Trao duyên Trích trong tác phẩm Truyện Kiều Nguyễn Du

Trao duyên
1. Thúy Kiều trước khi trao duyên
… Cậy em em có chịu lời
Ngồi lên cho chị lạy rồi sẽ thưa
Lời chị khẩn khoản, thiết tha chắc không thể chỉ là chuyện bình thường
* Ngôn ngữ
- cậy = nhờ
+ cậy có ý nghĩa nhờ vả
+ còn có nghĩa tin cậy, gửi niềm tin của Tk vào TV khiến TV không dám từ chối, chị
nhờ em cũng là gửi gắm vào em
- Chịu = nhận
+ Hỏi TV có nhận lời không
+ hỏi nhưng đã ràng buộc, nài ép. TK buộc TV phải nhận, đưa TV vào hoàn cảnh bắt
buộc tiến thoái lưỡng nan
 câu thơ 6 chữ nhưng lời lẽ rất chặt chẽ, thắt buộc nhưng vẫn tế nhị khéo léo
* Cử chỉ
- mời TV ngồi lên trên
- lạy  thưa
 TK đã hạ mình
- TK đang lạy lục van xin cầu khẩn đầy kính cẩn, thiết tha đau đớn
- TK thể hiện sự biết ơn trướ sự hi sinh to lớn của TV
 ngắn gọn nhưng gợi mở một không khí trang trọng thiêng liêng của buổi trao duyên.
Cách ns, cử chỉ ấy cho thấy Kiều có cách ứng xử thông minh, hiểu lẽ đời sâu sắc, trọng
ân nghĩa
2. Thúy Kiều khi trao duyên
A, lời trao duyên
Giữa đường đứt gánh tương tư
Keo loan chắp mối tơ thừa mặc em
- Vậy là cái điều tưởng như khó nhất, Thuý Kiều đã nói. Thuý Vân hết sức ngỡ ngàng
nhưng cũng nhanh chóng hiểu nỗi niềm của chị
- Thành ngữ "đứt gánh tương tư" có ý chỉ tình yêu dang dở. Tình cảm của Kiều với Kim

Trọng chưa kịp tới hồi viên mãn thì sóng gió đã ập tới, đành phải dở dang, Kiều đau khổ
biết mấy, nhưng đành ngậm ngùi trao lại cho em
- “keo loan” điển tích
- “tơ thừa” với Thuý Kiều, tình yêu chưa thể coi là đã đủ mặn mà nhưng với em nó chỉ là
sự nối tiếp.
 lời trao duyên của TK. Vì tình yêu của chị dang dở em hay tiếp nối với KT hãy thay
chị trả duyên cho chàng  Lời Kiều sâu sắc và cũng thật xót xa
B, Thúy Kiều thuyết phục em
“Kể từ khi gặp chàng Kim
Khi ngày quạt ước khi đêm chén thề
Sự đâu sóng gió bất kì
Hiểu tình khôn lẽ hai bề vẹn hai”

1


* kể lại 2 biến cố của cuộc đời mình trong đó nàng đặc biệt nhấn mạnh đến “Sự đâu sóng
gió bất kì” khiế tình yêu trở nên dang dở. Hiếu đã trọn nhưng tình chưa vẹn nhưng nàng
muốn cả 2 mong muốn ấy chỉ có TV mới giúp được
* Dùng đến cả cái lí “ngày xuân”
“Ngày xuân em hãy còn dài”
- Kiều và Vân không cách nhau nhiều về tuổi tác nhưng phải nhắc đến hai chữ ngày xuân
với Kiều sao giờ quá nặng nề.
+ “ngày xuân” hiểu là sự trong trắng tinh khôi thì giờ đây Thuý Kiều đâu thể xứng đáng
với Kim Trọng bằng Thuý Vân. Kiều dù sao cũng mang danh là đã có chồng
* Đánh vào tình
“Xót tình máu mủ thay lời nước non”
-Kiều đang nhờ Vân một điều mà chẳng ai nhờ vả bao giờ. Đã khó nhờ, khó nhận thì vả
chăng chỉ có là tình chị em máu mủ mới dễ đồng cảm, để rồi “chấp nhận” cho nhau
- TK đánh vào thứ tình cảm thiêng liêng quý báu; tình chị em hãy vì chị thương chị mà

lấy KT
* Thuyết phục em bằng những lời trăn trối của người sắp sang thế giới bên kia
“Chị dù thịt nát xương tan
Ngậm cười chín suối hãy còn thơm lây”
 lấy cả linh hồn của kẻ bạc phận để thuyết phục em thay chị trả nghĩa chàng Kim
C, Thúy Kiều trao cả kỉ vật cho em
“Chiếc vành với bức tờ mây,
Duyên này thì giữ, vật này của chung
… Phím đàn với mảnh hương nguyền ngày xưa”
- Kỉ vật
+ chiếc vành
+ bức mây
+ phím đàn
+ mảnh hương
 kỉ vật đẹp đẽ minh chứng cho tình yêu thiêng liêng của TK và KT đem trao lại cho TV
- tâm trạng khi trao kỉ vật
+ “của chung”  chứa đựng bao nỗi đau đớn xa của TK. Trước kia là của riêng 2 người
nay trao lại cho Vân  không còn là của rieng mà thành của chung. Duyên thì trao em
giữ nhưng còn kỉ vật là của chung nghĩa là Kiều không muốn mình hoàn toàn vắng khỏi
cuộc tình
 Cái tâm trạng đó thặt lại cũng vì hai chữ”của chung”chất chứa bao xót xa.Kỉ vật tình
yêu chỉ thiêng liêng khi nó là tín vật, là nhân chứng thầm kín của riêng hai người
thôi.Còn bây giờ,từ bây giờ nó thành của chung, không còn là của riêng Kiều nữa mà trờ
thành của chung của cả ba người.Đau xót làm sao khi phải cắt đứt tình riêng của mình
thành của chung!Người ta nhận ra xót lòng, vết thương đang rỉ máu trong lòng nàng.Vì
thế,mà Kiều bỗng thấy hình ảnh Kim Trọng cùng bao kỉ niệm , thề nguyền…chợt không
còncủa riêng Kiều nữa! Sao mà xót vậy!Tâm lí Kiều lúc này cần một lời thoả đáng, ít ra
là để tự an ủi mình.Cho nên câu thơDuyên này thì giữ , vật này của chung”là bao nhiêu
sự giằng xé,giằng co giữa tâm và trí , níu kéo trong tâm hồn, trong con tim của Kiều .Lí
trí đã quyết định trao duyên,trao kỉ vật.Song tình cảm vẫn như cố trì hoãn,níu giữ.Vì thế ,

mà cái động thái trao tay kia cứ dùng dằn.Kỉ vật lìa khỏi tay người như cũng vật vã
không yên.Cố dằng lòng mà không thể cầm lòng.

2


+ tự nhận mình là “mệnh bạc”: coi như mình đã chết, chết đau đớn trong khi vẫn còn
sống  đó là một cái chết tâm hồn, nàng đã trắng tay
 mong ước trọn tình đã thực hiện được nhưng duyên đã trao, kỉ vật đã thành của
chung mà tình đã đầy lưu luyến, tình thổn thức đầy đau đớn. Đó là nỗi đau của tình yêu
tan vỡ
3. Thý Kiều sau trao duyên
A, hướng đến tương lai
“Mai sau dù có bao giờ,
Đốt lò hương ấy, so tơ phím này.
Trông ra ngọn cỏ gió cây,
Thấy hiu hiu gió, thì hay chị về.
Hồn còn mang nặng lời thề,
Nát thân bồ liễu đền nghì trúc mai.
Dạ đài cách mặt, khuất lời,
Rưới xin chén nước cho người thác oan.”
- Hai chứ”dù có”khiến cho câu thơ có gì như mâu thuẫn.Lúc nay, sau khi kỉ vật đã trao,
Kiều đang hình dung về mai sau, một cái mai sau tất sẽ đến.Đã tất yếu rồi sao lại”dù có”?
Phải là khẳng định sao lại là giả định? Lời trước lời sau thật bất tương hợp.Nhưng xem ra
cái tương diệu, cái khó viết của lời thơ lại nằm chính ở cái bất tương hợp ấy.Bởi chính nó
chứa đựngcái bất tương hợp tinh vi của lí trí và tình cảm trong Kiều tại khoảnh khắc
ấy.Lí trí nhận thức được điều tất yếu,tình cảm lại không muốn chấp nhận cái tất yếu
đó.Tình nàng như thầm mong rằng cái tất yếu đó đừng xảy ra. Nó trớ trêu ngang trái vô
cùng!Cho nên hai chữ dù có như bỗng nhói lên trong cái âm điệu xuôi chiều của câu thơ
- Mối tình sâu nặng với Kim Trọng,nàng vẫn cứ mang theo như khối tình mang xuống

tuyến đài chưa tan.Vì sự thiết tha ấy oan hồn của nàng còn trở về dương thế!Thậm chí
nàng còn hình dung rõ mồn một mình sẽ về trong gió cây cỏ như thế nào.
- Hai chữ”hiu hiu” nghe mà gai người, “hiu hiu” chấp chới giữa hai thế giới thực tại và
hư vô, chập chừn giữa hai cõi thế:cõi âm và cõi dương. Kiều thà hi sinh tất cả,cho tất
cả.Về dương thế,nàng chỉ xin cho mình một chén nước thôi
-Hồn chị đã về đây, mang nặng nỗi thống khổ của một kẻ phụ tình. Trước khi thát oan,
nàng chấp nhận cho thân nát để đền cho người bạn tình chung thuỷ vì tội đã phản bội lại
lời thề nguyền. Nỗi day dứt ấy chị vẫn mang theo xuống cửu tuyền. Hôm nay chị trở về
thì đã "âm dương cách biệt đôi đường" không thể nói được gì, chỉ xin rảy cho chén nước
để oan hồn chị được siêu thoát.
- nát thân bồ liễu cái chết  hướng đến tương lai mờ mịt tăm tối nơi ấy nàng sống mà
như đã chết
 sống trong nỗi đau đớn đến tuyệt vọng
+ luôn khát khao nhận được sự đồng cảm của KT và TV
B, Đối diện với hiện tại
Bây giờ trâm gãy, gương tan
Kể làm sao xiết muôn vàn ái ân
Trăm nghìn gửi lạy tình quân

3


Tơ duyên ngắn ngủi có ngần ấy thôi!
Phận sao phận bạc như vôi!
Đã đành nước chảy hoa trôi lỡ làng.
-thành ngữ
+ trâm gãy gương tan
+ tơ duyên ngắn ngủi
+ bạc như vôi
+ nước chảy hoa trôi lỡ làng

- Nghĩ về quá khứ “muôn vàn ái ân’ mà đau.Nghĩ đến hiện tại một thực tại “Bây giờ trâm
gãy, gương tan” quá phũ phàng
-Tâm tư Kiều bị vây khốn, chìm ngập giữa bao đau thương “Muôn vàn ái ân” phút này đã
hoá thành muôn vàn đau đớn! Ngán ngẩm cho số kiếp đen bạc của mình, nàng cất lên
tiếng than thân thăm thẳm của người đàn bà
- Nàng gọi Kim Trọng là tình quân,nàng xót xa cho duyên phận của mình tơ duyên ngắn
ngủi, nàng tự coi mình là người phụ bạc .Thật đau khổ biết bao:trao duyên rôi,đã nhờ em
trả nghĩa cho chàng Kim rồi mà nỗi buồn thương vẫn chất chứa trong lòng nàng
Kiều.Phải chăng, một lần nữa ND đã thể hiện đúng quy luật tâm lý của con người:cái gì
đong mà lắc thì vơi, nhưng:sầu đong cáng lắc càng đầy là như thế! Tình duyên dẫu có cố
tình dứt bỏ vẫn còn vương tơ lòng là như vậy
 hiện tại tan vỡ không thể thay đổi
Ôi Kim Lang! Hỡi Kim Lang!
Thôi thôi thiếp đã phụ chàng từ đây!
- tiếng khóc nghẹn ngào đau đớn vì tình yêu tan vỡ nàng tự nhận mình là kẻ phụ bạc KT
nghĩa là nàng đã chịu hết trách nhiệm về mình
 đức hi sinh cao đẹp đáng quý ở TK

4