đánh giá hiệu quả kinh tế cây chè trên địa bàn huyện thanh chương tỉnh nghệ an

Hệ thống bảng biểu:
Bảng
Bảng 1.1
Bảng 1.2
Bảng 1.3
Bảng 1.4
Bảng 1.5
Bảng 2.1
Bảng 2.2
Bảng 3.1
Bảng 3.2
Bảng 3.3
Bảng 3.4

Tên bảng
Diện tích, năng suất, sản lượng chè của một số nước trên thế
giới năm 2004
Tình hình nhập khẩu chè thế giới giai đoạn 1996 – 2003
Nhu cầu sử dụng chè của một số nước trên thế giới năm
2000, 2005 và dự báo năm 2010
Diện tích, năng suất, sản lượng chè Việt Nam giai đoạn
1999-2006
Tình hình xuất khẩu chè của Việt Nam năm 2006
Tài nguyên đất huyện Thanh Chương
So sánh điều kiện tự nhiên của 2 khu vực chè Ngọc Lâm &
TĐTNXP 5
Chi phí đầu tư và thu nhập ở xã Ngọc Lâm – Thanh Chương
Chi phí đầu tư và thu nhập ở TĐTNXP 5- Thanh Thủy –
Thanh Chương
giá trị hiện thời qua các năm tại khu vực chè Ngọc Lâm
giá trị hiện thời qua các năm tại khu vực chè TĐTNXP5

1

Trang
19
20
21
24
25
34
38
53
55
55
56


PHẦN 1: MỞ ĐẦU
1.

Lý do chọn đề tài
Chè là cây công nghiệp dài ngày có giá trị kinh tế cao, và ngày nay thì chè có
vị trí rất quan trọng trong đời sống văn hóa sinh hoạt cũng như là kinh tế của con
người. Cây chè là cây trồng có nguồn gốc nhiệt đới và Á nhiệt đới, sinh trưởng,
phát triển tốt trong điều kiện khí hậu nóng và ẩm. Tuy nhiên, nhờ sự phát triển của
khoa học kĩ thuật, cây chè đã được trồng ở cả những nơi khá xa với nguyên sản của
nó. Trên thế giới, cây chè phân bố từ 42 vĩ độ Bắc đến 27 vĩ độ Nam và tập trung
chủ yếu ở khu vực từ 16 vĩ độ Bắc đến 20 vĩ độ Nam. Chè được trồng khá phổ biến
trên thế giới, tiêu biểu là một số quốc gia thuộc khu vực Châu Á như: Trung Quốc,
Nhật Bản, Việt Nam... Chè là sản phẩm có giá trị xuất khẩu rất lớn, ở nước ta chè là

một trong mặt hàng nông sản xuất khẩu mạnh nhất, đem lại nguồn thu ngoại tệ
cao.Theo số liệu của Tổng cục Thống kê năm 2009, lượng chè xuất khẩu của Việt
Nam đạt 134. 000 tấn với kim ngạch đạt 179, 5 triệu USD, tăng 28,4% về lượng và
tăng 22,2% về giá trị so với cùng kỳ năm 2008.
Việt Nam là một trong những nước có điều kiện tự nhiên thích hợp cho cây
chè phát triển. Lịch sử trồng chè của nước ta đã có từ lâu, cây chè cho năng suất
sản lượng tương đối ổn định và có giá trị kinh tế, tạo việc làm cũng như thu nhập
hàng năm cho người lao động, đặc biệt là các tỉnh trung du và miền núi. Với ưu thế
là một cây công nghiệp dễ khai thác, nguồn sản phẩm đang có nhu cầu lớn về xuất
khẩu và tiêu dùng trong nước, thì cây chè đang được coi là một cây trồng mũi
nhọn, một thế mạnh của khu vực trung du miền núi.
Thanh Chương là mảnh đất có diện tích chè lớn nhất tỉnh Nghệ An, trong
thời gian qua để tận dụng, khai thác tốt tiềm năng vốn có của địa phương huyện
Thanh Chương đã rất tích cực mở rộng diện tích chè mới. Từ bao đời nay người
dân xã Thanh Đức, Hạnh Lâm, Thanh Mỹ, Thanh Hương, Thanh Thịnh, Thanh An,
2


Thanh Thủy, Thanh Mai….. sống chủ yếu bằng nghề trồng chè. Đối với người dân
thì cây chè đã mang lại nguồn thu nhập cao và ổn định, cải thiện đời sống kinh tế
văn hóa xã hội, tạo ra công ăn việc làm cho một bộ phận lớn lao động dư thừa nhất
là ở các vùng nông thôn. Tính đến năm 2010 ngành chè giải quyết được khoảng 6
triệu lao động trên 34 tỉnh thành trong cả nước. Mặt khác, cây chè có chu kỳ kinh tế
dài, nó có thể sinh trưởng, phát triển và cho sản phẩm liên tục khoảng 30 - 40 năm,
nếu chăm sóc tốt thì chu kỳ này còn kéo dài hơn nữa. Những năm gần đây Thanh
Chương đã và đang liên tục đẩy mạnh ngành công nghiệp chè trên diện rộng. Đến
với Thanh Chương là đến với mảnh đất con người trồng chè, Chè Thanh Chương
nghệ an được biết là cây chè công nghiệp không chỉ đưa người dân thoát khỏi cảnh
nghèo đói mà còn có thể làm giàu cho người dân thanh chương.
Thanh thủy là một trong những xã trọng điểm chè của huyện, có diện tích

trồng chè lớn nhất nhì huyện. Riêng xã Thanh Thủy – Thanh Chương có tới 485ha
đất trồng chè. Theo đánh giá sơ bộ về hiệu quả kinh tế của huyện thì cây chè là cây
cho thu nhập tương đối cao và ổn định so với các cây trồng khác… Vậy tại sao diện
tích trồng chè chưa được mở rộng như tiềm năng đất đai vốn có, tại sao năng suất,
chất lượng và giá cả chè của huyện còn thấp so với tiềm năng thế mạnh của vùng.
Mặt khác phương thức sản xuất của người dân còn mang tính nhỏ lẻ thủ công, dựa
vào kinh nghiệm là chính. Việc sử dụng phân bón chưa hiệu quả, cơ cấu giống còn
nghèo nàn chủ yếu là giống chè trồng bằng hạt năng suất, chất lượng còn thấp,
nhiều vùng trong huyện chè ngày một xuống cấp đang rất cần có sự quan tâm của
các cấp chính quyền có liên quan.
Trước những thực tế đó, đòi hỏi phải có sự đánh giá đúng thực trạng, thấy rõ
được các tồn tại để từ đó đề ra các giải pháp phát triển sản xuất - chế biến - tiêu thụ
chè của vùng, vì vậy:
Việc nghiên cứu đề tài: “Đánh giá hiệu quả kinh tế cây chè trên địa huyện
Thanh Chương – tỉnh Nghệ An” sẽ góp phần giải quyết các vấn đề trên.
3


Đối tượng, mục tiêu.
a. Đối tượng nghiên cứu

2.

Đối tượng nghiên cứu của đề tài là các vấn đề kinh tế có liên quan đến các quá
trình sản xuất, kinh doanh chè của các hộ nông dân trồng chè ở các xã, mà đặc biệt là
các xã Thanh Mai, Thanh Thủy , Ngọc Lâm – huyện Thanh Chương – tỉnh Nghệ An

b. Mục tiêu nghiên cứu
Mục tiêu chung: Đánh giá được đầy đủ, chính xác hiệu quả sản xuất chè của
các hộ dân trên địa bàn huyện Thanh Chương, qua đó đưa ra các giải pháp nhằm phát

triển sản xuất chè, nâng cao thu nhập và đời sống cho hộ nông dân, góp phần thực hiện
chiến lược phát triển kinh tế của huyện theo hướng đa dạng hoá sản phẩm, đáp ứng
nhu cầu tiêu dùng nội bộ, tăng sản lượng hàng hoá đáp ứng yêu cầu của thị trường.

Mục tiêu cụ thể:
-

Hệ thống hoá lý luận và thực tiễn về sản xuất chè và hiệu quả kinh tế nói chung,
của cây chè nói riêng trong phát triển sản xuất kinh doanh.

-

Đánh giá thực trạng phát triển và hiệu quả kinh tế sản xuất chè ở Huyện Thanh
Chương để chỉ ra những ưu điểm và hạn chế về mặt hiệu quả sản xuất chè.

-

Đề xuất một số phương hướng và giải pháp kinh tế chủ yếu, nhằm nâng cao hiệu
quả kinh tế của cây chè.

3.

Phạm vi nghiên cứu.
Về mặt không gian: tiến hành nghiên cứu điều tra trên 10 hộ gia đình có đồi
trồng chè.
Về mặt thời gian: đề tài nghiên cứu đánh giá sử dung những thông tin điều
tra mới nhất từ tháng 8 cho đến tháng 12 năm nay.

4. Các phương pháp nghiên cứu:
4.1. Phương pháp điều tra khảo sát

thực địa (PRA).
4


Đây là phương pháp truyền thống, rất quan trọng với tất cả các ngành nghiên
cứu thiên nhiên, nhất là đối với địa lí TN tổng hợp. Trong quá trình thực hiện đề
tài, em đã đi thực tế địa bàn nghiên cứu, tìm hiểu, chụp ảnh các yếu tố tự nhiên ở
một số địa điểm. Do điều kiện thời tiết không được thuận lợi nên phương pháp
cũng gặp nhiều khó khăn. Nhưng những khó khăn đó không thể làm em chùn bước
được, càng khó khăn bao nhiêu thì càng phải tích cực bấy nhiêu.
Trong đề tài này tôi đã tiến hành phương pháp PRA điều tra thực tế từng hộ
dân trồng chè trên địa bàn huyện, điển hình là những hộ gia đình ở xã Thanh Thủy,
Tổng Đội TNXP5, Ngọc Lâm – Thanh Chương.
Điều tra khảo sát thực tế tình hình trồng và sản xuất chè tại gia đình chị
Nguyễn Thị Hoa ở Tổng đội Thanh Niên Xung Phong 5 (TĐTNXP 5) – Huyện
Thanh Chương – Tỉnh Nghệ An.
Khảo sát tình hình sản xuất chè của gia đình anh Nguyễn Văn Sơn, xóm 1, xí
nghiệp chè Ngọc Lâm Thanh Chương ngay tại đồi chè của gia đình anh chị.
4.2. Phương

pháp thu thập xử lý số liệu.

Phương pháp luận được lựa chọn cho nhiệm vụ là phương pháp khảo sát tại
văn phòng và khảo sát thực tế thị trường tiêu thụ và hoạt động của các nhà máy để
nhận định và đánh giá. Với việc tham khảo các tài liệu về địa chất, địa hình, khí
hậu của khu vực huyện Thanh Chương làm cho đề tài có cơ sở lý luật chặt chẽ,
mang tính định lượng, khoa học cao hơn.
Ngoài những tài liệu đó thì với đề tài này mình còn cần thu thập xử lý các
loại số liệu cho các loại chi phí đầu tư cũng như là lãi suất, lợi nhuận, để từ đó có

thể đánh giá được một các cụ thể chính xác nhất về hiệu quả kinh tế của từng khu
vực trồng chè trên địa bàn huyện.
5


4.3.

Phương pháp kế thừa tài liệu
Từ những nguồn tài liệu em đã tìm hiểu và thu thập được, dựa vào đó chắt
lọc tài liệu từ các nguồn đó để đề tài được nghiên cứu sâu hơn, chặt chẽ và chính
xác hơn. Sưu tầm các nguồn tài liệu có liên quan đến chè trên phạm vi địa bàn
huyện Thanh Chương, làm cơ sở tiền đề cho việc chọn vùng đánh giá.

5.

Ý nghĩa của đề tài.
Khi thực hiện đề tài này thì bản thân em đã đúc kết được rất nhiều điều quan
trọng và bổ ích cho bản thân. Cụ thể:

-

Giúp bản thân thu thập được những kinh nghiệm và kiến thức thực tế, củng cố và
áp dụng nhứng kiến thức đã học, từ đó nâng cao và tích luỹ năng lực chuyên môn,
đồng thời biết cách thực hiện một đề tài và hoàn thành chương trình đào tạo kĩ sư

-

phát triển nông thôn.
Góp phần thu thập những thông tin cần thiết về thực tiễn sản xuất ở địa phương và

-

làm tài liệu tham khảo, cơ sở cho các nghiên cứu tiếp theo.
Kết quả nghiên cứu của đề tài sẽ là cơ sở, tài liệu tham khảo cho các nhà quản lý,
lãnh đạo các ban ngành đưa ra phương hướng để phát huy thế mạnh, khắc phục
điểm yếu còn tồn tại để giải quyết những khó khăn, trở ngại nhằm phát triển kinh tế

6.

của ngành chè ngày càng vững mạnh.
Bố cục của đề tài.
Ngoài ba phần: Mở đầu, Nội dung, Kết luận & kiến nghị thì riêng phần nội
dung còn có 3 chương lớn như sau:
Chương 1: cơ sở lý luận và thực tiễn của đề tài.
Chương 2: đặc điểm địa bàn huyệnThanh Chương.
Chương 3: đánh giá hiệu quả kinh tế cây chè trên địa bàn huyện Thanh
Chương – tỉnh Nghệ An.

6


PHẦN II: NỘI DUNG
CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI
1.1.

Cơ sở lý luận
1.1.1.Khái niệm về đánh giá và các vấn đề liên quan đến đánh giá
Theo từ điển tiếng Việt, “đánh giá” là quá trình xem xét và đo lường mức độ
đạt được của một sự vật, sự việc với các tiêu chí đã được định trước.
Đánh giá hiệu quả kinh tế là một quá trình phức tạp và công phu. Vì vậy để

việc đánh giá đạt kết quả tốt thì quy trình đánh giá gồm những công đoạn sau:
- Phân tích mục tiêu kinh tế thành các chỉ tiêu kinh tế.
- Đặt ra các yêu cầu về mức độ đạt được các chỉ tiêu kinh tế dựa trên những
dấu hiệu có thể đo lường hoặc quan sát được.
- Tiến hành đo lường các dấu hiệu đó để đánh giá mức độ đạt được về các
yêu cầu đặt ra, biểu thị bằng số liệu
- Phân tích, so sánh các thông tin nhận được với các yêu cầu đề ra rồi đánh
giá, xem xét kết quả, để từ đó có thể phát huy thế mạnh, cải tiến, khắc phục nhược
điểm.
1.1.2. Quan điểm về hiệu quả và hiệu quả kinh tế

a. Các khái niệm liên quan.
Hiệu quả là việc tối đa hóa giá trị của đầu ra trên một đơn vị đầu vào. Hiệu
quả kinh tế là một phạm trù kinh tế chung nhất có liên quan trực tiếp đến nền sản
xuất hàng hoá và tất cả các phạm trù, các quy luật kinh tế khác.
7


Hiệu quả kinh tế là một phạm trù phản ánh mặt chất lượng của các hoạt động
kinh tế. Quá trình tăng cường lợi dụng các nguồn lực sẵn có phục vụ cho lợi ích của
con người, có nghĩa là nâng cao chất lượng của các hoạt động kinh tế. Nâng cao
hiệu quả kinh tế là một đòi hỏi khách quan của mọi nền sảnxuất xã hội xuất phát từ
những nhu cầu vật chất của con người ngày càng tăng. Yêu cầu của công tác quản
lý kinh tế đòi hỏi phải nâng cao chất lượng của các hoạt động kinh tế làm xuất hiện
phạm trù hiệu quả kinh tế.
b. Quan điểm về hiệu quả kinh tế
Xuất phát từ giác độ nghiên cứu khác nhau, các nhà kinh tế đưa ra nhiều
quan điểm khác nhau về hiệu quả kinh tế.
+ Quan điểm thứ nhất: Trước đây, người ta coi hiệu quả kinh tế là kết quả
đạt được trong hoạt động kinh tế. Ngày nay, quan điểm này không còn hợp lý, bởi

vì nếu cùng một kết quả xuất nhưng hai mức chi phí khác nhau thì theo quan điểm
này chúng có cùng một hiệu quả.
+ Quan điểm thứ hai: Hiệu quả đạt được xác định bằng nhịp độ tăng trưởng
sản phẩm xã hội hoặc thu nhập quốc dân, hiệu quả sẽ cao khi các nhịp độ tăng của
các chỉ tiêu đó cao. Nhưng chi phí hoặc nguồn lực được sử dụng tăng nhanh vì sao?
Hơn nữa, điều kiện sản xuất năm hiện tại khác với năm trước, yếu tố bên trong và
bên ngoài của nền kinh tế có những ảnh hưởng cũng khác nhau. Do đó, quan điểm
này chưa được thoả đáng.
+ Quan điểm thứ ba: Hiệu quả là mức độ hữu ích của sản phẩm được sản
xuất ra, tức là giá trị sử dụng chứ không phải là giá trị.
+ Quan điểm thứ tư: Hiệu quả kinh tế là chỉ tiêu so sánh mức độ tiết kiệm
chi phí trong một đơn vị kết quả hữu ích và mức độ tăng khối lượng kết quả hữu
8


ích của hoạt động sản xuất vật chất trong một thời kỳ, góp phần làm tăng thêm lợi
ích của xã hội, của nền kinh tế quốc dân.
Như vậy, có rất nhiều quan điểm về hiệu quả, từ những quan điểm khác nhau
về hiệu quả như trên ta thấy rằng hiệu quả là một phạm trù trọng tâm và rất cơ bản
của hiệu quả kinh tế và quản lý.Hơn nữa việc xác định hiệu quả là vấn đề hết sức
khó khăn và phức tạp về lý và cả thực tiễn. Bản chất của hiệu quả xuất phát từ mục
đích của sản xuất và phát triển kinh tế xã hội là đáp ứng nhu cầu ngày càng cao về
đời sống vật chất và tinh thần của mọi thành viên trong xã hội. Muốn vậy, sản xuất
không ngừng phát triển cả về chiều rộng lẫn chiều sâu.
Quan điểm về hiệu quả trong điều kiện hiện nay là phải thoả mãn vấn đề tiết
kiệm thời gian, tài nguyên trong sản xuất mang lại lợi ích xã hội và bảo vệ môi
trường. Chính vì vậy mà hiệu quả của một quá trình nào đó cần được đánh giá toàn
diện cả ba khía cạnh: Hiệu quả kinh tế, hiệu quả xã hội và hiệu quả môi trường.
1.1.3. Phân loại hiệu quả kinh tế
-

•

•

Căn cứ vào nội dung người ta phân biệt:
+ Hiệu quả kinh tế
+ Hiệu quả xã hội
+ Hiệu quả môi trường
Căn cứ vào phạm vi thì hiệu quả kinh tế chia thành:
+ Hiệu quả kinh tế quốc dân
+ Hiệu quả kinh tế ngành
+ Hiệu quả kinh tế vùng
+ Hiệu quả kinh tế theo quy mô tổ chức sản xuất.
Căn cứ vào quy mô cấu thành hiệu quả kinh tế chia thành.
+ Hiệu quả kĩ thuật
+ Hiệu quả phân bố

9


•

Căn cứ vào yếu tố cơ bản tác động vào sản xuất và phương hướng tác động vào sản
xuất thì hiệu quả kinh tế chia làm:
+ Hiệu quả sử dụng lao động và các yếu tố tài nguyên như: đất đai, nguyên
liệu, năng lượng.
+ Hiệu quả sử dụng vốn máy móc thiết bị
+ Hiệu quả áp dụng kĩ thuật mới và quản lý
Các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả kinh tế đó là các yếu tố như: đất đai, cơ

sở hạ tầng sản xuất, các biện pháp kĩ thuật khoa học công nghệ áp dụng vào sản
xuất, các điều kiện thời tiết, khí hậu, các chính sach của chính phủ cũng như là cơ
cấu thị trường. Đó đều là những yếu tố có ảnh hưởng trực tiếp đối với hiệu quả
kinh tế.
1.1.4.Hệ
•

thống các chỉ tiêu nghiên cứu áp dụng trong đề tài.
Thu thập và chi phí cho đồi trồng che
- Thu thập: là giá trị bằng tiền của sản phẩm xuất ra trong một thời gian nhất

định.
- Chi phí: là toàn bộ chi phí mà người sản xuất đầu tư vào để phục vụ cho
quá trình sản xuất trên một đơn vị diện tích trong 1 thời gian nhất định, bao gồm
các chi phí như:
+ Chi phí biến đổi (TVC): là chi phí biến đổi theo mức độ đầu vào, trình độ
kĩ thuật, công nghệ biểu hiện dưới dạng giá trị hay hiện vật. Chi phí đó bao gồm:
Chi phí trực tiếp ( giống, phân, thuốc trừ sâu…) và chi phí gián tiếp ( các loại thuế
phí, lãi suất vốn…)
+ Chi phí cố định (TFC): là chi phí không thay đổi theo mức độ lượng.
+ Tổng chi phí ( TC): TC = TVC – TFC
10


•

Đánh giá hiệu quả kinh tế theo phương pháp có tính chiết khấu dòng tiền.
Thông thường các hoạt động sản xuất kinh doanh có tính chất chu kì kéo dài.

Việc đầu tư tập trung chủ yếu vào những năm đầu kinh doanh và thu thập chủ yếu

tập trung vào những năm cuối chu kì kinh doanh. Vì vậy để đánh giá được hiệu quả
kinh tế của việc trồng và sản xuất chè ta cần sử dụng phương pháp so sánh giữa đầu
vào ( chi phí) và đầu ra ( lợi ích) có tính giá trị của đồng tiền theo thời gian. Công
thức được xác định như sau:
+ Trước hết cần chọn trục thời gian và chết khấu.
Đối với cây chè thì khoảng thời gian trồng đến khi có thể thu hoạch là 4 năm.
Với lãi suất là 6% / năm.
+ Xác định giá trị hiện thời (PV):
PV = Bt - Ct
Trong đó: PV là giá trị hiện thời
Bt là lợi ích năm thứ t
Ct là chi phí năm thứ t

(1)

Giá trị hiện thời cho phép xác định lợi nhuận tại một năm nào đó, tuy nhiên
giá trị này không cho phép mình so sánh hiệu quả đầu tư giữa các năm.
+ Xác định giá trị hiện tại ròng (NPV).
(2)
Trong đó:

NPV là giá trị hiện tại ròng
Bt là lợi ích năm thứ t
Ct là chi phí năm thứ t
R là hệ số chiết khấu

Phương án được quyết định là phương án có NPV ≥ 0. Trong trường hợp có
nhiều phương án để lựa chọn thì phương pháp có giá trị NPV lớn nhất sẽ được ưu
tiên và quyết định.
+ Tỷ suất lợi ích - chi phí (BCR)

11


Tỷ lệ lợi ích - chi phí là tỷ lệ của tổng giá trị hiện tại của lợi ích so với tổng
giá trị hiện tại của chi phí.
(3)
Trong đó:

NPV là giá trị hiện tại ròng
Bt là lợi ích năm thứ t
Ct là chi phí năm thứ t
R là hệ số chiết khấu

Tỷ lệ R so sánh lợi ích và chi phí đã được chiết khấu. Trong trường hợp này
lợi ích được xem là lợi ích thô bao gồm cả lợi ích môi trường và xã hội. Còn chi phí
bao gồm cả vốn cộng với chi phí vận hành, bảo dưỡng và thay thế cũng như các chi
phí khác.
Phương án được quyết đinh là phương án có BCR >1. Trong trường hợp có
nhiều BCR khác nhau thì chọn phương án có BCR >1 và lớn nhất.
Nếu R<1 : đầu tư sản xuất có lô
Nếu R>1: Đầu tư sản xuất có lãi
Nếu R=1: đầu tư sản xuất không có thu nhập ( hòa vốn ).
•

Đặc điểm của cây che
Cây chè có tên khoa học là Camellia sinensis là loài cây mà lá và chồi của

chúng được sử dụng để sản xuất thức uống.Cây chè có thân thẳng và tròn, phân
nhánh liên tục thành một hệ thống cành và chồi. Thân, cành, bộ lá tạo thành tán cây

chè, để mọc tự nhiên có dạng vòm đều. Lá mọc ra từ các mấu, chồi mọc ra từ nách
lá. Theo chức năng thì chồi có hai loại: chồi dinh dưỡng mọc ra lá và chồi sinh thực
mọc ra nụ, hoa, quả. Theo vị trí trên cành, chồi có 3 loại là chồi ngọn, chồi nách và
chồi ngủ. Lá chè có 3 loại: lá vảy ốc rất nhỏ và cứng, mọc ở điểm sinh trưởng, lá cá
nhỏ phát triển không đầy đủ, kích thước nhỏ, hình thuôn, mép không hoặc ít răng
cưa, mọc tiếp theo là các lá vảy ốc, lá thật gồm một phiến lá và một phiến chè mọc
12


tiếp theo các lá cá, mới mọc là lá non, tiếp theo là các lá bánh tẻ rồi đến lá già tựy
theo trình độ sinh trưởng.
Hoa và quả cây của cây chè: Hoa bắt đầu nở trên cây chè 2 – 3 tuổi, từ chồi
sinh thực ở nách lá, hoa lưỡng tính, tràng có 5 – 9 cánh màu trắng hay phớt hồng.
Quả chè có hình tròn hay hình tam giác tựy vào số hạt bên trong, vỏ quả màu xanh,
khi chín có màu nâu rồi nứt ra. Hạt chè có vỏ sảnh màu nâu, ít khi đen, hạt to nhỏ
tùy vào giống chè và chất dinh dưỡng.
Hệ rễ gồm có rễ cọc, rễ trần màu nâu hay nâu đỏ và dễ hút hay dễ hấp thụ <
1mm, màu vàng ngà, rễ trụ dài hay ngắn tựy theo giống chè, chất đất, chế độ làm
đất và chất dinh dưỡng.
•

Yêu cầu sinh thái
Cây chè chịu ảnh hưởng rất lớn do tác động của các điều kiện sinh thái trong

quá trình sống của nó đặc biệt là Điều kiện đất đai và địa hình và khí hậu.
So với một số cây trồng khác, chè yêu cầu về đất không nghiêm khắc lắm.
Song để cây chè sinh trưởng tốt, năng suất cao và ổn định thì đất trồng chè phải đạt
những yêu cầu sau: tốt, nhiều mùn, sâu, chua và thoát nước. Độ pH thích hợp cho
chè phát triển là 4, 5 - 6,0. Đất trồng phải có độ sâu ít nhất là 80 cm, mực nước
ngầm phải dưới 1 mét thì hệ rễ mới phát triển bình thường. Đất trồng chè của ta ở

các vùng Trung du phần lớn là feralit vàng đỏ được phát triển trên đá granit, nai,
phiến thạch sột và mica. Đây là dải đất chạy dài ven biển, mang đặc tính của loại
hình khí hậu cận nhiệt đới gió mùa. Nhiệt độ trung bình hàng năm từ 23-25 độ C.
Có mùa mưa kéo dài từ tháng 7 đến tháng 12 hàng năm, kèm theo bão lụt là chịu
ảnh hưởng rõ rệt của gió Lào. Như vậy xét về yếu tố khí hậu thì chỉ có ba tỉnh là
Thanh Hoá, Nghệ An, Hà Tĩnh là cây chè có thể sinh trưởng và phát triển bình
thường. Đất đai các tỉnh này chủ yếu là đất được hình thành trên đá phiến sét, đây

13


là loại đất có hàm lượng dinh dưỡng tương đối cao, cấu tượng tốt. So với yêu cầu
sinh thái của cây chè thì Nghệ An là vùng có những đặc điểm rất thích hợp.
Riêng tỉnh Nghệ An nói chung thì Thanh Chương là mảnh đất có diện tích
trồng chè lớn nhất tỉnh, và cũng là nguồn cung cấp chè nhiều nhất trong tỉnh.
1.2.
1.2.1.
a.

Cơ sở thực tiễn
Tình hình sản xuất và tiêu thụ chè trên thế giới.
Tình hình sản xuất.
Ngày nay, cây chè được trồng rộng rãi trên thế giới từ 42 0 Bắc (Gruzia) đến
270 Nam (Achentina), với lịch sử có từ rất lâu đời khoảng hơn 4.000 năm. Trong
đó, châu Á vẫn chiếm vị trí chủ đạo về diện tích và sản lượng, sau đó là châu Phi và
ít nhất là châu Đại Dương, độ cao trồng chè khá lớn, phân bố từ 0m đến 220m so
với mặt nước biển (Carr - 1972).
Phân loại các quốc gia sản xuất chè theo sản lượng cho thấy: Sản lượng đạt
trên 20 vạn tấn/năm gồm 3 nước: Ấn Độ, Trung Quốc và Srilanca (chiếm trên 60%
tổng sản lượng chè trên thế giới). Sản lượng đạt trên 10 vạn tấn có 5 nước:

Inđônêxia, Kênia, Nhật Bản, Liên Xô cũ và Thổ Nhĩ Kỳ. Sản lượng đạt trên 5 vạn
tấn có 12 nước, trong đó có Việt Nam. Bốn quốc gia sản xuất và xuất khẩu chè lớn
là Ấn Độ, Trung Quốc, Kênia và Srilanca.
Theo số liệu tổng hợp của FAO (2004) (bảng 1.1), tính đến năm 2004 diện
tích chè thế giới tương đối cao đã đạt 2,46 triệu ha trong đó diện tích chè của châu
Á chiếm 86,7%, châu Phi là 8,05%. Trung Quốc là nước có diện tích chè lớn nhất
thế giới với diện tích 943,10 nghìn ha. Năng suất trung bình trên thế giới đạt được
12,99 tạ khô/ha, Nhật Bản là nước có năng suất bình quân cao nhất thế giới đạt
20,21 tạ khô/ha; Sản lượng chè khô trên toàn thế giới đạt 3,197 triệu tấn.Đứng đầu
thế giới là Ấn Độ có sản lượng cao nhất đạt 845,50 nghìn tấn (chiếm 26,4% tổng
sản lượng chè trên thế giới).
14


Bảng 1.1. Diện tích, năng suất, sản lượng chè của một số nước trên thế
giới năm 2004
Tên nước

STT

Diện tích
(ha)
943.100

Năng suất
(tạ khô/ha)
8,70

Sản lượng khô
(tấn)

821.000

1

Trung Quốc

2

Ấn Độ

445.000

18,98

845.500

3

Srilanka

210.600

14,39

303.230

4

Indonesia

116.200

13,67

158.843

5

Nhật Bản

47.000

20,21

95.000

6

Thái Lan

19.000

2,95

5.600

7

Việt Nam

102.000

9,51

97.000

12,99

3.196.880

Thế giới

2.460.982

(Nguồn: Theo FAO Start Citation 2004)
b.

Tình hình tiêu thụ chè trên thế giới.
Theo số liệu thống kê, hàng năm có 115 nước thường phải nhập khẩu chè
bao gồm: 34 nước (châu Phi), 29 nước (châu Á), 28 nước (châu Âu), 19 nước (châu
Mỹ), 5 nước (châu Đại Dương).
Thương mại chè thế giới bị ảnh hưởng bởi rất nhiều thay đổi, do nhiều nước
nhập khẩu chè đứng trước những cuộc khủng hoảng chính trị và suy thoái kinh tế
liên tục. Cuộc khủng hoảng tài chính tiền tệ tại Châu Á cuối những năm 90 của thế
kỷ trước đã ảnh hưởng không nhỏ đến hoạt động xuất nhập khẩu các mặt hàng
nông sản như chè. Trên thị trường hiện nay ngày càng xuất hiện nhiều loại đồ uống
thay thế như: nước giải khát có ga, cà phê... đồng thời lượng chè vận chuyển sang
các nước nhập khẩu truyền thống liên tục giảm, tình trạng này đã khiến cho sản
lượng nhập khẩu chè năm 1999 giảm 2,5% so với năm 1998. Trước tình hình đó,
các nước xuất khẩu chè đã phải nâng cao chất lượng, đa dạng hoá sản phẩm cũng

như tăng cường xúc tiến thương mại.
Bảng 1.2: Tình hình nhập khẩu chè thế giới giai đoạn 1996 - 2003
15


(Đơn vị tính: 1000 tấn)
Toàn

So năm

thế giới

trước (%)

89

1.268

-

85

81

1.332

+ 5,0

150

112

97

1.385

+ 4,0

162

161

120

100

1.350

- 2,5

2000

156

158

111

88

1.390

+ 3,0

2001

165

154

107

97

1.440

+ 3,6

2002

167

164

98

93

1.528

+ 6,1

2003

157

169

109

94

1.594

+ 4,3

Năm

Anh

Nga

Pakistan Mỹ

1996

181

119

115

1997

182

158

1998

176

1999

(Nguồn:T.S Nguyễn Hữu Khải 2005 - Cây che Việt Nam, năng lực cạnh
tranh xuất khẩu và phát triển)
Kết quả là sản lượng nhập khẩu đã tăng lên, đạt mức tăng trưởng 3,0% trong
năm 2000 và 3,6% trong năm 2001. Năm 2003 nhập khẩu chè trên toàn thế giới đạt
mức 1,59 triệu tấn, tăng 4,3% so với năm 2002.
Các nước Anh, Nga, Pakistan là những thị trường nhập khẩu chè chủ yếu.
Hàng năm Anh, Nga nhập từ 120 đến 180 nghìn tấn; còn Mỹ, Pakistan nhập
khoảng 80 - 120 nghìn tấn. Khu vực các nước phát triển nhập khẩu chè nhiều hơn
các nước đang phát triển.
Người ta thống kê rằng, những nước sản xuất chè lớn nhất thế giới cũng là
những nước tiêu thụ nhiều chè nhất. Tỷ trọng tiêu dùng chè so với tổng sản lượng
của các nước xuất khẩu chủ yếu chiếm trên dưới 50% và có xu hướng tăng tỷ trọng
tiêu dùng so với sản lượng sản xuất ra. Qua bảng số liệu bảng 1.3 cho ta thấy: Hai
nước có diện tích, sản lượng chè lớn nhất là Ấn Độ và Trung Quốc cũng là hai
nước có nhu cầu tiêu thụ chè lớn nhất thế giới. Các nước còn lại như Anh, Mỹ... sẽ
là thị trường tiềm năng cho những nước xuất khẩu chè.

Bảng 1.3: Nhu cầu sử dụng chè của một số nước trên thế giới năm 2000,
16


2005 và dự báo năm 2010
(Đơn vị: 1000 tấn)
Năm 2000

Năm 2005

Ấn Độ

663

763

919

Trung Quốc

400

425

450

Anh

134

132

125

Pakistan

112

128

150

Hoa Kỳ

89

91

95

Nga

158

182

215

Thị trường khác

724

769

836

2.280

2.490

2.790

Tổng cộng

Dự kiến 2010

(Nguồn: Hiệp hội che Việt Nam)
1.2.2.

Tình hình sản xuất và tiêu thụ chè ở Việt Nam
Tình hình sản xuất, tiêu thụ che ở Việt Nam
Nằm trong vùng khí hậu nhiệt đới, nóng ẩm,Việt Nam có điều kiện tự nhiên

thích hợp cho cây chè sinh trưởng và phát triển, tuy nhiên cây chè chỉ thực sự được
quan tâm và đầu tư sản xuất bắt đầu từ những năm đầu thế kỷ 20 trở lại đây.
Trước năm 1892, nhân dân ta chủ yếu dùng chè dưới dạng chè tươi, chè nụ...
Sau khi người Pháp chiếm đóng Đông Dương cây chè bắt đầu được chú ý và khai
thác. Lịch sử phát triển chè Việt Nam được chia thành các giai đoạn sau:
+ Giai đoạn: 1890-1945
Những đồn điền chè đầu tiên thành lập ở Tĩnh Cương (Phú Thọ) với diện

tích 60 ha, ở Đức Phổ (Quảng Nam) là 230 ha, ở giai đoạn này 2 tỉnh Quảng Nam,
Quảng Ngãi đã có 1.900 ha chè.
Trong những năm 1925 - 1940 người Pháp đã mở thêm các đồn điền chè ở
Cao nguyên Trung bộ với diện tích khoảng 2.750 ha. Đến năm 1938 Việt Nam đã
có 13.405 ha chè với sản lượng 6.100 tấn chè khô. Diện tích chè phân phối chủ yếu
ở vùng Bắc bộ và Cao nguyên Trung bộ, trong đó 75% diện tích do người Việt
17


Nam quản lý.
Đến năm 1939, Việt Nam đạt sản lượng 10.900 tấn chè khô, đứng thứ 6 trên
thế giới sau Ấn Độ, Trung Quốc, Srilanca, Nhật Bản, Inđônêxia.
Giai đoạn này có 3 cơ sở nghiên cứu chè được thành lập đầu tiên đó là: Trạm
nghiên cứu chè Phú Hộ thành lập năm 1918 sau đó vào năm 1927 là trạm nghiên
cứu chè Playcu (Gia Lai - Kon Tum) và Trạm Nghiên cứu chè Bảo Lộc (Lâm
Đồng) năm 1931.
Đặc điểm nổi bật giai đoạn này là diện tích chè bị phân tán, sản xuất mang
tính tự cung tự cấp, kỹ thuật canh tác thô sơ, nên giới kinh doanh chè chỉ hoạt động
mang tính cầm chừng.
+ Giai đoạn 1945-1954
Do ảnh hưởng của chiến tranh, sản xuất chè bị đình trệ, diện tích năng suất,
sản lượng chè giảm nhanh.
+ Giai đoạn 1954-1990
Sau chiến tranh, sản xuất chè được phục hồi trở lại. Nhiều cơ sở sản xuất chè
được thành lập.
Năm 1970 chè được phát triển mạnh ở cả nông trường quốc doanh, hợp tác
xã chuyên canh và hộ gia đình. Các cơ sở nghiên cứu chè Phú Hộ (Phú Thọ), Bảo
Lộc (Lâm Đồng) được củng cố và phát triển, một số vấn đề như giống, kỹ thuật
canh tác và chế biến được đầu tư nghiên cứu. Nhiều tiến bộ kỹ thuật được áp dụng
rộng rãi vào sản xuất đã góp phần tăng nhanh sản lượng và diện tích chè ở Việt

Nam.
Từ năm 1980-1990 diện tích chè tăng từ 46,9 nghìn ha lên đến 60 nghìn ha
(tăng 28%), sản lượng chè tăng từ 21,0 nghìn tấn lên 32,2 nghìn tấn khô
(tăng 53,3%). Giai đoạn này công nghiệp chế biến phát triển mạnh, nhiều nhà
máy chế biến chè xanh, chè đen được thành lập với sự giúp đỡ của Liên Xô, Trung
Quốc, sản phẩm chế biến chủ yếu được xuất khẩu sang các nước Đông Âu và Liên
Xô (cũ).
18


+ Giai đoạn 1990 đến nay.
Những năm gần đây,Việt Nam đã có nhiều cơ chế chính sách đầu tư ưu tiên
phát triển cây chè. Cây chè được xem là cây trồng có khả năng xoá đói, giảm nghèo
và làm giàu của nhiều hộ nông dân. Do đó diện tích, năng suất và sản lượng chè
không ngừng tăng lên từ năm 90 trở lại đây.
Bảng 1.4. Diện tích, năng suất, sản lượng chè Việt Nam giai đoạn 19992006
Diện tích

Năng suất

Sản lượng khô

Xuất khẩu

(ha)

(tạ khô/ha)

(tấn)

(tấn khô)

1999

69.500

10,11

70.300

36.000

2000

70.300

9,94

69.900

55.600

2001

80.000

9,46

75.700

67.900

2002

98.000

9,61

94.200

74.800

2003

99.000

9,54

94.500

62.000

2004

102.000

9,51

97.000

95.000

2005

122.500

9,30

114.000

87.920

2006

122.700

9,97

122.400

97.749

Năm

(Nguồn: Số liệu thống kê của FAO năm 2007)
Qua bảng số liệu 1.4 cho thấy: Diện tích, năng suất và sản lượng xuất khẩu
chè giai đoạn này tăng trưởng mạnh. Năm 2006 diện tích chè cho thu hoạch đã tăng
lên đạt 122.700 ha, tăng 76,55% (tăng 53.200 ha) so với năm 1999; Năng suất bình
quân đạt 9,97 tạ khô/ha; Sản lượng đạt 122.400 tấn khô, tăng 74,11% (tăng 52.100
tấn) so với năm 1999, kim ngạch xuất khẩu năm 2006 đạt trên 101 triệu USD. Hiện

nay, nước ta có trên 150 đầu mối xuất khẩu chè, chè Việt Nam hiện đã thâm nhập
vào thị trường khoảng 40 nước trong đó chủ yếu là Irắc, Pakistan và Đài Loan
ngoài ra là các thị trường như Nga, Anh, Mỹ, Nhật Bản… Thương hiệu chè Việt
nam mang tên VINATEA đã trở nên tin cậy, gần gũi và quen thuộc với rất nhiều
19


quốc gia nhập khẩu, phân phối và tiêu thụ chè; Thậm chí ngay cả quốc gia xuất
khẩu chè lớn nhất trên thế giới là ấn Độ cũng nhập khẩu sản phẩm chè của Việt
Nam.
Bảng 1.5: Tình hình xuất khẩu chè của Việt Nam năm 2006
Số lượng

Đơn giá

Giá trị

(tấn)

(USD/tấn)

(USD)

Pakistan

23.940

1.165,7

27.906.858

Đài Loan

18.459

1.053,9

19.453.940

Ấn Độ

11.074

740,8

8.203.619

Nga

10.364

978,6

10.142.210

Trung Quốc

7.622

999,2

7.615.902

Irắc

3.312

1.366,5

4.525.848

Các nước khác (22 nước)

22.978

1.013

23.276.714

Tổng số

97.749

Thị trường

101.125.091
(Nguồn: www.vinanet.com.vn)

Năm 2006, sản lượng chè xuất khẩu đạt 97.749 tấn, tăng 11,12% so với sản
lượng xuất khẩu năm 2005.

Đứng đầu danh sách nhập khẩu chè Việt Nam năm 2006 là Pakistan, Đài
Loan, Ấn Độ và Nga. Tuy nhiên, thị phần chè Việt Nam ở những nước này vẫn còn
nhỏ bé và đang bị cạnh tranh gay gắt, I- rắc là thị trường có giá xuất khẩu cao hơn
các nước khác, nhưng từ đầu năm 2003 do ảnh hưởng của chiến tranh, xuất khẩu
chè ở thị trường này đang gặp phải những khó khăn nghiêm trọng.
Ngành chè nhiều năm nay vẫn phải đối mặt vấn đề chất lượng, giá chè xuất
khẩu của Việt Nam thường chỉ bằng 65 - 70% giá chè xuất khẩu của nhiều nước.
Trong những tháng đầu năm 2007 giá chè xuất khẩu chỉ đạt bình quân khoảng
1.006 USD/tấn.
Xuất khẩu có những mối lo ngại bởi nhiều nguyên nhân, theo hiệp hội chè
20


Việt Nam (Vitas) mạng lưới cơ sở chế biến chè phát triển quá nhanh và đầy tính tự
phát, không tương xứng với vùng nguyên liệu.
Nhiều cơ sở Doanh nghiệp không đủ điều kiện về sản xuất vẫn tham gia chế
biến, lưu thông và xuất khẩu, gây nên tình trạng hôn loạn. Hiện nay cả nước có
khoảng 250 cơ sở chế biến chè công nghiệp với năng lực khoảng 70.000 tấn/năm,
song nguồn nguyên liệu chỉ đáp ứng được 88% yêu cầu. Bên cạnh đó, sự phát triển
nhanh các cơ sở chế biến chè tư nhân (tăng gấp 3 lần về số lượng, công suất tăng
gấp 2 lần so với năm 2000) với công nghệ sản xuất thủ công, lạc hậu đã đẩy giá chè
búp tươi lên cao và giảm chất lượng sản phẩm, khiến uy tín mặt hàng chè Việt Nam
đối với người tiêu dùng thế giới bị lung lay.
Mới đây, Vitas đã đưa ra cảnh báo khả năng ngành chè mất thị trường EU
sau khi khách hàng ở Anh và nhiều nước châu Âu có thông báo về việc dư lượng
thuốc bảo vệ thực vật trong các sản phẩm chè xuất khẩu của Việt Nam vượt
ngưỡng cho phép nhiều lần.
Để nâng cao an toàn, chất lượng và uy tín chè Việt Nam cần đưa nhanh tiến
bộ khoa học công nghệ, cơ cấu giống mới đáp ứng yêu cầu thị trường, Doanh
nghiệp chè phải đăng ký và đạt các tiêu chuẩn quản lý chất lượng ISO và HACCP,

đưa ra các yếu tố văn hoá vào xây dựng thương hiệu chè Việt Nam, chăm lo đời
sống vật chất và tinh thần cho người trồng chè.
Thấy được những khó khăn và thử thách trên, ngay từ những năm cuối thập
niên 90, các doanh nghiệp chè Việt Nam đã bắt đầu thực hiện những giải pháp và
bước đi chuẩn bị tiến tới hội nhập với nền kinh tế khu vực và toàn cầu, sẵn sàng
chấp nhận cạnh tranh đặc biệt là thị trường tiêu thụ chè để tồn tại và phát triển.
Những năm gần đây thực hiện quá trình đổi mới ngành chè Việt Nam đã có
những bước phát triển quan trọng. Sau quyết định số 43/1999/QĐ-TTg ngày
9/3/1999 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt đề án phát triển chè Việt Nam giai
đoạn 2005 - 2010.
Nhiều tiến bộ kỹ thuật được áp dụng, nhiều chương trình khoa học công
21


nghệ đã được tiến hành nghiên cứu khảo nghiệm, kết quả tuyển chọn, nhân lai,
nhập mới các giống chè quý đến nay Việt Nam đã có 130 giống trong tập đoàn quỹ
gen chè. Có giống được trồng phổ biến như: Kim Tiên, Bát Tiên,Thuý Ngọc, Keo
Am Tích, Hùng Đỉnh Bạch, Phúc Vân Tiên… Việc đưa các giống mới trồng bằng
cành sẽ là tiền đề cho việc nâng cao chất lượng chè cả về nội chất lẫn ngoại hình và
đa dạng hoá các sản phẩm chè Việt nam. Tất cả những yếu tố trên nhằm tạo ra lợi
thế cạnh tranh cho ngành chè Việt Nam, phấn đấu thực hiện mục tiêu sản phẩm chè
Việt Nam đạt chất lượng cao, từng bước khẳng định vị thế của chè Việt Nam trên
thị trường chè Quốc tế.
1.2.3.

Tình hình sản xuất chè ở Thanh Chương.
Là huyện có diện tích chè lớn nhất tỉnh, với lợi thế về đất đai trong thời gian

qua để tận dụng, khai thác tốt tiềm năng vốn có của địa phương huyện Thanh
Chương đã rất tích cực mở rộng diện tích chè mới. Đến với Thanh Chương là đến

với đất trồng chè, chè phát triển rất nhiều trên các xã Hạnh Lâm, Thanh Đức,
Thanh Mai, Thanh Thủy, Thanh Hương, Thanh Thịnh, Thanh An, Ngọc Lâm …
thuộc huyện Thanh Chương. Chè dường như là cây trồng mang lại thu nhập chính
cho những người dân vùng này.
Trong những năm gần đây, thấy được hiệu quả kinh tế trồng chè cao hơn hẳn
một số cây trồng khác. Nhiều hộ nông dân đã mạnh dạn đầu tư chăm sóc, phát triển
cây chè, nhiều diện tích trồng cây lương thực: khoai, sắn... đã được chuyển sang
trồng chè. Các hộ gia đình không chỉ trồng chè trên đất đồi, mà còn trồng cả trên
đất vườn xung quanh nhà. Có thể khẳng định cây chè ngày càng có vị trí quan trọng
trong kinh tế hộ.
Thấy được thế mạnh của cây chè, không chỉ có ý nghĩa về mặt kinh tế mà
còn có tác dụng cải tạo môi trường sinh thái, đồng thời góp phần thực hiện xoá đói
giảm nghèo, tạo công ăn việc làm cho người dân các xã vùng núi. Trong những
năm qua, huyện Thanh Chương đã theo sát chủ trương của tỉnh đề ra những kế
hoạch thúc đẩy, kích thích phát triển sản xuất chè, mở các lớp tập huấn để hướng
22


dẫn người dân tiến hành sản xuất chè. Kết quả là chỉ trong một thời gian tương đối
ngắn, cây chè đã trở thành một trong những cây trồng chủ lực, tăng lên đáng kể cả
về diện tích, năng suất và sản lượng.
Thời gian qua xã Hạnh Lâm cũng đã rất chú trọng đến việc phát triển các
loại cây công nghiệp ngắn ngày và cây nguyên liệu. Tập trung áp dụng các tiến bộ
KHKT vào sản xuất nông nghiệp, nhất là những giống cây con có hiệu quả kinh tế
cao. Trong đó có cây chè công nghiệp. Tính đến năm 2012, toàn xã có 240 ha chè
công nghiệp, chủ yếu là các giống chè mới. Nhờ phát triển cây chè công nghiệp mà
nhiều hộ vươn lên thoát nghèo và làm giàu. Xác định được vị thế và hiệu quả của
cây chè, xã Hạnh Lâm tiếp tục vận động nhân dân tích cực trồng chè mới. Ông
Nguyễn Văn Năm – Trưởng ban nông nghiệp xã Hạnh Lâm – Thanh Chương
khẳng định “Người dân Hạnh Lâm chủ yếu sống chủ yếu dựa vào cây chè nên hàng

năm xãi tích cực chỉ đạo nhân dân tận dụng mọi quỹ đất để trồng chè mới. Cho nên
diện tích trồng chè mới của xã năm sau đều cao hơn năm trước. Như năm 2013 kế
hoạch của huyện giao cho xãi trồng mới 20 ha nhưng theo thống kê của các xóm thì
lên tới 25 ha”.
Để phát huy hết các tiềm năng và lợi thế của địa phương, nhất là quỹ đất sản
xuất, nguồn lao động và lại có nhiều nhà máy xí nghiệp chế biến chè đóng trên địa
bàn, huyện Thanh Chương đã rất quan tâm đến việc phát triển và trồng mới diện
tích chè công nghiệp. UBND huyện tổ chức nhiều hội nghị bàn về công tác ươm và
quy hoạch đất để mở rộng diện tích chè mới. Theo nghị quyết đại hội huyện đảng
bộ đề ra từ 2010-2015 toàn huyện phấn đấu trồng đạt 5000 ha chè công nghiệp
nhưng đến thời điểm này mới đạt 3800 ha. Chính vì thế để phấn đấu đạt mục tiêu
mà Nghị quyết đại hội huyện đảng bộ đề ra từ nay đến năm 2015 toàn huyện phấn
đấu trồng mới đạt khoảng 1500 ha. Để đạt được chỉ tiêu này, ông Phan Đình Hà- P.
Chủ tịch UBND huyện Thanh Chương cho biết: UBND huyện đã tổ chức họp và
bàn kế hoạch ươm giống, quy hoạch đất trồng mới diện tích chè cho các năm 2014
và 2015. Phân công và giao chỉ tiêu cụ thể cho các nhà máy, địa phương và các
23


ngành chuyên môn tổ chức thiết kế và chuẩn bị đủ giống cho người dân, trong đó
tập trung chủ yếu ở 2 xã Thanh Sơn và Ngọc Lâm.

Nguồn: Báo Trần Lan Anh tháng 9/2015
Xã Thanh Mai và Thanh Thủy là hai xã có diện tích trồng và sản xuất chè
lớn nhất nhì huyện, nhưng hiện nay diện tích trồng chè tại xã Thanh Mai đã giảm rõ
rệt, thay vì những đồi chè tươi xanh như trước thì bây giờ đã được thay thế không ít
các đồi trồng keo lai. Cũng có thể đó là hướng phát triển kinh tế mới của xã Thanh
Mai.
Với tổng diện tích gần 500ha, cây chè được xem là thế mạnh của xã Thanh
Thủy (Thanh Chương), giúp người dân xóa đói giảm nghèo trong nhiều năm qua.

Xã Thanh Thủy hiện có 485 ha chè, trong đó, có 280 ha diện tích chè kinh
doanh. Do nắng hạn nên đã thiệt hại 82,02 ha, trong đó chè kinh doanh là 50 ha,
sản lượng giảm khoảng 350 tấn. Ông Phan Duy Trinh – Chủ tịch UBND xã Thanh
Thủy cho biết: Mặc dù nắng hạn nhưng từ đầu năm đến nay xã đã trồng mới hơn 50
ha diện tích chè. Để phấn đấu đạt năng suất, sản lượng theo kế hoạch, chúng tôi tập
24


trung chỉ đạo chăm sóc vườn ươm, khắc phục lại diện tích chè bị thiệt hại, trồng
mới chè công nghiệp đảm bảo chỉ tiêu diện tích.
Dưới đây là một số hình ảnh minh họa về tình hình trồng và sản xuất chè ở
một số xã điển hình về chè trên địa bàn huyện Thanh Chương – tỉnh Nghệ An mà
chúng tôi ghi nhận được trên chuyến khảo sát thực địa. Dọc theo đường mòn Hồ
Chí Minh ta có thể thấy những đồi chè liên tục liên tục xuất hiện nối tiếp nhau
trông rất là đẹp.

Nguồn: Trần Thị Nguyệt ( 10:20p ngày 22/12/2015)
Hầu hết các hộ trồng chè ở đây đều thu hoạch bằng máy thủ công. Cứ vài ba
hộ gần nhau lại chung nhau mua một cái máy để tiết kiệm kinh phí và tiện cho việc
thu hoạch chè.

25