ĐỀ CưƠNG MÔN HỌC: Lý luận sử học hiện đại (Phân tích một số tác phẩm lý luận sử học nước ngoài )

Đại học Quốc gia Hà Nội
Trƣờng Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn
Khoa: Lịch sử

ĐỀ CƢƠNG MÔN HỌC:
Lý luận sử học hiện đại
(Phân tích một số tác phẩm lý luận sử học nƣớc ng

)

Contemporary Historiographical Theories
through Analyzing some foreign Modern Historiographical Works
1. Thông tin về giảng viên
Họ và tên: H
Học hàm, học vị: PGS.TS.
Thời gian làm việc: Thứ hai, thứ năm.
Địa điểm làm việc: Khoa Lịch sử, Tầng 3, Nhà B
Trường Đại học KHXH&NV - ĐHQG Hà Nội - 336 Nguyễn Trãi, Thanh Xuân, Hà Nội.
Địa chỉ liên hệ: Khoa Lịch sử - 336 Nguyễn Trãi - Thanh Xuân - Hà Nội.
Điện thoại: 0912351188

04.8.545698

Email:
Các hướng nghiên cứu chính:
- Phương pháp luận sử học.
- Các trường phái sử học.
- Lịch sử sử học hiện đại Việt Nam.
2. Thông tin chung về môn học
- Tên môn học: Lý luận sử học hiện đại (Phân tích một số tác phẩm lý luận sử học nước ng

)

- Mã môn học: HIS 8041
- Số tín chỉ: 02
- Môn học: T
- Địa chỉ khoa/bộ môn phụ trách môn học: Khoa Lịch sử, Trường Đại học KHXH&NV,
ĐHQG Hà Nội.
3. Mục tiêu của môn học
- Mục tiêu kiến thức: Từ việc phân tích một số tác phẩm lý luận sử học nước ngòai, nghiên cứu
sinh nắm được các luận điểm cơ bản để cấu thành hệ thống lý lụân sử học của một số nước, nắm
được cách lý giải lịch sử và sử học của một số trường phái, qua đó thấy được bức tranh tổng quát
về lý luận sử học của thời hiện đại
1


- Mục tiêu kỹ năng:
- Biết phê phán, đánh giá tìm ra những nhân tố hợp lý hoặc bất hợp lý trong một hệ thống
lý luận sử học
- Biết so sánh, đối chiếu các hệ thống lý luận sử học, nhận diện được các quan điểm đúng
đắn về lịch sử và sử học
- Biết tiếp nhận những yếu tố tích cực trong các hệ thống lý luận sử học, tăng cường hiệu
quả trong họat động nghiên cứu lịch sử
4. Tóm tắt nội dung môn học: Khảo cứu hệ thống lý luận sử học của một số nước: Anh, Pháp,
Mỹ, Trung Quốc. So sánh với hệ thống lý luận sử học ở Việt Nam. Rút ra nội dung cơ bản và tính
hợp lý của các hệ thống lý luận sử học.
5. Nội dung môn học, hình thức tổ chức dạy và học
Nội dung

Hình thức tổ chức dạy và học
Tự học, tự nghiên

Tổng:

Thảo
luận: 6

cứu: 24

30

2

6

8

Lên lớp: 6
Lý thuyết

Nội dung 1. Phân tích tác phẩm
“Lịch sử là gì” của N. A E Rô
phê ép (Liên Xô cũ)
1.1. Những lý giải về quá trình
phát triển thành khoa học của
lịch sử
- Về sự ra đời của lịch sử
- Những thao tác nghiệp vụ lịch
sử trong thế kỷ XVIII
- Tư tưởng về sự tiến bộ của lịch
sử

- Về thời điểm lịch sử trở thành
khoa học
- Chủ nghĩa Mác và lịch sử
1.2. Những lý giải về công việc
của nhà sử học
- Sự kiện lịch sử
- Quy luật lịch sử
- Nhận thức lịch sử
- Tư liệu lịch sử

2


- Các phương pháp nghiên cứu

Nội dung 2. Phân tích tác phẩm

1

6

7

2

6

8

1

6

7

“Lịch sử là gì” của E. H. Carr
2.1. Sử gia và thời đại
- Sử gia và yếu tố thời đại
- Yếu tố chủ quan của sự kiện
lịch sử
2.2. Lý giải tính khách quan
trong sử học
2.3. Lý giải nguyên nhân trong
lịch sử
2.4. Lý giải quá trình tiến bộ của
lịch sử
Nội dung 3. Phân tích tác phẩm
“Các trƣờng phái sử học” của
Guy Bouzde – Herve Martin
(Pháp)
3.1. Phân tích các quan điểm
triết học lịch sử
3.2. Phân tích các luận điểm của
trường phái “Biên niên sử”
3.3. Phân tích các luận điểm của
trường phái “Sử học mới”
3.4. Phân tích chủ nghĩa cấu trúc
trong lịch sử
3.5. Phân tích phê phán các luận
điểm về “chủ nghĩa Mác và lịch

sử”
Nội dung 4. Phân tích tác phẩm
“Lý luận sử học” của Vu Bái
(Trung Quốc)
4.1. Vấn đề nhiệm vụ của sử học,
giá trị của sử học
3


4.2. Vấn đề phương pháp sử học
4.3. Chủ nghĩa duy vật lịch sử và
sử học
4.4. Lý giải về “sáng tạo lịch sử”
4.5. Sử học cơ sở và sử học ứng
dụng

6. Học liệu
6.1. Danh mục tài liệu tham khảo bắt buộc
1. N.A. Erôphêép, Lịch sử là gì, NXB Giáo dục, H, 1981
2. E.H.Carr, Lịch sử là gì?, Nxb Macmilan, 1986 (Bản dịch của Trường Đại học KHXH&NV,
HN)
3. Guy Bourde - Hervé Martin, Các trường phái sử học, Viện Sử học Việt Nam, Hà Nội, 2001.
4. Vu Bái, Lí luận sử học, Nxb Đại học Lan Châu, 2002 (Bản dịch của Trường Đại học
KHXH&NV, HN)
6.2. Danh mục tài liệu tham khảo thêm
5. Hà Văn Tấn, Triết học lịch sử hiện đại, ĐHTH, H. 1990
6. Hà Văn Tấn, Một số vấn đề lý luận sử học, Nxb Đại học Quốc gia, H., 2007.
7. Hoàng Hồng, Nghiên cứu phương pháp luận sử học ở Việt Nam, Tạp chí NCLS, số 10 (353),
2005, tr.15-25
8. Hòang Hồng, Lịch sử sử học thế giới, ĐHTH, H., 1990

9. Phan Ngọc Liên, Phương pháp luận sử học, Nxb ĐH Sư phạm, H., 2003.
10. J. Topolski, Phương pháp luận của sử học, Bộ Đại học và Trung học chuyên nghiệp, H. 1973.
11. E.M. Jukov,
12. Arnold Toynbee,
2002.

c, M, 1980
-

, Nxb Th

i, Hà N ,

13. Viện Thông tin Khoa học X hội, Cải cách sử học, H, 1996
14. Viện Thông tin Khoa học X hội, Sử học, những tiếp cận thời mở cửa, H., 1997
15. Viện Thông tin Khoa học X hội, Sử học trước ngưỡng cửa của thế kỷ XXI, H., 1997
16. Viện Thông tin Khoa học X hội, Sử gia và thời đại, H., 1998
7. Phƣơng pháp, hình thức kiểm tra - đánh giá kết quả học tập môn học
Thi hết môn:
Hình thức:
: 100%.

.

4


Phê duyệt của Trƣờng

Chủ nhiệm khoa

Ngƣời biên soạn

PGS.TS Hoàng Hồng

5