SỰ TẠO HỆ TIM MẠCH - Bài Giảng Phôi, BS PHẠM VĂN TOẠI

SỰ TẠO HỆ TIM MẠCH
Bài Giảng Phôi
BS PHẠM VĂN TOẠI


Sự hình thành các mao mạch
• Hệ tim mạch là hệ hoạt động chức năng sớm nhất
của cơ thể phôi
• Sự tuần hoàn máu bắt đầu vào cuối tuần lễ thứ ba
• Các mao mạch xuất phát từ trung mô qua một quá
trình tạo mao mạch


Sự hình thành các mao mạch


Sự hình thành các mao mạch
Gai nhau
Khoang màng ối
Màng ối

Mao mạch
Niệu nang

Vùng tạo tim
Khoang ngoài
tim
Túi noãn hoàng

Màng đệm

Tiểu đảo máu

Mao mạch

Phôi 16 ngày


Nguồn gốc các thành phần tạo tim
Tạo hệ tuần hoàn khởi đầu bằng sự di chuyển
các tế bào tạo tim từ thượng bì phôi qua
đường nguyên thủy về phía đầu
Đầu

Đuôi


Nguồn gốc các thành phần tạo tim
Nguyên bào cơ và
các tiểu đảo máu
Tấm thần kinh

Bờ mặt cắt màng ối

Nút nguyên thủy
Đường nguyên thủy


Sự Tạo Tim Nguyên Thủy
• Vùng tạo tim xuất hiện vào tuần lễ thứ ba
• Các dây tế bào gấp thành ống để tạo nên các ống tim

Khoang trong phôi

Trung bì lá tạng

Phôi 17 ngày

Nội bì
Vùng tạo tim


Sự Tạo Ống Tim
• Các dây tạo tim hình thành nên khoang ngoài tim
– Các tế bào trung bì lá tạng sắp xếp thành các dây
dài
– Các dây này gấp lại để hình thành các ống nội tim
– Các ống sáp nhập nhau theo chiều dọc để hình
thành nên một ống đơn


Bờ mặt cắt
màng ối

Khoang ngoài tim
Rãnh thần kinh

Rãnh thần kinh

vị trí cắt
Bản

thần kinh

Trung Mô

Đốt trung bì
cận trục thứ 3

Bản
thần kinh
Lưng ĐM
Chủ
Dây sống

Màng ối
Nút nguyên thủy
Đường nguyên thủy

Khoang ngoài tim
Ống Nội Tim

Thành của túi
noãn hoàng


Sự Tạo Ống Tim
• Trung mô quanh ống tim dầy lên hình thành nên
lớp áo cơ tim
– Ống nội tim ngăn cách với lớp áo cơ tim qua lớp
gel tim
– Ống nội tim trở thành lớp nội mô lót bên trong gọi

là nội tâm mạc
– Lớp áo cơ tim sẽ phát triển thành cơ tim và thượng
tâm mạc


Rãnh thần kinh
ĐM chủ lưng
Ruột trước

Mạc treo tim sau

Khoang ngoài tim

Thượng
Tâm
Mạc

Sáp nhập hai
ống nội tim
Màng ối

Thành của
ống tim
Gel tim
Cơ tim
Ngoại tâm mạc


Vị Trí Của Ống Tim
• Sự gập phôi theo hướng đầu làm thay đổi vị trí

tương đối của tim và khoang ngoài tim
– Ở về phía bụng hơn so với ruột trước
– Ở về phía đuôi hơn so với màng họng miệng


Sự gập phôi theo hướng đầu
Ruột sau
Nội bì

Khoang ối

Ngoại bì

Ruột trước
Ống tim

Vùng
tạo tim

Khoang
ngoài tim

Màng
họng
miệng
Màng nhớp
18 ngày

20 ngày

Sự gập phôi theo hướng đầu
Màng họng
miệng

Màng nhớp
Nụ phổi

Nụ gan
Ruột
giữa

Phần thừa của
màng họng miệng

Ống tim

Niệu
nang

Ống noãn hoàng
Túi noãn
hoàng
21 ngày

22 ngày


Sự Phát Triển Bên Ngoài Của Ống Tim
• Sự phát triển ống tim theo hướng kéo dài, giãn ra

và co xoắn lại
• Quá trình kéo dài và giãn ra sẽ tạo nên
–
–
–
–
–

Hành tim
Tâm thất
Tâm nhĩ
Ống động mạch
Xoang tĩnh mạch



Sự Phát Triển Bên Ngoài Của Ống Tim
• Thân động mạch chủ tiếp tục kéo dài hơn về phía
đuôi cùng với hành tim và kéo dài về phía đầu cùng
với túi động mạch chủ
• Xoang tĩnh mạch nhận máu từ: TM rốn, TM noãn
hoàng, TM chính của phôi


Cung động
mạch chủ̉ 1
Hành Tim

Tâm Thất
Xoang TM

Tâm Nhĩ
TM
Tim


Sự Phát Triển Bên Ngoài Của Ống Tim
• Sự phát triển của quai hành tim-tâm thất
– Tim phát triển thành hình chữ U qua quá trình biệt
hóa và tăng trưởng
– Tâm nhĩ và xoang tĩnh mạch đến nằm ở phía lưng
hơn so với hành tim, thân động mạch, và tâm thất
– Xoang TM phát triển thành dạng sừng phải và trái


Hành tim
Tâm thất
Tâm nhỉ

Cung động mạch chủ
Hành tim
Tâm thất
Tâm nhỉ



Sự Phát Triển Bên Ngoài Của Tim
• Tim được lồng vào bên trong khoang ngoài tim
trong quá trình uốn cong
– Ban đầu được treo giữ nhờ mạc treo tim sau
– Phần trung tâm của mạc treo thoái hóa dần và

hình thành nên xoang ngang ngoài tim thông nhau
bên phải và trái trong khoang ngoài tim
– Sau đó tim chỉ còn được treo giữ nhờ vào các
mạch ở phía đầu và đuôi tim



Đốt trung bì cận trục
Thân động mạch

Hành tim-tâm thất

Ruột trước
Phần còn lại của
mạc treo tim sau

Sáp nhập ĐM
chủ lưng

Xoang ngang
ngoài tim

Nội tâm mạc

Xoang tĩnh mạch

Cơ tim

Tâm nhĩ
Thành tim

Bờ của ngoại
tâm mạc

Thượng tâm mạc


Màng ối
Ruột trước
Cung ĐM chủ 1
Ống nội tim
Khoang ngoài tim
Túi noãn hoàng
Tĩnh mạch noãn hoàng

Chỗ thủng của mạc treo tim sau Động mạch chủ lưng