Hoàn thiện kế toán nguyên vật liệu, công cụ dụng cụ tại Cụng ty Cổ phần Tư vấn thiết kế Xây dựng Hồng Hà
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (569.72 KB, 95 trang )
Trêng ®¹i häc c«ng nghiÖp hµ néi
khoa KẾ TOÁN – KIỂM TOÁN
CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
ĐỘC LẬP TỰ DO HẠNH PHÚC
*
*
*
NHẬN XÉT CỦA ĐƠN VỊ THỰC TẬP
Sinh viên : Trần Thị Liên
LỚP : CĐKT23 _K12
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
Hà nội , Ngày ….tháng …năm 2013
Đơn vị thực tập
TRẦN THỊ LIÊN _C§KT23_K12
-1-
CHUYÊN ĐỀ tèt nghiÖp
Trêng ®¹i häc c«ng nghiÖp hµ néi
khoa KẾ TOÁN – KIỂM TOÁN
CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
ĐỘC LẬP – TỰ DO – HẠNH PHÚC
*
*
*
NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
……………………
Hà Nội , ngày ….. tháng…. năm 2013
Chữ kí của giáo viên
TRẦN THỊ LIÊN _C§KT23_K12
-2-
CHUYÊN ĐỀ tèt nghiÖp
Trờng đại học công nghiệp hà nội
khoa K TON KIM TON
Các ký hiệu viết tắt
- SPS: Số phát sinh
- GTGT: Giá trị gia tăng
- HĐ: Hợp đồng
- NVL: Nguyên vật liệu
- CCDC: Công cụ dụng cụ
- HTK: Hàng tồn kho
- CP: Chi phí
- TK: Tài khoản
- QĐ: Quyết định
- BTC: Bộ tài chính
- BT: Bộ trởng
TRN TH LIấN _CĐKT23_K12
-3-
CHUYấN tốt nghiệp
Trờng đại học công nghiệp hà nội
khoa K TON KIM TON
Lời nói đầu
Trong nền kinh tế thị trờng, các doanh nghiệp muốn tồn tại và phát triển nhất
định phải có phơng hớng sản xuất kinh doanh đạt hiệu quả kinh tế. Nhất là trong điều
kiện cạnh tranh ngày càng gay gắt nh hiện nay, vấn đề đặt ra cho các doanh nghiệp
buộc các doanh nghiệp phải không ngừng cố gắng phấn đấu để không những chỉ tồn
tại mà còn phát triển. Do đó việc quản lý, tiết kiệm chi phí sản xuất là vấn đề hết sức
quan trọng. Trong đó nguyên vật liệu, công cụ dụng cụ là cơ sở vật chất chủ yếu hình
thành nên sản phẩm. Nếu chất lợng sản phẩm tốt hay xấu cũng nh chi phí ít hay nhiều
sẽ phụ thuộc phần lớn vào nguyên vật liệu, công cụ dụng cụ dùng để sản xuất. Nh vậy
quản lý nguyên vật liệu là rất cần thiết và đòi hỏi công tác kế toán vật liệu ở doanh
nghiệp phải đợc tổ chức tốt nhằm hạ thấp chi phí nguyên vật liệu trong giá thành sản
phẩm góp phần nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh. Do đó có thể nói kế toán
nguyên vật liệu là một bộ phận không thể thiếu trong toàn bộ công tác kế toán ở doanh
nghiệp.
Nhận thức đợc tầm quan trọng trong vấn đề trên, qua thời gian thực tập, làm
việc thực tế tại công ty, em đã chọn đề tài nghiên cứu: Hoàn thiện kế toán nguyên
vật liệu, công cụ dụng cụ tại Cụng ty C phn T vấn thiết kế Xây dựng Hồng Hà
làm chuyên đề văn tốt nghiệp của mình.
Với mục đích nghiên cứu, làm rõ lý luận về tổ chức kế toán nguyên vật liệu tại
Cụng ty C phn T vấn thiết kế Xây dựng Hồng Hà .
Chuyên đề của em gồm 3 chơng:
Chơng 1: Cơ sở lý luận chung kế toán nguyên vật liệu, công cụ dụng cụ trong
công ty xây dựng .
Chơng 2: Thực trạng công tác kế toán nguyên vật liệu, công cụ dụng cụ tại
Cụng ty C phn T vấn thiết kế Xây dựng Hồng Hà .
TRN TH LIấN _CĐKT23_K12
-4-
CHUYấN tốt nghiệp
Trờng đại học công nghiệp hà nội
khoa K TON KIM TON
Chơng 3: Nhận xét và giải pháp về công tác kế toán nguyên vật liệu, công cụ
dụng cụ tại Cụng ty C phn T vấn thiết kế Xây dựng Hồng Hà
Do thời gian thực tập có hạn, nhận thức còn nhiều hạn chế nên chuyên đề của
em chắc chắn không tránh khỏi những thiếu sót. Em rất mong đợc sự góp ý, bổ sung
của các thầy cô, đặc biệt là Cô Giáo Nguyễn Thị Ngọc Hiền và các anh chị trong
công ty cũng nh của bạn bè để chuyên đề của em thêm phong phú về lý luận cũng nh
thiết thực với thực tế.
Em xin chân thành cảm ơn!
TRN TH LIấN _CĐKT23_K12
-5-
CHUYấN tốt nghiệp
Trờng đại học công nghiệp hà nội
khoa K TON KIM TON
Chơng 1: cơ sở lý luận chung kế toán nguyên vật liệu, công cụ dụng cụ trong
CễNG TY XY DNG
1.1. Khái niệm, đặc điểm kế toán nguyên vật liệu, công cụ dụng cụ
1.1.1. Khái niệm nguyên vật liệu, công cụ dụng cụ
1.1.1.1 Khái niệm nguyên vật liệu:
Nguyên vật liệu là những đối tợng lao động mua ngoài hoặc tự chế biến dùng cho mục
đích sản xuất kinh doanh.
1.1.1.2 Khái niệm công cụ dụng cụ:
Công cụ dụng cụ là những t liệu lao động không có đủ tiêu chuẩn của tài sản cố định
về giá trị và thời gian sử dụng.
1.1.2. Đặc điểm nguyên vật liệu, công cụ dụng cụ
1.1.2.1. Đặc điểm nguyên vật liệu
- Đợc mua sắm bằng vốn lu động.
- Nó chỉ tham gia vào một chu kỳ sản xuất kinh doanh nhất định. Sau chu kỳ sản xuất
giá trị đợc bảo tồn và chuyển dịch toàn bộ vào sản phẩm.
- Vật liệu đợc hình thành từ nhiều nguồn khác nhau: mua ngoài, tự sản xuất, nhận góp
vốn liên doanh.
1.1.2.2. Đặc điểm công cụ dụng cụ
Công cụ dụng cụ là những t liệu lao động cha đủ tiêu chuẩn là tài sản cố định (giá trị <
10.000.000 đồng, thời gian sử dụng < 1 năm). Công cụ dụng cụ có những đặc điểm
sau:
- Tham gia vào nhiều chu kỳ sản xuất kinh doanh, khi sử dụng bị hao mòn dần, khi bị
h hỏng có thể sửa chữa, hỏng hẳn có thể thu hồi phế liệu, sau mỗi chu kỳ sản xuất giá
trị chuyển dịch dần vào giá trị sản phẩm.
TRN TH LIấN _CĐKT23_K12
-6-
CHUYấN tốt nghiệp
Trờng đại học công nghiệp hà nội
khoa K TON KIM TON
- Công cụ dụng cụ sử dụng trong các doanh nghiệp để phục vụ cho hoạt động sản xuất
kinh doanh, hoạt động bán hàng và hoạt động quản lý doanh nghiệp.
1.2. Đánh giá nguyên vật liệu, công cụ dụng cụ
1.2.1. Nguyên tắc đánh giá nguyên vật liệu, công cụ dụng
* Nguyên tắc giá gốc (theo chuẩn mực số 02- HTK)
NVL, CCDC phải đợc đánh giá theo giá gốc. Giá gốc hay còn gọi là trị giá gốc của vật
liệu, công cụ dụng cụ là toàn bộ các chi phí mà doanh nghiệp đã bỏ ra để có đợc
những vật liệu, công cụ dụng cụ ở địa điểm và trạng thái hiện tại. Trờng hợp giá trị
thuần có thể thực hiện đợc thấp hơn giá gốc thì tính theo giá trị thuần có thể thực hiện
đợc.
* Nguyên tắc thận trọng: Thực hiện nguyên tắc thận trọng bằng cách trích lập dự
phòng giảm giá hàng tồn kho.
* Nguyên tắc nhất quán: Các phơng pháp kế toán áp dụng vào việc đánh giá vật liệu,
công cụ dụng cụ phải đảm bảo tính nhất quán (tức là kế toán đã chọn phơng pháp nào
thì phải áp dụng phơng pháp đó thống nhất trong suốt niên độ kế toán). Doanh nghiệp
có thể thay đổi phơng pháp đã chọn, nhng phảiđảm bảo phơng pháp cho phép trình
bày thông tin một cách trung thực và hợp lý hơn đồng thời phải giải thích đợc ảnh hởng của sự thay đổi đó.
1.2.2. Đánh giá nguyên vật liệu, công cụ dụng cụ nhập kho
*) i vi nguyên vt liu, công cụ dụng cụ mua ngoài
Trị giá thực tế của nguyên, vật liệu mua ngoài nhập kho bao gồm:
- Giá mua ghi trên hoá đơn;
- Cộng với các loại thuế không hoàn lại (Bao gồm: thuế nhập khẩu, thuế TTĐB, thuế
GTGT theo phơng pháp trực tiếp )
- Cộng với các chi phí mua hàng thực tế phát sinh (Bao gồm: chi phí bảo quản, vận
chuyển, bốc xếp)
TRN TH LIấN _CĐKT23_K12
-7-
CHUYấN tốt nghiệp
Trờng đại học công nghiệp hà nội
khoa K TON KIM TON
- Trừ đi các khoản giảm trừ phát sinh khi mua nguyên, vật liệu (Bao gồm: chiết khấu
thơng mại, giảm giá và trị giá nguyên, vật liệu đã mua trả lại)
Trờng hợp doanh nghiệp mua nguyên, vật liệu dùng vào sản xuất, kinh doanh
hàng hoá, dịch vụ chịu thuế giá trị gia tăng theo phơng pháp khấu trừ thì giá trị của
nguyên vật liệu mua vào đợc phản ánh theo giá mua cha có thuế giá trị gia tăng
Trờng hợp doanh nghiệp mua nguyên, vật liệu dùng vào sản xuất, kinh doanh
hàng hoá, dịch vụ chịu thuế giá trị gia tăng theo phơng pháp trực tiếp hoặc không
thuộc đối tợng chịu thuế GTGT, hoặc dùng cho hoạt động sự nghiệp, phúc lợi, dự án
thì giá trị của nguyên vật liệu mua vào đợc phản ánh theo tổng giá trị thanh toán bao
gồm cả thuế GTGT đầu vào không đợc khấu trừ (nếu có)
*) Đối với nguyên vt liu, công cụ dụng cụ do doanh nghiệp tự chế biến
Trị giá thực tế của NVL, CCDC tự chế biến nhập lại kho bao gồm: trị giá thực tế
của NVL, CCDC xuất ra để chế biến và chi phí chế biến
Giá thực tế nhập kho =
Giá thực tế vật liệu xuất
+ Chi phí chế biến
chế biến
*) Đối với nguyên vt liu, công cụ dụng cụ doanh nghip thuê ngoài gia công
Trị giá thực tế NVL, CCDC thuê ngoài gia công nhập lại kho bao gồm trị giá
thực tế của vật liệu, dụng cụ xuất ra để thuê ngoài gia công, chi phí gia công và chi phí
vận chuyển từ kho của doanh nghiệp đến nơi gia công và từ nơi gia công về lại kho
của doanh nghiệp.
Giá thực tế NK =
Giá thực tế vật liệu xuất
+ CP gia công + CP vận chuyển
thuê ngoài gia công
*) Đối với nguyên, vt liu, công cụ dụng cụ nhn góp vốn liên doanh
Trị giá thực tế nguyên, vật liệu, công cụ dụng cụ nhập vốn góp liên doanh, góp vốn cổ
phần là giá do hội đồng liên doanh đánh giá và các chi phí khác phát sinh khi tiếp
nhận (Bao gồm: chi phí vận chuyển, bốc dỡ) (nếu có).
TRN TH LIấN _CĐKT23_K12
-8-
CHUYấN tốt nghiệp
Trờng đại học công nghiệp hà nội
khoa K TON KIM TON
- Đối với nguyên vt liệu, công cụ dụng cụ đợc cấp: là giá ghi trên biên bản giao nhận
và các chi phí phát sinh khi tiếp nhận vật liệu.
1.2.3. Đánh giá nguyên vật liệu, công cụ dụng cụ xuất kho
*) Phơng pháp giá thực tế đích danh
- Nội dung: Phơng pháp tính theo giá đích danh là xác định giá xuất kho từng loại
nguyên, vật liệu, công cụ dụng cụ theo giá thực tế của từng lần nhập, từng nguồn nhập
cụ thể
- Điều kiện áp dụng: Phơng pháp này thờng đợc áp dụng cho những doanh nghiệp có ít
loại mặt hàng, các mặt hàng có giá trị lớn hoặc mặt hàng ổn định và nhận diện đợc.
- u điểm: Xác định đợc ngay giá trị vật liệu, công cụ dụng cụ khi xuất kho
- Nhợc điểm: không thích hợp với những doanh nghiệp sử dụng nhiều loại vật liệu,
công cụ dụng cụ có giá trị nhỏ và có nhiều nghiệp vụ nhập, xuất kho.
*) Phơng pháp nhập trớc - xuất trớc (FIFO)
- Nội dung: Phơng pháp này áp dụng dựa trên giả định là hàng tồn kho đợc mua trớc
hoặc sản xuất trớc thì đợc xuất trớc, và hàng tồn kho còn lại cuối kỳ là hàng tồn kho đợc mua hoặc sản xuất gần thời điểm cuối. Theo phơng pháp này thì giá trị hàng xuất
kho đợc tính theo giá của lô hàng nhập kho ở thời điểm đầu kỳ hoặc gần đầu kỳ, giá trị
của hàng tồn kho đợc tính theo giá của hàng nhập kho ở thời điểm cuối kỳ hoặc gần
cuối kỳ.
- Điều kiện áp dụng: Phơng pháp này thích hợp trong điều kiện giá cả ổn định hoặc có
xu hớng giảm, doanh nghiệp theo dõi đợc đơn giá thực tế của từng lần nhập, số lợng
các nghiệp vụ liên quan đến nhập, xuất không nhiều.
*) Phơng pháp nhập sau - xuất trớc (LIFO)
- Nội dung: Phơng pháp này áp dụng dựa trên giả định là hàng tồn kho đợc mua sau
hoặc sản xuất sau thì đợc xuất trớc, và hàng tồn kho còn lại cuối kỳ là hàng tồn kho đợc mua hoặc sản xuất trớc đó. Theo phơng pháp này thì giá trị hàng xuất kho đợc tính
TRN TH LIấN _CĐKT23_K12
-9-
CHUYấN tốt nghiệp
Trờng đại học công nghiệp hà nội
khoa K TON KIM TON
theo giá của lô hàng nhập sau hoặc gần sau cùng, giá trị của hàng tồn kho đợc tính
theo giá của hàng nhập kho đầu kỳ hoặc gần đầu kỳ còn tồn kho.
- Điều kiện áp dụng: Phơng pháp này thích hợp trong điều kiện có lạm phát và doanh
nghiệp cũng phải theo dõi đợc đơn giá thực tế của từng lần nhập, số lợng các nghiệp
vụ nhập, xuất không nhiều.
*) Phơng pháp giá đơn vị bình quân
a) Giá đơn vị bình quân gia quyền (bình quân cả kỳ dự trữ)
Giá thực tế vật
liệu, dụng cụ
xuất kho
=
Trong đó:
Đơn giá xuất kho
bình quân
=
Số lượng vật
liệu, dụng cụ
xuất kho
x
Trị giá thực tế vật
liệu, dụng cụ tồn
kho đầu kỳ
+
Số lượng vật liệu,
dụng cụ tồn kho
đầu kỳ
+
Đơn giá xuất
kho bình quân
Trị giá thực tế vật
liệu, dụng cụ nhập
trong kỳ
Số lượng vật liệu,
dụng cụ nhập
trong kỳ
-
u điểm: Tính toán đơn giản
-
Nhợc điểm: Tính chính xác không cao, do việc tính giá chỉ thực hiện vào cuối
tháng nên ảnh hởng đến độ chính xác và tính kịp thời của thông tin kế toán
b) n giá bình quân cui k trc (hoc u k này)
Đơn giá xuất kho
bình quân cuối kỳ
trước (đầu kỳ)
=
Trị giá thực tế vật liệu, dụng cụ tồn kho cuối kỳ trước (đầu kỳ)
Số lượng vật liệu, dụng cụ tồn kho cuối kỳ trước (đầu kỳ)
- u điểm: Đơn giản, đáp ứng yêu cầu kịp thời của thông tin kế toán
TRN TH LIấN _CĐKT23_K12
- 10 -
CHUYấN tốt nghiệp
Trờng đại học công nghiệp hà nội
khoa K TON KIM TON
- Nhợc điểm: Kết quả tính toán không chính xác, vì không tính đến sự biến động của
giá cả của vật liệu, công cụ dụng cụ trong kỳ.
*) Giá đơn vị bình quân sau mỗi lần nhập:
Theo phơng pháp này, đơn giá vật liệu, công cụ dụng cụ xuất dùng đợc tính lại
sau mỗi lần nhập kho
Trị giá thực tế vật liệu, dụng cụ tồn kho sau mỗi lần nhập
Đơn giá xuất
kho sau mỗi lần
nhập
=
Số lượng vật liệu, dụng cụ tồn kho sau mỗi lần nhập
- u điểm: Đáp ứng yêu cầu kịp thời của thông tin kế toán
- Nhợc điểm: Tốn nhiều thời gian và công sức tính toán
*) Phơng pháp giá hạch toán:
Hàng ngày, kế toán sử dụng giá hạch toán để ghi sổ chi tiết giá trị vật liệu, công cụ
dụng cụ xuất kho. Cuối kỳ kế toán tính ra giá trị thực tế vật liệu, CCDC xuất kho
thông qua hệ số chênh lệch (hệ số giá) theo công thức:
Trị giá thực tế vật liệu, dụng cụ tồn đầu kỳ
và nhập trong kỳ theo giá thực tế
Hệ số giá
=
Trị giá thực tế vật liệu, dụng cụ tồn đầu kỳ
và nhập trong kỳ theo giá hạch toán
TRN TH LIấN _CĐKT23_K12
- 11 -
CHUYấN tốt nghiệp
Trờng đại học công nghiệp hà nội
Trị giá thực tế vật
liệu, công cụ xuất
kho
=
TRN TH LIấN _CĐKT23_K12
khoa K TON KIM TON
Trị giá hạch toán
của vật liệu, dụng cụ
xuất kho
- 12 -
x
Hệ số giá
CHUYấN tốt nghiệp
Trờng đại học công nghiệp hà nội
khoa K TON KIM TON
1.3. Yêu cầu quản lý nguyên vật liệu
1.3.1. Khâu thu mua:
Phải lựa chọn nguồn mua sao cho nguyên vật liệu đợc cung cấp đầy đủ, kịp thời, đảm
bảo chất lợng mà chi phí lại thấp nhất. Muốn vậy, doanh nghiệp cần phải thờng xuyên
cập nhật thông tin, nắm bắt đợc giá cả thị trờng để chọn nhà cung cấp, phải có kế
hoạch mua nguyên vật liệu phù hợp với kế hoạch sản xuất của doanh nghiệp. Bên cạnh
đó cán bộ đi mua cũng cần phải có trình độ, có tinh thần trách nhiệm để tránh lãng phí
cho doanh nghiệp.
1.3.2. Khâu bảo quản:
Các doanh nghiệp cần có các kho tàng, bến bãi cũng nh phải trang bị cơ sở vật chất kỹ
thuật hợp lý đối với nguyên vật liệu. Đảm bảo tránh sự h hao mất mát nguyên vật liệu.
Tuỳ từng loại nguyên vật liệu khác nhau mà có cách bảo quản khác nhau. ở khâu này
doanh nghiệp cũng cần phải chú ý đến đặc điểm, tính chất lý hoá của nguyên vật liệu
để có cách bảo quản cho phù hợp. Cần bố trí nhân viên bảo vệ kho hàng, ngoài ra cần
xây dựng đợc định mức hao hụt hợp lý trong quá trình vận chuyển, bảo quản.
1.3.3. Khâu dự trữ
Căn cứ vào nhu cầu sản xuất và tình hình thực tế trên thị trờng, các doanh nghiệp phải
có kế hoạch dự trữ nguyên vật liệu một cách hợp lý để sao cho vừa đảm bảo cho quá
trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp đợc diễn ra một cách thờng xuyên liên tục
mà lại sử dụng vốn một cách có hiệu quả, không gây ra tình trạng ứ đọng vốn do
doanh nghiệp dự trữ quá nhiều nguyên vật liệu.
Nói tóm lại, việc quản lý nguyên vật liệu ở tất cả các khâu của quá trình sản
xuất kinh doanh là quan trọng, cần thiết và không thể thiếu trong quá trình quản lý nói
chung ở doanh nghiệp.
TRN TH LIấN _CĐKT23_K12
- 13 -
CHUYấN tốt nghiệp
Trờng đại học công nghiệp hà nội
khoa K TON KIM TON
1.4. Nhiệm vụ của kế toán nguyên vật liệu, CCDC
Quản lý chặt chẽ tình hình cung cấp, bảo quản, dự trữ và sử dụng vật liệu là một
trong những nội dung quan trọng trong công tác quản lý hoạt động sản xuất kinh
doanh ở doanh nghiệp. Để góp phần nâng cao chất lợng và hiệu quả quản lý vật liệu,
kế toán vật liệu cần thực hiện tốt các nhiệm vụ sau:
1. Tổ chức ghi chép, phản ánh chính xác, đầy đủ kịp thời số lợng, chất lợng và
giá trị thực tế của từng loại, từng thứ vật liệu, công cụ dụng cụ nhập, xuất, tồn kho vật
liệu, công cụ, dụng cụ tiêu hao, sử dụng cho sản xuất.
2. Kiểm tra tình hình thực hiện kê hoạch thu mua, tình hình dự trữ và tiêu hao
vật liệu, công cụ dụng cụ; phát hiện và xử lý kịp thời vật liệu, công cụ dụng cụ thừa,
thiếu, ứ đọng, kém phẩm chất; ngăn ngừa việc sử dụng vật liệu, công cụ dụng cụ lãng
phí.
3. Vận dụng đúng đắn các phơng pháp hạch toán nguyên vật liệu, công cụ dụng
cụ, hớng dẫn kiểm tra việc chấp hành các nguyên tắc, thủ tục nhập, xuất, thực hiện
đầy đủ, đúng chế độ hạch toán ban đầu về vật liệu, công cụ dụng cụ.
4. Tham gia kiểm kê, đánh giá vật liệu, công cụ dụng cụ theo chế độ quy định
của nhà nớc, lập báo cáo kế toán về vật liệu, dụng cụ phục vụ công tác lẫnh đạo và
quản lý, điều hành, phân tích kinh tế.
1.5. Kế toán chi tiết nguyên vật liệu, công cụ dụng cụ
Vật liệu, công cụ dụng cụ là một trong những đối tợng kế toán các loại tài sản,
cần phải đợc tổ chức hạch toán chi tiết không chỉ về mặt số lợng mà cả hiện vật. Kế
toán chi tiết vật liệu, công cụ dụng cụ đợc thực hiện đồng thời tại kho và phòng kế
toán doanh nghiệp.
1.5.1. Chứng từ, sổ sách kế toán sử dụng
*) Chứng từ kế toán
- Phiếu nhập kho, Phiếu xuất kho
- Biên bản kiểm kê vật t, sản phẩm hàng hoá
TRN TH LIấN _CĐKT23_K12
- 14 -
CHUYấN tốt nghiệp
Trờng đại học công nghiệp hà nội
khoa K TON KIM TON
- Bảng phân bổ nguyên vật liệu, công cụ dụng cụ
- Bảng tổng hợp nhập - xuất - tồn
- Thẻ kho
- Hoá đơn giá trị gia tăng, Hoá đơn bán hàng, Hoá đơn cớc vận chuyển
Ngoài các chứng từ trên còn sử dụng thêm các chứng từ:
- Biên bản kiểm nghiệm
- Phiếu báo vật t còn lại cuối kỳ
*) Sổ sách kế toán vật liệu:
- Sổ kế toán chi tiết
- Sổ kế toán tổng hợp
- Sổ cái TK 152 Nguyên vật liệu, Sổ cái TK 153Công cụ dụng cụ
- Sổ đối chiếu luân chuyển
- Sổ số d
1.5.2. Các phơng pháp hạch toán chi tiết
1.5.2.1. Phơng pháp ghi thẻ song song
Đặc điểm của phơng pháp ghi thể song song là sử dụng các sổ chi tiết để theo
dõi thờng xuyên, liên tục sự biến động của từng mặt hàng tồn kho cả về số lợng và trị
giá
- ở kho: Hàng ngày thủ kho căn cứ vào phiếu nhập kho, phiếu xuất kho ghi số lợng
vật liệu, công cụ dụng cụ thực nhập, thực xuất vào thẻ kho. Thủ kho phải thờng xuyên
đối chiếu số tồn trên sổ kho với số tồn vật liệu, công cụ dụng cụ thực tế. Theo định kỳ
nhân viên nhân viên kế toán vật t xuống kho để nhận chứng từ (hoặc thủ kho giao cho
kế toán) đã đợc phân loại theo từng thứ vật liêu cho phòng kế toán làm cơ sở để ghi sổ
kế toán.
- ở phòng kế toán: Kế toán mở sổ chi tiết vật liệu, công cụ dụng cụ để theo dõi tình
hình nhập, xuất, tồn của từng loại vật t hàng hoá theo cả hai chi tiêu là số lợng và giá
trị, hàng ngày hoặc định kỳ khi nhận đợc phiếu nhập kho, phiếu xuất kho kế toán sẽ
TRN TH LIấN _CĐKT23_K12
- 15 -
CHUYấN tốt nghiệp
Trờng đại học công nghiệp hà nội
khoa K TON KIM TON
tiến hành kiểm tra và phản ánh vào sổ chi tiết. Cuối tháng phải căn cứ vào các sổ chi
tiết để lập bảng tổng hơp nhập, xuất, tồn. Cuối tháng hoặc định kỳ kế toán sẽ đối chiếu
số lợng kế toán ở sổ chi tiết với thẻ kho và số liệu ở thẻ kho phải trùng với số liệu trên
sổ chi tiết.
- Ưu Điểm: việc ghi sổ, thẻ đơn giản, dễ thực hiện, dễ kiểm tra, đối chiếu số liệu và
phát hiện sai sót trong việc ghi chép, quản lý
- Nhợc điểm: Việc ghi chép giữa phòng kế toán và thủ kho về chỉ tiêu số lợng, khối lợng ghi chép quá lớn. Ngoài ra việc kiểm tra đối chiếu không thờng xuyên mà chủ yếu
tiến hành vào cuối tháng, do đó hạn chế chức năng kiểm tra của kế toán trong quản lý.
- Điều kiện áp dụng: Phơng pháp này thờng dùng trong các doanh nghiệp có chủng
loại vật liệu, khối lợng, nghiệp vụ ít, trình độ chuyên môn của kế toán còn hạn chế.
Sơ đồ kế toán chi tiết theo phơng pháp thẻ song song
Thẻ kho
Phiếu nhập kho
Phiếu xuất kho
Sổ kế toán chi tiết
Bảng tổng hợp nhập - xuất - tồn
Sổ kế toán tổng hợp
Ghi chú:
Ghi hàng ngày
Đối chiếu kiểm tra
TRN TH LIấN _CĐKT23_K12
- 16 -
CHUYấN tốt nghiệp
Trờng đại học công nghiệp hà nội
khoa K TON KIM TON
Ghi cuối tháng
1.5.2.2. Phơng pháp ghi sổ đối chiếu luân chuyển
- ở kho: Thủ kho mở thẻ kho để ghi chép hàng ngày tình hình nhập, xuất, tồn vật liệu
giống nh phơng pháp ghi thẻ song song.
- ở phòng kế toán: mở sổ đối chiếu luân chuyển để ghi chép, phản ánh tổng số vật
liệu, công cụ dụng cụ luân chuyển trong tháng và tồn kho cuối tháng của từng vật liệu,
công cụ dụng cụ cả về số lợng và chất lợng. Sổ đối chiếu luân chuyển mở dùng cho cả
năm và mỗi tháng chỉ ghi một lần vào cuối tháng trên cơ sở các phiếu nhập kho, phiếu
xuất kho. Cuối tháng đối chiếu số lợng vật liệu, công cụ dụng cụ trên số đối chiếu
luân chuyển với thẻ kho và số tiền của từng loại với sổ kế toán tổng hợp.
- Ưu điểm: giảm đợc khối lợng ghi sổ kế toán do ghi một lần vào cuối tháng
- Nhựơc điểm: Công việc ghi sổ kế toán vẫn trùng lặp về chỉ tiêu số lợng. Công việc kế
toán dồn vào cuối tháng việc đối chiếu kiểm tra
- Điều kiện áp dụng: Phơng pháp này thờng đợc áp dụng ở các doanh nghiệp mà
nghiệp vụ nhập, xuất ít và không bố trí riêng nhân viên kế toán nguyên vật liệu.
TRN TH LIấN _CĐKT23_K12
- 17 -
CHUYấN tốt nghiệp
Trờng đại học công nghiệp hà nội
khoa K TON KIM TON
Sơ đồ kế toán chi tiết theo phơng pháp sổ đối chiếu luân chuyển
Thẻ kho
Phiếu xuất
Phiếu nhập
Bảng kê nhập
Sổ đối chiếu luân chuyển
Bảng kê xuất
Sổ kế toán tổng hợp
Ghi chú:
Ghi hàng ngày
Đối chiếu kiểm tra
Ghi cuối tháng
1.5.2.3. Phơng pháp ghi sổ số d
- ở kho: Hàng ngày hoặc định kỳ (3-5 ngày) sau khi ghi thẻ kho xong, thủ kho tập hợp
phiếu nhập kho, phiếu xuất kho phát sinh trong kỳ và phân loại theo nhóm quy định,
Thủ kho lập phiếu giao nhận chứng từ nhập, chứng từ xuất đính kèm phiếu nhập kho,
phiếu xuất kho giao cho phòng kế toán. Cuối tháng căn cứ vào thẻ kho, thủ kho ghi số
lợng vật liệu, công cụ dụng cụ tồn cuối tháng vào sổ số d sau đó chuyển sổ cho phòng
kế toán. Sổ số d do phòng kế toán mở cho từng kho và dùng cho cả năm, giao cho thủ
kho trớc ngày cuối tháng.
- Phòng kế toán: Khi nhận chứng từ nhập, xuất vật liệu, công cụ dụng cụ ở kho, kế
toán kiểm tra việc phân loại chứng từ và ghi giá hạch toán, tính tiền cho từng chứng từ,
TRN TH LIấN _CĐKT23_K12
- 18 -
CHUYấN tốt nghiệp
Trờng đại học công nghiệp hà nội
khoa K TON KIM TON
tổng cộng số tiền của các chứng từ nhập, xuất kho ghi vào cột số tiền trên phiếu giao
nhận chứng từ sau đó ghi vào bảng luỹ kế nhập, luỹ kế xuất. Từ bảng luỹ ké nhập, luỹ
kế xuất lập Bảng tổng hợp nhập - xuất - tồn. Khi nhận sổ số d kế toán kiểm tra và ghi
chỉ tiêu giá trị vào sổ số d sau đó, đối chiếu số liệu giữa bảng tổng hợp nhập - xuất tồn với sổ số d.
- Ưu điểm: Giảm nhẹ khối lợng ghi chép hàng ngày. Công việc kế toán tiền hành đều
trong tháng. Thực hiện kiểm tra, giám sát thờng xuyên của kế toán với việc nhập, xuất
vật liệu, công cụ dụng cụ hàng ngày
- Nhợc điểm: Nếu có sai sót khó phát hiện, khó kiểm tra và đòi hỏi yêu cầu trình độ
quản lý của thủ kho và kế toán phải khá nếu không sẽ dẫn đến sai sót
- Điều kiện áp dụng: Nên áp dụng trong các doanh nghiệp sử dụng nhiều chủng loại
nguyên vật liệu, công cụ dụng cụ, tình hình nhập, xuất nguyên vật liệu, công cụ dụng
cu xảy ra thờng xuyên
Sơ đồ kế toán chi tiết theo phơng pháp sổ số d
Thẻ kho
Phiếu xuất kho
Phiếu nhập
kho
Giấy giao nhận
chứng từ nhập
Sổ số dư
Giấy giao nhận
chứng từ xuất
Bảng luỹ kế
nhập
Bảng tổng hợp
nhập - xuất - tồn
Bảng luỹ kế
xuất
TRN TH LIấN _CĐKT23_K12
- 19 -
CHUYấN tốt nghiệp
Trờng đại học công nghiệp hà nội
khoa K TON KIM TON
Ghi chú:
Ghi hàng ngày
Đối chiếu cuối tháng
Ghi cuối tháng
1.6. Kế toán tổng hợp nguyên vật liệu:
1.6.1. Kế toán nguyên vật liệu, công cụ dụng cụ theo phơng pháp kê khai thờng
xuyên
1.6.1.1. Đặc điểm phơng pháp kê khai thờng xuyên
Phơng pháp kê khai thờng xuyên là phơng pháp theo dõi và phản ánh thờng
xuyên, liên tục tình hình hiện có, biến động tăng, giảm của vật liệu, dụng cụ trên các
tài khoản phản ánh theo từng loại.
Phơng pháp kê khai thờng xuyên hàng tồn kho đợc áp dụng phần lớn trong các
doanh nghiệp sản xuất và các doanh nghiệp thơng mại kinh doanh các mặt hàng có giá
trị lớn.
u điểm: Tại bất kỳ thời điểm nào, kế toán cũng có thể xác định đợc lợng nhập,
xuất, tồn theo từng loại
Nhợc điểm: Khối lợng ghi chép nhiều, không thích hợp với những doanh nghiệp
có hàng hoá tồn kho mà giá trị nhỏ, thờng xuyên xuất dùng, xuất bán
1.6.1.2. Tài khoản sử dụng
Các tài khoản đợc sử dụng chủ yếu ở phơng pháp này:
- TK 152 Nguyên liệu, vật liệu: Tài khoản này dùng để phản ánh số hiện có và tình
hình tăng giảm các loại nguyên liệu, vật liệu theo giá trị thực tế.
TRN TH LIấN _CĐKT23_K12
- 20 -
CHUYấN tốt nghiệp
Trờng đại học công nghiệp hà nội
khoa K TON KIM TON
- TK 153 Công cụ dụng cụ : Tài khoản này dùng để phản ánh số hiện có và tình
hình tăng giảm của công cụ dụng cụ trong kỳ của doanh nghiệp theo giá trị thực tế.
TK152, TK153
Số d đầu kỳ: XXX
+ Giá trị thực tế của NLVL, CCDC + Giá trị thực tế của NLVL, CCDC
nhập kho do mua ngoài, tự gia công xuất kho để sử dụng cho sản xuất kinh
chế biến.
doanh, thuê ngoài gia công
+ Giá trị của NLVL thừa phát hiện khi + Giá trị NLVL, CCDC thiếu hụt phát
kiểm kê.
hiện khi kiểm kê.
+ Giá trị phế liệu thu hồi nhập kho
+ Giá trị NLVL, CCDC trả lại cho ngời
bán hoặc đợc giảm giá, chiết khấu thơng mại
Số d cuối kỳ: XXX
- TK 151Hàng mua đang đi đờng : Tài khoản này dùng để phản ánh giá trị thực tế
của các loại vật t, hàng hoá, nguyên vật liệu, công cụ dụng cụ mà doanh nghiệp đã
mua, đã chấp nhận thanh toán nhng cuối tháng cha về nhập kho và tình hình hàng mua
đang đi đờng kỳ trớc, kỳ này đã về nhập
Kết cấu của TK 151Hàng mua đang đi đờng
TK151
D đầu kỳ: XXX
+ Giá trị của vật t, hàng hoá đang đi đ- + Giá trị vật t, hàng hoá đang đi đờng
ờng.
đã nhập kho hoặc đã chuyển giao thẳng
cho khách hàng.
D cuối : Giá trị hàng mua đang đi đ-
TRN TH LIấN _CĐKT23_K12
- 21 -
CHUYấN tốt nghiệp
Trờng đại học công nghiệp hà nội
khoa K TON KIM TON
ờng cha về nhập kho của đơn vị
Ngoài ra còn sử dụng một số tài khoản khác nh: TK 331, TK111, TK112,
TK 141, TK 128, TK 411, TK 627, TK 641, TK 642...
1.6.1.3. Phơng pháp hạch toán một số nghiệp vụ kinh tế chủ yếu
*) Đối với doanh nghiệp tính thuế GTGT theo phơng pháp khấu trừ
Hạch toán kế toán tăng nguyên vật liệu, công cụ dụng cụ
a) Tăng do mua ngoài về nhập kho
(1) Trờng hợp hàng và hoá đơn cùng về:
Khi mua nguyên liệu vật liệu, công cụ dụng cụ về nhập kho căn cứ vào hoá đơn, phiếu
nhập kho, biên bản kiểm nghiệm. Nếu hàng đủ theo hoá đơn, đúng quy cách, phẩm
chất kế toán ghi
- Đối với nguyên liêụ, vật liệu, công cụ dụng cụ chịu thuế GTGT theo phơng pháp
khấu trừ ghi:
Nợ TK 152: Giá thực tế của vật liệu nhập kho cha thuế GTGT
Nợ TK153: Giá thực tế của công cụ dụng cụ nhập kho cha thuế GTGT
Nợ TK 133(1): Thuế GTGT đầu vào đợc khấu trừ
Có TK 111, 112, 141, 331: Tổng giá thanh toán
- Khi trả tiền cho ngời bán hoặc ứng trớc:
Nợ TK 331
Có TK 111, 112, 141,
- Đối với nguyên vật liệu, công cụ dụng cụ chịu thuế GTGT theo phơng pháp trực tiếp
hoặc không thuộc diện chịu thuế GTGT hoặc sử dụng các hoạt động phúc lợi, dự án,
ghi:
Nợ TK 152: Giá thực tế của vật liệu nhập kho đã có thuế GTGT
Nợ TK153: Giá thực tế của công cụ dụng cụ nhập kho đã thuế GTGT
Có TK 111,112,141,331...: Tổng giá thanh toán
- Chi phí thu mua thực tế phát sinh:
TRN TH LIấN _CĐKT23_K12
- 22 -
CHUYấN tốt nghiệp
Trờng đại học công nghiệp hà nội
khoa K TON KIM TON
Nợ TK 152, 153: Chi phí thực tế
Nợ TK 133(1): Thuế GTGT đầu vào của chi phí (nếu có)
Có TK 111, 112, 141, 331,; Tổng giá thanh toán
- Trờng hợp doanh nghiệp đợc hởng giảm giá hàng mua, hàng đã mua trả lại cho chủ
hàng, kế toán ghi nh sau:
Nợ TK 331: Trừ vào số tiền còn nợ ngời bán
Nợ TK 111, 112: Số tiền ngời bán trả lại
Nợ TK 138(8): Số tiền đợc ngời bán chấp nhận nhng cha trả
Có TK 152, 153: Xuất kho số giảm giá hàng mua đợc hởng
Có TK 133(1): Thuế GTGT của số giảm giá, hàng mua trả lại
- Nếu ngời mua thì đợc hởng chiết khấu thanh toán do ngời mua thanh toán tiền hàng
sớm
Nợ TK 331: Trừ vào số tiền còn nợ ngời bán
Nợ TK 111, 112: Số tiền ngời bán trả lại
Nợ TK 138(8): Số tiền đợc ngời bán chấp nhận nhng cha trả
Có TK 515: Doanh thu hoạt động tài chính.
(2) Trờng hợp hàng về cha có hoá đơn:
- Trong tháng nếu hàng về cha có hoá đơn thì vẫn làm thủ tục nhập kho bình thờng,
nhng cha ghi sổ ngay mà lu phiếu nhập kho vào hồ sơ Hàng về cha có hoá đơn. Nếu
cuối tháng hoá đơn về thì ghi sổ bình thờng
- Nếu cuối tháng hoá đơn vẫn cha về thì kế toán ghi sổ theo giá tạm tính bằng bút toán
sau:
Nợ TK 152, 153: Ghi theo giá tạm tính
Có TK 331: Ghi theo giá tạm tính
- Sang tháng sau, khi hoá đơn về nếu giá hoá đơn khác với giá tạm tính. Kế toán sẽ
điều chỉnh sổ kế toán cho phù hợp với giá trên hoá đơn bằng một trong các phơng
pháp sau:
(*) Phơng pháp 1:
TRN TH LIấN _CĐKT23_K12
- 23 -
CHUYấN tốt nghiệp
Trờng đại học công nghiệp hà nội
khoa K TON KIM TON
+ Xoá bút toán tạm tính bằng bút toán đỏ:
Nợ TK 152, 153: Giá tạm tính
Có TK 331: Giá tạm tính
+ Sau đó ghi giá trên hoá đơn bằng bút toán thờng:
Nợ TK 152: Giá thực tế của vật liệu nhập kho cha thuế GTGT
Nợ TK153: Giá thực tế của công cụ dụng cụ nhập kho cha thuế GTGT
Nợ TK 133(1): Thuế GTGT đầu vào đợc khấu trừ (nếu có)
Có TK 111, 112, 141, 331,: Tổng giá thanh toán
(*) Phơng pháp 2: Điều chỉnh số chênh lệch giữa giá tạm tính với giá trên hoá đơn:
+ Nếu giá tạm tính lớn hơn giá trên hoá đơn thì ghi bút toán đỏ
Nợ TK 152, 153: Phần chênh lệch giảm
Nợ TK 133(1): Thuế giá trị gia tăng của hàng mua trên hoá đơn
Có TK331: Tổng giá thanh toán
+ Nếu giá ghi trên hoá đơn lớn hơn giá tạm tính thì ghi bút toán thờng:
Nợ TK 152, 153: Phần chênh lệch tăng
Nợ TK 133(1): Thuế GTGT của hàng mua trên hoá đơn
Có TK331: Tổng giá thanh toán
(3) Trờng hợp hoá đơn về nhng hàng cha về (Hàng mua còn đang đi đờng)
- Trong tháng khi hoá đơn về mà hàng cha về, kế toán cha ghi sổ ngay mà lu hoá đơn
vào tập hồ sơ Hàng mua đang đi đờng . Nếu trong tháng hàng về thì ghi sổ bình thờng:
Nợ TK 152, 153
Nợ TK 133(1)
Có TK 111, 112, 141, 331,....
- Nếu cuối tháng hàng vẫn cha về, căn cứ vào hoá đơn, kế toán ghi:
Nợ TK 151: Trị giá của hàng đang đi đờng cha bao gồm thuế GTGT
Nợ TK 133(1): Thuế GTGT đầu vào đợc khấu trừ
TRN TH LIấN _CĐKT23_K12
- 24 -
CHUYấN tốt nghiệp
Trờng đại học công nghiệp hà nội
khoa K TON KIM TON
Có TK 111, 112, 141, 331,...: Tổng giá thanh toán
- Sang tháng sau hàng về, kế toán đối chiếu giữa hoá đơn và phiếu nhập ghi:
Nợ TK152, 153: Giá thực tế của vật liệu, công cụ dụng cụ nhập kho
Nợ TK 621, 627, 641, 642: Xuất thẳng cho sản xuất, cho phân xởng,
Có TK 151: Hàng mua đang đi đờng
(4) Trờng hợp hàng thừa so với hoá đơn.
- Nếu nhập kho toàn bộ lô hàng
Nợ TK 152, TK 153: Trị giá toàn bộ số hàng
Nợ TK 133(1): Thuế GTGT đợc khấu trừ theo hoá đơn.
Có TK 331: Trị giá thanh toán theo hoá đơn
Có TK 338(1): Trị giá hàng thừa cha có thuế GTGT
- Căn cứ quyết định xử lý số hàng thừa:
+ Nếu nguyên nhân là do bên bán xuất nhầm:
. Nếu trả lại cho ngời bán
Nợ TK 338(1): Trị giá hàng thừa
Có TK 152, 153: Xuất kho trả lại số hàng thừa
. Doanh nghiệp mua tiếp số hàng thừa:
Nợ TK 338(1): Trị giá hàng thừa
Nợ TK 133(1): Thuế GTGT của hàng thừa
Có TK 331: Tổng giá thanh toán số hàng thừa
+ Nếu thừa cha rõ nguyên nhân ghi tăng thu nhập khác:
Nợ TK 338(1): Trị giá hàng thừa
Có TK 711: Số thừa cha rõ nguyên nhân
- Nếu nhập kho theo hoá đơn: Kế toán ghi nhận số nhập kho bình thờng nh trờng hợp
hàng về nhập kho đủ, số thừa ghi nh sau:
Giữ hộ ngời bán: Nợ TK 002
Khi xử lý số thừa: Có TK 002
TRN TH LIấN _CĐKT23_K12
- 25 -
CHUYấN tốt nghiệp
