Hoạch định chiến lược phát triển trường cao đẳng nghề việt đức vĩnh phúc đến năm 2020

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

NGUYỄN VIỆT HOÀNG

HOẠCH ĐỊNH CHIẾN LƢỢC PHÁT TRIỂN
TRƢỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ VIỆT - ĐỨC
VĨNH PHÚC ĐẾN NĂM 2020
Chuyên ngành: Quản lý kinh tế
Mã số: 60.34.04.10

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. Ngô Văn Vƣợng

THÁI NGUYÊN - 2013
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu

/>

i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đề tài khóa luận “Hoạch định chiến lược phát triển
trường cao đẳng nghề Việt - Đức Vĩnh Phúc đến năm 2020” là công trình
nghiên cứu của cá nhân tôi. Các thông tin và số liệu trong đề tài nghiên cứu là
hoàn toàn trung thực, có nguồn gốc cụ thể, rõ ràng. Các kết quả nghiên cứu thu
đƣợc từ đề tài nghiên cứu là của bản thân tác giả, không sao chép của bất kỳ ai.
Thái Nguyên, tháng 8 năm 2013
Tác giả luận văn

Nguyễn Việt Hoàng

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu

/>

ii

LỜI CẢM ƠN
Đề tài khoá luận này đƣợc thực hiện và hoàn thành tại trƣờng Đại học
Kinh tế và Quản trị kinh doanh - Đại học Thái Nguyên. Để hoàn thành công
trình này tác giả xin chân thành gửi lời cảm ơn tới:
- Các Thầy, Cô giáo Trƣờng Đại học Kinh tế và Quản trị kinh doanh Đại học Thái Nguyên đã trang bị những kiến thức cơ bản để tác giả nghiên
cứu và xây dựng nội dung của Luận văn
- TS. Ngô Văn Vƣợng là thầy đã trực tiếp hƣớng dẫn và giúp đỡ tác giả
xác định phƣơng hƣớng nghiên cứu và xây dựng nội dung của luận văn trong
suốt quá trình nghiên cứu.
- Phòng Dạy nghề - Sở Lao động Thƣơng binh và Xã hội tỉnh Vĩnh Phúc
đã giúp đỡ tác giả trong quá trình thu thập các báo các về công tác dạy nghề
của tỉnh Vĩnh Phúc trong các năm.
- Trƣờng Cao đẳng nghề Việt - Đức Vĩnh Phúc đã tạo điều kiện để tác
giả làm thực nghiệm, lấy số liệu về đề tài nghiên cứu của mình tại các phòng,
khoa, trung tâm của nhà trƣờng.
Thái Nguyên, tháng 8 năm 2013
Tác giả luận văn

Nguyễn Việt Hoàng

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu

/>

iii

MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ............................................................................................. i
LỜI CẢM ƠN .................................................................................................. ii
MỤC LỤC ....................................................................................................... iii
DANH MỤC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT ................................................. vii
DANH MỤC BẢNG ..................................................................................... viii
DANH MỤC SƠ ĐỒ ....................................................................................... x
MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
1. Tình cấp thiết của đề tài ................................................................................ 1
2. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu ................................................................. 3
3. Lịch sử nghiên cứu ........................................................................................ 3
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu ................................................................. 3
5. Kết cấu của đề tài .......................................................................................... 4
CHƢƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HOẠCH ĐỊNH CHIẾN LƢỢC VÀ
HOẠCH ĐỊNH CHIẾN LƢỢC PHÁT TRIỂN TRONG CÁC CƠ SỞ
ĐÀO TẠO NGHỀ ........................................................................................... 5
1.1. Một số khái niệm về hoạch định chiến lƣợc phát triển .............................. 5
1.1.1. Khái niệm về chiến lƣợc ......................................................................... 5
1.1.2. Vai trò của chiến lƣợc kinh doanh .......................................................... 7
1.1.3. Hoạch định chiến lƣợc ............................................................................ 8
1.1.4. Quản trị chiến lƣợc .................................................................................. 9
1.1.5. Quy trình hoạch định chiến lƣợc ........................................................... 11
1.1.6. Lựa chọn chiến lƣợc .............................................................................. 16
1.2. Chiến lƣợc phát triển trong các cơ sở đào tạo nghề ................................. 19
1.2.1. Cơ sở đào tạo nghề trong hệ thống giáo dục quốc dân ......................... 19
1.2.2. Vai trò của chiến lƣợc phát triển đối với cơ sở đào tạo nghề ............... 22
KẾT LUẬN CHƢƠNG 1................................................................................ 23

CHƢƠNG 2. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ........................................ 24
2.1. Câu hỏi đặt ra cần nghiên cứu .................................................................. 24
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu

/>

iv
2.2. Các phƣơng pháp nghiên cứu................................................................... 24
2.2.1. Chọn địa điểm nghiên cứu .................................................................... 24
2.2.2. Phƣơng pháp nghiên cứu lý luận........................................................... 24
2.2.3. Phƣơng pháp thu thập thông tin ............................................................ 24
2.2.4. Phƣơng pháp phân tích thông tin .......................................................... 25
2.2.5. Phƣơng pháp ma trận SWOT ................................................................ 25
2.2.6. Ma trận đánh giá các yếu tố bên ngoài (EFE - External Factor
Evaluation Matrix) .......................................................................................... 25
2.2.7. Ma trận đánh giá các yếu tố nội bộ (IFE - Interal Factor
Evaluation Matrix) ........................................................................................ 27
2.2.8. Ma trận I-E ............................................................................................ 28
2.2.9. Ma trận hình ảnh cạnh tranh ................................................................. 28
2.3. Hệ thống các chỉ tiêu nghiên cứu ............................................................. 29
2.3.1. Chất lƣợng đào tạo ................................................................................ 29
2.3.2. Công tác tuyển sinh, quy mô đào tạo .................................................... 29
2.3.3. Đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên. ....................................................... 29
2.3.4. Cơ sở vật chất, trang thiết bị đào tạo nghề ............................................ 30
2.3.5. Chƣơng trình, giáo trình đào tạo nghề .................................................. 30
2.3.6. Thu nhập và phân phối thu nhập ........................................................... 30
CHƢƠNG 3. THỰC TRẠNG MÔI TRƢỜNG CHIẾN LƢỢC CỦA
TRƢỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ VIỆT - ĐỨC VĨNH PHÚC .................... 31
3.1. Giới thiệu chung về Trƣờng Cao đẳng nghề Việt - Đức Vĩnh Phúc ....... 31
3.1.1. Quá trình hình thành và phát triển của nhà trƣờng ............................... 31

3.1.2. Chức năng, nhiệm vụ và cơ cấu tổ chức của Trƣờng Cao đẳng nghề
Việt - Đức Vĩnh Phúc ...................................................................................... 32
3.2. Phân tích các yếu tố môi trƣờng bên ngoài ảnh hƣởng đến quá trình hoạch
định chiến lƣợc của nhà trƣờng ....................................................................... 34
3.2.1. Yếu tố môi trƣờng vĩ mô ....................................................................... 34
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu

/>

v
3.2.2. Yếu tố môi trƣờng vi mô ....................................................................... 44
3.2.3. Ma trận đánh giá các yếu tố môi trƣờng bên ngoài (EFE) .................... 50
3.3. Phân tích các yếu tố môi trƣờng nội bộ của nhà trƣờng .......................... 52
3.3.1. Tổ chức nguồn nhân lực ........................................................................ 52
3.3.2. Cơ sở vật chất, trang thiết bị đào tạo nghề ............................................ 56
3.3.3. Nguồn lực tài chính ............................................................................... 57
3.3.4. Hoạt động đào tạo nghề......................................................................... 59
3.3.5. Hoạt động marketing ............................................................................. 62
3.3.6. Hoạt động nghiên cứu khoa học và hợp tác quốc tế ............................. 63
3.3.7. Ma trận đánh giá yếu tố nội bộ (IFE) .................................................... 66
3.4. Phân tích theo ma trận SWOT từ thực trạng Trƣờng Cao đẳng nghề Việt Đức Vĩnh Phúc ................................................................................................ 67
KẾT LUẬN CHƢƠNG 3................................................................................ 68
CHƢƠNG 4. GIẢI PHÁP THỰC HIỆN CHIẾN LƢỢC PHÁT
TRIỂN TRƢỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ VIỆT- ĐỨC VĨNH PHÚC
ĐẾN NĂM 2020 ........................................................................................... 69
4.1. Công tác dự báo và mục tiêu phát triển ................................................... 69
4.1.1. Công tác dự báo..................................................................................... 69
4.1.2. Mục tiêu đến năm 2020 ......................................................................... 71
4.2. Xây dựng chiến lƣợng phát triển Trƣờng Cao đẳng nghề Việt - Đức Vĩnh
Phúc đến năm 2020 ......................................................................................... 72

4.2.1. Sứ mạng................................................................................................. 72
4.2.2. Tầm nhìn chiến lƣợc ............................................................................. 72
4.2.3. Phƣơng châm hành động ....................................................................... 72
4.2.4. Hình thành các chiến lƣợc phát triển của nhà trƣờng đến năm 2020 ... 73
4.3. Đề xuất các giải pháp thực hiện chiến lƣợc phát triển Trƣờng Cao đẳng
nghề Việt - Đức Vĩnh Phúc đến năm 2020 ..................................................... 74
4.3.1. Quan điểm xây dựng giải pháp ............................................................. 74
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu

/>

vi
4.3.2. Các giải pháp để thực hiện chiến lƣợc phát triển nhà trƣờng đến
năm 2020 ........................................................................................................ 75
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ...................................................................... 93
1. Kết luận ....................................................................................................... 93
2. Kiến nghị .................................................................................................... 94
2.1. Đối với các cơ quan quản lý nhà nƣớc về dạy nghề ................................ 94
2.2. Đối với tỉnh Vĩnh Phúc ............................................................................ 94
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 96
PHỤ LỤC ....................................................................................................... 98

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu

/>

vii
DANH MỤC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT
BHXH

: Bảo hiểm xã hội

CB

: Cán bộ

CBQL

: Cán bộ quản lý

CĐN

: Cao đẳng nghề

CTPL

: Chính trị pháp luật

GDP

: Tổng sản phẩm quốc nội

GDQP

: Giáo dục quốc phòng

GV

: Giáo viên

HS

: Học sinh

HS, SV

: Học sinh, sinh viên

NSNN

: Ngân sách nhà nƣớc

ODA

: Viện trợ phát triển chính thức

SCN

: Sơ cấp nghề

SV

: Sinh viên

TCN

: Trung cấp nghề

THCS

: Trung học cơ sở

THPT

: Trung học phổ thông

UBND

: Uỷ ban nhân dân

ƢDCN và XKLĐ : Ứng dụng công nghệ và xuất khẩu lao động

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu

/>

viii

DANH MỤC BẢNG
Bảng 1.1. Bảng tổng hợp các yếu tố mô trƣờng ............................................. 14
Bảng 1.2. Ma trận cơ hội, nguy cơ/điểm mạnh, điểm yếu (SWOT) ............... 16
Bảng 1.3: Hình thành các phƣơng án chiến lƣợc ............................................ 16
Bảng 1.4. Ma trận QSPM ................................................................................ 18
Bảng 1.5. Mô hình lựa chọn chiến lƣợc của Mc Kinsey................................. 18
Bảng 2.1. Ma trận đánh giá yếu tố bên ngoài (EFE)....................................... 26
Bảng 2.2. Ma trận đánh giá yếu tố nội bội (IFE) ............................................ 27
Bảng 2.3. Ma trận I-E ...................................................................................... 28
Bảng 2.4. Ma trận hình ảnh cạnh tranh ........................................................... 29
Bảng 3.1: Một số chỉ tiêu kinh tế xã hội của Việt Nam 2007 - 2011 ............. 35
Bảng 3.2. Dân số Việt Nam giai đoạn 2007 - 2011 ........................................ 39

Bảng 3.3. Số ngành nghề đào tạo của một số trƣờng dạy nghề trên địa bàn
tỉnh Vĩnh Phúc ................................................................................ 46
Bảng 3.4. So sánh một số chỉ tiêu giữa nhà trƣờng và Trƣờng Cao đẳng nghề
Cơ khí Nông nghiệp ........................................................................ 47
Bảng 3.5. Ma trận đánh giá các yếu tố bên ngoài (EFE) ................................ 51
Bảng 3.6. Thông tin về đội ngũ nhà giáo, cán bộ và nhân viên nhà trƣờng ... 52
Bảng 3.7. Đội ngũ giảng viên nhà trƣờng ....................................................... 55
Bảng 3.8. Diện tích các cơ sở vật chất nhà trƣờng qua các năm .................... 56
Bảng 3.9. Thống kê số lƣợng thiết bị dạy nghề năm 2012 ............................. 57
Bảng 3.10. Trích báo cáo tài chính năm 2010, 2011, 2012 ............................ 58
Bảng 3.11. Thu nhập cán bộ quản lý, giảng viên của một số trƣờng dạy nghề
năm 2012 ......................................................................................... 59
Bảng 3.12. Quy mô đào tạo theo cơ cấu ngành nghề năm 2012 ..................... 60
Bảng 3.13. Kết quả tuyển sinh của nhà trƣờng từ năm 2008 - 2012 ............. 60
Bảng 3.14. Chƣơng trình đào tạo theo cấp độ đào tạo .................................... 61
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu

/>

ix
Bảng 3.15. Số lƣợng tuyển sinh và mức học phí bình quân đào tạo nghề trình
độ cao đẳng, trung cấp nghề năm học 2012 - 2013 ........................ 63
Bảng 3.16. So sánh một số chỉ tiêu năm 2012 của nhà trƣờng với quy định của
Nhà nƣớc và Trƣờng Cao đẳng nghề cơ khí nông nghiệp .............. 64
Bảng 3.17. Ma trận đánh giá các yếu tố nội bộ (IFE) ..................................... 66
Bảng 3.18. Thiết lập ma trận SWOT đối với nhà trƣờng ............................... 67
Bảng 4.1. Dự báo về quy mô đào tạo của nhà trƣờng đến năm 2020 ............. 70
Bảng 4.2. Dự báo về giảng viên nhà trƣờng đến năm 2020 ........................... 70
Bảng 4.3. Các phƣơng án chiến lƣợc phát triển của nhà trƣờng ..................... 73

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu

/>

x

DANH MỤC SƠ ĐỒ
Sơ đồ 1.1. Tiến trình quản trị chiến lƣợc toàn diện của Fred R.David ........... 10
Sơ đồ 1.2. Phân tích các yếu tố môi trƣờng .................................................... 12
Sơ đồ 1.3. Sơ đồ 5 tác lực của M.Porter ......................................................... 13

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu

/>

1

MỞ ĐẦU
1. Tình cấp thiết của đề tài
Trong sự nghiệp công nghiệp hóa và hiện đại hóa đất nƣớc, nƣớc ta đã
có sự chuyển dịch mạnh mẽ cơ cấu kinh tế từ nền kinh tế nông nghiệp là chủ
yếu sang phát triển công nghiệp, dịch vụ. Các doanh nghiệp cũng phải tự chủ,
tự quyết định và tự chịu trách nhiệm về kết quả sản xuất - kinh doanh, đảm bảo
sản phẩm của mình cạnh tranh đƣợc trên thị trƣờng. Cùng với đó là sự tiến bộ
vƣợt bậc của khoa học công nghệ, đặc biệt là công nghệ thông tin đƣợc ứng
dụng vào sản xuất kinh doanh. Chính vì vậy nhu cầu về nguồn nhân lực đảm
bảo về số lƣợng, chất lƣợng, qua đào tạo và đào tạo nghề là một vấn đề cấp
thiết và quan trọng. Để đáp ứng đƣợc yêu cầu cấp thiết này, vấn đề đào tạo
nghề cho ngƣời lao động là cực kỳ quan trọng, đòi hỏi phải có một hệ thống
đào tạo nghề phát triển thích hợp. Là một bộ phận trong hệ thống giáo dục quốc

dân, dạy nghề có nhiệm vụ đào tạo nguồn nhân lực trực tiếp trong sản xuất,
kinh doanh và dịch vụ, phục vụ cho chiến lƣợc phát triển kinh tế, xã hội.
Vĩnh Phúc là một tỉnh mới đƣợc tái lập, thuộc đồng bằng Bắc Bộ nằm ở
khu vực chuyển tiếp giữa đồng bằng sông Hồng và vùng kinh tế trọng điểm
Bắc Bộ với các tỉnh trung du miền núi phía Bắc và xa hơn là với Trung Quốc,
có điều kiện thuận lợi về giao thông, tiếp giáp với thủ đô Hà Nội. Đây là điều
kiện thuận lợi để Vĩnh Phúc phát triển kinh tế, đặc biệt là phát triển các khu
công nghiệp và các loại hình dịch vụ. Tỉnh cũng đã có những chính sách ƣu
đãi thu hút vốn đầu tƣ phù hợp, từ đó hình thành nên những khu, cụm công
nghiệp vào loại lớn trong toàn quốc, góp phần phát triển kinh tế, chuyển dịch
cơ cấu kinh tế từ nông nghiệp sang phát triển công nghiệp, dịch vụ. Vì vậy,
nhu cầu về nguồn nhân lực qua đào tạo và đào tạo nghề của tỉnh là rất lớn.
Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Vĩnh Phúc lần thứ XV đã nêu rõ “Lấy nâng
cao chất lượng giáo dục phổ thông làm nền tảng; lấy đào tạo nghề, đào tạo
lao động chất lượng cao làm khâu đột phá”.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu

/>

2
Tuy vậy, thực trạng nguồn nhân lực của tỉnh Vĩnh Phúc hiện nay còn
nhiều bất cập: Thừa lao động phổ thông, lao động không có trình độ chuyên
môn kỹ thuật, nhƣng lại thiếu lao động có trình độ kỹ thuật trong các ngành
nghề, dẫn đến tình trạng thất nghiệp vẫn ở mức đáng báo động. Nguyên nhân
sâu xa, đó là do hệ thống đạo tạo nghề của tỉnh còn bộc lộ nhiều hạn chế, chất
lƣợng đào tạo nghề không cao, chƣa đáp ứng yêu cầu của xã hội.
Trƣờng Cao đẳng nghề Việt - Đức Vĩnh Phúc đƣợc thành lập trên cơ sở
một trung tâm đào tạo kỹ thuật nghiệp của ngành xây dựng. Trải qua 10 năm
phát triển, đến tháng 7 năm 2007, nhà trƣờng đƣợc nâng cấp thành Trƣờng
Cao đẳng nghề Việt - Đức Vĩnh Phúc, do Ủy ban nhân dân tỉnh Vĩnh Phúc

quản lý. Nhà trƣờng đƣợc giao nhiệm vụ tổ chức đào tạo nghề 3 cấp trình độ
cao đẳng nghề, trung cấp nghề và sơ cấp nghề. Trong những năm qua, trƣờng
đã thực hiện tốt các nhiệm vụ đƣợc giao, góp phần vào việc nâng cao chất
lƣợng dạy nghề của tỉnh. Tuy vậy, tại thời điểm hiện nay, nhà trƣờng còn có
nhiều điểm hạn chế, bất cập:
- Chất lƣợng đào tạo còn hạn chế, cơ cấu đào tạo chƣa hợp lý, chƣa gắn
việc đào tạo với nhu cầu của xã hội.
- Số lƣợng giáo viên dạy nghề còn thiếu, chất lƣợng chƣa theo kịp nhiệm
vụ đào tạo trong thời kỳ mới.
- Xây dựng chƣơng trình, giáo trình còn nhiều bất cập, chƣa sát với thực tế.
- Cơ sở vật chất, các xƣởng thực hành, trang thiết bị còn thiếu, chƣa
đồng bộ.
- Chƣa tạo đƣợc mối quan hệ mật thiết với các trƣờng trong và ngoài nƣớc.
Mặt khác, trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc hiện nay có tới 6 trƣờng Cao đẳng
nghề của Trung ƣơng và của tỉnh, mỗi trƣờng có một thế mạnh riêng, nhất là
đối với các trƣờng của Bộ, Ngành, Tổng công ty đóng trên địa bàn. Môi
trƣờng cạnh tranh trong lĩnh vực đào tạo nghề trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc vì
thế rất khắc nghiệt, đòi hỏi nhà trƣờng cần xác định cho mình một hƣớng đi
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu

/>

3
đúng đắn để phát triển bền vững, khẳng định đƣợc thƣơng hiệu và tăng năng
lực cạnh tranh của nhà trƣờng. Công cụ để xác định hƣớng đi đó chính là việc
hoạch định chiến lƣợc phát triển. Chính vì vậy mà tác giả đã lựa chọn đề tài
nghiên cứu “Hoạch định chiến lược phát triển Trường Cao đẳng nghề Việt
- Đức Vĩnh Phúc đến năm 2020”.
2. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu
- Hệ thống hóa một số vấn đề lý luận về chiến lƣợc kinh doanh.

- Nghiên cứu một số vấn đề lý luận và thực tiễn về đào tạo nghề.
- Phân tích thực trạng môi trƣờng chiến lƣợc của Trƣờng Cao đẳng
nghề Việt - Đức Vĩnh Phúc.
- Đề xuất chiến lƣợc phát triển của nhà trƣờng đến năm 2020.
3. Lịch sử nghiên cứu
Đã có nhiều tác giả nghiên cứu về đề tài chiến lƣợc và chiến lƣợc phát
triển của các doanh nghiệp, các trƣờng Đại học, Cao đẳng. Nhƣng chƣa có tác
giả nào nghiên cứu về đề tài hoạch định chiến lƣợc phát triển của Trƣờng Cao
đẳng nghề Việt - Đức Vĩnh Phúc.
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Trên cơ sở lý luận về hoạch định chiến lƣợc cũng nhƣ hoạt động của
Trƣờng Cao đẳng nghề Việt - Đức Vĩnh Phúc để phân tích, đánh giá. Từ đó
xây dựng chiến lƣợc phát triển của nhà trƣờng đến năm 2020, đề ra các giải
pháp thực hiện chiến lƣợc đó,
4.2. Phạm vi nghiên cứu
4.2.1. Địa điểm nghiên cứu
Nghiên cứu thực trạng môi trƣờng chiến lƣợc của Trƣờng Cao đẳng
nghề Việt - Đức Vĩnh Phúc.
4.2.2. Thời gian nghiên cứu
Những vấn đề nội dung luận văn nghiên cứu tập trung chủ yếu vào giai
đoạn các năm 2010 - 2012.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu

/>

4
4.2.3. Nội dung nghiên cứu
Nghiên cứu công tác hoạch định chiến lƣợc pháp triển của Trƣờng Cao
đẳng nghề Việt - Đức Vĩnh Phúc đến năm 2020.

5. Kết cấu của đề tài
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo…, luận văn
có kết cấu gồm 4 chƣơng nhƣ sau:
Chƣơng 1: Cơ sở lý luận về hoạch định chiến lƣợc và hoạch định
chiến lƣợc phát triển trong các cơ sở đào tạo nghề
Chƣơng 2: Phƣơng pháp nghiên cứu
Chƣơng 3: Thực trạng môi trƣờng chiến lƣợc của Trƣờng Cao
đẳng nghề Việt - Đức Vĩnh Phúc
Chƣơng 4: Giải pháp thực hiện chiến lƣợc phát triển Trƣờng Cao
đẳng nghề Việt - Đức Vĩnh Phúc đến năm 2020
Do hạn chế về thời gian, mặc dù đã đƣợc sự hƣớng dẫn tận tình của
Thầy hƣớng dẫn TS. Ngô Văn Vƣợng và nỗ lực của tác giả, nhƣng Luận văn
không tránh khỏi những thiếu sót. Tác giả rất mong đƣợc sự đóng góp ý kiến
từ quý Thầy, Cô, các chuyên gia và đồng nghiệp để Luận văn hoàn thiện hơn.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu

/>

5
CHƢƠNG 1.
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HOẠCH ĐỊNH CHIẾN LƢỢC
VÀ HOẠCH ĐỊNH CHIẾN LƢỢC PHÁT TRIỂN
TRONG CÁC CƠ SỞ ĐÀO TẠO NGHỀ
1.1. Một số khái niệm về hoạch định chiến lƣợc phát triển
1.1.1. Khái niệm về chiến lược
1.1.1.1. Nguồn gốc của chiến lược
Thuật ngữ “Chiến lƣợc” có nguồn gốc từ tiếng Hy Lạp “Strategos”,
ghép từ hai từ “Stratos” (Quân đội, bày, đàn) và “agos” (lãnh đạo, điều
khiển). Từ xa xƣa, thuật ngữ “chiến lƣợc” chủ yếu đƣợc dùng trong quân sự

để chỉ kế hoạch lớn, dài hạn đƣợc đƣa ra trên cơ sở chắc đƣợc cái gì đối
phƣơng có thể hoặc không thể làm đƣợc. Trong từ điển Larous, “chiến lƣợc”
đƣợc coi là nghệ thuật chỉ huy các phƣơng tiện để giành chiến thắng.
Nhƣ vậy, luận điểm cơ bản về chiến lƣợc, đó là có thể chiến thắng đối
thủ, thậm chí đối thủ mạnh hơn nếu có thể dẫn dắt thế trận, đƣa đối thủ vào
trận địa thuận lợi cho việc triển khai các khả năng của mình.
Học giả Đào Duy Anh trong Từ điển tiếng Việt đã viết: Chiến lƣợc là
các kế hoạch đặt ra để giành thắng lợi trên một hay nhiều mặt trận.
1.1.1.2. Quan niệm về chiến lược kinh doanh
Trong kinh tế thị trƣờng khi có sự cạnh tranh từ các đối thủ, vào thập
niên 60 của Thế kỷ XX, chiến lƣợc đƣợc ứng dụng vào lĩnh vực kinh doanh
và thuật ngữ “chiến lƣợc kinh doanh” ra đời.
Quan niệm về chiến lƣợc kinh doanh phát triển theo thời gian và ngƣời
ta có thể tiếp cận nó theo nhiều cách khác nhau.
Vào năm 1962, Chandler định nghĩa: Chiến lƣợc là “việc xác định các
mục tiêu, mục đích cơ bản dài hạn của doanh nghiệp và việc áp dụng một
chuỗi các hành động cũng như việc phân bổ các nguồn lực cần thiết để thực
hiện mục tiêu này” (Chandler,A.1962. Strategy and Structure. Cambrige,
Massachusettes. MIT press).
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu

/>

6
Đến những năm 1980, Quinn đƣa ra định nghĩa: “Chiến lược là mô
thức hay kế hoạch tích hợp các mục tiêu chính yếu, các chính sách, và
chuỗi hành động vào một tổng thể được cố kết một cách chặt chẽ” (Quinn,
J., B.1980. Strategies for Change: Logical Incrementalism. Homewood,
Illinois, Irwin).
Tiếp đó, Johnson và Scholes định nghĩa về chiến lƣợc: “Chiến lược là

định hướng và phạm vi của một tổ chức về dài hạn nhằm giành lợi thế cạnh
tranh cho tổ chức thông qua việc định dạng các nguồn lực của nó trong môi
trường thay đổi, để đáp ứng nhu cầu thi trường và thỏa mãn mong đợi của
các bên hữu quan” (Johnson, G., Scholes, K. (1999). Exploring Corporate
Strategy, 5th Ed. Prentice Hall Europe).
Ngoài cách hiểu truyền thống cho rằng chiến lƣợc là một kế hoạch đặt
biệt, nhiều học giả còn coi chiến lƣợc nhƣ là nghệ thuật.
Theo Alain Threlart: Chiến lược là nghệ thuật mà các tổ chức, doanh
nghiệp dùng để chống lại cạnh tranh và giành thắng lợi.
Theo Michael Porter, Giáo sƣ Đại học Harvard: Chiến lược là nghệ
thuật xây dựng các lợi thế cạnh tranh vững chắc để phòng thủ.
Dù tiếp cận theo cách nào, bản chất của chiến lƣợc kinh doanh vẫn là
phác thảo hình ảnh tƣơng lai của doanh nghiệp trong lĩnh vực hoạt động và
khả năng khai thác. Thuật ngữ chiến lƣợc có thể đƣợc dùng theo 3 ý nghĩa
phổ biến nhất:
- Xác lập mục tiêu dài hạn của doanh nghiệp;
- Đƣa ra các chƣơng trình hành động tổng quát;
- Lựa chọn các phƣơng án hành động, triển khai phân bổ nguồn lực để
thực hiện mục tiêu đó.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu

/>

7
Về cơ bản, quan điểm phổ biến nhất hiện nay về chiến lƣợc kinh
doanh, đó là: Chiến lược kinh doanh là nghệ thuật phối hợp các hoạt
động và điều khiển chúng nhằm đạt tới các mục tiêu dài hạn của doanh
nghiệp, tổ chức. Bản thân tác giả Luận văn cũng đồng ý với quan niệm về
chiến lƣợc này.
Tuy nhiên, chúng ta phải có quan điểm là chiến lƣợc hay chƣa đủ, mà phải

có khả năng tổ chức thực hiện tốt mới đảm bảo cho doanh nghiệp thành công.
1.1.2. Vai trò của chiến lược kinh doanh
- Chiến lƣợc kinh doanh giúp cho doanh nghiệp nhận rõ mục đích
hƣớng đi của mình trong tƣơng lai làm kim chỉ nam cho mọi hoạt động của
doanh nghiệp. Chiến lƣợc kinh doanh đóng vai trò định hƣớng hoạt động
trong dài hạn của doanh nghiệp, là cơ sở vững chắc cho việc triển khai các
hoạt động. Ngƣợc lại, nếu thiếu chiến lƣợc hoặc chiến lƣợc không phù hợp
sẽ làm cho doanh nghiệp mất phƣơng hƣớng, nảy sinh nhiều vấn đề, đặc
biệt về lâu dài.
- Chiến lƣợc kinh doanh giúp cho doanh nghiệp thấy rõ cơ hội, nguy cơ
từ môi trƣờng bên ngoài; điểm mạnh, điểm yếu của nội bộ doanh nghiệp để
phát huy điểm mạnh, hạn chế điểm yếu nhằm tận dụng cơ hội, giảm thiểu
nguy cơ cho doanh nghiệp trong tƣơng lai.
- Chiến lƣợc kinh doanh góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng các
nguồn lực, tăng vị thế của doanh nghiệp, tăng tính cạnh tranh của doanh
nghiệp, đảm bảo cho doanh nghiệp phát triển liên tục và bền vững.
- Chiến lƣợc kinh doanh tạo ra căn cứ vững chắc cho doanh nghiệp đề
ra các quyết định phù hợp với biến động của thị trƣờng; tạo ra cơ sở vững
chắc cho các hoạt động nghiên cứu, triển khai, đầu tƣ phát triển, đào tạo bồi
dƣỡng nhân lực, phát triển sản phẩm, mở rộng thị trƣờng.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu

/>

8
1.1.3. Hoạch định chiến lược
1.1.3.1. Khái niệm
Hoạch định chiến lƣợc là tiến trình trong đó nhà quản trị xác định, lựa
chọn mục tiêu của tổ chức và vạch ra những hành động cần thiết nhằm đạt
mục tiêu đó; là quá trình sử dụng các phƣơng pháp, công cụ, kỹ thuật thích

hợp nhằm xác định chiến lƣợc phát triển của một doanh nghiệp, của từng bộ
phận trong thời kỳ chiến lƣợc xác định.
Hay nói cách khác, hoạch định chiến lƣợc là tiến trình đánh giá môi
trƣờng và những tiềm năng bên trong doanh nghiệp, xác định những mục tiêu
dài hạn và ngắn hạn, đề ra phƣơng pháp thực hiện kế hoạch nhằm đạt đƣợc
những mục tiêu đó.
Hoạch định chiến lƣợc là quyết định phải làm gì, làm nhƣ thế nào, khi
nào làm… để hƣớng các sự việc có thể, không thể hoặc bắt buộc phải xảy ra
theo hƣớng có lợi nhất cho doanh nghiệp mình, dựa trên cơ sở mục tiêu chung
của doanh nghiệp, có tính đến đòi hỏi của quy luật khách quan chi phối lên
mọi yếu tố môi trƣờng bên trong cũng nhƣ bên ngoài doanh nghiệp.
1.1.3.2. Căn cứ để hoạch định chiến lược.
- Nhu cầu của thị trƣờng trong tƣơng lai: Căn cứ mục tiêu, sứ mạng của
doanh nghiệp, thị trƣờng mục tiêu đối với doanh nghiệp về một hàng hóa cụ
thể trong tƣơng lai.
- Các đối thủ cạnh tranh trong tƣơng lai: Nghiên cứu các chiến lƣợc
phát triển của đối thủ cạnh tranh cũng nhƣ chiến lƣợc phát triển và Pháp luật
của Nhà nƣớc, của địa phƣơng về ngành nghề kinh doanh của doanh nghiệp.
- Năng lực của doanh nghiệp: Căn cứ năng lực thực tế của doanh
nghiệp về hoàng hóa, giá cả, nguồn lực về con ngƣời, về tài chính, về cơ sở
vật chất.. cũng nhƣ khả năng đảm bảo mục tiêu theo chiến lƣợc phát triển
của doanh nghiệp.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu

/>

9
1.1.4. Quản trị chiến lược
1.1.4.1. Khái niệm
Quản trị chiến lƣợc (Strategic Management) là một vấn đề đƣợc rất

nhiều nhà kinh tế quan tâm nghiên cứu, nó có nội dung rất rộng lớn về phạm
vi nghiên cứu và phong phú trong thực tế vận dụng. Vì vậy ngƣời ta đƣa ra
nhiều quan điểm, định nghĩa khác nhau về quản trị chiến lƣợc. Một số định
nghĩa về quản trị chiến lƣợc, đó là:
- Quản trị chiến lƣợc là tập hợp các quyết định và hành động quản trị
quyết định sự thành công của doanh nghiệp.
- Quản trị chiến lƣợc là tập hợp các quyết định và biện pháp hành động
dẫn đến việc hoạch định và thực hiện các chiến lƣợc nhằm đạt đƣợc mục tiêu
của tổ chức.
- Quản trị chiến lƣợc là quá trình nghiên cứu các môi trƣờng hiện tại
cũng nhƣ tƣơng lai, hoạch định các mục tiêu của tổ chức; đề ra, thực hiện và
kiểm tra việc thực hiện các quyết định nhằm đạt đƣợc các mục tiêu trong môi
trƣờng hiện tại cũng nhƣ tƣơng lai.
Có một định nghĩa đƣợc sử dụng rộng rãi và đƣợc nhiều nhà kinh tế
học chấp nhận, đó là: Quản trị chiến lược là nghệ thuật và khoa học của việc
xây dựng, thực hiện và đánh giá các quyết định tổng hợp giúp cho mỗi tổ
chức có thể đạt được mục tiêu của nó.
1.1.4.2. Tiến trình quản trị chiến lược.
Tiến trình quản trị chiến lƣợc toàn diện của Fred A. David đƣợc ứng
dụng rộng rãi trong quản trị gồm 3 giai đoạn: Hình thành chiến lƣợc; Thực thi
chiến lƣợc; Kiểm tra chiến lƣợc.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu

/>

10

Nghiên cứu,
phân tích

môi trƣờng
bên ngoài để
xác đinh cơ
hội, nguy cơ

Nghiên
cứu xứ
mạng,
mục tiêu,
nhiệm vụ
của DN
tại thời kỳ
chiến lƣợc

Xây
dựng,
lựa chọn
chiến
lƣợc để
thực hiện

Xác định,
xem xét lại
xứ mạng,
mục tiêu

Nghiên
cứu, phân
tích bên
trong để chỉ

ra điểm
mạnh, điểm
yếu

Xây
dựng,
triển
khai mục
tiêu ngắn
hạn

Phân
phối các
nguồn
lực

Thiết
lập các
mục tiêu
dài hạn

Nghiên
cứu xứ
mạng,
mục tiêu,
nhiệm vụ
của DN
tại thời
kỳ chiến
lƣợc

Đề ra
các
chính
sách

Sơ đồ 1.1. Tiến trình quản trị chiến lược toàn diện của Fred R.David
Quá trình quản trị chiến lƣợc đòi hởi phải kết hợp hài hòa các tác động:
- Năng lực của tổ chức;
- Đặc thù của môi trƣờng hoạt động;
- Những giá trị mà tổ chức theo đuổi;
- Các mong đợi của xã hội.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu

/>

11
Quản trị chiến lƣợc là quá trình phức tạp và liên tục; chỉ cần một
thay đổi nhỏ tại một trong số những bƣớc công việc chính trong mô hình
cũng cần tới những thay đổi trong một vài hặc tất cả các bƣớc công việc
khác. Vì vậy trong hoạch định chiến lƣợc, thực thi chiến lƣợc và hoạt động
đánh giá đòi hỏi phải đƣợc thực thi một cách liên tục, thƣờng xuyên, không
chỉ là thời điểm cuối mỗi năm. Quá trình quản trị chiến lƣợc gần nhƣ
không có điểm dừng.
1.1.5. Quy trình hoạch định chiến lược
Xây dựng chiến lƣợc kinh doanh là một giai đoạn trong quá trình quản
trị chiến lƣợc, đƣợc thực hiện với các bƣớc:
1.1.5.1. Nghiên cứu, phân tích môi trường kinh doanh
Về cơ bản, có thể hiểu môi trƣờng là tổng thể các nhân tố bên trong và
bên ngoài doanh nghiệp, tác động trực tiếp và gián tiếp đến hoạt động của

doanh nghiệp (nhƣ nhân tố môi trƣờng kinh tế, môi trƣờng văn hóa - xã hội,
môi trƣờng công nghệ, nhà cung ứng…). Các nhân tố tố môi trƣờng luôn tác
động lẫn nhau theo các chiều hƣớng khác nhau, với mức độ ảnh hƣởng khác
nhau đến hoạt động của doanh nghiệp; có những nhân tố ảnh hƣởng tích cực,
có nhân tố ảnh hƣởng tiêu cực đến hoạt động của doanh nghiệp. Phân tích môi
trƣờng kinh doanh là quá trình doanh nghiệp tiến hành kiểm tra xem xét các
nhân tố để xác định cơ hội hoặc thách thức đối với doanh nghiệp; từ đó đƣa ra
quyết định đúng đắn, nhằm tận dụng cơ hội, hạn chế và làm chủ đƣợc mối đe
dọa đối với doanh nghiệp.
Phạm vi và nội dung phân tích môi trƣờng bao gồm: Phân tích môi
trƣờng bên ngoài (môi trƣờng vĩ mô và môi trƣờng vi mô), phân tích môi
trƣờng nội bộ doanh nghiệp đƣợc thể hiện ở sơ đồ sau:

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu

/>

12

Môi trƣờng vĩ mô

Yếu tố
kinh tế

Môi trƣờng vi mô
Đối thủ cạnh tranh
Yếu tố
xã hội,
tự nhiên

Yếu tố
chính
phủ

Yếu tố nội bộ DN
Sản
phẩm
thay
thế

- Nguồn nhân lực;
- Khả năng tài chính;
- Cơ sở vật chất;
- Marketing;
- Văn hóa tổ chức;
-…

Đối thủ tiềm ẩn

Yếu tố quốc tế, xu thế
hội nhập

Nhà
cung
cấp

Yếu tố
công
nghệ

Khách
hàng
Yếu tố
chính sách,
PL

Sơ đồ 1.2. Phân tích các yếu tố môi trường
- Phân tích môi trường vĩ mô
Môi trƣờng vĩ mô thuộc loại môi trƣờng bên ngoài doanh nghiệp, nó có
tác động lên tất cả các doanh nghiệp nhƣng mức độ và tính chất tác động khác
nhau. Các doanh nghiệp cần phân tích môi trƣờng vĩ mô, nhƣng không thể tác
động làm thay đổi môi trƣờng vĩ mô đƣợc.
Các nhân tố chủ yếu của môi trƣờng vĩ mô cần phân tích, đó là:
+ Môi trƣờng kinh tế: Thực trạng nền kinh tế và xu hƣớng phát triển
trong tƣơng lai có ảnh hƣởng lớn đến hoạt động của doanh nghiệp, vì vậy cần
phân tích để hoạch định chiến lƣợc một cách đúng đắn.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu

/>

13
+ Môi trƣờng công nghệ: Đây là nhân tố có ảnh hƣởng lớn, trực tiếp
đến doanh nghiệp, do đó việc phân tích và phán đoán biến đổi công nghệ là
cực kỳ cần thiết.
+ Môi trƣờng văn hóa - xã hội: Cần phân tích thái độ tiêu dùng, sự thay
đổi về độ tuổi, giới tính, trình độ dân trí…
+ Môi trƣờng tự nhiên.
+ Môi trƣờng chính phủ, pháp luật và chính trị…
- Phân tích môi trường vi mô:
Môi trƣờng vi mô thuộc loại môi trƣờng bên ngoài doanh nghiệp. Các

nhân tố môi trƣờng vi mô ảnh hƣởng trực tiếp đến doanh nghiệp, quyết định
mức độ và tính chất cạnh tranh của ngành.
Mô hình phân tích 5 lực lƣợng đƣợc M.Porter đƣa ra theo sơ đồ sau:
Đối thủ tiềm ẩn
Đe dọa của đối thủ chƣa xuất hiện

Nhà
cung cấp

Quyền
lực
đàm
phán

Cạnh tranh
nội bộ ngành
Cạnh tranh giữa
các doanh nghiệp
đang có mặt
trên thị trường

Quyền
lực
đàm
phán

Khách
hàng

Thách thức của sản phẩm,

dịch vụ thay thế

Sản phẩm thay thế
Sơ đồ 1.3. Sơ đồ 5 tác lực của M.Porter
Các yếu tố chủ yếu cần phân tích thể hiện trên sơ đồ trên, đó là: Khách
hàng, đối thủ cạnh tranh hiện tại, đối thủ cạnh tranh tiềm ẩn, nhà cung cấp sản
phẩm và dịch vụ thay thế.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu

/>

14
- Phân tích môi trường nội bộ đơn vị.
Môi trƣờng nội bộ doanh nghiệp gồm tất cả các yếu tố và hệ thống bên
trong doanh nghiệp. Phân tích các yếu tố nội bộ giúp doanh nghiệp nhận ra
điểm mạnh, điểm yếu của mình từ đó phát huy điểm mạnh, khắc phục và hạn
chế điểm yếu. Những yếu tố cần phân tích, đó là: Nguồn nhân lực, khả năng tài
chính, cơ sở vật chất, công tác marketing, công tác sản xuất và tác nghiệp…
- Trên cơ sở phân tích các yếu tố môi trường, chúng ta có thể lập bảng
tổng hợp các yếu tố môi trường có dạng như sau:
Bảng 1.1. Bảng tổng hợp các yếu tố môi trƣờng
Các nhân tố

Tầm quan trọng

1

2

Liệt kê các

nhân tố cần
đánh giá

Cộng số điểm

Điểm số
Bên trong

Bên ngoài

Điểm
tác động

3

4

= 0: Không quan trọng

= 4: Phản ứng tốt

= 4: Phản ứng
rất mạnh

= 1: Rất quan trọng

= 3: Phản ứng trên
trung bình

= 3: Phản ứng

khá mạnh

= 2: Phản ứng
trung bình

= 2: Phản ứng
khá yếu

= 1: Phản ứng yếu

= 1: Phản ứng
rất yếu

(Tổng số = 1)

Nhân kết
quả cột 2
với cột 3

(Cộng)

1.1.5.2. Xác định mục tiêu hoạt động của đơn vị
Mục tiêu là những kết quả kỳ vọng mà doanh nghiệp muốn đạt đƣợc tại
những thời điểm xác định trong tƣơng lai; đó là những kết quả cụ thể mà
doanh nghiệp muốn đạt tới. Vì vậy khi xây dựng chiến lƣợc kinh doanh cần
cụ thể hóa các mục tiêu ngắn và dài hạn.
1.1.5.3. Hình thành chiến lược
Có nhiều mô hình phân tích chiến lƣợc: Ma trận phân tích chiến lƣợc
BCG của nhóm tƣ vấn Boston sử dụng 2 chỉ tiêu: tốc độ tăng trƣởng và thị
phần tƣơng đối; Ma trận phân tích chiến lƣợc Mc Kinsey sử dụng 2 chỉ tiêu:

Sức hấp dẫn của thị trƣờng và vị thế cạnh tranh… Nhƣng trong khuôn khổ đề
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu

/>