Bài giảng thị trường chứng khoán phần 7 giới thiệu các tổ chức và hệ thống liên quan đến thị trường

Giảng viên: ThS Lương Minh Lan

Năm 2011

1

ThS. Lương Minh Lan

04/22/16


2

ThS. Lương Minh Lan

04/22/16


CHƯƠNG 1. CÔNG TY CHỨNG
KHOÁN
1. Sự cần thiết của Công ty chứng khoán
Nguyên tắc cơ bản nhất của thị trường
chứng khoán (TTCK) là nguyên tắc trung
gian, mọi hoạt động mua bán diễn ra trên
TTCK tập trung đều phải thông qua tổ chức
trung gian.
Ở Việt Nam, cty chứng khoán là công ty cổ
phần hoặc cty TNHH được Uỷ ban Chứng
khoán Nhà nước cấp giấy phép thực hiện
một hoặc một số loại hình kinh doanh
chứng khoán: môi giới, tự doanh, bảo lãnh

phát hành, tư vấn đầu tư chứng khoán.
3

ThS. Lương Minh Lan

04/22/16


1.1 Điều kiện cấp giấy phép
kinh doanh chứng khoán tại VN
 Có phương án hoạt động kinh doanh phù hợp với
mục tiêu phát triển kinh tế, xã hội và phát triển
ngành chứng khoán;
 Có đủ cơ sở vật chất kỹ thuật cho kinh doanh
chứng khoán;
 Có mức vốn pháp định theo từng loại hình kinh
doanh;
 Giám đốc, Phó Giám đốc, các nhân viên kinh
doanh của công ty chứng khoán phải đáp ứng đầy
đủ điều kiện để được cấp chứng chỉ hành nghề
kinh doanh chứng khoán do UBCKNN cấp;
 Giấy phép bảo lãnh phát hành chỉ được cấp cho
công ty có giấy phép tự doanh
4

ThS. Lương Minh Lan

04/22/16

1.2 Quy định vốn đối với
công ty chứng khoán
 Môi giới chứng khoán: 25 tỷ
 Tự doanh chứng khoán: 100 tỷ
 Bảo lãnh phát hành chứng khoán: 165 tỷ
 Tư vấn đầu tư chứng khoán: 10 tỷ
 Quản lý quỹ đầu tư chứng khoán: 25 tỷ

5

ThS. Lương Minh Lan

04/22/16


2. Vai trò và chức năng của Công ty chứng
khoán trên thị trường chứng khoán

2.1 Vai trò cty chứng khoán trên thị trường tài
chính:
- Tạo ra cơ chế huy động vốn bằng cách nối những
người có tiền (nhà đầu tư) với những người muốn
huy động (nhà phát hành chứng khoán);
- Cung cấp một cơ chế giá cả cho giá trị của các
khoản đầu tư;
- Cung cấp cơ chế chuyển ra tiền mặt cho các nhà
đầu tư.

6

ThS. Lương Minh Lan

04/22/16


2.2 Chức năng của Công ty
chứng khoán
(1) Cung cấp thông tin và tư vấn cho khách hàng:
- Diễn biến tổng thể của thị trường;
- Động thái của từng khu vực riêng trong thị
trường;
- Hoạt động của từng công ty trong mỗi khu
vực.
(2) Cung cấp các sản phẩm và dịch vụ tài chính
giúp khách hàng thực hiện giao dịch theo yêu
cầu và vì lợi ích của khách hàng.

7

ThS. Lương Minh Lan

04/22/16


3. Mô hình hoạt động công
ty chứng khoán
3.1 Công ty chuyên doanh chứng khoán
Hoạt động kinh doanh chứng khoán sẽ do các
công ty độc lập, chuyên môn hoá trong lĩnh vực
chứng khoán đảm nhiệm, các ngân hàng không

được trực tiếp tham gia. Ưu điểm:
- Hạn chế rủi ro cho hệ thống ngân hàng;
- Tạo điều kiện cho thị trường chứng khoán phát
triển do tính chuyên môn hoá cao hơn.

8

ThS. Lương Minh Lan

04/22/16


3.2 Công ty đa năng kinh
doanh tiền tệ và chứng khoán

-

-

Các ngân hàng thương mại hoạt động với tư cách là
chủ thể kinh doanh chứng khoán, bảo hiểm và kinh
doanh tiền tệ. Mô hình này chia thành 2 loại:
Loại đa năng một phần: các ngân hàng muốn kinh
doanh chứng khoán, kinh doanh bảo hiểm phải lập
công ty độc lập hoạt động tách rời;
Loại đa năng hoàn toàn: các ngân hàng được kinh
doanh chứng khoán, kinh doanh bảo hiểm bên cạnh
kinh doanh tiền tệ.
Ưu điểm:
Ngân hàng có thể đa dạng hoá, kết hợp nhiều lĩnh

vực kinh doanh => giảm bớt rủi ro cho hoạt động
kinh doanh chung;
Ngân hàng tận dụng được thế mạnh về vốn để kinh
doanh chứng khoán, khách hàng có thể sử dụng được
nhiều dịch vụ đa dạng và lâu năm của ngân hàng.
9

ThS. Lương Minh Lan

04/22/16


4. Cơ cấu tổ chức

GIÁM ĐỐC

PHÓ GIÁM ĐỐC
PHỤ TRÁCH

PHÒNG
MÔI GIỚI

10

PHÒNG
TỰ DOANH

PHÓ GIÁM ĐỐC
PHỤ TRÁCH

PHÒNG
PHÂN TÍCH &
TƯ VẤN

PHÒNG
BẢO LÃNH &
PHÁT HÀNH

ThS. Lương Minh Lan

PHÒNG
KẾ TOÁN LƯU KÝ

PHÒNG
TỔ CHỨC
HÀNH CHÍNH

04/22/16


5. Các nghiệp vụ của Công
ty chứng khoán
5.1 Môi giới chứng khoán
Khái niệm: Môi giới là một hoạt động kinh doanh
của công ty chứng khoán, trong đó cty chứng
khoán đại diện cho khách hàng tiến hành giao
dịch thông qua cơ chế giao dịch tại Sở giao dịch
chứng khoán hay thị trường OTC mà khách
hàng phải chịu trách nhiệm đối với kết quả kinh
tế của giao dịch.

11

ThS. Lương Minh Lan

04/22/16


Mở tài khoản giao dịch: công ty chứng khoán phải
mở tài khoản giao dịch chứng khoán và tiền cho
từng khách hàng
Trách nhiệm đối với khách hàng:
- Thu thập thông tin để tư vấn cho khách hàng;
- Cập nhật các thông tin về khả năng tài chính,
khả năng chịu đựng rủi ro, kỳ vọng lợi nhuận,
nhân thân khách hàng tối thiểu 6 tháng một
lần;

12

ThS. Lương Minh Lan

04/22/16


Quản lý tiền và chứng khoán
của khách hàng
Quản lý tiền:
- Khách hàng mở 1 TK tiền tại NHTM do cty chứng
khoán lựa chọn;

- Cty chứng khoán quản lý tiền gửi giao dịch chứng
khoán tách biệt khỏi tiền của công ty.
Quản lý chứng khoán phát hành đại chúng:
- Tách biệt chứng khoán khách hàng với chứng khoán
công ty;
- Gửi chứng khoán của khách hàng vào Trung tâm lưu
ký chứng khoán;
- Có trách nhiệm thông báo kịp thời, đầy đủ cho khách
hàng về những quyền lợi phát sinh liên quan đến chứng
khoán của khách hàng;
- Gửi, rút, chuyển khoản chứng khoán thực hiện theo
lệnh của khách hàng và theo quy định về đăng ký, lưu
ký, bù trừ và thanh toán chứng khoán.
13

ThS. Lương Minh Lan

04/22/16


Nhận lệnh giao dịch
- Chỉ nhận lệnh của khách hàng khi phiếu lệnh
được điền chính xác và đầy đủ thông tin;
- Lệnh phải được nhập nhanh chóng và chính xác;
- Lưu giữ các phiếu lệnh của khách hàng theo quy
định của pháp luật;
- Chỉ được nhập lệnh khi khách hàng đủ tiền và
chứng khoán theo quy định của UBCKNN;
- Phải công bố mức phí giao dịch;
- Nhận lệnh qua điện thoại, internet, fax phải tuân

thủ luật giao dịch điện tử và các văn bản hướng
dẫn

14

ThS. Lương Minh Lan

04/22/16


5.2 Tự doanh chứng khoán
Khái niệm: Tự doanh là nghiệp vụ mà trong đó
công ty chứng khoán thực hiện việc mua và bán
chứng khoán cho chính mình nhằm mục đích thu
lợi hoặc đôi khi nhằm mục đích can thiệp điều tiết
giá trên thị trường.
Khi tiến hành nghiệp vụ tự doanh, cty chứng
khoán không được:
- Đầu tư vào cổ phiếu của cty có sở hữu trên 50%
vốn điều lệ của cty chứng khoán;
- Đầu tư quá 20% tổng số cổ phiếu đang lưu hành
của một tổ chức niêm yết;
- Đầu tư quá 15% số cổ phiếu đang lưu hành của
một tổ chức không niêm yết.
15

ThS. Lương Minh Lan

04/22/16

Những yêu cầu đối với cty chứng
khoán trong hoạt động tự doanh
- Tách biệt quản lý:
Phải tách biệt giữa nghiệp vụ tự doanh và
nghiệp vụ môi giới để đảm bảo tính minh bạch,
rõ ràng trong hoạt động;
- Ưu tiên khách hàng:
Phải tuân thủ nguyên tắc ưu tiên cho khách
hàng khi thực hiện nghiệp vụ tự doanh;
- Bình ổn thị trường:
Với khả năng chuyên môn và nguồn vốn lớn có
thể thông qua hoạt động tự doanh để điều tiết
cung cầu, bình ổn giá cả các loại chứng khoán
trên thị trường.
16

ThS. Lương Minh Lan

04/22/16


Quy trình nghiệp vụ trong hoạt
động tự doanh
- Giai đoạn 1: Xây dựng chiến lược đầu tư
- Giai đoạn 2: Khai thác, tìm kiếm các cơ hội đầu
tư
- Giai đoạn 3: Phân tích, đánh giá chất lượng cơ
hội đầu tư
- Giai đoạn 4: Thực hiện đầu tư

- Giai đoạn 5: Quản lý đầu tư và thu hồi vốn

17

ThS. Lương Minh Lan

04/22/16


5.3 Nghiệp vụ bảo lãnh phát
hành
Bảo lãnh phát hành là việc tổ chức bảo lãnh
giúp tổ chức phát hành thực hiện các thủ tục
trước khi chào bán chứng khoán, nhận mua
một phần hay toàn bộ chứng khoán của tổ chức
phát hành
- Bảo lãnh cam kết chắc chắn
- Bảo lãnh cố gắng tối đa
- Bảo lãnh tất cả hoặc không
- Bảo lãnh với hạn mức tối thiểu

18

ThS. Lương Minh Lan

04/22/16


5.4 Nghiệp vụ tư vấn đầu tư
chứng khoán

Tư vấn đầu tư chứng khoán là đưa ra những lời
khuyên, phân tích các tình huống hay thực hiện một
số công việc có tính cách dịch vụ cho khách hàng.
Trước khi tư vấn, cty chứng khoán phải thu thập và
quản lý thông tin về khách hàng như:
- Tình hình tài chính của khách hàng
- Thu nhập của khách hàng
- Mục tiêu đầu tư của khách hàng
- Kinh nghiệm và hiểu biết về đầu tư của khách hàng
Các nội dung tư vấn phải có cơ sở hợp lý và phù hợp
dựa trên thông tin đáng tin cậy, phân tích logic.

19

ThS. Lương Minh Lan

04/22/16


Phân loại hoạt động tư vấn
Theo đối tượng của hoạt động tư vấn:
- Tư vấn cho người phát hành
+ Xác định giá trị doanh nghiệp
+ Tư vấn về loại chứng khoán phát hành
+ Tư vấn chia, tách, hợp nhất, sát nhập doanh
nghiệp
- Tư vấn cho nhà đầu tư chứng khoán
Theo hình thức của hoạt động tư vấn:
- Tư vấn trực tiếp
- Tư vấn gián tiếp

Theo mức độ uỷ quyền của hoạt động tư vấn:
- Tư vấn gợi ý
- Tư vấn uỷ quyền

20

ThS. Lương Minh Lan

04/22/16


5.5 Nghiệp vụ lưu ký chứng
khoán
Lưu ký chứng khoán là việc lưu giữ, bảo quản
chứng khoán của khách hàng và giúp khách
hàng thực hiện quyền của mình đối với chứng
khoán.
Lưu ký chứng khoán giúp cho quá trình thanh
toán tại Sở giao dịch diễn ra thuận lợi, nhanh
chóng, dễ dàng & hạn chế rủi ro cho người nắm
giữ chứng khoán như rủi ro rách, hỏng, thất lạc
chứng chỉ chứng khoán

21

ThS. Lương Minh Lan

04/22/16

5.6 Nghiệp vụ tư vấn tài chính
- Tư vấn tái cơ cấu tài chính doanh nghiệp;
- Tư vấn chào bán, niêm yết chứng khoán;
- Tư vấn cổ phần hoá, xác định giá trị doanh
nghiệp;
- Tư vấn tài chính khác phù hợp với quy định
pháp luật.

22

ThS. Lương Minh Lan

04/22/16


5.7 Các nghiệp vụ hỗ trợ
(1) Nghiệp vụ tín dụng
- Cho vay cầm cố chứng khoán
- Cho vay bảo chứng
- Cho vay ứng trước tiền bán chứng khoán
(2) Nghiệp vụ quản lý thu nhập chứng khoán

23

ThS. Lương Minh Lan

04/22/16


5.8 Trách nhiệm của người hành

nghề chứng khoán
- Người hành nghề chứng khoán không được:
+ Đồng thời làm việc cho tổ chức khác có quan
hệ sở hữu với cty chứng khoán, cty quản lý quỹ
nơi mình làm việc;
+ Đồng thời làm việc cho cty chứng khoán, cty
quản lý quỹ khác;
+ Đồng thời làm Giám đốc hoặc Tổng Giám đốc
của một tổ chức chào bán chứng khoán ra công
chúng hoặc tổ chức niêm yết

24

ThS. Lương Minh Lan

04/22/16


5.8 Trách nhiệm của người
hành nghề chứng khoán (tt)
- Người hành nghề chứng khoán chỉ được mở 1
tài khoản chứng khoán tại chính cty mình;
- Người hành nghề chứng khoán không được sử
dụng tiền, chứng khoán trên TK khách hàng khi
không được uỷ quyền;
- Người hành nghề chứng khoán phải có chứng
chỉ hành nghề do UBCKNN cấp

25

ThS. Lương Minh Lan

04/22/16