét nghiệm 2
[+]
Kết quả
xét nghiệm 1

[-]

[+]

a

b

(a+b)

[-]

c

d

(c+d)

(a+c)

(b+d)

n=(a+b+c+d)


HỆ SỐ KAPPA

Hệ số kappa đánh giá mức
độ phù hợp giữa hai xét
nghiệm chẩn đoán.
Biện luận độ phù hợp theo
hệ số Kappa:
0 → 0.2:
thấp

phù

hợp

rất

Cách tính hệ số Kappa
Phù hợp quan sát (QS) = (a+d)/n ×100
Phù hợp ngẫu nhiên (NN) = [(a+c)/n ×
(a+b)/n ×100]+[(b+d)/n × (c+d)/n ×100]]

Phù hợp hoàn toàn (HT) = 100
Phù hợp thực tại (TT) = (QS - NN)

0.2 → 0.4: phù hợp thấp

Phù hợp tiềm ẩn (TA) = (HT - NN)

0.4 → 0.6: phù hợp vừa

Kappa = TT/TA

0.6 → 0.8: phù hợp khá

Kết quả xét nghiệm 2

0.8 → 1.0: phù hợp cao

[+]
Kết quả
xét nghiệm 1

[-]

[+]

a

b

(a+b)

[-]

c

d

(c+d)

(a+c)

(b+d)

n=(a+b+c+d)