Đánh giá hiệu quả và đề xuất hướng sử dụng đất nông nghiệp huyện thạch hà, tỉnh hà tĩnh

I H C THÁI NGUYÊN
TR

NG

I H C NÔNG LÂM

NGUY N ANH S N

ÁNH GIÁ HI U QU VÀ
XUT
H
NG S
DNG T NÔNG NGHI P
HUY N TH CH HÀ, TNH HÀ TNH
Chuyên ngành: Qun lý t ai
Mã s: 60.85.01.03

LUN VN TH C S KHOA H C NÔNG NGHI P

Ngi hng dn khoa hc: TS. Nguyn Tin S

THÁI NGUYÊN - 2013


i

L I CAM OAN
Tôi xin cam oan ây là k t qu nghiên c u c a tôi. Các s li
u, k t
qu nêu trong lun v

n này là trung th
c và cha tng c ai công b trong
bt k công trình nào.
Tôi xin cam oan rng, mi s
giúp  trong quá trình th
c hi
n lun
v
n ã c c m n, các thông tin trích dn ã ch rõ ngun g c.
Thái Nguyên, tháng 11 n m 2013
Tác gi lun v n

Nguyn Anh S!n


ii

L IC M

N

 hoàn thành lun v
n, tôi ã nhn c s
giúp  tn tình, s
óng
góp quý báu c a nhiu cá nhân và tp th.
Trc h t, tôi xin trân trng c m n TS. Nguyn Tin S - B Tài
nguyên và Môi trng ã tn tình hng dn, ch b o tôi trong su t thi gian
th
c hi

n  tài.
Tôi xin trân trng c m n s
góp ý chân thành c a các Thy, Cô giáo
Khoa Tài nguyên và Môi trng, Phòng qu n lý ào t o sau

i hc - Trng

i hc Nông Lâm Thái Nguyên ã t o iu ki
n thun li cho tôi th
c hi
n
và hoàn thành  tài.
Tôi xin trân trng c m n U! ban nhân dân huy
n Th ch Hà, tp th
phòng Tài nguyên và Môi trng, phòng Tài chính K ho ch, phòng Nông
nghi
p và phát trin nông thôn, phòng Th ng kê, cp u!, chính quyn và bà
con nhân dân các xã, th∀ trn trong huy
n Th ch Hà ã giúp  tôi trong quá
trình th
c hi
n  tài trên ∀a bàn.
Tôi xin c m n

n gia ình, ngi thân, các cán b ng nghi
p và

b n bè ã ng viên, giúp , t o iu ki
n thun li trong quá trình th
c hi

n
 tài này.
Mt ln n#a tôi xin trân trng c m n !
Thái Nguyên, tháng 11 n m 2013
Tác gi lun v n

Nguyn Anh S!n


iii

MC LC
L I CAM OAN..........................................................................................................i
L I C M N...............................................................................................................ii
MC LC ....................................................................................................................iii
DANH MC T∀ VI#T T∃T...................................................................................vii
DANH MC B NG .................................................................................................viii
M% &U........................................................................................................................1
1. Tính cp thi t c a  tài..............................................................................................1
2. M∃c tiêu c a  tài......................................................................................................2
2.1. M∃c tiêu t%ng quát...................................................................................................2
2.2. M∃c tiêu c∃ th ........................................................................................................2
3. Yêu cu c a  tài.......................................................................................................2
Ch!ng 1. T∋NG QUAN TÀI LI U .......................................................................4
1.1. Nh#ng vn  chung v t nông nghi
p và s& d∃ng t nông nghi
p...............4
1.1.1. Khái quát v t nông nghi
p..............................................................................4
1.1.2. Nguyên t∋c s& d∃ng t nông nghi

p..................................................................5
1.1.3. Tình hình s& d∃ng t nông nghi
p trên Th gii và ( Vi
t Nam ....................6
1.1.3.1. Tình hình s& d∃ng t nông nghi
p trên Th gii...........................................6
1.1.3.2. Tình hình s& d∃ng t nông nghi
p ( Vi
t Nam.............................................7
1.1.4. Quan im s& d∃ng t nông nghi
p bn v#ng..................................................8
1.2. Hi
u qu s& d∃ng t và ánh giá hi
u qu s& d∃ng t nông nghi
p...............10
1.2.1. Khái quát v hi
u qu và hi
u qu s& d∃ng t................................................10
1.2.1.1. Hi
u qu kinh t ..............................................................................................12
1.2.1.2. Hi
u qu xã hi................................................................................................13
1.2.1.3. Hi
u qu môi trng .......................................................................................13
1.2.2. )c im và phng pháp ánh giá hi
u qu s& d∃ng t nông nghi
p........14


iv

1.2.2.1. )c im..........................................................................................................14
1.2.2.2. Nguyên t∋c l
a chn ch tiêu ánh giá hi
u qu s& d∃ng t nông nghi
p .15
1.2.2.3. H
th ng các ch tiêu ánh giá hi
u qu s& d∃ng t nông nghi
p..............16
1.2.3. Các nhân t

nh h(ng

n hi
u qu s& d∃ng t nông nghi
p......................17

1.2.3.1. Nhóm các y u t v iu ki
n t
nhiên..........................................................17
1.2.3.2. Nhóm các y u t kinh t , k∗ thut..................................................................18
1.2.3.3. Nhóm các y u t kinh t t% ch c....................................................................18
1.2.3.4. Nhóm các y u t xã hi ..................................................................................20
1.3. Mt s k t qu nghiên c u liên quan

n s& d∃ng t nông nghi
p hi
u qu và

bn v#ng trên Th gii và Vi

t Nam...........................................................................20
1.3.1. Mt s k t qu nghiên c u trên th gii............................................................20
1.3.2. Mt s k t qu nghiên c u ( Vi
t Nam............................................................22
Ch!ng 2. N(I DUNG VÀ PH
2.1.
2.1.1.

NG PHÁP NGHIÊN C)U........................26

i tng và ph m vi nghiên c u........................................................................26
i tng nghiên c u ........................................................................................26

2.1.2. Ph m vi nghiên c u............................................................................................26
2.2. Ni dung nghiên c u.............................................................................................26
2.3. Phng pháp nghiên c u ......................................................................................26
2.3.1. Phng pháp iu tra, thu thp tài li
u th cp ................................................26
2.3.2. Phng pháp chn im nghiên c u.................................................................27
2.3.3. Phng pháp iu tra thu thp s li
u s cp ...................................................27
2.3.4. Phng pháp s& d∃ng các ch tiêu tính toán hi
u qu s& d∃ng t .................27
2.3.5. Phng pháp t%ng hp, phân tích và x& lý s li
u...........................................28
2.3.6. Phng pháp chuyên gia, chuyên kh o ............................................................28
Ch!ng 3. K#T QU NGHIÊN C)U...................................................................29
3.1. iu ki
n t
nhiên, kinh t - xã hi c a huy

n Th ch Hà...................................29
3.1.1. iu ki
n t
nhiên ..............................................................................................29


v
3.1.1.1. V∀ trí ∀a lý .......................................................................................................29
3.1.1.2. ∀a hình, ∀a m o ............................................................................................29
3.1.1.3. )c im khí hu.............................................................................................31
3.1.1.4. )c im th y v
n ..........................................................................................32
3.1.1.5. Tài nguyên t .................................................................................................32
3.1.1.6. Các ngun tài nguyên khác.............................................................................34
3.1.2. iu ki
n kinh t - xã hi huy
n Th ch Hà......................................................35
3.1.2.1. Th
c tr ng phát trin kinh t ...........................................................................35
3.1.2.2. Th
c tr ng s n xut nông nghi
p...................................................................35
3.1.2.3. Dân s và lao ng..........................................................................................37
3.1.2.4. Th
c tr ng phát trin c s( h tng................................................................37
3.1.2.5. Giáo d∃c ào t o, y t ......................................................................................38
3.2. Hi
n tr ng s& d∃ng t huy
n Th ch Hà .............................................................38
3.3. ánh giá hi

u qu các lo i hình s& d∃ng t nông nghi
p huy
n Th ch Hà ....41
3.3.1. Các lo i hình s& d∃ng t nông nghi
p.............................................................41
3.3.2. Hi
u qu kinh t c a các lo i cây trng chính..................................................43
3.3.2.1. Hi
u qu kinh t các lo i cây trng chính ( vùng 1 (vùng Trà Sn) ...........43
3.3.2.2. Hi
u qu các lo i cây trng chính ( vùng 2 (B∋c Hà) ..................................45
3.3.2.3. Hi
u qu các lo i cây trng chính ( vùng 3 (Bãi Ngang)............................47
3.3.3. Hi
u qu kinh t c a các lo i hình s& d∃ng t ................................................49
3.3.3.1. Hi
u qu kinh t c a các lo i hình s& d∃ng t vùng 1 (Trà Sn) ...............49
3.3.3.2. Hi
u qu kinh t c a các lo i hình s& d∃ng t vùng 2 (B∋c Hà) ................52
3.3.3.3. Hi
u qu kinh t c a các lo i hình s& d∃ng t vùng 3 (Bãi Ngang)...........55
3.3.3.4. ánh giá chung v hi
u qu kinh t c a các lo i hình s& d∃ng t .............58
3.3.4. Hi
u qu xã hi các lo i hình s& d∃ng t........................................................66
3.3.5. Hi
u qu môi trng các lo i hình s& d∃ng t................................................67
3.3.6. ánh giá chung v hi
u qu s& d∃ng t nông nghi
p ....................................70

vi
3.4. ∀nh hng và mt s gi i pháp nâng cao hi
u qu s& d∃ng t nông nghi
p
huy
n Th ch Hà

n n
m 2020...................................................................................71

3.4.1. ∀nh hng s& d∃ng t nông nghi
p...............................................................71
3.4.1.1. Quan im xây d
ng ∀nh hng...................................................................71
3.4.1.2. C
n c xây d
ng ∀nh hng .........................................................................71
3.4.1.3. ∀nh hng s& d∃ng t nông nghi
p

n n
m 2020...................................72

3.4.2.  xut mt s gi i pháp nâng cao hi
u qu s& d∃ng t nông nghi
p..........73
3.4.2.1. V l
a chn các lo i hình s& d∃ng t...........................................................74

3.4.2.2. V quy ho ch s& d∃ng t nông nghi
p.........................................................75
K#T LUN VÀ
NGH∗.......................................................................................77
1. K t lun .....................................................................................................................77
2.  ngh∀ ......................................................................................................................78
TÀI LI U THAM KH O........................................................................................79


vii

DANH MC T∀ VI#T T∃T
CL

: Công lao ng

CPTG

: Chi phí trung gian

CPTT

: Chi phí tr
c ti p

FAO

:

GTSX

: Giá tr∀ s n xut

GTGT

: Giá tr∀ gia t
ng

LUT

: Lo i hình s& d∃ng t

NS

: N
ng sut

TNHH

: Thu nhp h+n hp

WB

: World Bank - Ngân hàng th gii

Food and Agriculture Organization of the United Nations
- T% ch c Lng th
c và Nông nghi
p Liên Hi
p Qu c

viii

DANH MC B NG
B ng 1.1 Hi
n tr ng s& d∃ng t nông nghi
p c a Vi
t Nam n
m 2010 ......... 7
B ng 3.1.a. Phân vùng kinh t sinh thái nông nghi
p theo n v∀ hành chính
huy
n Th ch Hà n
m 2012 ............................................................. 30
B ng 3.1.b. Phân vùng kinh t sinh thái nông nghi
p theo n v∀ hành chính
huy
n Th ch Hà n
m 2012 (ti p) ................................................... 30
B ng 3.2. T%ng hp các y u t khí hu t i Tr m Hà T,nh.............................. 31
B ng 3.3. Giá tr∀ s n xut nông nghi
p c a huy
n Th ch Hà giai o n 2008 - 2012...36
B ng 3.4. Hi
n tr ng dân s và lao ng huy
n Th ch Hà n
m 2012............ 37
B ng 3.5. Hi
n tr ng s& d∃ng t huy

n Th ch Hà n
m 2012 ....................... 39
B ng 3.6. Hi
n tr ng s& d∃ng t nông nghi
p n
m 2012.............................. 40
B ng 3.7. Các lo i hình s& d∃ng t chính huy
n Th ch Hà.......................... 42
B ng 3.8. Hi
u qu thu c bình quân trên 1ha/v∃ ( tiu vùng 1 (Trà Sn) 44
B ng 3.9. K t qu thu c bình quân trên 1 ha/v∃ ( tiu vùng 2 (B∋c Hà) . 46
B ng 3.10. K t qu thu c bình quân trên 1ha/v∃ ( tiu vùng 3 (Bãi Ngang)........48
B ng 3.11. Hi
u qu kinh t c a các lo i hình s& d∃ng t tiu vùng 1
(Trà Sn) ................................................................................ 51
B ng 3.12. Hi
u qu kinh t c a các lo i hình s& d∃ng t vùng 2 (B∋c Hà) 54
B ng 3.13. Hi
u qu kinh t c a các lo i hình s& d∃ng t tiu vùng 3
(Bãi Ngang) ............................................................................ 57
B ng 3.14. Hi
u qu kinh t các lo i hình s& d∃ng t huy
n Th ch Hà....... 60
B ng 3.15. Kh n