Tiểu luận KHQL (Chuyên ngành QLXH)

YÊU CẦU ĐỐI VỚI CÁN BỘ QUẢN LÝ

MỤC LỤC
---  --A. MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
2. Tình hình nghiên cứu
3. Mục đích nghiên cứu
4. Đối tượng, phương pháp nghiên cứu
5. Kết cấu
B. NỘI DUNG
Chương I. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ YÊU CẦU ĐỐI VỚI CÁN BỘ QUẢN LÝ

1.1. Khái niệm, phân loại cán bộ quản lý
1.2. Vai trò của cán bộ quản lý
1.3. Các yêu cầu chủ yếu đối với cán bộ quản lý
Chương II. NHỮNG YÊU CẦU MỚI ĐỐI VỚI CÁN BỘ QUẢN LÝ
TRONG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC THỜI KỲ HỘI NHẬP QUỐC TẾ
2.1 Thực trạng yêu cầu cán bộ quản lý trong công tác cán bộ hiện nay
2.2 Những yêu cầu đối với cán bộ quản lý thời kỳ mới
2.3 Những giải pháp trước yêu cầu đối với cán bộ quản lý thời kỳ mới
2.4 Một số kiến nghị và yêu cầu công tác cán bộ trong giai đoạn hiện nay
C. KẾT LUẬN
TÀI LIỆU THAM KHẢO

HV: Bùi Tiến Dũng

Môn học: Khoa học quản lý

1

YÊU CẦU ĐỐI VỚI CÁN BỘ QUẢN LÝ

A. PHẦN MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài
Trong yêu cầu cán bộ quản lý hiện nay Đảng và Nhà nước đã nhận diện
ngày càng rõ hơn sự suy thoái, biến chất trong cán bộ quản lý để từ đó định
hướng công tác cán bộ vào việc khắc phục hiện tượng này. Suy thoái biến chất
diễn ra ngày càng phổ biến và nghiêm trọng hơn. Mỗi lần kiểm điểm sau lại thấy
tình trạng suy thoái biến chất so với lần trước tăng thêm về số lượng, nghiêm
trọng hơn về tính chất, phổ biến ở mọi ngành, mọi cấp; lớn hơn về lượng tiền
của nước, của dân bị thất thoát vì tham nhũng, hối lộ. Suy thoái, biến chất không
chỉ diễn ra có tính chất riêng lẻ ở những cán bộ, đảng viên riêng lẻ, mà đã trở
thành có tính chất tập thể, thậm chí ở cả một tổ chức Đảng, một cấp uỷ Đảng,
cũng như cơ quan quản lý Nhà nước đã thành những đường dây giữa bộ phận
này với bộ phận khác, giữa bên dưới với bên trên cùng ăn cánh với nhau để
tham ô, lãng phí, để chia chác, để dấu tội, chạy tội, v. v.. Suy thoái biến chất
diễn ra có khi rất trắng trợn, có khi rất tinh vi, nhưng nói chung ngày càng tinh
vi hơn.
Trong khi khẳng định bước tiến quan trọng nêu trên về nhận thức công tác
cán bộ của Việt Nam, cũng thấy rằng trên những vấn đề này hiện nay vẫn còn
nhiều vấn đề chưa thật rõ. Chẳng hạn, vấn đề "nhất nguyên chế” chức bí thư và
chủ tịch nên áp dụng đến đâu là tốt, vấn để thẩm quyền và mối quan hệ giữa ban
cán sự đảng và đảng uỷ, đảng đoàn một số loại hình tổ chức nhà nước các cấp;
vấn đề đại hội bầu uỷ ban kiểm tra, trực tiếp bầu bí thư cấp uỷ; việc thống nhất
thanh tra nhà nước và cơ quan thanh tra đảng cùng cấp; vấn đề quyền của thủ
trưởng trong việc bổ nhiệm cấp giúp việc và cấp dưới trực tiếp; làm thế nào để
hạn chế, tiến tới xoá bỏ tình trạng chạy chức, chạy quyền, chạy bằng cấp, chạy
tuổi, chạy huân chương...
Trước yêu cầu đang đặt ra đối với cán bộ quản lý hiện này và đối chiếu

với thực tế công tác cán bộ cho thấy cần có nghiên cứu vận dụng nghiêm túc các
HV: Bùi Tiến Dũng

Môn học: Khoa học quản lý

2


YÊU CẦU ĐỐI VỚI CÁN BỘ QUẢN LÝ

yêu cầu mới có tính thời sự vào công tác cán bộ hiên nay. Do vậy, mục đích của
nghiên cứu này chỉ ra yêu cầu mới đối với cán bộ quản lý trong thời kỳ hội nhập
quốc tế. Chính vì lý do đó em nhận thấy đề tài này rất hay và có ý nghĩa thiết
thực đối với thực tiễn. Vì thế chọn đề tài “Yêu cầu đối với cán bộ quản lý trong
quá trình quản lý nhà nước ở Việt Nam hiện nay” làm đề tài cho tiểu luận của
mình.
2. Tình hình nghiên cứu
Những nghiên cứu có nội dung liên quan đến chủ đề “Yêu cầu đối với cán
bộ quản lý trong quá trình quản lý Nhà nước ở Việt Nam hiện nay” đã được
nhiều nhóm tác giả đề cập:
- Chủ đề “Một số giải pháp xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý
cấp cơ sở của đảng bộ Hà Nội “ của tác giả Nguyễn thanh Minh đã đề cập đến
những yêu cầu cơ bản của đội ngũ cán bộ quản lý cấp xã trên địa bàn Hà Nội.
-

Chủ đề “Thanh Hóa: Yêu cầu về phẩm chất và năng lực đối với người

cán bộ lãnh đạo, quản lý” của ThS Võ Mạnh Sơn, Trường Chính trị tỉnh Thanh
Hóa, đã chỉ ra yêu cầu về phẩm chất và năng lực đối với người cán bộ lãnh đạo
quản lý trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa.

-

Chủ đề “Xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý trong điều kiện

kinh tế thị trường ở nước ta hiện nay” của Ths.Nguyễn Khánh Ly, Trường
Kinh tế kỹ thuật Nghệ An, đã đề cập đến yêu cầu về cán bộ trong điều kiện
kinh tế thị trường ở nước ta hiện nay.
-

Và nhiều nghiên cứu khác.
Tuy nhiên, trong nhiều tài liệu, giáo trình, luận án, luận văn đã đề cập

đến chủ đề này, tuy nhiên hầu hết đề cập ở những khía cạnh khác nhau.
Trong nghiên cứu này tập trung vào các yêu cầu mới đối với cán bộ
quản lý trong quá trình quản lý nhà nước ở Việt Nam trong bối cảnh toàn cầu
hóa và hội nhập quốc tế mạnh mẽ như hiện nay.
3. Mục đích nghiên cứu

HV: Bùi Tiến Dũng

Môn học: Khoa học quản lý

3


YÊU CẦU ĐỐI VỚI CÁN BỘ QUẢN LÝ

Làm rõ nội dung về những yêu cầu đối với cán bộ quản lý trong quá trình
quản lý Nhà nước ở Việt Nam hiện nay từ đó giúp chúng ta có những tri thức
cần thiết trong việc xây dựng và hoàn thiện công tác cán bộ ở nước ta hiện nay.

4. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu
- Nghiên cứu chỉ ra những yêu cầu thể hiện các tiêu chuẩn của cán bộ
quản lý và các yêu cầu mới đặt ra trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc
tế.
- Quá trình thực hiện đề tài có sử dụng các phương pháp logic, tổng hợp,
phân tích.
5. Kết cấu
Bài viết gồm 2 nội dung lớn:
Chương I: Cơ sở lý luận về yêu cầu đối với cán bộ quản lý
Chương II: Những yêu cầu mới đối với cán bộ quản lý trong quản lý
nhà nước thời kỳ hội nhập quốc tế

HV: Bùi Tiến Dũng

Môn học: Khoa học quản lý

4


YÊU CẦU ĐỐI VỚI CÁN BỘ QUẢN LÝ

B. PHẦN NỘI DUNG

Chương I
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ YÊU CẦU ĐỐI VỚI CÁN BỘ QUẢN LÝ
1.1 Khái niệm, phân loại cán bộ quản lý
- Khái niệm “cán bộ quản lý”
Cán bộ quản lý là các cá nhân thực hiện những chức năng và nhiệm vụ
quản lý nhất định của bộ máy quản lý.
Mỗi cán bộ quản lý nhận trách nhiệm trong bộ máy quản lý bằng một

trong hai hình thức; tuyển cử và bổ nhiệm.
Người được tuyển cử chịu trách nhiệm trước người và cơ quan đã tuyển
cử mình. Người được bổ nhiệm chịu trách nhiệm trước cơ quan bổ nhiệm mình.
Dù bằng hình thức nào, cán bộ quản lý cũng giống nhau ở chỗ có quyền và trách
nhiệm nhất định.
- Phân loại “cán bộ quản lý”
Phân loại cán bộ quản lý nhằm mục đích bố trí, sử dụng cán bộ hợp lý và
nâng cao trình độ cán bộ. Tùy theo tiêu thức và mục đích có những cách phân
loại cán bộ sau đây:
- Theo vị trí của cán bộ trong bộ máy quản lý, đội ngũ cán bộ quản lý nói
chung gồm ba loại chính: cán bộ lãnh đạo, chuyên gia, nhân viên nghiệp vụ.
+ Cán bộ lãnh đạo có vị trí đặc biệt quan trong trong hệ thống quản lý, là
người đứng đầu một tổ chức, có quyền ra quyết định, tổ chức thực hiện các
quyết định quản lý và chịu trách nhiệm về quyết định của mình; là đại biểu cho
lợi ích của cán bộ lãnh đạo là giải quyết những vấn đề chung, bảo đảm cho sự
phát triển của cả hệ thống quản lý. Vì vậy, sự phát triển của từng tổ chức phụ
thuộc chủ yếu vào chất lượng đội ngũ cán bộ lãnh đạo.
HV: Bùi Tiến Dũng

Môn học: Khoa học quản lý

5


YÊU CẦU ĐỐI VỚI CÁN BỘ QUẢN LÝ

Cán bộ lãnh đạo bao gồm hai loại: cán bộ lãnh đạo trực tuyến và cán bộ
lãnh đạo chức năng.
+ Cán bộ lãnh đạo trực tuyến là người có vai trò trực tiếp điều hành hoạt
động của một tổ chức đơn vị để hoàn thành những mục tiêu cơ bản của đơn vị

đó.
+ Cán bộ lãnh đạo chức năng có nhiệm vụ điều hành hoạt động các khâu
chức năng của hệ thống.
+ Cán bộ chuyên môn – chuyên gia là những người có trình độ chuyên
sâu về một lĩnh vực chuyên môn nào đó, tham gia hoạt động trong bộ máy quản
lý. Họ có nhiệm vụ soạn thảo các quyết định quản lý và chịu trách nhiệm về mặt
chuyên môn. Các chuyên gia trưởng thành từ cán bộ chuyên môn có vai trò ngày
càng quan trọng trong bộ máy quản lý, pháp lý,… có khả năng chuẩn bị các dự
án với chất lượng giúp lãnh đạo lựa chọn quyết định phù hợp.
+ Nhân viên nghiệp vụ là bộ phận cấu thành của đội ngũ cán bộ quản lý ở
mọi cấp, mọi khâu khác nhau. Họ là những người tinh thông nghiệp vụ với
nhiệm vụ chủ yếu là hoạt động tác nghiệp chuẩn bị các thông tin đầy đủ, chính
xác cho các chuyên gia và cán bộ lãnh đạo trong việc xây dựng và quyết định
lựa chọn phương án tối ưu.
- Theo cấp bậc nghề nghiệp, cấp bậc quản lý, đội ngũ cán bộ quản lý được chia
thành ba loại: cán bộ quản lý cấp cao, cán bộ cấp trung gia và cán bộ cơ sở.
+ Cán bộ lãnh đạo cơ sở là cấp trên trực tiếp của những người lao động
trực tiếp.
+ Cán bộ lãnh đạo cấp trung gian giữ vị trí giữa người lãnh đạo cấp cơ sở
và cấp cao.
+ Cán bộ lãnh đạo cấp cao chịu trách nhiệm điều hành và phối hợp hoạt
động của các bộ phận trong tổ chức, quản lý cán bộ cấp trung gia và đại diện cho
tổ chức đối với cộng đồng bên ngoài.
- Theo lĩnh vực quản lý, đội ngũ cán bộ quản lý được chia thành: cán bộ
quản lý kinh tế; cán bộ quản lý các lĩnh vực chính trị, an ninh quốc phòng, văn
HV: Bùi Tiến Dũng

Môn học: Khoa học quản lý

6

YÊU CẦU ĐỐI VỚI CÁN BỘ QUẢN LÝ

hóa, khoa học, xã hội, y tế, giáo dục, cán bộ quản lý nhà nước, quản lý hành
chính, cán bộ quản lý các hoạt động đối ngoài,…
1.2 Vai trò của cán bộ quản lý
Đội ngũ cán bộ quản lý là một trong những nhân tố có tính quyết định sự
thành công hay thất bại của một hệ thống quản lý và hiệu quả các hoạt động
kinh tế, xã hội, chính trị,… Ngày nay, lao động quản lý có xu hướng nâng cao
và trở thành một bộ phận quan trọng trong cơ cấu lao động xã hội, là một nghề,
với cơ cấu phức tạp trong cơ cấu sản xuất xã hội được chuyên môn hóa, hiệp tác
hóa sâu sắc.
Vai trò cán bộ quản lý ngày càng tăng do:
- Sản xuất xã hội ngày càng phát triển cả về chiều rộng lẫn chiều sâu và
có sự cạnh tranh quyết liệt trên thị trường. Điều đó làm tăng số lượng các
phương án và quyết định lựa chọn phương án tối ưu trở nền phức tạp hơn.
- Tác động của các quyết định quản lý đối với đời sống kinh tế -xã hội
vừa sâu sắc, vừa có hiệu quả lớn hoặc để lại hậu quả nghiêm trọng, đòi hỏi trách
nhiệm cao của mỗi cán bộ quản lý cả về chất lượng lẫn tính khoa học của các
quyết định quản lý.
- Sự tăng nhanh khối lượng tri thức và độ phức tạp của cơ cấu tri thức, sự
xuất hiện của hệ thống thông tin mới gồm cả thông tin quản lý đã và đang mở
rộng đòi hỏi khả năng xử lý, chọn lọc để có quyết định quản lý đúng đắn và hiệu
quả.
Vai trò của cán bộ quản lý ngày càng tăng, thực chất là do đòi hỏi ở người
cán bộ khả năng phát huy nhân tố chủ quan, có bản lĩnh, tri thức và năng động
trên cơ sở nắm vững và vận dụng quy luật khách quan cũng như các quan điểm,
đường lối, chính sách phát triển kinh tế - xã hội của công cuộc đổi mới.
1.3 Các yêu cầu chủ yếu đối với cán bộ quản lý

Tuy theo lĩnh vực hoạt động khác nhau, ở các cấp và vị trí khác nhau mà
mức độ yêu cầu cũng đòi hỏi khác nhau.
Các lĩnh vực có thể phân chia thành:
HV: Bùi Tiến Dũng

Môn học: Khoa học quản lý

7


YÊU CẦU ĐỐI VỚI CÁN BỘ QUẢN LÝ

Sự nghiệp bao gồm: các đơn vị khoa học – kỹ thuật, văn hóa, giáo dục, y
tế, ký thuật, sản xuất kinh doan, an ninh quốc phòng.
Tuy nhiên, dù hoạt động trên lĩnh vực nào, ở khâu và ở cấp nào, cán bộ
quản lý cũng phải đáp ứng những yêu cầu về các mặt sau:
1/ Yêu cầu về phẩm chất chính trị
Yêu cầu này đòi hỏi mỗi cán bộ quản lý phải có quan điểm, lập trường và
bản lĩnh chính trị vững vàng, kiên định; nắm được đường lối, chủ trương, chính
sách của Đảng và Nhà nước trong từng giai đoạn; có khả năng tự hoàn thiện, tự
đánh giá kết quả công việc của bản thân, đánh giá con người mà mình quản lý
theo tiêu chuẩn chính trị; biết biến nhận thức chính trị của mình thành nhận thức
của mọi người; tạo được lòng tin và lôi cuốn mọi người tham gia.
Mức độ khác nhau đối với yêu cầu này tuy thuộc vào lĩnh vực hoạt động
và cấp bậc đối với từng loại cán bộ quản lý. Ở cấp cao, phạm vi ảnh hưởng lớn
càng đòi hỏi trình độ, phẩm chất cao hơn, bản lĩnh chính trị vững vàng hơn.
2/ Yêu cầu về kiến thức pháp luật
Cán bộ quản lý phải hiểu và nắm được luật pháp, nhất là những ngành luật
có liên quan để dùng cho chuyên môn ngành nghề của mình sao cho trong quá
trình làm việc không vi phạm pháp luật. Tuy theo vị trí mà cán bộ quản lý phải

là người am hiểu luật pháp nhất định.
3/ Yêu cầu về chuyên môn
Ngành nào cũng có tri thức khoa học và công nghệ mang tính chuyên môn
khác nhau. Vì vậy, đòi hỏi cán bộ quản lý phải là người am hiểu chuyên môn, đủ
tri thức quản lý ngành nghề chuyên môn đó. Trình độ cao và có sự am hiểu
tường tận chuyên môn của ngành mình giúp cán bộ hoạch định chiến lược phát
triển ngành đúng hướng, tổ chức thực hiện mục tiêu quản lý ngành một cách
hiệu quả nhất.
4/ Yêu cầu về năng lực tổ chức quản lý
Cán bộ quản lý là người đề ra mục tiêu và tổ chức thực hiện mục tiêu
thông qua các cộng sự và những người lao động. Do đó, đòi hỏi cán bộ quản lý
HV: Bùi Tiến Dũng

Môn học: Khoa học quản lý

8


YÊU CẦU ĐỐI VỚI CÁN BỘ QUẢN LÝ

phải là người có bản lĩnh, có khả năng nhạy cảm, linh hoạt, khả năng quan sát
nắm được các nhiệm vụ từ tổng thể đến chi tiết để tổ chức cho hệ thống hoạt
động đồng bộ, có hiệu quả, là người biết cách tổ chức lao động, biết sử dụng
đúng tài năng tưng người, đánh giá đúng con người, biết xử lý tốt các mối quan
hệ ở trong và ngoài hệ thống.
5/ Yêu cầu về phẩm chất đạo đức và tác phong
Các yêu cầu trên có đạt hiệu quả mong muốn hay không còn tuy thuộc
vào đạo đức tác phong của người cán bộ quản lý.
Đạo đức là chuẩn mực về phẩm chất của con người, được xã hội chấp
nhận. Tiêu chuẩn đạo đức đòi hỏi cán bộ quản lý phải tuân thủ theo các chuẩn

mực nhất định, biểu lộ qua ý thức đối với xã hội, qua thái độ công tác, qua hành
vi đối với lợi ích cá nhân và lợi ích tập thể được mọi người đồng tình ủng hộ và
thừa nhận là điều kiện củng cố và phát huy vai trò của họ trong tập thể.
Tác phong thể hiện thông qua các phương pháp và nghệ thuật ứng xử để
thực hiện nhiệm vụ. Tuy thuộc vào phẩm chất đạo đức, tài năng cá nhân và môi
trường cụ thể, mỗi người có tác phong riêng. Những muốn quản lý và động viên
được người khác thì phải có tác phong khoa học, nói đi đôi với làm, tác phong
quần chúng. Tác phong quần chúng đòi hỏi người cán bộ phải xuất phát từ quần
chúng, vì quyền lợi quần chúng, tranh thủ được sử ủng hộ của quần chúng.
Muốn vậy, người cán bộ quản lý phải biết lắng nghe quần chúng, thuyết phục
quần chúng và tin yêu quần chúng.
Đạo đức, tác phong là chuẩn mực quan trọng đối với cán bộ quản lý trong
thực tiễn, đồng thời cũng là tiêu chí cơ bản để đánh giá cán bộ.

HV: Bùi Tiến Dũng

Môn học: Khoa học quản lý

9


YÊU CẦU ĐỐI VỚI CÁN BỘ QUẢN LÝ

Chương 2
NHỮNG YÊU CẦU MỚI ĐỐI VỚI CÁN BỘ QUẢN LÝ TRONG QUẢN
LÝ NHÀ NƯỚC THỜI KỲ HỘI NHẬP QUỐC TẾ
2.1. Thực trạng yêu cầu cán bộ quản lý trong công tác cán bộ hiện nay
Trên thực tế, việc đánh giá, bố trí, sử dụng cán bộ ở nhiều nơi có lúc còn
chủ quan, chưa công tâm, chưa hợp lý, thiếu dân chủ, hoặc dân chủ hình thức,
chưa lấy hiệu quả công việc làm thước đo. Cách đánh giá chưa thật sự đổi mới,

chưa thật quan tâm đến những ý kiến khác với ý kiến tập thể, thường là thống
nhất với đánh giá của người đứng đầu.
Bố trí cán bộ trong nhiều trường hợp còn nặng về cơ cấu; lúng túng, bị
động khi bố trí cán bộ chủ chốt ở một số ngành và địa phương; chưa mạnh dạn
đề bạt cán bộ trẻ, cán bộ nữ. Còn có tình trạng bố trí những người thân trong gia
đình vào các vị trí quan trọng trong bộ máy quản lý, điều hành, nhất là những vị
trí gắn liền với kinh tế, tài chính, dẫn đến tình trạng vi phạm chính sách của
Đảng và Nhà nước, làm tha hoá, hư hỏng cán bộ, làm giảm niềm tin của nhân
dân vào sự lãnh đạo của Đảng...
Trước yêu cầu ngày càng cao của công cuộc đổi mới đất nước, việc xây
dựng đội ngũ cán bộ trong sạch, vững mạnh, có đủ đức, tài là một trong những
nhiệm vụ hàng đầu của công tác xây dựng Đảng.
Gần 30 năm qua, Việt Nam ta luôn xác định xây dựng đội ngũ cán bộ,
đảng viên là khâu then chốt trong sự nghiệp phát triển đất nước. Nghị quyết Hội
nghị Trung ương 3 khóa VII đã chỉ rõ trong công cuộc đổi mới “cán bộ có vai
trò quan trọng, hoặc thúc đẩy hoặc kìm hãm tiến trình đổi mới”. Đến Đại hội XI
của Đảng, Đảng ta vẫn tiếp tục xác định: “phát triển, nâng cao chất lượng nguồn
nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao là một trong những yếu tố quyết
định đến sự phát triển nhanh, bền vững đất nước”. Nghị quyết Đại hội XI của
Đảng cũng đề ra mục tiêu xây dựng đội ngũ cán bộ giai đoạn 2011 - 2020 là:
“Xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức có phẩm chất đạo đức tốt, có
HV: Bùi Tiến Dũng

Môn học: Khoa học quản lý

10


YÊU CẦU ĐỐI VỚI CÁN BỘ QUẢN LÝ

bản lĩnh chính trị, có năng lực, có tính chuyên nghiệp cao, tận tụy phục vụ nhân
dân”.
Các nhà lãnh đạo, quản lý là những người được đào tạo, bồi dưỡng để có
bản lĩnh chính trị vững vàng, có đạo đức trong sáng, có kiến thức chuyên môn,
có trách nhiệm với công việc được giao phó, có khả năng xây dựng khối đoàn
kết để phát huy sức mạnh tập thể… đó là mục tiêu cũng là mong muốn của toàn
Đảng, toàn dân đối với đội ngũ này. Tuy nhiên, thực tế đội ngũ này đã đáp ứng
được đến đâu? Được đánh giá như thế nào?
Những thành tựu đạt được trong gần 30 năm thực hiện công cuộc đổi mới
có sự đóng góp to lớn của đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý. Đó là thế hệ những
cán bộ đã được tôi luyện, trưởng thành qua thử thách, có ý chí vượt qua mọi khó
khăn, gian khổ, là những người có bản lĩnh chính trị vững vàng, có tư duy đổi
mới, đã nhanh chóng thích nghi với cơ chế thị trường, góp phần vào việc đẩy
mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế của đất nước.
Hiện, cả nước có trên 2,6 triệu người có trình độ đại học, cao đẳng trở lên,
trong đó có trên 30.000 tiến sĩ; 10.000 giáo sư, phó giáo sư; 93,8% cán bộ cấp
thứ trưởng và tương đương trở lên có trình độ đại học và trên đại học; 100% cán
bộ cấp vụ ở các cơ quan trung ương có trình độ đại học và trên đại học. Những
số liệu nêu trên đã cho thấy sự trưởng thành của đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản
lý.
Ở Trung ương, đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý cao cấp có bước chuyển
rõ rệt về cả trình độ chuyên môn và trình độ chính trị. Trong nhiệm kỳ khóa IX,
số ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng có trình độ đại học trở lên là
138/150 (chiếm 92%) thì đến khóa X đã nâng lên 174/181 (chiếm 96,13%); số
có trình độ lý luận chính trị từ trung cấp đến cao cấp khóa VIII chiếm 88,23%,
thì đến đầu Đại hội X đã tăng lên 97,23%.
Ở cơ sở, số cán bộ chủ chốt cấp huyện và cán bộ chủ chốt sở, ngành cấp
tỉnh có trình độ lý luận chính trị cao cấp là 98%; có trình độ đại học là 95%; số

HV: Bùi Tiến Dũng

Môn học: Khoa học quản lý

11


YÊU CẦU ĐỐI VỚI CÁN BỘ QUẢN LÝ

cán bộ được quy hoạch vào cấp ủy tỉnh có trình độ đại học trở lên là 100%, có
trình độ lý luận chính trị cao cấp là 95%.
Tuy nhiên, đứng trước những thách thức của kinh tế thị trường, một bộ
phận không nhỏ cán bộ quản lý các cấp đã bộc lộ những hạn chế, yếu kém cả về
năng lực chuyên môn và ý thức chính trị. Đánh giá về đội ngũ cán bộ lãnh đạo,
quản lý, Báo cáo của Bộ Chính trị tại Hội nghị Trung ương 9 khóa X, tổng kết
10 năm thực hiện Nghị quyết Trung ương 3 khóa VIII về chiến lược cán bộ thời
kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước đã thẳng thắn chỉ ra: “trình
độ, năng lực, kiến thức về kinh tế thị trường, luật pháp, ngoại ngữ, khả năng
quản lý nhà nước, quản lý xã hội của không ít cán bộ vẫn còn bất cập; khả năng
dự báo và định hướng sự phát triển vẫn còn yếu”, “Một bộ phận cán bộ chủ
quan, tự mãn, bảo thủ, trì trệ, mắc bệnh thành tích; số khác thiếu tâm huyết với
công việc, thiếu gương mẫu, nói nhiều làm ít, nói không đi đôi với làm; ý thức
tự phê bình và phê bình và tính chiến đấu kém; lợi dụng chức quyền để vun vén
lợi ích cá nhân.
Đặc biệt, Nghị quyết Hội nghị Trung ương 4 khóa XI tiếp tục nhấn mạnh:
“Một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên, trong đó có những đảng viên giữ vị
trí lãnh đạo, quản lý, kể cả một số cán bộ cao cấp, suy thoái về tư tưởng chính
trị, đạo đức, lối sống với những biểu hiện khác nhau về sự phai nhạt lý tưởng, sa
vào chủ nghĩa cá nhân ích kỷ, cơ hội, thực dụng, chạy theo danh lợi, tiền tài, kèn
cựa địa vị, cục bộ, tham nhũng, lãng phí, tùy tiện, vô nguyên tắc”. Như vậy, có
thể thấy chất lượng đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý còn nhiều hạn chế, yếu

kém.
Trong bối cảnh hiện nay, đất nước đang đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện
đại hóa, đang chủ động hội nhập quốc tế, đã đặt ra những yêu cầu mới đối với
đội ngũ cán bộ, đòi hỏi đội ngũ này phải nâng cao chất lượng, đồng thời phải
vững vàng cả về ý thức chính trị, giữ được phẩm chất, đạo đức tốt, lối sống đúng
mực, tránh được những tác động tiêu cực từ kinh tế thị trường và hội nhập quốc
tế.
HV: Bùi Tiến Dũng

Môn học: Khoa học quản lý

12


YÊU CẦU ĐỐI VỚI CÁN BỘ QUẢN LÝ

2.2 Những yêu cầu đối với cán bộ quản lý thời kỳ mới
Công tác cán bộ quản lý là vấn đề quan trọng hàng đầu. Trong quá trình
quản lý nhà nước ở Việt Nam hiện nay, Đảng và Nhà nước đặc biệt chú ý vận
dụng quan điểm đồng bộ, có hệ thống. Công tác cán bộ quản lý hiện nay bao
gồm nhiều mặt:
- Xác định tiêu chuẩn, đánh giá, quy hoạch, đào tạo, sử dụng, quản lý,
chính sách cán bộ...;
- Trong sử dụng cán bộ, chú ý tính đồng bộ từ bố trí, sắp xếp, đề bạt đến
luân chuyển cán bộ;
- Trong quản lý cán bộ, chú ý cả theo dõi, kiểm tra, khen thưởng, kỷ luật
lẫn giải quyết kịp thời những vấn đề đặt ra đối với cán bộ;
- Trong đào tạo cán bộ: có đào tạo mới, đào tạo lại, bồi dưỡng thêm;
- Chú ý đổi mới nội dung, phương pháp, nâng cao chất lượng đào tạo;
- Trong quy hoạch cán bộ, đã chú ý cả số lượng, chất lượng đối với từng

loại, từng cấp cán bộ, quy hoạch theo yêu cầu trước mắt và lâu dài, nhiều người
dự bị cho một chức danh, nhiều chức danh cho một người dự bị,...
Trong khi chú ý tính nhiều mặt như vậy, từ thực tiễn công tác cán bộ qua
gần 30 năm đổi mới lại thấy rõ cần phải nhận thức được đúng vị trí của từng
khâu công tác cán bộ, cụ thể:
- Đánh giá cán bộ là tiền đề;
- Quy hoạch là cơ sở;
- Đào tạo là nhiệm vụ chiến lược cơ bản, thường xuyên, lâu dài;
- Luân chuyển là khâu đột phá;
- Chính sách cán bộ đúng đắn là công cụ quan trọng;
- Quản lý cán bộ một cách khoa học là nhiệm vụ thương xuyên;
- Sử dụng, phát huy cán bộ là mục tiêu xuyên suốt.
Tiêu chuẩn chung của cán bộ lãnh đạo, quản lý đã được quy định tại các
văn bản của Trung ương, tuy nhiên, trong từng giai đoạn cụ thể, với mỗi đối
tượng cán bộ, đảng viên lại cần có những yêu cầu mới. Trong bối cảnh khoa học
HV: Bùi Tiến Dũng

Môn học: Khoa học quản lý

13


YÊU CẦU ĐỐI VỚI CÁN BỘ QUẢN LÝ

- công nghệ phát triển và đất nước đang hội nhập sâu rộng với thế giới trên
nhiều lĩnh vực, đội ngũ cán bộ hiện nay rất cần hội tụ những yếu tố cơ bản sau:
2.2.1 Cán bộ quản lý phải có trình độ, năng lực.
Đây là yêu cầu cơ bản, quan trọng của cán bộ trong mọi thời kỳ. Có trình
độ chuyên môn tốt mới bảo đảm cho cán bộ hoàn thành công việc được giao.
Trình độ của cán bộ được đánh giá là tốt khi đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ

trong thời kỳ đó. Cụ thể trong thời kỳ hiện nay khi khoa học - công nghệ phát
triển, người cán bộ phải có trình độ về công nghệ, làm chủ khoa học - công nghệ
trong lĩnh vực chuyên môn của mình.
2.2.2 Cán bộ quản lý phải có văn hóa làm việc khoa học, hiệu quả, vì
dân.
Công cuộc cải cách hành chính đã được đẩy mạnh từ nhiều năm nay cũng
là nhằm mục tiêu này. Lối làm việc tùy tiện, nặng về hành chính, quan liêu, thói
cửa quyền, hách dịch của một bộ phận cán bộ tồn tại khá lâu đã làm ảnh hưởng
đến uy tín của Đảng, chính quyền, làm giảm hiệu quả công việc trong các cơ
quan nhà nước. Chính vì vậy, xây dựng văn hóa làm việc chuyên nghiệp, có tính
kế hoạch cao, dám nghĩ, dám làm và dám chịu trách nhiệm là cần thiết.
2.2.3 Cán bộ quản lý phải có bản lĩnh vững vàng.
Trong tình hình hiện nay, đây được xem là một trong những yêu cầu hàng
đầu. Bản lĩnh mà trước hết là bản lĩnh chính trị của người cán bộ chính là yếu tố
quan trọng, có bản lĩnh người cán bộ sẽ không bị tác động, ảnh hưởng của
những yếu tố tiêu cực. Đó là những cám dỗ từ mặt trái cơ chế thị trường, từ
chiến lược “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch.
2.3. Những giải pháp trước yêu cầu đối với cán bộ quản lý thời kỳ mới
Để xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp có phẩm chất, năng lực thực sự
ngang tầm, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong thời kỳ hội nhập quốc tế hiện nay,
cần tập trung thực hiện tốt các giải pháp cơ bản sau:

HV: Bùi Tiến Dũng

Môn học: Khoa học quản lý

14


YÊU CẦU ĐỐI VỚI CÁN BỘ QUẢN LÝ

Một là, tiếp tục điều chỉnh, hoàn thiện chiến lược xây dựng đội ngũ cán
bộ phù hợp với tình hình mới. Phải lấy đào tạo, bồi dưỡng cán bộ làm trọng tâm.
Trong đào tạo, bồi dưỡng không chỉ chú ý đến bồi dưỡng về chính trị mà phải
đặc biệt chú ý đến chất lượng chuyên môn, phải có kế hoạch xây dựng một đội
ngũ cán bộ chuyên gia giỏi trên nhiều lĩnh vực, đồng thời có ý thức chính trị
cao, có phẩm chất đạo đức tốt.
Đội ngũ cán bộ này cũng phải được xây dựng có bài bản với các thế hệ,
bảo đảm có sự nối tiếp. Muốn vậy, ngay từ khâu tuyển chọn người đi đào tạo,
bồi dưỡng phải thực sự công tâm, công bằng để chọn được người xứng đáng,
tránh tình trạng cán bộ được lựa chọn đi đào tạo, bồi dưỡng không đủ trình độ
tiếp thu kiến thức, không đủ phẩm chất trở thành người lãnh đạo, quản lý. Như
vậy, không chỉ làm thiếu hụt cán bộ, ảnh hưởng tới sự nghiệp công nghiệp hóa,
hiện đại hóa đất nước mà còn gây lãng phí.
Hai là, tạo môi trường học tập cho đội ngũ cán bộ. Không chỉ học tập
trong các khóa đào tạo, bồi dưỡng mà ngay trong quá trình công tác, trong môi
trường làm việc hằng ngày, cũng cần tạo ra một không khí học tập. Cuộc vận
động “Học tập và làm theo tư tưởng, tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” từ năm
2007, và việc thường xuyên học tập, nghiên cứu nghiêm túc các nghị quyết của
Trung ương, đặc biệt là Nghị quyết Trung ương 4 khóa XI về xây dựng Đảng đã
tạo nên một không khí học tập khá sôi nổi trong các cấp, các ngành, trong mỗi
cán bộ lãnh đạo, đảng viên. Hai phong trào này trong những năm gần đây đã
thực sự tạo được một luồng khí mới để các cán bộ lãnh đạo, đảng viên cùng nhìn
lại mình để tu sửa, rèn giũa.
Ba là, làm tốt công tác luân chuyển, tạo điều kiện cho cán bộ trưởng
thành trong thực tiễn. Những môi trường, điều kiện làm việc khác nhau ở cơ sở
sẽ giúp cho cán bộ phát huy được năng lực, sức sáng tạo. Đồng thời, tránh được
tình trạng xa rời thực tiễn, nhất là với những cán bộ sau đó công tác ở các cơ
quan tham mưu, hoạch định chính sách.

HV: Bùi Tiến Dũng

Môn học: Khoa học quản lý

15


YÊU CẦU ĐỐI VỚI CÁN BỘ QUẢN LÝ

Bốn là, có chính sách đãi ngộ thỏa đáng. Đây là một trong những giải pháp
quan trọng. Đãi ngộ tốt thì không chỉ hấp dẫn được những cán bộ có trình độ,
chuyên môn giỏi mà còn gìn giữ được phẩm chất tốt đẹp của người cán bộ cách
mạng, ngăn ngừa được tình trạng tham ô, tham nhũng, cửa quyền, gây khó dễ
cho người dân trong thực thi công vụ của mỗi cán bộ. Đãi ngộ theo hiệu quả
công việc sẽ khuyến khích sự sáng tạo, đề cao trách nhiệm cá nhân./.

2.4 Một số kiến nghị và yêu cầu công tác cán bộ trong giai đoạn hiện nay
1- Dành sự quan tâm đúng múc hơn cho việc đổi mới công tác cán bộ
đối với ngay cơ quan cấp cao của Đảng, Nhà nước
Lâu nay chúng ta dành chú ý đặc biệt cho cấp cơ sở cả về tổ chức đảng
lẫn cán bộ. Điều đó không sai. Bởi lẽ, đây là nơi trực tiếp nhất trong việc tổ chức
thực hiện đường lối của Đảng, chủ trương, chính sách, pháp luật của Nhà nước;
uy tín của Đảng được nhân dân thấy rõ qua vai trò trực tiếp của tổ chức cơ sở
đảng, của đảng viên ở cơ sở. Song, như trên đây đã trình bày, cán bộ cấp cao,
cấp uỷ ở cấp cao có vai trò cực kỳ quan trọng về nội dung lãnh đạo của Đảng, về
tác động lan toả, về phạm vi bao quát của sự lãnh dạo đó. Sự đúng sai của cấp
này cả về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống lẫn năng lực lãnh đạo ảnh hưởng
hết sức lớn tới toàn bộ sự nghiệp. Ngày nay phương tiện thông tin đại chúng
hiện đại cho phép người dân nắm bắt nhanh, nhạy mọi hành vi của cấp cao, nên
ảnh hưởng của cấp này càng rộng và nhanh. Dân trí ngày một phát triển, họ đủ

trình độ phân biệt sự đúng sai của cấp cơ sở và sự đúng sai của cấp trên cơ sở,
biết được ở cấp nào là quan trọng nhất.
Từ cách đặt vấn đề như vậy, trong khi khẳng định tầm quan trọng của việc
tiếp tục xây dựng, từng bước hoàn thiện và thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở,
cũng cần nhấn mạnh sự bức xúc của việc xây dựng Quy chế dân chủ trong
Đảng, Quy chế dân chủ trong hoạt động của các cơ quan cấp cao của Đảng và
Nhà nước. Trong công tác cán bộ, trong khi cần nhấn mạnh vai trò nền tảng của
HV: Bùi Tiến Dũng

Môn học: Khoa học quản lý

16


YÊU CẦU ĐỐI VỚI CÁN BỘ QUẢN LÝ

cán bộ cơ sở, cũng cần khẳng định vai trò quyết định của việc xây dựng đội ngũ
cán bộ chiến lược, cấp cao của Đảng và Nhà nước.
2- Giải quyết tốt hơn mối quan hệ giữa lãnh đạo tập thể và cá nhân phụ
trách, nâng cao chất lượng các cơ quan tham mưu công tác cán bộ
Trong cơ chế kinh tế ở thời kỳ trước đổi mới, do tuyệt đối hoá sở hữu chung
đã dẫn tới tình trạng “cha chung không ai khóc"; trong công tác cán bộ, cả trước
đây và hiện nay chúng ta vẫn khẳng định vai trò quyết định của tập thể cấp uỷ
dẫn tới tình trạng nếu đề bạt sai, bổ nhiệm sai thì không có cá nhân nào chịu
trách nhiệm cụ thể. Trên vấn đề này, cần nêu cao hơn nữa trách nhiệm của
những người giới thiệu, người đề cử để cấp uỷ xem xét. Trách nhiệm này kéo
dài trong suốt thời gian cán bộ được giới thiệu và được cấp uỷ chấp nhận đề
nghị đề bạt, bổ nhiệm thực hiện nhiệm vụ được giao ở lần bổ nhiệm, đề bạt đó.
Nếu có sai phạm mà nguyên nhân là do giới thiệu nhầm, cán bộ giới thiệu phải
chịu trách nhiệm. Về cấp giúp việc thủ trưởng và cấp dưới, nên để thủ trưởng

lựa chọn, cấp uỷ cho ý kiến. Như thế, người giúp việc thủ trưởng (cấp phó) và
cấp dưới sẽ trực tiếp chịu trách nhiệm trước cấp trưởng, trước cấp trên; sự đoàn
kết, cộng đồng trách nhiệm trên cơ sở nhiệm vụ được phân công giữa cấp trưởng
và cấp phó sẽ tốt hơn. Kiện toàn và nâng cao chất lượng các cơ quan tham mưu
giúp cấp ủy có cơ sở đưa ra quyết định đúng đắn về cán bộ.
3- Nghiên cứu lại hệ tiêu chí định lượng các đặc trưng định tính của
cán bộ để cất nhắc, đề bạt theo hướng coi trọng thực chất không rơi vào chủ
nghĩa hình thức thiên về bằng cấp, lứa tuổi...; đặc biệt chú trọng năng lực tự
vươn lên qua thực tiễn của cán bộ và dự báo sự phát triển hơn nữa của họ để đề
bạt, bổ nhiệm.
4- Xây dựng và thực hiện văn hoá tự chỉ trích, nhận lỗi và từ chúc, xem
đó là việc tất yếu và bình thường của một chính đảng cách mạng, của người
cách mạng vì lợi ích tối cao của Tổ quốc và nhân dân.
Năm 1956, Đảng xin lỗi nhân dân vì sai lầm trong cải cách ruộng đất và
một cán bộ cấp cao của Đảng đã nhận một cương vị khác, thấp hơn. Năm 1986
HV: Bùi Tiến Dũng

Môn học: Khoa học quản lý

17


YÊU CẦU ĐỐI VỚI CÁN BỘ QUẢN LÝ

Đảng đã thẳng thắn thừa nhận yếu kém, sai lầm của mình trong xây dựng kinh
tế, giải quyết các vấn đề xã hội trong thời kỳ xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền
Bắc cũng như trên phạm vi cả nước trước đó. Những việc làm đó càng củng cố
niềm tin của nhân dân vào Đảng ta, nói lên tinh thần trách nhiệm rất cao của
Đảng trước nhân dân, trước dân tộc, nhờ vậy, Đảng mạnh lên.
6- Tại Đại hội XI khi kiểm điểm việc thực hiện các quyết định của Đại

hội X, nên dành thời gian thích đáng cho vấn đề xây dựng quy chế giám sát,
phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã
hội và nhân dân đối với hoạt động của Đảng, kể cả công tác cán bộ.
Là đảng cầm quyền, có bốn việc quan trọng nhất mà Đảng ta phải làm:
Một là hoạch định cho được một đường lối đúng đắn; hai là, xây dựng và phát
huy cho được một nhà nước thực sự của dân, do dân, vì dân; ba là, tạo lập được
một đội ngũ cán bộ cầm quyền mạnh về cả phẩm chất lẫn năng lực; bốn là, phát
huy cho được sức mạnh của toàn dân tộc để hiện thực hoá các quyết định đúng
đắn của Đảng, Nhà nước. Công tác cán bộ liên quan tới cả bốn nhiệm vụ quan
trọng đó. Cho nên, đây là vấn đề của mọi vấn đề Việc giải quyết có hiệu quả vấn
đề này trở thành trung điểm củng cố vị trí cầm quyền của Đảng. Song, đây cũng
là vấn đề khó. Một số điều nêu ra trên đây chỉ là những suy nghĩ ban đầu trên cơ
sở kế thừa và phát triển những thành quả đã có trong nhiều công trình khoa học
khác để bạn đọc tham khảo. Còn phải tiếp tục đào sâu mới hy vọng mang lại
hữu ích nào đó cho Đảng và nhân dân ta trong giai đoạn hiện nay.

C. PHẦN KẾT LUẬN

Yêu cầu trong công tác cán bộ, việc đánh giá và sử dụng cán bộ, công
chức, viên chức (cán bộ) là quan trọng nhất. Đánh giá chính xác cán bộ là cơ sở
cho việc quyết định bố trí, sử dụng hợp lý, tạo động lực mạnh mẽ, động viên cán
bộ cống hiến sức lực, tài trí, hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Đánh giá cán
bộ không đúng, không chính xác có thể dẫn đến sử dụng cán bộ một cách tùy
HV: Bùi Tiến Dũng

Môn học: Khoa học quản lý

18

YÊU CẦU ĐỐI VỚI CÁN BỘ QUẢN LÝ

tiện, làm mất đi động lực phấn đấu của từng cá nhân, thậm chí có khi làm xáo
trộn tâm lý của cả một tập thể, gây nên sự trầm lắng, trì trệ trong công việc. Bởi
vậy, đánh giá và sử dụng cán bộ phải được xem xét, thực hiện thống nhất trên
nền tảng những quan điểm và phương pháp đúng đắn, khoa học.
TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Viện xã hội học và tâm lý lãnh đạo, quản lý (2004). Giáo trình xã hội
học trong quản lý (hệ cao cấp lý luận chính trị). Nxb lý luận chính trị.
2. Nguyễn Vũ Tiến (2009). Khoa học quản lý. Giáo trình lưu hành nội bộ.
3. Đại học kinh tế quốc dân (2005). Khoa học quản lý. Nxb khoa học kỹ
thuật 2005.
4.

Văn kiện Nghị quyết Hội nghị lần thứ ba Ban Chấp hành Trung ương

Đảng khóa VII, ngày 26-6-1992, “Về một số nhiệm vụ đổi mới và chỉnh đốn
Đảng”.
5. Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ
XI, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2011, tr . 41
6. Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Hội nghị lần thứ chín Ban Chấp
hành Trung ương khóa X, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2009, tr. 202 - 203

HV: Bùi Tiến Dũng

Môn học: Khoa học quản lý

19