Sáng kiến kinh nghiệm một số biện pháp giúp trẻ học tốt môn làm quen chữ cái

MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÚP TRẺ 5-6 TUỔI HỌC TỐT MÔN
LÀM QUEN VỚI CHỮ CÁI

A. PHẦN MỞ ĐẦU:
Như Bác Hồ đã từng nói:
“ Trẻ em như búp trên cành
Biết ăn biết ngủ biết hóc hành là ngoan”
Hiện nay, bậc học mầm non đang được Đảng và nhà nước ta quan tâm
đặc biệt hàng đầu. Bởi đây là giai đoạn bắt đầu hình thành và phát triển nhân
cách con người. Và chính cô giáo, gia đình là những người phải có trách
nhiệm giúp trẻ phát triển một cách toàn diện cả về thể chất lẫn tinh thần, phát
triển đồng bộ về các mặt. Để thực hiện được tốt mục tiêu đó thì người giáo
viên phải linh hoạt chủ động lựa chọn các nội dung có sự sắp xếp một cách
nhẹ nhàng. Việc dạy trẻ Mầm Non cũng như trồng cây cây non, trồng cây non
tốt thì sau này cây sẽ tốt do đặc điểm của tuổi Mầm Non là vui chơi, nhưng
vui chơi ở đây cũng chính là hình thức cơ bản giúp trẻ phát triển khả năng suy
nghĩ, giao tiếp tích cực. Đặc biệt đối với trẻ lớp Lá ngoài nhiệm vụ phát triển
ngôn ngữ giao tiếp cho trẻ còn có nhiệm vụ hình thành cho trẻ những kĩ năng
nhận biết các chữ cái, luyện phát âm, kĩ năng cầm bút tập sao chép các chữ,
từ, câu đơn giản….giúp trẻ hình thành và phát triển tư duy .
Là một giáo viên Mầm Non – tôi cũng đã nhận thấy được môn Làm
quen chữ viết không ngừng có ý nghĩa và có tác dụng to lớn trong giáo dục
nhằm giúp trẻ phát triển toàn diện như: trí tuệ, đạo đức, thẩm mỹ…Mặt khác,
môn Làm quen chữ viết còn giúp trẻ nhận biết thế giới xung quanh, giúp trẻ
giao tiếp với mọi người. Có thể nói môn Làm quen chữ viết là tiền đề vững


chắc giúp trẻ tự tin bước vào trường phổ thông. Đối với trẻ lớp Lá thì rất thích
đọc truyện nhưng đa số các bé thì chỉ thích xem hình hơn là đọc chữ. Làm thế
nào để giúp trẻ hứng thú trong việc đọc, tích cực luyện phát âm, vận dụng sự
hiểu biết và khả năng của trẻ vào hoạt động hằng ngày. Điều này làm tôi suy

nghĩ cố gắng tìm tòi mọi biện pháp như soạn giáo án điện tử, sáng tác trò chơi,
sưu tầm trò chơi vận dụng vào các hoạt động Làm quen chữ viết, chuẩn bị mội
trường chữ mới lạ, đẹp mắt nhằm kích thích trẻ tự nguyện tham gia vào hoạt
động Làm quen chữ viết một cách tích cực , nhẹ nhàng thoải mái . Và để trẻ
tiếp thu tốt 29 chữ cái tôi quyết định chọn đề tài “ Một số biện pháp giúp trẻ
học tốt môn Làm quen chữ cái”, với mong muốn đưa những hính thức mới lạ,
hấp dẫn tới trẻ, để tiếp thu chữ viết một cách dễ dàng đạt hiệu quả tốt.
B. NỘI DUNG:
1. Cơ sở lý luận:

* Để chuẩn bị cho trẻ mẫu giáo học tiếng mẹ đẻ ở lớp 1 thì việc cho trẻ làm
quen dần với chữ cái( nhận mặt chữ và tập tô chữ) là hết sức cần thiết. Nội
dung này chỉ có trong chương trình chăm sóc và giáo dục trẻ 5-6 tuổi. Tuy
nhiên việc trẻ hứng thú, ham thích say mê với chữ cái như thế nào còn phụ
thuộc vào hoàn cảnh sống, điều kiện gia đình, giáo dục của người lớn xung
quanh. Vì vậy vấn đề đặt ra là cần tổ chức tốt các hoạt động ở trường lớp mẫu
giáo mà trong đó hoạt động làm quen với chữ cái cũng rất là quan trọng, khó
học đối với trẻ giúp trẻ ghi nhớ tốt các chữ cái là nền tảng vững chắc cho trẻ
khi vào lớp 1. Việc tổ chức hoạt động cho trẻ làm quen với các chữ cái ngộ
nghĩnh mà trẻ chưa từng được tiếp cận, đó cũng là một vấn đề được đề cập đế
để giúp trẻ nhận biết được dễ dàng hơn trong việc ghi nhớ mặt chữ, để cho trẻ
có một kiến thức vững vàng về chữ cái, để khi bước vào ngưỡng cửa của
trường tiểu học, khi được tiếp xúc với các chữ cái thì trẻ không phải ngạc
nhiên mà lại thích thú hơn khi được tiếp xúc.


2. Cơ sở thực tiễn:

Bản thân tôi là một giáo viên được nhà trường phân công công tác giảng
dạy trẻ 5-6 tuổi. Qua những năm trực tiếp giảng dạy tôi nhận thấy trẻ làm

quen với chữ cái không phải là việc dễ làm, nó đòi hỏi người giáo viên
phải kiên trì chịu khó, biết vận dụng những linh goạt sáng tạo trong quá
trình lên lớp để trẻ lĩnh hội đầy đủ kiến thức của bộ môn, để từ đó trẻ có sự
tập trung chú ý và thực sự có hứng thú, có kỷ luật trong học tập.
Trong quá trình trực tiếp giảng dạy, tôi thấy trẻ chưa hứng thú tham gia
hoạt động nhiều trẻ chưa nhớ chữ cái, còn nhầm lẫn chữ nọ sang chữ kia, viết
còn bị ngược. Khi phát âm nhiều trẻ còn phát âm nhỏ, ngọng, chưa chính xác.
Từ thực tế đó tôi đã mạnh dạn đi tìm kiếm những biện pháp hữu hiệu để giúp
trẻ 5-6 tuổi làm quen với chữ cái.
3. Phạm vi thời gian thực hiện đề tài
Đề tài được thực hiện tại lớp 5 tuổi thôn Quảng Minh trường mầm non Mỹ
Hưng năm học 2012-2013
2. Thực trạng:
* Thuận lợi :
Trường có đầy đủ cơ sở vật chất, trang thiết bị, đồ dùng đồ chơi phục
vụ môn làm quen chữ viết.
Ban giám hiệu luôn sát sao chỉ đạo giáo viên về chuyên môn, thường
xuyên dự giờ thăm lớp để nâng cao chất luộng giảng dạy.
Bản thân được thường xuyên tham dự những buổi thao giảng, dự giờ, thi
giáo viên giỏi do trường, phòng giáo dục tổ chức
Được sự phối hợp giúp đở của đồng nghiệp trong việc rèn trẻ cũgn như
đóng góp cho lớp nhiều nguyên vật liệu làm đồ dùng dạy học, cũng như các
chị em đồng nghiệp cũng đã giúp tôi về việc thiết kế bài dạy trên máy tính
phục vụ cho môn làm quen chữ viết.


Khoảng 2/3 số trẻ đã được qua lớp mẫu giáo chồi nên việc rèn nề nếp
học tập cũng gặp thuận lợi, có khả năng tiếp thu kiến thức do cơ truyền đạt.
Từ những thực trạng trên tôi nghĩ rằng việc tổ chức cho trẻ hoạt động
làm quen với các chữ cái thông qua các giờ học, hoạt động là một việc khó,

nhưng nếu tìm ra những biện pháp thực hiện đúng đắn thì sẽ tháo gỡ được
những khó khăn hiện nay. Và tôi đã nghiên cứu tìm tòi về phương pháp đổi
mới và làm sao để trẻ có thể làm quen tiếp cận và ghi nhớ các chữ cái một
cách dễ dàng và tôi đã tìm ra một số biện pháp để thực hiện

QUÁ TRÌNH THỰC HIỆN ĐỀ TÀI
I.Tình trạng thực tế khi chưa thực hiện đề tài
1. Đặc điểm của lớp
- Năm học 2012-2013 tôi được phân công chủ nhiệm lớp 5-6 tuổi tại khu
trung tâm của trường, được nhà trường tin tưởng, phân công xây dựng lớp
điểm cho khối mẫu giáo. Lớp tôi có 46 cháu ,trong đó có 38 cháu học qua lớp
MG nhỡ còn 8 cháu chưa được học qua lớp MG nhỡ.
2.Những thuận lợi và khó khăn
* Thuận lợi:
- Được BGH tạo điều kiện đầu tư CSVC trang thiết bị, kinh phí để mua sắm
đồ dùng phục vụ cho các hoạt động của trẻ
- Được sự quan tâm giúp đỡ cảu BGH về chuyên môn, đã xây dựng nhiều
chuyên đề theo hình thức GDMN mới, tạo điều kiện giúp đỡ tôi những
nguyên vật liệu để làm đồ dùng dạy học và đồ chơi cho các cháu.
- Đa số trẻ trong lớp đều khỏe mạnh và đã hcj qua lớp mẫu giáo nhỡ.
- BGH thường xuyên kiểm tra đôn đốc xây dựng mang tính toàn diện để thúc
đẩy chất lượng chăm sóc GD trẻ.
- Bản thân khỏe mạnh, nhiệt tình , yêu nghề mến trẻ, được đào tạo chuyên
môn hệ chính quy, biết lắng nghe ý kiến của mọi người,tích cực học hỏi từ các
đồng nghiệp.
* Khó khăn:
- Bản thân còn trẻ kinh nghiệm nghề nghiệp còn hạn chế
- Do trình độ nhận thức của trẻ không đồng đều. Số trẻ nam nhiều gấp 2 lần
số trẻ nữ. Nhiều cháu chưa mạnh dạn tự tin trong giao tiếp, trẻ còn nói nhỏ,
nói ngọng.

- Môi trường học tập của trẻ chưa đảm bảo yêu cầu của trương trình
- Phương tiện để dạy học còn sơ sài chưa thu hút trẻ vào hoạt động


- Đa số phụ huynh đều làm nông nghiệp , ít có thời gian quan tâm đến trẻ
- Dân địa phương nói ngọng nhiều do vậy trẻ trong lớp nói ngọng
- Vào đầu năm học tôi thấy HĐ cho trẻ làm quen với chữ cái còn khô cứng, trẻ
thụ động trong hoạt động, phát âm còn nhỏ và chưa chính xác, các nét tô của
trẻ còn chệch nhiều ra ngoài, nhiều trẻ chưa biết cách cầm bút... Vì vậy tôi
nghĩ muốn giúp trẻ học tôt chữ cái thì các giờ học phải gây được hứng thú cho
trẻ . Do vậy tôi đã tiến hành khảo sát trên 46 cháu và kết quả như sau:
STT
1
2
3
4
5

Nội dung

Kết quả
Số lượng
31/46

Trẻ nhận biết và
phân biệt được
các chữ cái đã học
Trẻ sao chép lại
30/46
được chữ cái đã

học
Trẻ phát âm
36/46
chuẩn, chính xác
25/46
Trẻ biết cách cầm 20/46
bút

Tỉ lệ%
67%
65%
78%
54%
43%

Từ kết quả trên, tôi băn khoăn, suy nghĩ cần phải làm thế nào để giúp trẻ phát
triển ngô ngữ, diễn đạt và phát âm chính xác tiếng mẹ đẻ. Bằng kiến thức đã
học và kinh nghiệm giảng dạy tôi đã đề ra một số biện pháp để giúp trẻ phat
triển ngôn ngữ thông qua HĐLQ với văn học. Cụ thể như sau:

I I. Các biện pháp thực hiện
.

1. Biện pháp 1: Luyện cho trẻ phát âm chuẩn, chính xác, rõ ràng:
Muốn trẻ học tốt được chữ cái thì tôi nghĩ cô giáo phải là người phát âm
chuẩn, to, rõ ràng để phát âm mẫu cho trẻ nghe. Bởi lúc này bộ máy phát âm
của trẻ chưa hoàn thiện hoặc bên cạnh còn có người lớn phát âm sai nên trẻ
bắt chước. Trong kkhi dạy tôi cho trẻ luyện đọc nhiều lần, trước tiên tôi cho
trẻ đọc đồng thanh vài lần sau đó cho cá nhân trẻ đọc. Để dễ theo dõi cách
phát âm và kịp thời sửa ngay cho trẻ tôi đứng đối diện với trẻ. Nếu trẻ phát âm

chưa đúng, tôi yêu cầu trẻ nhìn khuông miệng và nghe tôi phát âm sau đó phát
âm lại nhiều lần. Chẳng hạn chữ N- L, trẻ rất khó nhận biết hay lẫn lộn nên
phát âm thường sai nên tôi hướng dẫn kỹ cách phát âm
+ L: Đọc cong lưỡi, đầu lưỡi uốn vào trong và đưa sát vào lợi
+ N: Đọc thẳng lưỡi, lưỡi sát với hàm dưới
Hoặc chữ u,ư cũng có một số trẻ phát âm chưa chuẩn
Bên cạnh những trẻ phát âm sai, còn có một số trẻ phát âm còn nhỏ
chưa rõ ràng. Tôi đã giúp trẻ phát âm to rõ ràng bằng cách cho những trẻ phát
âm tốt phát âm mẫu cho trẻ nghe. Lúc này với tâm lý mình cũng phải bằng
bạn nên trẻ đã cố gắng phát âm to, rõ ràng giống như bạn.
Với cách làm như vậy , trẻ lớp tôi đã có những tiến bộ rõ rệt, thay vì
phát âm nhỏ chưa rõ ràng, chính xác thì đa số trẻ đã phát âm to hơn, chuẩn
hơn so với đầu năm.
2. Biện pháp 2: Rèn trẻ cách tô chữ và ngồi đúng tư thế
Để trẻ thực hiện tô viết đúng, đẹp trước hết là ngồi phải đúng tư thế, đặt
vở ngay ngắn trước khi tô, khi tô không xoay tập . Vì vây trước khi tô tôi
thường xuyên nhắc trẻ ngồi thẳng lưng đầu hơi cúi, tay trái giữ sách, tay phải
cầm bút
Vào đầu năm học tôi thấy đến 2/3 số trẻ của lớp đều cầm bút bằng 4 đầu
ngón tay và cầm sát xuống đầu bút chì để viết. Và trong khi tô chữ còn chệch
nhiều ra ngoài. Để giúp trẻ tô được chữ đẹp và có tư thế ngồi đúng tôi đã trao
đổi bàn bạc với các chị em trong lớp để cùng có biện pháp, phối hợp sao cho
đạt hiệu quả cao.
Để khắc phục được tình trạng này không phải ngày một ngày hai là làm
được, bản thân tôi tự an ủi, động viên mình cũng nhữ các chị em trong lớp
phải hiên trì. Đối với những trẻ cầm bút chưa đúng thì chúng tôi trực tiếp cầm
tay cháu hướng dẫn trẻ viết sau đó để tự trẻ viết nhưng phải đứng gần trẻ để

quan sát, hướng dẫn. Nếu ra chỗ khác ngay lập tức trẻ sẽ quay về cầm bút như
lúc ban đầu. Điều này thật dễ hiểu vì trẻ đã có thói quen cầm bút như vậy rồi ,
để sửa thói quen đó tôi cố gắng quan tâm đến trẻ nhiều hơn và động viên trẻ
nhiều hơn để trẻ cố gắng.
Bên cạnh đó cũng có nhiều trẻ chưa tô trùng khít lên các chấm mờ hoặc
cách tô chưa đúng. Để phát hiện ra được những nỗi đó thì chúng tôi đã hết sức
quan tâm đến trẻ, biết quan sát và bao quát trẻ bởi trẻ lớp tôi tương đối đông.
Trong khi trẻ thực hiện tô chúng tôi đã phân công nhau mỗi người đứng quan
sát va hướng dẫn một nhóm trẻ. Đặc biệt chúng tôi cũng sắp xếp cho trẻ yếu
ngồi gần trẻ giỏi để học hỏi nhau. Khi quan sát trẻ tô tôi phát hiện ra có trẻ thì
tô ngược (Tô chữ a thì trẻ lại tô nét móc trước sau đó tô nét cong tròn), có trẻ
thì tô rất nhanh, rất ẩu, chưa trùng khít lên các nét chấm mờ, có trẻ lại tô đi tô
lại một chữ rất nhiều lần ( Trong khi tô một chữ cái thì trẻ lại không tô theo
như cô đã làm mẫu mà lại tô chưa được một nét thì đã nhấc bút lên, tiếp tục tô
lại nét vừa tô…có khi tô một chữ thì trẻ phải nhấc bút lên tới 4-5 lần).Cũng
như cách sửa cầm bút cho trẻ tôi cũng vừa cầm tay trẻ vừa hướng dẫn cách tô.
Với sự kiên trì cố gắng của cả cô và trẻ cuối cùng đa số trể lớp tôi đã
ngồi đúng tư thế khi tô, tô chữ đẹp hơn, biết cách cầm bút…và thích các giờ
học tập tô hơn.
3. BP3: Vận dụng sưu tầm, sáng tạo các trò chơi
Như chúng ta đã biết, đặc điểm tâm sinh lí ở trẻ mầm non là “Học mà chơi,
chơi mà học”. Vì vậy các hoạt động khác nói chung, hoạt động làm quen với
chữ cái nói riêng, trò chơi luôn được đưa vào để giúp trẻ củng cố sâu hơn kiến
thức. Nếu trò chơi không mới lạ, không hấp dẫn dễ gây cho trẻ cảm giác nhàm
chán. Vì vậy tôi đã không ngừng đổi mới sáng tạo, đưa các trò chơi hấp dẫn
vào tiết học. Ví dụ tiết làm quen với chữ e,ê, tôi cho trẻ chơi trò chơi: Ai
nhanh hơn
+ Luật chơi: Đội gia đình đông con sẽ đứng xếp thành hình chữ ê. Đội gia
đình ít con đứng xếp thành hình chữ e. Trong thời gian một bản nhạc đội nào

đứng xếp nhanh đúng
và đẹp sẽ là đội chiến thắng


+ Cách chơi: Các thành viên trong đội chơi sẽ thảo luận, bàn bạc để sắp xếp
các chỗ đứng sao cho tạo thành chữ cái theo yêu cầu
Với trò chơi này không chỉ giúp trẻ có biểu tượng về chữ e,ê mà còn giúp trẻ
có sự đoàn kết, biết phân công sắp xếp, bàn bạc theo nhóm
Hình ảnh minh hoạ

Ở lứa tuổi mầm non, tư duy của trẻ phát triển rất nhanh .Trẻ nhanh nhớ cũng
nhanh quên. Có thể trẻ đã nhận biết phát âm được chữ cái khi cô đưa ra nhưng
khi cho trẻ chơi trò chơi vẫn còn một số trẻ chưa nhớ kỹ được đặc điểm hình
dạng của chữ cái. Do đó tôi đã đưa vào một số trò chơi giúp trẻ nhớ được đặc
điểm của chữ cái. VD như trò chơi xếp chữ cái bằng hột hạt, trò chơi nặn chữ
cái…Ở các trò chơi này, ban đầu tôi thấy nhiều trẻ xếp, nặn chữ bị ngược
chẳng hạn như chữ: c, a, ă, â, e, ê, b,d, p, q…Sau đó được cô giáo gợi ý trẻ đã
nhanh chóng sửa sai. Không chỉ được sử dụng đất nặn trong hoạt động tạo
hình mà qua các trò chơi với chữ cái trẻ cũng được dùng tay lăn dọc ,uốn chữ
theo yêu cầu của cô. Khi quan sát trẻ chơi tôi thấy trẻ rất hứng thú, say sưa.
Như vậy trong khi chơi các trò chơi này trẻ phải tư duy để xếp hoặc nặn được


chữ cái. Ngoài ra tôi còn đưa vào rất nhiều trò chơi khác như: Trò chơi tìm
chữ cái còn thiếu trong từ, gạch chân chữ cai, nối chữ cái…
4. BP4: Thông qua hoạt động góc
Sau khi tham gia hoạt động học trẻ sẽ được tham gia vào hoạt động góc.Đặc
biệt thông qua góc văn học và góc chữ cái sẽ giúp trẻ thích thú và học tốt các
chữ cái. Để lôi cuốn được sự thích thú của trẻ tôi đã chuản bị rất nhiều đồ
dùng, đồ chơi, nguyên phế liệu báo lịch cũ cho trẻ hoạt động.

Ở góc chữ cái tôi chuẩn bị các đồ dùng, nguyên phế liệu như bút sáp, màu
nước, len, giấy màu vụn…để trẻ vẽ hoặc dán chữ từ những mảnh giấy vụn.
Theo như chương trình MN mới hiện nay, trẻ là trung tâm của mọi hoạt động,
trẻ phải được hoạt động và trải nhiệm. Vì vậy không những cho trẻ viết và tô
màu chữ bằng bút sáp, tôi đã cho trẻ sử dụng màu nước(trẻ có thể dùng tay
trực tiếp viết chữ hoặc dùng chổi vẽ) Khi trẻ viết xong tôi đến hỏi trẻ vừa viết
được chữ gì? Như vậy trẻ vừa nhớ lại được mặt chữ vừa luyện được cả cách
phát âm. Một số giáo viên cho rằng trẻ sử dụng màu nước hay đất nặn… sẽ rất
bẩn, rửa tay lại lâu sạch mất thời gian nhưng tôi nghĩ dù có hơi nhoe nhoét
hay dửa tay lâu sạch hơn bình thường nhưng trẻ thích thú tham gia, không gò
ép trẻ. Kết quả trẻ thu được lại rất cao.
Bên cạnh đó tôi còn hướng trẻ vào chữ cái đang học bằng cách cho trẻ tự
tìm các chữ cái rời xếp thành tên của mình sao cho tên của trẻ đó phải có chữ
cái đang học. VD đang học chữ i,t,c thì trẻ nào thấy tên của mình có một
trong 3 chữ cái đó thì lên gắn vào
HÌnh ảnh minh hoạ


Ngoài ra tôi còn cho trẻ cắt chữ cái to từ sách báo, lịch cũ. Trẻ được sử dụng
kéo cắt lượn theo đường viền của chữ và được phát âm nói về đặc điểm của
chữ cái mình vừa cắt được. Từ đó giúp trẻ củng cố thêm vốn chữ cái của
mình.
Dù bằng hình thức này hay hình thức khác với việc chuẩn bị nhiều đồ dùng,
nguyên phế liệu khác nhau cùng với sự hướng dẫn gợi mở của cô giáo tôi thấy
trẻ rất hứng thú tham gia học chữ cái, phát âm rõ ràng và nhớ được chữ cái lâu
hơn.
* Ở góc văn học
Ở góc văn học trẻ sẽ được giở những cuốn sách, tranh truyện, bước đầu trẻ
biết cách đọc từ trên xuống dưới, từ trái qua phải mặc dù trẻ chưa hiểu gì về
các từ trong sách. Khi đọc trẻ được chỉ lần lượt vào từng từ như vậy trẻ sẽ

nhận ra những chữ cái mà mình đã học.
5. BP5: Đưa văn học, âm nhạc lồng ghép vào các hoạt động
Như chúng ta đa biết Âm nhạc, văn học là một loại hình nghệ thuật tác động
manh mẽ đến tất cả các hoạt động khác. Hai hoạt động này giúp trẻ phát triển


năng lực cảm xúc, tưởng tượng sáng tạo, sự tập trung chú ý và phát triển lời
nói, khả năng giao tiếp…Tạo điều kiện cho trẻ phát triển các chức năng tâm
lý, năng lực hoạt động và sự hiểu biết của trẻ. Với tác dụng và ý nghĩa hết sức
quan trọng đó, tôi đã đưa âm nhạc, văn học lồng ghép vào các hoạt động làm
quen với chữ cái.
VD: Trong giờ làm quen với chữ b,d,đ sau khi đã được làm quen với các
chữ cái này tôi cho trẻ hát bài “Búp bê bằng bông” Trẻ rất vui sướng, thích
thú vì được hát nhún nhảy theo nhạc. Khi trẻ hát xong tôi hỏi trẻ xem có điều
gì lạ trong bài hát. Nếu trẻ chưa trả lời được tôi sẽ gợi ý gần hơn và trẻ đã phát
hiện ra mỗi từ trong bài hát đều bắt đầu bằng chữ “b” Qua đó giúp trẻ phát âm
chính xác chữ “b” hơn.
“ Búp bê bằng bông biết bay bay bay
Búp bê biết bò, biết bắt biết bơi
Búp bê bằng bông bên bạn bươm bướm
Bươm bướm bồng bềnh bỏ bạn bay bay
……”
Và cho trẻ đọc bài ca dao
“ Đố ai đếm được lá rừng
Đố ai đếm được mấy tầng trời cao
Đố ai đếm được vì sao
Đố ai đếm được công lao bác hồ”
Hoặc trong giờ làm quen với chữ h, k. Bắt đầu vào giờ học tôi cho trẻ nghe
một đoạn nhạc quen thuộc không lời trong bài hát “ Ròng máu lạc rồng”
Trong bài hát có đoạn “hô hố hô, hô hố hồ hố hô, hồ…hô” Sau đó tôi giới

thiệu cho trẻ sẽ được học chữ cái có trong bài hát các con vừa hát là chữ “h”
Với việc hát hoặc đọc thơ, ca dao, đồng dao…trong giờ làm quen với chữ
cái không chỉ giúp tinh thần trẻ thêm sảng khoái, vui nhộn mà còn giúp trẻ
phát âm rõ ràng, tròn tiếng. Đây là tiền đề quan trọng giúp trẻ học tốt ngôn
ngữ tiếng mẹ đẻ
6. BP6: Ứng dụng công nghệ thông tin vào trong tiết học
Trong một vài năm gần đây dưới sự hướng dẫn và chỉ đạo của phòng GD,
các trường mầm non trong toàn huyện nói chung và trường MN Mỹ Hưng nói
riêng đã bước đầu áp dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy. Nhận thấy
được sự cần thiết và ích lợi của việc ứng dụng CNTT, tôi đã không ngường
học hỏi bạn bè, đồng nghiệp, qua Internet…để đưa CNTT vào trong giảng
dạy. Đặc biệt tôi thấy HĐLQ với chữ cái trước kia cần phải mất nhiều thời
gian để làm đồ dùng như vẽ tranh, cắt dán chữ phía dưới tranh, bảng gài chữ,
thẻ chữ to, nam châm ,bảng… dễ gây cho giáo viên lúng túng trong việc sử
dụng đồ dùng. Chẳng hạn trong giờ làm quen với nhóm chữ có 3 chữ cái như:
I,t,c hoặc b,d,đ thì đương nhiên cô phải dùng 3 tranh và 3 bảng gài chữ có gắn


các thẻ chữ rời tương ứng với bức tranh, lại chưa kể đến các thẻ chữ to cho trẻ
nhìn rõ. Nhưng khi ứng dụng CNTT vào tiết chữ cái thì không chỉ giúp trẻ
tiếp cận với tin học mà còn giúp tôi tiết kiệm được thời gian và kinh phí cho
việc làm đồ dùng đồ chơi, hiệu quả và chất lượng giáo dục vẫn được đảm bảo.
Ứng dụng CNTT vào hoạt động làm quen với chữ cái đã mang lại cho trẻ
hứng thú và kích thích thích trẻ tham gia vào hoạt động. Bởi trên máy có các
hình ảnh xuất hiện và mất đi kèm theo các hiệu ứng mới lạ, hấp dẫn theo ý
muốn của cô giáo. Và trẻ sẽ tập trung chú ý trước những điều mới lạ, tiết học
cang đạt hiệu quả cao hơn
VD: Tiết làm quen với chữ cái e,ê ở chủ đề gia đình tôi coppp hình ảnh “rèm
cửa”, “ cái ghế” từ mạng Internet, dưới mỗi hình ảnh đó tôi đánh chữ tương
ứng. Khi dạy đến chữ nào thì hình ảnh đó xuất hiện kèm theo từ, trẻ chọn chữ

cái nào học rồi thì khi nháy chuột chữ cái đó sẽ chuyển màu. Khi tôi gới thiệu
chữ e thì hiệu ứng sẽ chuyển màu và xuất hiện ở phông chữ to. Hoặc khi cho
trẻ so sánh chữ e,ê, những nét nào giống nhau thì sẽ xuất hiện và có màu
giống nhau.
Hay trong giờ làm quen với chữ h,k tôi đa sưu tầm trò chơi trong đĩa
“những trò chơi với chữ cái” mà phòng GD đã phát cho giáo viên tham khảo.
Ở trò chơi này trẻ phải tư duy để tìm chữ cái sắp xếp theo đúng quy luật. Như
vậy trẻ vừa được dùng chuột để di chuyển, vừa được củng cố lại chữ cái đã
học.
HÌnh ảnh minh hoạ
(giờ học làm quen với chữ h,k)
7. BP7: Tuyên truyền, phối kết hợp với phụ huynh
Sự kết hợp giữa cô giáo và phụ huynh trong việc CS- GD trẻ là hết sức quan
trọng và cần thiết. Thấy được điều đó tôi đã giành thời gian trao đổi về tình
hình của trẻ thông qua giờ đón và trả trẻ hoặc các buổi họp phụ huynh. Hai
phía cùng cố gắng phối kết hợp giúp trẻ hứng thú và học tốt hoạt động làm
quen với chữ cái.
Hiện nay không chỉ ở thành phố mới có hiện tượng cho con đi học, luyện
viết chữ( học trước chương trình lớp 1) mà ngay cả ở nông thôn đã bắt đầu
xuất hiện. Phụ huynh cho con luyện chữ trước tuổi đến trường với kỳ vọng
chuẩn bị trước vì sợ con không theo kịp các bạn khi vào lớp 1. Tuy nhiên kỳ
vọng này của cha mẹ chưa rõ lợi đến đâu mà lại hại cho quá trình phát triển
của trẻ, làm thui chột hứng thú học ở trẻ. Trong giờ học khi cô giới thiệu chữ
cái mới có trẻ đã khoe “ con biết thừa chữ cái này rồi” , trong giờ học cháu
không tập trung , trêu đùa bạn khác, làm ảnh hưởng đến cả lớp. Với tình hình
như vậy tôi đã tuyên truyền với phụ huynh về tác hại của việc dạy trẻ học
trước chương trình lớp 1. Ngoài ra tôi thường xuyên theo dõi chương trình


VTV2, đó là kênh khoa học và giáo dục. Ở kênh này rất hay chiếu chương

trình về cách nuôi dạy con cái, vấn đề trẻ học chữ trước chương trình lớp 1…
Được xem giới thiệu về giờ phát sóng của chương trình tôi đã thông báo cho
phụ huynh biết để dành thời gian theo dõi. Được xem các chương trình đó ,
phụ huynh đã có cái nhìn đúng đắn về việc cho trẻ luyện chữ trước chương
trình lớp 1 và cung với giáo viên CSGD trẻ theo chương trình mầm non mới.
Bên cạnh việc tuyên truyền với phụ huynh không nên cho trẻ đi học trước
chương trình lớp 1, tôi còn vận động phụ huynh ủng hộ các nguyên phế liệu,
sách báo, tranh ảnh cho các cháu hoạt động, làm đồ dùng đồ chơi. Chẳng hạn
khi học đến chữ cái nào thì có thể trong hoạt động góc hoặc trò chơi trong
hoạt động học tôi cho trẻ cắt chữ cái đang học từ sách báo, lịch cũ. Hoặc đến
chủ đề phương tiện và luật lệ giao thông, tôi cho trẻ làm những chiếc thuyền
từ chai dầu gội đầu, đữ trẻ, xốp và để phân biệt những chiếc thuyền do tự tay
trẻ làm ra, tôi đã gợi ý trẻ làm ký hiệu cho chiếc thuyền bằng những chữ cái
khác nhau. Qua những hoạt động đó tôi thấy trẻ rất thích thú vui sướng vì tự
mình đã tạo ra được sản phẩm, giúp trẻ củng cố lại chữ cái đã học.
Mặt khác tôi còn trao đổi với phụ huynh mua thêm cho các cháu sách tranh
truyện hay đĩa “ trò chơi với chữ cái”…để dạy cho các cháu ở nhà. Để việc
phối kết hợp giữa giáo viên và phụ huynh đạt hiệu quả cao tôi đã dán kế
hoạch hoạt động từng tuần ngoài cửa lớp để phụ huynh tiện theo dõi chương
trình CSGD trẻ. Như vậy khi phụ huynh đến lớp thấy chương trình học của trẻ
đang dạy chữ cái nào thì về nhà phụ huynh sẽ củng cố lại chữ cái đã học ở lớp
cho trẻ. Bằng hình thức đó đa số trẻ lớp tôi đã nhận biết và phát âm được các
chữ cái mà tôi đã dạy theo chương trình

D. KÊT QUẢ THỰC HIỆN
* Đối với cô giáo : Qua gần một năm áp dụng các biện pháp trên, tôi thấy
mình đã giảm bớt được nhiều thời gian để làm đồ dùng phục vụ cho tiết học
nên tôi có thêm thời gian để trao đổi với đồng nghiệp, tìm hiểu tham khảo tư
liệu sách báo… để nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ.
* Đối với trẻ : Từ những kinh nghiệm trên khi áp dụng vào tình hình thực tế

của lớp tôi thì tôi thấy trẻ đã hứng thú hơn khi tham gia vào hoạt động làm
quen chữ viết. Những bé nói ngọng hay phát âm không chuẩn cũng đã được
rèn và phát âm đúng hơn , không cón ngọng nữa. Trẻ nhận biết đúng chữ cái,
biết cách tô chữ và tô không chườm ra ngoài. Các tiết học khác trở nên nhẹ
nhàng, thoải mái và đạt kết quả tốt hơn


STT

1
2
3
4
5

Nội dung

Trẻ nhận biết và phân
biệt được các chữ cái đã
học
Trẻ sao chép lại được
chữ cái đã học
Trẻ phát âm chuẩn,
chính xác
Trẻ biết cách tô và tô
trùng khít lên các nét
chấm mờ
Trẻ biết cách cầm bút

Kết quả

Đầu năm
Số
Tỉ lệ
lượng
29/46 63%

Cuối năm
Số
Tỉ lệ
lượng
42/46 91%

28/46 60 %

40/46 86,9% 12

26 %

36/46 78%

44/46 95,6% 8

25/46 54%

40/46 87%

14

17,3
%

40%

20/46 43%

46/46 100%

26

56%

Tăng
Số
Tỉ lệ
lượng
13
28,6%

* Đối với phụ huynh:
- Phụ huynh rất phấn khởi vì thấy con mình nhận biết, phát âm rõ ràng và tô
được các chữ cái đã học. Đồng thời các phụ huynh đã nhận thấy được tác hại
của việc cho trẻ đi học trước chương trình lớp 1. Hầu hết phụ huynh đã tin
tưởng và tạo điều kiện giúp đỡ nhà trường rất nhiều.
Bài học kinh nghiệm
Từ những kêt quả trên tôi đã rút ra được một số bài học kinh nghiệm khi dạy
trẻ làm quen vớ chữ cái:
- Giáo viên phải luôn luôn học hỏi , nghiên cứu tư liệu, tài liệu có liên quan
đến chuyên môn của chính bản thân mình,
- Giáo viên trong cùng một lớp phải có sự thống nhất, quan tâm sát sao tới
từng trẻ giúp trẻ tự tin, hứng thú với hoạt động
- Giáo viên phải thật sự kiên trì và nhẫn lại , yêu trẻ như con đẻ của mình.

Hướng dẫn động viên trẻ kịp thời, tạo sự gần gũi giữa cô và trẻ.
- Phải sưu tầm, vận dụng sáng tạo các trò chơi với chữ cái và tích hợp lồng
ghép các hoạt động khác vào tiết dạy đặc biệt là HĐLQ văn học và âm nhạc.
- Soạn nhiều giáo án điện tử để dạy trẻ
- Làm tốt công tác tuyên truyền với phụ huynh trong mọi thời điểm giúp trẻ
học tốt môn làm quen với chữ cái.
Kiến nghị


- Đề nghị phòng GD tạo điều kiện để giáo viên được đi kiến tập và đi thăm
quan nhiều hơn nữa.
- Hiện nay trường mầm non Mỹ Hưng mới chỉ có 1 máy chiếu nhưng có tới 4
điểm lẻ. Vì vậy rất mong phòng GD cấp thêm máy chiếu và máy tính cho nhà
trường để chị em giáo viên chúng tôi có cơ hội dạy học trên máy tính nhiều
hơn.
- Trên đây là toàn bộ nội dung sáng kiến kinh nghiệm “Một số biện pháp giúp
trẻ học tốt môn làm quen với chữ cái”
- Trong quá trình thực hiện đề tài không tránh khỏi những thiếu sót, khiếm
khuyết. Tôi rất mong nhận được sự đóng góp, sửa đổi , bổ xung , giúp đỡ và
chỉ đạo của ban giám hiêu nhà trường cũng như các đồng chí lãnh đạo cấp
trên góp ý cho đề tài sáng kiến của tôi được hoàn chỉnh hơn.